Η γιορτή των αγγέλωνΗ γιορτή των αγγέλωνΛυσιόβα ΚατερίναΛυσιόβα Κατερίνα1010οο ΔΣχ Ρεθύμνου ΔΣχ Ρεθύμνου

Ατίμωση ή θάνατος;Θάνατος, η απάντηση.Και σε λίγο όλα έγιναν

φωτιά

Στα χίλια οχτακόσια και 66 απάνωΑκούσετε ήντα ‘καμε η Κρήτη στο

Σουλτάνο

Τον πόλεμο αρχίξασι στα Τρία ΒιλαέτιαΣτο Ρέθεμνος και στα Χανιά και εις το

Κάστρο μέσα

Την Τριτη το ξημέρωμα στ’ οχτώ του Νοεμβρίου

Επρεμαζώχτηκε η Τουρκιά στ’ Αρκάδι γύρου γύρου

Κι Ηρθεν ο Μουσταφά Πασάς με 20.000Κι από μακριά φωνάζουνε προδώσετε

Ραγιάδες

Κι οι Κρητικοί των είπανε, καλώς ήρθατε αγάδες

Σήμερα θ’ ανταλλάξομε αντρίστικα τσι μπάλες

Διακόσιοι πενήντα εννιά Κρήτες, Διακόσιοι πενήντα εννιά Κρήτες, επολεμούσανεπολεμούσαν

Γυναίκες άντρες και παιδιά φυσέκια Γυναίκες άντρες και παιδιά φυσέκια κουβαλούσανκουβαλούσαν

Μηνά στο Ρέθυμνο ο πασάς να πέψουν την Μηνά στο Ρέθυμνο ο πασάς να πέψουν την μπουρμπάδαμπουρμπάδα

Και μάδιενε τα γένια ντου πως δε θα κάμει Και μάδιενε τα γένια ντου πως δε θα κάμει πράμα.πράμα.

Και του γουμένου εμήνυσε να πα να Και του γουμένου εμήνυσε να πα να προσκυνήσειπροσκυνήσει

Το μοναστήρι άκαγο αν θέλει να τα’ αφήσει. Το μοναστήρι άκαγο αν θέλει να τα’ αφήσει.

ΑΡΚΑΔΙ 1866

Στα χίλια οχτακόσια έτος εξήντα έξιΣτα χίλια οχτακόσια έτος εξήντα έξιήρθεν ο Μουσταφά Πασάς την Κρήτη να’ ρηνέψη.ήρθεν ο Μουσταφά Πασάς την Κρήτη να’ ρηνέψη.Στην επαρχία τω Χανιώ πολλούς πολέμους κάνειΣτην επαρχία τω Χανιώ πολλούς πολέμους κάνει

Δεν έκαμε χρηστότερο μεγάλο σα’ στ’ ΑρκάδιΔεν έκαμε χρηστότερο μεγάλο σα’ στ’ Αρκάδι

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

"Βράχε θυσίας ιερέ, στα"Βράχε θυσίας ιερέ, στασκόρπια απομεινάριασκόρπια απομεινάριαακόμη δεν ξεθώριασαν τουακόμη δεν ξεθώριασαν τουαίματος τ' αχνάρια"αίματος τ' αχνάρια"

Τι σημαίνει Ολοκαύτωμα;Τι σημαίνει Ολοκαύτωμα;

Μία από τις ερμηνείες της λέξης Μία από τις ερμηνείες της λέξης ΟλοκαύτωμαΟλοκαύτωμα είναι η είναι η ολοκληρωτική θυσία για κάποιο ολοκληρωτική θυσία για κάποιο ιδανικό, για κάποια αξία.ιδανικό, για κάποια αξία.

«Ολοκαύτωμα (το) ουσ. [ < ολοκαυτώ < ολόκαυτος < όλος + «Ολοκαύτωμα (το) ουσ. [ < ολοκαυτώ < ολόκαυτος < όλος + καίω] καίω] καθετί που καταστρέφεται ολοκληρωτικά από τη καθετί που καταστρέφεται ολοκληρωτικά από τη φωτιά / μτφ. φωτιά / μτφ. ολοκληρωτική θυσία, ιδ. για κάποιο ιδανικό]»ολοκληρωτική θυσία, ιδ. για κάποιο ιδανικό]»

• Οι Τούρκοι βρίσκονταν στην Κρήτη 250 χρόνια. Ο τόπος ήταν αιματοβαμμένος από τις συνεχιζόμενες επαναστάσεις. Η Κρήτη έχει μία ακόμη σοβαρή επιδίωξη: την πολυπόθητη ένωσή της με τη Μητέρα Ελλάδα.

• Όλοι σκέφτονται μια επανάσταση που θα τους απελευθερώσει. Όμως ο κατακτητής υπερτερεί σε στρατό, όπλα, εφόδια, χρήματα, και στην Ελλάδα υπήρχε μεν ενθουσιασμός, αλλά το Ελληνικό κράτος αδυνατεί να βοηθήσει οικονομικά και στρατιωτικά την Κρητική Επανάσταση.

• Η Επανάσταση όμως είναι η μόνη λύση και θα γίνει

Η μονή Αρκαδίου από την πρώτη κιόλας στιγμή της Επαναστάσεως υπήρξε το επίκεντρο των αγώνων λόγω της σπουδαίας στρατηγικής της σημασίας.

Πολλές οικογένειες που δεν άντεχαν άλλο την Πολλές οικογένειες που δεν άντεχαν άλλο την καταπίεση, από ένστικτο να προστατεύσουν καταπίεση, από ένστικτο να προστατεύσουν

τα παιδιά τους μάζεψαν όλα τους τα τα παιδιά τους μάζεψαν όλα τους τα υπάρχοντα και στράφηκαν για καταφύγιο στη υπάρχοντα και στράφηκαν για καταφύγιο στη

Μονή του ΑρκαδίουΜονή του Αρκαδίου..

1η Μαΐου 1866 1η Μαΐου 1866 Χίλιοι Πεντακόσιοι Κρητικοί επαναστάτες Χίλιοι Πεντακόσιοι Κρητικοί επαναστάτες συγκεντρώνονται στο ιστορικό μοναστήρι με αρχηγό συγκεντρώνονται στο ιστορικό μοναστήρι με αρχηγό τον Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη , και αποφασίζουν να τον Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη , και αποφασίζουν να χτυπήσουν τον Τούρκο δυνάστη. χτυπήσουν τον Τούρκο δυνάστη. Πρόεδρος της επιτροπής Ρεθύμνης , εκλέγεται ο Πρόεδρος της επιτροπής Ρεθύμνης , εκλέγεται ο Ηγούμενος της Μονής Χατζή Γαβριήλ Μαρινάκης, απο Ηγούμενος της Μονής Χατζή Γαβριήλ Μαρινάκης, απο το χωριό Μαργαρίτες Μυλοποτάμου. Ο Ισμαήλ πασάς το χωριό Μαργαρίτες Μυλοποτάμου. Ο Ισμαήλ πασάς παραγγέλνει στον ηγούμενο να διώξει την Επιτροπή παραγγέλνει στον ηγούμενο να διώξει την Επιτροπή γιατί αλλιώς θα καταστρέψει το μοναστήρι. γιατί αλλιώς θα καταστρέψει το μοναστήρι.

1η Μαΐου 18661η Μαΐου 1866

«Στέλνει μαντάτο ο πασάς και λέει στο Γαβρίλητην συντυχιά να διώξουνε από το μοναστήριγια θα του βάλουνε φωτιά να πέσ' από τα θεμέλια.Κι ο γούμενος σαν το θεριό υψώνει τη φωνή του:«Δεν διώχνουμε την συντυχιά ούτε τους αντρειωμένουςεμείς δεν προσκυνούμενε αντίχριστους πασάδεςκι αν το βαστά η σκούφια σου να 'ρθεις να πολεμήσεις».

Ένας κατάλευκος γέροντας ο Ένας κατάλευκος γέροντας ο μοναχός Χατζή – Νεόφυτος και ο μοναχός Χατζή – Νεόφυτος και ο ηγούμενος Γαβριήλ ηγούμενος Γαβριήλ αλληλοκοιτάχτηκαν παράξενα. Ο αλληλοκοιτάχτηκαν παράξενα. Ο Νεόφυτος μίλησε πρώτος: Νεόφυτος μίλησε πρώτος:    

Να φύγει Γούμενε η Επιτροπή! Να Να φύγει Γούμενε η Επιτροπή! Να φύγει ευθύς! Γιατί θα μας φύγει ευθύς! Γιατί θα μας κατηγορήσουνε πως κάψαμε το κατηγορήσουνε πως κάψαμε το μοναστήρι εξ’ αιτίας τσης.μοναστήρι εξ’ αιτίας τσης.

    Ο ηγούμενος τον κοίταξε ήρεμα και Ο ηγούμενος τον κοίταξε ήρεμα και

σοβαρά και του είπε: σοβαρά και του είπε:     Φύγε του λόγου σου αν φοβάσαι. Η Φύγε του λόγου σου αν φοβάσαι. Η

Επιτροπή δε φεύγει! Επιτροπή δε φεύγει!  

Ο γέροντας Νεόφυτος όμως επέμενε στην άποψή του Ο γέροντας Νεόφυτος όμως επέμενε στην άποψή του κι ο ηγούμενος Γαβριήλ τον κοίταξε κατάματα κι ο ηγούμενος Γαβριήλ τον κοίταξε κατάματα λέγοντάς του: λέγοντάς του:

    -Νεόφυτε, Νεόφυτε για ξάνοιξέ με καλά και -Νεόφυτε, Νεόφυτε για ξάνοιξέ με καλά και

αφουγκράσου μου! Θωρείς τα κείνα τα μαύρα αφουγκράσου μου! Θωρείς τα κείνα τα μαύρα κάρβουνα πού ‘ναι από το εικοσιένα κει πάνω στα κάρβουνα πού ‘ναι από το εικοσιένα κει πάνω στα μεσοδόκια; μεσοδόκια;

  -Θωρώ τα.-Θωρώ τα.     -Με κείνα τα μαύρα κάρβουνα τα τσοι μουντζώσω -Με κείνα τα μαύρα κάρβουνα τα τσοι μουντζώσω

εκείνους που θα με κατηγορήσουν πως έκαψα το εκείνους που θα με κατηγορήσουν πως έκαψα το μοναστήρι για τη λευτεριά της Κρήτης και το μοναστήρι για τη λευτεριά της Κρήτης και το μεγαλείο του γένους μας. μεγαλείο του γένους μας.

    -Ε σαν είναι ετσά ηγούμενε βάσταξέ το γερά κι εκειά -Ε σαν είναι ετσά ηγούμενε βάσταξέ το γερά κι εκειά

που θα ποθάνεις εσύ θα ποθάνω κι εγώ κι ας είναι που θα ποθάνεις εσύ θα ποθάνω κι εγώ κι ας είναι μαγάρι αύριο! μαγάρι αύριο!

24 Μαΐου 186624 Μαΐου 1866Αμέσως μετά την απόφαση άρχισε η Αμέσως μετά την απόφαση άρχισε η προπαρασκευή της άμυνας. Στις 24 προπαρασκευή της άμυνας. Στις 24 Σεπτεμβρίου αποβιβάζεται στο Μπαλί Σεπτεμβρίου αποβιβάζεται στο Μπαλί ο Πάνος Κορωναίος και πηγαίνει ο Πάνος Κορωναίος και πηγαίνει αμέσως στο Αρκάδι όπου αμέσως στο Αρκάδι όπου ανακηρύσσεται Γενικός Αρχηγός ανακηρύσσεται Γενικός Αρχηγός Ρεθύμνου. Οργανώνει τη στρατιωτική Ρεθύμνου. Οργανώνει τη στρατιωτική άμυνα και βλέποντας τη γεωγραφική άμυνα και βλέποντας τη γεωγραφική θέση του Μοναστηριού , λέει:θέση του Μοναστηριού , λέει:

Το Αρκάδι δεν προσφέρεται για άμυναΤο Αρκάδι δεν προσφέρεται για άμυνα. .

Ο ηγούμενος όμως με τους μοναχούς και Ο ηγούμενος όμως με τους μοναχούς και τον οπλαρχηγό Δασκαλάκη είχαν τον οπλαρχηγό Δασκαλάκη είχαν αντίθετη γνώμη όπως και τα αντίθετη γνώμη όπως και τα γυναικόπαιδα των πολεμιστών που γυναικόπαιδα των πολεμιστών που έλεγαν: έλεγαν:

    --Ό,τι θα γίνουν οι άντρες μας θα γίνομε Ό,τι θα γίνουν οι άντρες μας θα γίνομε

κι εμείς. κι εμείς.

Ο Κορωναίος όμως και πάλι επέμενε και Ο Κορωναίος όμως και πάλι επέμενε και προβλέποντας την έκβαση του αγώνα προβλέποντας την έκβαση του αγώνα τους είπε: τους είπε:

    -Ήλθα να θυσιαστώ για την Πατρίδα -Ήλθα να θυσιαστώ για την Πατρίδα

αλλά όχι να πιαστώ εδώ μέσααλλά όχι να πιαστώ εδώ μέσα. .

7 Νοεμβρίου 1866

Μέσα στο μοναστήρι Μέσα στο μοναστήρι υπήρχαν 964 ψυχές, 325 υπήρχαν 964 ψυχές, 325 άνδρες από τους άνδρες από τους οποίουςοποίους259 με όπλα και 259 με όπλα και τα υπόλοιπα τα υπόλοιπα γυναικόπαιδαγυναικόπαιδα..

8 Νοεμβρίου 18668 Νοεμβρίου 1866

Τα ξημερώματα Τα ξημερώματα όλος αυτός ο όλος αυτός ο στρατός με στρατός με αρχηγό το γαμπρό αρχηγό το γαμπρό του Μουσταφά του Μουσταφά Σουλεϊμάν Βέη, Σουλεϊμάν Βέη, βρέθηκε μπροστά βρέθηκε μπροστά στο Αρκάδι. Ο στο Αρκάδι. Ο ίδιος ο Μουσταφάς ίδιος ο Μουσταφάς είχε παραμείνει είχε παραμείνει στο χωριό Μέση.στο χωριό Μέση.

Τα χαράματα της Τα χαράματα της ίδιας μέρας βρήκαν ίδιας μέρας βρήκαν τους πολεμιστές και τους πολεμιστές και τα γυναικόπαιδα στη τα γυναικόπαιδα στη Θεία Λειτουργία. Εκεί Θεία Λειτουργία. Εκεί έφθασε η είδηση ότι έφθασε η είδηση ότι οι Τούρκοι οι Τούρκοι βρίσκονται στα βρίσκονται στα υψώματα γύρω από υψώματα γύρω από το μοναστήριτο μοναστήρι

Ο Γαβριήλ τότε ύψωσε τα χέρια του σε στάση προσευχής, έκαμε το σταυρό του και είπε με συγκινημένη φωνή:

  Παιδιά μου θάνατος δεν υπάρχει. Ας Παιδιά μου θάνατος δεν υπάρχει. Ας πολεμήσωμεν ηρωικά κι ας πάμε στον Πλάστη πολεμήσωμεν ηρωικά κι ας πάμε στον Πλάστη με καθαρό μέτωπο. Ζήτω ο Πόλεμος, ζήτω η με καθαρό μέτωπο. Ζήτω ο Πόλεμος, ζήτω η Ελευθερία. Ελευθερία.

    -Ζήτω!-Ζήτω! Φωνάζουν όλοι, μ’ όλη τη δύναμη που είχαν.

Μετά ακολούθησε δέηση στο Θεό και ο φρούραρχος Δημακόπουλος συμπλήρωσε:

  -Εις τας θέσεις σας πολεμισταί, εις τας θέσεις Εις τας θέσεις σας πολεμισταί, εις τας θέσεις σας παιδιάσας παιδιά

Σε λίγο ο Σουλεϊμάν Σε λίγο ο Σουλεϊμάν Βέης καλεί από το Βέης καλεί από το λόφο Κορέ τους λόφο Κορέ τους Κρήτες πολεμιστές Κρήτες πολεμιστές να παραδοθούν. να παραδοθούν.

Την απάντηση την Την απάντηση την έδωσαν τα όπλα έδωσαν τα όπλα των των πολιορκούμενωνπολιορκούμενων.

Οι γυναίκες που Οι γυναίκες που ήταν μέσα στο ήταν μέσα στο μοναστήρι μοναστήρι βοήθησαν πολύ βοήθησαν πολύ παίρνοντας μέρος παίρνοντας μέρος στη μάχη. στη μάχη. Κουβαλούσαν Κουβαλούσαν στους πολεμιστές στους πολεμιστές πολεμοφόδια και πολεμοφόδια και νερό. νερό. Οι Τούρκοι Οι Τούρκοι προσπαθούσαν να προσπαθούσαν να καταστρέψουν καταστρέψουν την Πύλη αλλά οι την Πύλη αλλά οι πολιορκούμενοι πολιορκούμενοι με τα πυρά τους με τα πυρά τους δεν τους άφηναν δεν τους άφηναν να να πραγματοποιήσουπραγματοποιήσουν τα σχέδιά τουςν τα σχέδιά τους.

Η μάχη Η μάχη συνεχίστηκε όλη συνεχίστηκε όλη την ημέρα . Ο την ημέρα . Ο τόπος γέμισε τόπος γέμισε σκοτωμένους σκοτωμένους γύρω από τη γύρω από τη μονή. Στον μονή. Στον ανεμόμυλο είχαν ανεμόμυλο είχαν κλειστεί επτά (7) κλειστεί επτά (7) Κρήτες οι οποίοι Κρήτες οι οποίοι προξένησαν τη προξένησαν τη μεγαλύτερη μεγαλύτερη φθορά στους φθορά στους Τούρκους. Όμως Τούρκους. Όμως μέχρι το βράδυ μέχρι το βράδυ και οι επτά είχαν και οι επτά είχαν πέσει ηρωικά για πέσει ηρωικά για την Πατρίδα.την Πατρίδα.

Η σκοτεινή νύχτα Η σκοτεινή νύχτα που έφτασε με που έφτασε με βροχές εσίγασε τα βροχές εσίγασε τα όπλα. Κάθε στιγμή όπλα. Κάθε στιγμή που περνούσε που περνούσε περιόριζε και τις περιόριζε και τις ελπίδες των ελπίδες των πολιορκουμένων πολιορκουμένων να σωθούν. Οι να σωθούν. Οι Τούρκοι έφεραν Τούρκοι έφεραν τη νύχτα από το τη νύχτα από το Ρέθυμνο δυο Ρέθυμνο δυο βαριά κανόνια. βαριά κανόνια.

Την ίδια νύχτα Την ίδια νύχτα αποφασίζεται από τους αποφασίζεται από τους πολιορκούμενους σε πολιορκούμενους σε πολεμικό συμβούλιο να πολεμικό συμβούλιο να ζητήσουν βοήθεια από τον ζητήσουν βοήθεια από τον Κορωναίο και τους άλλους Κορωναίο και τους άλλους Καπετάνιους του Αμαρίου. Καπετάνιους του Αμαρίου.

Με σχοινιά τους Με σχοινιά τους κατεβάζουν από το κατεβάζουν από το παράθυρο που είναι πάνω παράθυρο που είναι πάνω από τη μικρή πόρτα του από τη μικρή πόρτα του νότου και προσποιούμενοι νότου και προσποιούμενοι τους Τούρκους, πέρασαν τους Τούρκους, πέρασαν από τις τάξεις τους και από τις τάξεις τους και κατόρθωσαν να κατόρθωσαν να πραγματοποιήσουν την πραγματοποιήσουν την αποστολή τους.αποστολή τους.

Το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου η καμπάνα κάλεσε για τελευταία φορά τους πιστούς σε συγκέντρωση για την περιφρούρηση της πίστης τους και την απόχτηση της ελευθερίας τους. Πολεμιστές, γέροι, γυναίκες και παιδιά πλησιάζουν στο θυσιαστήριο του Θεού και μεταλαμβάνουν.

Η 9η Νοεμβρίου

είχε ξημερώσει πια και η μάχη είχε αρχίσει. Τραντάζει συθέμελα το μοναστήρι από τις κανονιές και η δυτική Πύλη υποχωρεί. Ο ηγούμενος τρέχει παντού, δίδει οδηγίες και θάρρος και λέει: -Όσοι ζουν όταν θα -Όσοι ζουν όταν θα μπουν οι Τούρκοι να μπουν οι Τούρκοι να τρέξουν στην τρέξουν στην πυριτιδαποθήκη, στην πυριτιδαποθήκη, στην Καστρινή πόρτα, για Καστρινή πόρτα, για να δώσουν φωτιά στο να δώσουν φωτιά στο μπαρούτι και να μπαρούτι και να θυσιαστούν για να θυσιαστούν για να μην πιαστούν μην πιαστούν ζωντανοίζωντανοί. . Η μάχη συνεχίζεται Η μάχη συνεχίζεται

Τότε ένα κορίτσι γυρίζει τρέχοντας στην αυλή και επαναλαμβάνει αυτά περίπου που είχε φωνάξει πριν λίγο και ο Γιαμπουδάκης.

-Ποιος θέλει να έρθει στο λαγούμι Ποιος θέλει να έρθει στο λαγούμι (πυριτιδαποθήκη);(πυριτιδαποθήκη); Εκείνη τη στιγμή πολλά κορίτσια και γυναίκες τρέχουν στην πυριτιδαποθήκη για να παραδώσουν τα κορμιά τους στις φλόγες παρά στις θηριωδίες των Τούρκων. Άλλες γυναίκες που είχαν παιδιά στην αγκαλιά τους τρέχουν να υπερασπιστούν τους άνδρες τους με τα νύχια τους και με τα δόντια τους αφού δεν είχαν άλλα όπλα να πολεμήσουν.

Είχε πια βραδιάσει και τα περισσότερα γυναικόπαιδα είχαν συγκεντρωθεί στην Πυριτιδαποθήκη. Ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης με την πιστόλα στο χέρι είναι έτοιμος. Εκείνη τη στιγμή ειδοποιεί τα γυναικόπαιδα:-Αποφάσισα να δώσω φωτιά Αποφάσισα να δώσω φωτιά στο μπαρούτι για να μην στο μπαρούτι για να μην πέσουμε ζωντανοί στων πέσουμε ζωντανοί στων σκυλιών τα χέρια. Όσοι σκυλιών τα χέρια. Όσοι θέλουν να βγουν όξω, να θέλουν να βγουν όξω, να βγουν για να μην έχω το βγουν για να μην έχω το κρίμα τους. κρίμα τους.

Τότε ακριβώς είχαν Τότε ακριβώς είχαν συγκεντρωθεί συγκεντρωθεί εκατοντάδες Τούρκοι εκατοντάδες Τούρκοι στην είσοδο της στην είσοδο της πυριτιδαποθήκης και πυριτιδαποθήκης και προσπαθούσαν να μπουν προσπαθούσαν να μπουν μέσα να σφάξουν τους μέσα να σφάξουν τους Χριστιανούς. Περιμένει Χριστιανούς. Περιμένει όμως για λίγα όμως για λίγα δευτερόλεπτα για να δευτερόλεπτα για να συγκεντρωθούν κι άλλοι συγκεντρωθούν κι άλλοι Τούρκοι στην είσοδο την Τούρκοι στην είσοδο την οποία προσπαθούν οποία προσπαθούν έντονα να ανοίξουν. Τότε έντονα να ανοίξουν. Τότε ακριβώς ο Γιαμπουδάκης ακριβώς ο Γιαμπουδάκης κάνει το σταυρό του και κάνει το σταυρό του και σημαδεύει καλά τα σημαδεύει καλά τα βαρέλια με το μπαρούτι βαρέλια με το μπαρούτι και χτυπά. Μια θεόρατη και χτυπά. Μια θεόρατη λάμψη φάνηκε κι ένας λάμψη φάνηκε κι ένας τεράστιος κρότος τεράστιος κρότος ακούστηκε. Το δράμα είχε ακούστηκε. Το δράμα είχε συντελεστεί. Πέτρες, συντελεστεί. Πέτρες, κορμιά, κεφάλια, βαρέλια κορμιά, κεφάλια, βαρέλια και χώματα βρέθηκαν σ’ και χώματα βρέθηκαν σ’ ένα παράξενο ανακάτωμα.ένα παράξενο ανακάτωμα.

Αγρίμια κι αγριμάκια μου,λάφια μου μερωμένα,

πέστε μου πού' ναι οι τόποι σας,πού‘ ναι τα χειμαδιά σας;

- Γκρεμνά 'ναι εμάς οι τόποι μας,λέσκες τα χειμαδιά μας,

τα σπηλιαράκια του βουνούείναι τα γονικά μας.

Και μέσα στον Και μέσα στον αναβρασμό, που ο αναβρασμό, που ο χάρος εβρουχάτο,χάρος εβρουχάτο,βροντή, σεισμός βροντή, σεισμός εγίνηκε κι ο εγίνηκε κι ο κόσμος άνω κάτω,κόσμος άνω κάτω,φωθιά, καπνός και φωθιά, καπνός και κτίρια, κορμιά κτίρια, κορμιά κομματιασμένα,κομματιασμένα,άντρες και άντρες και γυναικόπαιδα στ’ γυναικόπαιδα στ’ ανέφελ’ ανεβαίνα.ανέφελ’ ανεβαίνα.Τρόχαλος έγιν’ η Τρόχαλος έγιν’ η μονή κι εσείστ’ ο μονή κι εσείστ’ ο ΨηλορείτηςΨηλορείτηςκι αντιλαλούνε τα κι αντιλαλούνε τα βουνά κι απ’ άκρ’ βουνά κι απ’ άκρ’ ως άκρ’ η Κρήτη. ως άκρ’ η Κρήτη.

Και μετά από λίγο αντίκριζε Και μετά από λίγο αντίκριζε κανείς μόνο καπνούς και κανείς μόνο καπνούς και ερείπια. Στην Τράπεζα της ερείπια. Στην Τράπεζα της μονής είχαν καταφύγει 36 μονής είχαν καταφύγει 36 παλικάρια γιατί είχαν παλικάρια γιατί είχαν εξαντληθεί τα πυρομαχικά εξαντληθεί τα πυρομαχικά τους. Οι Τούρκοι το τους. Οι Τούρκοι το αντιλήφθηκαν και αφού αντιλήφθηκαν και αφού έσπασαν την πόρτα μπήκαν έσπασαν την πόρτα μπήκαν μέσα και τους έσφαξαν όλους. μέσα και τους έσφαξαν όλους. Ακόμη δίπλα στο κελί του Ακόμη δίπλα στο κελί του ηγούμενου υπήρχε μια μικρή ηγούμενου υπήρχε μια μικρή πυριτιδαποθήκη με μερικά πυριτιδαποθήκη με μερικά βαρέλια μπαρούτι. βαρέλια μπαρούτι.

Έβαλαν κι εκεί φωτιά Έβαλαν κι εκεί φωτιά αλλά το περισσότερο αλλά το περισσότερο μπαρούτι είχε πάρει μπαρούτι είχε πάρει υγρασία και υγρασία και ανατινάχτηκε η ανατινάχτηκε η βορειοδυτική γωνιά της βορειοδυτική γωνιά της αποθήκης. Οι Τούρκοι αποθήκης. Οι Τούρκοι στο μεταξύ είχαν πολύ στο μεταξύ είχαν πολύ εξαγριωθεί κι έσφαζαν εξαγριωθεί κι έσφαζαν όποιον έβρισκαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους, με μπροστά τους, με αποτέλεσμα ο επίλογος αποτέλεσμα ο επίλογος να είναι πολύ τραγικός: να είναι πολύ τραγικός: 114 άνδρες και 114 άνδρες και γυναίκες πιάστηκαν γυναίκες πιάστηκαν αιχμάλωτοι. αιχμάλωτοι. 3-4 και ανάμεσα σ’ 3-4 και ανάμεσα σ’ αυτούς ο Αδάμ αυτούς ο Αδάμ Παπαδάκης, διέφυγαν. Παπαδάκης, διέφυγαν.

Οι υπόλοιποι 864 Οι υπόλοιποι 864 σκοτώθηκαν, σφάχτηκαν σκοτώθηκαν, σφάχτηκαν ή ανατινάχτηκαν στον ή ανατινάχτηκαν στον αέρα κι ανάμεσά τους ο αέρα κι ανάμεσά τους ο ηγούμενος Γαβριήλ, ο ηγούμενος Γαβριήλ, ο φρούραρχος φρούραρχος Δημακόπουλος, ο Δημακόπουλος, ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης κ. ά. Γιαμπουδάκης κ. ά.

Λένε ότι κάποιοι Χριστιανοί στους γύρω από τη μονή λόφους έβγαζαν τις σφαίρες από τα φυσίγγια και πυροβολούσαν άσφαιρα, γιατί σαν Χριστιανοί δεν ήθελαν να χτυπήσουν το μοναστήρι. Γι’ αυτό μετά τη μάχη βρέθηκαν σωροί από σφαίρες στις θέσεις τους.

Το Αρκάδι παρέδωσε στις νεότερες Το Αρκάδι παρέδωσε στις νεότερες γενιές ένα ολόφωτο στεφάνι, μια γενιές ένα ολόφωτο στεφάνι, μια δόξα κι έναν έπαινο, αλλά και ένα δόξα κι έναν έπαινο, αλλά και ένα χρέος , βαρύ και δυσβάσταχτο: χρέος , βαρύ και δυσβάσταχτο:

Τούτο τον ιερό τόπο, που Τούτο τον ιερό τόπο, που καθαγιάστηκε με αίμα των καθαγιάστηκε με αίμα των υπερασπιστών της Μονής , υπερασπιστών της Μονής , να τον φυλάξομε "σαν τα να τον φυλάξομε "σαν τα μάτια μας" και να φανούμε μάτια μας" και να φανούμε αντάξιοι ,άν χρειαστεί και αντάξιοι ,άν χρειαστεί και γνήσιοι απόγονοι των γνήσιοι απόγονοι των πολεμάρχων εκείνων .πολεμάρχων εκείνων .Χαρακτηριστική είναι η επιγραφή Χαρακτηριστική είναι η επιγραφή που διαβάζει ο ευλαβικός που διαβάζει ο ευλαβικός προσκυνητής του Αρκαδίου στη προσκυνητής του Αρκαδίου στη Μπαρουταποθήκη: Μπαρουταποθήκη:

Χαρίκλεια Δασκαλάκη Χαρίκλεια Δασκαλάκη (Δασκαλοχαρίκλεια)(Δασκαλοχαρίκλεια)

Αναδείχτηκε σε ηρωική μορφή κατά την πολιορκία και το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Καταγόταν από τα Χάρκια και ήταν κόρη του παλαίμαχου αγωνιστή της επανάστασης του 1821 Πέτρου του Αρκαδιώτη.

Απέκτησε 13 παιδιά από τα οποία επέζησαν τέσσερις θυγατέρες και τρεις γιοι: ο Γεώργιος, ο Αντώνιος και ο Κωνσταντίνος. Τους έχασε και τους τρεις στην επανάσταση του 1866. Το μικρότερό γιο της τον Κωνσταντίνο τον έσφαξαν μπροστά στα μάτια της και πέταξαν το κεφάλι του στην ποδιά της.. Λίγο μετά από την απελευθέρωση της από την αιχμαλωσία, κατέφυγε στη Σύρο και μετά στην Αθήνα όπου και πέθανε.

Κωστής Γιαμπουδάκης

Ιωάννης Δημακόπουλος

Βενιανάκης Κωστής

Παπά-Μαρουλιανός

Ιωάννης Σγουρός Μυλοποτάμου

Γαβριήλ Μαρινάκης Ηγούμενος Αρκαδίου

Πάνος Κορωναίος

Πορτάλιος

Σαουνάτσος

Χατζημιχάλης Γιάνναρης

Λένε πως οι ψυχές γυρνούν ξανά εκεί που πόνεσαν

Λένε πως τόπος τους είναι η καρδιά μας

πως έννοια τους είναι η ευτυχία μας

πως υπάρχουν όσο τις καλούμε

πως ηρεμούν όταν τις δικαιώνουμε

ας τις θυμόμαστε για να μπορούν να γυρίζουν εκεί που δεν πρόλαβαν να ζήσουν

ΤΕΛΟΣ

ΤΕΛΟΣ