ගැටුමේදී නොපිලිගත් ශ්රී ලංකාවේ...
DESCRIPTION
ගැටුමේදී නොපිලිගත් ශ්රී ලංකාවේ ප්රජනන අයිතීන්කාන්තාව හා මාධ්ය සාමුහිකයTRANSCRIPT
-
1
.egqf fkdms
-
2
.egqf fkdms
-
3
mgqk
msgqj1' yekau''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 15
1'1 m%ckk whs;sjdisl rduqjla ms
-
4 iv
2'4 l%shdld .egq meje;s ld,fha m%ckk fi!LHh''''''''''''''''''''''''''''' 64
2'4'1 l%shdld .egq iufha ore Wm;a'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 66
2'5 iudc neyerlrKh iy fiajdjkag m%fYfha jHqyd;aul
ndOl''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 68
2'5'1 m%ckkh f;dard.ekSf ksoyi''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 70
2'5'2 oekqj;a f;dard.ekSu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 73
2'5'3 .idj'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 76
2'6 ia;%Skaf.a m%ckk fi!LHh yd whs;Ska flfrys iqkd jHikfha
n,mEu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 79
3' ia;%sla ugf mfhaIK fidhd .ekS''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 95
3'1 mq;a;,u ia;%slalh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 97
3'2 ukakdr ia;%slalh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 113
3'3 fmdf
-
5 v
j.=
msgqj
1' .egqfuka m;g m;a W;=r yd kef.kysr iy
Y%S ,xldj inkaO f;dard .kakd ,o fi!LH ;;a;aj oYl'''''''' 31
2' iuqL idlPdjkag Ndckh jQjkaf.a ckjd.sl
fNaokh" ia;%slal wkqj'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 39
3' m%;spdr oelajQjkaf.a jhia fNaokh''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 39
4' ia;%slalj,g wkqj wOHdmk ugu'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 40
5' iuqL idlPdjkag Ndckh jQjkaf.a jdyl wjdyl nj''''''' 41
6' jehg m;af jhi'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 42
7' ia;%slalj,g wkqj jdyfha jhi''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''43
8' ia;%slal wkqj m
-
6 vi
-
7 vii
fmrjok
1990 .Kkaj, mej;s cd;Hka;r if,k whs;sjdisl ms
-
8 viii
ksrka;rj wdOdr lsu fiau ;srirj uey;au wjYH h' fYaIs;
wdOdr ixOdk m%uqL lr .;a ,sx.sl yd m%ckk fi!LH ^SRH& m%Yak ms
-
9 ix
g jvd;a jdoimkak ,sx.sl yd m%ckk whs;Ska wdrlaId l<
yelafla flfia o hkak iy ck jd.sl wkkH;djh" mx;s fyda
wd.l iq;r fn u; mok jQ ikakoaO .egq jeks m%cdjf.a
iuia; whs;Skau ;ckhg ,laj ;sfnk ikaoNhla ;=< ia;s%hlg
fuu whs;Skag ysl lshd mE yelafla flfia o hkak h' tfyhska
fjkila we;s lrkq i|yd Nd;d lrk l%fudamdhhkag ol=Kq
wdishdkq l,dmfhys m%K;djfha iy WmfoaYkfha ia:Nhka jkq
we;a;d jQ Yla;su;a ia;S% udkj ysl ixOdk f.dvke.Sug( .=
ld,Sk wdh;ksl iydh fhou fuys w;HdjYH f' fYaIfhka
ia;S%kaf.a whs;Ska idlaId;a lr .ekSf ndOd meKug O
ld, ksfIhkays fjkiau iy tlsfkl iuqLu Odldrj
mj;ajd .kakd wka; inka; iudc" wdl" ixialD;sl
idOlhkaf.a O;aj rgdjg wduka;%Kh lsula ish hq;=h'
fuys ;r.ld iy ikakoaO .egq lafIa;%hkays " m%pKav;ajfha
iudc foaYmd,k mok o l=," mx;s" ckjd.sl fukau wd.l
wkkH;djkaf.a wka; inJO;djhka o u;= lr .ekSug yd
tajdg wduka;%Kh lsug ia;%S jHdmdrhg wdOdr lsu we;=
-
10
iy ia;S%kaf.a udkj whs;Ska ms
-
11
fldGdY yqfola iQrdlkq ,eu u muKla fkdj iudcuh
jYfhka neyer lrkq ,nk fjk;a ldrKdjka tk wdydr" c,h"
fi!LHh" wOHdmkh fukau jfkdamdud. jekss wju iudc
wdl wjYH;djkag mjd wvq m%fYhla iys;" fjkia lsug
wiSre wkaoka ia:dms;j mj;sk wiudk;djhkaf.a ikaoNhla
ksidfjks' mQj .egq iys; iudchl we;e m%j.hkag tfrys"
fjkia lsug wiSre fia mj;sk ia:dms; wiudk;djka .eUqrejk
;rug fuu neyer lrk ,o m%j.hka flfrys .egqu iska
we;s lrk n,mEu jvd;a Yd, f' n,mEu lKavdhf fyda
iduqyslfha ydkshg m;a mdYjhg >Dcqj n,mdkafka hehs lsj
yels w;r f,dj mqrdu jd;d" rmr ia;S% mqreI iudcNdh
wiudk;djhka m%lg lsu o khka ms
-
12
jvd" jvd fyd| fi!LH m%;smdokj,ska hqla; jkafkah hk
ldrKh ;shu O iA;s%lalj, o O ck jd.sl m%cdjka
w;r o Iu;djka mj;sk nj yd .egqu iska Iu;djka je
lr ;sfnk nj wOHhkh fmkajd fokq ,nhs' tf,i we;e
ia;s%lal uyck fi!LH imdok moaO;Skaf.a imQK |
jeula fyda yeu fohlau jir .Kkdjl ikakoaO .egqu
fya;=fldg f.k wjq,a ;sfh hk ldrKh ie,ls,a,g .;a
l, ia;S%kaf.a m%ckk fi!LH tlaflda fYaIs; wjYH;djkag jvd
wju uyck fi!LH fiajdjka iemhSu ms
-
13
,nk w;r mS;D uQ,sl" uQ,Oujd idrOu yd oDIajdohka
Yla;su;a lrkq ,ef' ia;S%ka f.ka m%Yak lsulska f;drj
Tjqkaf.a wdfKsl ixialD;Skaf.a idOkSh yd ksfYaOkSh hk
me;s folu ms
-
14
fuu is;s,s iu.ska ud" fuu mfhaIK fidhd .ekS ykajd
u inkaOfhka i;=gg m;a fjk w;r m%;sm;a;s imdolhska
iska ie,ls,a,g .kS hehs ud wfmalaId lrk fuu jeo.;a
fidhd .ekS m%ldYhg m;a lsu inkaOfhka ldka;dj iy
udOH iduQyslhg Y=NdYsxikh lr'
frdIa f.diajdysgmq jev igyka ks,Od - f*da moku" kj ,a,sh'
ysgmq tall m%OdkS" ol=Kq wdishdj i|yd jQ ia;S%"
iduh yd wdrlaIdj" tlai;a cd;Skaf.a ia;S%ka'
xiv
-
15
1' yekau
fuu wOHhkh oYl follg wl ld,hla ikakoaO
.egqfuka m;g m;a YS% ,xldf m%foaYj, j;ajk ia;S%kaf.a
w;aoelS Yaf,aIKh lrhs' th mok jQfha hdmkh ^W;=r&"
ukakdru yd mq;a;,u ^jhU& hk ia;s%lalj," fmdf
-
16
lr ;sf' fuu mfhaIK ,sh,af,ys wruqKq fohdldr h'
tla w;lska th m%;sm;a;s imdokhg o Ydia;S%h idlPdjkag
iy uey;aj,g o ia;S%kaf.a y`v f.k tau u.ska YS% ,xldf
m%ckk fi!LH ms
-
17
fi!LH ugu nqla;s f iudk wjia:dj i,ik fi!LH
wdrlaIK l%uhlg we;s whs;sh we;=
-
18
;;a;ajfha wvqjla iys; ;;a;ajhla YS% ,xldf ckjd.sl
m%Yakfha ldYkh inkaO m%Odk idOlhla f,i oeka meye,sj
ms
-
19
ms ld,Skj ia:dms; jQ" Yd, jYfhka
id:l yd cd;Hka;r jYfhka ms
-
20
yelshdj we;s lr ;sf' ck.ykh iy ixjOkh ms
-
21
u. mE h' th jhsfka j;a jk O ckjd.sl" NdIduh iy
wd.l lKavdh w;r O%elrKh fiau fnu ;Sj% lf
-
22
m%Yak ms
-
23
m;aj ;sfnk nj10 yd ffjoH ;k;=re m%Odk jYfhkau mqyqKq
yd jD;a;Sh fkaf.ka ysiaj ;sfnk njo fmkajd fohs' m%ckk
i;aldrh iemhSu o fndfyda ndOlhka ord is' frday,a ydkshg
m;aj ;sfnk m%foaYj, m%iQ;sl i;aldrhg ndOd we;s lrkq ,nhs'
mjq,a ie,iq fiajd iy fi!LH wOHdmk fiajd mj;skafka
wm%udKj;aj h' ;jo ;lafiarej iska STD/HIV/AIDS md,kh lsf yd je
-
24
fkdmj;sk f,ig yd ud;D IKAK;dj ^maternal morbidity) iy ud;D urK wkqmd;h rf wfkla m%foaYj,g jvd je nj
wfmalaIs; f,ig h'12
1'3 cd;sl fi!LH m%;am;a;sh iy jevigyka
Y%S ,xld wdKavqf fi!LH wud;HxYh m%;sm;a;s udf.damfoaY
ilia lsu" ffjoH yd mmQrl ffjoH i;aldrl fiajh"
wOHdmkh" ffjoH wdh;k l
-
25
fi!LH wud;HxYh iu. tlaj m%ckk fi!LH fiajd jHdmD;sh"
ud;D yd
-
26
is' tfiau ck.yk fiajd ,xld" fi!LH wud;HxYh iu.
tlaj mjq,a ie,iq ls" jkaOHlrKh we;= Wm;a md,k
l%u Nd;h ms
-
27
iuia; ud;D urK wkqmd;h my< ugul mej;sh o ia;%sla
w;r Yd, O;ajhla iy fjkila mj;S' ia;%slal oyhl -
bka je yhla msysgd ;sfnkafka .egqfuka m;g m;a W;=re
iy kef.kysr h - ud;D urK wkqmd;h cd;sl idudkHhg jvd
fnfyka je" 14'3] isg 9'7] olajd mrdihl mj;S'17 flfia jqjo
is;a ;ejq,g m;a lrk m%Odk ldrKh we;af;a .egqfuka m;g
m;a m%foaYj, ,nd .; yels m%ckk fi!LHdrlaIK ;;a;ajh
ms
-
28
Tjqkaf.a iehka fi!LH wxYfhka fokq ,nk iq uqo,a jkah
,nd .ekSu i|yd fyda jHkaOlrKhg ;,a lr oef ldhsl
iy udkisl laIs;sh ^trauma& iu. iucd; ;sfnk ia;%Skaf.a Wm;a md,kh iy Wm;a md,k l%u Nd;h flfrys wjOdkh
fhduqj ;sfnk j;=lr fou< ck;dj rf
-
29
flK' ia;%Skag tfrys ish wdldrfha fjkiafldg ie,lS
msgqlSf cd;Hka;r iuq;sfha ^CEDAW& uQ,Ou cd;sl kS;sfha fldgila njg m;a lsu iy ia;S%ka ms
-
30
.egq iy wj;eka f jd;djrKhla ;=< j;ajk ia;%Ska ldhsl
fukau udkisl wmfhdackhg o ,sx.sl yd ldhsl ysxikhg o
jvd;a myiqfjka f.dre h yels h' iudc cd,hkaf.a | jeu"
iajhx wldrfha Ldokh iy ;a;f.d;aul iydfha wvqj o
tf,iu hqoaOfhka m;g m;a ia;%Ska m%ckk fi!LH id;a;=
fiajdjkaf.ka Tfnka ;nk yqfol,djg iy wdka;SlrKhg
odhl h yels h'23
j;auka mfhaIK wOHhkhg miqula f,i yis udkqISh iy
mqkre;a:dmk wjYH;d i|yd jk f,al ldhd,h ^SIHRN& Wfoid jQ wjYH;d ;lafiarej m%ckk fi!LHdrlaIKh we;=j
uQ,sl fi!LHdrlaIK fiajdjkag wod
-
31
tfiau yis udkqISh yd mqkre;a:dmk wjYH;d i|yd jk f,al
ldhd, ^SIHRN& ;lafiarej" W;=re yd kef.kysrg fi!LH fukau m%ckk fi!LH fiajd m%udKh wvq lsf nrm;, ia;%S
mqreI iudcNdjuh fYaIs; m%;smdl yd ia;%Skaf.a ; flfrys
tys n,mEu u;= lr .ekSugo fiajh lrhs'
j.=j 1
.egqfuka m;g m;a W;=r yd kef.kysr iy Y%S ,xldj inkaO
f;dard .kakd ,o fi!LH ;;a;aj oYl
oYlh Y%S ,xldj W;=r yd kef.kysrwvq nr - wjqre 0-5
idudkH
mqreI
ia;%S
24'9]
29'0]
29'8]
46'2]
50'2]
42'3]
wvq Wm;a nr 16'7] 25'7]ksjfia Wm;a 4'0] 19'4]
^uvl,mqf 31'4]"
ukakdrf 38'4]&
ud;D ukaofmdaIKh 48'7]Wm;a md,k l%u Nd;h ^tod& 84'7] 51'3]Wm;a md,k l%u j;auka Nd;h 70'0] 36'2]uq idM,H wkqmd;slh 1'9 2'6
uQ,dY%h( SIHRN 2003 - wjYH;d ;lafiare ilaIKh'
j.=j 1 ys ia;r lrkq ,en we;s oYl Wm;a md,k l%u Nd;h
flfrys jQ .egqf nrm;, n,mEu fldf;la oehs fmkakq
lrhs' th cd;sl idudkHfhka wvlg wdikakjk w;r W;=r yd
kef.kysr ia;%Skaf.a idM,H;d wkqmd;h je lsug fya;= we;'
tfiau tajd ud;D ukaofmdaIKfhys o
-
32
yis udkqISh yd mqkre;a:dmk wjYH;d i|yd jk f,al
ldhd,fha (SIHRN) ;lafiarej ck ix.Kk yd ixLHd f,aLk fomd;fka;=j iska imdokh lrk ,o iyY% ixjOk
mrud: oYl jd;df ^2005& f;dr;=re u.ska W!K mQKh
lrkq ,nhs' .egqfuka m;g m;a ls,sfkdh yd uvl,mqj jeks
ia;%slalj, ud;D urK wkqmd;h cd;sl idudkHhg jvd by<
h' ^ms
-
33
lsug m%h;ak orhs'26 m%ckk fi!LH hkq m%Odk jYfhkau fi!LH
fiajdjka je hqKq lsu Tiafia ch.; hq;= fi!LH m%;sIaGdjla
f,i wduka;%Kh l< hq;a;la nj meye,s h' th Wm;a md,khg
fyda j; idM,H;djfha m%;smdlhkag ia;%Skag ;sfnk
m%fYfha wjldYhg fyda m%fYfha wvqjg Rcqj wduka;%Kh
fkdlrhs' tfiau th m%ckk fi!LH ia;%Skaf.a whs;shla jYfhka
yd yslula jYfhka f.k tajdg wduka;%Kh lsu o fkdlrhs'
tmuKla fkdj Yaf,aIKh ;=< fyda m%;sm;a;s ksfoaY ;=<
fi!LH oYl o ia;%Skaf.a iudk;au;djhg yd Y=NidOkhg
ndOd lrk jvd mq,a jHqyd;aul iy iudc ixialD;sl fukau
foaYmd,k ndOl w;r ne o we;s fkdlrhs'
26. tu'
-
34
-
35
2' ldka;dj iy udOH iduQyslfha mfhaIK wOHhkh
2'1 Ihm:h yd l%ufoh
my;ska tk fldgi Y%S ,xldf .egqfuka m;g m;a ia;%slal
lsysmhlska ,nd .;a mfhaIK fidhd.ekS l%lj olajk w;r
whs;sjdisl rduqjla Wmfhda.S lr .kska ia;%Skaf.a m%ckk
fi!LHhg inkaO we;e m%Odk m%Yakj,g wduka;%Kh lrhs'
mfhaIKh lrf.k hkq ,enqf hdmkh ^W;=r&" ukakdru yd
mq;a;,u ^ jhU&" fmdf
-
36
m%cduQ, ixOdk iy wdh;k iu. jevlrka mphla ,enQ
WmdOdkshkaf.ka iuka; ksfhda;jhka iska o;a; tla/ia
lsu myiqlrKh lrk ,' mfhaIKfha flakaSh fhduqj jQfha"
Tjqkaf.a jk pl% yd m%ckk fi!LH wjYH;djkag inkaO
m%Yak ms
-
37
wOHhkfha fojk whr iuka; jQfha ckjd.sl;ajh yd jhi
wkqj f;dard .kakd ,o iuqL idlPdjkag Ndckh jkakshka 30
fofkl=f.a isoa wOHhkhka ;=
-
38
iSudjka
mfhaIKfha m%:u whr 2004 ud;=-cQ,s w;r ukakdru"
hdmkh" fmdf
-
39
j.=j 2
iuqL idlPdjkag Ndckh jQjkaf.a ckjd.sl fNaokh"
ia;%slal wkqj
ckj.h
uk
akdr
u
hdm
kh
uvl
,mqj
wmdr
fmdf