۱۹آل عمران، اآلیة

د ې ىاه ك پبذ ې لی هي ک ك هى ك ښ

ل لوویي .ـ ۱۳۹۱: کب

یوي:لوؤم وا ین اث وا پبل هؾول اث

م پېژل اكیبى :ك کزبة بل هؾول اثواین اثوایوي :هإلو پ

لی ډاکټو هؾولاعبى ؽپبل :ژثبړکی پ

هبیبه :کوپى ..................اهؾول ی هؾول لی وین اهػ اهلل يی، فوذ اهلل فووىی :ډیيایي

لوویي . ۱۳۹۱ :ك چبپ کبل (.Repro India Ltd) ك ل ك هېپو هغجق :چبپ ف

ل زیبى فب بذ : ك اه ې لی هی ک ك هى ك/ ك ښ د ې ىاه پ

©Copyright reserved by TED / MoE پبه فلي كی ل ل زیبى فب ؽ ك اه ل ك چبپ

لې زه الهلل هؾ، آم ككک به، ګ،ي ه یم ب ث زه یل پبل ككقلیل ىضلښ لی فجلال ي اوهښ ي، لی لی لهال وذښ، ي یبه فجلالؾ هؽ ، يول فجلالكك ویوښ زيمب ښلی ب اى هؾيیهؾول ؽلی ښ ، ي ىهه

WORLD)بانك او نړيوال (UNICEF)يونسف د

BANK)

په مالي او تخنيکي مرسته

بة يك كه کبه کنا :ېټ ا

۳ / ۳ / 20۱۳

د کتاب مطالعه، د انسان د کتاب مطالعه، د انسان ساتنه ي? د ساتنه ي? د ..شخصيت بشپ?ويشخصيت بشپ?وي

مطالعه کوونکي د لو? فرهن? مطالعه کوونکي د لو? فرهن? ..يي کوييي کوي??????????????

أ

۳ / ۳ / 20۱۳

موضوعګانې

ب

۳ / ۳ / 20۱۳

1

۳ / ۳ / 20۱۳

ئى الؾولهلل ؾول زنيو قم ثبهلل هي وه ايب هي یئبد افوبلب، هي یل اهلل ىال هضل ل هي یضلل ىالبكی ل ال اى ال ال االاهلل الأى

..... فجل هل، لاد اهلل فلی فلی ال اؾبث لن رلیوب کضیوااهؾولىهږ ك ېاك ك كاهالوقلوی ك كیي فله څبګې ل ځبګړ هضو څق ی

پ كې څبګ کې ك ښځی ك كیي ىك کړې هضبهی ك . ك« اكیبى پ»ن .رلهی لپبه هلکي ښکي هىي ا فلهذ ر یې چوز کي

ك كیي فله ك ه هضو روڅګ كا هضوى ن ه ځبی ی چې هؾالى ك ړۍ ك ټل لی اكیب فولي چبهې ا فیلي ال پ و رګ پېژي ا ك

ن ك پېژلې ل الهې ك االم پیڅلي كیي ك فیلي ال ا فولي چبه پ څوګ چې ټل یبى ك فپل ضل یب ك پېژلې . ؽبیذ ا هښزیلي پېږي

ب): ل هقې ښ پېژلل کیږي یبء ثبضلاك پ كې هزی کې ځی . (رقوه االڅېړک ك اكیب روهځ ك ربهة یب ژكېالی پ اړ فجوې کړي ا ځی ك كیي

پلهالیيم یب كیي اکضود ګوايي مږ پهر کړی كی ا ی وېو ه ن پو االهي ا چې ك . فزیځ ېاك ك لېلیځ ل ىوګي ا كیي ثویل څق الېښ څوګلي

كم هبیل پ پبم کې یل و ك یبكې ې څبګې پ كهي کویکلن کې ك اكیبى پېژلې پ به هضوى زى ی اړیي ا ضوهي چبه ګڼل کېږي چې ك كې څبګې

ی ضی پو ړالې فلوي ا هغي مجوګى (کالهي)هؾالى ك كې یبییي پ . كا كهي کزبة پځ څپوکي ا و څپوکی ځبګړي كه لوي. کلی ي

لهړي څپوکي کې ك اكیب پ اړ پ هلهبري هضفبر ثؾش ی ا پ كین څپوکي کې ك آوبي هف اكیب ثؾش هاملی، كهېین څپوکی ك االم پېڅلی

كیي څېړي، څلهم څپوکی ك ضقي اكیب رؾ څوګلي ا پځن څپوکی ك اكیب

2

۳ / ۳ / 20۱۳

ك كې کزبة چبهې ك ن . ك هبهې یب ږكیالي څوګالی رو ثؾش اللې یيهقزجو هبفن ل هيل هقوىي و ور هېللي چې ك كې اصو ك ثډایې ا زوزیب

كا کزبة پ ې ثڼې ربلیو ا څېړل ی كی ا . لپبه روې کبه افیزل ی كیو څپوکی ثېالثېل كه لوي ك كه پ پیل کې ك كه ك فاى رو پېژلل هز

ك هړي كه ك رلهی هفې مکو ي ا ثیب كه هغبلت ا ك هضؿ آهې ولا هاى ك كه پ پبی کې ن روویي هاملی چې ثېالثېلې . کزې روػ ې كي

پښزې لوي ا ن ك كه ازبكا ا هؾال پبم يي ىقبلیز ا فولي چبه ر اړل ی كی چې ك ن ل الهې ل هقزجو هواعق ا اړی كهي هاك څق

ل الىم ىوذ څق پ ګټې افیزل و ل ښبملي پول . پواف ګټ پهر کړي« هبیبه»ا ښبملي هؾولی « وین»، ښبملي هؾول لی «هؾت»مالم هؾول

څق ډېو ډېو ه کم چې پ روریت و یې ك كې کزبة پ اډيټ، ټبیپ ا ډیيایي کې ل هبو ثې بهې ا هښزیې هوز کړې ك ا ن پ پبی کې ل كه ازبكا

ا ګوا هلهی څق یل هي ین ک ټیپي یوګړریب و هـ کېږي ا یب ك كې کزبة ك هغبلج پ رؾلیل کې که زي یي پ فپلې لهېیې كې ك ن ك لوې

. کل ا ؽل لپبه پ فپل څ کړي

4

۳ / ۳ / 20۱۳

لوهړی لوست

.ك اكیب پې ك رقویو، هضؿ ا مو څوګل ا په كهک .1

ك اكیب پېژلې هضوى ك رلهی ك ګټهریب پ اړ ك هؾال فجو ارو .2 .لپبه ىهی ثواثول

پ ثېالثېل اكیب کې ك څېړې پ اړ پ ړیالې یو ییيې ا ىهږ ك ېاك .3 .پ کچ ك ضوهي هغبلج ثیبل

ک هږ ك ابي ټل ژل ژاک پ ا ا رېو هال کې پ كذ و څېړ، پ فلز (عوي)آبۍ و ث څوګل ي چې كیي افزبكاد ك ن ل ښ

ك یبى ك لهړۍ پېړۍ . ا ك ن پ هػ ا هاى پیبړی رلظ لوي. څق كيکل چې ربې پ ړۍ کې پ يو ا ): هه ههؿ پلربهک پ كې اړ یلي كي

، رب ئ اههو ث ل ږكې څق فها ډېو ښبه ا کلي یيئرګ هارګ هنل یكاې ښبه ا کلي ث ه ن . چې كیال لويئث ن ښبه ا کلي یي

ولا هاى كاې ښبه ا کلي ه لیللي كي . لیللي ي چې هجو ا هو لويچې فياې لوي ا ك لث ځبی، ف پ یڅ هد ث ربې کم ښبه یب کلي

ك پلربهک یب (. ي لیللی چې پ ن کې ك فجبكد لپبه هقجل ا ځبی یهښزیې ك، یڅ ېاك، ښبه، کلی، ژاك ا جیل ز چې پ ی ی ډل و كیي

ن څک چې بك ا ثلی ژل لوي ا ل ډېوي هبكي ا هقي . فیل لوياهزیبى څق هؾوم كي ثیب ن پ ن کې پیبړي كیي ثبه ا ؾویې عك

ا هؽبي فبلن ثبلې فیل کي، پ ی ډل ك لړ ا هزقبلی عك پو فجبكد . لويكیي . هوه كی ا كا ؽیذ ك ابب ك ربهیـ پ اږك کې ل ن و هل كی

5

۳ / ۳ / 20۱۳

هغ پبى پ كې ثبه كي چې . ك ابب ا ابي ټلې ل ځبګړ څق كیهغ ا ىکو کل ك ابى ل ځبګړ څق ی ځبګړ ك چې ن ل ټل ؽیابر

ګڼي، « بع ا هزيکو ؽیاى»څق هوزبى ا عال کي ا ل ولې اهل ابى څوګ چې ك ابى كم رقویو ډېو ښ، عبهـ ا هبـ كی ف كاې ن کېلای ي

كا « ؽیاى كی (هزلیي)ابى كیلاه »: چې هږ ك كې پو ځبی كا ثل رقویو کبهګلې ه . رقویو ن ابى ل ه ؽیابر څق پ ثپړ رګ عال کيثیل »: لک. ؽیابد پ ځی يز کې ل ابب څق ډېو پیبړي ي

ؽ ا ك ثلى پ پیبړریب ا ك عن پ مټالي کې (بهقې)ؽ، اهیلل (بهې)ف رو ن ځبی چې ك ؽیابر پ اړ څېړې ې كي، رو ا پهې ېڅ ی ؽیاى

ن ك فپل كیي ژل که ښ ښب ك ښكلې، كلز ل كیلاهۍ څق هف پ عجیقي رګ ن فبم هيم كی چې لږ رو لږ ك ړۍ ا ابى ك پیلایښذ ك

لک ك كیي . څوګالي ا ك ی كاې ژل لول پ اړ ىکو لوي چې ك هل ړ يكیي پ ثپړ رګ ك کبل ژلا لپبه ی ټلیي څ »پ كې رقویو کې لل

ک ابى اللیی پښز ر ځاة ایي اههو ك ی فؾبل ژل ك اړریب « .كا كم پښز ر هغي ځاة پ كې اله کې هو هوز . پ ىکو کې کېږي

کي چې ل که ځبی هاملی كی؟ ا کم ځبی ر ځي؟ ل كې رګ هارګ څق هف څ ك؟ څوګ کلی كم رګ هارګ رؾین کړ چې پ پبیل کې ه فبعو

آهاه ي؟ ف ک كیلاهي پ ځبګړې هقب و پ پبم کې ی كاې ډېوی . اببى ز چې پو کم كیي ؾبم ثبلې فیل لوي

ن رقویو رو ا پهې ك كیي لپبه كی افیزل ی چې ټل كیي پېژلکي پبى پوې اريب کړي ا ن رقویي چې رو ا پهې ها افیزل ي پ اللې

ك االهي كیي پبى ا هزکلویي كیي پ لنذ کې اعبفذ ګڼي لک : رګ یې ها افل

6

۳ / ۳ / 20۱۳

»چې ن ثبلغبفخ »پ، «كاى الب و »ا« الیغیقى عبفخ »پ« الیلیى كیي الؾ االفزبك »ا پ اغالػ کې یې . ژثبړل ی كی «الؾ بى االفزواه ثبلل اللیي

القول ثبالهکبى ل » : ا یب« ثبلغبى ل اال لی البلجبة یزب ی لب ضـ ال اللیي .(2:12)« اليوؿ

کې كیي یب ك « ربهیـ ىلي هنات عبى»ډاګټو ثبءاللیي پبىاهګبك پ فپل کزبة كیي ك هؾلك ا بهؾلك یب »: ر كاې رقویو ټبکلی كی« هنت»ن پ فپل یب

ىب ا ثب روهځ اړیک ك یب ن یل ك چې ك نې ك عك ك فلذ كهک ابى ل فپل عك څق لړ ي فا ر لایذ کړي، ولاهاى ځی موثي هزوی ا

پب پ كې هزی کې ك كیي لپبه ثېالثېل رقویي کړي كي چې كلز یې ی څ « .كیي ك فبیل، اؽببر ا ايواكي یب ټلیي کړ ټلګ ك: ثېلګې ها افل

كیي ك ابى ا هبى ابي د اړیک ك چې ابى پوې فیل لوي ا فپل »كیي ك ااهو ا ای پهې اړل فیل ا کړ « ».ځبى هپهې رړلی ګڼي

كا ډل فیلې ا کړې ټل ن کبى چې پوې هقزل ي ي « .ټلګ كیاىیی هقي اهذ ك ههی ك عوبفذ یب ټلګې پ به پ ی کړۍ کې و مډ

ف ن پ جي رګ عبهـ ا هبـ رقویو چې ك كیي لپبه ی پ كې ډل . يك چې مه ځبګړ یې ك ن (بك)كیي ن ټلیي ټلګ : یې عول ثلي ک

: اهذ زى كی چې مړي یې پ اللې اهه کې و ونږي ا راى لوي. ك ځی الهښ هل ا ك ځی قبیو ا هبک رو و کل: الو. پو ی هغل اهىښذ فیل لول چې ېڅ ي ك ن پ څېو ي کېلای: ةك ی مړي ل ن هغل هقي یب ل ابى څق لړ لهد و اړیک ټیګل : ط

(۲۹:۸). چې ك وک، صیذ، رضلیذ ا رؽیل پ ثڼ څوګلېږي

7

۳ / ۳ / 20۱۳

ك لهړی . پ كې پې کې ثېال ثېل كیي ؾبه رو ثؾش اللې یل کېږيابب ك كیي ؾوی ل څېړې څق یلی ك وبي ا ضقي لی اكیب رو ؾبه

پهې ټل ك كې پې ك ثؾش هضؿ رکیلي، ا پ كې پې کې پو نې وبي اكیبى څوګ څوګل ل ا ك که پینوجوا ل فا : ثؾش کېږي

هاهېلل، ك لهړی ابب لهړۍ ؾویې ا اكیبى چې ك اوبي وایق ا اكیب روڅګ اـ كي څوګ ضـ ي كي؟ رو ټل لی ضقي ا ثوي اكیبى پ څ

روریت ربی ي ا رجلیل ي كي؟ ك هقبو ىقبل اكیب ضقیذ څ ډل كی؟ پ اكیب کې ابي ا آههقزلاد، فجبكر، ك كیي کړ روو کل، افالي

ا ك ابي اړیک رؾین څوګ ټبکل کېږي؟ كا ټل ن هغبلت كي (کچې)هاىیي .چې پ اكیبى پې کې روثؾش اللې هاځي

كیي ك ابى ىغوي مښز ك ا ك ن پو ړالې ك ابى پ عك کې ی ي اؽب ا هیل زى لوي ك كیي آه هف ا له ك ابى ك ىغوي مښز

ك اكیب پېژل چې ك اكیب پ اړ ىهږ هؾال ر . اجبؿ کل ا په کل كيكی هقلهبد هکي، ك كې هفې روڅګ ل نی و هوز کي چې ك ټل

اكیب ال ا ىوؿ پ ښ رګ پېژي ا رو پورلې ا هبهې هز ك االم پېڅلی ا ؽ كیي ل ه هف آوبي ا ثبعل ضقي اكیب څق عال کړی

.ي ا ن ك فپل ژل الهښك ا هوزلی ګوځي

8

۳ / ۳ / 20۱۳

. ك اكیب پېژلې پ اړ ك پب ا ټلپب څې ل پقا ىهب څق زى لوي. لهړۍ څېړ چې پ كې پې کې روو ې ك آري ىیله ګييى ل فا

پږ پېړۍ ړالې چې یبى ك فذ ل پوهقزلل هلز و پوافې اړیکې كهلكې کې ( م ى۴۸۰-۵۷۰)ا ك ن ل هقزلار و اب ګييى یب ګيىب چې پ

ا « وو»ك ن فلایب قیز یې رو یکې اللې یل چې ك . ژل کځک چې نی فلایبى ل ن څ څق چې . ل فا ها پېژلل ي كي« يیك»

فلایبى ې : ګييى پ كې فیلې كی چې. ثبیل ي ډېو ثې اهىښز ښكلي كيكي چې فلک یې اګېوي، نی ك ابب یب ژی پ څېو ټبکلي ا هؾلك ي

ا ك ابب پ څیو ؽي مړي لوي، اړی ك چې اهلل ی ي، ك فل پ ىه ړۍ ك ګييى كا ؾوی ك (۱۴:۱۴-۱۸). اكاه کړي ا پ و ځبی کې ؽبضو ي

پ اړ ډېو ږكې ا ك ن وبي اكیب ل ؾویې و ی بى ك چې لل اهلل څق پیلېږي ا ك یې ك ځوکې پوهـ ل لهړي ابى ا پینوجو ؽضود آكم

ك ههفبى . ل ها څوګلیل و پبی ا کوبل ههيؽضود هؾول هغيی، ههي بلذ (م .۱۰۶-۴۳)، ههي یوى (ى. م۴۸۳-۴۲۵)وككد

كیو )ا لیبى ( لهړۍ هیالكي پېړۍ)، یبي ههؿ پلربهک (م۳۴-۸۶)ټل یې ك هم ا یبى ك ثېال ثېل فلایب ا ن ك فپل فذ ن (هیالكي پېړۍ

ك اكیب پې ا اكیبى . ال ا فلایب پ اړ لږ ډېو مږېللي كي چې كی پېژللل پځوې هیالكي پېړۍ څق رو پځ لوې پېړۍ )پېژلې پ اړ چې پ هځی پېړی

کې پ لېلیځ کې څېړې ې كي ل رقت ا رؾغو و مجوګې ې ا ك (پهېولا هاى پ كې پېړۍ (۵:۱۲-۶). ټل ك ثبه ا فیلې ړ ګوځېلای ې

. کې اال ك اكیب ك پېژلې پ ثوف کې ثېال ثېلې ا ك هل ړ څېړې كي ېپېړی کې ك ؽبة ې ا ژهې څېړې الهې (۱۷-۱۸)رو كې هز پ

9

۳ / ۳ / 20۱۳

پېړۍ هز ك اهپب ی ویو - ۱۸رو . پوازل ې ا كا پ الپې ثډای كم . ټلپب ك لوم ا ی اكیب پېژلې پ اړ فها ډېوې څېړې روو کړې

لل کیوګب ا ك ازوالیب ا وبلي اهویکب لهړی هېز ه پ ئڅېړې ك ګوپېړۍ ك پیل ټلپېژلک پب - ۲۰پېړۍ ك پبی ا ك - ۱۹ك . اړ ور هېللې

ن وثېو پو ټلیي ثټ ا ك ه كیي ثټ، ك رکیي ا رکبهل رګ اله، ك یبك ی ثټ ك ا رؾل پ فها لوم ىهب کې رو هقبوې كهې

رو الوې . پهې پ ثېال ثېل ه ا ثڼ رو ثؾش ا څېړې اللې یلي كيپېړۍ هز ك اهپبیي ټلپب ا څېړک ل فا ك ړۍ پ ثېال ثېل یو کې

ل ن ېاك څق ګڼل (ثیي الویي)هو ا فوا . فها ډېوې کیلې ېل . کېږي چې هړې کیلې ا څېړې پ کې پ پواف کچ رو و ې كي

هیالكي څق ها پ كې فا اهپبیب ىهږ پ ېاك کې ن ك لومى ۱۸۲۴-۱۸۷۹ك کیل پ پبیل کې یې ك . پېژلې څېړ پ ثوف کې ځبګړې پبهلو کړې ك

كا . ېاك پ ثېالثیل یو کې ډېوې هککې، کزیجې ا هغوې ال ر هاړې كيیوې ك عالل آثبك، چکوي، ی کۍ، کووي، فاع يب، لای بلؾیي، الم

رپ، ك فلی آثبك مبړې، ك کبثل الیذ ك هوغبى رپ، ك ثبهیب ثېالثېلې یوې، ك پبرې كې ي (۳۵:۲-۱۱). مهثل ك یب ګوك یو، ك ثلـ ثبه ا ه كي

چې اهپبیي ټلپبى ا څېړکي كا اكفب کي چې ك اكیب پ اړ رو ټل لهړی وثېو پو كې څېړ . كی څېړې پیل کړې كي چې ك ن كا اكفب هښزیې ك

نی پ ځی هاهك کې هزقجب ؾو ن لوي ځک چې ك فله ا ى ل ښذ هز پ اهپب کې ك كې ىهی ثواثو چې اهپبیبى پو آیبيي ا

اىویبيي ه فپل ښکېالکې رلظ بري ا موثي هزوی ك كم رلظ ك كام ا ټیګبه لپبه كل افیزل چې ك فپل ال اللې یو اكیبى ا هنج رو

ا ك ن ك اكیب ا هناج ك ب ښكل لپبه یې څ کړ . څېړې اللې یي

10

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ك كم ك چ ك هېز هلز روهځ یې ك افزالىبر ىهی ثواثو کړ چې پ پبیل کې ك كې هلز ك ښکېالک ا ىثېښبک لپبه هې الهې چبهې چوز ي، اى ځی

هزوی کښښ کړی چې ك االم كیي څېو پ مېو اقي ا بوې ثڼې ها ثو ېو کړي ا ك ك پو ړالې ك هیؾیذ كیي ك ابي ټل لپبه ی ښ ا ك هل

ك ن كا ډل ضبد كا پ ډاګ کي چې ك څېړې پ چبه کې . ړ كیي ه پېژياالهي پبى ك اكیب ك . ل ځبګړي كیي رقت څق کبه افیزل ی كی

ا ك وآى ا جي اؽبكیض ل . څېړې پ ثوف کې ل ډېو زي و هـ ي كي څق پ ازيبكې و یې پ كې ثوف کې ن ؽبی ثیبى کړي چې اکبه

وآى کوین لهړی کزبة كی چې پ ريیل و یې ل لوم . روې ي کېلایاكیب ا هلز څق یبك کړې، ؽ آوبي كی یې ك ن ل پینوجوا و ثیبى

کړي ا ك الی اكیب پو ړالې ك هوکی، ثذ پوزب، زه پوزب، اه ك وآى کوین . وبځک، ا عجیقذ وبځک ل هو څق ثؾض کړي كي

هيوی ك اكیب ك څېړې پ اړ ك له ړ فلهز روو کړي كي چې پ كې اړ کلی ك اثي کضیو، عالل اللیي یعی، يی، اثي عویو عجوی، ىقواللیي هاىي،

فاله ىهقوي، فاله الي، بو هکبهم یواىي، بضي ثیضبي ا ه ك . ل اهىښزو څېړ څق یبك کړ« هؽو اهلل فلین اعوقیي»هيوی

فبیل ك فلن ا االهي کالهپې پب ن رو فپلې ې ك ثېال ثېل هلز ك اكیب ا هنج پ اړ اهىښزوې څېړې کړې كي چې پ كې ثوف کې کلی ل فجلالکوین وزبي، الجیوي، اثي ؽيم ؽبوي، اثي ریوی ا ه څېړک هؽوخ

. اهلل فلی اعوقیي څق یبك کړ

11

۳ / ۳ / 20۱۳

كا چې كیي ك ابي ټلې ی ل هو ځبګړ څق كی، پ كې اړ ك یبي -1 ؟ئپ لډ رګ یې لیک. پلربهک هه یب څګ اضؾ کلی ئ

ک كیلاهي پ فبهې هقب و پ پبم کې ی آیب کلی ابى ل كې -2 ځبګړې و چې كی رقویو کړی ل ه ؽیابر څق عال ا مه ګڼ؟

ا ك ن ك عبهقیذ ا هبقیذ پ اړ ئ كیي ك االهي پب ل ؾو رقویو کړ -3 ؟ئثؾش کړ

ك كیي پ اړ ل ن رقویي څق چې هزوی کړی کم ی یې ډېو عبهـ ا -4 ؟ئهبـ كی، پ كې اړ لډ هقلهبد لیک

چې هضؿ روال ئك كیي ك ثېال ثېل رقویي ل هغبلقې څق څوګ کلی -5 ؟ئ رویؼ کړئل، كم هئکړ

څ ډل کلی چې ك ثېال ثېل اكیب ك هغبلقې ا هبهې ل هقې ك االم -6پېڅلي كیي پو ؽبیذ پېږ، پو كې هضؿ پ ټلګي کې ك ازبك رو

.ئالهښې اللې پ پواف رګ فجوې اروې کړ

ك اكیب ك هغبلقې ا څېړې پ اړ ك یبى ا هم ك پب لهړۍ ؾویې ثیبى -7 .ئا ك كم څېړ اكاه رو هقبو پېړ پهې پ لډیي و مکو کړئ کړ

چې پ ړیال کچ پ کې كیي څېړې ې ئك ن هو یو ه افل -8 هیالكي پېړۍ پهې ك فپل ېاك پ ۱۸ – ا ۱۷- كي ا ولا څېړې رو

.ئثېالثېل یو کې ن رویؼ کړ

ك اكیبى پې هضوى ك رلهی ك ګټهریب لپبه ل ځی كهي هاك څق پ ګټې -9. ئافیزې و پ ټلګي کې ك ازبك رو پبهلوې اللې ګوپي کبه رو و کړ

12

۳ / ۳ / 20۱۳

ن لوست دوی

ك االم پېڅلي كیي ا ویقذ ك پب ل ؾو ك اكیب ك ېې پ اړ .1 .هبهد رو ال کل

.ك ټل هه ثوي اكیب ك ېې پ اړ هبهد رو ال کل .2

ك ثېال ثېل اكیب ك ېې پ ثوف کې ك ثؾش ړ کبر ثبلې ك ثؾش کل .3 لپبه ىهی ثواثول

ك اكیب ك ېې پ اړ ك كیي پب ل فا ثېال ثېلې الهې ا ه پ کبه ړل چې كلز لهړی ك االم كیي پب ا ثیب ك ټلپب ېې پ روریت . ي كي

ك االم پېڅلي كیي ا ویقذ فلوب ا پب اكیبى پ ك څبګ : و ها افل. ېلي كيوبي اكیبى ا ضقي اكیبى

1

ل فا ك الي پینوجوا پ پیبړ ال ن اكیبى كي چې ك اؽل ا الویک اهللك كم اكیب لل ك . ك الي ؽی پ ثڼې ك ثو ك الښې لپبه هالېږل ل

ځوکې پو هـ ك لهړي ابى ا پینوجو اث الجو ؽضود آكم فلی جیب الالم فلی . پبی ههيڅق پیل ا ك پینوجوا پو آفوي پینوجو ؽضود هؾول هغيی

2

ضقي اكیبى پ ثېال ثېل ثڼ ا ك ابب ل كیي مویيې څق هځز هاملي ا فپلې كې لک كایي كیي، ثووبیي كیي، ليي كیي، ثكایي . ا پوافزیب ر یې كام هکړی كی

13

۳ / ۳ / 20۱۳

ثبیل . كیي، عبیي كیي ىهرذ كیي، یز كیي، الیر كیي، کيی كیي ا ه. ېلي كي (میو ىقبل- ىقبل)څوګل ي چې ځی ټلپب اكیبى پو ك څبګ

ا ځیې یې ك . ىقبل اكیبى ن اكیبى كي چې ا ن ىقبلیذ لوي ا پیواى ن لويك كم اكیب وېو یل ر هېږي ا ن اكیبى كا . پوافزیب ا پوهقزیب پوهـ هاى كي

کيی، یز، ک، یكي (الیر) ئلیي، ىهكزي، ثكایي، عبیي، رب: كي. هیؾي ا ك االم پېڅلی كی

میو ىقبل اكیبى ن هزوک اكیبى كي چې پقا یې ك ىقبل اكیبى پ به پیواى كهلكل، ا وال کې ځبګړی ىقبلیذ لوي ف ځیې یې کېلای ي ك ځی هقبو ىقبل

لک پ اىویبیي ېاك کې ك . اكیب پ عړښذ ا رکیل کې ځبګړې امېي لويلوم هویب اكیبى، ؽیزي ا ىییي ه پهې اړل ك ثبثل ا آه لومي اكیبى، ك لومي هم ا یبى اكیبى، ك اهپبیي ېاك ریري ا لذ اكیبى، پ اهویکب کې ك

. لومي هکيیک اكیبى، پ آیبی نیو کې ك هیزواثي ا هبي اكیبىكا . ثل ې ك ټلپب ل فا ك اكیب ك پیوا ك ي ا عوقیذ ل هقې ې ك

ې كهو كی ك ا ثیب هزقجب ن ك، كا ې کل کل ك ن څېړک ربثـ ك چې ك اكیب ك پیوا آهبهیب ې هامډي چې آیب پ هښزیب و كا ی آىاك ا ثې

ك كې څېړې ل . عوىب څېړ ك ا یب ن ك فپل اكیب رو امېيې اللې هاملي كيثېلګ څق ی ن ك هاثود یم وېو ا هؾبج ك چې ل یوې پېړۍ ی څ ىیبد

: کې هاملي ا پ اللې ډل كي« اكیبى ىل عبى»هقکې ك ن پ هه کزبة

. هلی ر۸۳۵ك هؾیذ كیي .1

. هلی ر۴۲۰ك االم كیي .2 . هلی ر۳۲۲ليي كیي .3

. هلی ر۳۰۰کيی كیي .4

. هلی ر۲۷۵-۱۵۰ثكایي كیي .5

14

۳ / ۳ / 20۱۳

. هلی ر۷۹یز كیي .6

. هلی ر۵۰ (الیر)ربی .7

. هلی ر۱۲یكي كیي .8

. هلی ر۶،۲ک كیي .9

. هلی ر۱،۶عبیي كیي .10

. هلی ر۰،۱۴ىهرزي كیي .11

و ل كې چې پهرۍ ې ك څېړکي ل فان اټکلي ښكل ې ف ك ۸۰۰هلوبب وېو پ ن فذ کې ك هوې آهبه بهې یب وېوې پ اب ل

هلی ر چې هاثود ۴۲۰هلی څق یلی رو ی هلیبهك پهې مکو ی كی، ثل ې چې ك ټلپب ل فا ې ك و كیي ك هاهځز کېل . یم ښكلی كی

ك ېټې پو اب ك چې پ فبم ډل ك و ك ه ك ىكکړې کبل یې هقزجو ګڼلی ك كې هقیبه پ اب ا ك ړۍ ز ا ىقبل اكیبى پ اللې رګ ډلجلي ي . كی: كيپو ل ). کبل ك هق۲۰۰ څق رو ۱۵۰۰ليي كیي ك هیؼ رو ىكکړې ل -

.(ثبلې ك آهیبیي ه ك ثویل هال

ك ) کبل ك هق ۱۵۰۰ څق رو ۱۲۰۰یكي كیي ك هیؼ رو ىكکړی ل - .( اټکلي كهاىؽضود هی

ك عبپبى اهپوارهۍ لهړی ) کبل ك هق ۶۶۰یز كیي ك هیؼ رو ىكکړې - .(كه

ك ىهرذ آفوي اؽزوبلي ) کبل ك هق ۶۶۰ىهرزی كیي ك هیؼ رو ىكکړې - (ېټ

هوي ثټ ایښكکی ) کبل ك هق ۶۰۴ربییي كیي ك هیؼ رو ىكکړې - (الیر

15

۳ / ۳ / 20۱۳

هوي ثټ ایښكکی ) کبل ك هق ۵۹۹عبیي كیي ك هیؼ رو ىكکړې - (هببیوا

(ك ثكا ك ىكکړې اټکلي ېټ) کبل ك هق ۵۶۰ثكایي كیي ك هیؼ رو ىكکړې -

ك کيی ك ىكکړې ) کبل ك هق ۵۵۱کيی كیي ك هیؼ رو ىكکړې - (اټکلي ېټ

ك ) کبل ك هق ۴ك هیؾیذ كیي ك هیؾیذ ا یكیذ ل ګډې ېټې څق - ( ك ىكکړې اټکلي ېټؽضود فیی

ك ىكکړې ك ؽضود هؾول هغيی) هیالكی کبل ۵۷۰ك االم پېڅلی كیي - .(ك ی ېټ

-۳۱) (ك ګه بک ك ىكکړې كی ېټ) هیالكی کبل ۱۴۶۹ك ک كیي -۲۹:۴۲).

پ . ځی ټلپب ك ړۍ اكیبى ك ن ك عنواىیي هب پ اب ډلجلي کړي كي. كې ډلجلۍ کې آیب ك ړۍ ك ټل هقبو ىقبل اكیب ك ىكکړې ثزو ګلې ك

ن اكیب چې ل لېلیځ څق ك کړې یكي، ىهرزي هیؾي ا ك االم . پېڅلی كیي كي

. ل عثي ایب څق لیي، عبیي، ثكایي ا کي اكیب ك کړې ك، کيی ا یز اكیب وچی افیزې (الیر)ل فزیځې آیب څق ك ربی

. كځی ټلپب ك هقبوې ړۍ اكیب ك ن اټکل ا ره پو اب ېلي چې پ

: پ اړ كهلكل، ن ې پ اللې ډل كپیل کې یې ك اهللك ليي، کيی، ا یز اكیبى پ پیل کې ك وک پو ثیبك عړ ي ا

. هز یې ن فپل وک ر اكاه هکړې ك. پو زى ټیګبه کړي عړ ي كيثكایي ا عبیي اكیبى ثې ل كې چې ك اهلل

16

۳ / ۳ / 20۱۳

ك هق ا یب هز ه ټل اوبي ك االم پېڅلی كیي ا رو ؽضود ػ. پوزى هقزل اكیبى ك اؽل اهلل

ځی ه ټلپب ك ړۍ هقبو اكیبى پو كې اب ډلجلي کړي چې کم كیي ك ك ىهرذ، کيی، : ه پ م یبك ی ا کم كیي كی یبك ی، لک

ثكایي، ا عیي كی ك فپل هی پ ه یب لج و یبك ي كي، پ ځی ټلپب اكیبى پ ك څبګ . كاې ؽبل کې چې ه اكیبى كاې كي

. رؽیلي ا وکي ېلي كي ك لېلیځ ځی ىالي ك اكیب ډلجلي پ عال ثڼې و کړې چې څ ثېلګ ر یې

: پ اللې ډل و ابه کالوبي یلیبم ىویل هیـ یګل ك ثوي ړۍ اكیبى پ اللې كهېی ثوف ډلجلي کړي

: كي .ل عجیقذ څق ازجب ي اكیبى -

.ن اكیبى چې ك ىوكي هؽبیذ ل فیل څق ك هؽي -

.فوهي اكیبى پ هغل ډل -

ل عجیقذ څق افیزل : بللي ټلپ ریل ك ثوي ړۍ اكیبى پ ك څبګ یي. ك افال ك ال پو اب- ی

ك ړ جیل ا کهی : ی وېو ه ټلپب اكیبى پو كهېی ثوف ېلي كياكیبى، ك لی هلز ا ه اكیبى، ثیي الوللي اكیب چې ك ثېال ثېل ه ا هلز

لیکال اللې ډلجلي ډېو « ربهیـ اكیبى»فلی انو ؽکوذ ك . ك هل ړ كي: پ كې ډلجلۍ کې اكیبى پ اللې كهې ثوف ېل کېږي. هغي ا ك هل ړ ګڼي

: پو اعبه ا اها فیل ا ك یک فجبهد، لک: بك ثلي اكیبى - .آیویيم، ررویيم ا ىزییيم

.پو ىکوي ا ىليي ال الړ اكیبى، لک ثكایي كیي، لییيم ا کيیيم -

17

۳ / ۳ / 20۱۳

. لک یكیذ، هیؾیذ ا ك االم پېڅلی كیي: پو هؽبي ال الړ اكیبى -(۲۲:۱۲) .

ك ړیال هنج پېژل ا ك اكیب پو »ام بلی اهپبیي څېړکی ا ك . ایپ كې اصو کې یې ك . اصو هإلو چې پښز ژثبړ یې عوبل اللیي فوىبى کړې ك« رل

: ثوي ړۍ اكیبى پ كهېی ثوف ېلي كيپ بهي ژاك اكیب کې یكیذ، : ك بهي ژاك اكیبى ا ك میو بهي ژاك اكیبى -1

ف اړی ك چې ای ك االم پ . هیؾیذ ا ك االم پېڅلی كیي بهل كيفوة پ میو فوة . هل كیي کې ژاكي ري ز ا هګ ن افزجبه لوي

ا پیي پو ره اهزیبى لوي ثلکې ك ابى ك ښ رة ا کواهذ هقیبه یاىې ا پ میو بهي ژاك اكیب کې آهیبیي . یاىې پ ری ا پوېيګبهۍ کې كی

ولا هاى پ . ل، عیي، ک ا ك ىهرذ كیي بهل كي: اكیبى لککيی، یز ا ك االه پوزۍ اكیبى (الیر)هګلیبیي اكیب کې ربی

ثكایي كیي آهیبیب ا هګلیبیب كاړ پهې اړلېږي ف ك ځی . بهل كي .څېړک پ ال ثكایي كیي هګلیبیب پهې اړل كی آهیبیب پهې

ك البهي اكیبى ن اكیبى كي چې ك اهلل رقبلی: البهي ا میو البهي اكیبى -2 .ؽی ا البم پو اب هځز هاملي ي

ك ؽی ا البم پو اب ي هاهځز ي میو البهي اكیبى ن كي چې ك اهللثلکې ك ی وېو اقب ا یب ی وېو ټل ل فا ضـ ي ا هاهځز ي

. يچې ك ن پ : ك اكیب ډلجلي ك ن ك هاهځز کېل ا څوګلېل پو اب -3

(۳۷:۲۰-۳۹). اړ ك هق هقلهبد هکړل ل

18

۳ / ۳ / 20۱۳

ك اكیب ن ډلجلي چې ك االهي فلوب ل فا ې ا ك هلوبب ك ربییل -1 .ئ ا پ لډ ډل یې رویؼ کړئړ ي، ه یې افل

.ئ ك اكیب ډلجلي پ ىقبل ا میو ىقبل پ څ هقب ك ل ثېلګ و یې ثیبى کړ -2

ك ي پو اب ډلجلي چې کل کل ل رقت څق ډک ې ې، كم -3 .ئهضؿ ك یې ثېلګې پ روڅ کې څوګل کړ

ټل هقبو ىقبل اكیبى پ ایب کې هځز هاملي كي، كا هضؿ پ ټلګي کې ك -4 .ئازبك پ هوز رو ثؾش اللې ی

فلي انو ؽکوذ لې فپل ډلجلي ډېو هغي ګڼي؟ هضؿ پ ټلګي کې ك -5 .ئازبك رو الهښې اللې هب کړ

.ئك ریل، یل ا ای این بل ډلجلي پ لډ رګ لیک -6

هؾالى كې ل كهي بیل څق پ ګټې افیزې و ك اكیب ك ټل ډلجلی -7پ اړ ی ل ثل و ك ازبك رو ؾو اللې فپلې پښزې هغوػ کړي، ا ځاث

. كې هکړي

19

۳ / ۳ / 20۱۳

ین لوست درې

ك پهې ك اهلل څق یلی رو ؽضود فبرن االجیبءل ؽضود آكم .1 .اجیبء ك ثضذ ك لوۍ لډ پړ

ك ن ابي پښز پړ چې ك ىغوي ایوبى پو اب ك ابى مي ر .2 .هالېږي

.ك ړۍ ك هزوک ا ىقبل ضقي اكیبى لډ پړ .3

ثوف ېل و ثوف یې (وبي ا ضقي)لک څګ چې ه ك هق اكیبى پ ك :ځبز ځبګړی ربهیقي بلیل لوي چې كلز ك وی پ اړ لډ هقلهبد ړالې کېږي

ك ك فپلې لړې اهاكې ا ؽکوذ پو اب مښزل ؽضود آكمفلای رقبلیځوکې پو هـ ك لهړي ابى ا فلیي پ رګ فل کړي چې ك پیلایښذ رو

ل . ثپړېل هز ك ځوکې ك عړېل چبهې ك ن پ ال و پیل ي څق ك ابب ل ك ځوکې پوهـ پواف ا ا ثي ثی ؽاؽضود آكم

ابى چې ی هکوم ا ك فذ پ رېوېل و ابي ټلې عړې ې، اهلل رقبلیل ؽي رین و عړ ی هعك كی، ك كیي ژل ك چبه پ رؾین ا

آفوي ېکوومۍ ر ك هېل پ اله کې یاىې پوې ښك ثلکې پ ثېال ثېل ىهبي هغق کې یې ك هال ا اجیبء کواه فلین الالم پ ها ازل و ابى ر

لهړی لېږل پقپل ك فلایؽضود آكم. و ا پ هـ الهښ کړی جي كی ا ك جد لل ل ن څق پیلېږي، ك ؽضود وه کبیبد هؾول

20

۳ / ۳ / 20۱۳

الي پینوجوا ابي . رو ها څوګلېل ا کېږل کېل پهې كام کيهغيی ااهو ا اي ټل ر پ كیي ا كیي چبه کې الهښ کړې، ك فلای رقبلی

ک څ ن ځی ومړک ه ا هلز ك نی هښزیی . یې هر هلي كي ك پینوجوا پ ثقضذ و ټل ټل ر ك كفد كی هلی، و ل كې ن اهلل

ا یڅ م ر ث يا ه کړي روڅ نی ر کم پینوجو . ؽغذ اروبم کړی كی :ي ازل ی څوګ چې ىوهبیي

« » (1 : ،15االواء) ك اهلل رقبلی كا یبیب :

«

» (1 : 165البء).

کبل ژل کړی ا نی ر یې ك (۱۰۰۰) فپل االك و ىه ؽضود آكم رو ؽضود آكم. فپل ل ؾیي ا الي ؽی ل الهې الهښك کړې ك

ؾیيې یې (۵۰) پ پینوجوۍ هجقس چې هز ك ن ىی ؽضود یش. كهلكې ا فپل م ر یې الهښ کړې ك

الي (۳۰) ثل پینوجو كی چې ل ځبى و یې ك اهلل رقبلیؽضود اكهی: ؾیيې كهلكې ا وآى کوین ك ن پ اړ ىوهبیي

« » (1 :

.(57-56هوین، ك پ ثبثل کې ړۍ ر زوګې مړلې ا ك ؽضود آكمؽضود اكهی

كی ن لهړی ق كی چې پو لن یې لیکل پیل . کبل یې لیللی كي (۳۰۸)ژل ن ل فپل اهزیب و ك هو پ له غود کړ ا ك ن ځبی فلک یې ك . کړل

ژث فجوې کلې ا (۷۲) پ فذ کې فلک پ ك اكهی. كیي ر هاثللاهلل

21

۳ / ۳ / 20۱۳

پ كې ټل ژث پیل روڅ و م ر ك نی پ فپلې ژثې الهښ اكهی »: ىوهبیلي كيکړي، لک څګ چې اهلل رقبلی

». ایي چې ن لهړی ق كی چې ك ښبه ك یبذ

ال ا افل ا ك ښبه عړې ىي یې فپل م ر ه ښك ا ك ك پ فذ کې . ښبه آثبك ل۱۸۸

ك ؽلیش پو اب ك ؽضود كه هاهیل ا ك ؽضود اثي فجبؽضود ػ روهځ ل پېړۍ ىهبي اټي هعك ، پ كې فذ کې ا ؽضود ػآكم

لهړی هل كی چې رو ؽضود. پو كیي ههي ټل فلک ك اهلل رقبلی عىبى هز ك ځوکې ك فلک لپبه ازل ، لک څوګ چې ؽضود آكم

ك اهلل. ن لهړی جی كی چې ك ابي ثیبك ې ټلې ر پ پینوجوۍ هجقس : كی پ اړ ىوهبیي

« »

. کبل پ فپل م کې ژل کړ۹۵۰ن (1ػ، : 1)

پ كاې م کې پینوجو چې نی ك ثزب فجبكد ک، پ ن ؽضود ػکې پیځ ثزبى هه كي ا وآى کوین ك ن ه ك، اؿ، ینس، یق ا

و ښكلي كي چې پ ؽیذ کې ك ښ اقب ا یب هوث هالیک ه كي ا هز یې هر ثزبى عړ کړي چې ك نی رقلیوبد ا فلهز ل كی څق

. ك م ك هقجكا پ رګ پبرې ي كيېو ي چې ه ه ك ػ ك كیي ك اؽکبه رجلیل ر اكاه هکړ هګو لږ پ فپل م کې ك اهللؽضود

ك یې ثېړۍ پو عړل هبهه ا کب ك ن كفد ه، رو نې چې ػ ل فپلې کهۍ ا پیوا و ثېړۍ ر ی لی عىبى پیل ؽضود ػ

22

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ن هوک ىی کقبى پ ډة . پهر ل ا ل عىبى څق ژمهل ل ك ځوکې پوهـ ك ابب كین پاله چې اببى ك ػ. ی کب کی

. ن ل كهېی ىاه بم، یبىش ا ؽبم څق ټکېللي كي

ا ػ فذ هاهېږي، ك اثواینثیب ك فلیل اهلل ؽضود اثواین ك فوا پ ثبثل کې ل ی ثذ اثواین. روهځ رو ىهکبل ىیبد ىهبي اټي كی

»: څق كیب ر هامی، ا وآى کوین یې پ اړ ىوهبیي (آىه)پوز پاله

» (۱ : ،۴۱هوین) . ن ل فپل پاله ا

ی اثواین. ښبه ر غود کړ« ؽواى»و ل ثبثل ك بم (به)هېوهې ىبل م ر هجقس چې ووك ثي کقبى یې هو ا ك پیبړ كالیل پ هاړل و ك موه ا ك ن ك م پو ړالې یې هجبهى کړ ا ك ثزب پ هبرل و یې ك

اؾ هېل ا ك ثي اواییل ك . ن پو ړالې ی ښکلي كلیل ړالې کړپینوجوا ك څوګلېل لړۍ یې هاهځز کړ ا ل بعو څق یې ك اوبفیل مثیؼ اهلل پ به ىی زوګې ړۍ ر مړلې چې ك فوث ك پینوجوا ك څوګلېل لړۍ روې

. پیلېږي

». ك فبك م ر ازل ؽضود ك

» (۱ : ،۶۵االفواه) ك فبك جیلې

ا رل یې ك پینوجوا فلین الالم ل ااهو . یوي ر ږكې پ اؽبه یو کې ژل ک »: صوكیب ر ازل ؽضود بلؼ. څق و مړ کړې ك

» (۱ : ،۴۵الول) صوكیب ك ؽغو پ یو کې چې ك ؽغبى ا

ل بم روهځ هقیذ لوي، ژل ک، ك ثزب وبځ یې کل ا ك ؽضود بلؼ

23

۳ / ۳ / 20۱۳

- رله)لک بف . الهښ څق ك و مړې ل کجل پ ډل ډل فناث که ل. ىليل- ك ځوکې هېږكا)ا هعي ( لړ ا ثږکی آاى)یؾ (ټک

ا ك . ن م ر پ پینوجوۍ لېږل کېږي چې رو ټل ثلکبه فلک ؽضود لط نی ل كی ثل ا ؽضود لط. ښبه کې یې ژل ک« لم»اهكى پ فزیځ کې پ

. ف نی ك كم هوثب جي هښزیې فجو اهېل. څق رل هـ کل (لاعذ)یـ فول »: ا ك ن ك م پ اړ كاې ىوهبیيوآى کوین ك لط

»(۱ : ،۵۵الول) رو نې چې فلای رقبلی

ك کلی اللې ثبلې : رو ډېو فذ هکل هز پ كهې ډل الکک فناث-۲۸۲). ثبلې بثك ا الک کړل (پ کبڼ یز)کل، یؾ ا هعن

۲۷۵:۲۲) .

ا ك ؽضود یقة ىی ؽضود یقةك ؽضود اؾ ثي اثواین پینوجواى ا ك وبي اكیب كی ټل ك اهلل رقبلی. كیىی ؽضود یو

، ؽضود ، ؽضود یـ ؽضود ایةؽضود قیت. رجلیل یې ک، ؽضود ، ؽضود ىکویب، ؽضود ی، ؽضود بهىهی ل الي پینوجوا څق كي چې فپل ومړک ا ا ؽضود فیییؾیی

ا ك ن وبي اكیب رجلیل یې ک چې اؽل . هؾوى ه ر ازل ي كيكا ټل ن پینوجواى كي چې وآى کوین روې یبك کړې، پ . ال ا آه لوي

ىه ر ر (۱۲۰) ك ټل ازل ی پینوجوا ویو كاې ؽبل کې چې ك اهللر یې هالى كي ا كا وېو ك اثی اهبه پ (۱۱۳)چې پ ن کې یاىې . هېږي

ا ككې . څق هایذ ی كیؽلیش کې ل اثمه ميبهي ا ؽضود هؾول

24

۳ / ۳ / 20۱۳

ك جیبی وكاه ا ك لګ ىه ر پینوجوا آفوي پینوجو ؽضود هؾول هغيیکبیبر وه كی چې کزبة یې ك ټل وبي کزبث بـ ا هبلذ یې ك الي ك

. (۷:۲۲). ټل هال ا پینوجوا ك پبی ټکی كی

لک څګ چې ټل پېږ چې ابى پ ىغوي ډل ی فلای پېژلکی هعك كی ل اىل ك آكم پ ل کې ایښی ا پقپل اببى یې پوې بلاى ا كا ىغود اهلل

»: ىوهبیيګوځلي كي، پ كې اړ فلای رقبلی

»

»: كا یب ا یب ك اهلل.(173-172االفواه، : 1)

» (1 :،30الوم)ولا هاى ك ؽضود اثواین پ اړ

»: ك وآى کوین كا یب

» (1 : 27-26اليفوه) .یب ن ك هل اهلل كا

ا یوا ا یوغب»: ؽلیش كا ی ل .«کل هلك یلل فلی ىغوح البلبم ىبثا ل ؽلیش پ څوګل پېلل کېږي چې ټل وآی آیز ا ك االم زو پینوجو

و پیلا کېږي ف هز ثیب هه، پاله ( پېژلېك ی اهلل)اببى ل بلن ىغود ا ابی ټل ك چې كم بلن ىغود ر ك ؽ ا وې الهې الهښ کي، لک

څوګ چې پینوجوا ا ك ن پیوا ولاې کړي كي، ا یب كا چې كم ىغود یې

25

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ن ك فپل آىاك ؾوی، ضقي ا پ فپل . بوې ا ملغې الهې ر څلی كی. ربثـ ګوځي ( څق اکبهوک ا ل اهلل)ال عړ ی اكیب

ک ك ثو ك ژل ربهیـ ر پبم کړ څوګلېږي چې ثو ك : ټلپب ایيپیلایښذ ل پیل رل ك ؽبی ك هاثوېو کل ا ك كې و روپبی هوهىې ړۍ پ

ا ل كی څق ځی مښزل پېږي چې . هغالر کې ك هرل پ لټ کې كیآیب كا ړۍ اىلي ا اثلي ك ک ؽبكس ا ىبي؟ کم فبل لوي یب پقپل و پیلا ې ك؟ ک فبل لوي، ن فبل څ هاى كی؟ ا څ ډل زبی لوي؟ ك ابى ثو فلیک

ث پ كی ل ىهګ ېښزیب ډکې ړۍ کې څ ډل ي؟ ك ابى پیلایښذ ك کهې هفې پو اب ی ک ثې هفې هعك كی؟ آیب ك ابى ك ښې ا ثلې

کړې پو ړالې صاة ا فناة ز ک څګ؟ ک ي کیيیذ ث یې څ ډل ي؟ ث ل هږ څق څ یل (اهلل)څک ث ل هږ و هؾبج کړي؟ ىهږ هؾبت

لوي؟ ك ن ك فښۍ لپبه اعبفذ ا فجبكد اړیي كی ک څګ؟ كا ټلې ن پ مي کې هاځي ا ك نی (ثېور پبرې ا پوهـ رللي)پښزې كي چې ك و ابى

پ ال كا پښزې ه ه ك كې لپبه ىهی ثواثوي چې ثلي ا اثزلایي ابى ك (هقزل)فلای پېژلې اله هقې ر یي ا ل ځب پ پهر ماد ثبلې ګووي

ي، ك زي ا قزی پ فذ کې ك ن پ به فجبكد ا اعبفذ کړي ا . (۲۲:۱۷)وثبي هکړي چې ك ن فښي ا هضب رو ال کړي

ك ټلپب پ ال پ لهړی ه کې ك ضقي كیي رو ټل لهړۍ ثڼې ك عجیقذ كي چې پ ن کې ك وبي ا (ىزی یيم)ا هػ وبځې (ررویيم)وبځې

ا . رو فاى اللې ټبکل ي كي« (ررن»اهضي زه ل پبک هعكار څق ك ی میو عجیقي هعك چې پ و څ کې یې يم کړی ي ك هقجك پ رګ وبځل

هزوک »ضقي اكیبى پو ك څبګ . کېږي ا ن ك یک اهاکبې وبځلې کېږيثبلې ېلی کېږي چې ك لومې ړۍ پ هزوک اكیب کې ك لوم « ا ىقبل

26

۳ / ۳ / 20۱۳

هویب ضقي اكیبى، ك ثبثلیب ا آهیب ضقي اكیبى، ك ىیي ا ؽیزي ااه ضقي اكیبى، هزوایي ا هبي ضقي اكیبى، ك لومي یبى ا هم ضقي اكیبى ا ك

ضقي اكیبى چې (اي)هقبو . اهپب ك ریري ا لذ ضقي اكیبى بهل كياږك لومزیب لوي پ روریت و كایي كیي، ثووبیي كیي، ليي كیي، ثكایي

کيی كیي، یز كیي، ىهرذ كیي، کي ا (الیر)كیي، عبیي كیي، ربی .ه کچي اكیبى

27

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ربهیقي بلیل ل هقې ك اكیب کم ډل ډلجلي ىهږ ك هل ړ ګوځیلی .1 .ئي؟ پ لډ رګ یې څوګل کړ

څق پیلېږي، ربې څ ك وبي اكیب ك ربهیقي بلیل لړۍ ل ؽضود آكم .2 .ئیل کړئ چې كم لړۍ ك آیز پ هڼب کې صبثز ا ربئډل کلی

پ که ىهب کې ژل کړی، ك ن ل هو کبه ا ؽضود اكهی .3 .ئهبهر څق یبك کړ

ك ژل ژاک ا هجبهى پ اړ لډ ؽضود اثواینا ؽضود ػك .4 .ئهقلهبد لیک

که یبمي ه ؽضود لطا ، ؽضود بلؼؽضود ك .5 .ئر هجقس ي ؟ ا ن ك كم ه ك الکذ څوګالی څوګل کړ

ك ؽلیش پو اب ك هال ا جیب وېو څهو كی؟ ك ؽضود هؾول .6 .ئیې لیک

كا چې فلای پېژل ك ابى ىغوي ځبګړ ك پ آیز ا ك ن پ ريیو ا .7 .ئژثبړې و یې صبثز کړ

ن ابي پښزې چې رل ك ابى مي ر هاځي کهې كي، ك االم پېڅلي .8 .ئكيي پ هڼب کې یې ځاث هکړ

. ئك هزوک اكیب ا ىقبل اكیب یاىې ه افل .9

ل كهي هاك څق پ ګټې افیزې و ك ىغوي ا کجي ایوبى پ اړ پ .10ا ك كې ثؾش کبهل پبیلې پ ډل ییي ئ ك ګوپ کې فجوې اروې کړ

.ئرګ ړالې کړ

28

۳ / ۳ / 20۱۳

څلورم لوست

ك كیي پیوۍ پو اب ك ړۍ ك ثېال ثېل ېاك پ اړ ك هقلهبر .1 .ړالې کل

.ك ثېال ثېل االهي ېاك پ اړ هقلهبد ړالې کل .2

ك ړۍ پ ثېال ثېل ېاك کې ك هلوبب ك وېو پ اړ هقلهبد .3 .ړالې کل

ك ن الهل پ اړ هقلهبد چې ځیې څېړکي یې ل کجل ك ځی اكیب ك .4 . پیوا وېو کن یب ىیبد هاښیی

.ك ثېال ثېل اكیب ك پیوا وېو .5

.ك ړۍ ك ىقبل اكیب پ اړ اړیي هقلهبد ړالې کل .6

ل ك، پ ئك ړۍ پ ثېال ثېل ېاك کې ك لی اكیب فولی ؽضه، ك ثؾش ړ هثېال ثېل ېاك کې ك ثېال ثېل اكیب ك پیوا كی وېو ا ډلجلي ی څ

ن کب چې ك اكیب ك وېوې ا ډلجلۍ پ هامډل کې . زيه کبه كیك چیي ا چبپبى ك . څ کړې کېلای ك فپل اړل كیي رو امیيې اللې هاملی ي

فلک پ اړ وېو چې پ کيی، ربی ا یز اكیب فیل لوي كی هقله ك ن وېو چې پ ك لزبى پ څېو ېاك کې ك هلوبب لپبه ضـ

29

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ك هلوبب وېو لک څهو چې ك پ كې ډل ېاك کې . ې و كهږ پ اللې علل کې ك ړۍ ځیې ېاك ها افل چې ك . روې لږ ښكل کېږي

ثېال ثېل اكیب ك پیوا ربت یې ك فها ډېو، ډېو ا یب لږ ا فها لږ پ کلوبر پ كې علل کې االهي ېاك چې پ ړۍ کې رویجب . و ښكل ی كی

ښبملي هؾالى ا ه لزکي ل . ېاك عړي، كي مکو ي (۶۰)كم ېاك و چې ډېوي فلک یې ك االم پېڅلي كیي پیواى كی، ابیي

. لوي.ك ړۍ ك ځی ېاك علل چې پ ځبګړ كهع و ك ثېال ثېل اكیب پیواى كي

م و ك ېاك و فها ډې ږ ډې ږ ل فها لیب زب وی ك اګلی ث

کلیبك یلي کلیب

ك کبرلل کلیب

كایولل،کبرلیک

ي همي یكا

کلیب يک هیؾی االم ل لزبى

يعبیي يثكای

يىهرذ يیك

یب زبل ههي ای کبرلیک

يیك اهرلک پورزبى

30

۳ / ۳ / 20۱۳

م و ك ېاك و فها ډې ږ ډې ږ ل فها لوهب يهیؼ ل االم يثكای ث

بى ههی پورزبى يثكای یز عبپ کبرلیک

ي زبی بیو هنات يیك پورزبى کبرلیک اهعزى يیك يیبى اهرلک يلرو يا

ې وم لیب چکلاک

ههي کبرلیک

يیك اهرلک پورزبى

يهیؼ االم ل يثكای یلىههي يگو

کبرلیکاهرلک يیك يلرو

يیبىب لنبهی یبي ث

اهرلکههي االم

کبرلیک

یب ب ههي االم اهرلک هه کبرلیک

يیك کبرلیک پورزبى ییلیپیي ههي ى

کبرلیک پورزبى االم

گ اثزلایي يهیؼ کب هنج

االم

يهیؼ االم آوین گیل ل لیک پ پورزبى يیك ههي کبر

31

۳ / ۳ / 20۱۳

م و ك ېاك و فها ډې ږ ډې ږ ل فها لیبي يیگال

اهرلکههي

کبرلیک االم

بى یبي ی اهرلک

يیك االم

وبى ههي پورزبى آل کبرلیک

ه هنت

جبى یبي االم يال اهرلک

ب وی ل اى ههي ی کبرلیک

پورزبى

کب هزؾل وی ك اهبالد ای

هؾی، کبرلیک ا

پورزبى

االم يیك

لل بی االم يثكای ر يیلى يلرو یلى وا ههي ى

کبرلیک االم پورزبى

لل یبي يلرو ى اهرلک

ا بك ههي کب کبرلیک

االم پورزبى

ب ي کهی يهیؼ يیبى وبل

32

۳ / ۳ / 20۱۳

م و ك ېاك و فها ډې ږ ډې ږ ل فها لب ل کهی يهیؼ يیبى ی

زبم يهیؼ يثكای یا یکبهاگ ههي

کبرلیک

يثكای یال

33

1 / 08 / 2012

پ . ك اكیب ك پیوا ك وېوې ا اؽبيې پ اړ فها ډېوې زيې زى لويپقا ىهب کې ن ن کب چې كې کبه ر الام کړی رو ځی هالؽؾبر اللې

پ اؽبیی ا وېو . ا ن كم وېوې ك ځی الهل رو امیي اللې كي. ن ډېو هغوػ ي چې څېړکی ك ړۍ پ کم ىقبل كیي پهې اړل ئلکې كا ه

ولا هاى ك پیوا ك ثېلګ پ هاټلل کې زيې ز كي ا ل كې و و . كیو چب چې مښزل ك فپل ك كیي پیواى یې پ ی یو کې ىیبد ښكل ا یب كا

کهۍ کې یاىې هه ا پاله پ هیؾي كیي ټیګ (فوثي)چې پ یې لېلیځې الړ ا ىاه ا لهګب یې ل آه پو هیؾیذ كیي ټیګبه كهلك ف پ

وېوې ا اؽبیې کې ټل کهۍ ك هیؾیب پ ډل کې وېول ې ك، ا پ . لګ ه الهل ا زيې

کبل کې (۲۰۰۵)هږ كلز ك اكیب رو ټل ې ا ربل وېو ها افل چې پ ګو بی كیي الي یقې الي »پ بیذ کې « کي پیلیب»ا ك . هامډ ې ك

رو فاى اللې فپو ې ك، چې پ ییي و یلی چې كا وېو « كیي ډلېن پ ځی ثوف کې ك ځی الهل رو لږ ډېو امېيې اللې هاملې ك، ك ثېلګې پ

ا ك . ښكل ي٪۲۰رګ ك ړۍ پ ټل ي کې ك االم كیي پیواى رضجیذ ي كي چې کېلای ك هلوبب وېو پ اهویکب، ٪۳۳هیؾیذ كیي پیواى

ولا هاى کېلی ي پ . اهپب ا اىویب کې پ په مه و ي اؽبیی یل، هبلیيیب ا الېيیب کې ك هلوبب و وېو ك ځی ځبګړ الهل ل کجل

ل كې زي و و ثیب ن هږ ك کي پیلیب وېو چې . لږ ښكل ي ي: ځبى ی فپلاک پلیک هاپېژي، ثې ل کهې کوۍ څق كلز هاړ

. هلیبهك ر۱،۳: ك االم پېڅلی كیي

34

۳ / ۳ / 20۱۳

. هلیى ر۹۴۰: ال ذ عوبفذ. هلیى ر۱۲۰: ال ریـ

. هلیى ر۲۴۰: ك االم هې ىوې. هلیبهك ر۲،۱: ك هیؾیذ كیي

. هلیى ر۱۴: یكیذ كیي. هلیى ر۹۰۰: ل كیي

. هلیى ر۳۷۶: ثكایي كیي. هلیى ر۲۳: کي كیي. هلیى ر۴،۲: عبیي كیي ( پېړۍ ل پیل۱۹افزجبهیې ك ) هلیى ر ۷: ثبیي كیي

. هلیى ر۲،۶: ىهرذ كیي. هلیى ر۳۹۴: ك چیي فبه كیي

( جل الویالك ل پیل۳۰۰افزجبهیې ك ) هلیى ر ۴: یز كیي ( پېړۍ ك یوبیی ل پیل۱۹افزجبهیې ك ) هلیى ر ۱۵: كیي (اپویزین)ك هػ وبځې

ضل چې ټل هلؾلیي، کبىواى، ك هنت ضل ا ك اهلل (ثې هنجبى)کالهاى . هلیبهك ر۱،۱: ډلې پ کې بهلېږي

كا ډل ك فبیل ی پواف فیبلي ړۍ لوي ا پ ځبګړي بى پهې پهې اړل كي ځیې ه یې آىاك (ثو پبلې)اړلېږي ا ځیې یې اهبین

. ىکو لوي

(http://fa.wikipedia.org).

35

1 / 08 / 2012

بد علل قله ه اړ ك اړی ب پ قبل اكی ك ړۍ ك ى

ووې

م ي ك كیل وګلی ك هاڅ

ېټ ځبی

جبكد ړ ك ف فلاي

وېو یوا ي کزبة ك پ كي

1 الم ك ا

ي پېڅلی كیې هیالكي ك اه

ې ک ړی ه ل ېړۍ پ ړۍ پ ل هلل ټ به 1.3ا لی ه وآى ر ن وی ک

يهیؾیذ 2 ېړۍ كی ړۍ هیالكي پ ه ړۍ ل ل ی ټ اله فلا بهك 2.1 ك پ لی ه رغیل) ی (ا

ل ف

ذ 3 كی يی كی1200 -1500

وا م وک ا یذ پ ل ئر ی لیى 14 ی ه رد) ها (ر

ل زی ف ف

ي 4 ویالك۱۵۰۰ ل كی جل ال ى ب لزېل ېال ث وب ا ث و ث

ؿ ا بة اال ۹۰۰ اهث لیى ر هبى ا كاګى یبكا ب پ

5 ي كی

يی کوى ل جل 5اائ یالك ب ه- عذ چیي اىه لیى3 ی ه ر

الیک ک بث ز ک

ي 6 كا كی ثویالك جل ال ې ك پږهې زی ک ه ېړۍ پ پ

ځیې فزیځ ېاك

ې ل ړی ث ه ل ز - فلای ه

ا ك ث قپل پلیى376 ه ب ر بک یزی وی پ ر

ي 7 - ۷ك یز كی ېړۍ پ م پې زی ک ه

بى بپ ی ع یلى 4 ك عجیقذ فلا ه ي، ر عي ک ګکي ی

ي 8 ذ كی ىهر - ۷ك ېړۍ پ م پ

ې زی ک بى ه به ا لز پيكا ها ه ا

يك) لیى 2.6 (اهه ه ب ر ز ا

9 بی ر)ر (الی

ي كی - ۶ك ېړی پ م پ

ې ک ړی ه چیي ل بی لیى ر یک ه ر بی گر ک ر

ي 10 ک كیېړۍ - ۱۵ك هیالكي پ

ې زی ک ه ى پ ب م لز لیى 23 ؽیي ه ذ ر وا گ

ي 11 ي كی بی - ۶ك ع ېړۍ پ م پې ک ړی ه ل

ى ب لزې ل ړی ث ه ل

ز - فلای ه ه قپل پ

لیى 4.2 ه گ ر (2 )(1)آ

36

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ړۍ ها افلي ا ك ښکي پ هوز ك ړۍ پو ثېال ثېل ىبه ا .1 .ئېاك ك ن ك اكیب ك پیوا ل هقې ثؾش کړ

ك ړۍ پ فوهي کې یې . ن ېاك چې پ علل کې مکو ي كي .2ثیب ك ثېال ثېل کل ا ثڼ پ هوز ل اكیب څق ك پیوۍ ربت ئ پیلا کړ

:ك ثېلګې پ رګ. ئپ ن کې هاښی

برما

اسالم

دیه

هندو

دین

بودایي دیه

يمسیح

هىدوستان

نیا

ادر

و و

ر ایس

سا ان

یاد

یؼ ه

ي

هدی

م ال

س ا

هىدو دیه

37

1 / 08 / 2012

كا چې ك ړۍ ك ثېال ثېل ېاك ك فلک وېو ك ثېال ثېل اكیب پو اب پ .3 .ئاقي رګ ي رو ال کېلای څ الهل لوي پ ريیل و یې څوګل کړ

ا ایي چې ك كې ئ االهي ېاك ك ړۍ پ فوهي کې پیلا کړ .4ېاك كیي لږ کې پیواى څ هاى كي؟ ا ن كم هضؿ پ هزل رګ پ

.ئټلګي کې رو ثؾش اللې ی

آیب ىهږ پ ېاك کې ك ه اكیب لږ کي پیواى زى لوي؟ ک زبې ځاة .5 .ئهضجذ ي ربت یې څوګل کړ

کېلای ي پ ړۍ کې یڅ كاې ېاك ي چې هلوببى پ کې ازګي .6. ي ا ل كې څق كا څوګلېږي چې ك االم پېڅلی كیي ی ړیال كیي كی

.ئكم هضؿ ك څ ګوپ پ روڅ کې رو ثؾش اللې ی

ك ړۍ ك ىقبل اكیب ك پیوا پ اړ چې کهې وېوې ې كي ځیې فذ .7 .ئكیې ي، الهل یې پ ريیل و څوګل کړ

ك کي پیلیب ل وېوې و ن چې ی آىاك پلیک كی پ ړۍ کې ك ال .8 .ئذ ا عوبفذ ا ال ریـ ك پیوا وېو هاښی

کبل ك وېوې پو اب ك ل كیي ك پیوا اټکلي ډل یب ك لیې 200۵ك .9 .ئپو اب څوګل کړ

.لئکالهاى پ کم ډل فلک ا ډل کې وېول کېیږي؟ م یې اؿ .10

« ك ړۍ ك ىقبل اكیب پ اړ اړیي هقلهبد»ك څ ګوپ پ روڅ کې ك .11 .ئعلل پو هـ ك ډلجلۍ پ ثڼ ثؾش ا هب کړ

40

۳ / ۳ / 20۱۳

لوهړی لوست

ك ؽبالر پړ ا ا ؽضود ػ، ؽضود اكهیك ؽضود آكم .1 .ك نی ك اكیب پېژل

ك ؽبالر پړ ا ا ؽضود لط، ؽضود بلؼك ؽضود ك .2 .ك نی ك اكیب پېژل

. ك ژل، هجبهى ا افزبث پېژلك ؽضود اثواین .3

ك ؽضود اوبفیل ا ؽضود اؾب فلیوب الالم پ ژل ا كیي پهې .4 .اړلې هضفګبې

ك االم پېڅلی كیي پ هاڅوګلیل ټل هقکیي وبي اكیبى هؿ ل ا ك هبلذ . پ هالېږل و هر ك پبی ټکی کېښكل ا جد لپبه ك ؽضود هؾول هغيی

پ كې څپوکي کې ك الي ی وېو ن هال ا جیب ك هبلذ ا جد پ ثوف کې ی ك هق پ ثېال ثېل څ لډ لډ كه لو چې ك االم رو زو پینوجو ؽضود هؾول

. فز کې هالېږل ي كي ك هال وېو بفا كهې ا كیبهل ل ؽلیش و ن ك اهللك پینوجو

ر ر (۱۲۴۰۰۰)ر ا ك جیب وېو بفا یل ا څلهیذ ىه (۳۱۳). څق هایذ کړی كیكا ؽلیش اهبم اؽول هؽوخ اهلل فلی ل اثمه ميبهي. هېږي

هږ پ كې لذ کې یاىې ځیې جیبى ا هالى ك ن ل اړل اكیب و پ لډ : څق ك هق هجقس ي كيرګ هاپېژ، ن پینوجواى چې ل ؽضود یقة

41

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ځوکې پوهـ لهړی ابى ا فلیي كی، ك ن پیلایښذ پ ؽضود آكمن پړا چې یکل یې - ۲فبهیي پړا - ۱: كهېی پړا کې روو ی كی

. ن هوؽل چې رو هػ پ کل هز ك ابى پ رګ پیلا - ۳. عړ

ا ك هیې هؾجذ لپبه ی عړ ك . هز ل پیلایښز ن پ عذ کې هېذ نی پ عذ کې ك ی ځبګړې . ؽضود ؽاء هضی اهلل فب پ به هر پیلا

ك هیې ل فړل هـ کړی ل ف ك یغبى ك ې پو اب نی ل كې ك ىېږى لړۍ پیل کړ، (ل)هېی څق فړل ا ك كې کبه پ پبیل کې ل عذ

ك اهلل رقبلیؽضود آكم. ل ن څق ډېو االك ړۍ ر زوګې مړلېكیي چې پ ل ؾیي کې هر بىل ی فپل االك ر ړالې کړ ا

بفا ىه ؽضود آكم. نی یې ك ؽ، فلالذ ا ابه لهي ر هاثللکبل ژل کړ ا رو هړیې هز پ هغلثې عویې و ك هالیک پ اغ

. هاعؾ یب ولا ك چې ن ن جي ا ن هل. فبه ر پبهل

. ك ت لړۍ ؽضود یش ثي آكم فلیوب الالم ر هېږيك ؽضود اكهی هز ك ل لهړی االك څق چې رو یشن ك ؽضود آكم

پینوجوۍ لپبه هالېږل ا ك وبي كیي رجلیل یې ک، ن پ ثبثل کې ىېږېللی ځبګړ كیي آكاة ا هفؾې یې كهلكې، فلک یې ك كیب ا آفود ل فناة . كی

ؽضود . كیي، فجبكد ا ېک فول ر هاثللڅق ك ژمهل لپبه ك اهلل فلک ىل ا ری، هىې ا لوځ کل ر ن هاثلل ا ك هکوار ل اكهی

ژث فجوې « ۷۲»ك ك پ فذ کې فلک پ . فهاک څښبک څق یې هـ کل پ كم ټل ژث پېل ا و چب ر یې ك ن پ فپل ژث رجلیل کلې چې اكهی

42

۳ / ۳ / 20۱۳

ک ن لهړی ق كی چې ك ښبه یبؽذ یې فلک ر ه ىك کړ ا فپل . لیک ا فیبعي: ى کې یې ن په هبهد كهلك لک۱۸۸م ر یې

ر هېږي ك اهبم ثقبهي هؽوخ ك ت لړۍ ؽضود اكهیك ؽضود ػ څق یې هایذ کړی كی، اهلل فلی ك ؽلیش پو اب چې ل ؽضود اثي فجب

ك ؽضود . څق ل پېړۍ ىهبي اټي كهلك ل ؽضود ػؽضود آكمکبل پ فپل م (۹۵۰)ځل هاملی كی ا (۴۳) م پ وآى کوین کې ػ

كیي یې . ن ن هل كی ا ن جي، ا ك آوبي كیي هجلل . کې اېللی كیك ه وبي اكیب پ بى رؽیلي افزبكي آه، ااهو، اي ا الي اؽکبم

لوي ډېو فذ پ فلک کې ك الي كیي پ رجلیل ثفذ ف لږ پیواى یې كهلكل م . چې ل ل ر څق، پ ثل هایذ څلېښذ ر یب ن اریبر څق ىیبد

ا پیځ هه ثزبى ك، اؿ، ینس، یق ا و یې . یې ثذ وبځکی اهلل رقبلیوبځل، کل ل اږك رجلیل څق که پبیل رو ال ػ

ر كفب کړ چې ی ل ن څق پ ړۍ کې پبرې کړي، كفب یې هل ا ك . یې ثېړۍ پ عړل هبهه ، ثېړۍ عړ ا ك زوې یلۍ فذ ها هېل

ل ی وې ههب ا ك ژی ل عړ و ثېړۍ کې اه ل ؽضود ػ، رو نې چې هوکیي ثېړۍ ر پهر (۱۵۰)ا ثېړۍ هځې پو اث الهج ل

پ اهو و ل ا ټل الک ل ا ك اهلل رقبلی ؽکن ور هېل، ثیب ك اهللاث ثېور پ ځوکې ا آوبى کې عنثې ې ا ثېړۍ ك عكي پو مو یې چې پ

ا ك ابي رکن . فوا کې هقیذ لوي فپل اه پ الهزۍ و پلي کړل. ىیبرالی ثیب پیل

43

۳ / ۳ / 20۱۳

ن ك فوبل یې فلای. ر هېږي ك ت لړۍ بم ثي ػك كکې هېذ « اؽبه»ر هجقس کړی چې یوي ر ژكې یوې (فبك)زوې جیلې

ل كې جیلې پ بى کې ژل كهلك، هز ل څ هكې څق یې ك ك. الی ؽضود ك. كیي څق ومړ کړ ا ك هقبليذ الهیې پو هـ یل

ا (عل)كیي چې ال ا ىوؿ یې كهلكل هر رجیلن ف نی ك ي پږی ىیبد هبكي قوز پ لول و ل كې هوثب جي څق پیوي کړ رو نې چې

پ فناة چې قز یلۍ الکذ ل كې قزې یلۍ ا پې ا ار ك اهلل. (۲۶۲۰۲۵۹:۲۲). هځې كام کړ

ا صوكیب ر هجقس ی . ت ن بم ثي ػ ر هېږيك ؽضود بلؼك ؽغو ځوک ك ؽغبى . وآى کوین نی ك اؾبة ؽغو پ به یبك کړي كي. كی

. كي (ثبیب)ا بم روهځ پور ك ا یل کېږي چې صوكیبى ك فبكیب پبرې ي پینوجو ا كیي یې ن آوبي كیي ، کل چې ن ك ك اهللؽضود بلؼ

ك الي كیي فبیل فپل م ر ښكل نی روې هقغي مښزل، ؽضود بلؼهاثبي، ني ر فجو هکي چې (اښ) پ اهو ل قزې ریږې څق ب اهلل

اښ ځهي ا ك اث اه یې پ پبم کې یي، ف ن رو څ هكې هز نی پ كهې ك اښې ك ثلى مړې پویکي ا ن الکي رو نې چې اهلل رقبلی

و (ىليلې)، ا هعيې (قذ آاى)، یؾې (بفې ك ټکې ك رله)ډل فناث . الک کړل

44

۳ / ۳ / 20۱۳

جي ا كیي یې هاه كی چې ك اهلل رقبلی ك ؽضود اثواینؽضود لطچې ك اهكى . ر هالېږل ی (هؾوه)ا ك ن فذ ثې الهې . وبي كیي كی

. پ فزیځ کې ك لم پ ښبه کې هېذ

ا ك هبل ا ع پ ىى ا . م پ عي اؾواه هږكي ك لطكم پبک پینوجو ك فپل كیي ااهو ا اي نی ر . پیوب کې یې ن فیبذ ک

ثل لوۍ، لاعذ، )پ ښ رګ ړالې کل ف نی ل فپل ثلې کړې ا فول کې ا ه هکوار څق ډډ کړ ا ك كم پینوجو هښزیې فجوې یې

م ځی هالیک ر كل هکړ چې ك لطاهېلې رو نې چې اهلل ر كا هضؿ څوګل کړ ا م هالیک لهړی ؽضود لط. که کړي

. و یې که کړل (یې هر پ پ کې ك ځوکې پ قز هېږكیلا ك ىليلې(۲۲۸-۲۲۱:۲۳) .

ن پ ثبثل . پینوجو كی (ا لالقيم) ك آىه ىي ا پ ډټیګ ؽضود اثواینثیب بم ر لېږكیل ا پ . کې كیب ر زوګې مړلی ک به و یې اك کړ

ن ووك ثي ک ا م . ك الي كیي څښزي كیاثواین. پینوجوۍ هجقس ك ااهو ا ای پ رجلیل پیل کړ ا ي كلیل یې ك ثذ ر یې ك اهلل

ك كم پینوجو پ اغ ك ثزب ك هبرل . وبځکي م پو ړالې ټیګ کړلك . كازبى ډېو هه كی چې وآى کوین یې پ اړ پ ريیل و ثؾش کړی كی

زه، پږهۍ ا لوو ك ډثېل ا ښکبه کېل ل څوګالي څق یې یبك پو ړالې ك ووك ل كښوۍ ا كالیل پ اړ ك اثواینکړی ولا هاى ك اهللاثواین پ كې ازلالل کې ووك ک پک ا ل هبرې و یې . ن یبك ې ك

45

۳ / ۳ / 20۱۳

ل اهلل رقبلی څق مښزل چې هز رو هوګ ك ثیب ؽضود اثواین. هـ کړ (۴) هر ك ئلژل ك کیيیذ ا څوګالي پ اړ هر هقلهبد هکړي، كا ه

ك به هضی اهلل فب پ ههې چې اثواین. هومب پ كازبى ښكل ې كډ ل بعو و اك کړ چې ك كې اك پ پبیل کې ك فوث ك اجیبی کواه

ولا هاى پ هزی کې ل . ړۍ ر زوګې مړلې كيپاله ؽضود اوبفیل ؽضود به هضی اهلل فب څق ك ثي اواییل ك پینوجوا پاله ؽضود اؾب

پ اهو ؽضود بعو ا ؽضود اوبفیل ك اهللؽضود اثواین. ىېږېل ك عون پ جیل کې لی ا ك هک هکوهې پ كښز کې پوېښكل، اوبفیل

لی اىهی ك ك اهلل رقبلیؽضود اثواین. یې غلۍ و یې اك کړ وثبی پ ثویبلۍ رګ پزیلی ا ك ټل پ اريب و یې کقج ؽضود اوبفیل كیي ن ك ه وبي اكیب پ بى رؽیلي ك اثواین. ویي كا کړ

افزبكي آه، ااهو، اي ا الي اؽکبم لوي چې ك ثذ وبځکي م ك فیل . ا کړ ك االػ لپبه ك ك پاغ هر ړالې ي كي

پینوجو ا ك وبی ىی، ك اهلل رقبلی ك ؽضود اثواینؽضود اؾب. ن ك فپل پاله پ ههې ك فپل رو له هىې و اك کړ. كیي څښزي كی

. پ ه و كهلكل (یلئاوا)ا یقة (فی) ك ىاهي ك القی اؾبکلۍ ل ړۍ څق زوګې پټې کړې ا پ القلیل (۱۸۰) پ ؽضود اؾب

ك ن كیي ك پاله ك كیي پ بى . ښبه کې ك فپل پاله رو څګ فبه ر پبهل . یې هؾن ال ا ىوؿ لوي

46

۳ / ۳ / 20۱۳

كلې ك ځوکې پو هـ ك لهړي ابى پ رګ ك فجو ارو ك ؽضود آكم .1 .ئپ روڅ کې څوګلې کړ

.ئ پ ثېال ثېل ژث ا ډل ډل ى ثو الی څوګل کړك ؽضود اكهی .2

ك ژل کو ا هن هضفبد ل لږ څ ريیل و رویؼ ك ؽضود ػ .3 .ئکړ

ؽضود ك ا ؽضود بلؼ فلیوب الالم ل اكیب ا ه و یې پ لډ .4 .ئرګ هاپېژى

ك ژل کو ا ك ثؾش ړ کبد ك ګوپي کبه پ روڅ ك ؽضود اثواين .5 .ئکې مکو کړ

ك ؽضود لط، ؽضود اؾب ا ؽضود اوبفیل فلین الالم ژل پ لډ .6 .ئرګ رویؼ کړ

47

۳ / ۳ / 20۱۳

ن لوست دوی

ؽضود یقة ا ؽضود یو فلیوب الالم ك قیذ ا كیي .1 .پېژل

ك ؽضود قیت، ؽضود ایة ا ؽضود مالکيل فلین الالم پ اړ .2 .هقلهبد

.پ كې ثوف کې ل هقزجو هبثق څق ىیبر ګټ افیز .3

ځیې ن پینوجو ل اړل اكیب و هاپېژ چې ل پ كې لذ کې ك اهلل . څق یلی ها پ كیقا ك ثي اواییل پ م کې هجقس ي كيیقة

. لوی كی ىی ا ك اثواین ك ؽضود اؾبؽضود یقةپاله كی، ن پ (اجبط) ك ثي اواییل ك ك لګ جیل ؽضود یقة

ؽضود . ا ك كې م ټلې څبګې ن ر هثېږي. اواییل هه ك کقبیب پ ازګځبی ىلغیي کې ىېږېللی ك پاله رو روثیې اللی یقة

پ ههې ثبثل ر الړ لز چې هبهب یې ژل (هىې)لی ی كی ا ك فپلې هه ك الهې پ اږك کې ک ځک چې ن پېل چې القی ك ؽضود یقة

ی پ فة لیل چې ن لړ هبم رو ال کي، ډېو االك ث لوي ا كا ځوک کل چې هایښ ، ك فښۍ اؽب یې کړ، ا ك نه . ث پ ن پهې اړل ېږي

ثیذ )پ رګ یې پزییل چې كلز ث ی هقجل كاى کړي، ی ریږ یې مړ کړ چې ك ك كاۍ لپبه ښ پبرې ي ثیب ثې كا هقجل كاى کړ چې ولا ای ثیذ (ایل

48

۳ / ۳ / 20۱۳

ك فپل هبهب که ر هېل، رو څ هكې هز ؽضود یقة. الول كی پ الجز ك ؽضود یقة. و اك کړ ( ا هاؽیلئلی)یې ك هبهب ل ك لڼ

ك ن هبهب . ویقذ کې ك ك فیل کبػ ل ی ړي و پ ی فذ ها ې څق پږ ىاهي، ل هاؽیل ئل لی. فپلې وې یې له ر ی ی یي ډالۍ کړ

څق ك ا ل وې یيې څق ن ك ك ىاهي ىېږېلل ؽې پ هارلکي کې ك . كلاړ ىاه ك ثي اواییل كل جیلې عړې کړېؽضود یقة فة لیل چې ؽضود یو. ا ثیبهي ك هاؽیل ىاهي ؽضود یو

یل زهي، لوو ا پږهۍ هر غل کي، ه یې هو ډېو هؽ کل، ك ه ك فیبذ ل کجل هو ر لېږكل ا لز ك لړ هبم ا یو

پ پبیل کې هه، پاله ا ه هر اړ ل ا ټل هو ر يو . هيلذ فبل « ۱۴۷» پ ؽضود یقة. فة هښزیی کړ ا ك ؽضود یو

ل یذ و ن ك ؽضود . کلۍ کې ل كې ىبي ړۍ څق زوګې پټې کړې رو ل فا القلیل ښبه لېږكل ا ك فپل پاله ؽضود اؾبیو

الي پینوجو ا ك وبي كیي ؽضود یقة. څګ فبه ر پبهل ك ن كیي ا ویقذ ن ك ه وبي اكیب ا ویقز پ څېو . فبل

. رؽیلي افزبكي ال، ا اهو، اي ا الي ثېال ثېل اؽکبم لوي

ك ن . ك ه ك فیبذ پ پبیل کې کي ر مهځل ؽضود یوا ك هو پ ثبىاه کې ك . کبهاى ل فا هو ر ثرل چې ل نې الهې رېویل

ؽضود . هو پو فيیي چې غيیو هېل ك لږ پی پو ړالې فوڅ کړل ك هو ك فيیي پ که کې ځاى ، څوګ چې ډېو ښکلې ا ىړ یو

ل بها مښزې و هقبهـ (ىلیقب)ك هو فيیي ك هېوهې . هاښکې څېو یې كهلك ك اهلل رقبلی پ هوزې ك نې كا بهاا ا ه مښز پ ډېو هزبذ یو.

49

۳ / ۳ / 20۱۳

ك هو فيیي ك فپل فيد برل ا فلي کل لپبه ؽضود . و بکبه کړ ىلاى ر از، ډېو کل پ ثل کې پبرې روڅ چې ه پهې رپل یو

ا ك رالىۍ لپبه ك هو . ی ره څېړل ا ټل فلک ر یې ثې ګبي صبثز كا زبى ك یو پ هجبهک ه هوه یوئلك هبلي ا ىهافزي چبه ه

الی پینوجو ا ك وبي كیي ا ؽضود یو. کې پ ريیل و هاملی كی کلۍ کې یې ل كې ړۍ ۱۱۰کل چې كی ك هو ؽبکن پ . ویقذ فبل كی

رو ؽضود . څق زوګې پټې کړې ا پ ولې ځبی کې فبه ر پبهل پ هو کې ړۍ ر زوګې کبل هز ؽضود هی (۶۲)یو

كیي ن هؾن ال ا ىوؿ كهلكل چې ك هی. (۲۸۸:۲۲-۳۰۵). مړلې. ه یې پ ه هل هکلو ی

هه یې ك . ر هېږي ك ت لړۍ ؽضود اثواینك ؽضود قیت ك هلیي فلک ك الهښې لپبه ؽضود قیت له ك، اهللؽضود لط

آیک . پ به ن یبكېږي« اؾبة ایک»ك هلیي فلک ك . ك پینوجو پ رګ ه لېږهلیي ك ىلغیي پ یل . آاهې ځوکې ر ایي چې کو ا ثڼ پ کې ښ عړېږي

هلیي ك . کې اـ كی ا ل هو رو هلیي پهې ار پې هځې اټي زى لوي ك هلیي فلک لهړی ك ؽضود اثواین. كې یوی ك فلک ك زو یک م كی ك اؾواه ا و مړې اله یې فپل کړ، . پو كیي ، کل چې یې كا كیي پوېښك

ك هلیي فلک پ ىى ا پیوب کې . هر ه از ؽضود قیتاهلل ني پو اهللؽضود قیت. فیبذ ک ا ډېو ه هکواد یې رو و کل

ك هلیي فلک . ااهو ا اي یې هر څوګللټیګې فیلې ر هاثلل، ك اهلل ئ ا ك ن اهزیب ر ګاښ هکړ چې ک ل فپل كیي څق ا ړپینوجو

ک ؽضود قیت: ثیب یې یل. هږ ث ربې ل کلي ا ښبه څق ثو ثب

50

۳ / ۳ / 20۱۳

ك نی ك كمې اهلل. کلی ي ك آوبى ی ثوف كې پو هږ مهځيا هځې پول پې كی . فناة پوې اه (یم الؾلخ)مښزې پ پبیل کې ك

قزې ركفې چبپېو کړل رو نې کچې چې اى ك یوې اث یې اېېللې ا ثیب پو نی ی ټټ ټیګ هېځ پیلا ، ټل یې رو یهې اللې كهېلل اهلل

رو كې هز ن ؽضود قیت. ا ټل یې الک کړل. ثبلې اه هلظ کړ. ژلی ا ثیب هز هړ

ر هېږي هه یې ك ؽضود ك ت لړۍ ؽضود اؾبؽضود ایة ډېو االك، زوي، کویيې ځوکې ا ؽضود ایة. له لط

ن ك كمې زوۍ ا قوز لپبه رو فپلې آىهیې اللې اهلل. ثبم كهلكل ټل ك كې ټل زوی پ لول و ثیب ن ك اهلل رقبلیهاذ ف ایة

مښزل ثیب اهلل. ااهو پو ځبی کل ا ك اؽل فلای پو فجبكد ثفذ پ ثې االكۍ، ىو، ثې ىلۍ ا بهمۍ اىهېیي، قز بهمي ؽضود ایة

ك (هؽو)ه پ ثوف ، ټل االك ا زوي یې ل ال هکړ، هېوهي یې ك بهمۍ پ پبی ژل پ كاړ پړا کې هو هل ف ك ؽضود ایة

پ ك اهلل. روې لږ څ فاثلی کې یغبى هر اچل ا پینوجوځی ريیو ك ؽضود . اهو همزیب، االك ا زوي ثېور هر هکړل ل

پ اړ ی لړ اواییلیبى هال کړي چې پ كې ثوف اؽزیبط کل اړیي ایةك ن بهمي كهو قز چې هو : ك ثېلګې پ رګ یل ي چې. ثوېښي

و بذ ک ث روې کوک کل ا روې ث لوې کېل، ثلى یې هزقيي ی ، ل ري ث یې چیغي هارل، ك کهۍ مړ یې ن ل ښبه ېذ ا پ فبه فځل

ل قیذ ا عك څق كا ډل فجوې ك ؽضود جي کوین. کې یې اچډېوې لوې ې، ن ېڅکل پ كې ډل ك کوکې ړ بهمۍ كی افز ی كا

51

۳ / ۳ / 20۱۳

څق یې ك همزیب و ك چې ن پ یې عجیقي بهمۍ افز ی ، ل اهللمښز کړ، كفب یې هل ا ثېور ك همزیب ا االك څښزي ا كم

ن ك الي كیي ا ایة. اىهی ك فجبكد کک لپبه پل ا یؾذ ویقذ فبل كی ا كیي یی رؽیلی افزبكي ال ا آه، ااهو، اي ا الي ثېالثېل اؽکبم لوي چې كم بثو ا ىمن لوکي پینوجو یې رجلیل لپبه هإؽو ی

.

. پ به و یبكېږي (ثو) ىی كی ا ك ك ؽضود ایةؽضود مالکيل ك ځی فجبكر ا اعبفز ك رو و کل لپبه هکلو څوګ چې ن ك اهلل

ك مالکيل پ به و یبك کړ ؽضود ا ن یې پ ښ رګ روو کل اهلل پ بم کې اېل، ځی ن جي كی ګڼلی ثلکې ك ثي اواییل ل مالکيل

ف كم مالکيل . بلؾی څق یې وېوي ف اثي کضیو ك ن جد ربییل کړی كیل ن مالکيل و رپیو لوي چې ك اهبم روهني ا اهبم اؽول فلیوب الوؽو پ

. (۳۰۵:۲۳-۳۲۷). ؽلیش کې مکو ی كی

52

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ت لړۍ چب ر هېږي ا ایي چې ن لې ثبثل ر ك ؽضود یقة -1 ؟لېږكېل

.ئکهۍ پ لډ رګ هاپېژى ؽضود یقةك -2

ژل پ اړ ك یو هې پ هڼب کې لډ هقلهبد كك ؽضود يو -3 .ئلیک

.ئ چېور ا کم ډل م ر ازل ی اضؼ یې کړؽضود قيت -4

رو اىهیې اللې هامی پ لډ رګ پ څ ډل و ك اهللؽضود ایة -5ا ن پ كې لذ کې ك مکو ی اجیبء ك وبي اكیب پ اړ . ئیې لیک

.ئلډ هقلهبد ړالې کړ

ن افزاله ك ؽضود مالکيل هؽوخ اهلل فلی ك پینوجو پ اړ هاملی پ لډ -6 .ئرګ یې څوګل کړ

ل هقزجو هبثق ا اړی كهي هاك څق پ ازيبكې و ك كې لذ هغبلت -7 .ئالپې مي ا پیبړي کړ

53

۳ / ۳ / 20۱۳

ین لوست درې

. ل ثقضذ ك هقکې ژل ژاک پړؽضود هی .1

. ل ثقضذ ك هز ژل ژاک پړؽضود هی .2

ك كیي ا ویقذ ك څوګالي ثیبى ا ك اي رهاد ؽضود هی .3 .پېژل (فل فزی)

ك فوواى ىی ا ك یو لوی كی چې ك ت لړۍ ثې ؽضود هی ك ی هه ىوفى پ فذ کې ؽضود هی. ر هېږيؽضود یقة

چې ی ؽبلن ځاکوي ، ړۍ ر زوګې مړلې، ىوفى چې یاىې ك هو کبل څق ىیبد (۴۰۰)ك ىواف رکن ل . پبكب ك هثثیذ كف یې ن لول

هز پ هو کې پو هو ؽکهذ کړ، ا ثي اواییل رو ؽضود یو رو هړیې هز ن پ فپل پلوي ؽيي كیي هېذ ل چې ك ؽضود یو

پبر ل ف هز یې ل كیي څق و مړ کړ رو نې چې ىوفى پوې ؽبکن ىوفى ی فة لیل چې ن یې ډېو الېښوي کړی ، ن پ فة کې .

لیللی چې ك ثیذ الول ل پل ی ېوکی اه ك هو پ لهي ك پوافزیب پ ؽبل کې كی چې هز هو ر هېږي ا ټل جغیبى ل كاه هلاه و ل هځ

ىوفى پ چټکۍ و بؽواى ا . ړي، یاىې ثي اواییل روې پ اهي پبرې کېږينی ك فة پ رقجیو کې . هقجواى ها مښزل چې ك كې فة رقجیو ایي

ډېو ژه ث پ ثي اواییل کې ی هبم پیلا ی چې ك جغیب ك الکېل الهل : یل

54

۳ / ۳ / 20۱۳

ىوفى ډېو ژه اهو کړ . ث ي، ك ن پ ال ث ك ىوفى لغذ ن که ي ك کل چې ك هی. رو كې هز كې ك ثي اواییل هبهبى ژل ي: چې

ىکړې فذ ژكې ، هه یې ډېو الېښو ف ك الي البم ل کجل ډاډه چې الېښ کړي، كا هبم غبد ههي ا ی ل الي پینوجوا څق ث

. هبم ىېږېل، پ لوګیي ل کې کېښكل ا ث هك یل کې ال . ير (آیې)ل ك ىوفى هېوهې . فه كا ؽبلذ ټل څبهك ؽضود هی

ك ېل هکل لپبه یې ك اړریب ل هقې فپلې هه ر كل پبهل . پ ال همیا ك . پ ډېو بى ا قوذ ك ىوفى پ که کې ځاى ؽضود هی.

ك هځې پ ی هځ ؽضود هی. ىوفى ىی هی پ به هه ګوهۍ کې چې ك ښبه کبه ثل ښبه ر الړ، لز یې ك ر لیلل چې پقپل

یې لیلل چې اوایلي پ . کې و عګېږي ی یې جغي ا ثل یې ثي اوایلي ، ن پ كې ؽ كی رو فجو ارو هز یې جغي ك ربكیت لپبه پ څپېړ

ؽضود . پ كې فذ کې ثل ېڅک لز . څپېړ ل پښ لېل ا هو ك اضبؿ څبه کل، جغیبى پول پې ىوفى ر رلل ا مښزل یې چې ك هی

ل ی بثجو ثل هځ ؽضود هی. كې جغي برل ژي ف برل هقلم ثل ځبی څق رېوېل ګهي چې ك وبم ثي اواییلي ا ی ثل جغي روهځ عګړ

څق هوز مښزل، ن پ و و مښزل چې ثي اواییلي ل هی. ك پو ن ثویل کي ثي اواییلي ىکو کړ چې هی. پو جغي ثویل کړي

آیب ر ماړې هب ن هړ کړې لک څګ چې پوى كې ی ! ای هی: هر یې یلکل چې جغي كا فجو اهېل ىها یې ه جغیبى فجو کړل چې ؽضود . ري هړ کړ

هېل ا ل ىوفیب « ؽيیل»ی هإهي ګړی چې . ك ب اهو کړهی ل ښبه څق هی. ر الړ ا پ هضؿ یې فجو کړڅق ، هی

د ا ك هلیي پ لهي هاى رو ار هځ هيل هز هلیي ر هېل ا یې

55

۳ / ۳ / 20۱۳

، پ كې فذ کې یې ك پېنلې ك لللې چې ك ګڼ ګې ې اللې یې ډډ ل ؽضود هی. ل کجل ي کلی فپل پ ر ل کي څق اث هکړي ر کړ ا ن یې هو هوز کړ، غ كا کی فپال پاله ؽضود قیت

پبهښز کړ چې كم ځاى ر فيد هکړي ا ک هوک ي ك پى پ رګ یې پې لېږل چې ن کهر فپل ی له پ هیؽضود قیت. ټبکي کهر همی ا رو فجو ارو هز یې هل چې ك قیتهی. هالي

. هه پیبیي ا ك كې پو ړالې ث یې ل له و اك کيل کبل ث ك قیتك الهې پ اږك کې پ ا ا . رو ل کبل هز هو ر الړهی

ك اه پ پلټ کې ، بڅبپ یې هښبیي لیلل ن ړ ا ریبه ، هیچې ك عه مو روڅګ ، ن فپلې هېوهې ر چې ك ىېږى فذ یې ژكې

لز هېل، ر كلز ازؾبه کړ چې ى كهر اه هاړم، کل چې هی: یلثبي ځک چې (ثټبى)ؽبالد یې ثل ډل لیلل ا هر یل ل چې فپل قلیي

کې ك هبلذ كل، (اكی عه)پ كې ځبی . ن ك عي ث پېڅلې اكي کې كیك رؽیل پ لهي هاثلل ا ثو اواییل ثبلې ك ىوفیب ك ؽلن هقیي هر پبهل

ك فپل هه بهى پ هوز چې ن ن پینوجو ، ك ؽضود هی. لىوفى كهثبه ر الړل، ن یې رؽیل ا لږ رو لږ پو اواییل ل ؽلن څق ال یي

ك ىوفى پ ډېو موه ا ثې پوایۍ و ك نی ثل هك کړ، هی. ر هاثل پ اهو ىوفیب ر فپل لکړ چې پ هبه ا ثیب پ ښبهبه ثلل وبی ر اهلل

ثل هقغي ك نی ر یې ك جد ك کېښك ولا هاى یل ثیضب چې ك هیا ك الي . ف ىوفى هثبلې ك عبك ګړۍ ره لګب. هښزیلي لپبه ښكل

هبثلې ا هبرې ؽې ر رلین ، رکړ ا ښیبه عبك ګواى یې ك هیهکل لپبه هامډ کړل، هو یې ډېوې ملکې ا لیې فلې کړې ا

هبثل پیل ، پ پبیل . و هبثل کړينی یې كې ر اړ کړل چې هی

56

۳ / ۳ / 20۱۳

ىوفى نی ژل، . كیي یې هکې ټل عبك ګوا هبر فړل ا ك هی پو ړالې یې فپلې كښوۍ ر كام هکړ ا پو ثي اواییل یې ل یڅ ډل ك اهلل

هقکې ل كې چې ىوفى ا ىوفیبى اهلل. ؽلن ىیبري څق ال ا فیذكا . الک کړي، پوې یې هقغيې ا څوګلې ښې ښبې هلغې کړې

: هقغيې پ اللې ډل كي

. لکړ چې پ هبه اړيك هی -

یل ثیضبء، کل چې ن فپل ال پ ګوېاى کې ك ک ا ثېور ك هی - .یې ثو ر ېز ال ث یې ك لوو پ بې ځلېل

.چکبلي ا ؾغي چې پو ل پې څ کل یې اكاه كهلك -

.ك ثال ا اىز ل کجل ك هیې کوالی -

ك ثبهاى ك هښذ ډېوالی چې ل اهل یې یبلې ثېوې ا ك ن کو ا - .هبللاهی یې ىیبو کل

ډېو هلقب ك نی هېې ا کوې ل هځ یړې اى ك ځوکې پو هـ ك لوو ك - .لګېل هقیی یې ک

پږۍ چې ث ملې، كاې ا ؽجثبر کې پیلا کېل، ځیې ایي چې كا وبم -پږ ك چې ك ابى پ عك کې پیلا کېږي ف ك ځی ه پ ال كا ی ډل

.ځبګړی هیبی كی چې نی ث یې رل ىهل

ك چګښې ډېوالی چې پ و پبک لښي ا پبک ځبی کې ث لېلل ا ك نی - .فړ ر ث یې ځبى ه

پ اث کې ك یې څوګلېلل یقې کل چې نی اث پ فپل همی کې یب پ - .(۱۸۸:۲۲-۲۱۴). فپل لښ کې ها افیزې ن ث پ ی ثللېلې

57

۳ / ۳ / 20۱۳

ىوفى ا ك ن م ل هی کلین اهلل و فپل هقبليذ ر كام هکړ، كم پ اهاكې ا مښزې و ك هقغيې هر امېيهې ې رو نې چې ك اهلل رقبلی

ر ىوهبیل چې هیاهلل. ىوفى ا ك ن ك م ك الکذ ېټ هاژكې فل )ا هفكې . ل ثي اواییل و ی ځبی ك پې ل فا ل هو څق ځي

ل فپل م و ك پې ؽضود هی. یوې لهي ؽوکذ کړي (کړی ېل فا ل هو رل پ كاې ؽبل کې چې ك ثي اواییل وېو ثې ل هبهب

. ىه عګیبلي اټکل ي كي (۶۰۰)

ك ىوفى پ اهو پ ثي . جب ر چې جغیب لیلل ثي اواییل پ ښبه کې ز كياواییل پې رل پ كې فذ کې ك ىوفى لښکو ی هلیى ا پږ ىه

ر (ك ی فلیظ)کل چې ك ىوفى لښکو ك اؽوو ولهګي . عګیبلی ر هېږيا كم . ل فپل م و ل ولهګي څق رېو ی هېل ؽضود هی

پ اهو و ك ىوفى ا ىوفیب ك ډثېل لپبه چوز ی ، ولهګی ك اهلل ك ولهګی افا ىوفى ل فپل لښکو و پ کې ډة ا ؽضود هی

اړؿ کې فپل ؽوکذ ر كام هکړ ك الهې پ اږك کې چې ثي اواییل ږي ا څق یې ك فهاک، څښبک ریبهل مښز رږي ي ، ل ؽضود هی

پ اهو ل ن ځبی كل چیې کړ، ن فپل لکړ پ ثې ریږې ل ا ك اهللولا هاى ل . ثېلې چې ك و م ك ګټې افیزې لپبه ی ی چی ټبکل

پ به فاړ هارلل، پ ىلغیي کې ن ؽبلو ه « هي لی»آوب هر ك فپل م ر ؽضود هی. ژل ک چې ل ؽیضبیب ا کقبیب څق پبرې

ف ثي اواییل ك ن اهو ه . اهو کړ چې هو ی ځبی ىلغیي ر هځي ر ا زب هة كې الړ ي ا عګ كې : ا و مړ یې کړ، هر یې یل

نی څلېښذ کبل ك اهلل. کړي ا ثېک هږ وللز ل بز کب څق یری پ كښز کې یښ ا کړل روڅ چې رو څلېښز کل هز ك نی ي

58

۳ / ۳ / 20۱۳

ن ل چې پ كښز کې ثې ل هویجة ا ه . ل ړۍ ر زوګې مړيكې ي ل ل ؽضود یـ ثي . یل څق هىل ي ا ثیب ىلغیي ىزؼ کړي

رو ك ؽضود بهىؽضود هی. ى و پ ګډ ثیذ الول ىزؼ کړ. کلۍ ك ری پ كښز کې ل ړۍ څق زوګې پټې کړې (۱۲۰)هړیې هز پ

(۳۷۸-۳۳۱:۲۳) .

ک ماړ چې ك ی پینوجو ك كیي ا ویقذ پ اړ چې وبي کزبة ن لوي، . هقلهبد رو ال کړ رو ټل ښ ا ډاډ هأفن ك هړي پینوجو فپل کزبة كی

ر یې بىل کړی كی، ا هږ کزبة كی چې ؽضود هیرهاد ك اهللهلوببى پ ن ثبلې ایوبى هاړل ر هکلو ی، ف اړی ك پبم کړ چې رهاد

رو هړیې هز ك کبب پ ال کې لېل ا پ کې یې ډېو ك ؽضود هیپ به کزبة كی، الي (فل فزی)ىهږ پ ال کې چې ك رهاد . ثلل هازل

رهاد ثلکې ك یكي کبب پاغ هـ ا ال پ کې ې ك ا ل ثلې فا ټل وبی کزبث ك وآى کوین ث ها بىلېل و هؿ ي، ا ل افزجبه

ك كیي ا ویقذ پ اړ رو ټل مه ا ډاډه بظ كي ځک ف ك هیثل كا چې الي كیي ثبیل څ . كی (وآى کوین)هوعـ ا هبفن ىهږ فپل كیي کزبة

پ كیي ا ویقذ کې اللې ثوفې هاى ال ا ىوؿ لوي، ك ؽضود هی: بهلې ې

ك اؽل، ؽی، بكه، فبلن، هویل، هزکلن، ویـ، ثیو، الهکبى، الىهبى ا ك - . پو زى فیل لولهقلبر ا ؽاكص ل و ډل يز څق پبک اهلل

ك پینوجوا پو زى ا ؽبیذ فیل لول ا ك نی پو پبکي ا فوذ - .ټیګبه

59

۳ / ۳ / 20۱۳

.ك هالیک ، یغبب ا پېویب پو زى فیل لول -

.ك ؾیي ا وبي کزبث پو زى فیل لول -

.ك فبلن پ ؽلس ا كا چې ټل فبلن هقل كی، فیل لول -

.پ ضب ا له ا كا چې ك فیو ا و الاى ك اهلل ل فا ك فیل لول -

.ك یبهذ پو هځې فیل لول -

.رو هړیې هز ث ثیب ها ژلي کېل فیل لول -

پو فلل ا ابه ا ل فلالذ ا ىضل و و ك ابب هؾکو ك اهلل - .کل

.پو لػ ا لن فیل لول -

.پو فو ا کوي فیل -

پو ټل ن یب فیل لول چې ك االم پېڅلي كیي کې ك كیي آه ا - .ال ګڼل کېږي ا ی هلوبى ر ښبيي چې پو ن ههي ا هقزل ي

.ك ی وېو فجبهر زى -

.ك ځبګړ ؽبالر ك ال زى -

.ك مثبیؾ ځبګړي ؾبم ا ك ه وفي ؾبه زى -

60

۳ / ۳ / 20۱۳

ک ك یكیب ربهیـ ر ؾو کړ پ څوګل ډل و پېلی چې كم یبمي م ل ولې . رل ك وک، رغین ا ګټې رو ال کل پ لهي هیل كهلك ا لوي یې

ني چې کل ل هو څق رل . ډېوي پینوجواى هر هجقس کړي كيکجل اهللك كی ك هقجك م ی كی ف ك . ك بهوي پ ا ی لی هبه فجبكد یې ک

ك مال کل اهو کي، ډېو هزقت ا ثې هؽو . كی پ ال ی رل فغبه کبه كیك كی پ ال ی یاىې ك ثي اواییل هقجك كی ا ل ه و كښوي . كی ر مثیؼ اهلل ایي، پ كاې ؽبل کې چې مثیؼ اهلل ك یكیبى ؽضود اؾ. لوي

لک څګ چې یكاى هبكي ىکو و هی لوي ك . لت كیؽضود اوبفیلیبهذ پو هځې ا ك آفود پو صاة ا فبة ثبه لوي ا ك یكیذ پ اي

ك نی پ ال صاة ا فناة پ . كیي کې كم هضفبر ر ی څ نرې ې كيصاة یقې پ كې ړۍ کې ثویبې ا فبة یقې پ . ولې ړۍ کې هکل کېږي

ك كی پ ال یكاى پېڅلي ا میو . كې ړۍ کې بکبهي، هویییزة ا ملذیكاى بلي ا پ ژی کې ك ن پیب ا وکى پ څېو كي چې ك نی پو

ك یكا پ . ړالې و ډل فیبذ ك اعو ا فلای ر ژكې کېل الهل ګوځي ل فپلې هه پ ب هوؿ ا بها ډل ړۍ ر زوګې ؾو ؽضود فیی

ولا هاى كی یكي كیي ك یكا لپبه ځبګړی ګڼي ا ثل څک . مړلې كيكی لپبه پېڅلې هځ ك، کبه (جذ)ك جې هځ . هپهې ي اړلېلای

کل پ كې هځ بها ګڼي، پو و ثبلل یكي ثبلې پ کبل کې ك اهې ك ثیذ الول ىیبهد ؽزوي ا اړیي كی، ك هیبزې ك ې کېل هځ ك ی پ مږل ا اه

61

۳ / ۳ / 20۱۳

پ لګل و وبځي، یكاى ل هو څق ك هارل هځ ن وبځي چې كا عي یې ك اپوېل ل څاهلوې پې څق پیلېږي ا ك ولې هیبزې رو ی یزوې پې

اي یكاى ل . پهې كام کي چې پ كې هځ کې یاىې پزیو ډډۍ فهي ل ل څق ، ېڅ اواییلي لوم فجوایب و چې ك ؽضود اثواین

ډل جي اړیک لوي ثلکې كی ه ه كي چې یكیذ ر یې هق کړې ك . ا ثي اواییلي الی فجویبى ك ای اواییل ښکز عج یكاى ګڼل کېږي

(۵۵۸-۵۵۱:۹) .

ك اجیبؤ ايبه . فزی فل پ ك ثوف ېل ی كی، رهاد ا ك اجیأ ايبهڅګ چې ك هق . ك ثي اواییل پ هقکیی ا هزی جیب پهې اړلېږي

یبك ای رهاد الي رهاد كی ثلکې ه ډېو رکي پ کې ه ىیبد كا رهاد اللې پیځ ګي ايبه لوي چې ك وآى . ا ځیې یې کن ي ن كي

: کوین ل فا هؿ ي كي

يو یب کزبة - يو کې ك ړۍ ا ؽضود آكم: ك رکیي ك پیلایښذ پ كې ښکز کېلل، ك بثیل ا بثیل کی، ك ؽضود كازبى ا ځوکې ر ك آكم

ا پ ريیل و ك ، ؽضود یقة، ؽضود اؾاثواین ك ىاه رګ كازب ا ولا هاى ك ؽضود یقةؽضود یو

رو هړیې پهې ټل پ هو ر ثیب لز ك كی پبرې کېلل ك ؽضود یو . كې کزبة کې هاملي كي

يو یب کزبة - يو کې ك ثي اواییل ك ژل كازبى پ هو : ك فوط پ كې ل ىهبې څق رو نې چې كی ل هو ځي، کې ك ؽضود یو

62

۳ / ۳ / 20۱۳

ولا هاى ك ىواف یبي ا هنجي ؽبلذ، ك ثی اواییل هوییزة ا ك . څوګلېلل هاملي كيؽضود هی

يو یب کزبة - پ كې کزبة کې ك ثي اواییل ل ای، اؽکبه ا : ك كهېب یز څق یبك ې، ولا هاى پ كې اصو کې ك ګب کيبهې، ك ؽواه

، ك یکۍ ريیل، پېڅلزیب ا (لک اك)یب ريیل، ك من ا فښۍ كك يو یب (وېوې)ك افلاك . عبهر ا كاې هې كیي الهښې هاملې كي

يو کې ك ثي اواییل ك ىىار ا جبیل وېو ا ولا هاى ك : کزبة پ كې پ كښز کې ك ثي اواییل فی، پ (ری)وې جیلې ك ګړ وېو، ك یب

.ه پې ثې ىکو رل ا ك نی كیي كك ا ك زه هاملي كي

يو یب کزبة پ كې يو کې ك ثي اواییل پو الهښ ی ځل ثیب ځنلل : ك رضیې کز ې، ك نی ك فهاک څښبک پ اړ ن ثیب ځلي ثؾش هاملی ا ولا هاى

ای . ل ل ؽکو ا ىوهب څق پ ځبګړي چلل و یبك ې ك: رهاد ل فپل پیځ ګ ايبه و ل اللې هبفن څق امېيهي كی

ك یكیب ك ثې وېو رکو ) كازبب هایبد لبی هزقلك یكی ب .(كازب ا هایبد

ك یكا ك ثېال ثېل )ىیل به ب غـ به بی هغبل هقزلو یكاى .(هغل پوېکړ لیک ا غؼ بهې

ك عيیوح القوة فوثب كازب ا )كازبب هایبد فوثبی عيیوح القوة .(هایبد

.(ك لوم هویب اىکبه ا فبیل)اىکبه فبیل هویبى لین

.(ك لوم ثبثلیب اىکبه ا فبیل)اىکبه فبیل ثبثلیبى لین

. (ؽوهاثي ضاثظ ا ایي)ضاثظ ایي ؽوهاثی

63

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ك فل . یكاى یاىې پو فل لین رهاد ك وبي کزبة پ رګ ثبه لويعلیل اغیل ا وآى کوین وبي کزبة ګڼي پ كاې ؽبل کې چې هیؾیبى رهاد ا اغیل كاړ ك وبي کزبث پ رګ پېژي ف كی ن وآى کوین ك

.(۳۲۳:۲۰-۳۲۵). آوبي کزبة پ ؽیش پېژي

64

۳ / ۳ / 20۱۳

.ئپ هو کې ك ثي اواییل ك هېذ کېل څوګالی ثیبى کړ .1

لې ىوفى ك ثي اواییل ك وی هبهب پو ژل ال پهې کړ؟ پ لډ رګ .2 .ئیې لیک

ژمهل کېل ا ك ىوفى پ كهثبه کې ك ن ك ژل ك ؽضود هی .3 .ئكازبى څوګل کړ

ل کهۍ و اب ، څوګ ك ؽضود قیتؽضود هی .4 .ئڅوګل یې کړ

.ئ ك ثقضذ ثیو ك وآی نر پ روڅ کې اضؼ کړك ؽضود هی .5

كهلكل ربې (ثی آیز) هقغيې ا څوګلې ښې ښبې ؽضود هی .6 .ئیې یاىې ه افل

ك ازبك پ هوزې و ك ىوفى ا ك ن ك م ك ډثېل څوګالی پ ريیل .7 .ئو پړ

.ئك ىوفى رو ډثېل هز پېښې پ لډ ډل پړ .8

ك ثیذ الول ث لې ك ثي اواییل هزي ل ر پ مبړ كلیل یې .9 .ئاي

، یې ئك ویقذ ك ال ا ىوفبر پ اړ څ پېږ ك ؽضود هي .10 .ئپو

ا ك ؽضود ئ ك اي یكد فیلې کهې کهې كي یې وېو .11 .ئ ك كیي ا ویقذ ل فیل و یې پورل کړهی

يو لوي، هؾزیبد یې یاىې ه .12 .ئهؿ ی ىقلي رهاد څ

ای رهاد ل که هبفن څق امېيهي كی؟ كا هضؿ پ ريیل و .13 .ئپړ

65

۳ / ۳ / 20۱۳

؟ كا ئك ثي اواییل ای یبي، ؾبهي ا كیي ضقیذ څوګ اهى .14 .ئهضؿ ك آىاك ثؾش پ روڅ کې هښب کړ

66

۳ / ۳ / 20۱۳

څلورم لوست

.ك ؽضود هوین ثذ فوواى هضی اهلل فب لډ پېژل .1

. لډ پېژل فلیوب الالم اثي هوینؽضود فیی .2

.كیي پېژل (الي)ك هیؾیذ ك آه .3

.ك اي هیؾیذ ك ربهیقي لومزة ا كیي فیل لډ پېژل .4

ك ژل پ اړ هقلهبد ك ؽضود هوین فلیب الالم پ ژل ك ؽضود فیی ژل ك ؽضود هږ اړ ی چې ك ؽضود فیی. پهې ژكې اړیک لوي

: ك ژل ك پېژلې پ روڅ کې هاپېژهوین

ك هوین . ك فوواى له ا ك ثي اواییل ل كیي هؽبی څق كؽضود هوینهه يه کړی ، ک ك كې پ که کې لک ىېږېل ن ث ك هقجل فلهذ ر

هوین ال . ف کل چې هبم ړۍ ر هامی غلۍ ، م یې پوې هوین کېښك. ټبکي هقجل ر هه یې ل ژهې و ن هوین. هړ (فوواى)هبه چې پاله یې

ك هقجل فبكهبى پېلل چې هوین ك ی هو هؽبي . ثرل ا کبب ر یې پبهل هى و چب کښښ ک چې ك هوین. له ك چې ا پ كې ړۍ کې ز

چې ال رو ا پینوجو ی ، ن كم پ فپل ال افلي ؽضود ىکویبپ پبیل . ك فبل یب پ ثل یب ك فه فبل یل كهلك ځک چې ن ك هوین

ك ك هوینكې اک ؽضود ىکویب. کې پ اک اچل ی فل ل ك هقجل پ یې ثوفې کې هر هبت ؽضود ىکویب. وپوزۍ هزؾ ګڼ

پ ړالې ځی ا پول پې یې ك نې څبه کل ك ثي ثي هوین. ځبی عړ کړ

67

۳ / ۳ / 20۱۳

ثېلګې پ رګ نې و ث یې كاې هیې . پبم هاګوځبپېښ ك ؽضود ىکویبثي . لیللې چې پ ثبىاه کې پیلا کېلې یقې كا هیې ك فپل فذ ا هن ي

ثي هوین ث رل ك اهلل رقبلی پ فجبكد ا وبځې ثفز ا پ ی پېڅلي ا ثې فغو عبپېریبل کې یې ژل ک، هالیکې ث یې څګ ر هارلې ا هر ث ثې فجو

هک چې ن ی مه کړی ی ابى كی ا ل نې ث ی هبم ىېږي چې لړ کل چې . هبم ا هيلذ ث لوي، پ هبهزة کې ث ل فلک و فجوې کي

کلۍ ر هېلل، ی هځ ل هقجل څق رل، ؽضود (۱۳)ؽضود هوینا پ ګویاى کې یې هر هػ پکړ، ثي ثي . یې څګ ر څوګل ئيلعجوا

هوین ثبه كاه ، ك ؽول هك یې ك یب پ افزاله و ثېال ثېل فز ښكل هیبزې یب - ۱۸ بفز ا ځیې ه ثیب ۹ي كي ځیې ایي ك ؽول هك یې

. عجیقي ا هقولی هك چې ك ه هېوه ك ؽول ك هكې پ بى ي، ښكلې كکل چې ك ىېږكیلا كهك یې پ عك څوګل ، نې پ ثیذ اللؾن کې ك فوهبیې

ل یې پېنلې غلۍ څق چې ې څګ ر پب یړ ا ؽضود فییکل چې كا ښهېل ربى فوهب روې ری . ن چ پ هېې . ىېږېل

نې . ل، ل ن څق فړل، ا ل ن اث څق یې څښلې چې لز ثېلېك كمې ښې پبک لوې ا . فپل هبم افیذ ا فپل م لهي یې ؽوکذ کړ

پېڅلې هېوهې لیل کبر ك فپل م ل وی ا ښځی و ك پبهلوې ړ ډګو ا څک چې پوې یکې . ر البم چې چپ فل پبرې يثي ثي هوین.

هبم پ فجو هامی . کي ن كې فپل هبم ر هلېږي چې ن و مږېږي هبر کزبة ا ثوکذ هاکړی، و چېور چې اهلل. ثل ینى ك اهلل: ا یې یل

ؽضود . ا اهو یې کړی هبر ك لوبځ ا ىکبد رو نې چې ژلی ین. ان ك فپلې هه پ مېږ کې ل ثیذ اللؾن څق لوې پ یې لړې یوې کې فیی

پ كې فذ کې یوك ك ىلغیي ؽبکن چې ك لېلیځ هم ل . هىل

68

۳ / ۳ / 20۱۳

ځی کبب یوك ر فجو هکړ چې ی هبم ړۍ ر زوګې . فا اكاه کېلك اغیل ك څوګلې . مړلي ا پ هارلکي کې ث پو ټل یكا ؽکهذ کړي

پو اب یلی چې هزی ا ثوب ېوك ر الهښ کړ ټل ن هبهبى فپل هبم و هو ؽضود هوین. ژي چې پ ثیذ اللؾن کې ړۍ ر هاځي

ر لېږكېل ا ك یوك رو هړیې پهې ن ن ځبی کې پبرې ل، هز ل هې یوې کې « بو»نې ثېور فپل ېاك ر زب ل، ا پ القلیل کې پ

کل چې كی كل کلي . ا کلي هېذ ل، پ كې فذ کې فیی ك ثیذ الول ك اله پ اږك کې ل فپلې هه څق هک ، هه یې بوې لهي هاګوځېلل ف لز یې فپل ىی پیلا کړ، ثېور ثیذ الول ر ز

كهې هځې هز یې ك پب ا فبلوب پ ټلګ کې لیل چې ل نی و ك . (۲۱۵:۲۲-۲۲۸). ویقذ پ اړ ثؾش کي

کلۍ کې پینوجو (۳۰) ل ه پینوجوا څق پ رپیو و ث ؽضود فیی، ن ك فپل كیي رجلیل ك ن یكا پ هځ کې پیل کړ چې ټل ژل یې و

یكاى ك اږك فذ لپبه ك پینوجوا ل ثلې ا هبلذ . روپبی ثې الهېزة یلی كیي یې ن ېو کړی ا څق هؾوم ا ثې ثوفې پبرې ، ك ؽضود هی

لقا ر ك اهللؽضود فیی. ك بړ فبكر ا كك كزه پ رکل کې اهو چې ن ثې الېزث ا فواىبد االػ کړي چې یكا ك ؽضود

ا پ ولې رګ فپل كیي ا ویقذ . پ كیي کې ه ىیبد کړي كيهیف كم پبک جي ك یكا ل فا ل قزې كښوۍ و . نی ر ړالې کړي

رو كې ؽل چې ټل یكي پبى ا کببى و . و روكیل ا ډېو ىهل هامډ ل روڅ ك ك ل رجلیل څق هقیي کړی ا ك ن ك ژل الهې چبهې

ر چې پ ىلغیي کې یې « ههی اکوي»یې ثواثوې کړې نی ثیالع الزجغي ژل ک، کبیذ کړ، ا پ ښکبه یې هر كاې ولیک هکړ چې فیی

69

۳ / ۳ / 20۱۳

ههي اکوي پزیل چې . ماړي ؽکهذ که کړي ا پو یكا اکوي کړي ك اکوي ل كې روین څق ؽضود فیی. ن هاښکیل ا پ كاهیې ىړي

ر مډ (۱۲)ثیب یې ل فپل ؽاهی و چې . ځبى یې پټ کړ. فجو رو مډې هز ل ؽاهی څق ی چې یما االقو یيی هېل ا . عړ کړ

پڼځبی یې ههي اکوي ر ښك، ی فبیي ا هبى ړی ك ؽضود پینوجو پ اهو و ك یما څېو ك ؽضود پلی ن ځبی ر هامی لز ك اهلل

پ م ل ځبى ك څېوې پ بى اښز، نی یما ك ؽضود فییفییو ثر، یما چې و څهو چینې ا ههب ه کړ چې ى فیی ین ثلکې

ا ك اهلل. فېژا (لیت)یما یې پ لۍ . یما ین ف چبیې فجو اهېلل فپل ځبى څق پهر کړ وآى کوین پ كې اړ كاې څوګل ؽضود فیی

»: کي

» (1 :،158-156البء)

هوین یې لی ثزبى لګ ا « ثي ثي»ا ثیب كی پ کيو کې ړالې الړل ا پو : ژثبړپقپل یې ې چې هږ هیؼ ك هوین ىی فیی چې ك فلای هل كی، ژلی كی

ؽبل كا چې یې ژلی ا یې پ لۍ کړی ثلکې فجوې پوې کو ې ك كی پ ال ). ا چب چې پ كې اړ افزاله کړی نی ټل پ ک کې پوار كي

(ؽضود فیی)هقبهل ېڅ فلن ز، ر پ ګهبى پې هاى كي ا كی ن ا اهلل رقبلی پ و چب مبلت . ثلکې اهلل رقبلی ځبى ر فېژلی كی. ییب كی ژلی

(.هوثبى كی

70

۳ / ۳ / 20۱۳

لک څګ چې پ رېو لذ کې مکو ك و كیي لپبه یاىیۍ ډاډه هوعـ ك هړي چې هږ کلی ك ن كیي پ اړ ل کزبة څق یې هقلهبد رو . كیي اړل کزبة كی

كیي پهې اړل كی ا که ف ن الي کزبة چې ك ؽضود فیی. ال کړال ا ثللى پ کې ي هاملی ل هږ و زى لوي ا اي ك هیؾیذ

ك افزجبه ړ كي ا هږ ك ن ل هقې ك ؽضود فیی (ك اغیل کزبث)ابعیل یاىیۍ ډاډه هوعـ ا هبفن پ كې اړ ولا ىهږ . كیي ا ویقذ پېژللی

كیي ن ك االم پېڅلي كیي ك اؽل، ك ؽضود فیی. فپل االهي هبفن كیؽی، بكه، فبلن، هویل، هزکلن، ویـ، ثیو، ا ك هقلبر ا ؽاكص ل ټل يبر

ولا هاى ك هالیک ، وبی کزبث . پو زى فیل لويڅق پبک ا هجوی اهلل لقا چې ك اهلل)ا ؾیي، الي پینوجوا، ك افود پو هځ، ك فیو ا و پو الاىې

پ كې كیي کې ن ك ټل وبی اكیب پو ال . ، ضب ا له پوزى هقزل كی(كي، فو، کوي ا ك كیي پو ه (هػ)فیل ز لک ك یبعی، پېویب، لن اها

كیي ثېال ثېلې ثوفې كهلكې لک فجبكر ك ؽضود فیی. ال فیل لولهقبهلې، قي ؽبالد، ك هیواس ؾبم، ك مثبیؾ ؾبم، ؽالل ا ؽوام، ك فثز

كیي پ ؾبم ا ه وفي ؾبه ف ثبیل ای چې ك ؽضود فیی (فناث)ثلکې ل االم و . ال ا اهکب کې ك االم پېڅلي كیي و ېڅ رپیو لوي

یاىې ك كیي پ ىوفبر ا ثېال ثېل فولی اؽکبه کې ك . اؽل ثپړ افزبكي ؾبم لويا كا رپیو پ و وبي كیي کې رو زوګ کېږي، ك . االم هجبهک كیي و رپیو لوي

كې الهل وبم ك فذ ا ځبی مښزې ا ربضبي كي چې پ و وبي كیي کې ل . (۱۶ : ۲۵۲). ثل وبي كیي و رپیو ههي

71

۳ / ۳ / 20۱۳

ك هیؾیذ كیي ای ؽبلذ ك ن رقلیوبر الز هاړ ك چې ك اي رؾویو ك . هقب هکي (ىېوي)اغیل فجوي کلو ك چې ك . ي اغیل څق هځز هاځي

ای رؾویو ی اغیل پ هځ کې ډېو افزاله كی ا كا پقپل ك كې ښکبهلیي کي چې ېڅ ی یې الي اغیل كی یقې ن الي اغیل چې

ا ك هیؾیذ پ ړۍ کې څله ډل . ر بىل ی كیؽضود فییاغیل زى لوي ا ك هليی ا لیکاال پ به و یبكېږي چې پؽب اغیل، لب

ی ثل اغیل ن ك ثوبثب اغیل پ به ز چې . اغیل هزی اغیل، هو اغیل كيك هیؾیذ ك هاڅوګلېل پ . هیؾي کلیب رو ا پ هویذ كی پېژللی

ك یې میو هؽبي ټلې پ روڅ کې هځ ر (كیي ټلځی)لهړي و کې کلیب ك كا ټل ل ی وېو ثي اواییل څق همېلل چې ك ؽضود فیی. هامل

. (۳۶ : ۳۴). ثېور هازېل پ یل یې ژل ک

پ ربهیقي لؾبػ ن څ چې ك هیؾیذ څېړکي ولیک ټبکي، ك هیؾیذ كیي ك ا پ څله هې پېړۍ کې . یكیذ كیي ا یبي ىليې پ اب پوهقزګ کړی كی

لهړي کزبزیي ك هیؾیذ پو كیي ایوبى هاړي، ن ك هم اهپواره ، ( م۳۱۲)ك ك ایوبى هاړل ك كې الهل ګوځي چې هړی كیي پ اهپب کې فها پوافزیب

. (۴۳۵ : ۱۹). ههي

هیالكي پېړۍ کې پ ك ثوف لېلیځ کبرلیک (۱۱)ك لهړي ځل لپبه كم كیي پ ا (ایزبلیب)چې لهړۍ څبګې پ لېلیځې اهپوارهۍ . ا فزیځ اهركک ثېلېږي

ك كې ثېلېل الهل كا . کې يم کي (روکیې)كیوې څبګې پ فزیځې اهپوارهۍ څق ثېل ګڼ ا ن « اهلل« »پاله»ل (ئيلعجوا)چې اهرلک هیؾیب هػ الل

یې ك ثي ثي هوین ثې بهی ؽبهل کېلل، ك ثوىؿ زى ا ك کلیب ك هوا پېڅلزیب ل ازجب ا فغب څق پ ثپړ رګ هكل، پ كاې ؽبل کې چې ك ایزبلیب

72

۳ / ۳ / 20۱۳

څق ثېل یب ىی ك ؽضود فیی (اة)کبرلیک هیؾیب هػ الل ل پاله ګڼلی ا ولا هاى پ كهې ه هضفبر ن ك اهرلک هیؾیب پو فاله هقزل

هیالكي پېړۍ (۱۵) پېړۍ څق رو ۵ل )کلیب ا هیؾي پبپ پ هځی پېړی . کې ډېو اک رو ال کړ ا ك اهپب ك ژلا پ ټل ثوف ټلیي، یبي (پهې

كم ىموکي ؽبلذ ل یې فا ك . ا ازبكی ګټ ثبلې یهی فپه کړی ی پ ا ى پوهقزګ پ ټپ كه ا ل ثلې فا ل لګ ه الهل

و ك كې جت چې ك کلیب ا پبپ پ ړالې ثیبړې یکې ها څوګلې ا ك . (۲۷۱- ۲۷۰ : ۱۵). پورزب لپبه ك ثېال ثېل ىو ك پیلاکېل ىهی ثواثو ي

ځی کبرلیک فییب كم یکې ی ىمولی ا یې پزییل چې اهپب پوېږكي . ا اهویکب ر الړ ي ا ځیې ه یې ك افزوا کک ل فا ژل ل

ك . افزوا کک مښزل چې ك كم هوا ل بهؾلك د څق کن کړی يفلوي ؽیز رو ال کل ك آىاكې رغوثې ا ل و ډل هنجي رقت څق پبکې

ك فییذ كیي هزى رو آىاكې څېړې اللې یل ي ا ك . څېړې ل الهې ي. کلیب ك هوا ل قي ا موضي ربیل څق فالی ههي

پ هزی پېړی کې هیؾي كیي پ ىیبر ىو ېل ، لک ك هزلزب ىو، ك . هههبب ىو، ك ابى پبلک ىو، ك هیؼ پې پلیب ىو ا ه

ثبلې فیل لول ك (اثي ا هػ الل (اة) (ابین صالص)پ كهېګ ابیو - پ اثي رقجیوېږي فیی (پاله) پ اة پ ال اهلل (فییب)هیؾیب

.چې ل اة یب اثي څق عال ی كی (هػ الل) پ ئيلا عجوا (ىی)

ر پبهل فیل پو كې چې ك یبهذ پ هځ الي هؾبج ؽضود فیی -چې ن پ كې . کېږي ک څ ن ك ن پ عجیقذ کې ی څ ثویذ زى لوي

73

۳ / ۳ / 20۱۳

.راېږي چې كم هؾبج رو و کړي

ا ه ك ؽضود آكمولا هاى پو كې فیل لول چې ؽضود فیی - فپل یاىیی ىی ابب ك ګب ل کجل ث فپل فښ پ لۍ فز ا اهلل

ن ښـ ا رو كهې هځ . ك ه ابب ك ګبګب لپبه وثبي کړ .هز هاپهر ا آوبى لهي الړ

ا ك . ك رجیؼ ا قو پ ډل ك لوبځ اكاء کل چې وېو یې هقلم كی - .به ا هبښبم لوبځ لپبه ټیګبه ی كی

فیل لول پو هژ یل ل مښ ا مړ فاړ څق الجز یاىې ل جيیغبر - .څق ګټ افیزی ي

.پو پېڅلزیب فیل لول چې ك فییذ ښ ك (لۍ)ك لیت -

فیل لول چې ل ګب څق ك (ك فییب ځبګړی مل)ك رقویل پو مل - .پبکېل ك یلې پ رګ ي

.ك وکىي ك مښي پ ؽاللالي فیل لول -

.ك وی هبهب ك فزې پ ؽواهالي فیل لول -

.ك ك فړل ا واة څښل پ ؽالل الي فیل لول -

.پ ګبګب افزواه کل روڅ عيای یې ل ق څق بغ ا لوې ي -

پ عال هکل فیل لول پ كاې ؽبل کې چې ښځې ىب کړې ي، ا كین - . ځل اك هر ها كی

پو هجبیذ ا ل اك کل څق ځبى برل فیل لول، پ ځبګړي ډل كیي -پ فییذ کې ك ښځ رقلك ز ا یاىې ل یې . هجوا ا هوا لپبه

74

۳ / ۳ / 20۱۳

.ښځې و ثبیل اك ي

.ك اهرلاك پ هـ فیل لول -

.ل کلیب ل فا ك ثقښې ك کبهر پو پلهل فیل لول -

.ك هیؾي رکن پو ىیبرالي فیل لول -

(۱۴)ك واث ا ن فړ پو ؽاللالي ا ثللى پو ن فړ چې ك اپویل پ -الجز ك . کې فړل کېږي (ل هویب څق ك ثي اواییل ك ژمهې هځ)

پ یې ا مښې و، پ كې هقب چې ك ن رقلیوبد یې رو ؽضود فیی .ال کړي كي

75

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ت ا هبهزة كهې پ اړ هقلهبد ؽضود هوین فلیب الالم .1 .ئهاکړ

ك ؽول ا ك هبم ك ىېږېل عویبى ك آیز پ هڼب کې ؽضود هوین ثي ثي .2 .ئڅوګل کړ

.ئهقکې ل ثقضذ څق ك ژل پېښې پ لډ رګ مکو کړ ؽضود فیی .3

ك پهر رلل پ اړ رالد ؽضود فیین آیذ ویو چې ربې ك .4 .ئکړی، ريیو ا رؾلیل کړ

.ئكیي ا ویقذ ك االهي هبثق پ هڼب کې څوګل کړ ؽضود فیی .5

ا ك ن ك هؾزیبر پ اړ ګوپي ثؾش ئ ك فییذ اي اغیل ه .6 .ئکړ

كیي ربهیقي پ هؾو رو ي فو پهې پ لډ رګ (فییذ)ك هیؾیذ .7 .ئرویؼ کړ

.ك پورزب هو یکې پ ټلګې کې رو ثؾش اللې یي .8

.ئك اي هیؾیذ هن فبیل پ لډ رګ مکو کړ .9

.ئك هیؾیذ كیي ك رضلیش پ اړ یاىې كې هبلې کښ .10

78

۳ / ۳ / 20۱۳

لوهړی لوست

.ك عبلیذ كهې فوثب ك یو ییي ا كیي فبیل رویؼ .1

ل جد څق ك هقکې ا هز ژل ا ؽبلذ ؽضود هؾولك .2 .رویؼ

.ك االم زو پینوجو ك هبلذ ك ځبګړ رویؼ ا څوګل .3

ك عبلیذ فوثب څق هف وبم فوثبى كي چې ك االم پېڅلي كیي رو ځلېل ك ل االم څق هقکې ك فوث كیي فیلې . هق یې پ عيیوح القوة کې ژل كهلك

لک چې پ یكیذ كیي کې رو ثؾش اللې یل کېږي، ك لهړی كښزي ثبډ چیب . ا بهیب ك فبیل اښزې ثڼ ك

عيیوح القوة چې ی پواف یو ګڼل کېږي پ فپلې وې کښې کې ډل ډل ك ثېلګې پ رګ پ یل فوثزبى کې بثیب ژل ک چې ك زه . فبیل لوي

وبځ ا فجبكد کي ا پږهۍ ك كې فجبكد پ هوکي کې ځبی لوي ا پ ییي ك فوثزبى پ رغبهري . و یلی چې كا ډل فجبكد ثبثلي ا ىهرزي هی لوي

یو کې چې ك یكا ا بها رګ هارګ پ ن ځبی کې ډېو ، كیي فبیل څوګ چې كی پ ربهیقي لؾبػ ك الي اجیبء ا . یې پ فوث کې ډېو يم كهلك

79

۳ / ۳ / 20۱۳

وبي اكیب كهلكکي پ ولې اب یې ك ثهي ا الي فوثب پبم ځبز ك ن فذ ىیبرو فوثب، ک ښبهیبى یب ثبډ چیبى ټل ك فپلې یوې . اړلی

اهثبة االاف فجبكد ک، كا اهثبة االاؿ چې ك كی ك فپل مي ىېږل كي ا وې جېلې ل كې ډل اهثبة االاف څق . ښځی ا بهی كاړ ع لوي

. (۴۷۸-۴۷۹ : ۱۵). ځبز ځبګړي ګڼل ا ك ن فجبكد ث یې ک

هکې پ ن فذ کې كهې هه هة الؿ كهلكل چې كهېاړ یې هش ره الالد ك لوو هة الؿ، هبد ك فذ ا ثوفلیک هة الؿ، القيی ك ن : ي كي

ثبلې لږکۍ ملې فیل اىاګ کي (بیل)زهي هة الؿ چې پوی ك عبلیذ فوثب ل كم اهثبة االاف ثزبى عړ کړي چې ك فلای (هقکي)

نی ك فلای پ اړ ی هجن ره ن كهلك پ . ك لڼ یب ثبد پ به یې یبكل. هپهې اړل كیځبګړې رګ ك وی جیل چې ؽضود هل اهلل

ك كې لی اهثبة االاف روڅګ كی ځی بهویي ا ك لیلل ړ عكار ر ن ف پ كې . لک، هالیکې، پویبې ا پېویبى. اؽزوام كهلك ا فیل یې پوې کل

هعكار کې رپیو ، ك ثېلګې پ رګ هالیک هقم ا پبک عجیقذ هعكاد پویب ل . چې ل ابب و یې ك ښ چبه پ رو و کل کې هوز کل

ابي فبلن څق ثو ك ړ هبهب پ ثڼ پ فپل ځبګړي فبلن کې ژل ک ا ك هالیک پ څېو ك ښ افال فبلاى ، پ ېک کبه کې یې هوز کل ف

پېویبى كاې كي، نی پ ځګل، كښز ا فواث کې ژل ک ا ك یغبب پ څېو یې رل ابب ر ىیبى ه پېویب ك عبلیذ كهې فوثب پ هځ کې فها

ا ابب کښښ ک چې ك ن ل و څق ځب . ېو ا ؽذ پیلا کړی بري، و ل كې چې ځی یې ځبى راول ګڼ چې پ پېویب کې يم کړي ا

80

۳ / ۳ / 20۱۳

نی ځبى ر ربثـ کړي ا ل كې الهې لوې ځبی ر يو کړي چې پټې فياې ك عبلیذ كهې فوثب . هښکبه ا ك ښ ا ېکووم ژل ىهی هر ثواثو کړي

پ به ن فیل لول چې رل پ څکې ا مښزل یې « مل»پو ی ثل هعك ك . چې ابب ر ىیبى هي اى ن هړ کړي ا ل یې ا مښې څق ګټ افلي

(۱۸ : ۶۷) .

نی . ن فیل لیلل کېږي« آي هین»ك عبلیذ كهې پ فوثب کې پو ی ډل ل ځی هعكار څق ك فجیض اها پ به کوک کل ف ك ځی عګ عګ

وڅ، ا ځی ګټ، ك رېږ ډېوۍ ك رل ز پ ثڼ، ك هڼ اث چیې، ك ژهولا هاى ك كښز پو ی ډل ی، لېا، . وبځ یې کل ا ن یې پېڅلي ګڼل

وثېو پوكې پ هک هکوه کې ره . اښب ا فبثب یې ن فیل لیلل ې ك. ن پ ځبګړي ډل وبځل کېل (ؽغو االك)ریږ

81

۳ / ۳ / 20۱۳

«

» (۱ : ،40االؽياة)ؽضود هل اهلل ك فجلاهلل ىی ك

ن ك وې کبػ پو اب چې ل . فجلالوغلت لوی ا ك بن کړی كیاالهي کبػ و هر الی لوي ړۍ ر زوګې مړلې، لک څوګ ؽضود

ى ل کبػ »: ىوهبیلفبی هضی اهلل رقبلی فب هایذ کړی چې زو پینوجو. «څق ىېږېلل ین، ل ىب څق

ك ري هكل پړا کې ؽضود ؽلیو قل یې ل ځبى و ثد ا ؽضود هؾول ل فپل هضبفي ه ی هځ چې هل اهلل. ك کبل یې هر ېلې هکړې

و ك ههې پو پیل ثفذ ك ك پوښز ل فا چې پیې عبهې یې پ مبړ ې الله ا ك یغبى ثوف چې ك ره هګ یې ثومډ ك روې لوې ، كم

. (۱۱۰ : ۴۱). پېښ ك ن پ كهې کلۍ کې ې ك

کلۍ پهې ثي ثي ؽلیوې و پبرې ، هه یې ثي ثي آه ك ؽضود ۵ن رو کلۍ ا یک یې فجلالوغلت ك ن پ ار کلۍ کې ل ړۍ څق « ۶» پ هؾول

پ مبړ افیز ثیب (اثعبلت)زوګې پټې کړې پ كې رګ یې ؽضبذ ا پبل رو پ كل کلۍ کې ل فپل رو و ك رغبهد لپبه بم ر ځي، ك الهې پ اږك کې

و هقبهقېږي ا ك ن ك جد ځیې ښې ښبې ك (ثؾیوا)ل واي هات پزة مه رو كې هز هل اهلل. هړي هات ل لهې ها څوګلېږي

ىکو و هل . کړ چې پ كې کبه کې ل ژه

ن ك فلیغې ك عپې پ وکې چې ی زو هېوهي بم ر الړ ا ك ثېور و ؽضود هؾول. کلۍ کې یې ل نې و اك کړ۲۵هازېل پو هال پ

82

۳ / ۳ / 20۱۳

مبهر ر چې ك هک هکوهې پ وبل کې اـ (ؽوا)کبل ك ههضبى پ هیبذ کې ك ث څلېښذ کلۍ کې پ الي هبلذ . كی ا لز پ ريکو، رأهل ا فجبكد ثفزېل

»هجقس ا لهړي آیز

» (۱ : ۱-۵القل) ا ك االم پېڅلي كیي ك فپول ا ك . هر بىل ل

اهلل ك کلوې ك اچزل لپبه یې ك عبلیذ كهې فوثب ا هوکب پو ړالې کبل فوو پ هک هکوهې کې رېو رو نې چې (۱۳)ك االم ك پینوجو . پبڅى کړ

هلی هه . هر ك هکې پوېښكل ا هلی ههې ر ك غود کل اهو کړاهلل غود ك ؽضود هؾول. (۳۱-۳۳: ۱۳). پ به یبكېل« یضوة»ن فذ ك

هل . ك اهو پ اب ل هوکی څق ك ېوې ل کجل ثلکې ك اهلل هلی هه ك االم پېڅلي كیي ك و ا فپول هوکي ټبکل ا ك ی کوین

االهي كلذ ك پیبړ ز ثټ یې پ کې کېښك، پ هلی هه کې یې كفد کلۍ کې هز (۶۳)پ (م۶۳۲)غوي کبل (۱۱)کبل كام کړ ا پ (۱۰)

ل كې چې فپل هبلذ ر یې ك اکوبل ا پبی پکی کېښك، ل كې ړۍ څق زوګې .(۱۴۹: ۱۱). پټې کړې

83

۳ / ۳ / 20۱۳

هبلذ ر ژه ىکو ا كذ ي پ ښکبه ډل هقلهېږي ک ك ؽضود هؾولچې كم هبلذ ی وېو كاې ځبګړې لوي چې ك هقکیی پینوجوا پ هبلذ کې

زى لوي ا ك ولم ځبګړ پ پبم کې یل و یلی چې ك االم زو چې هږ كلز ك . پینوجو هبلذ ك ه هبلز پ پورل پ لړ هزی پود كی

: كم ځبګړ رو ټل هن پ لډیي و ها افل

کل چې ك هقکیی پینوجوا ك هبلذ پ اړ آیز ګه هاڅوګلېږي چې ل كم هبلز څق وی یې ی ځبګړی هلذ ا اهذ ر ځبګړې ی ا اړل

پینوجو ر یې هازل ی كی ا اى لیلل کېږي چې پ ی فذ ا فو کې ك اؽضود لک ك . پینوجواى ك الي اؽکبه ك رجلیل لپبه پ کبه ثفذ كي

هبلذ چې كاړ ثېال ثېل ه ا ثېال ثېل ښبه ر پ ی ؽضود لط: فذ کې هجقس ي كي چې پو كې ؽیذ اللې آیز ن كاللذ کي

«

» (1 : ،47الوم) .ا :

« » (1 : ،59االفواه) ا: «

» (1 :20كح، أیالن).

هبلذ ی څوګلېږي چې كم هبلذ یبد هؾولئف کل چې ك ؽضود وه کبك ټلیيالی ا فوهیذ ځبګړ لوي ا ټل فلک، پیي ا ره، فوة ا میو فوة،

پ فذ ا رو ن هز اى پېویب، ا ك ځوکې وې ګښې پهې، ك پینوجولک څوګ چې كم آیزى . فز ا ټل ىهب اى ك یبهذ رو پیلېل پهې اړلېږي

84

۳ / ۳ / 20۱۳

»: پو پهر هغلت پ څوګل ډل و كاللذ کي

...... »(1 : ،158االفواه) ا :«

» جی اؽبكیش ن كا ؽیذ ښکبه کي چې ك االم پینوجو ك . (28جبء، : 1)

ټل اهزیب ا هلز پینوجو كی ک ك ن ك ها څوګلېل پ فو کې ي یب رو ن هز، ثل كا چې ن څ چې ك االم ل كیي څق پ ښکبه ډل هقلهېږي ټل

ك اهزیب ر ك كم هبلذ پو فوهیذ كاللذ کي ا څک چې ك ؽضود هؾولهؾولي هبلذ یاىې ابب . هبلذ ل فوهیذ څق هکوېږي ن کبىو كی

ل ولې کجل ی وېو . پهې اړل كی ثلکې كم هبلذ پېویب ر ن ځیو كیلک . ك ژل پو هال ك ن پو هبلذ ایوبى هاړی پېویب ك ؽضود هؾول

»: څوګ چې وآى کوین پ كې اړ ىوهبیي

» (1 : ،2-1الغي).

ك هؾولي هبلذ ثل ځبګړ ك ن بهلالی كی، كا هبلذ یاىې ك ژل ی اړؿ پ ثوکې یي ثلکې ك ژل ټل اړف ا ثقل پ کې بهلېږي، كا هبلذ ك

ابى پ كیی ا افوي چبه کې بهل كی ک ك كم هبلذ اؽکبم فولی ي ا ابى یې اعبفذ کړي پ ییي و یلی چې ك كیب ا آفود ېکوومي ه پ

ثوف کېږي ولا هاى ک ابي ټلې ك کل پ رګ ك هؾولي هبلذ اؽکبم ا چبهې ك فپل ژلا پ ثېال ثېل اثقبك کې فولي کړي ثې ل ک ث كیي اهاهزیب

85

۳ / ۳ / 20۱۳

ل آیز ا جي ؽلیض څق پ ښکبه رګ . ا افوي ېکوومي ه پ ثوف ي. پېلای چې كم هبلذ پ فیلي، افالي ا فولي اؽکبه کې بهل كی

فبرن االجیبء ا هولیي كی ا هبلذ یې ك ټل وبي هبلز ؽضود هؾولا ېڅ وبي ویقذ ل االم . پبی كی، رو ن هز ېڅ هل زى لوي

څق هز څوګلېږي، پ كم هغلت ثبه لول ك االم كیي ل ال څق وآى کوین، هقزول اؽبكیش ا . كي، هکو یې کبىو ا ك االم ل كایوې څق ثو كی

ولا هاى ك االهي ویقذ ا . ك لو ا فل هلوبب اعوبؿ پوې كاللذ لويكیي ك ثبليقل ا ثبلې هغبثذ پیبړریب زى ك و فو، فذ ا و ډل چبپیریبل

. وایغ و ك ن كیي پو رلپبې الي ا كام ډېو ښ كلیل كی

ی افزبكي چبهې ا ثل رویقي ا فولي : و وبي هبلذ ك ډل چبهې لويچبهې، افزبكي چبهې صبثذ ا رنییو هکي ؽیز كی، كا چبهې رو ـ،

چې که كیي فبیل ر فلک ؽضود اثواین. ثللى ا رنییو اللې هاځي ا ټل جیب، ؽضود هؾولهاثلل وبم فبیل كي چې ؽضود هی

فلک ا فپل ه هر ثلل ف وچپ فولي ا رویقي چبهې ك هکلو ابى پ روىبر پهې اړلېږي لک فجبكد، اك، فك، ك ابي اړیک رؾین ا كاې ه كم چبهې رو رنییو ا ثللى اللې هاملي ا څوګ چې ك ىهبي ا چبپېریبل

وایغ ل ثللى ا رؾل و ك ابب چبهې ن رؾل ا ثللى ههي، ك كم . چبه ل ثللى و فولي ا رویقي اؽکبم ن ثللېږي

پ هقکیی وبي ویقز کې ك ی ویقذ اؽکبه ل ثل و رپیو كهلك ا ك ی ي وفي كلیل پ هارل و هقکیی وفي ؽکن ل هځ ر، كا ثې ل ـ

86

۳ / ۳ / 20۱۳

کل چې ك اجیبء ك باله هبلذ څوګل . (۳۴۵ : ۱۶): څق ثل ی كیكا هبلذ ا ویقذ . ټل هقکیي وبي ویقز یې ل افزجبه څق بظ کړل

رو ټل وبي ویقز څق ثپړ كی، ك ثوي ټل زيې ا اړریبې پ و ډل چبپېریبل ا ىهبي وایغ کې ؽل ا ل هځ ړي ك كې ړریب لوي چې ك ټل هقکیی وبي ویقز بـ ي ا ك وبي اکول ا ثپړکي هبلذ

. ا ویقذ پ رګ ك یبهذ رو ها هېل پهې رلپبرې ا كایوي ي

87

۳ / ۳ / 20۱۳

ك عبلیذ كهې فوثب ل كیي فبیل څق ځیې ژكې یوې ن امېيهې ې، .1 .ئربې كم هزهك فبیل پ لډ رګ څوګل کړ

ك عبلیذ كهې فوثب پ افزبكار کې بهویي هعكاد ن ربې یې .2 .یاىې م افلي

رو جد ك هق ا هز ژل پ اړ پ لډیي و هقلهبد ؽضود هؾول .3 .ئهکړ

.ئ ك ژل پېښې پ لډیي و وېو هؾولؽضود .4

؟ هبلذ ك ټلیيالی ځبګړ لوي چې ىهږ ك پینوجوئڅوګ صبثزلی .5

. ئ ك هبلذ بهلالی پ لډ رګ پ څ عول کې مکو کړ هؾولؽضود .6

ل كلیل و ئلك االم پېڅلي كیي ك بقیذ ا ك هبلذ ك فبرویذ ه .7 .ئاضؾ کړ

ن آیز چې پ كې كه کې لا كي ژثبړل ي ل هقزجو ريیو .8 .ئڅق پ ګټې افیزې و ريیو ا ژثبړ

ل یو ییي کزبثز څق پ ازيبكې و ك كې لذ پ اړ لډې هبلې .9 .ئلیک

88

۳ / ۳ / 20۱۳

ن لوست دوی

.ك وآى کوین ك لډې هقوىي پ اړ ك هبهد رو ال کل .1

.ك وآى کوین ك ليؾي افغبى ك اصجبد پ اړ ك هبهد رو ال کل .2

ك وآى کوین ك فلوي ا هقي افغبى ك اصجبد پ اړ ك هبهد رو ال .3 .کل

کلوې ك هیې پ ك ژثیب پ ال ډېو افزاله زى لوي ف پ و « وآى»ك د ې ټلګې پ هقب كی چې ك هزقل آیز ل ټلګې څق ئهد وآى ك وا

ر هېږي چې ځیې یې هکي (۱۱۴)ك كې ه وېو . هر عړ ي كیكا . كي (پ هلی کې بىل ي)ا ځیې ه یې هلي (پ هک کې بىل ي)

کزبة پ فوثي ژثې لیکل ی ا ثېال ثېل افزبكي، افالي عيایي ا هلي اؽکبم، وآى کوین پ ټلیي ډل ل لػ هؾيػ . فجبكر، کیې ا ثېلګې پ کې زى لوي

څق ك ړۍ لهړي آوبى ر بىل ی ا ثیب ل اړریب و ن پ ثېال ثېل هاق کبل کې ۲۳ ر پ کې پ هزقلك ي و لږ لږ ځلل ځلل ؽضود هؾول

ر چې لیک ا لذ یې ن بىل ی كی وآى کوین ؽضود هؾولکلی پ كاې فذ کې بىل چې ىبؽذ، ثالمذ، قو ا اكثیبر ډېو ك

كا پقپل ك كې کزبة پو الي رة ښکبه كلیل كی چې پ ىبؽذ ا . کړې ا ك فذ ېڅ ی ثلیل ا ىیؼ . ثالمذ کې ك کوبل رو ؽل هېللی كی

کړی چې ی څ آیز ك وآى ك آیز پ بى هاړي څوګ هوک ك چې كا ك

89

۳ / ۳ / 20۱۳

: ی اهی ا بلزي عړ ا لیک ي، لک چې وآى کوین پ كې اړ ىوهبیي

«

»

.(24-23الجو،:1)

پ ژل کې هاعوـ ی كی، کل چې وآي آیز وآى کوین ك ؽضود هؾول ل لهي رالرېلل، ك ؽی کبرجب پ ی ځبګړي هبجذ بىلېلل ا ك زو پینوجو

ر ر هېل ډېو ژه پ یې ن لیکل، ؽضود فلي ثي اثي عبلت، ۱۸چې وېو یې فجلاهلل ثي هقك، ىیل ثي صبثذ ا هقبم ثي عجل ك ؽې ل هه کبرجب یب

لیکک څق ګڼل کېږي چې ك كم وبي کزبة آیز یې پو ثېال ثېل هاك کښل، لک ك ژی پټکي، ك اښ ك اږې ډکی ك فوهب پبڼ، آاهې ريږې ا كاې

كا کزبة ه، ا ن یې ك عبلیذ كهې فوثب پ لهړی وکې ك اهلل. ه نی ك وآى پ بى فجو هاړل ر هاثلل ؾو یب قو ګڼ ف ك االم پینوجو

هګو ېڅ ی ل ن څق ك وآى پ بى آیز پ هاړل ر هاثلل هګو ېڅ ی ل ن څق ك وآى پ بى آیز پ هاړل ك راېل، ځی یې پ كې اړ فها ډېو

کښښ ن کړ چې ړ ملې ث یې ن پ ثوف ، پ كی کې رو ټل ، اثعیت (چې پ هالی هه)هه یې هیلوخ الکناة، اث الؾي ثي یؾی

ا رؾین ك ؽضود (روریت) ك اډىك وآى کوین آفوي . ا علیؾ ثي فیلل کې لی اډىپ كې . فضوبى ثي فيبى هضی اهلل رقبلی ف پ فذ کې رو و

ي كي ا ك اډلهر ك وآى کوین پ و ا اړ هر یې پ پبی کې . (۲۱۵: ۲۴). ىبرؾې هد ل كې بفلې څق ثو كی

90

۳ / ۳ / 20۱۳

ك وآى کوین هقکیی پینوجوا ن هقغيې كهلكې ا ك االم زو پینوجوروڅګ هې هقغيې ن كهلكې ف كې ټل هقغي ل وآى کوین و رپیو

وآى کوین ك : کې ښ څوګلېږيئلكهلك چې كم رپیو پ كهېی اللیی هځبګړي فذ ا چبپېریبل ربثـ كی، هې ټلې هقغيې ك ځبګړي فذ ا

چبپېریبل ربثـ پ وبم پینوجو پهې اړلې ې ف کل چې ك هقغيې ك هاپېښېل وآى کوین فلي ا اهايي . فذ رېوېل، هقغي ن فپل اویذ ل ال هک

هقغي ك، ك هقکیی پینوجوا هقغي ؽبوي ؽا رو فپل يم ا (هؽبي)امېيې اللې هازل ف ك وآى کوین هجبهک آیز چې ك فوثي ژثې ل اليجې ا پېژلل ی ره څق هاهځ ر ي كي، كاې هيبین ا ؽکوز لوي چې یاىې پو ؽبوي ؽا يم لوي ثلکې ابي فل، اها ا ىکو ن رو امېيې

ر هاثللي (رؾلي)وآى کوین فپل ځبى هقغي هاپېژللي ا فلک یې . اللې هاليكي، وآى کوین ك هقکیی پینوجوا ك هقغي پ بى كی چې پینوجو ثبیل ك فپلې

ر هاثلي ثلکې ن هقغي ك چې (رؾلی)هقغيې روڅګ زى لوي ا فلک یې ر هاثلل (رؾلي). پقپل فجوې کي ا پقپل فلک ل ځبى و هبثلې ر هاماړي

پ فذ پهي هؾلك كي ثلکې ی ټلیي ا فبم فغبة كی ا یاىې ك پینوجو ثلکې ك فپل پینوجو ك ن کب پ ؽبل کې بهل كی چې وآى کوین ك اهلل

. کالم ګڼي وآى کوین ك ليؼ، هقی ا هيم پ لؾبػ ی كایوی ا رلپبرې هقغي ك: هږ ك كم افغبى ی څ ثېلګې كلز ها افل

91

۳ / ۳ / 20۱۳

ك وآى کوین ىبؽذ، ثالمذ ا افغبى ك كښوب ل ره څق پ ښ رګ ر هغى یل ځک چې ك نی ل بؽ څوګلېږي، ك االم كښوب پینوجو

فجبكر ا فبكر څق یې ثې ىکو پیوی کل ولا هاى ن یې بفو ګڼ، پ ځک چې ك وآى کوین ښکلي ا هىى آیز . كاې ؽبل کې چې بفو

كهو امېيهي ا ثږکي چې ك ن فذ رو ټل پیبړ قو ن كهو بفو ګڼي ثل کم رقجیو نی ر ثې ل كې چې ؽضود هؾول. امېي كهلك

ر بؽو ن یلې ځک چې ك وآى کوین هجبهک آیز ك نی ك پینوجو. كم . ىاه پو ىړ كاې هګلې لګلې چې ل که ا هه ا پاله څق ث ثېلېلل

ره پقپل ك كې ښکبهلی كي چې ك وآى کوین يم كهو ښکبه ا ژه كی ا چې فبكی چبه ګڼالی، نی ر ك وآى کوین ك كم رېي يم پو ړالې

. ثل اله پبرې ثې ل كې چې ن ؾو ګڼي

ك ړۍ اكیجبى یب پقپل عړ کړ اكثي اليبؽ ر پبهلو کي چې ك هقبګب ښبیذ روې وثبي ا یب ن فپل اكثي هقبګب ا هيبیو ر ځیو کېږي ا ك اليبؽ ښبیذ

پ (ن ن پ هؾلكې ا یوګړي کچ)روې وثبي ا ن کبى چې كاړ ثوفې پبم کې یی، وېو یې فها لږ كی ف وآى فؾین البى زو فلوي، ؽي، ټلیي،

یبي ا افالي هيبین ا هؾزیبد پ ښکل اليبؽ ا ؽویي عول ثلی و ك . افغبى پ لړې کچې کې ځبی کړي كي

92

۳ / ۳ / 20۱۳

ك هځي ژل پ ها كه کې رغوث ې، ن کبى چې پ بعقیذ ا واؽذ فجوې کي رو ن ه چې اى څوګل ا ك اکبه ړ اقز ن ك

كم يذ پ وآى . ېوې پ ليبى کې هانبړي، ك ه ك هل ا و کلي ړ يا ك كیي ل كښوب و ل هغبهلې ا . کوین کې پ ډېو لړ کچ لیلل کېږي

. مړ هبلۍ څق کبه افلي ا پ كې بعـ ؽکن کي چې ك نی ؾو ثبعل كی

وآى کوین ك ن پېښ کی ا ړالی کي چې ك ن ك پېښېل ك فذ ل ی ل كم پېښ څق ك ىبه پ ړالې ك هم ث ك . رېوېل څق هز صبثزېږي

. چې پ الوم هې کې هاملې ك

وثېو پو كې چې وآى کوین ی ىیؼ ا ثلیل کالم كی، ژه هيبین هښب اليبػ، بعقیذ، واؽذ ا څوګلریب ا ل فیت څق فجوریب ن لوي، پ كې هزی کې

هږ كلز ك كم . ثو پو كې راېللی چې لږ ملې ؽیز کو ا څوګل کړيپېړۍ ك هق (۱۴)ؽیز ی څ ثېلګې پ لډیي و ها افل چې وآى کوین یې

. ړالی ا یبك کړې ك

کېلای ي كا ره پ فلک کې ل پقا ىهب څق زى لوي چې جبربد ن ف ېڅک پ اقي رګ پېلل چې ك البػ . ښځی ا وی ع لوي

لهړی جبد پېژلکی « لی». فولی ث ییلی کې ك ؽیابر پ څېو رو و کېږيپېړۍ کې پ كی فلوي ؽیذ پېل چې ك وی جبد « ۱۸»اهپبیي فبلن پ

93

۳ / ۳ / 20۱۳

ځبګړي ثډ كي ك جبد پ هبك ثوفې پبل کېږي ا ك البػ فولی روو کي ثیب ك جبد رقو ثلېږي ا ك ګال رقن ا هې هځ ر هاځي، وآى کوین ك جبربر ك

: ن فذ یلې ك چې ثو یې ن فذ ره ن کلیئلىعیذ ه« » (۱ : ،۵۳ع) . یب

» كا آیذ ویو » (۱ : ،الؾغو

۲۲).

هقکې ل كې چې یري ك ځوکې ك عبمث ې پو اب ك اعبه ړګېلل کو فلک لږ لږ پو كې پېلل چې ك ځوکې پ هځ کې كاې ی بهویي لهد . کړي

ز چې ټل یبى فپل ځبى لهي هاکي ف یري پ كې اړ پواؿ هقلهبد ړالې کړل ا ثیب یل ل چې كم بى پو ټل کو، زه ا یبه رلظ

ف وآى کوین رو یري ىه کبل ك . لوي ا آى ك ګچۍ ا ثې کچې مهې ن لويا»: کړې كنرهق پ ښکبه رګ كې فلوي ؽیذ ر كاې

» (۱ : ،۲الوفل) ا یب كا پ

» :هجبهک آیذ » (۱ : ،۴۰ی).

پ وآى کوین کې كاې ډېو ؽیز هاملي چې ك ټل یبك پ كې کزبة کې ډېو میو هلوبب كا هلی : ي کېلای، كلز یاىې ځی ثېلګ ر نر ک

چې ك هنکو ا هش ع پ ټبک کې ك پاله عیي ابي ډ لوي ف پ كې پ ښځی کې ا پ وی (x-x) هزی کې صبثز چې عي کوهىه

94

۳ / ۳ / 20۱۳

ا (x) كي چې (x-y) کې ك وی ع (y)ك ښځی ع کوهىه لېږكي و هش ع ا ك وی (x) ك ښځی ل (x)چې ك وی . کوهىه

(y) ك ښځی ل (x)و هنکو ع هاهځز کي .

ك وی ل (هنکو ا هش) ك عيز وآى کوین كم فلوي ؽیذ چې اهلل»: غيې څق پیلا کړي كي، پ كې ډل څوګلي

» (1 : ،46 - 45الغن) ثل كا چې ك ،

ډاکټوا ك هقلهبر پو اب، كا ك ابى ټټکی كی چې كهك اؽبي ا کل چې ك ابى پټکی فواة ي ك كهك اؽب کوېږي، كا فلوي ؽیذ وآى کوین

»: كاې ړالې کي

» (1 :،56البء) . ولا هاى ن پړا چې ك هه پ هؽن کې ك

» :عیي رکیل رو و کېږي، پ وآى کوین کې كاې هاملي كي

» (1 : ،الوهى14).

95

۳ / ۳ / 20۱۳

.ئك وآى کوین لني هقب ك يل ل څوګالي ا اډى و ثیبى کړ .1

ك وآى کوین ك برل ثڼ ك ن ك يل پ لهړی کې څ ډل ا ك هه .2 .ئؽی لیکک ه افل

فلي هقغيې پ ؽیش ك پینوجوا ل ؽي هقغي و رپیو لوي، وآى كوين ك .3 .ئكم رپیو اضؼ کړ

؟ چې وآى کوین ىبؽذ ا ثالمذ لويئڅوګ ازلالل کلی .4

ك وآى کوین ك اليبؽ ښکال ا ك هقی ژهریب ك یې ثېلګې پ روڅ کې څوګل .5 .ئکړ

ك وآى کوین ك بعقیذ، عواؽذ ا ل میت څق ك افجبه پ اړ ی څ ثېلګې .6 .ئلیک

. چې وآى کوین څوګلې کړې كيئ ځیې ثېلګې ها افلك ن فلن ؽيز .7

.ئوآى کوین عجي ؽیز ر ن نر کړې، ربې یې ځیې ثېلګې اضؾې کړ .8

ا هؾال ر یې پ فولي رګ ئ پ كې لذ کې ك وآى کوین هؾو هاړ .9 .ئه پېژى

96

۳ / ۳ / 20۱۳

ین لوست درې

ك ایوبى ك ا ګ هک ك اویذ څوګل ا ك االهي فبیل پو .1 .ثټ ك الیبر هضؿ

پ هالیک، اوبي کزبث ا الي پینوجوا پهې ك اړل هبیل .2 .څوګل

.ك افود ك هځې الي له ا ضب اړل هبیل څوګل .3

ك ایوبى هک ا ك االم هل كیي ال ا هک ا ال لوي چې ك وآى کوین پ آیز ا جي اؽبكیض کې روې یبك ې ا ک څک ل كم ا

هک پ ی هکي ن ثبه لوي هلوبى ثلل کېږي، ثلکې ګووا ا کبىو

»: هر یالی ، لک چې وآى پ كې اړ ىوهبیي

» (1 : ،البء

څق ك ایوبى پ اړ ل ؽضود هؾول ا کل چې ؽضود عجواییل(136 »:پښز کړ، یې ىوهبیل الیم اآلفو ل ه کزج هلبئکز أى رإهي ثبهلل و له فیو هږ ل كم .( څق اثویوح هایذ لاهبم ثقبهی) «رإهي ثبل

: ا ګ هک څق و ی هکي پ لډ ډل كاې څېړ

97

۳ / ۳ / 20۱۳

ك اهلل پو عك ایوبى لول ك ټل هک ثټ ګڼل کېږي، ك االم پ پېڅلي كیي ك اهلل. کې ك اهلل پ ی الي، ماد يز ا ځبګړ ه فیل هعك ك

یاىې هقبي ا يز ا ک څک اهلل. ماد، عك ا يي يذ لوکی كی ثېال ثېل يز اهلل. ګڼي ا ماد ل ن يی کړي، ههي ي ګڼل کېلای

ځیې فلوب ك اهلل. چې پ ې کې یې ك فلوب پ هځ کې افزاله كی. لوييز پ ماري ا ىقلي ېلي ا ځی ه كا يز پ صجري ا جلي ېلي ا

. ر ځبګړي کړي كيی وېو ه ك کوبل، عوبل ا عالل يز اهلل

ماري )، هقبي يز (يي يذ) صجری يز ك ن ك عك ل يذ ك اهلل. هقي يز، ىقلي يز، هزبث ا ثالکیو يز څق فجبهد كي (يز

پو لک څګ چې ل م څق یې ښکبهي ك اهلل رقبلی پ زى ثېال ثېل كلیل ړالې کړي عك كاللذ کي ا ك فبیل فلوب ك اهلل

. كي

ل ن يز څق كي چې اهلل رقبلی ك ن پو ضل .ؽیبد، لهد، فلن، اهاك، ثو ا وـ: پېژلل کېږي، لک

ك ماري يبر ل راثق څق كي ا پ ن کې ماد هـ الو پ پبم ا لېلل بكه اېلل، فبلن اېلل، هيیل (ؽی)لک ژلی . کې یل ی كی

. اېلل، هزکلن اېلل، ثیو اېلل ویـ اېلل

روىی، : ك ن پو ضل ن پېژلل کېږي؛ لک ن يز چې اهلل. افياى، امالل، اؽیب، اهبذ ا كهې ه

98

۳ / ۳ / 20۱۳

ل ن يز څق كي چې ك ن پ جذ هکل ك ، ي ا فیي (هـ)، ع (ال)ك یل : فلک پ م کې هزبثذ پیلاکېږي لک

. رجذ هکل اهلل (زوګې)

كهلكکی كی چې كا ه رىیی كي، (اوب الؾی) یک ه ۹۹ ك اهلل پ كهې ه چې پ ن کې فؾوذ لی وثېو پوكې هږ کلی چې اهلل. الی ا عالل زى لوي ن زبی

رؽيل چې اکجو ا انو وک، صیذ ا - ۱: اهلل پو ه پځ يز ن یبكېږي- ۳. ل ماد څق ؽلس لجېږيلم چې پوې ك اهلل- ۲. رضلیذ پوې ل هځ ځي

: پو ي ثبلې یبم- ۴. ل ماد څق ىب ا ېزي ل هځ ځيثبء چې پوې ك اهللل ؽاكس و - ۵. ل اهلل رقبلی څق ن يز لجېږي چې پو میو بین ي

۳۸ : ۳۹). هقبليذ چې پوې ل ؽاكس و ك هاىذ يذ ل اهلل رقبلی لجېږي-۳۹) .

پوښزې میجي . و هإهي ثبلې اعت كي چې ك پوښز پ زى ایوبى ا ثبه لويهږ ك نی پ . بىک عو كي چې کلی ي ځبى پ ثېال ثېل ثڼ عړ کړي

اړ یاىې كهو یالی چې ىهږ پ كیي کې ك نی پ اړ ىیبد : كلیل عك لوي ا پوښز ر ك اللې ځبګړ جذ هکړل ی كی

.نی ل ه پیلا ي كي: الونی هغوك اه اې كي ثلکې كاې لغیو عو كي چې هږ یې :ة

. لیلالی

99

۳ / ۳ / 20۱۳

لوي چې ځیې یې ك ك، ځیې یې كهې كهې ا یب څله :ط نی ىه لوي ا ؽضود پینوجو لیل چې پږ و ئيل ؽضود عجواڅله ىه

یې كهلكل .ىهنی فهي څښي ا فة کي ا ل ی ثل څق ىېږى کب ا : ك

. االك هاړي .نی پ ښ ا ثېال ثېل ثڼ عړ ېلای ي :نی ى القبك ځاک لوي؛ لک پ لږ فذ کې كلوې اټ عی کل، ك :

.ك مو ا ښبه پهر کل: كه یب؛ لک . ل پیلایښذ څق ك هق پیلا ې كينی ك آكم: ى هر اهو ب ىوهبي کي ا پو څ ي ثبلې چې اهللنی ك اهلل: ػ

. کړي ن رو و کي . څق فها ډېوې ېویږينی ل اهلل: ط. ر ژكې ا پوې ګواې كينی اهلل: ی

. پوې پېږيپ كی ډل ك ن وېو څوګل ك، فلای جج چوز کل، ك پېلۍ : پوښزې ثېال ثېلې كلې لوي؛ لک ك ؽې هاړل، ك هى

پکل، ك اهاګب جضل، ك و ل و څښزي څق ك ابى ژمهل، ك اها پکل، ك اها پکل پ عی کې ا ك نی ك ټل کیيیز لیکل، ك هکليی

ك کړ ړ لیکل، ك اه ك ړ فلک ك چبه هاؽجذ کل، ك هړیې پو فذ . هإهب ر ىېوی هکل ا كاې ه

100

۳ / ۳ / 20۱۳

ك اوبي کزبث پوزى ثبلې ایوبى ن ك ایوبى ل ىوایض ا هک څق كی، ىهږ ل كیي څق كاې ثوېښي چې ك اوبي کزبث وېو ك وبی

هال ك وېوې پ کچ ك، هږ هکلو ی چې پ هغول ډل پو ټل ثبلې ایوبى لو ف پ وآى کوین کې پ څوګل ك څله وبي کزبث یبك ې ك چې

چې پو : ىثه: پو ن ثبلې ريیلي ایوبى اعت كی ا ن څله کزبث كاكي بىل ی چې پو ؽضود هی: رهاد. بىل ی كیؽضود كاؤك

چې پو ؽضود : وآى کوین. بىل ی كیچې پو ؽضود فیی: اغیل. كی. بىل ی كیهؾول

یې پو ؽضود ،۳۰ یې پو ؽضود یش۶۰ل ؾیيې كي چې : الو. بىل ې كي یې ل رهاد هقکې پو ؽضود هی۱۰ ا اثواین

یې پو ؽضود ،۳۰ یې پو ؽضود یش۵۰ل ؾیيې كی چې : ة بىل ې پو ؽضود هی۱۰ ا پو ؽضود اثواین ،۱۰اكهی

. كي

یې پو ؽضود ،۳۰ یې پو ؽضود یش۵۰یل ال ؾیيې كی چې : ط کې ۱۰ ا پ پبرې یې پ ضویو کې پو ؽضود اثواین۲۰ ا اكهی

ا ځیې ه ایي چې پو ؽضود افزاله كی، ځیې ایي چې پو ؽضود آكمف و فجو كاك چې پ وېو کې ك ؾیي ل . بىل ې كيهی

. هازل څق كې ډډ ي

101

۳ / ۳ / 20۱۳

پو و هکلو هإهي ىو اذ ك چې پ اعوبلي ډل ك ټل جیب ا هال فلین الاله پو پینوجوۍ ثبلې ایوبى لوي، ك االهي فبیل ځیې پبى جي ا هل

جي ا هل ك اهلل رقبلی ن : هزواكه ه ا ن هقب ګڼي ا كاې هاپیژيهالېږل ي پینوجواى كي چې ؽی ا البم پوې ی ي، ثواثو ك ک ن ی

. ویقذ ا کزبة لوي یب

جي ك اهلل: ف ځیې پبى ك جي ا هل روهځ رپیو کي ا كاې یې ها پېژين هالېږل ی پینوجو كی چې ن ر ویقذ ؽی ی ی، ثواثو فجو ك ک

ن هالېږل ی پینوجو كی پ رجلیل یې ګهبهل ی ي یب ا هل ك اهللك كې پېژل پو ثټ . چې ویقذ پوې بىل ا پو رجلیل یې ن ګهبهل ی ي

ك ؽلیش ل هقې چې ؽضود اثمه ميبهي ك پینوجو. جي فبم ا هل فب ي. ر ك۳۱۳ ىه ر ا ك هال ۱۲۴هایذ کړی كی ك جیب وېو

پو و هکلو ثبلې اعت ك چې ل هړیې هز پو ثیب ژل ایوبى لوي ا ك یبهذ هځ هاهځ ر کېږي ا پ نې کې ك فلک ېکۍ ا ثلۍ هؾبج کېږي ا

پ ىضل عذ ر ثیل کېږي ا کبىواى ك الي هؾبکو پبی ههي، هزیبى ك اهلل. الي فلل پو ثټ ك كىؿ پ لهي كههي

پو و هکلو اعت ك چې پ كې ایوبى لوي چې ك فیو ا و ټلې چبهې ك فلای ل لهي هلهې كي ا ل الي رلیو و وې هاپېښېږي، اهلل رقبلی ك ثلګب ك کړ

ړ فبل كی ا کبجبى یې پقپل ثلګبى كي، ابى ك فپل کړ ړ اکوي . كی (ىبفل)کړلی (هقزبه)

102

۳ / ۳ / 20۱۳

پو و هکلو اعت ك چې پ كې ایوبى لوي چې هړی ك ابى ك ژلا پبی كی ثلکې پ ؽیذ کې ی ثل كی چې ابى ككې ړۍ ل ىبي ژل څق رلپبرې

ر لېږكي ابى ل هړیې هز ك ثوىػ پړا پړا کې ي چې ك (آفود)ژل كی، کل چې كم پړا ور هېږي ثیب هاژلی کېږي ئلكیب ا آفود روهځ ؽب

ا کړ ړ یې هؾبج کېږي ا رو كې هز ث ل كم ك وای څق ی . ر ه كههي ا لز ث رل رو رل ي (عذ یب كىؿ)

103

۳ / ۳ / 20۱۳

.ئك ایوبى پو ا ګ هک ك فیلې لول اویذ پ لډ ډل څېړ .1

پ لډ ئ ا هز و ي صجری يز پ فپل اړل څبګ ېك اهلل .2 .ئډل ثیبى کړ

.ئ؟ وؽ یې کړئپ اړ څ پېږ (اوبی ؽی) ك پېڅل ه ك اهلل .3

.ئك پوښز ځبګړریبې، وېو ا كلې پ لډ رګ لیک .4

.ئك وبی کزبث ا ؾیي ك وېوې پ اړ پ ټلګي کې فجوې اروې کړ .5

ك ؽلیش پ ك جي ا هل ل رقویو څق هز ك نی وېو ك پینوجو .6 .ئهڼب کې هاښی

.ئك افود پو هځ ایوبى ا فیل لول ل لږ څ ريیل و ثیبى کړ .7

ك ضب ا له پ اړ چې ك االهي فبیل ك فلن ل هو ثؾض څق ی ثؾش .8 .ئكی ك ګوپي کبه پ روڅ کې په هقلهبد ړالې کړ

ا هبج كهي هاك (هبثق)ك لذ ك هقز ثیل لپبه ل هقزجو میوه .9 .ئڅق ګټ افل

104

۳ / ۳ / 20۱۳

څلورم لوست

.ك هنیجبر لډ پېژل .1

.ك پېوي، یبعی، لن، اها، فو ا کوي لډ پېژل .2

.ك اهاء ي، فل، ك عواط پل، عذ ا كىؿ لډ پېژل .3

ل هنیجبر څق هوام ن یبى كي چې ك میت پ فبلن کې زى لوي هږ کلی چې ن ی یب ك ن پ اړ ثې ل كې چې كیي ه اهېللي ي،

هوة ل كم میجي هعكار څق ی ن پوښزې كي چې ك اهلل. هقلهبد هکړا ىهږ ل زوګ څق پب كي، ا هږ ك نی پ اړ پ . ا ژكې هعكاد كي

ك كم ډل هعكار ځیې ه یې پ . رېو لذ کې لډ هقلهبد ړالې کړي كي : اللې رګ پ لډیي و اضؼ ک

عي پ لنذ کې پټالي ا اززبه ر ایي ا ك االهي ویقذ پ اغالػ کې ن هعكاد كي چې پ زوګ ي لیلل کېلای ا هږ ك ؽ ا رغوثې ل الهې

. ل اه څق پیلا ي ا هکلو هعكاد كي (عیبد)هر هېلی، پېویبى هږ پ كیي لؾبػ هکلو ی چې ك عي پوزى ایوبى لو، ك ن ل زى څق

: پېویبى اللې يز لوي. هکو ك االم ل كایوې څق ثو ګڼل کېږي

. رو پیلایښذ ك هق پیلا ي كينی ك آكم- الو .ن لوي (ال ا ت)نی رالل ا ربل لوي ا مهی - ة

105

۳ / ۳ / 20۱۳

.هږ پېویبى لیللی پ كاې ؽبل کې چې نی هږ لیللی ي- ط . نی پ االهي ویقذ هکلو كي ا اهاك، افزیبه، پ ا هقوىذ لوي- كنی ن پو وبي اكیب ثبلې پ فیل لول کې هقزبه كي، ځیې یې کبىو -

.ا ځیې یې هإهي ي .نی ك یبهذ پو هځ ك ابب پ بى ك اهلل رقبلی رو هؾبجې اللې هاځي- نی ى القبك ا مښزلې پیبړریب لوي، پ وله کې الهج ي ا مټې - ى

.كاۍ عړلی ينی پ پقا ىهب کې پ آوب کې ك پوښز فجوې پټ پټ اهېللې ف - ػ

پ فذ ك ؽضود فیی. ه ه یې لز رګ هارګ لږ ا هؾلك ی كی ل ثقضذ و کې ل كهېی آوب ا ك ؽضود هؾول

.(۱۰-۱۰: ۲۷). ن ل ټل آوب څق هـ کړی لا . نی ځب پ ثېال ثېل ثڼ هازلی ي ا ځیې فز ك لیلل ړ ي- ط

وآى کوین پ كې اړ ىوهبیلي . فبلوب ا ېک فلک ثبلې ي ثوالي کېلای»: كي » (1 :

.(22اثواین،

یغبى ك اهلل. ك یغبى لني هقب ومړ، رووك، لوې الی، ثقل ا الکذ كیل هؽوذ څق لوې كی ا ك فپل کبه پ پبیل کې الکېږي، كلز ل یغبى څق

څوګ چې یغبى ك پېویب ل ډلې . هف اثلی كی چې پقپل ل پېویب څق كیف پ ځی . څق كی ك پېویب ډېوې ځبګړې یې پ عك کې زى لوي

پ یغبب کې پ وبي كیي : ك ثېلګې پ رګ. يز کې ل پېویب رپیو لوي رو پ آفود کې ك اهلل. فیل ز، كل یې ك ابب ثې الهې کل كي

یغبى ك ضقیو االیوبى . پوېکړ هقله يهؾبکوې اللې هاځي ف ك اهلل

106

۳ / ۳ / 20۱۳

. ابب پ عك کې ډېو يم ا راى لوي

چې ټل هبكیو ك ن پ اغ ك لػ پوهـ . ی هقل ا هعك كیلن ك اهللك اهلل رقبلی ك لهړي هقل پ اړ ك فبیل ك فلوب پ اړ . لیکل ي كي

افزاله عك لوي چې آیب لن كی ا ک فو؟ ځی پب لن لهړی هقل ؽلیش چې ك اث كاك پ ي کې مکو ی، پ كې اړ اڅبهګڼلی ا ك هل اهلل

لن»: هاړي اهلل ال ل هب فل ف ځیې ه فلوب فو لهړی هقل ګڼي ا .«ئى ا »: كا ؽلیش ړالې کيك هل اهلل جل أى یقل بكیو القالئ کزت اهلل ه

یي الو ثقو االه اد و فلی الوبءخال کبى فو ، ۲: ؾیؼ هلن) « كا ډل فلوب پ لن پهې اړل ؽلیش كاې رقجیوي چې لن ك كې فبلن ا . (۳۰۰

څوګ چې پ ځی ؽلیض کې هاملي اهلل. ړۍ لهړی هقل كی ك ن فبلنډل ډل لو فل کړي كی چې رو ټل هن ن لن كی چې پ اړ یې ك هق

ثؾش ، ثل لن ن چې ك ثي آكم لپبه ځبګړی ی چې پوې ك ثي آكم ثل لن ك عی لپبه ځبګړی . هى، اعل، ېکوومي ا ثل هومي کښل کېږي

ولا هاى ثل . ی چې ك ی عیي ثېال ثېل ؽبلز پوې ك هالیک لقا لیکل کېږيلن ك کوام الکبرجی لپبه ځبګړی كی چې نې پوې ل ځاېل ا ثلك څق

. هز ك ق افوبل لیکي

ك هقلبر ټل اهلل. لػ ن ك لن پ بى ك اهلل رقبلی هقل ا هعك كی ك ؽلیش پو ك االم زو پینوجو. کیيیز ك لن پ اغې ك لػ پو هـ لیکي

یې ل (رقزې)اب لػ هؾيػ ل پی هوملو څق همېللی كی ا ك بیې

107

۳ / ۳ / 20۱۳

څق كی ا پلالی یې (هښبیي)لن یې ل ه . و یبر څق عړې ې كي. ل ځوکې رو آوب هېږي

ن فو پ لنذ کې ك پبكب رقذ یب ویو ر ایي ا پ اغالػ کې ك اهللهعك ا هقل كی چې پوښزې یې ل ی ځبی څق ثل ځبی ر لېږكي ا پو

. هقلبر ك چذ ؽیضیذ لوي

ی هقل ا هعك كی چې ك فو پ هق کې اـ ك کوی ن ك اهلل رقبلیپ ځیې ل کې کوي ك له ځبی . ا پو ټل آوب ا ځوک پوافزیب لوي

ګڼل ې ف ځی ه ل کې کوي ن ىی پبپړ ګڼل ې چې ك فو پو . ړالې اـ ك

ځی ن عن ا ځی فو . ك هػ پ اړ ډېو ثؾض ا فجوې اروې ې كيګڼلی ف ی وېو ه پ كې ثوف کې ثې فجوی څوګل کړې ك ولا هاى ی

ك ی وېو . ګڼلی كیافزلالك څله ګ عجبیق (هػ)رقلاك ه فلوب اها ځیې پب ن بك عو . ه پ ال ن پبک ا هڼ ی ك چې ثلثیي لوي

لډ كا چې هػ ك اهلل رقبلی. ګڼلی چې پ ټل ؽیاي فبلن کې فپه ی كی. څق ثل ېڅک یې پو هبیذ پېږيهقل ا هبهه كی ا ثې ل اهلل

ي ك ثلى ی ثوف ا عي كی، ي ك : ك ي پ اړ ن كا ډل كیبې ې كيثلى ی فو كی، هغوك عو كی، هػ كی، ا ثالفو ي ی هاي، فيیو ګوځل ژلی كی چې ك مړ پ عو کې كاې لېږكل کېږي ا عویبى ههي

108

۳ / ۳ / 20۱۳

لک ك اث ثیو پ فټ کې یب پ ىیز کې ك مړی ه رل، ا كا عویبى رو نې . كام کي چې مړي ىبل ا ل هځ ي رللي

فل ن مویي ك چې ك االر ك الهزیب پو اب ك فلن ك رو ال کل الهل ګوځي یب ك ي ن پیبړریب ك چې ي پوې ك كهک ا فلو ك رو ال کل لپبه

. چوز کېږي

واط پ لنذ کې الهې ر ایي ا ك ویقذ پ اغالػ کې نې الهې ر یل کېږي چې ك بهؿ ل فا ابب ر ضـ ې ي روڅ ټل پ وبمې الهې الړ ي ولا هاى واط آفود پهې اړل كی ا ن پل ر یل کېږي چې ك كىؿ ك اه پوو ایښكل کېږي چې ټل فلک پو ن ك رېوېل لپبه چوز کېږي، ههبى ل

كم پل څق پ ابۍ ا رېږۍ و رېوېږی ا کبىواى روې ك كىؿ پ اه کې څق هایذ ی، كا پل ل ېښز څق ن ؽلیش چې ل جي کوین. لېږي

لهړی ق كی چې ل فپل ؽضود هؾول. هییي ا ل رهې څق رېو كی. (۴۴۱ – ۴۳۸ : ۱۶). اهذ و ی ځبی ل ن پل څق رېوېږي

ا پ وفي . څق افیزل ی ا ك زو ا پټالی پ هقب كی (عي)عذ ل اغالػ کې ن وای ر یل کېږي چې پ آفود کې هه ا بلؾ ثلګب ر

ك عوه ال ز پ ال عذ ا كىؿ كاړ هقل ا ا ن . اهبك ی كی ك فو روچذ اللې هقیذ لوي، عذ ك ام اوبى ك پبڅ ك اهلل. زى لوي

. ك ؽلیش پو اب ن لهړی ک كی چې عذ ر هځيك ؽضود هؾول. وآى کوین ك عذ ك يز ا هې پ اړ پ ريیل و فجوې کړې كي

109

۳ / ۳ / 20۱۳

كىؿ ن ځبی كی چې کبىواى ا ګبګبها ر چوز ی ا ا عجي ا ژهې ك ؽضود هل . لويک عن، قیو، لؾي و، عؾین، بی ؽغو (كهک)

ل ؽلیش و ن ک ی ډثو پ كىؿ کې اچل ي ث ایب کبل کې ن اکوماميي )، ضویـ (كىؿ )ك كىفیب فاړ ىم ك . ك كىؿ کلې ر هېږي

ك كىؿ ك فناث . كي( ك كىفیبى ك ثلى اث ا ىې)ا یب ملیي (لوکی ثټی. ك څوګالي ا ډل پ اړ پ وآى کوین ا اؽبكیض کې یبك ې ك

110

۳ / ۳ / 20۱۳

.ئهنیجبر ر لې هنیجبد ایي څوګل یې کړ .1

.ئك عي لني ا اغالؽي هقب ك ن ل ځبګړ و اضؾ کړ .2

.ئ ا ك یغبى ا عي روهځ رپیو رویؼ کړئك یغبى هقی لیک .3

، ن ك لو ل ډل و څوګل ئك لهړي هقل پ اړ څ پېږ اهلل .4 .ئکړ

.ئها پېژى (لػ) هقل ا هعك ك اهلل .5

.ئ ك اؽبكیض پ هڼب کې رو ثؾش اللې یفو ك االم زو پینوجو .6

.ئ ا ك فلوب افزالىبد پ كې اړ څوګل کړئ، ي ا فل هاپېژىهػ .7

.ئك واط پل، عذ ا كىؿ ك آیز ا جي ؽلیض پ هڼب کې هاپېژى .8

111

۳ / ۳ / 20۱۳

پنځن لوست

ك االهي ویقذ پ څلهګ فجبكر پهې ك اړل هبیل لډ .1 .پېژل

ك االهي ویقذ ك کهي ؾبم، ك هیواس ؾبم ا ك هه هقبهل .2 .پېژل

ك االهي ویقذ ك عبیي ؾبم پېژل ك وفي كالیل پ لډ رګ مکو .3 .و

ك االم پ پېڅلي كیي کې هز ل افزبكار څق ك فجبكر ثوفې ر پبهلو پ كاې ؽبل کې چې . ځک چې ایوبى ىیبرو افزبكي ا ثبهي اړؿ لوي. کېږي

ك . االم فولي اړؿ پ ثوکې یي ا ن پیځ ثوفې چې فولي اړؿ یې پیبړی كی اال اهلل ) پ عیج کلوې: االم پیځ ابي ثبې عړي، ن ثبې كا كي ال ال

ثبلې فیل ا پ فپل ژث یل یې، لوځ اكا کل پ ههضبى ،(هؾول هل اهللهیبذ کې هژ یل، ك هقیي بة ىکبد هکل ثیذ اهلل ویو ر ك ؽظ ك اكاء

پ ىي کزبث کې څله هزي . کل لپبه رلل ن کب ر چې راى یې لويثبي پ ريیل و پړي چې ك و ی ځیې ابي ټکي پ اللې ډل

.څوګلېږي

112

۳ / ۳ / 20۱۳

ك پیځ فز لوځ، ك عوقې لوځ، ك افزو )ك لوځ ډل . (لوځ، ك عبىې لوځ، ذ لوځ، يلي لوځ

. ك ثېال ثېل لوځ ك اكاکل ثڼ. ك لوځ ك اكا کل وع

. ك لوځ ىوض، اعجبد ا ي. ك عوبفذ ك لوبځ ګټې

. ك لوځ ك اكاکل ؽکوذ ا ىلي. ك ي پ رنیت ا پېڅلزیب کې ك لوبځ امېي

پړ . ك ډل ډل هژ. ك هژ یل څوګالی

. ك هژې ك ىوضیذ ؽکوذ ا ىلي. پ هقکیی اكیب کې هژ

. ك ډل ډل بث پړ. پ ثېال ثېل بث کې ك ىکبد ك کچې ا هلاه پړ

. (ك ىکبد افیزل هزؾیي)ك ىکبد لګښز . ك ىکبد ك ىوضیذ ؽکوذ ا ىلي

. ك االم پ هبلي ؾبم کې ك ىکبد ځبی ځبیګی

. ك ؽظ ك ىویضې ك اكا کل څوګالی

113

۳ / ۳ / 20۱۳

. رو االم ك هق ؽظ. ك ؽظ ك ىوضیذ ؽکوذ ا ىلي

. ؽظ ك ړۍ ك هلوبب ك کلۍ ټلې پ فاى

. (هیجبهي)فغج . ك اك رړى

. ك اك ك رړى هک. ك اك ك رړى وع

. ك ښځې ا هېړ ی پو ثل ؽ ا اهزیبى. ك ښځې ا هېړ ی ك ثل پو ړالې عبیت ا هإلیز

. ك ښځې ا هېړ روهځ ك اؽزوبلي زي ك ؽل څوګالی ك ؽکو پو اب. (ىـ)ك اك ك رړى ل هځ ړل

ريوی فلـ

. ك عال پېښېلل ل ثېال ثېل ثڼ و. پ ثېال ثېل ؽبلز کې ك فلد رېول

ك ښځ ك وېو ربهیقی یو پ االهي ویقذ کې ك ښځ وېو

ك ښځ ك وېو ك هوفیذ ؽکوذ ا ىلي پ االهي ویقذ کې ك ښځې هبم ك وآى کوین ل ؾو ك ښځې هبم

114

۳ / ۳ / 20۱۳

ك جي اؽبكیض ل ؾو ك ښځې هبم پ االهي ویقذ کې ك ښځ ؽ ا اهزیبىاد

پ االهي ویقذ کې ك ښځ عبیت ا هإلیز

ك می اليوض پېژل ا پړ ك فجبر پېژل ا پړ

ك می االهؽبه پېژل ا پړ ك هیواس ك هزؾی ك ؽبالر پړ

. ن ؽ چې هزوکې پهې اړلېږيلې څوګالی ا ؽل یې ئك ه

ك االهي ویقذ پ ىې کې پ فجبكر پهې ك اړل هغبلج ل پړې څق چې كلز ك هقبهل . هز پ هقبهالر پهې اړل هبیل پ ثپړ رګ پړل کېږي

: ك ځی ډل یاىې ه ها افل

ثیـ واء اعبه

هياهد هببد هنبه

وکز هضبهثذ

ؽال

115

۳ / ۳ / 20۱۳

ضوبذ ا کيبلذ کبلذ

ك وې یې هقبهلې هک ك وې یې هقبهلې وط

. ك نې عګړې ؽل ا ل چې ل هقبهل څق پیلا کېږيك هقبهالر ك هوفیذ ؽکوذ ا ىلي

پوكیي عبیذ پو ي عبیذ پو هبل عبیذ

پو فو ا فيد عبیذ پو فل عبیذ

ك و ی عبیذ ك ثېال ثېل ؽبلز پړ و ی عبیذ لپبه روریت ي فناث ا ياګبې

پو ي ب پو میو ي ب

كیز کيبهې

(كه)علل رقيیواد

افلام ؽج

هبلي ياګبې

116

۳ / ۳ / 20۱۳

کزبة ك اهللجي ذ

ك اهذ اعوبؿ یب

هول هبلؼ ل مهایـ ازؾبى

ازؾبة الؾبل فوه

(یب)ك ؾبثي ل هقکیي ویقز

117

۳ / ۳ / 20۱۳

ك االم پ پېڅلي كیي کې لې لهړی فبیل ا ثیب فجبكر ا هقبهلې اویذ .1 .ئلوي ل كالیل و یې پړ

.ئن هضفبد چې ك فجبكر پ ثوف کې پړل کېږي هو یې ه .2

.ئك االم پېڅلي كیي کهی ؾبم پ لډیي و هاپېژى .3

.ئپ فلن کې ك که هضفبر ىك کړ هو ك، اضؾ یې کړك هيواس .4

.ئك ښځ ك وېو ك هوفیذ ؽکوذ ل كلیل و لیک .5

پ االهي ویقذ کې ك ښځ ځبی ا هبم پ ټلګي کې رو ثؾش اللې .6 .ئی

.ئك االهي ویقذ ههې هقبهلې ل عبیي ؾبم و پ لډ رګ پړ .7

پ ګوپي کبه کې (اكل)ا افزالىي كالیل (هزؾل)ك االهي ىې اريبي .8 .ئهاپېژى

119

۳ / ۳ / 20۱۳

لوهړی لوست

.ك ټلپب ل ؾو ك لهړی ه ك كیي څېوې پېژل .1

ك ثیي الویي ك ؽي ا كیي ؽبلذ، اهثبة االاف ا الیبر پ اړ ك .2 .هقلهبر ړالې کل

ك ؽیزبى، ىوګیبى ا ىیب ك كیي ا ؽي ؽبلذ، اهثبة االاف ا .3 .الیبر پ اړ ك هقلهبر ړالې کل

.ك لومي هو كیي ا ټلیي ؽبلذ ر ك الوي ك څوګالي پړ .4

ك عوهي، لذ، یبى ا لومي هم ك لوم ااه ك كیي فبیل ثیبى .5 .ا پړ

وبځ ك لومې ړۍ رو ټل لهړی (عجیقذ)ك ټلپب ا هإهفی پ ال پځ فلک لهړي پژاک ا اىاګې ګل ې كي چې ك رروین پ به ن ود

فلک کبهالې ك ا ك ی ثهي ق اها اليك ررن کلو ك وبلي اهویکب . لوي کې پ اګلزبى ۱۷۹۱ل فا چې لګ هېږي اىاګ ی كی ك لګ کزبة پ

کېلای ي ك وبلي اهویکب ثهیبى لهړي ن کبى ي چې پ پځ . کې فپه ك ځی اهپبيي . پهې اړل فبیل کې هغبلق ا رغوث کړي ي (رروین)وبځې

څېړک پ ال ازوالیب ن كاې یو ك چې ك پځ وبځې فبیل پ کې پ ښ ك پځ وبځې ك كيي ابی فیلي ال ل ررن، هبب ا . رګ برل ي كيررن پبک ا پېڅلي څیي ر ایي، ك یې جیلې یب ی ټجو مړي . ربث څق فجبهد كي

120

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ك نې جیلې ا ټجو مړي كای پېڅلی ا . م ږكي« ررن»پو ځی عجیقي یب ررن ځیې فذ ل ؽیابر ا هومب لک هېښ، ثبى، فبة، . ى القبك ګڼي

ععي ا کل کل ل ثټ لک ك چبی ا كاې ه څق ا پ ولې رګ . ځیې فز ل عجیقي یب لک زهي، ثبك، ثبهاى ا وله څق ټبکل کېږي

(۱۲ :۳۵ -۳۶) .کل چې ررن ټبکل كا ررن ك جیلې ا ټجو پو م اړي ا مړي یې ن ك ررن

اى رو كې چې رو هړیې هز ن ك فپلې جیلې ك ررن ی ښ . پ به و یبكېږيل ځبى و ړي، ك ثېلګې پ رګ ک ك یې جيلې ررن هېښ ي ك هړي ېښزبى ك

هېښی ك ښبف پ ثڼ عړي ا ک ررن یې هوم ي ېښزبى یې ك هوم ك پ بى عړي هاليي کلو ك ا ن هة الؿ كی چې لهړي ا « هبب». ىه

ثلي ه یې فجبكد کي، كا هة الؿ پ ثپړ رګ ثې م ښب، ثې قیز ا ثې ربهیق ك، ا ن هبكي ا ل پځ څق پهر پیبړریب ك چې ك هبكي

« هبب»لهد یب و ن لهد ا مه الی څق څوګلېږي چې ابى یې لوي، ك ځبی هقلم كی ا پ و ځبی کې زى لوي ا پ ټل عجیقي هعكار ا

. (۹۴ : ۸). پېڅل قبه کې هزوک كیهقب لوي ك ن هؾوهبر ټلګ ك چې پ پځ « ی»پلیيي کلو ك ا ك « ربث»

كیي کې زى لوي ك ربث پ اغ ښې ا ثلې چبهې ا یبى ی ل (ررن)وبځې پ كې كیي کې ك ثټ کل ا فړل ا ك ن ژ ژل ا فړل . ثل و ثېلېږي

. چې ك ررن پیبړریب لوي، ؽوام ګڼل ی كي

« ىزی». كم اغالػ پ ارلوې هیالكي پېړۍ کې ك اكیب ك ربهیـ فلن ر رلن یب ر یل کېږي چې عبكیي راى لوي ا کل کل ث كم کلو ك ؾو ا

ككې كیي ك ىکو فبلا پ ال هعكاد لږ ډېو ك . عبكيي آل لپبه کبهل کېل

121

۳ / ۳ / 20۱۳

ك كې كیي الهیبى ن پو . (۳۲ : ۱۲). ابي اهاػ پ څېو لهد ا راى لويهبب، ربث ا ك یک پو وبځې هقزل كي، ك نی پ ال اها زى لوي ا ك

اها کلی . ابب ك ثلى پ ځی ثوف لک ك نی ك عك پ مړ کې ځبی لويي ك لږ فذ لپبه ل ثلى څق ځي، ل هړیې څق هز كم اها ثېور ك

. عل روڅګ اـ کېږي ا عل بري

کل چې اهپبیي لومپب پ هو کې کیلې رو و کړې ك لهړي ځل لپبه ثیي . الویي ر ن ځیو ل

کبل کې ك هل ښبه ر لېږل ، ن ښبه ر ۱۸۴۲ىواي څېړکی ثرب پ ا كاې یې پزییلې چې ك ېا لومی ښبه . چې ك كعلې روڅګ زى لوي

رو ی وېو کیل هز یې ك ىه لوک میب زوې هغوې پ یې . پلټيرو كې . مډۍ کې الز هاملې چې ك آه پبكب پ بهګى هبڼۍ پهې اړل

هز ډېو څېړک پ کبه پیل کړ ډېوې مډۍ یې رو پلټې اللې یلې چې ك یا ښبه روې هاثو ېذ پ كم لؽ کې پ ىهګ فټیې لؽې ن ې چې رو

لیک هز ك اه پ ثټی کې پقې ې ې، كم لؽې ل هېقي لیک څق ډکې ې چې ك هېق، ىای ا كهې کغ پ ثڼ ؽک ې، هږ ر ك هېقې لیک ا

ی څ کل رېو روڅ كا . ىوایب ر ك ىایې ډل لیک پ هاپېژلل ي كيلیک څېړک ر ك پېل ړ ګوځېل كم کبه ك اګلي هالي ا ىواي ا

کې ور ه ا ن کړای ل چې ك آه ی لؽ للي ا یې ۱۸۵۷پو ژثبړي ا ل كې و ك لوم پوهقزګ پ له ك یې پوازې الهې پبڼ ك

. (۹۳: ۳۲). څېړک پو هـ پوازل

ك ثیي الویي ا ك ن ك یبي، ؾبهي، ىوګي ا كیي ضقیذ پ اړ ټل ن

122

۳ / ۳ / 20۱۳

هقلهبد چې ي یې هږ لو ل ولمې هصې هجـ څق وچی افلي چې ك الز ك ثیي الویي پ كیي ل کې رو څیوریب هز كا ها . هامل لؽ هؾزیبد كی

څوګلېږي ك كې فبهې اېلکي پ كیي لؾبػ ل ررن ا ىزی كیي څق ك ثیي الویي ك فلک ل ؾو فبة، میی ا یلې پېڅلي ګڼل . امېيهي كی

ي كي ا اهاګبې پ لوو، پږهۍ ا زه کې ك ښكل ي چې پ و ښبه ځبز ځبګړی . هارلکي کې ك اهثبة االاف پ څېو څوګلې ې كي

هة الؿ كهلك ا ك نی پ ال هوكک ك فبل هة الؿ كی، ك آه ا ثبثل ك اهثبة االاف وېو فها ډېو كی چې پ ی یب ك نی ك فیلې ړ اهثبة

. االاؿ ا پوښزې ا ىه ر هېږي

ك ثیي الویي پقای فلک پ ك ډل رضلیذ فیل كهلك ی لهړی یب افلی ك ا ا ځوکې هة الؿ (ثل)رضلیش ا ثل كین رضلیش، پ افلی رضلیش کې الیل یب

پ . ا ك آوبى زو هة الؿ كی ا ای ك لهړی ایب هة الؿ كی. كیثیب ك . ك فلالذ هة الؿ ا ك ړیال لی بضي كی (لوو)كین رضلیش کې و

پږهۍ هة الؿ كی، ایزبه ك ىوې هة الؿ كی چې کل ك ېکۍ هة الؿ االك ملي ا ا کښښ کي ك آكم. ي ا کل ن ك عګ ا د

. فب ا هیبى یې کړي

ك آه ا ثبثل ك فلک پ ال اهثبة االاؿ پیبړي، اثلي، ك ثوي يبر لوکي، ك آوب اېلکي ا ك ثو ل الوي څق لوې ف ك ځوکې ك فلک

ا ك نی هف ك ثو ل پیلایښذ . فجبكد، فلهذ ا کهث رة ر اړریب لويڅق ن ولا ك، و هة الؿ ك ی ښبه ك افزیبه فبل ي چې ل فپلې کهۍ

و ك هغو پ ثڼ پ ن کې هبم ا ك ثل ث لوي ا ك ښبه پ ل فپل ټل كاه . هلاه و ل هځ الړ ي

123

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ىیب رو رولى ك هق پ لېلیځې ایب ا پ ځبګړې رګ پ کبه پب کې ك ؽیزي هقؾوې اهپواعهي زى كهلك، لا ا ا اهپبییب ك ؽیزي فلک رو فپل رلظ

كې اهپواعهۍ کې . اللې یلي ف ك ؽیزي ښبه یې پ پقاي م و پوېښكچې پ اټکلي ډل یې ك ىه جل الویالك کې ىقبلیذ كهلك، پ ررن پهې اړلې

ك ؽیزي . ثېال ثېل ژي لک پبک هبه ا میبى یې وبځل. فیلې ډېوې كك ېك . هلک ك اهیب پ م ك لوو هة الؿ ا ك نې فبل ك رپبى هة الؿ

. ځی ال پو اب ىوګیب ك ؽیزي فلک كیي فبیل پ هیواس افیزي كيم کبل کې ی یو ك روا پ به رو فپلې لکې اللې . ۱۱۸۰ىوګیب پ

هازل ا پ ؽیزي کې ازګي ل، ىوګیب پ روکیې ا پ ځبګړي ډل پ اوې کې ك فپل لهد هوکي ټبک ا ك هو ا آه پو ړالې هبثلې ر چوز

ی م هکړ ا ك هقجك پ رګ « کثل»پ م هة الفې ر یې ك « هب»ك . ل. كا هة الؿ ك ثکوې ځوکې ا عجیقذ ك هوات پ رګ وبځل کېل. یې ټبک

ىیب ك ىلغیي پ وبل کې ك هلیزواې وله رو څګ ژل كهلك ا اال ىیی . ك بم ی ګښ ك چې ك ىلغیي ك بؽل پ هیو کې اـ ك

ك ىیب كیي فبیل چې ك فپل ژل پ فی ا فود کې ثفذ ، ك کلل ل یقې ىیب اال ځبګړی كیي كهلك ثلکې . كیي فبیل و ډېو هر الی لوي

پ كیي هواو . ك اهثبة االاف پ ټبک کې ىیبرو ل کللایب څق امېيهي كيکې ل کللایب څق ىیبد ل قذ ىړریب ا عګ عګړې څق کبه افیز ا

ىییب پ ك هة الف فیل لول ی یې . فپل اهثبة االاؿ یې فؾبل برلك كم ك هة الف ل ی ځبی کېل څق ك نی پ « ثقل»ا ثل یې « ثقل»

پ و ښبه کې ثېال ثېل ثقل . یبهي ا هوزې آهاه ا کبل ژل هاهځز کېل چې پ ځبګړي م یبكېلل، ك ثېلګې پ رګ آكی ك ثیجل ښبه ك ثقل م

124

۳ / ۳ / 20۱۳

چې ښځی « ثقل». پ كاې ؽبل کې چې ك ه ښبه ك هلکبهد پ م ثقل كهلكهة الؿ پ كین هبم کې هاځي چې هه ثېلګ یې ایزبهد هة الؿ

هلؿ ك ىییب ثل هة الؿ . چې ك پبک لوۍ ا پېڅلزیب پ به ن یبكېږيا پ لډ رګ یالی . كا هة الؿ ډېو پ رب رویقالي چلل کي. وېول کېږي

ك ىییب كیي ؾویې ا اليجې ک څ ن اب یې پ ثیي الویي کې ك لېلیځې ایب ثوف پ ټلیي رګ ك ړیال پوهقزګ، رولى ا ىوګ پ ك کې

. (۲۶۵ – ۲۵۶: ۱۹). اىاګ کي

پېړۍ پهې كی هقلهبد ۱۹ك لومي هو ك ټلیي ا كیي ضیقذ پ اړ رو ك لومي یبى ی . ز ا یاىې ك لومي یبى ك پب پ لیک پهې هؾلكېږي

م پېړۍ کې یې .ههؿ چې هو ر هبىو ی ، وكد هېږي چې پ پځن . (۳۴ : ۱۹)« .هویبى ك ړۍ رو ټل هنجي فلک »: ن ایي. ژل ک

پېړۍ کې هویب ك فبهې ل رل څق اهىښزوي اصبه رو ال کړل ا ك هو ۱۹پ پ كې ثوف کې ك اهپبيي څېړک څېړې ا . پېژلې فلن یې الپې پیبړی کړ

ثوزل، هبپو، کبهرو، پزوي ا : ىیبه ىؽوذ ن ك پبهلوې ا اویذ ړ كي لک. لومي هویبى چې ك ړۍ رو ټل ىیبد هنجي فلک وېول کېږي. ه ډېو

لهړي وکې یې پو ررن ا ىزی كیي فیل لول ثیب یې وک ا ډل ډل فلایب ك اځو ا فوهب ې، . ا پ پبی کې یې پ ی اؽل ا ثې هضبل فلای فیل كهلك

پ لوم . پیبى ا ك اث چیې ك لوم هویب ل ررو څق ګڼل کېږيا فجبكد . ن ك هة الفې ؽیضیذ فپل کړی (ؽیابر)هویب کې ځی ژی

یې کېل لک میی، پی، ګ، چګښ، آ، ګیلړ، لړم لې، پی، هیي، چوګ، ك پېڅلي ژي ك ژل پو ړالې ابى ب کېل ا کبب . ثبى ا كاې ه

پېڅلي ژي ا ثټي پېژلل، كم ژي پ ثپړ رګ ك فجبكد ا رل ړ

125

۳ / ۳ / 20۱۳

ولا هاى ایي چې ك لومې آهیبب ی پبكب چې کبهجىیب هېل رو هیالك ك هق پ پېړۍ کې پو هو یومل کړ څوګ چې كم پبكب پېل چې هویبى ځی (۶)

ژی ر اؽزوام لوي ا ن پېڅلي ګڼي ی وېو پیګبې ا ډیګبى ك لک لکبى کل چې ك هویب پبیب ا هلاىقی ك . یې ك فپل پځ پو ړالې هاى کړل

یوملګوا ك لښکو پو ړالې فپل اهثبة االاؿ لیلل ك ن پ لهیې ل ریو ل . ډك کړ ا پ پبیل کې یې هبر فړ

ا پ ځبګړي ډل پ ك، لوو، زه، ، ا (عجیقذ)لوم هویب ك پځ هك یل ثې ل هښز هـ پ پهر . هك یل کې اها ر هر پیبړریب ثبلې هقزل

ك اښک ثېلل ك نې ك هېړ « ایي»ك : هاځي هاځي ا هزي کي، یل ث یېك هوګ لپبه ك یل ك پهر هارل الهل ګوځېل ځک چې رو ن فز یې « اىیوی»

ا ك یل ك لوې پور یو ل لهي چې رل . ك هك یل ك اث هبثـ الن پېژللپېړۍ کې ك (۱۹)ثبهاي ا ك یل هقبیي یې فړثل، فجو ف کل چې پ

یل چیې ا پ ن کې ثؾوالنيال کو ه ك یل ك پهر هارل کیۍ ن پ ك لومي هو هؽبي عجې څ کل چې ك ی یاىیي یزن . فپل هښب

ل الهې ك اهثبة االاف ك فجبكد کل پ ثوف کې ك هو یالی ربهیي کړي ا ك لوو ك هویب ډېو هقزجو هة الؿ . ىواف لهد ا ځاک ال ډېو ټیګ کړي

ك لوو هة الؿ ك « اىیوی»: چې پ ثېال ثېل ه و وبځل کېل لکه ك اىیوی ىی ا ك لوو هة . (۵۳: ۶). (مبهة)پ ؽبلذ (موة)لېل

، ایي ك اىیو هېوهي ا ك آوبى ا هیبزې (عبلـ)الؿ ك هافز پ ؽبلذ کې هة الؿ، ذ یب ریيى، ریبهې ا ؽلوذ یغبى چې ه پ رل هو پ عګ

ف پ ځی . ك هویب پ فبیل کې رو هوګ هز ژل زى كهلك. پ لهړي وکې یاىې ثبكبب ل هړیې هز ك ژل . هاهك کې هجن كي

کل ؽ كهلك ن ن پ كاې ؽبل کې چې ك اهثبة االاف پ هؾکو کې ښ

126

۳ / ۳ / 20۱۳

ځاة ا ؽبة هکړي ا فپل یب ا فلالذ ك ځوکې پوهـ ټیګ ا صبثذ کړي هز ثیب كم ؽ ه كل لوک فلک ر ن هکړل چې کېلای ي پ هزی کې كم ؽ ك ټل لپبه ی هاى ی ي، پ كې وط چې ك زو هة

ا فپل ثې ګبي صبثز کړي و څک ثبیل پو . الؿ اىیوی پو ړالې ؽبضو يى ثې »: اللې ثوبهې ك اىیوی هة الؿ پو ړالې افزواه ا روې كىبؿ کړيپو یچب . ګب ابى ین ك ؽیذ پ ف کې هې ثې ل هښزیلۍ ثل څ كي کړي

هې ؽلن ا رېوی ها كی ګڼلی، ك هارلک فلک ك ځهل ا ثلهومۍ الهل ی ین، ك چب ك ېوی، ځه ا ىو جت ن ین ی، ېڅکل هې څک

كي ږي کړي ا ېڅ ثبكاه ر هې افغبى ك هکړې چې پو فپل هبك ا مالهب ؽلن رېوی ا لږ هالي، پ ېڅ ؽبل کې هې كهك كي یلي، ىب هې

ك اهثبة االاف الهښ . ك کړې، هة الؿ هومبى هې پ له کې كي یلي« .کې هې فیبذ كی کړی، ى ثې ګب ین، ى ثې ګب ین

ك كیي ل يم څق هقکې ځیې اكیبى فپبه پ اهپب کې ك ؽضود هیؼي چې پ كې اړ کلی ك عوهي ه كیي، ك لېلیځې اهپب ا

لزب كیي، ك یل اهپب ا پ ځبګړې رګ ك یبى، هم ا ایزبلیب كیي م ها . افل

ك عوهي ه پ ی وېو ډل ېل کېږي چې پ ثېال ثېل اهپبيي ېاك کې ك عوهي پ لومي كیي کې ك . یې ژل ک ا كیی ؾویې یې ن و رپیو لوي

پ كې كیي کې ځیې ې ك پېڅلزیب ځبګړی . ررن كیي ځیې اصبه لیلل کېږيك . اویذ لوي ولا هاى ځیې ژي لک آ ا کبهم ځبګړی كیي اهىښذ لوي

ا لې پ (فيیو)كې كیي پ ال کېلای ي ی وېو ښځې ا بهی ك وکىي . څېو کې ها ثویو ي

127

۳ / ۳ / 20۱۳

ك كیي ل هاڅوګلېل ا پ اهپب کې ل هافپوېل هز ك عوهي ك فیی ك كیي پ اغ ىل ثزبى ك هیؼ. كم فبیل هـ پ کويهریب ل

. ل ا پېڅلې ې ن ل هځ یړل ې عوهیبى هز هیؾي لف ك لومي كیي ځیې اصبه پ ن کې پبرې ل ا کډې، عبكګوي ا

ك لذ اګل ه ل فزیځ الوبى ا ك كوبهک ل . کبذ یې ښبملي ګڼلعيیو څق پ ټل لېلیځ اهپب کې فپبه ل پ ځبګړي ډل پ ایزبلیب ا

ایولل کې، ك لذ ه ك كیي فبیل پ اړ ثې ل يبي هغبلج څق ثل څ ك ررن كیي اصبه ك لذ اګل ااه پ فبیل کې پ ښ . الز كي هاملي

ك ګل ه ررن ، ځی جیل ك ژی (ثلط)ښى . رګ لیلل کېږيك ځبى لپبه یې ې، . میی، کبهم ا كاې ه: ه پ ځبى ایښكل، لک

ځی ثټ ا ؽیابر لک ميی، وبه، فبة ا ه ك ررن كیي څوګلې ی بیب هقوال اهثبة االاؿ . ښې كي ولا هاى ییب پو اها ن فیل لول

ل ثو و هر ګڼل ف پ ی ډل رپیو و ا یب ن کل کل ك ژي پ ثڼ . (۴۷- ۴۵ : ۳). څوګلېلل

چې ك . پ لومي هم کې ن ك ررن كیي ځیې آصبه پ ښکبه رګ لیلل کېږيځی پېڅل ثټ، ك اځو ې، ك ثبلي ثټي، لې، لېې ا ه زى پو كې ؽیذ كاللذ کي، ك لومي هم فلک پو اها ن فیل كهلك چې الي

د ا پیبړریب لوي ا ه ه كم اها ك اهثبة االاف ؽیضیذ مه کي، ژپیزو، هبه ا کایوی : ولا هاى نی پ ی ډل رضلیش ن فیل لول لک

.

128

۳ / ۳ / 20۱۳

چې كم اغالػ ك لهړي ځل لپبه ك ئ ا څوګل کړئك ررن کلوې هقب ای .1 که فلک لقا کبهل ؟

ا ل كې عولې څق ئ كیي ك فیلې ابي ال ه (ررن)ك پځ وبځې .2 .ئك ررن ال څوګل کړ

ررن چې ل ځی عجیقي هعكار ا یب څق ټبکل کېږي پ څ ډل و ك .3 .ئلهړی ا ثهي فلک ك رلی ا وبځې ړ ګوځېل، هضؿ وػ کړ

هبب څ ی كی؟ ا څ ډل هاپېژلل کېلای ي؟ .4

ؾبم کهې كیي چبهې څوګلي؟ ل یڅ ثېلګ و یې (ربث)ك هیبر .5 .ئاضؾ کړ

كا چې ك اهپبیي څېړک پبم ك ثیي الویي یو ر اښذ څ الهل ؟ ا .6 .ئلهړی اهپبیي څېړکی څک م یې افل

ا ن ك یوملیو ل لیک و پورل ئ ي څ ډل لیک كی؟ وػ یې کړهيـ .7 .ئکړ

هېقي لیک چې پ ىواې کې ك ىای ډل لیک پ به ن یبكېږي ك کم .8څېړکي ل فا ك لزل ا ژثبړې ړ ګوځېل؟ ك ازبك پو ړالې پ ټلګي

.ئکې كا هضؿ رو ثؾش اللې ی

ك ګوپې کبه پ روڅ کې یې ئ ك ثیي الویي ك فلک ك فبیل پ اړ څ پېږ .9 .ئاضؾ کړ

.ئك ثیي الویي ك فلک پ الیبر کې ك ډل رضلیش پ لډ رګ ثیبى کړ .10

129

۳ / ۳ / 20۱۳

چې لې كم یو پ ړ ا ځبز ئا ای. ئك ىیی ازګځی پ ګر کړ .11 .ښبه ېل ې ك

ك ىیب ا کللایب كیې چبهې ك رب رویقالی ا ك ىړ قزالي ك کبهې .12 .ئپو اب پورل کړ

ا ك ه ا ثیلج ئ ثقل ا ثقل پهې اړل ك ىییب فیل اضؾ کړ .13 .ئښبه ثقل یاىې ه

ك لوم هویب ك لهړی هنجي اىکبه، ولا هاى ك نی پ اغ ك اها .14 .ئك رل پ اړ پ لډ رګ هقلهبد ړالې کړ

چې ك لوم هویب پ الیبر کې لیلل ئ ك ن ځبګړي رضلیش یبك کړ .15 .ئکېږي ا ن ك كې رضلیش هب ا اىبي ثڼ ثیبى کړ

ك لوم هویب فبیل ل هړیې هز پو ژل ثبلې پ لډ رګ مکو .16 .ئکړ

ن افزواه به څ چې ك لوم هویب پ ال ثبیل ك و چب لقا ك .17 .ئثپړ هزي یې ثیبى کړ. اىیوی هة الؿ پو ړالې پ ژث هاړل ي

ك كیي ل ها څوګلېل څق ك هق چې که اكیب ك ؽضود فیی .18 .ئزى كهلك یاىې ه یې افل

130

۳ / ۳ / 20۱۳

ن لوست دوی

: هفې

.لزبى ر ك آهیبیي ااه ك لېږكېلې ك څوګالي ثیبى

ك ثكايي كیي ك اهثبة االاف پېژل ا ك ړۍ پ پيلايښذ کې ك ن كلې ا .هل

ك ثووبيي كیي ك پيلايښذ ك څوګالي پړ ا ك هقبو ليي كیي ك هقزلار .څوګل

ل هیې «كیل» لني هقب ك «كا»ك . ك لا رو ټل لومی كیي كايي كیي كیك لاى ك پېڅلي کزبة م كی، ثكايي كیي veda.څق پ ا پېلل كي

۱۵۰۰ىیبرو فذ ك ليي كیي پ به و ن یبكیږي ا کېلای ي رو هیالك پېړۍ « ۱۵»آهیبیبى ل هیالك څق هقکې پ . کبل ك هق ربهیقي لومزة لوي

کې ك ثبلزیک وله ل مبړ ا ك هيې ل یل څق ك اي اىنبزبى یو ر پ ځی كم . یقې ښکلي، ثيګو ا ایل ګڼل« آهیب»ك لېږكېلل ا فپل ځب یې

یو کې ثهي ه ژل ک ا ثېالثېلی كیي هقزلاد لک رټي، پځ وبځ ا ا ځيې ژي لک مي، پی، هبه، آ ولاهاى ځیې ثټي . اها وبځ یې كهلكل

آهیبیي ه ن ل كم فیل و بثلل ا یې وېو . یې ن پېڅلي ګڼلا ل ن څق یې فپل و هف (۳۳۲- ۳۳۱: ۳۳)ثېالثېل فلایبى یې وبځل

ای ك پځ فلای »: ا هل مښز لک څګ چې ی آهیبیي پ فپل كفب کې یل

131

۳ / ۳ / 20۱۳

ک هب ن کلی ل چې زب پ بى هبل ا زوي ثقښن، یڅ فذ (!ایلها)چې ن څک چې رل ىهب پ فجبكد کې ثفذ ي، ك ی ميي ل كهلكل څق

پېړۍ کې ك اي لزبى یو ر ۱۵آهیبیبى رو هیالك هقکې پ . «هؾوههاى ل ا ك نې یوې ثهي ا ره ثټکي ه یې ك ل یل فا ر ړل ا فپل ځب یې ك ن ځبی آهیب، ایل ا ثبكاه ګڼل ا ك ل ك ثهیب هقزلاد یې چې پ ښکبه ډل یې ځبګړې ځبګوې كهلكې ا رو هیالك كې ىه کبل ك هق

پ ن کې كك، فواىبري ګڼل ا ك ن فلایبى یې ل كېا ا ك كا څق افا ثل . (۱۴۸: ۳۷)څ ګڼل

لا ا آهیبب پ ځی هاهك کې ګډ عبد كهلكل ك ثېلې پ ټګ ك ن ك ىهكزیب « اها»چې كاړ وبځل، « ك لوو فلای»هیزوا : ګډ فلایبى لک

ك لا فلای چې ی ل و ډېوهر الی لوي یب كا چې ك « اهب»فلای ا . لا ا آهیبیب پ ړالې وثبي ی ډل اهىښذ ا اویذ زى لوي

كیي ك ړۍ روټل لومی ضقي، ځبز ثڼ یلې ا ىقبل كیي ا (ليي)ثكايي كم كیي یاىې ك ل پ فبه کې هؾه ا پ ه . فها ډېو پيواى لوي

ځبی کې پيو لوي یې ل ن لي پیوا څق چې ه ېاك ا یو ر ك االم پيڅلی كیي )ك هقبوې ړۍ ك ىقبل ا پوهقزیبیي كی . لېږكېللي

ك پبهلوې ړ وېو لاى ك فپل كیي پيواى لړي كي پ (ا ك هیؾیذ كیيځبګړې رګ ك االم ك پېځلی كیي پ لزبى کې فها ډېو يم كهلك ا رو

ا ك ولم ال پو . ل هلی ىیبد لاى ك كې هښزیي وبي كیي پيواى كياماى مږ پ څوګل ا اب ك كې ېاك پ و ګښ ا کظ کې ك هؾولي

لړ آاى پهر کیږي ا لک څګ چې رل پېږ ك لوې پېړۍ پ هځی کل کې ك پبکزبى ثېلالی ل لزبى څق ن ك ابلن كیي ك پيوۍ پو اب ی

132

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ا كا ېاك پ ړۍ کې ی ځبز هزل االهي عوهي ېاك كی ا رو . كی. هلی څق ىیبد کبى پ کې ك ژل کي۱۵۰

ثكايي پ ړۍ کې یاىیی كیي كی چې ك کبذ پو عجبري ټلیي ؾبم ټیګ الړ پ ربهیقي لؾبػ پ لزبى کې څله کبز یب . كی ا پوې فیل ا ثبه لوي

. پبټکي زى لوي ك چې كم پبټکي یب عجی ل ی ل څق ثل ر پ اهس پبرې كيپ و پبټکي پهې اړل مزړي ځب ك ی وېو اهزیبىار فبلاى ګڼي ا پ كم

اهزیبىار و پو ه ټبټک ځبى هوزبى ا مړ اګېيي آى رو كې چې ك ه پبټک ل مړ و ك اك کل، پ و کبه کې ګډال ا پ ه ټلیي چبه کې ك

ك لزبى كم څله ګي لومي پبټکي پ اللې . اړیک برل اعبى كهلك: ډل كي

.چبهې پومبړ لوي (هؽبي)ك ثووب پبټکی چې ك ټلې كیي ا اهایي

.پبټکی (عګیبلی)ك ؽبکوب ا ژثله

.ك ثيګوا ا قزګوا پبټکی

.(۲۹-۲۷: ۳۸)ك هویب پبټکی

پبټکي چې و یيې پ هلی ۵۸وثېو پو كې څله پبټک ا پ اټکلي ډل پيواى لوي، پ لزبى کې ز ا ثل یب ك ىه ىوفي پبټکي ا ک اړ

ىه پبټکي پ كې ېاك کې ژل کي (۱۹)ىوفبد یې ن پ ثبم کې ی ولاهاى پ هلی ر ه پ ېڅ ی پبټکي اړیکې یبړ ن لوي ا ك ل زو

اغالػ کبهلې ك ا كا څ یې کړ « بهیغبب»الهښك ګبلي كې فلک ر ك ولاهاى ك ل پ ی ا . رو به اللې کم پبټکي زى لوي« غب»چې ك

ای ثیو کې ك کبذ عجبري ؾبم رو کلک ګناه اللې هامی ا ا ك

133

۳ / ۳ / 20۱۳

غ »ر کېل پ ؽبل کې كی ا پ ځبګړې رګ ك ل ك بى پو اب لک څګ چې ك هق یل ل ك لي ټلې څله . بها ګڼل کیږي« اېلل

ګي پبټکي ك ټلیي، یبي، ازبكي ا ىوګي ژل ل ثېالثېل اړف څق ی ه ك « ل اهپبیي»ل ثل و رپیو كهلك، ا كا رپیو ن فذ پیل چې

ثبلزیک وله ل مبړ څق ك اي اىنبزبى ل الهې ك لزبى پ فبه کې فاه اه ل، آهیبیي ثویل کک كهې لهړي پبټکي هاهځز کړل چې ك ل ك

. ټلې ك ن فذ لړ پبټکي ګڼل کېلل

ك هویبی ا كیب (ثهیبى ا ره پټکي)ك لزبى هیذ الي ا آه ه (ثووب)كهې لهړي پبټکي ډېو مه الی پبټکي . پبټکي هځ ر هاړي كي

هؽبي ا هنجي اویذ ن كهلك ا ك فپل كه هنجی چبهې یې رؾیولې، كی رو ا ن ك ل پ اۍ ټل کې فپل هؽبي ا هنجي امېي برلی كی، ك وثبۍ هوان ثې ل ثووب کېلى لوي یاىې ثووبى كي چې ك اهاك ا

امکبه پ اغ ك وثبۍ فجبكد كا عهې پ ثلل چې ىیبرو فذ ی یب څ میبى ي، رو و کیږي، ك هیګ یلا ك لن کزبة پ لو وېو له کې ك وثبي كا

ک څک ثووي ر ی ميي هکړي، ټل ړۍ پ »: عهې پ اړ كاې هاملي كيلډ كا چې ثووبى پ ټلیي رګ پ لزبى کې ك ټل كیي . «ن ر هکړل ي

. (۲۷۴: ۱۴)چبه اکوي ګڼل کېلل

ثكايي كیي چې ك لزبى روټل لومی ا زو كیي كی ا ك ثووبیي ا اي لیي كیي اب یې ایښی كی، څله پېڅلي کزبث لوي چې ك یبعه كا، اربه

. ا كا، بهب كا ا هیګیلا پ به و هه كي

پ ؽیذ کې . كایي كیي پ ثووب فلای چې هغل ؽضه لوي، ګووي كیاهركک لا پ و ډل فبیل ثبه كهلك لک ك ی فلای رو ی ىیبر فلایب

134

۳ / ۳ / 20۱۳

كم كیي پ ی ؾوي افزبك و پ ی ماري ا . یب وک ا ؽلد العك وبځډل ډل ثڼې مه کړې كي ا ك « عبي هػ»كافلي، ړیال ا و رو و پبک

. (۴۲:۳۹)ل ثېالثېل اكیب روې وچی افیزې ك

ف كم كیي پ ځبګړي ډل ك ایلها، اهب ا هیزوا اهثبة االاف فجبكد ا . (۵۷-۵۶: ۲۱)وبځ کړې ك

ایلها ك پځ، ټکې ا ثوېښب، عىبى ا رو یې کچې عګیبلی، هجبهى ا هلاىـ هة الؿ كی یقې کېلای ي چې ایلها ر ك ربرویقالي هة الؿ ن ای ف ك

كې پ ړالې اهب ك فل ا پې هة الؿ كی، كم هة الؿ ک څ ن لهړ ك پې ك زهي لوکي آوبى هة الؿ كی ف هز ثیب ك افال،

. ړۍ ا ابى ك الهښ هة الؿ پوځبی هاملی كی

هیزوا ك لوو، هښبيي، ېکۍ، هښزیلۍ ا فلالذ هة الؿ ك چې اهب ن هو اكې رې ك هیزوا ا اهب هه ك، كی ا پيزبه ك . پ هړ چبه کې هوز کي

ا هه ىی یې صویب ك لوو هة الؿ كی . ل ك ىیبرو اهثبة االاف پاله كی. ولاهاى هب ك بى هة الؿ ا ارب ك ثبك هة الؿ كی

ك ثكايي كیي كم ټل اهثبة االاؿ ابى ر ډېو هر الی لوي چې لږ لږ یې فپل اهىښذ ل ال هکړی كی ا پ پبیل کې یې اګي ك اه هة الؿ ا هب ك

ؽیبد اث ا واث هة الؿ ك اهثبة االاف پ و کې اـ كي چې ه ټل اهثبة االاف ر ك وثبۍ ل الهې چې پ كې كیي کې فها ډېو اویذ لوي، ك اث

ك ثكايي كیي پ ال ك ړی ك پیلایښذ ا ك عك فبلن . ا اه اړریبې ل هځ ړيهل کل کل ك اه هة الؿ اګي، کل ن ك پځ هة الؿ ایلها ا کل کل ك

ا رو كی هز كم هل . ؽیبد اث واث هة الؿ هب ر هکل کیږي

135

۳ / ۳ / 20۱۳

پواچبپبرې ر هکړل ی چې ك ټل بکښ هة الؿ كی ا پ كې ثوف کې یې (۱۷-۱۶: ۴۰)کل کل ل ی ا اؽل فلای څق ن یبك کړې ك

ثووبيي كیي ك ثكايي كیي پو اب عړ ی ا ثووب پ لي ټل کې ك كیي ك ښ ازګځی ك رو ال کل لپبه پ كايي كیي کې ی لړ وې ا االؽبد

پېړۍ پ اږك کې رو و کړل ۶ رو ۹هازل، كم وې رو هیالك ك هق ل پ كايي كیي کې پ ډل . ا كايي كیي ه ه فپل ځبی ثووبيي كیي ر پويښك

ك لوو « هیزوا»ك پځ هة الؿ « ایلها»ډل اهثبة االاف فیل زى لوي لک ك پې ل فا ك آوبى هة « اهب»یب ك هځې ل فا ك آوبى هة الؿ، ا

ك پې ل فا ك آوبى هة الؿ، وثبۍ ر ف ها ډېو اهىښذ « اهب»الؿ، ا هکل کېل، ك لا پ ال ك ثكايي كیي كم ډل افزبكاد ل هیالك څق

هقکې رو وې پیړۍ پهې ميېلل ا هز پ ثووبيي كیي کې چې ك ثووب ك کبه پبیل ا و ك، ك ثېالثېل ډل ډل اهثبة االاف پوځبی پ جي رګ

رؽیل ا ك ی هقجك وبځل ك لي ټلې پبم ځبى ر هاګوځ ا رو كې هز ا . ك ن فبلن پو رلپبرې هػ هقزل كي چې ىهږ اهاػ ن روې ها عال ې ك

و ثېو پوكې چې ك وثبۍ ل الهې پو ثویب ټیګبه کي پو ولم ثویب ك هقوىذ . ل الهې ن ټیګبه لوي

. پو زى فیل لوي (ابي ي)ا آروي (ړیال ي)ثووبيي كیي ك ثووي ككې كیي ل ؾو ىهږ ك عك عو عن یب ىکو یب مړی كی ثلکې ىهږ ك

پ كین ګبم کې . عك ك ن ملي ا ثې کل زى ره ك چې م یې آروي كیثې کل، ثې ع، بىنا لو « ك اقیز ك اقیذ»ثووي كی چې ك ړۍ

. کېلکی كی

136

۳ / ۳ / 20۱۳

ثووي ىېږېللی كی ا هړی ن پوې هځي پ ؽیذ کې ك فبلن ك ټل هػ ا (هؽ)هعكار هػ كی پ كاې ؽبل کې چې اروي ك ټل اها پ كهېین لم کې . یاىیۍ ن پيبړریب ك چې ټل لهر یې هاچبأېو کړي كي

ل پيل یاىې ثووي زى لوي چې ك اهثبة االاف . ثووي ا آروي و ی كيښکز، بر ا هقکې زى لوي، ك آوبى، ځوکې، ا، . ثووي پهر. فبل كی

ا ك . ثووي ك و ؽیذ ك عك اب كی. ىهږ ك هػ ا عن فبل كیکل چې ك ل څېړکي ك ثېوي . و ډېو هر الی لوي« هبب»اثزلایي ه ل

ړۍ اب ثووي ګڼل ك فپل عك كافل ا ثبعي ر ځیو ی كی چې پ ن ا هوکيې ږهې « ينې»ك نی پ ال ك ابى عن ك ی کل . کې یې اروي لیل

. ل الهې چې آروي هېږي فپل ژل رو ال کي

ككې كیي م ؽبى پ ثووي کې ثېوي هغل ا پ آروي کې كافلي ا ثبعي هغل یي ځک ف ك ثووي ا آروي یالي ا ثپړ قیذ ر هېللي ا ن یې ك

. هغل ؽیذ ګڼلی كی« ثووي-آروي»

هغلې - ۲. هغل زي- ۱. ك ثووبيي كیي پ ال ړۍ پ كثڼ هاڅوګلېږي. زۍ ر هر زي

ك عكار ثلهومي . هغلي زۍ ر ك عك ؽلد ا كیوې زۍ ر کضود ايي ښ ك چې ل کضود و هجبهى کړ ا ثلهوم . ك عك پ کضو د کې ك

ك کضود پ ړۍ کې پول پې . کضود ك عك ل یکووم ؽلد څق عل کړىېږېلې و ر هېږي ك ابى ېک ا ثل افوبل ښ یب ثل ې څوګلې پ ړالې

کل چې ابى ل كم ىېږېل څق فالى ههي پو كې ثویبلی کېږي چې . لويپ كې ډل ثل عن ر ؽلل کي ا ك . ثې ل آروي ثل څک ماړي

ک څ ن ن پ هقکیي ژل کې ك قوز اله پوې ایښې . ثووب پ له هګوځي

137

۳ / ۳ / 20۱۳

ك ا ك ي مښز ر یې هضجذ کې ي كي ه ك ن پ ؽ ا ثوف کې . ربق پبی ر هېللي ا رلپبرې ېکوومۍ ر هیږي

ىليي ښځی (یګب)پ كې اب ك ثووبيي كیي ؾوی ك چې ك ل ك هوربضب (عل)ك یګب هقب . ك وکښ ي رو يم اللې هازل پ ثوف کې ړالیي کي

كی چې ك ىالا یو ا لک هقب لوي چې ك ن ل کجل هب بلک ك ي ك اهبک عل پو فپل منړ ږكي چې ن ل ټل هبكي فازبر ا مښز څق

پبک برې ا ل عجیقذ ا پځ څق لړ لهد ر اله ههي ا ل پول پې ك یګب ښځي كم یو ا لک ډل ډل پړا . ربق څق فال ي

. لوي چې هزب بلک یې ثبیل ور هي

ك ثووب ك ځاک پو ړالې ك ي كی ك عیب ا ثكا پ ه هځ ر هاملل ا ثووبى یې كې ر اړ کړل چې ثووبيي كیي الډېء هغن کړي ا ككې ىهی ثواثو کړي چې ليي كیي هاهځز ر ي، ن كیي چې پ اۍ پېړۍ کې

ن لاى پوې فول کي ای ليي كیي ك رروي كیي پځ وبځې هػ وبځې، ثكايي كیي، ثووبیي كیي ا ىیبر ه اكیب ك هقزلار ټلګ ك چې ك ثووب لقا ل هیالك هقکې ل پږهې پېړۍ څق رو لهړۍ هیالكي پېړۍ پهې

. ل ليي كیي و یځبی ل

ك لا پ ال ث اي ليي كیي کې افالي اړؿ رو ه اړف ښ ځلېللی . كی چې كم هضؿ ك صاة فبة ا ربـ پ ال کې پ ښ رګ لېلل کېږي

كم كیي ك ثلثیۍ ل لد څق چې ل ثووبیيي كیي و كهلك ك و ك زى ا ك . ربـ ك هځ ث اړ ك هل ړکوښذ هاړی كی

138

۳ / ۳ / 20۱۳

پیواى ٪۸۵ل كیي چې ل لهړۍ هییالكي پېړۍ څق رو ا پ لزبى کې لوي ن عجبري ربضبد ا ټلیي ل هکي رپيو کن ل چې ك ثووب پ ال پو لې ټلې امېي کړي ا ن ر یې هغجفبري ثڼ هکړ چې رل ر

. ك هل ړ ي

ك لا پ ال پ كې كیي کې څ ن ث ثې وېو اهثبة االاف فیل زى لوي ف ككې روب رؽیل ا ك ی هقجك وبځ ن څوګل ك، كا پ كې هقی چې نی پ ی هب ا فلخ القلل هقزل كي ف لک څګ چې كم هب ا فلخ القلل ك فبه فلک لپبه ك ىن ړ كي ك ولې لپبه ك كهېي هؾو پ عك کې

. (۱۲۳: ۸)یې ځبى څوګل کړی كی

یب ك یبى زو ىیله (اة، اثي ا هػ)ا كم فیل یې ك هیؾب رضلیش . (۲۵: ۱۷)و ډېو هر الی لوي (فیو، ښ ا ښکلی)واط كهې ال

: ك ليي كیي كا كهې هؾوې پ اللې ډل كي

ثووب ك ړۍ فبل

ك ړۍ برکی

ككې كیي پ ال ړۍ اىلي (۳۳:۲۴۵) (ىب ککی)یا ك ړۍ ل هځ ړکی لک . ا اثلي ك، ، ك ا ربق هز ك هػ فبلن و ی ځبی کېږي

څګ چې ك هق یل ل ای ليي كیي ك اثزلايي ه ل اكیب لک رروین، پځ وبځي ا هػ وبځې څق ګټ افلي ل ولې کجل پ كې كیي

کې ځی ژی، ثټ، یل ا ځبی ر ځبګړی كیي اهىښذ ا اویذ هکل . کېږي

139

۳ / ۳ / 20۱۳

پ ليي كیي کې ډېو پېڅلي ژي زى لوي چې پ لهړي ګبم کې ما ا ثیب پ پبکې ې ا یل لک ګګب ن ككېې كیي ل افزبكار . روریت و ثیي اهبه كي

ك هړ ك ښقل . ك هؽ ربـ ا هبعود ك كیي ل ال څق كی. څق كيك هړ . پ ثوف کې هواجذ ا پبهلو ك ن ك ثب څوګلېل پ ثوف کې هوز کي

. ایوې ك ګګب پ یل کې اچي

لک اهثبة االاف ر اؽزوام کل، . پ كې كیي کې ځبګړي كیي هوان زى لويك نی پ یبړ ك ىوایض رو و کل، ك اهثبة االاف ا پېڅل ژی ك هغو څبه، ك ثبه ك هقجل ىیبهد ر رلل، كا ښبه ك لزبى ك كیي

(ك كی پ ال پيڅلي)كې ښبه ر ډېو ىیبهد ککي هاځي ا . ژلى هوکي كیك اهثبة االاف هغوې، ك (۱۵۰۰)ك ىه هقجل، . میبى ا ثیيګبى یي

كی پ ال پېڅلي ؽوبه ا ك عل ك ىل لپبه ځبګړې ډېوۍ ك كی كم . ا ك ړۍ رو ټل عبلت لاهرى ګڼل کیږي. ىیبهد ا ليلې لپبه زى لوي

ښبه و ىیبهد ککي ا لاه چې لپبه ك لاهې ډېو یبى لوي چې و ی یې ك (۱۰۷-۱۰۶: ۱۹)لي كیي ىکو ا ؾوی آىاګ کي

140

۳ / ۳ / 20۱۳

آهیبیي ه ل کم ځبی، څ فذ ا څ ډل ك لزبى پوافې ځوکې کې .ېل ل؟ پ لډ رګ یې پړئ

.ك آهیبیي ه ا لي ثهیب ګډ افزبكاد پ لډ رګ مکو کړئ

ك ل ا پبکزبى ك هاثېلېل څوګالی ا پ ي ل کې ك هلوب اټکلي وېو .مکو کړئ

كايي كیي ك کبذ پبټکیي ؾبم ث لومي لزبى هلظ کړی كی، ربې ككې .ؾبم هه ټلیي پبټکي یاىې هئ ا ك ىوفي پبټک ك ژل رګاله ثیبى کړئ

.ك كایي كیي اهثبة االاؿ کم كي ا ثووب ها پېژئ

پ كايي كیي کې ك ړئ ك پيلايښذ هل پ که اهثبة االاف پهې اړلېږي ا ككې الهل څ كی؟

.ثووبیي كیي څ فذ ا پ څ ډل هاهځز ؟ كیي ؾويې یې مکو کړئ

.ك اي ليي كیي ك پيلايښذ الهل پلټئ ولا هاى ك هقزلار ټلګ یې پړئ

141

۳ / ۳ / 20۱۳

ین لوست درېان ي او جايني ادي بوداي

.ك ثكايي كیي ك هه ثټ ایښكک لل پېژل

ك ثكایي كیي ړګېلل پ هزلل رګ څګ صبثزېږيږ

.ك عبیي كیي ك ایوبی ال ا كیي ال رؾلیل ا پړ

.ك عبیي ا ثكايي كیي رو هځ ژكې الی

فکې ل كې چې ك ثكایي كیي پ اړ څوګلې رو ال کړ اړی ك چې لهړی : ككې كیي ه ثكاپ اړ هقلهبد ړالې کړ

ك ثكا الي م ګرهب كی چې ك پږهې هیالكي پېړۍ ك هځی کل پ لهړی یب پ م کبل پ لزبى کې پ لړرېبټکیيې کهۍ کې ړۍ ر زوګې . ۵۶۳كی رګ پ

پوایزې كي ا ل ى کړې څق یې ی څ هځې رېوې ې ې چې هه یې هړ ، اك یې کړ، ی . ن ځاى ا فها ب ژليې ل فی ا فود و رېو کړ

ىی یې كهلك، و ل كې چې ثكا ل ثكا ككې ؽبلذ الهل پ څله پېښ کې ی ځل ن ل که ثو ی ثېچبه ا . څوګلي چې ل که ثو هو هقبهـ ی كی

کويهی پیي ږیوی لیل چې ك ثكا پو فاعي یې ډېو امېي کړ ا ك ځاې پ هيم ثل ځل ل فپل که ا ل ا کث ډکې هبڼۍ څق ثو یې ی بهك لیل . رة ښ پېل

چې ل بهمۍ و ال ا ګوېاى كی، ثكا ككې پ لیلل و پ فپل ځبى یې ك الهزۍ پ . ثل اه یې ی عبى لیل ل چې فپل ثوفلیک ړي. ثبه ا افزجبه ن ل ال هکړ

142

۳ / ۳ / 20۱۳

ف پ ثل ځل کې ل فپلې هبڼۍ . ټلیي رګ یې ژلی ثې هيه ا ثې اویز ی ګڼ. څق ثو ا ی هات یې لیل چې پ ډېوې بیې ا کى و فپل ژل رېويك كم هات ب ژل ك ن پ هػ هاى امیي کړ ا يظ پزييل چې ك ىل ا

ری اله فپل کړي ا فپل ل بى ا کذ څق ډک ژل، هیوهي ا یاىیی ىی هکۍ کې فپل که اكه پوېښك ا پ كښز کې هات ا ۲۹یې پوېښكل ن پ

پځ ه ىالاى ا ك ن هلګوي . په ا کبل یې پ هیبضذ ا پوېيګبهۍ کې رېو کړف ثكا رو کل هز كهک کړ چې هیبضذ که ثویب ي . هو ی ځبی

ه ىالاى ك ثكا ك چبه چلل ك ثللى ل کجل . هاهځز کلی ا ی ثې ګټې کبه كیا ن یې یاىې پوېښك، ثكا ؽوبم کړ ا ك رل پ بى یې ډډۍ . فایي ل

. فړل ا ك فپل كیي پو ربی ا عړل یې پیل کړ

پ كې كیي کې ك ليي كیي پو فاله ك هيكهۍ، هنجي وثبیب ا ه رویيبر لپبه اویذ زى لوي ثلکې ككې پو ړالې ټیګبه کیږي چې پو ي کزول

ي، پ ښیبهۍ و پو ي ثو الی ي ا پ كې رګ بی رو ال کړي، پ كې كیي کې پبټکیي ؾبم ل هځ الړ ا و څک ېکووم مړی كی ا کلی ي ثووي ي ای اؽو زب ك عك پ ك کې ریبه ا ك كهلګب فی زى

. (۱۰۵: ۴۲)لوي ف زب ك عك ثو ا ؽبو پبک ا پېڅلی ښکبهي

ككې كیي پ ال ك و مړي ك چبهچلل پبیلې فپل ځبى ر یې هزع كي ا پقپل ن كی چې فپل ثوفلیک ټبکي پبټکیي هیواصي ضقیذ، ټلیي ضقیذ، ثوفلیک، هة

پ به یبكي، ككې بى پو اب «کبههب بى»ا كا هضؿ . الؿ یب ن یغبىن څک چې بړ کبه یې رو و کړی ي ك كىؿ پبكب ر هازل کیږي ا ك

پ كې كیي کې ك فك فاۍ پو ضل هجبهى . كىؿ ك پبكب ل فا هؾبکو کیږې

143

۳ / ۳ / 20۱۳

یقې فول ا «ك کبههب بى»ا ك اهاؽ پو ربـ فیل زى لوي چې . کیږیرو نې چې ػ . فک القول پو اب ابي هػ ه عل ر لېږكل کېږي

یقې ك ېکوومزیب ؽبلذ ر هېږي ا ه ك «یواب»ه ربـ ر اړریب یي ا ثپړې بثكۍ ر ثلکې ل ربـ «یواب». ن پ ثوف کې ربـ پبی ر هیږي. څق ثې یل ا وع آىاكۍ رو ایي

۲۲۷پ ثكايي كیي کې پ و ك ای کې ی ځل ك پیوا ټل عړېږي چې كیې بفلې پ فپل هځ کې ثیب ثیب رو ثؾش اللې یۍ ا پ ی فل، فښۍ ا

پ ثكايي كیي کې ك فجبكد ا كفبګب پوځبی ك . ثې قړ هغلت ر هېږیولاهاى پ . هواجې، عنثې ريکو ا رقو ژهریب رووی ر اویذ هکل کېږي

. كې كیي کې كمړ آىاكې څېړې ا رغوثې ر فاها ډېو اهىښذ هکل کیږي

ثكا ل ثلهومۍ څق ك ژمهې ا فالى لپبه پوڅله اللیی ؽیز فیل :لوي

پ كې پېلل چې كا ړۍ ثې ل كهك، فناة ا هځ څق ثل ی ك، ك ثكا پ »ال ك اهاؽ ربـ ی ل ن و څق كی چې ابى هو ال ا ګوېاى

ىکړ، بهمي، هړښذ ا هړی ن فناث كي چې ك ربـ ل ال و یې . كی. ك ابى ك ځهې لپبه ال کړي كي

پ كې كیي کې ك عك ك ثب . ك ټل فناث اب ا پقړ یلې ا مښزې كي»زي ل كهك ا هځ څق . ا رلپبرې الي یل ك عك پ زۍ پهې اړلېږي

كم یل ا اهیل ك ابى ك ټل ثلهومی . ډک ا ك هړیې ل ېوې و ی ځبی ك. «اب هاهځز کي

144

۳ / ۳ / 20۱۳

فناة ا كهك ثبیل ك رلپبرې رة ك یلې ك پېژلې ا هقوىذ ا ل كې ډل یلې ». «و ك و هاى اړیک پوېکل پ اغ ل هځ یي

«اړی ك چې كهك ا هځ پ ې فیلې، ښ چبهچلل ا ښ ىکو ل څب لوې کړ»(۸ :۱۵۱-۱۵۲).

145

۳ / ۳ / 20۱۳

(۷)پېړی رو (۶)ل هیال څق هقکې )پېړی ث اړك کې (۱۳)ثكايي كیي ك هـ پ ىبك ا هګېل ا يې کړی چې ك ل ك ن (هیالكي پېړۍ پهې

ك ثكایي كیي ل ړګېل څق . فذ پو ټلې ثوال وایغ و ځبى ثواثو کړيی الهل ن ك ا چې اك کل یې ډېو ټيټ فول ثبل، ل ښځ و یې ك څبهی

ښځې ىبلې ا و عړکې پېژلل ې كي ل ولې کجل ك چې . چلل ک. ی وی ر ل فپلې فه، هه ا له و پ ی کټ یاىې پبرې کېلل بعبیي ګڼي

پ كې هال کې هقجل ك ىبك کک ا ګبکبها ك هاټلېل ث هوکي ثلل ل ا ل ثلې فا ن ثووب چې ل ثكايي كیي څق ځب ىیبوي ګڼل پو

ا پ كې هال کې ك االم پېڅلې كیي ن ك . ړالې يې قز هجبهى پیل کړكم ټل الهل ك كې ثبفش ل چې ك ثكا . لزبى پو فبهې یې امیيې

كیي پ اه هیالكي پېړۍ کې فپل ځبی پ ل کې فبلي کړي ا ګبډ ېاك لک چیي، ثوهب، عبپبى، یالى، رجذ ا ك یوې ه ېاك کې فپل پو هقزک ر

. (۳۷۳-۳۷۲: ۳۳)كام هکړي

پ كې هزی کې ثكایي كیي ك ربیلل، رجذ، کوجكیب، الئ ا ثوهب پ ېاك کې هوي كیي ګڼل کېږي ا پ عبپبى ا چیي کې یې یوبیي ي فپل پیواى

. (۱۶۶-۱۶۵:»)ګوځلي كي

ك هبیوا پ ال ك . هبیوا ك عبیي كیي، هجو، ثټ ا یښكکی ا زو ىبرؼ كیوبځې لپبه ېڅ ی زى لوي ا ككې ؾویې پو اب اړی ك چې ی کبل ا ثې ل کم ځه څق ژل رېو کړ، پيوا یې ن پېڅلی ګڼ، فجبكد یې هر

.ک ا ك ن كیي هزى یې هاپېژلل

146

۳ / ۳ / 20۱۳

كې . هبیو ك و ډل هقجك ك فجبكد ا اى ك ن پ اړ فجوې کل هؾکم کړلكیي پ فبلن کې ك و ډل هزقبلی ا پهر زۍ ل عك څق ث اکبه و فپل

ځوک ! ثبهاى اه! ای فلای: ككې كیي پ ال ثبیل یل ي چې. کبه پیل کړهېځې هامډې ې كي، ځوکې ر هاځي ا : ثلکې ثبیل یل ي! کړ

ف كم ؾوی پ هزی کې ل فک القول و هقبهـ ، . ځوک کيهبیوا پ فپل ك فلايۍ رو ؽل وبځل ا ك كې كیي پيوا ېڅکل اعبى

ه کل چې كا كیي ك فلای پو ضل هاپېژي یب څک نی ثې فلای ا هقجك ګڼي، ك كی پ ال و ړی ثبیل پقپل ك فپل فول ا چبه چلل پ یل ځبى

ولاهاى ك كې كیي پیوا پ لزبى کې ډېو هقجل كاى . کبهیبثۍ ر هير فجبكد ا وبځل ر هېلل چې روټل هززی (۲۴)کړل ا پ ن کې ك

یې هبیوا كی ا و ل كې چې پېلل چې نی یې كم فجبكد ا وبځ ي ا کم ي هو هوز کلی ي ف پ كې ډل فجبكد کې ی . كهک کلی

پ عبیي كیي کې . هاى كافلي ا مي اهىښذ پود كی ا اړی ك چې رو و يروټل ىیبد مه الی ا ىضیلذ ك كهېۍ پ هیبضذ ا ك ه ژی پ

اړی ك چې ځبى ل هیې کل، کوکې کل ا كښوۍ څق . ځهل کې كیك عبیي كیي ی ثپړ . برل ي ځک چې كا كاه ی ل ثل و ك رإى ثڼې كي

مړی ی ىال هیبضذ ککی، هزاضـ، ثومل ککی ا ثې کیې اهفې مړی . (۷۹-۶۷: ۴۲)كی

ك ابى ك ټل ثلهومی الهل ك ن ك ملیل هبكي عن پيزى ك ن ل پبک، اړی ك چې ك هػ ك آىاكل لپبه فپل عن . پېڅلي ا رلپبرې هػ و كی

ك عبیي ا ليي كیي . روفظ ا ىبه اللې هال رو څ چې رېواب ر هېږ

147

۳ / ۳ / 20۱۳

روهځ ښکبه رپیو پ كې کې كی چې عبیي كیي ك لزبى پبټکیي ؾبم . هؾکهي

پو ال ثبلې فیل ك چې ككې افالي ال پو «کبههب»ككې كیي ثل ځبګړ ك ككې ال ل . اب هکبىبد ا هغبىاد ك اهاؽ ك ربـ ل الهې روو کېږي

هقې هػ ثیب ىېږي ا ك ولې و رو و ثلهومۍ ړۍ پ عل کې ؽلل کي . ا كم ؽلل ك هقکیي ژل ك ېک ا ثل افوبل پ څوګالي پهې اړلېږي

روڅ که ؽو یې . ككې كیي پیواى ك الهې پ اږ کې ډېو هؾزبط ګبه ږكي. ولا هاى ډېو لږ اه ثلي ې چې ړې ؽوې ىي. روپښ اللې ي

ك كې كیي پو ال فن لکل كهو زيهي ښکبهي چې کېلای ي یاىې هاجبى . (۱۸۱-۱۷۶: ۸)ا ثېىلي یې ل فلې څق ری ي

ل ولې کجل كې كیي ډېو پوافزیب هلل ا پ پبی کې ل ثووب و څګ ر ي ا پ ځی ثوف کې یې ك نی فبیل هلي كي ا اى ك اړریب ا هغجهیذ ل هقې ك ټلي ك پبټک پو هوفیذ یې ن ل و ؽکن کړی ا ثووبى یې ك

. فپل كیي پ هجوۍ ا هو رب ث هلي كي

لک څګ چې ك هق یل ل كاړ كی ك ل څله ګ ټلیي پبټک ر كاړ اكیب ك ثووبيي كیي رقلیوبد آكاة ا كیي ښې ا . اویذ ښ هکي

ك كاړ اكیب هبى . قبیو ثې افزجبه ا ك كی فلایبى يې ثې اهىښذ ګڼلي كي ځبى ر پينوجو یلي فلای ا ك فلای رغن یې کړی كی ثلکې ځب یې ك

كی كاړ ك اهاؽ ك ربـ پو ال هقزل . فلک الهښك ا هجواى وېولي كي

148

۳ / ۳ / 20۱۳

ثبلې یهاى فیل لوي چې ك هق پوې ی څ ثؾش «یواب»ا كاړ اكیبى پو . كي (۳۳ :۶۲۱-۶۲۴) .

ف ك عبیي كیي رپیو ل ثكايي كیي و پ كې کې كی چې عبیي كیي ل فپل پيوا څق ی ډل اىواعي پيوي ماړي ا نی ىل، ك قزی ىفول ا ك راى

ولا هاى هژې یل ر ځبګړی اهىښذ . روؽل ا اىواعي هیبضز ر اړ کيهکي ا لهړی هنت كی چې ك فپل پیوا ثو ثډل ا لڅل ر اهو کي

ا پ پبیل کې ك كې كیي ك ثوثډ ا عبه (ثې ل ن کب چې ډګو كي) .امزک رو هځ ځبګړی رضبك هاهځز کېږي

149

۳ / ۳ / 20۱۳

کم الهل ككې ثبفش ل چې ثكا فپل ل اکة څق ډک ژل پوېښك ا كښزې ر الړ؟ كا هضؿ ك ن ا ك ن ك پيوا ك اكفب پ روڅ کې چې پو البء

.ا البم الړ ي پړئ

ك کبههب، یواب ا ربـ ك ال پ اړ پ ټلګي کې ك ازبك رو الهښې اللې ك .كهېي ګوپ پ روڅ کې هقلهبد ړالې کړئ

ك ثكايي كیي ل څله ؽیز څق هف څ ك؟ پ لډ رګ پ ټلګي کې پوې .ثؾش کړئ

پ لزبى کې ك ثكايي كیي ك ړګېل ا پ ه یو کې یظ ك فپوېل پ اړ .هقلهبد هکړئ

پ عبیي كیي کې پوځبګړي فلای فیل زى لوي كا هئل پ ټلګي کې پ .پواف رګ رو ثؾش اللې یئ

ككې كیي ل ؾو ك ابى ك ثلهومۍ الهل پ څ ي کې كی؟ پ كذ و یې .پړئ

.ك کبههب، یواب ا ایوب ال پ لډ رګ پړئ

.ك ثكايي ا عبیي اكیب ك ازواک ا افزاله الهل ثیبى کړئ

150

۳ / ۳ / 20۱۳

څلورم لوست

.ك لومي ایواى ا ل كیي ك هزوکبر ك څوګالي ثیبى ا ك ىهرذ كیي څېړ

.ك لومي چیي ك کيی ا الئر كیي پ اړ هقلهبد هاړل

.ك یز كیي اځه پ ټلیي ډل

ك ل ا اهپب هبعویي چې ك ثيګو ا غیت ىاك ګب پ به یبكېږي ك هيې ل یل ا ك ثبلزیک ل مبړ څق لېږكېللي ا لومي ایواى ا اىنبزبى کې فپبه

ك ایواى پ ثهي جبیل کې ك هق ن كیي . ل ا ثل ډل یې ل لهي الړلكك لک ررن وبځې ا هػ وبځې زى كهلك ا ځیې ژي ا ثټي ن ك

يي ا ما، ولاهاى نی پ ك مكی ل فا وبځل کېلل لک آ هبه، پی، ډل اهاؽ فیل كهلك چې ی یې ګټه اهاػ ا ثل یې فجیض اهاػ چې ىیبى

. ؾو ا کبذ ډېو كك . پ یې ه

كې . ك كی پ ال ك هړ اهاػ ل ىل ی څق هواجذ، بر ا هال رړ کيل هیالك څق . اهاؽ هز ثیب ك هيكا پ كیي کې ك هالیک ؽیضیذ رو ال کړ

پېړۍ کې ك ایوایب ا لیب ډېوی اهثبة االاؿ پ ګډ رګ (۱۴)ك هق پ وبځل کېلل ك ثېلګې پ رګ اهب، هیزوا ا ایلها ك لا اهب وبم اها

هیزوا ك لوو هة الؿ . كی چې پ هزی کې ك ایوایب ی زو هة الؿ ه ه ك . لیب ا ایوایب ر ك وبځې ړك ا اه ن كاړ ر پبک څيي كی

151

۳ / ۳ / 20۱۳

پ لزبى کې لېاى ښېګڼ . كی روهځ پ كیي لؾبػ رپیو هاهځز ي كیککی اهثبة االاؿ ګڼل ی كی پ كاې ؽبل کې چې پ ایواى کې یې هر

یغببى یل ا پ وچی ډل اهاګبى چې ك لا یغببى كی ل ثكايي كیي پ ایواى کې لي . څق هز یې پ ایوایب کې ك هالیک ؽیضیذ مه کړ

. ایلها ك یغبى پ رګ ك آلاه پ به پېژلل

کل چې ایواى پ كیي لؾبػ . لي اهب ن ك د لې ؽیضیذ ځبز مه کړل ل څق عال پ فپل ېاك کې یې ك هيكا كیي فپه کړ عې ك ثلقیب

كم كیي ك ىهرذ ل هاهځز . پهې هثېږي (اها هيكا)هه هة الؿ پ م هه ف ك ىهرذ ل هاڅوګلیل څق هز ك (هيكیب)کېل څق ك

. ن پ كیي هز کې هلفن کړی

۵۸۳۶۶۰

ځی ك ن ژل رو هیالك . ك ىهرذ ك ژل ك هال پ اړ افزالىبد زى لويپږ ىه کبل ك هق ښكلی ا ځی ه ك ك فو پ روریت و رو هیالك څاه

ل کبل ك هقکې، ىهکبل هقکې یب ن رو هیالك ا پېړۍ ك هق اټکل کړی . كی

. وبځ ماړي (اها هيكا)ك ىهرذ كیي ل فپل پیوا څق ك اؽل فلای كا فلای . ككې كیي پ ال اها هيكا ك ه، ژل، ښېګڼې ا ؽیذ پ به یبكیږي

رو ټل زو، رو ټل ښ، رو ټل ښکلی، روټل کلک ډهي، روټل ؽکین، ىهرذ ك كې فلای پ . روټل ثپړ، روټل قی هػ، فبل، ځالل ا پورویي كی

ن يز چې ككې فلای لپبه پ ازب کې هاملي . فیلې ثبلې ډېو ټیګبه ک

152

۳ / ۳ / 20۱۳

فبلن ا پ، فبل، ثیو، بكه، زو، هلګوی، ك فلالذ ا ؽیذ پاله، ك : كا كي ه هر مکو ۵۴ېک ىکو پاله، ك هػ روټل ډېو ثقښکی ا کوین ولاهاى

. ي كي

ك ىهرذ پ كیي کې اویوي یب ك و، ثلۍ ا بپبکۍ هة الؿ رجیؼ ا ملل ك ىهرذ روټل هو ځبګړ ك فبلن پ ټل اكیبا کې ولم ی . ی كی

ړیال صیذ كی یقې ی ك یکۍ ا ښېګڼې فلای ا ثل ك و ا ثلۍ فلای چې ی ل ثل و ا ښېګڼې فلای ا ثل ك و ا ثلۍ فلای چې ی ل ثل و هجبهى

ككې كیي پ ال كم ك فلایبى ا عبز ك ړۍ ك پيلایښذ ل پیل زى . کي. لوي ا ككې ړۍ ك کبهرو پبی ی ك ثل پوفاله ا ضل ثفذ ي

ف نی كم جذ ا . ىهرزیب ر ډېوی فذ اه وبځکي ن یل ي كینی اه پبک ګڼي ا لوو ك ه ك هة الؿ ك ښې پ ؽیش . ؾوی رل هكي

پيژي ا ن ټیګبه کي رو څ ل ن ا څق بر کړی چې ېڅکل هړي ا ؽبیض هېوهې ن رو كهې . چپ ي ولاهاى بلی ي پ کې مهځل ي

پوېکړي کبى ا ثیبري ي ېښزبى ثبیل پ ښې ثڼې ل هځ . ګبه ژكې يالړ ي، ك ن هړي ا ك ژی هړي یې پ پبک اه کې ا چل ي ا ښبيي

چې پبک فبه پوې لړل ي ثلکې اړی ك چې پ لړ ځبی ا ثوع کې . ك هړ ښقل ثقښکې ګب ك . کېښكل ي روڅ چې ل هځ الړ ي

پ ټلیي ډل ك هىرذ پ كیي کې فجبكد ك ی وېو ټبکل كفب ګب ثیب ثیب یل . كي چې كم كفب ګبې و هځ یب ىل اه یل کیږي

153

۳ / ۳ / 20۱۳

ل ىیوا . ك ىهرزیب پ ال ك ىهرذ پ كیي کې افالیبد هن ا لړ هبم لويككې كیي ل . ا ثیىل و هوزې ا ك نی ال یل ثبلې ټیګبه ی كی

افالي ال څق ی ن كا كی چې ك ښ فلک پ ړالې ښ ا ك ثل ا ویو فلک پ ړالې ثل ي یقې ك ك ویو ا ثل فلک پ ړالې فذ ا ثلي

. کل پ ښکبه رګ ها ګڼل ي ا رغیي ي كي

ژل کل ا اك کل ل فل و ن كیي اړریب ك كا چې ىل ا هیبضذ . ي

ن څک چې کوې ا ىهافذ کې ثفذ كي پ ؽیذ کې هښزیلۍ ا والی ن څک چې څ ك . کې هنل چې ا ن ك هيكا كیي پ ؽوکذ هالي

پ . فهي ك كه ا ېک کبه ك رو و کل لپبه کبىي پيبړریب ن لوي. ښ اګېو ښ یب ا ښ رګاله ډېو ټیګبه کي

کبل پ ؽلك (۵۰)الیر ك . الیر ك الیر كیي ك هإ ا هجو م كیکې رو کيی څق ك هق ك چیي پ هوکيي ثوف کې پ بى الیذ کې ړۍ

ك الیر پ اړ هقلهبد كهو لږ كي چې ك ځی پ ىکو . ر زوګې پوایزې كي. ك ى کړې ك كیې ېټې پ اړ ن ډيو افزالىبد زى لوي. اقي عك لوي

ی وېو څېړک ك ن ىکړ ك ل هیالك څق هقکې اهې پېړۍ ك پبی یب ك ا پ ځي څېړ کې ك الیر ك . پږهې پېړۍ ك پيل پ کل کې ښكلې ك

. (۱۸۹: ۴۲)ىکړی ېټ رو هیالك هقکې پ څلهه پېړۍ کې ښكلې ك

154

۳ / ۳ / 20۱۳

لړ اهىښذ پ الیر كیي کې هجن ا بهقلم كی ن یې ټبکلې ا هقې زۍ ا ثل ي لپبه رقلین ه کړ ف پ هلی چیي پيواى ك الیر پ څېو

. کې ك لړې زۍ ی اقي رغن یي

. کل پ ؽلك کې الیر كیي ك کيی كیي پو ړالې اـ (۲۵۰۰)ك کيی كیي ك چیي ك فلک الی كیي ا كهېین كیي چې ك ثكا كیي كی ن رو

. هیالك هقکې پ چیي کې كافل ی كی

ك کيی كیي پو فاله . ك چیي اهپوارها ډېو لږ ك الیر كیي پلي کړې كالیر كیي ل هړیې څق هز ژل ر پبهلو کړې ف ځيې څېړکي كم

پبهلو ككې كیي ك چوز الی ا وجبلښذ پبیل ګڼي چې ك هځ ر هاملي ثكا كیي څوګ چې پ ثكا كیي کې روهړی هز پو ژل، . پ ړالې یې روال کړې ك

عذ ا كىؿ ثؾض ي كچیي ك فلک ك و ګلی ړ ګړځېل ځک چې پ . اكیب لې یې پ اټکلي ډل كم ال

كم ال ل ك . ك الیر كیي ی کلک ا ټیک هکي عړي (فبلوي ازؾبم)ربی څق همېللی كی ك ولې ال پو اب اړی ك چې ك (هضجذ ا هيي)ىکزه

فبلوي )کهۍ ېاك ا ړۍ ك ازؾبم ك برل لپبه فپل افوبل ا عبهی ل ربی و ونږي کړ ا ېڅ كاې فول رو و کړ چې ك ړۍ عجیقي کبه ا (ازؾبم

ؾن ګډډ کړي یقې ښ ا ویو ن كی چې ك پځ ك مښزې ا ازؾبم پو اب رو و ي ا ك ن پ کبه کې کم فلل اهك کړي الجز ك ابى ك کبه كم

ونږي ك فبلوي ازؾبم و پ الیر كیي کې ك ی ډل عنة، اغناة ا ىوكي . (۱۹۵-۱۹۴: ۸)هکبيې ل الهي ور هېږي

155

۳ / ۳ / 20۱۳

ككې كیي پ ال اړی ك چې چې ق ك هىګبه ك پېښ، فښی ا مو پو ك كې كیي پ . ړالې ك کچي هبم ا فکي پ بى ثې افزب ا ثې پوا يل هه ا پاله . ال هزي ن كی چې فپل ن ع ژي مال ا كک کړي

ښګېڼ کل ل ټل و اى )پ كې كیي کې پيواى ك . څق پیوي ا اعبفذ کړيل ال څق پیوۍ ر هاثلل (ل ن چب و چې ل هږ و یې ثلي ن کړې كي

. کیږي

پ لومي . ك الیر كیي ځیې ؾويې ل لوم چیبيي افزبكار څق امېيهي كيك نی ل ؾو ړۍ ل . چیي کې ك یک اهاؽ ر ډېو اویذ هکل کېل

ي، اهثبة االاف، لېا ا بهیي اهاؽ څق ډک ك چې کلی ي که پ لهړی کې هېوه پ کهي ازبك کې . زي هاهځز کړي یب ي عؾل کړي

. ابي هل كهلك چې روهړیي هز فجبكد ن پ هيل ا ښځ پهې اړلف کل چې ك وی هل ك کهۍ ك هبلي چبه پ ريې کې ىیبد ، فجبكد

. (۱۷۰: ۱۹)ن ك پلو ا وی ك اهاؽ پ رلی پهې اړل

ك چیي ك لوم فلک پ فجبكد کې ی ډل ك الی ا صیذ لیلل کېږي، ك وی )ثېلګې پ رګ فجبكد ك پلو ا هیل ك اهاؽ لپبه، فجبكد ك بګزي

لپبه، فجبكد ك ربی لپبو چې هضجذ ا هيي ىکزه ك ( ښځی فلای)ا بري (فلای. ر (وی)ا آبى (ښځی)یبګ اییي پ به یبكېږي، فجبكد ځوکې

پ اټکلي . ك الیر كیي پ اوال کې پ لد و هـ پ ىال ا ړګېل كیډل ك ىه کبل پ ؽلك کې پ كې كیي کې ېڅ ی هؽبي ا ىیله كی

. څوګل ی

۴۷۹۵۵۱

156

۳ / ۳ / 20۱۳

بزګ ن ښبه چې ك چیي فلک یې پبک ګڼي ك کيی ك هکړې ا ښقل . یو ك

کيی چې . کيی کښښ ک چې ی ایلال، هی بک ا ګټه مړی يك چیي ك واط پ به هه كی فلک یې كې ر څل پ فپل ټلیي كل کې

ك چیي ك فلک پ ال ن ی كیي ثټ ایښكکی ا . کبه ل ا هښزیي ايثویبلی هإلو كی چې کزبث یې پ هزی کې ك كیي هز پ رګ کبهل ي

. كی

157

۳ / ۳ / 20۱۳

: ك کيي كيي لړ اهىښذ

ک څ ن ك کيی ىیبر پبهلو افالیبر ر ك ف ل كې و و لړ اهىښذ ك ن پ ال پ ثوي عجیقذ کې ښ الی . ك ك پ كیي کې پ څوګل لیلل کیږی

ی الي هجذ ا ثقښل ك ك کيی ټل کزبث هزقبلی ا لړ اهىښز ر لک ك . ځيی نرې لوي، ثې وېو اهثبة االاؿ ك ن پ كیي کې وبځل کیږي

آوبى وبځ، ك عجیقذ هه لهر لک ك ځوکې، ك چیي ك هو پږهۍ، ك ن ایوبى ل قي ؽبلذ څق هایزي . چیي ك هو مو ا یل وبځ

. (۲۸۰: ۱۴)ا افالیبر ر یې كیبیي عج ا اړؿ هکړی كی

کيی ټلیي ك هقبوري آكاث ر ډېو اهىښذ هکي، ن پ ټلیي چبه کې ك هر هبثل ړالیي کي، ثېالثېل ښ فث ا ىضبیل ك کيی ل فا

څل ي ا فؼ یؾذ یې کړی كی چې ل ن څق لاذ ا هښزیلي، ایوبى، ښ چبهچلل، کښښ ا ىیبه ګبلل، فلالذ، ښېګڼ مښزل، افزلال، ك

ك ن كیي كا كیي . ؽیذ پلټ، بی ا هزبثل اؽزوام ا كهبی یبكی ژل لپبه ی افالي رګلهی كی، ك كی كیي ل آفود و كهو وکبه

. ا ك هویې ا ثیب ژل پ اړ یې ېڅ ثؾش كی کړی. لوي

کيی كیي ن پ ربی فیل لوي ف ك فوىبي ؽلد العك پ ثڼ ، ا ك ولې پېړۍ ل پيل و ه ك پځ ا آوبى پ فجبكد پبرې كی ا ل رېو اهاؽ

. څق پ لومې ثڼ وبځ کېږي

:يز كيي پ عبپبى کې

کبل رو هیالك (۶۶۰)یز كیي ك ړۍ كهېین لومي ضقي كیي كی چې لومزیب یې ككې كیي یاىی ځبګړ ك فپل پيوا یبي ؾوی ا هلی . ك هق ر هیږي

158

۳ / ۳ / 20۱۳

. ك كی پ ال لهړی الي هقل ك عبپبى عيیوې كي. صجبد ر ثڼ هکل كيهیکبك لهړی اهپواعه ك لوو ك ال ل رکن څق چې ځوکې ر هاټيذ ی

څاهل هک پ ؽلك کې ك ك ه كی (۱۴)كم كیي ك . كیلک څګ چې پ قي اثزکبه هځ ر . روڅګ ژل كهلك (ثكايي ا کيی)

كی هاملی ل ولې کجل ېڅ ډل ثل ا رجلیل ك ن پ هل ا هل کې زى . لوي ا که ځبګړی ډل یې پو ړالې ىقبلیذ کي

: ك يز كيي لړ اهىښذ

ا رؾذ اليؾي . لپبه ازقوبلي (فلای)کلو لړ اهىښذ (کبهي)پ كې كیي کې ك . كی (لړ)هقبيې

وی هة الؿ چې ) «ایيابګې»ك عبپبى ك فلک پ ال ك هه هة الؿ ی ل ثل (ښځی هة الؿ چې كفد ثل هکي) «ایيابهي»ا (كفد کي

و اريب کړی ا ه ټل اهثبة االاؿ ل كی څق ىېږېللي كي ن اځه چې ك اهثبة االاف پ اړ پ كې كیي کې زى لوي پ ثپړ رګ ابى و هر

الی لوي ك ثېلګې پ رګ نی ىېږېللي كي، اك یې کړی، االك یې كهلكل، کبګې یې کړې كي، ؽوبم یې کړی، بهك ي كي، پ و ا مضت ي كي،

هف یې کړې، فللي یې كي، ژړلي یې كي، ثل ا هك یې یلي، های یې کړی، ژ ك . یې کړې ا پ پبی کې هړ ي ا پ ځبګړي ځبی کې ښځ کړای ي كي

عبپبى اهپواعه ك كې لوي چې نی ك هورجې ا هبم پ روریت و ثېور ها ك لوو هة : ل پهر مکو ی ك اهثبة االام څق كهې ځبهي. ژلي کړي

ا ك لوو هة الؿ . الؿ، ك پږهۍ هة الؿ ا ك عىبى هة الؿ ىیږېللي كيك ولې ؾويې . ۍ ر زوګې پوازې كي (عیور)څق ك عبپبى لهړی هیکبك

ا ككې كیي . پو اب پ عبپبۍ ټلې کې ك پبكب ا اهپواره وبځ لړ هبم لوي

159

۳ / ۳ / 20۱۳

پ ال ېاك پبل ا كیي كزی پ ی هكیو کې هاځي ځک چې ك نی پ فبه . (۱۲۹-۱۲۷: ۳۰)کې ی فذ ك لوو الې ژل کړی كی

كا چې ك عبپبى ك فلک پ كیي ال کې اهپواعه ك لوو ك الې ىكکړ ك ځک ك اهپواعه اعبفذ ا فجبكد ك فلای ك فجبكد ا اعبفذ پ بى پ هلي ا كیي

ك كی پ ال ككې ېاك فلک ك ك مکو ی اهثبة . ىوایض کوې وېول کیږياالاف االك كي ا ل كي کجل ك عبپبى فلک فپل ځبى ك ړۍ ك فلک اوه ا

رورل مه ګڼي ا ك پبكب ل ىوهبى و ن عګ عګړ ا پو ړۍ ثوالی ك ك ) هیالكي کبل پهې ۱۹۴۵كی ل هلي ا كیي عبیج څق وېول کیږی، رو

كمې فیلې ك عبپبى پ فلک کې ځبګړی غقیذ (كیوې ړیالې عګړې پبیاهپواعه ك وبځې ا ك )كهلك ا کل چې عبپبى ث كې عکړ کې هبر فړ، ك

ال ه ه ل فپل پقاي (ثوالی پو ړۍ (ك عبپبى فلک)ړۍ ك اواى عهښذ ا ځال څق پبرې ف پ ټلیي ډل یې ل م څق پبک ، ا

. ن ك فپل فلک پ اوه اېل ا ك اهپواره پ آوبی اېل هقزل كي

پ عبپبى کې ك اهثبة االاف وېو كهو ډېو كی چې پ هؾو رګ ك ټل ك ك لوو هة . ا یاىې ی هؾلك وېویې وبځل کیږي. وبځل اهکبى زى لوي

. الؿ ك اویذ ل هقې ك ټل پ و کې واه لوي

فجبكد پ هقجل کې پ یاىې رګ رو و کېږي پ ګډ رګ پ كې فجبكد کې ك هقجل پو ړالې فضؿ ا راضـ بهل ك چې ك وټيټل پ ثڼ رو و کېږي

. ځیې فز ك رقؾین ا فجبكد لپبه ال پړکي. ىګى ل كهو كك كي نه؟

160

۳ / ۳ / 20۱۳

. کل ا اهثبة االاف ر ك هبكي ډالی هکل ن ك فجبكر ی ثوف ګڼل کېږيپ اوال کې ك یز كیي ك پيوا فجبكد یاىې هقجل ر پ هارل ا اؽزوام ا

یز كیي هز روكې چې پ پږه هیالكي پېړۍ کې ك . كفب و پبی ههيا فپل . ثكايي كیي ا کيی كیي فپل ټیګ ا روریت ی ال څوګل

ابي هقزلاد یې ك ه هامل اكیب پوړالې ك هبثلې لپبه ل ثو څق هؾن ا ررن . روریت کړل ا هقکې ل نې ك عبپبى ك فلک هقزلاد ك پځ وبځې

وبځې، یک وبځې، پبكب وبځې، اهاػ وبځې ا ي يوبځې ك فبیل ټلګ ف كم هقزلاد ك یز كیي پ چکبټ کې هاملل ا ك ی

هغن كیي ؽیضیذ یې مه کړ ا هز ل نې پ كې كیي کې پ ټل اهثبة االاف کې یاىې ی ك آوب هة الؿ رلی ا وبځل ا ه اهثبة

پ كې كیي کې وثېو پو پبكب . االاؿ ك پویب ا ي پ ؽیضیذ کې هاکىیږيوبځې ك عبپبى ك رکن مه الي، ك یک ك اهاګب رل ا پېڅلزیب ا

ولاهاى ك ټلیي كل رو و . کهی افال ر ن ډېو اویذ هکل کېږيکل، ىړهریب، هښزیلي، پبک لوي، االك كهلكل ا ك هػ ا ري پېڅلزیب، ك هړ

: ۸)اهاګب ك الښ رغلیل لپبه ل كیي عبیج ا رکبلیي څق وېول کېږي ۲۳۱-۲۳۳) .

ك عبپبى فلک ل پځ و هی ل یز كیي څق، و و هی ل ثكايي كیي څق .ا ك فلن ا پې روال کل و هی ل کيی كیي څق ىك کړې ك

161

۳ / ۳ / 20۱۳

لډ رګ .ك ایوایب ا لیب افزبكي هزوک عبد پ لډ رګ ثیبى کړئ .ثیبى کړئ

.پ ىهرذ كیي کې ك لړ اهىښذ پ اړ څ پېږئ، یې پړئ

.ك ىهرذ كیي افالي ال پ لډيي و څوګل کړئ

څګ کلی چې ك الیر قیذ ك کيی ل قیذ ك کيی ل قیذ و پورل کړ؟

ربی چې ك الهې ا عویې پ هقب ك پ كیي لؾبػ څ ډل ريیویږي، څوګل .هکړئ

.پ هقزلار کې وېوئك لوم فلک كی؟ ن ك چیي صیذ څ ی

.ك یز كیي رؾذ اليؾی هقب ا ك ثڼې افیزل فذ یې ثیبى کړئ

.ك یز هه اهثبة االاؿ کم كي؟ ا ك ن الي ا عجیقي يز ثیبى کړئ

ك كیي هبیل اړیکې ل هلي هضفبر و پ یز کې څ ډل اهىئ؟ پ لډ .رګ یې څوګل کړئ

ك عبپب قلک ل یز كیي ا ه اكیب څق څ ډل ګټ پهر کړ، پ كې اړ .لډې هبلې لیکئ

164

۳ / ۳ / 20۱۳

لوهړی لوست

.ل لي كيي و ك االم پېڅلي كیي ك ژكېالي ك ليم رقی .1

.ل ثكايي كیي و ك االم پېڅلي كیي ك ژكېالي ك ليم رقی .2

.ل ىهرذ كیي و ك االم پېڅلي كیي ك ژكېالي ك ليم رقی .3

ک څ ن ك اكيب ك ژكېالي لیکاال ك االم پېڅلی كیي هر الی ا ژكیالی ك . ل ضقي اكیب و څوګل کړی ف ىهب پ ال كم ژكېالی كهو ليم لوي

االم پېڅلی كیي ی وبي ا الي كیي كی ا ضقي اكیبى ك ابي اقب ا مړ پ ال ضـ ا ربی ي كي ل ولې کجل ك نی روهځ ك ژكېالي

هږ څ ي ا که هزوک ا ګډ ع ك االم پېڅلي كیي . ليم لیلل کېږيا ه ضقي اكیب روهځ ك ژكېالي ا هر الي لپبه افل؟ هږ پ كې لذ کې ل ځی ى ضقي اكیب و ك االم پېڅلي كیي ك ژكېالی ك ليم زالی

: ك ثېلګې پ رګ ها افل

څوګ چې ك االم پېڅلی كيي ی وبي كیي كی ا لیي كیي ی ضقي كیي كی پ كاړ اكیب کې رو پبهلوې ا كذ څق هز پ څوګل ډل پېلل

ك االم كيي . کېږي چې ل آه پ كې كاړ اكیب کې هزوک ع زى لوي

165

۳ / ۳ / 20۱۳

و م ر ك نی پ فپلې ژثې پینوجو ؾو ك اجیب پ ثوف کې كاكی چې اهلل څق پیل ا پ فبرن االجیبء ؽضود ازي ا كم لل ل ؽضود آكم

پبی ههي پ كاې ؽبل کې چې پ ليي كیي کې ل آه کم پینوجو هؾولا ك یلایي . ا آى هإ ا ثټ ایښكکي یې ن بهقلم كي. زى لوي

. کزبث ك هایبر ا ه ثوي هز پو اب الړ كي

ك االم پ پېڅلي كیي کې فوة پو فغن، پیي پو ره، زوي پو ىیو مه الی ك کواهذ ا ىضلیذ هقیبه ك ی ق پ ری کې ك پ كاې ؽبل کې چې . لوي

پ االم كیي کې پ . پ ليي كیي کې عجبري رجقیض لړ پړ ر هېللي كيیاىې ی فلای فیل زى لوي پ كاې ؽبل کې چې پ لیي كیي کې وک

. ا پ هغل رګ ك څ فلایب وبځ روو کېږي

پ االم کې ځبګړی افزبكي ؾبم زى لوي چې پ ښکبه رګ ثیبى ی كی ف پ االم کې ك ه . پ لیي كیي کې ك فبیل روهځ ښکبه رضبك لیلل کېږي

روهځ کوک پ څوګل ډل هك ا ملل ې ا یل کېږي کیلای ي ن م چې پ كاې ؽبل کې چې پ . روې کوک کېږي روکوک ککي م څق مه ي

. ليي كیي کې ك ه روهځ کوک ا يود زى لوي

ر ك فجبكد کل ا وبځې لپبه کهې یلې ك االم پ پېڅلي كیي کې اهللیب ثلې ې ر اړریب لیلل کېږي ف پ لیي كیي کې ثزبى ك فلای ا ابى

ك االم پ كیي کې ك ابى وثبي . روهځ هځګړرة کي ا ی هوک كیي كی. ز اهب پ لیي كیي کې رل ك ابى ل وثبۍ څق فجوې کېږي

ك االم پېڅلی كیي پ افالي، یبي، کهي، ازبكي ا ه ؾبه کې ځبګړی ؾبم لوي پ كاې ؽبل کې چې پ لیي ؾبم کې كم هاهك لپبه . ځبګړی ؾبم ز ا ك ثې اب كك ا رلیل پو ثټ ټیګ الړ كی

166

۳ / ۳ / 20۱۳

پ االم کې غلۍ پ هیواس کې ټبکلې ثوف لوي ف پ لیي كیي کې ك غلۍ االم ی ړیال كیي كی ا هځ پ هځ پ ړۍ کې پوافزیب . لپبه كم ثوف ز

. پ كاې ؽبل کې چې لیي كیي ك لزبى پ فبهې پهې هؾو كی. ههيك االم پ پېڅلي كیي کې ك اهاګب پ ربـ ا ؽلل فیل زى لوي ف پ

. لیي كیي کې كم كاړ فیلې ك كی ك فبیل اب ا هوکيیذ عړي

ك االم پ پېڅلي كیي کې ما یب کم ثل ژی وبځل کېږي پ كاې ؽبل کې . چې پ لیي كیي کې ما ی پېڅلی ژی كی ا ژل یب ؽاللل یې بها كي

. ولا هاى ه ډېو رپیو

167

۳ / ۳ / 20۱۳

ك االم پېڅلی كیي ی وبي كیي كی پ كاې ؽبل کې چې ثكایي ی ضقی كیي ك االم پېڅلی كیي ك ی الي پینوجو ك رقبلیو ثو ثټ الړ كی هګو ثكایي . كی

. كیي ك ثكا پو ق رقبلیو الړ كی چې الي پینوجو كیك االم پېڅلی كیي ك هجبیذ ا پ ګښ کې ك بزې پ کلک هقبلو كی ف

. ثكایي كیي ك هجبیذ هجوي ا الهښ کيك االم پ كیي ؾبم کې وی ك فپلې هېوهې ا نیو هبهب ك يې هزکيل ا

کلۍ کې فپل هېوهي ا یاىیی (۲۹)پ كاې ؽبل کې چې ثكا ث . هل كیك االم پ پېڅلي كیي کې کبت . ىی پوېښك ا پقپل ك كښزې پ له هاى

ا فیواد مښزل ثل ا بړ فول كی پ كاې . كذ ا هلګوی كیك اهللؽبل کې چې پ ثكایي كیي کې فلک ر اعبى هکړل ې چې فیواد هاټل ا

پ االم کې ك اهاګب ك ربـ فیل هك کړی ې ف پ . فپل فېټ هړ کړي. ثكایي كیي کې ك اهاګب ربـ لپبه رجلیل کېږي

ر فجبكد ا وبځ کېږي هګو رو ټل هو كاك چې ك االم پ كیي کې ی اهللك ثكا پ فذ کې ك ن كیي ل لړ اهىښذ ا ك فلای ل عك څق هکو ا

. رو ن هز هزقج پیوا، ن یې ك هقجك پ رګ هلی كیك االم پ پېڅلي كیي کې ك ژی وثبي ځبګړی اهىښذ هکړل ی پ كاې

ؽبل کې چې پ ثكایي كیي کې ك ژی وثبي ملل ې ولا هاى ه ډېو . رپیو

168

۳ / ۳ / 20۱۳

چې ) ك رقبلیو پو اب ك االم پېڅلي كیي ك الي ؽې ا ك ؽضود هؾولالړ كی پ كاې ؽبل کې چې ىهرذ (یذ یې ك الي پینوجو پ رګ هقلم كی

كیي ك ی هجن ق ك رقبلیو پو اب چې ىهرذ رهېږي هاهځز ی كی چې . ك ی وېو کب پ ال ن ی اىبی قیذ كی ا اقي عك لوي

ك االم كیي پېڅلی کزبة وآى کوین الي کالم كی چې ل و ډل رؾویو ا رنییو څق پبک ا هؾيػ پبرې ی كی پ كاې ؽبل کې چې ا زب کزبة ابي کالم كی ا ل فپل پړ و كاې ګډ ی چې ی ل ثل و رپیول یې بهوکي

فجبكد کېږي ف ك االم پ پېڅلي كیي کې ك ی ا الویک اهلل. ي كيك االم . فیل لوي ا وبځ یې کي (یيكاى ا اویوي)ىهرزیبى پ ك فلایب

پېڅلی كیي پ ټل اړف کې ځبګړي ؾبه لوي ف ىهرزي كیي كم هاى االم ی وبي ا ړیال كیي كی . ؾبه لوي ا ىیبرو پو كك الړ كی

چې پ ړۍ کې هـ پ پوافزیب كی هګو ىهرزي كیي ضقي ا پ م پهې هؾلك كی چې ه ه هـ پ ړګېل كی، ولا هاى ه رپیو، چې ک پ كې اړ

. هؾبج ي ك ك فلایب ك رپیو پ هد کې ث ثې وېو پبڼې ډکې يولا هاى كا چې ك االم پېڅلي كیي ژكېالی ل ه ضقي اكیب و الىم ا اړیي كي، ی ښکبه فجو ك ا كې ر اړریب ز چې كم ثپړ وبي كیي ل

ه ړ اكیب و چې که ىوكي ا ټلیي زي پ كیب ا آفود کې ل هځ ي ړی، پورل ا ژكې ښكل ي پ كاې ؽبل کې چې االم پ ټل ځبی،

فز، ا ك ابي ژل پ ټل ىوكي ا ټلیي اثقبك کې ځبګړریب ا بهلزیب ا پ پهر ډل هږ كم ؽیذ یاىې پ كهېی ضقي اكیب کې ك ځی . لوي

. ثېلګ پ روڅ کې څوګل کړ روڅ چې هټی ك فواه ل هځ ي

169

۳ / ۳ / 20۱۳

ل ضقي اكیب و ك االم پېڅلي كیي ك ژكې الي ك ليم پو هضؿ .1 .ئفجوې اروې کړ

؟هږ لې ك االم كیي ژكیالی ل لیي كیي و الىه ګڼ .2، پ لډ ئك االم پېڅلي كیي ا ثكایي كیي روهځ ك رپیو پ اړ څ پېږ .3

.ئرګ یې پړ .ئل ىهرذ كیي و ك االم كیي ك ژكېالي ك ليم الهل څوګل کړ .4ل پ اكیب پهې اړل ئل ضقي اكیب و ك االم كیي ك ژكېالي ه .5

.ئربلیيبر کې پلټې لذ ك ال ازؾکبم ا ټیګبه لپبه ل الىه هبثق ا كهي هاك څق ك ك .6

.ئګټ افل

170

۳ / ۳ / 20۱۳

ن لوست دوی

.ك وبي اكيب ك ال ا ىوفبر پ اړ هقلهبد ړالې کل .1

پ افزبكي چبه کې ك وبي اكیب ك یالي پ اړ هقلهبد ړالې .2 .کل

ل االم و ك اي یكیذ ا اي هیؾیذ كیي ك ژكېالي پ اړ .3 .ك هقلهبر ړالې کل

ل كیي لک څګ چې څ څ اهې یل ي ټل وبي اكیبى ك ؽضود آكم رو كیي پهې ك افزبكار، فجبكار ا هقبهالر پ څق یلی ك ؽضود فبرن الجییي

ال کې و ی كي ا کم رپیو یې روهځ لیلل کېږي ف پ فولي چبه ا ىوفي اؽکبه، ك فجبكر ا هقبهالر ك رو و کل څوګالي کې ك هال ا فولي

. اهکببر پ پبم کې یل و ی ل ثل و رپیو لوي پ كیي کې لک څګ چې ابي رکن ر پ ك ثېلګې پ رګ ك ؽضود آكم

ا ثي ثي ؽا فلیب الالم ك ځوکې پو و کلک اړریب ا ن ؽضود آكملهړي ابي هه ا پاله ك هه ا فه کبػ عبیي ف وط یې كا

ل اهې ثبه كاه ا چې ك ی فذ مجوګي ي ک څ ن ثي ثي ؽا ك هزۍ ګېډې ا ؽول ؽضود آكم. و ځل یې ی ىی ا ی له ىېږل

له ك هقکیۍ ګېډې ا ؽول ىی ر اك کل پ كاې ؽبل کې چې پ هزی . وبي وایق کې ك فه ا هه اك عاى لوي

پ ویقذ کې ك ك فیل پ ی فذ کې رو یې کبػ ك ؽضود یقةاللې هازل ها لک څګ چې ن ك فپل هبهب ك لڼې اك کړې ې پ

171

۳ / ۳ / 20۱۳

ا ثل یې هاؽل هېل ا ك ولم ئی یې لی. كاې ؽبل کې چې كاړ ژلۍ ېعلیل الله پینوجو پ فذ کې ك مال کل وفي ؽل ا يا كا چې مل ثبیل ك مالم ا هویي پ رګ ك مال کړی ی هبل ك فبل پ هلکیذ کې هازل کېل ا پ ولې ډل ك فجبكر، هقبهل، فناث ا ه فولي چبه ا ىوفي اؽکبه پ

ف ك كیي پ ال کې ك وبي اكیب روهځ . څوګالي کې رپیو لیلل کېږي پو عك، ك اجیب پو عك، ك وبي کزبث، ېڅ رپیو ز لک ك ی اهلل

هالیک ، ضب ا له، واط پل، عذ، كىؿ، پېوي ا یغبى پو عك فیل كا ال ك ؽضود آكم، ؽضود یش، ؽضود اكهی، ؽضود ػ، . لول

ؽضود اثواین، ؽضود اوبفیل، ؽضود اؾ، ؽضود یقة، ؽضود یو، ؽضود هی، ؽضود ىکویب، ؽضود یؾیی، ؽضود فیی ا ؽضود

چې ك . هؾول هغيی الم اهلل فلین اعوقیي ك اكیب روهځ ګډ ا هزوک كي. ثېلګې پ رګ ك څ ر هه ه ك فذ ا هال پ روریت و مکو ل

ک ك یكیذ كیي ر پ ربهیقي لؾبػ پبهلو ي كا كیي ربهیقي لومیب لوي ا ك رقبلیو پو ثټ پېڅلی ا وبي كیي كی چې ك ثي اواییل ك پینوجوا

الړ كی ف کل چې ك كې كیي اي ؽبلذ کزل ي پ ن كاړ کې اللې : رپیو زى لوي

ك االم كیي وبي کزبة ك وآى کوین، لوي چې ك و ډل ابي الي ا ك ن ك هيوا پ ال كهو (رهاد)رؾویو څق پبک كی ف ك یكیذ کزبة

. رؾویو ا ال پ کې ې چې كې اي کزبة ر وبي کزبة یلیاالم ی ړیال كیي كی پ كاې ؽبل کې چې یكیذ پ یكي م پهې اړل ی

االم ټل الي جیب ثبلې فیل لوي ف ای یكیذ كیي یاىې پ . كیي كیؽضود هی ا ؽضود بهى فلیوب الالم افزبك کي ا ه ټل الي ثیبى

172

۳ / ۳ / 20۱۳

ك االم پېڅلی . یاىې كا چې یې هي ثلګې ك نی پ اړ بړ فجوې ن کيكیي ك لې، الهزۍ ا اهي كیي كی هګو ای یكیذ ك ؽلن ا رېوي، ثې صجبرۍ

. (۶۷۷- ۶۶۷: ۲۰). ا ثې اهۍ كیي كی

ا كاكی ی ځل ثیب ك اي یكیذ كیي ځیې فبیل پ اللې رګ ل ؾو رېو ا پ ییي و یلی چې ك كې كیي ېڅ ی فیل ك االهي ویقذ ل افزبكي

ک ك یكا ربهیـ ر هواعق ي پ څوګل . ال و ك پورلې ړریب لويپېلای چې كم ومړال م رل ك وک، رغین ا ګټې رو ال کل ر هیل

فها ډېو پینوجواى هر ا ك نی ك ولم فیلي اؾواه ل کجل اهلل. كهلكنی ل هو څق ل رل هز بهوي پ وبځ ا ن یې ك لی . ازلي كي

ی ك نی ك فلای م كی ف ی ك نی پ ال رل فغب کبه . هبه فجبكد کك كی پ ؾو ی یاىې ك ثي . كی، مال ر اهو کي، هزقت ا ثې هؽو كی

ر مثیؼ اواییل فلای كی ا ه و كښوي لوي یكیبى ؽضود اؾب. كیاهلل ایي پ كاې ؽبل کې چې پ اړ رګ مثیؼ اهلل ؽضود اوبفیل

یكیبى ل ن هبكی ىکو و چې لوي یې ك یبهذ پو هځ، ك آفود پو صاة ا فبة كهو فیل لوي ا پ اي یكیذ کې ن كم هضفبر ر ووي

. ك كی پ ال صاة ا فناة پ ولې ړۍ کې هکل کېږي. نرې ې كيصاة یقې ث كې ړۍ کې ثوی، فناة یقې پ كې ړۍ کې بکبهي، هوییزة ا

ك ني ل ؾو یكاى پېڅلي ا پور ل كی ه فلک بلي كي ا ك . ملذژی پ ځبګړې رګ ك ن پیب ا وکى پ څېو كي چې ك نی پو ړالې

ك یكا پ ال ؽضود فیی . و ډل فیبذ فلای ر ك ژكې کېل الهل ګوځیك كی ل ؾو یكي . پ بهوؿ ډل ل هه څق ړۍ ر زوګې پوایزې كي

. كیي یاىې یكا ر ځبګړی ی ا ثل څک ه پهې ي اړلېلای

173

۳ / ۳ / 20۱۳

كلز ك اي هیؾیذ كیي ځیې هقزلاد مکو کیږي چې ك و ی رپیو ل االهي هږ كلز ك االهي هقزلار م پ . هقزلار و پ آبۍ ك ىن ا كهک ړ كی

ځبګړ هاهك کې افل ا كم هبه ا ژكېالی هؾال ر پوېږك چې ك . ازبك رو الهښې اللې ك كې ك اكیب روهځ ژكېالی ا هر الی څېړي

پ كې کې ېڅ ک ز چې ؽضود هیؼ، فیی اثي هوین فلیوب الالم ك اهللا وبي كیي یې كهلك ف آوبى ر رو پهر کل هز كم كیي . ثل ا هل كی

: ډېو رؾویو چې كاكی هږ ك اي هیؾیذ افزبكي ؾبم پ اللې ډل كهپېژ .(اة، اثي، هػ الل)پ رضلیش فیل لول - ر پبهل کېږي فیل پو كې چې ك یبهذ پ هځ الي هؾبج ؽضود فیی -

ک څ ن ك ن پ فث کې ی الاى ثویذ زى لوي چې ن كا هؾبج .روو کړی ي

ا ه ابب ك ګب ل ك ؽضود آكمفیل پو كې چې ؽضود فیی - فپل یاىیی ىی ك ه ابب ك کجل پ فپل فښ پ كاه ځړېل ا اهلل

ګب لپبه وثبي کړ، ن ښـ ا رو كهې هځ هز عګ ا آوبى .لهي الړ

ك قو ا رجیؼ پ ثڼ ك لوځ پو اكا کل فیل لول چې وېو یې هقلم كی ا ك - .به ا هبښبم لوبځ لپبه ډېو ټیګبه کېږي

ل مړ فړ ا مښ څق پو هژ یل فیل لول الجز یاىې ل جيیغبر ګټ - .پهر کېږي

.ك لیت پو پېڅلزیب فیل چې ك هیؾي رپ ښ ك -.پو رقویل مل فیل لول چې ل ګب څق ك پبکالي ك یلې پ رګ ي -

174

۳ / ۳ / 20۱۳

.ك وکىي ك مښې پو ؽاللالي فیل لول - .ك وی هبهب ك فزې پو ؽواهالي فیل لول - .ك ك فړل ا واة څښل پ ؽاللالي فیل لول - .پ ګب افزواه رو نې چې ګب یې څډل ي -پ عال هکل فیل لول پ كاې ؽبل کې چې هېوهي ك ىب هورکج ې ي ولا -

هاى ثیب ځلي اك هر ها كی پ هجبیذ ا ك اك پ کل فیل لول پ ځبګړې رګ كیي هجوا ر، ىیبد وېو ك زى لوي، یاىې یې ښځې

.و اك کېږي ا ث

.(۴۹۲- ۴۸۹ : ۹). ك اهرلاك پو هـ فیل لول -

.ك کلیب ل فا ك ثقښی ك کبهر پو پلهل فیل لول - .ك هیؾي رکن پو ىیبرالي فیل لول -ل ) ۱۴ك واث ا ن فړ پو ؽاللالي ا ثللى پو ن فړ چې ك اپویل پ -

الجز ك ؽضود . فړل کېږي (هویب څق ك ثي اواییل ك ژمهې هځ پ یې ا مښې و، پ كې هقب چې ك ن رقلیوبد یې رو ال کړي فیی

كي ای هیؾي كیي كې ډل افزبكي ال ا فولي ؾبم و ل ن وبي ر بىل ی پ ىوق كیي و چې علیل الله پینوجو ؽضود فیی

څګ اهکبى لوي چې كې كیي ر وبي ای پ كاې ؽبل کې چې كهې . اټي لويواة څښل ا ك فړل ؽالل ولا هاى ك . ګ ابیو ثبلې هقزل كي

. پ ولې رګ ه افزبكاد. وګىي ك مښې فړل ها ګڼي

175

۳ / ۳ / 20۱۳

.ئپ وبي اكیب کې افزبكي ال ا ىوفي اؽکبم و ثېل کړ .1

ك وبي اكیب افزبكي یالی پ هلللـ رګ پ ټلګي کې ك ازبك پ .2 .ئالهښ ړالې کړ

کل کل وبي اكیبى پ فولي چبه ا ىوفي اؽکبه کې ی ل ثل و رپیو .3 .ئلوي، كم هضؿ ك یڅ ثېلګ پ روڅ کې ك پړ

.ئك یكیب كیي ك اۍ ضقې ا ربهیقي پل ل االم و هبه کړ .4

كا چې االم ك لې ا اهي كیي ا ای یكي كیي ك رب رویقالي ا ثې .5 .ئاهۍ كیي كی كا هضؿ ك ګوپي کبه پ ډل ك ثېلګ پ روڅ کې پړ

.ئك اي یكیذ كیي و فیل ل االهي فبیل و پورل کړ .6

.ئل كې لذ څق ك اي هیؾیذ كیي فولي ؾبم ټبک .7 ا .8

كا چې اي هیؾي كیي ی وبي كیي ګڼل کېږي ك یڅ كلیل پ روڅ .9 .ئکې یې صبثز کړ

176

۳ / ۳ / 20۱۳

1-

هآخذ .وآى کوین .1

. 1384: کبثل. هواکي هن آییي ثكائی كه اىنبزبى. اثوایوی، هؾول اؾب .2

: کبثل. روعو فجلالوبى هلكی. پیل كم ىلي یبی. االای، اؽول ىاك .3 .1369هوکي رؾیبد فلم االهی،

کزبثيوی ىاه، . روعو فلی انوؽلجی. 1ط . ربهیـ هقزو ىلي. آی، هاثود .41385 .

. 1345. هػ كه لوو كیي ىلي.ثبة الؾائغی، واهلل .5

: هو. روعو هؾول یو هی. اليليخ ىی الو. ثل هبى، اهیل .6 . 1945كاهالوقبهه ثوو،

کزبثيوی . کزبة ال. ربهیـ ىلي هنات عبى. پبىاهگبك، ثبءاللیي .7 . 1346اوای،

. 1347، رواى،............ربهیـ اكیبى. رواثی، فلی اکجو .8

: پبه. ط فغبیی. روعو م. بفذ اكیبى هنات عبى. عی، هبـ ثي ؽوبك .9 . 1386كا،

كا کزبثقب، : پبه. عجـ م. ربهیـ هقزو اىنبزبى. ؽجیجی، فجلالؾی .101377 .

هکزجخ الضخ : البوح. الغيء االل. ربهیـ االالم. ؽي، ؽي اثواین .11 .1963ح، يالوو

. 1348اى واد کزبثقب اثي یب، . ربهیـ اكیبى. ؽکوذ، فلی انو .12

په ماخذونو کې دري

الفاظ باید پښتو ته وژباړل

.شي

177

۳ / ۳ / 20۱۳

الوغل االفلی للئى : هو. الولیخالول ىی . القوثعلی، فلی ؽیی .13 .1973، هیخاالال

.رواى، چبپقب پو، ة د. ؾبهبد هنجی كه عبى. هضی، بن .14

. 1344ازبهاد آیب، . ربهیـ اكیبى ثيهگ. هضی، بن .15

- ؽبئب- اهکبب- حي االالمحالقیل. قیل، القي هؾی اللیي كیت هز .16 .2006ؽلجی، . كه.هيلارب

هغجقۀ فوهی، : کبثل.رغلی فلا كه آىب اي. لغی، الػ اللیي .171384 .

القوثی لالفالى الو : كه. القوة الیك ىی الزبهیـ. ، اؽول .18 .الغجبفخ، ة د

. روعو هچو فلایبههؾجی. ربهیـ هقزو اكیبى ثيهگ. بل، ىلییي .19 . 1355ؽهی،

ثبړ عوبل الليي ژ. ك ا ك اكيب پورلژى هنجپيړيالكى. این. بل، ای .20 . ١٣٨٦ ټل، كا فپو ك:ښهیپ .فوىبى

. 1346. 1ط . اكیبى هکزجبی هنجی ل. بیگبى، كاهی .21

. روعو هؾول اثواه ىزؾی ميی. ربهیـ جد اجیبء. بثی، هؾول فلی .22 . 1382 فای، : پبه

. روعو اثثکو ؽي ىاك. كازبى پیبهجواى كه وآى. عجبه، فيیو فجل اليزبػ .23 . 1384اؽبى،

178

۳ / ۳ / 20۱۳

الوزؾلح کخالو: ثیود. 1 ط .رقویو فبم ثلیي االالم. الغغبی، فلی .24 .1970للزىیـ،

. 1336، :........کبثل. اىنبزبى ثیک ؾو. مجبه، مالم هؾول .25

. 1320رواى،. 1ط . یو ؽکوذ كه اهپب. ىومی، هؾول فلی .26

....الغبهـ الؽکبم الواى. وعجی .27

البوح هغبثـ كاهالوقبهه ثوو، . ربهیـ اليليخ اليبيخ. کوم، یو .281929.

هغبثـ كاهالوقبهه ثوو، : البوح. ربهیـ اليليخ الؾلیضخ. کوم، یو .291929.

.، ة د:.......کبثل. اىنبزبى كه پور ربهیـ. کياك، اؽول فلی .30

بىهبى . روعو ایوط پيک یب. وگنذ كیبی ثيهگ. کییو، عىه .31 . 1340کزبثبی عیجی،

کزبثيوی . روعو یل بن ؽیی. رولى االم فوة. گزب، لثى .32 . 1347االهی،

كاهاؽیبء : البوح. رقویت فبكل ىفیزو. اللحؽضبه. گزبه، لثى .33 .1948الکزت القوثيخ،

روعو فلی . ربهیـ کلیبی لین كه اهپوارهی هم ایواى. م. هیلو، .34 .1931. قزیي

. روعو هؾي هبعو. كه اكیبى هقزلوره كه ههك اهلل. بئیک، ماکو .35 . 1387هیي، : پبه

179

۳ / ۳ / 20۱۳

الوفخ الویوح ىی االكیبى الونات . اللح القبلويخ للجبة االالهی .36 .1989اللح الونکهح، : الویب. الوقبوح

آىاك ثكاى، : یكلی. الزجبكل الضبىی ثیي الل القوة. اللی، هؾول اکجو .371990.

كاها لقل الغلیل للغجبفخ، : هو. ربهیـ االالم ىی الل. الوو، فجل الوقن .381995.

ثبک عبی، : کبثل. الیبد كه فلن کالم االهی. هىایی، هؾول اثواین .391387 .

: کبثل. گبی ث ابی رویي هقزلاد اكیبى عبى. هىایی، هؾول اثواین .40 . 1387ثبک عبی،

.1960كاهاللن، : هو.ؽیبح هؾول. یکل، هؾول ؽیي .41

كىزو و . روعو فجلالوؽین گای. اكیبى ىلۀ عبى. 1. یم، هاثود .42 . 1369ىوگ االهی،

.ازبهاد گرجوگ، ة د. ربهیـ رولى ىوگ. یکزبیی، هغیل .43