Демус В. Энциклопедический Справочник. Самые...

512

Upload: andrew-lazarenko

Post on 17-Jan-2016

337 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

Научно-популярная.

TRANSCRIPT

  • 087.5 92

    68

    ISBN 978-966-14-1305-3 () ISBN 978-5-9910-1585-1 ()

    Depositphotos/Oleksiy Fedorov, Iarygin Andrii, Andreus, Elnur Amikishiyev, Wolfgang Filser, K ostyantin Pankin, plrang, , 2011 , , 2011 , , 2011 , . , 2 0 1 1

  • , . , .

    N.N = { 1, 2, 3 ... }

    . Z. .

    Z = {... -3, -2 , -1, 0, 1, 2, 3 ...}

    , / ^ * 0), , . : , , ( ). Q.

    Q = J ...-3 , -2 ,-1 , 0, 1, - , 2, 3,... I1 4 8 6 J

    , / , , .

    I. /2, /, /5, , . ,

    (I, ). R. . , .

    , . , , 21/2, 2 2 , i ( - i ) . .

    , , , , . , .

    . z ( , ) z = (; ) , , , . .

    z, Rez. z, Im z. : z = Rez + iIm z. : z = + iy, i

    , i2 = - 1 . ,

    . , ,

    , .

  • 4

    a + ib = 0 = + i 0 , , .

    0 + ib . .

    1) a + ib + id , = b = d.

    2) a + ib c + id a + c + i(b + d).

    3) a + ib c + id a c - b d + i(ad + bc). , ,

    . a + ib a - b i

    :(a + b i ) ( a - b i ) = a 2 - a b i + a b i - b 2i2 = 2 +b2.

    : ib id = i2bd = -bd.

    4) a + bi + di 0 , :

    a + bi _ ( + bi)(c - di) _ a c + bd b e - a d .c + di (c + d i ) ( c - d i ) c2 + d 2 c2 + d 2

    c + di = 0, , .

    . z = a + ib , Rez (; >), a Im z (. 1).

    , .

    . z = a + ib Z (; ) (. 2).

    z : |z| = 'Ja2 +b2 . z |z|

    . z = a + ib, (z 0)

    ( z ( -

    , ,. 2 ).

    = argz. z = 0 .

    . : 0 , , .

    . b z = a + ib ( z):

    (, )

  • 5

    a = rcos(p b = rsintp

    z = a + ib = r(cos(p + isinip). . x + iy

    ( I I. , , -

    ( I 1 0 1: 1= > 1 =

    0 1 - 1 0

    + , -

    = *

    ,

    => , ..., ... ,

    ,

    V ,

    ,

    V , ..., ...

    3 ,

    : = , : , def

    / , ,

    1,}, [ 1, 0 , ...

    { 1 , ... , ...

    0 ,1 )

    6

    / : , ,

    , ... ,

    ,

    N

    Z ,

    Q ,

    R ,

    ; ,

    ; ;

    :

    * - : - ...

  • 6

    , + , , /

    "

    ( ),

    I , : ... ... ... ...

    : ... ... ... ...

    ! :

    Jdx : ( ... ...) ... ( d) ...

    : ... ...

  • 7

    ()

    : a + b = b + a ; a - b = a + ( - b) : a x b = b * a , =

    b

    (): (a + b) + c = a + (b + c) : (ab)c = a(bc)

    ()

    : ( + b) = + cb : (ab) =

    = = , =

    > > , >

    \] || , | |

    =>= > , =>

    ,

    b , ,

    , b , .

    =

    ||

    -

    , = 1

    = , + = +

    > , + > +

    () () () ,

    n - , = ... .

  • 8

    :1 . ()" = ". 3. " = "*

    2.I " , > .

    5. ( ' = ,\6 . " (),

    , , .

    - , - .

    ( ), n- , , . . /.

    , . n - .

    n- . : .

    / = 0 ; VI = 1 . :

    , : ,

    ;

    ;

    , ; '

    , ; .

    , , () .

    , .

    (i") * ( \ , -

    V

  • 9

    (:a , b t i c e R n n n k e N )

    " ^ - 2 - 2+ = 2" ^ 2?Ta-2f b - 2f c = 2 c ( > 0, b > 0, > 0)

    2n+l[db~c = 2^ i /b 2 2yjabc = \ 2>\ , (abc > 0)

    2 [ [= (#0) = 2?[^ , ( > 0, b > 0) 2 ,

    1 2"/2"+l/ = ---- ( b * 0) ( ; . )

    4 ^ = 2" ^ , (> 0 )

    2" ^ = [ " ( 2 ) = 2 7 , ( >0)

    2+ 2" = (2- 1>'2"+ 2 = ( ^ ) 2\ ( R)

    () () , ().

    , , . . .

    ( ):

    1. j = , > , > , ./* ___

    : %/"~,

    ^ ^ : -= = = = = = = = -----------, ( > 0 ).

    / - *

  • 10

    A(yja + ylb\ A (y fa + y fb \- > 0 , > 0, .

    a - by [ a - y [ b ^-Ja - y f b ^ y f a + ylb^

    3. - 7=-----;= - = ----- -----== .

    *1 +

    yfa + yfb /2 - y/ab + yfb2, y /a - y /b yfa2 + y[ab + yfb2 , ( + ) { ) . -

    - l I r i + - ^ + : -j= = = -----= ----------------------------------------------- 1------------

    l fa+1/b ( ^ + Vb)(Vfl7 - ^ b + V b r ) +

    b , + b 0 .

    + + + ^ + ~=-----1= = ^= ----- / ______ -----f= v = ----------------------------- . b 1 - 4 + ^ + -

    , .

    A ^ y j a + y / b ^ A ^ y l a + y f b }

    - 4 + ^ ~ { - 1 1 + ^ ) { ^ + ~ +

    , + * 0 .

    ^ A ^ f a - y j b ' j A ^y fa -y f l

    b

    b ^ + i f c b + + t f e b + ) ( & - ~

    , .

    4. j=---- J .yja - yjb

    : ( - ) [ " ~ ' +

    + "~2 + ... + "~2 + "~' ) = " ". x = \fa, y = y[b,

    {tfa -yjb^{yla"~' +yla"~2b +...+ yjab"~2 + yjb"~' | = - . :

    (1"~' + yja"~2b + ... + yjab"~2 + ylb"~' V=-----= = ---------------------------------------------------- - , ( > 0 , > 0, y ja -y /b a - b

    ; , b , ).

    5. yfa+yfb

    ( + ){"~ '~

    - " ~ 2 + ...+ ( - 2 + (-> ')" ' ) = * + (_ l ) " ^ . = [ , y = y/b,

    + ^ ' -yla"~2b + ... + ( - l ) " 2ylab"~2 + ( - l ) ' yjb"~' | = + (-1 )" 'b . -

    ^ + 2 ZIb + . . .+ 2< 1 2 + 2 ) : - - = ---------------------------------------------------------------- ,

    y /a+ ylb a - b b + b 0.

  • 11

    ----------------------, > 0 , > ,

    -, > , > , > ,

    2 + 2?/ + .

    6 . j=-----, j=---------------- j=-----j= -j= j= .

    Ja+yJb + ylc y la + y lb -y jc / - / - /

    , , {yfa + yfb - Vc j >

    x(a + b - c - 2 Jab'j. :

    { / + y/b -y /c^{a + b - c - 2 y / a b ^

    y/a+y/b+y/c ( + b - )2 - 4ai>

    (a + b - c )2 - 4 a b * 0 .

    7. - = -----= j= = , ab = c d .yja+yjb+yjc + yld

    , , ( \/ + /b j -

    -{y fc + y/d'j . :

    A ^ y f a + y f b ^ - { y f c + ^ / d ^ A ^ y f a + yfb - / - y fd ^4~a+yTb + y T c + y f d = ( + )2_( + ) 2

    a > 0 , b > 0 , > 0 , d > 0 , a + b ^ c + d .

    8. -j= -j= -j=yja +yjb+yjc

    (x + y + z ) (x2 + 2 + z 2 - x y - x z - y z ) = x* + 1 + z 3 -3 x y z . -

    = /, y = yfb, z = y/c,-ro{yfa + y fb + y fc ^ \ fa 2 + yfb2 + + yfc2 - ^ fa b -y fa c - y fb c ^ j =

    = a + b + c -3y/abc.

    = ( + b + )2 + 3( + b + c)yfabc + 9yj(abc)2,

    ( + b + - /abcJ = (a + b + )3 - 27abc.

    2 + y f ^ + /2 - y / a b - / - y /b c Y : ----------------------------------------------------------- ,

    ( + b + ) - 27abc yfa + yfb + yfc 0 , (a + b + c)3 .

    / / (). :

    V a 3 I = + / - / - 2 V 2

    > , > 0 2 - > 0. , 2 - (

    , - , s, = s2).

  • 12

    b , , . log0 . :

    log, b = x : ' = b ; log, 1 = 0 ( = 1 ); loga = 1 ( 1 = )

    > 0, * 0. :

    log, (be) = logn i) + log |c |, (be > 0 )

    log,, j = log |b| - log,, |c |, ^ > 0 j lg(b ', ) = p lo g 0 |b |, (bp > 0 ) ;

    : log > =m

    ,

    lg . b = 7 logb

    , , ,

    1 , = - i o g a b

    lg. b = lo g a b

    logc

    1g a

  • 13

    -4 -3 - 2 - 1 0

    -2-3-4

    1 2 3 4

    () ( ) ( ) , , z ( , , ) (. 3,4).

    . . , OY

    , OZ . .

    , . .

    ( ) ( , () 1), . , .

    i , j , k , , .

    , - (. 3, 4).

    (I, II, III, IV), OY, .

    : ( ; ; /

    , , , .

    . 3

    ( ; , )

    e y

    . 4

    , (. 5).

    () , ( ).

    . , . ,

    ( , , ).

    : (; + 2) N . ' 5

    = 0, . , . R ,

    () = = , 0 < - < 2 (. 6 ). -

    1 2 - / ( ) ] 2

  • 14

    . .

    (; ) , (; 0,2

    = , = 0 ,

  • 15

    f( .x) = g(x), / g .

    () , .

    , . , .

    , ( ) .

    : + = 0. . = = 0, ,

    Vo : 0 = 0. = 0, 0, , 0 a e R : a O = - b ^ O . * 0, 0, -V = -/.

    2 + + = 0, 0.'

    , , 0 2 D = b2 - 4 .

    D > 0 - 4 - 4 , , = -------------------- ;

    2 D = 0

    = ; (, , 2

    ), 2

    D < 0 ; , :

    - b \ l b 2 -4 , ~ 2

    , :

    - 1 \J-b2 + 4

    '- ~ 2

    + + q = 0 , = 1 ( )

  • 16

    2 +2 + = 0 , D - 4(2 - ) D > 0:

    - - \ 1 2 - - + \12 - ,= , 2 = ;

    D = 0: , = - /

    2 + = 0, * 0 II 0 * II 1 >

    2 + = 0, < 0*1 = ~ 4 ~ ! ' *2 = yj~C/ a

    2 = 0 .= 0

    ( )

    ,, 2 + + = 0, : x t + x 2 = ,

    , 2 = - .

    2 + + = 0 : , + 2 = -b , , 2 = .

    D > 0 : 1 + + = ( - , ) ( - 2) .

    D = 0 : 2 + + = ( - ,)2.

    4 + 2 + = 0 2 = .

    * =, > 0, 1. > 0 = log0 b. < 0 .

    log = b, > 0, 1.

    = .

    = - 1 =0 = 1sin* = ,

    - 1 = (--1) arcsina + = - / 2 + 2 = = /2 + 2

  • 17

    = - 1 = 0 = 1

    cosx = a,|| < 1

    = ia rc c o sa + 2 = + 2 = /2 + = 2

    tg j = , (-; )

    = arctg + 7 = - / 4 + = = /4 +

    ctg = , (-; )

    = arcctga + = - / 4 + = /2 + = /4 +

    ,

    |/( ) | = , < 0, = 0, / 0 0 = 0 .

    > 0, :

    .

    ' / 0 0 = / ( ) = -

    |/M | = *W (

    I

    :7 * 0 0 s o .

    1 / ( * ) = *(*);( * 0 0 > 0 ,

    1 - m = g (X)4

    f / W > 0 ,

    j / ( x ) = * 0 0 ;

    j / ( x ) > 0 ,

    | - / ( * ) = *(*)

    |/(*)|=|*| f ( x ) = g 2(x)

    '/ ( * )= * ( * ) . f ( x ) = -g (x ) .

    , .

    =

    =

  • 18

    = = \1 )

    = 2 + + = yjax2 +bx + c

    - y = Pn(x) /Q m(x), () Qm(x) - - m -

    { ( ) g(x) X, 2. f ( x ) < g(x). ( < >, .)

    () , .

    , / ( ) < g(a).

    , .

    . . . X : / () < g ( x ) ,

    f ( x ) < g l(x), , f ( x ) < g(x) / < 8 1 (*)> : , - , .

    .

    = const, > 0 ; < 0 , .

    f ( x ) g(x) > g(x) + h(x) .

    h (x )> 0 X, f ( x ) > g(x) f ( x ) h ( x ) > g(x )h (x ) .

    h ( x )< 0 X, f ( x ) > g(x) f ( x ) h ( x ) < g(x )h (x ) .

    f ( x ) > 0 , g(x) > 0 X, / () > g(x) f 2(x) > g 2(x) .

  • 19

    ( - , )' ( - ... ( - )"* < 0 . ( < >, .)

    . , 2 + + .

    D = b2 - 4 .

    D < 0 D > 0

    II

    > 0 ,2 + + > 0

    (00; ) ( - ; x , ] U [ x 2;oo) bX = -----2

    > 0 ,2 + + > 0

    X (-; ) x e ( - c c ; x , ] U [ x 2; )

    < 0 ,2 + + > 0

    [ . ; 2 ] 1IIX

    < 0 ,2 + + > 0

    ( , ; 2)

    ( 0 ,

    / ( ) < 2().

    ^ / () > () : J (p (x )> 0 , () < 0 ,

    | / ( ) > 2"(); | / ( ) > 0 .

    = (). R :

    | |> 0 ; || = 0 |^ | | - - .

  • 20

    .

    = sinx, = cosx = 2, s in x > cos > ( > (|| < 1) e (arcsina + 2rai, J i-a rc s in a + 27tn), V Z

    sinx < ( | |< 1) ( - - arcsine + 2nn, arcsina + 2nn), V n e Z

    cosx > ( | |< 1) x e (-arccos a + 2 nn, arccosa + 2nn), V n e Z

    cos < (|| < 1) x e (arccosa + 2 , 2n - arccosa + 2nn), V n e Z

    tg x > a x e (arctga + nn, n/2 + nn), \ / n e Z

    tg x < x e ( - n / 2 + nn,arctga + nn), V n e Z

    ctgx > xe (n n ,a rc c tg a + nn), V n e Z

    ctgx < x e (arcctga + nn, n + nn), V n e Z

    , .

    : f ( x ) = , , ; , , .

    , : X; ; () , ,

    . ,

    () .

    , , , . , , : f ( x ) = .

  • 21

    , , , . , , / ( ) = ' , 1, = 0,5.

    . ,

    , .

    f (x) > 0 (, ), / () .

    f ' ( x ) < 0 (, ), / () .

    : , , , .

    .

    .

    /, /, ( 0) / + , , , 0 6 > 0 , | - \ < 8 |/ ( ) - / ( ) | < .

    , / , : lim / ( ) = /( ) .-*

    / , .

    / ( ) (. . , ).

    / ( ) , / ( ) = , , .

    / ( ) , lim ^/(x ) lim ^/(x ).

    .1. : lim ^ /(x )= lim ^/(x ).

    .

  • 22

    /(- 0 - +0 |

    f ( x ) = , .

    , : f ( - x ) = f { x ) .

    (. 8 ).

    , : f ( - x ) = - f ( x ) .

    (. 9).

    , .

    , (

    ), .

    : , .

    y = f ( x ) , 0, f x i}, , f ( x ) > / ( 0).

    , , .

    , / \ ) < 0 < 0 f (x) > 0 > 0< . . , 0 ( . 10 ( - /2 + 2; - 1), Z ).

    = f ( x ) 0 , , , 0, . . 0, 0, , f i x ) < f ( x 0).

    , , .

    , / '( * ) > 0 < 0 / '( * ) < 0 > 0, . . 0,

    . 9

  • 23

    = sinx 7 1

    \ - /2 / \ \ /2 22 - /2 N. | 0 /2 V ! / \ . 1 /

    -1

    . 10

    0 ( . 10 (/ 2 + 2; 1 ) , k e Z ).

    , 0 .

    0 () (), () .

    . = f i x ) = 0 , .

    . .

    , 0, (, , 0). , = 0 . 0 , .

    / 0> f ' ( x Q) = 0, / " ( 0)* 0 . /% 0 )< 0 , 0 . f (xQ)> 0, 0 . / 0

    /'(*)= * )= = " (*0)= , /'" (*) * . ^ ,) (0) 0, 0 .

    / ()(0 )> 0 , . , 0 .

    () f i x ) ( ) (; b), , (; ),

    ] ; ^ (. 1 1 ).

    ( ) (. 12 ).1. / ' ] ; [ , / ]; b[

    ( / ' , / ).2. f (x) > 0 \ / ] ; b[, / .

    3. / '( ) < 0 V x Jfl; b [, / .

    . = / ( ) 0, 0 . 0 / , 0 /, (0; 0) / . 12

    .

    1

    7 ^

    y = f W

    ' 0 X

  • 24

    , (jc0; ,,), . / / ' ( . 13 0 (0 ; 0 ) / ( ) = 3).

    : / ' ( , ) = .

    :1. /"(*) 0, 0 .2. f (x0) = f m(x0 ) = ... = (0) = 0, / (| (0) # 0, 0 , 0 .

    , f ( x ) < , / (. . 14; , (=; 0 ) = 1 / ).

    , f ( x ) < b , / (. . 15; , , = 2 ).

    , , = sinx (. 10 ).

    , , (. . 14; ( - ; )

    = 3 ).

    . 14

    = f i x ) , , .

    = :1. l i m / ( x ) = ao;

    X-KJ-02 . lim f ( x ) = .

    >d+0

    = / = 0 > (. 16).

    = lim f ( x ) = a.

  • 25

    = * = > - (. 17).

    = + :

    1. h m ^ Ui-> 2. lim ( / ( ) - ) = b.

    JC (

    ), > + ( > - ) .X 1

    / ( * ) = + - = = / 2 (. 18).2 \/

    f ( x ) , , , : / ( + ) = /( ) . . .

    = f ( x ) ( ) ( ; ) , (; d), (; d) = g(y) (;), = / ( ) .

    >> = / ( ) . / ( ) = 0 . , , ,

    . g / , /

    g, = / ( ) x = g(y) , . . , = / ( ) , = g(y).

    y = f ( x ) x = g (y ): f n g . , = / ( )

    = g(y) . , f ( g ( y ) ) = y g ( f ( x ) ) = x.

  • 26

    , y = f ( x ) = g(y ) .

    = . = f ( x ) , x = g(y ) ; y = f ( x ) ,

    = g(y) . = = ". = = logo .

    .

    , (. . ; F G G F ) ; , , , , .

    , , . .

    , .

    . ( ).

    , , , , , , .

    ( ) ( ).

    , . , ,

    , , .

    1- : + = , .

    (. 19). 0 -/ .

    / .

  • 27

    = ( ).

    : , (. ),

    1. : D (y) = (; + 0, R ( > 0 ); = , < 0 , R ( < 0 ); = , = 0, R ( - 0 ).

    = ( 1, 2, , , . . . > )

    f ( x ) = a0 + alx l +a2x 1 + ... + at:x n, 0, , , 2..... .

    - ,, 2, 3..... , .

    0 = 0 , . , , 2, 3,..., 0, , , 2.....

    , ( + 1) - ,, 2, 3 ..... - = 0 + ,, + 2 +... + , = 1 .

    . = ,

    ( ). ,

    , (. 2 0 ).1. : D ( /) = (-; + ), . .

    R.2. : * 0 : () = (-; + ), . . R; = 0 : ( ) = 0 .

  • 28

    3. () : = , . . / ( - ) = ( - ) = - = - / ().

    4. : * 0 , = 0 = 0 ; = 0 , = 0 .5. : > 0 , ; < 0 , .

    = / , , 0.

    (. 2 1 ).

    , , .1. : D(y) = (*>; 0) U (0; + ).

    7 2. : () = (-; 0) U (0 ;-).3. () :

    , . . / ( - ) = = = - / ( ) .

    X X4. .5. = 0 -> +.6 . = 0 , . . / ( ) >+ - 0 + / ( * ) - > - - > 0 - .

    7. : < 0 > 0 , - = 0 .

    . 22

    = 2 + + , , , , .

    , = = 0, = 2.

    = 2 , . (. 22).

    .

    = 2 + + (. 23).

    : 2

    = ----- , = ------ .' 2 / 4

    : D = b2 - 4.

  • 29

    , , ( ) -2 . , - + 4 - - 4

    + + = 0. : , = ------------; 2 = ------------ .2 2

    . 23, 24.1. :

    D(y) = (-; + ), . . R.2. :

    () = \_~D/4 , + ), > 0 ;

    (y) = ( -o o ;-D /4 a ] , < 0 .

    3. () : = = 0 .

    4. : D < 0 ; D = 0 = -/2; D >

    - 4 12= ------------.

    25. : a > 0 ( a < 0 ) (; /2 ] ;

    > 0 ( < 0 ) [ - /2 ;+ ).6 . : > 0 ( < 0 ) / ( x ) min = -D /4 a .

    \ , R.

    s N - (. 25). N = "

    - (. 26). = 1 (. 25) (.

    ): = . = 2 (. 25) (.

    ): = 2. = -1 (. 26)

    (. ): = / . , . = 0 (. 25)

    : = . , X, , . . 0 .

    = 2, a e N , . . (. 27) = 1.1. : D ( /) = .2. : ( / ) = [ 0 ; + |\

    3. () : .4. = 0.5. :

    J ; ] [ 0 ; +

  • 30

    6 . : = 0. = 2 - 1, N , . .

    (. 28): = 2"-'.1. : D ( f ) = .2. : ( / ) = .3. () : .4. = 0.5. : .

    = -2 , N , . . (. 29) = i j x 2".1. : D ( f ) = R \ j 0 }.

    2. : ( / ) = ]0; + |\3. () : .4. .5. = 0,

    > +.6 . = 0 , . . f ( x ) > - 0 + f ( x ) > -

    -> 0 - .7. : ] * ; [

    ] 0 ; +|\

    = - (2 -1 ), N , . . (. 30): = l / 2~1.1. : D ( f ) = R \ {}.2. : ( / ) = R\{o}.

    . 26

    ,

    1 = \\ \

    \ \ 11

    \ 1 1

    * ^ -1 0 1 *

    . 27

    ,

    -1

    75 -1

    . 30

  • 31

    3. () : .4. .5. 0 .6 . = 0 , . . / ( ) - + 0 + /(jc ) >

    > 0 .7. : ]-; [ ]0; + |\

    n e N : = ".1. : D ( f ) = ]0; + | .

    2. : ( / ) = ] 0 ; + |\

    D ( f ) ( / ) .

    f ( x ) = ax, = ( = 2,7182818284590452...)(. 31).

    = = ().1. : D ( /) = .2. : ( / ) = ] 0 ; + [\3. : .4. . 0 5. = 0 . 31

    -> - .

    = .

    , , : = mjn ( Z, N ). = 1

    : > 0 , = y fa " ; = 0 , = 1, , X, . . ;

    < 0 , = ( > 0 ). 1*1

    1, : = 1| .1. : D ( /) = .

    2. : ( / ) = ]0; + |\3. : 0 < < 1

    , > 1 (. 32). . 324. .5. 0 < < 1 - 0 >-.

    > 1 = 0 > -.

    f ( x ) = loga . > 0, * 1, > 0.

    : D (y) = ]0; + o[,

    () = ] ; + |\ .

  • 32

    . 33

    1 - -

    = log2 .

    = i0g ' 9 = log0 ,

    > 0, * 1 (. 33).

    1. : D ( f ) = ]0; + [.^ 2. : ( / ) = .

    3. : 0 < < 1 , > 1 .

    4. = !, . . log01 = 0.5. 0 < < 1 > 1 = 0 - 0.

    = \ (. 34).1. : D ( / ) = ]0 ;+ [.2. : ( / ) = .3. : .4. = 1, . . 11 = 0.5. = 0 .. 34

    = sinx (. 35).1. : D ( f ) = .2. : ( / ) = ] - l ; l [ .3. () : .4. : = 2.5. : [ - /2 + 2; /2 + 2 ] ,

    Z , , [ /2 + 2\ /2 + 2:], Z , .6 . : (/2 + 2-, 1),

    ( - /2 + 2-,-1), k e Z .7. = , Z.

    = cosx (. 36).1. : D ( f ) = .

  • 33

    2. : ( / ) = ] - l ; l [ .3. () : .4. : = 2.5. : [2 -, + 2 J, k e Z \

    : [ - + 2:;2:], Z.6 . : (2; 1), k e Z ;

    ( + 2;-1), k s Z .7. = /2 + , e Z .

    y = tg x (. 37).

    1. : D ( f ) = R \ {/2 + \ Z j .2. : ( / ) = R.3. () :

    .4. : = .5. :

    ] - / 2 + ; /2 + [, fceZ .

    6 . = , k e Z .

    7. = /2 + , k e Z , , . .

    lim tg(x) = -oo, lim tg(x) = +-x - > + n-Jt+0 - - + - 0

    2 2

    8 . , . = (2 -1 ) /2 , Z.

    = ctgx (. 38).1. : D ( f ) = R \{/ | e Z j .2. : ( / ) = R.3. () :

    .4. : = .5. :

    [; + [, e Z.

    6 . = /2 + , Z.

    7. = , Z , , . . jg

    lim tg(x) = +oo, lim tg(x) = -oo. - ^ -fc+O x - m - fc -0

    8 . , . = , k e Z .

  • 34

    ()

    = arcsinx (. 39).1. : D ( / ) = [ - l ; l J .

    2. : ( / ) = [ - /2 ; /2 ] .3. () : .4. : .5. = 0.

    y = arccos* (. 40).

    1. : D ( /) = [ - l ; l ] .

    2. : ( / ) = [0; ] .3. () : , .4. : .

    . 39 5. = 1.

    = arctg (. 41).1. : D ( /) = .

    2. : ( / ) = J-T t/2; /2 [ .3. () : .4. : .5. = - n / l - /2

    >.6 . = 0.

  • 35

    arcctgx. (. 42).1. : D ( f ) = .2. : ( / ) = ]0 ; [ .3. () : , .4. : .5. = > - = 0

    X > + 0 0 .6 . .

    , .

    - ~ = shx = ---- -----

    1. : D ( /) = .2. : ( / ) = .3. () :

    .4. : .6 . = 0.

    = ch =

    (. 43).1. : D ( /) = .

    2. : ( / ) = [ l; + [.3. () :

    .4. :

    ] - ;[ ] 0 ;+ [\5. : (0; 1)

    .6 . .

    shx

    = th = ----- =chx

    ~ (. 44).

    + '1. : D ( f ) = .2. : ( / ) = ] - ! ; l [ .

    . 43

  • 36

    3. () : .4. : .5 . : - - 1 ( > - ) = 1 ( + ).6 . = 0.

    chx +~ ,

    = cth x = ----- = -------- (. 44).shx -

    1. : D ( f ) = R \ {}.

    2. : E ( f ) = R \ ] - ] ; l [ .3. () : .4. : ] - ; 0 [ ]0 ; + [ .5 . : = - 1 ( > - ) = 1 ( > + ) .

    : = 0 0.6 . .

    . , . , = / ( ) , N, N ( ), = /{ ) 1, 2, . . . ,,....

    , , , = + . .

    ( ) , ( ) : { < 2 < 3 < ...... 2 > 3 >...

    , , , d, . d () . an = , + ( n - l ) d .

    , , , q , . q -

  • 37

    . bn = b, q"~'.

    , .

    / ( ) = / () = 0, (, ) , / '

    , / W - / ( ) ( > (, ), - - ------= / ()

    (a',b) N : = lim e > - 00.

    .

    .

    lim = , .* ( ) ( ) , lim(a ) = lim a + lim ;

    - - -

    1 lim(ca ) = c lim e , ; lim (a b ) = lim a . l i m bn ; 1 - ^ = "^* , -+ .-*00 n->D -5 -0 - fo lim p

  • 38

    lim an = < bn Vn, < .-

    0 8 ( e ) > 0 , < Ijc | < 5 / ( - ) < . : lim x

    1 1 ' I - / ( ) - .

    / ( ) - , / ( - 0 ) = / ( + 0 ).

    .

    lim = , .-* - > / ( ) , g(x),

    lim (/(x ) g(x)) = lim f ( x ) lim g ( x ) ; lim (/(x ) g(x)) = l im /(x ) l im g (x ) ;x-*a x *a x *a x *ti z *a x-*a

    n x ) l im /(x )lim ------= 2------- , l im g (x )* 0 .*- g(x) lim g(x) *-

    x-*a

    .

    , .

    : / , / ,0 , , 0 , , 1 .

    ) -

    () ( 0/0 /), - ().

    (): :

    Um lim () , , VI/'()

    = , , , ( = 0 , ) , (), ( ) , V|/'(x) 0 ;

    '(), /'() ( ). / /

    , . .

    : - ; 0 ; 0, , 1" , - : 0/0 /, .

    / ( ) =

  • 39

    :

    ()() = ( ): )

    / ( ) = ()\|/(), > ( > ) ( - ),

    () = ------ ; V'(-) ------- , 0 /0 :() v M

    v (x )-u (x )f i x ) = ---------------.' m ( x ) v ( x )

    f ( x ) = ( )

  • 40

    * 3 * 5 ! -1 X2" sinx = x ------- h------... + ( - 1) --------------I-..., x e R ;3! 5! (2m -1)!2 4 2

    cosx = l ------+ -------... + ( - 1) -------- + ..., ;2! 4! (2)!

    3 25 177 629 te x = x + + ------ -------+ ----------- < < ;

    3 3-5 3 *5-7 3 5 7 9 2 21 1-3 5 1-3-5 7

    arcsinx = x-l------ + --------- + ------------ X ;2-3 2 -4 -5 2 -4 -6 -73 5 2*i-l

    arctgx = + ... + ( I)" 1 +..., l ; l l .3 5 2 - 1 L J

    1 ( 1 )2 ( 1 )3 = 1------ +-------------------- 1- ..., < < ;

    1! 2 ! 3!, 2 3

    = 1-1----1-----1-----1-..., 0 , * 1 ; lim ----------------= 1 . 1 *-* olx

  • 41

    , :

    / '( * ) = / ( * + / ( ) .-0

    ., ,

    . .

    . , , . .

    , / .

    (cf)' = c f

    ( f + g ) ' - = f '+ g '

    ( f - g ) ' = f ' - g '

    / g

    ( f g ) ' = f ' g + f g '

    , ( f * j =(e*l" ' j +

    / > 0

    ' = 0 .

    : ' = 1.

    : = ; (/*) =

    : (sinjc)' = cosx; (cosx)' = - s in x ; (tgx)' = ; (ctgx)' = ------ .cos x sin x

    : (e*) - l1 ; (a ' j = a* ln a .

    : ( ln x ) = ; (log x ) = p .x x ln a

  • 42

    : = (), : = ' ' ; (sin )' = cosh ; (cosu)' = - s in u - ';

    (tgu) = ;(c tgu )' = -----; ( 7 ) = - ^ = ; ( ) = -;() = 1 ; ( 1 ) = ;cos sin 2yju

    u ln a

    , . ( ).

    F / I, : F'{x) = f ( . x ) V x e l .

    / / F(x) + , .

    F / , G g,

    F + G f + g : F ' = f G '= g, (F+ G)'= F '+ G '= f + g. F /, ,

    kF kf. (kF )' = kF' = kf. (k F ) ' = kF = kf. F(x) f ( x ) , ,

    * 0 , F(kx + b) f ( k x + b) :

    ^ F ( f a c + b ) j = j F ' ( k x + b ) x k = f ( k x + b).

    / / .

    / ( 0 , 1 , 0) .

    .

    . [; b] , / , , [a; b] = = (. 45), .

    / [; fcj, F , S [; b j , . . S = F(b)-F(a).

  • 43

    [a; b] S (. 46):

    s = ^ ( / ( * ) + / ( * , ) + + '/(* -,))

    > 0 -> S (. 47). -

    b J > Sn > j f ( x )d x ,

    ;/ , .

    , f ( x ) .

    1

    . 47

    f ( x ) (;) F(x)

    , . . F'(x) = f ( x ) < < , j f ( x ) d x = F'(x) + C, < < , .

    (J /(x )< ix ) = / ( ) , jF '{x)dx = F(.x) + C,

    d j f ( x ) d x = f ( x ) d x ; jdF(x) = F( x) + ;

    j f ( x ) d x = F(x) + C, to j f ( a x + b)dx = F(ax + b) + C, a f 0;

    f ( a f ( x ) + f}g(x))dx = a j f ( x ) d x + p f g ( x ) dx , a 2 + p 2 * 0

    du = d(u + C); du = - d ( a u ) ; du = - d ( u 2) ; cosu du = d{sinu) ; n ? v /

    i u d u = -d (c o s u ); = d(ln|w|); f ' ( u ) - d u = d( f (u ) )

    jg {x )dx = G(x) + C, jg (u)du = G{u) + , =

  • 44

    g(x) = g l(.x) + g 2(x), jg (x )d x = j g l(x)dx+ j g 2(x)dx

    g(x) , , =

  • 45

    rea dx 1 f ea (ea d x \-------= ----------------- + ------ n 1

    J x" n - l ^ x"-' J x -' J

    je Inxdx = - e a In|jc - Ei(cx), Ei(cx)

    f e e sin b xdx = ----- -(cs inbx -b co sb x )3 +bf\ea cos b x d x - ----- -(cosbx + bsinbx)J +bf ex . e^sin"-1* , . 4 r t ( r t - l ) f . n_2 ,\e sin x d x = :----- : (csm x - ncosx) + ------ \e sin xdxJ +n +n Je . cos"-1 x . . . n(n - 1) r _2 ,e cos x d x - :----- - (ccosx + Hsmx) + :------ \e cos xdx

    J + n +n J

    {xedx = eJ 7r

    f dx = i ( 1 + erf * j t ), erf(...) aV 2 Tt 2 ^ a v 2 j

    ^ 2 rx ir~l ) 2n J x in

    fsincxcfct = - - c o s cx J f . , sin"'1 cxcoscx - 1 . -2 ,sin cxdx = --------------------- + ------ sin cxdx, n> 0J nc n Jr , sincx xcoscxxsin cxdx = -----------------

    J , . 2 coscx I x s in cx x 2coscx\x" sin cxdx = ----------- h----- ---------------------J

    6 sincc 6xcos cx 3x2 sincx x3coscxf 3 . , osincx \x sincx ax = ------------- hJ c4f 4 . 24 cc\x sincxax = -------- ;J c

    24 cos cx 24x sin cx 12x2 cos cx 4x 3 sin cx x 4 cos cx

    ------- "120 sin cx 120xcos cx 60x2 sincx 20xJ coscx 5x4 sincx

    x""1 x"-3 x"~5

    2 -(-1)! 4 ( -3 )! 6 -( -5 )!

    - 4

    Jx 5* in m fe = ^

    Jx" sin cxdx = n ls in cx

    - u lc o s c x , i .c-nl ( -2 ) ! - ( -4 )!

    fx" sincxdx = coscx + fx_l cos cxdx, n> 0 J 1

    & = (- 1 ()1 J U (2 / + 1) -(2 i + 1)!rsincx , sincx f cos cx .I------- dx = --------------- r + ------I dx

    x 5 coscx

  • 46

    t dx 1, J-----= "ln tgJ sincx 2 dx _ coscx'sin" cx c(l - n)sin"_1 cx

    r dx _ 1 f cx _ l i s i n c c c g U + 4r x d x x f cx 4! 2 .------------= - t g --------- + I" In

    h + sincx 1^2 4 J r xd x x ( n ex') 2 ,---------= - c t g -------

    4 sincx 1 4 2 J f sin cxdx l ( cx ----------- = X + - t g - +

    J l sin c x I 4 2

    n - 2 r dx-------- ^ n - 1 J sin cx

    >1

    7U c xsin | --------

    4 2

    lsinc.xsinc.xdx =sin(c, - c2)x sin(c, +c2)x

    2 (Cj - c 2) 2 (c, + c2)

    cos cxdx = -sincx J

    cxsincx n - 1----------+-----nc n

    co s cx X s in cx x c o s cxdx = - -----------

    jcos" 2 cxdx, n> 0

    x sincx n fx 1 sin LX fix

    J

    Jcos cxdx =

    Jjx" cos cxdx

    (E S l f ld x = In Icxl + ( - 1)'J x 1 1 t t 2i-(2i)\fc o sc x . c o s c x fs in c x ,I--------dx = --------------- ;------------------- d x , n * l* x ( n - l ) x f l - l - x

    I;

    (cx)1'

    ( - D x - ( cx n+1

    X

    dxcoscx

    dx

    Jcosn cx c ( n - l)cosn cxr dx 1 cxf------------= - t g J l + coscx 2r dx 1 cxJ------------ = ctgJl- c o s c x 2r x d x X cx 2 ,------------ = - t g + In

    J l +coscx 2 r x d x x cx 2 ,------------= ctg + In

    J 1 -c o sc x 2 c cos cxdx l cx------------ x tg

    J l + coscx 2rcoscxdx l cxj------------ = - x ctg' I - coscx 2

    . i z l f_n - 1

    dx n>l

    r sin(c, - c 2)x s in (c ,+ c2)x , , , ,cosc.xcosc.xax = ------ - 1 -------- ------ , c, * c,

    J 1 2 2 ( c , - c 2) 2 (c,+c2) 1,1 121

  • 47

    tg c x - 1 2 2

    seccxdx = iln lseccx + tgcxl ' 1

    tg cxdx = In|coscx|

    tgcxdx = - tg'c x - ftg"~2cxdx, 1 c ( n - l ) 1

    dx X 1 . I . I- = + In sincx + coscx

    tgcx + 1 2 2c dx

    ---------- = ------ 1---- ln|sm cx -coscxltg cx - 1 2 2ctg cxdx

    ln|sin

    c X l . i . I- = -------- in sin cx + cos cx1 2 2c 1 1

    tgcxdx x 1 , 1 - I- + ln |sincx-coscx l

    tgcx +

    sec" cxsincx n - 2 rsec cxdx = -------------------- 1- ------ sec cxdx, n * 1

    ( 1) 1dx x--I7 = x_tgTsecx + 1 2

    coseccxdx = --ln lco seccx + ctgcxl

    cosec"- 'cxcoscx n - 2 r .cosec cxdx = -------------------------- 1--------cosec cxdx, n * l

    ' " 1 ( -1 )

    ctgcxdx = iln |s in cx |

    ctg"cxdx = ------ - ctg" 'cx - fctg" 2cxdx, n * 1c(n-l) 3c { n - 1)dx _ f tg cxdx

    1 + ctgcx ^tgcx + 1dx _ rtg cxdx

    1 - c tg c x ^ tg cx - 1

    dx 1 .=ln

    coscx sincx ~ c S, cx ,

    d x 1 7 tr = tg CX + -

    (coscx sincx) 2c ^ 4

    _____ = _ ! _ ( s in x - c o s x _ 2( _ 2 ) f______ ^ ______(cosx + sinx)" H - l l^ c o s x + s in x )" '1 (cosx + sinx)" 2

    + Ini sir7 T r I

    cos cxdxI sincx + coscx I

    coscx + sincx 2 2 c

    cos cxdx x 1 I I- = ---------In s in c x -co scx

    co scx -s in cx 2 2c

    sin cxdx

    coscx + sincx 2 2clnlsi T/- Isincx + coscx

  • 48

    sin cxdx x 1 , | .---------------= ------------ln ls in c x -c

    2 2c 1co scx -s in cx cos cxdx 1 1 ,

    ----- tg + Insincx(l +coscx) 4c 2 2c

    cos cxdx l 2 cx 1 ,------------------= ------ ctg2 ---------- In

    sincx (l-co scx ) 4c 2 2c

    cxtgT

    cxt67

    sin cxdx cx ] 1 . + - + In 2 4 J 2 c

    , CX 71

    tgl T + 4cx + 2 4

    -In2c

    , cx t g l T + -

    coscx(l +sincx) 4c sin cxdx l

    coscx (l-sincx ) 4c g

    sincx coscx dx = sin2 cx 2c

    cos(c, + c2 )x cos(c, - c2 )xsinc,xcosc2xdx =

    sin cx cos cxdx =

    sin cxcos" cxdx =

    sin cxcos cxdx

    2 (c. + c2) 2 (ci - c , )1

    -s in cx, n * 1c(n + l)

    1

    c(n + l)

    sin""1 cxcos' cx n - 1 c(n + m) n + m

    sin" excos" cxdx =sin cx cos

    c(n + m)dx 1 , I |

    ------------= - l n tgcxsin or coscx 1

    dx 1

    cx m - 1 + -------

    dx

    jsin" 2 cxcos cxdx

    jsin" cxcos -2 cxdx;

    b 1sincxcos"cx ( 1) cos"-1 cx sincxcos""2 cx dx 1 r dx

    sin"cxcoscx c (n -l) s in " 1 cx 's in '' cxcoscx sincxdx l

    , n * 1

    , n * 1

    cos cx c (n -l)c o s" cxsin2 cxdx l l

    ---------- = sincx + - lncoscx

    sin2 cxdx sincx

    , * 1

    cos' cx c ( n - l)cos_1 cx :in" cxdx

    . cx ~4+ ~2

    Jn 1 dx

    n * 1

    sin" 1 cx fSin" 2 cxdx+ --------------- , n * 1

    J rn s r rc ( n - l )

    :in cxdx

    cos cx c (m - l)c o s cx

    ,sin" cxdx sin"-1 cx

    n - m + 2 fSin cxdx---------- > mm - 1 3 cos cx

    n - 1 fsin""2 cxdx -------------------------- , m * n m JJ cosmcx c(H -m )cos cx n ~ m i cosm cx

    t s\n" cxdx sin-1 cx

    cosmcx c (m - l)c o s m cx m

    n - 1 rs in -1 c x d x~ > m * 1 1 J cos cx

    ; m ,n > 0

    m,n> 0

  • 49

    , cos cxdx iI------------ ------------------ 13 s in " cx c(n l ) s in " cx

    o s 2 cxdx;----------= - | COSCX + Ins in c x c ^

    rco s2 cxdx

    cxt g y

    pCOs c x d x l { c o sc x r dx )f ; = -------- t j + f-------- 5 > * 1J sin cx - l ^ c s in cx J sin cx J /cos"cxdx cos"+1 cx - - 2 i-cos"cxdx

    * sin" c x c ( m - 1)sin"'-1 cx m 1 *sin2cx 1

    |.cos cxdx ei

    cos" 1 cx n - l rc o s n cxdx + ------- ------- --------, m * n

    c i r isin cx c(n - m)sin' cx n - m 3 sin cx

    cos"-1 cx------------- : I - .sin cx

    /cos" cxdx

    ^ s in 1 cx c(n-l)sin '"'c x m

    Jsin cx tgcx dx = - ( In | sec cx + tg cx | - sin cx )

    rtg "cxdx lp ;-----= -----------tg" 'cx, n I sin cx c ( n - l )

    ftg"cxdx i

    n - 1 fCos" 2 cxdx- f------ ----- , m 1

    - 1 J s in

    J cos1 cx c(n + 1) rdg"cxdx i

    tg cx , - 1

    ctg"*'cx, - \3 s in 2 cx c (n + l)

    fc t e"cxdx ij - 1 "!----- = T77LTTtg ,"', ' * 1cos2 cx c ( l - n )

    tgm (cx)p u dx = - 1 - tg"1*'1-1 (cx) - J tg ^ dx n4t lt " r t a l i - v lctg "(cx) c(m + n - l ) 3 ctg(cx)

    x > 0Jlncxdx = xlncx - X

    |( ln x )2dx = x(lnx)2 - 2 x ln x + 2x

    j(lncx)"dx = x(lncx)" - J(lncx)"_1dx

    f = ln |lnx | + y ^ ln x 1 1 t t >'!

    dx x l r dxJ;(lnx)" (n - l) ( ln x ) ' Jx " ln x d x = x"'1

    * ' 7 1

    m + 1 (m + 1)

    "" ( ln x )"

    (lnx)"

    m - 1

    n 1

    fx"(Inx)"dx = - ------ --------- fx (lnx)" 'dx, - 13 m + 1 m + 1 3

    (lnx )V x (lnx)"*'X

    In xdx + 1

    lnx

    - l

    1

    ( r n - l ) x m-' ( m - l ) 2x

  • 50

    (In x)"dx

    xx mdx

    (lnx)"

    ( m - l ) x n 1 3(lnx)" 'dx

    m -m + 1 r x mdx

    , 1

    (lnx)"

    x mdx lnx

    - ^ - = ln|L x ln x

    dx

    m + 1 r:r r+"^T Ji(n 1)(1)" n - 1 (lnx)"

    = Ei((m + l)lnx), Ei(x)

    lnx

    x " ln xdx

    = lnjl]n x |+ ( - ! ) ' i = l 1

    ( (w - l) '( ln x )1

    i i!

    * 1x(lnx)" ( 1)(1)"

    xsin(lnx)rfx = (sin (lnx) - cos (lnx))

    2 x

    cos (In x )d x = (sin (In x) + cos (In x))

    -

    - d x = -a ( l - n ) x - b

    ( + b)" ( -1 )( -2 )( b) x2 ^ \ ( (ax + b)7

    ax + b a3 2

    - {1.2}

    - 2b(ax + b) + b2 ln\ax + b\

    (ax + b)2dx = - ^ A a x + b - 2bln|ox + b\ -

    (ax + b)

    - dx = ^ \ (ax + b)" a1 '

    {1, 2, 3}

    dx 1 .-------- = In

    x(ax + b) b

    dx

    j d x = ln |ax + b\ +2b

    ax + b

    b2ax + b 2 (ax + b)

    1 2b( -3 )( + )"3 (n -2 ) (a x + b)"~2 (n - l)(ax + b)

    ax + b dx 1 a 1- = ------+ In

    x 1 (ax + b fdx I ax

    a ^ = 7 b aTCt4dx x

    b2 (ax + b) ab2x b3

    Jx (ax + b) bx b

    ax + b

    ax + b

    dx

    J (x + a ) 2a (x + ) 2a

    1 x+ a rc tg -

    3x 3 x + ra rc tg

    (x + a ) 4 a (x + a ) 8 a (x + a ) 8 adx 1 , x 1 , a - x 1 1 1 1 ;----- - = arcth = In-------, x < a

    x ' - a a a 2a a + xdx 1 . x 1 . x a I 1 . I;----- - = arcth= In-------, x > a

    x" - a a a 2a x + adx 2 l a x + b , ,

    r----------- = . = a rc tg -p 4a c - b > 0ax +bx + c y l4 a c -b 2 %l4ac-b2

  • 51

    dx

    3ax2 +bx + c ylb2 - 4ac \Ibz - 4 a c b2 - 4 a c

    - 2 < 0 * dx 2 ,2 ;----------- = -------------, 4 - = 0

    + + 2 + * j 1 | I 2 | ------------ dx = In + ftx + c ------ I-3ax +bx + 2a ' ' 2 a 3 i

    2 , 2ax + b-a rc th - ln

    2a x + b - \ l b 2 - 4 ac

    2 ax + 4 ac

    3ax2 +bx + cr m x + n , m , I 2 , I 2an - bm 2ax + b , 2J - ;-------dx = ln |ax +bx + c |H----- , arctg / , 4 a c - b >0

    I:

    ax +bx + 2 a m x + n

    a ^ 4 a c - b 2 !4 a c - b 2

    ax +bx + c 2 a m x + n

    i 2 a n - b m . 2 ax + b l2dx = ln |ax +bx + c \ ------ arcth , , 4a c - b < 0

    3ax +bx + c 2 a r dx 2 ax + b

    a\lb2 - 4 ac J b 2 - 4 ac

    4ac - b

    (2n - 3)2a

    , . . . , | 2 , i 2a n - b m l2dx = ln |ax +bx + c | -----;-------- 77 , 4 a c - b = 0

    a(2ax + b)

    r + - f---------* L _} (ax2 +bx +* (ax2 +bx + )" (n - l)(4ac - b2)(ax2 +bx + )" ' (n - l)(4ac - b 2) 1 (ax2 +bx + )"

    x , bx + 2c b(2n 3) j- dx

    c - b 2) h a x 2 +bx + c)"-'- d x = -

    ! (ax2 +bx + c)n ( n - l ) ( 4 a c - b 2)(ax2 +bx + c)" ' (n - l)(4ac - b2) J (ax2dx

    = In

    I

    x(ax +bx + c) 2c

    dx

    ax2 +bx +

    b dx 2c 3ax2 +bx + c

    = arcsin + C, Ixl < a x \ a J

    f , = arcsin(x) + C, Ixl < 1

    f . - = ln (x + Va2 + x 2 j + C, |x |< a J . ^ - = ln lx + Va2 - x 2 l + C, |x |> a Va2 + x 2 ' ' \ la2 - x 2 1

    Js h c x d x = - c h c x j c h c x d x = - s h c x

    (sh2 c x d x = s h 2 c x ~ fc h 2 c x d x = s h 2 c x + J 4c 2 J 4c 2

    fsh cx 03 cn n 3

    : fsh" cxdx = ----------sh"*1 cxchcx--------- I s h " 2 cxdx, n < 0, n -1J ( + 1) n + l J

    fchcxdx = shcxch""cx + - - fch"-2cxdx, n > 03 cn n 3

    : fch" cxdx = ------ - shcxch"fl - + ^ fch',+2 cxdx, n < 0, n -13 c(n + l) n + 1 J

    r dx 1, , cx 1, c h c x -1 1, shcx--------= - l n t h = - I n --------------= - l n ---------------

    J shcx 2 c shcx chcx + 1r dx 1 - = cthcx

    J sh cx f dx 2 - = - arctg e

    J chcx

    = i l n

    ch cx - 1

    chcx + 1

  • 52

    1 , = -th c x ch

    dx chcx n - 2 t dx------=-------------;---------- ------ ;---, (I# 1sh"cx c (n - l) sh " cx n - 1 'sh"

    r d x s h e * n - 2 r d x----------= ------------------------ 1--------- , 1

    J c h " cx c ( n - l ) c h " cx n - l J c h " ~ c x

    rc h " c x , c h cx n - 1 rcW~2 cx ,----------d x = ------------------- -- + -------- I-------------- d x ,

    J s h cx c ( n - m ) s h m cx n - m J s h m cx

    ( ch" cx , c h "+1 cx n - m + 2 t ch " cx , : ---------- d x = -----------------------:------ 1- -------------- ------ d x , 1

    J s h " c x c t m - D s h 1 c x m - 1 J s h " cx

    t ch"cx , ch" 1 cx n - 1 rch" 2cx ,: -------- dx = ------------------ ------ 1-------- ------- dx, m 1

    J sh "cx c ( m - l)sh cx m - l J shm cx

    rshmcx , sh'"-1 cx m - 1 rshm2cx-------- dx = ---------------- ------ h------- -----------dx,

    J ch"oc c ( m -n )c h " cx m - n J ch" cx

    rshmcx . sh"1*1 cx m - n + 2 e sh" c x . : -------- dx = --------------------- H------------ ----- dx, 1

    J ch" cx c ( - l) c h " cx n - 1 J ch" cx

    rsh'"cx . sh "1 cx m - 1 rshm2cx: -------- dx = ------------------ + ------- ----- , 1

    J ch" cx c ( n - l)ch cx n - 1 J ch" cx

    fx shcxdx = - x c h c x - -i-shcx J

    \x ch cx dx = - x sh cx - -i- ch cxJ '

    j th c x d x = - lnjchcxl

    Icth cx dx = i In I sh cx Ij c i i

    Ith2 cxdx = x - - th o c 1

    fcth2 cx dx = x - - th cx J

    fth" cxdx = ------ - th"_I cx + fth"~2 cxdx, 13 c ( n - l ) 3

    fcth" cxdx = ------ - cth"-1 cx + fcth-2 cxdx, n 13 c ( n - 1) J

    j shbx shcxdx = ^(bsbcxchbx - cchcxshbx), b2 2

    [chbxchcxdx + ^ (bshbxchcx - cshcxchbx), b2 2 1 b -cjchb xsh cxd x = -(fcshfocshcx-cchbxchcx), b2 2

    fsh(ax + b)sin(a: + d)dx = a ch(ax + f>)sin(cx + d) C sh(ax + b)cos(cx + d) 1 a +c a +c

    fsh(ax + b)cos(cx + d)dx = U ch(njc + b)cos(cx + d)+ sh (as + b)sin(cx + d) J " -i- -- a +

  • 53

    fch(ax + b)sin(cx + d)dx = a -sh (ax + b)sin(cx + d) ch(flx + b)cos(cx + d)1 a +c a +c

    fch(ox + b)cos(cx + d )d x = --sh(ax + b)cos(cx + d) + -C ch (ax + b)sin(oc + d)J a +c a +c

    - > 0, .

    f ( x ) [ , ]. = 0 < , < 2 0, [a , fa].

    I = lim / ( ! ; , -)(, - ) = f f ( x )d x(,.-. . ) - * 0 *i - l a

    I / ( ) [ , b]. > 0,

    [ , , 6, max(xr - ^ , ) < 5,

    i=i

    f ( x ) , .

    , (. 45).

    j f ( x ) d x ,

    , = = fa }( ) . .

    , : .

    F / [a; fa] j f ( x ) d x = F (b)-F(a).

    a

    / , [ ; ].

    f ( x ) [a; fa]. f ( x )

    [a ;b ] , [ , ; 2] [ ; ] .

  • 54

    f i x ) () [ ; ], f { x )x .g (x ) .

    f { x ) , V a :

    J f ( x ) d x = j f ( x ) d x .

    / ( * ) g(x) [a; b],

    f ( x ) < g ( x ) V x e [ a ; b \ . : j f ( x ) d x < jg (x)dx .

    .1. f ( x ) [a; b ', < f ( x ) < [; b],

    (m, = const). m { b - a ) < j f ( x ) d x < ( - ) .

    j f ( x ) d x < |/( ) |< & , a / + B g(x)} ix = A \ f ( x ) d x + jg (x)dx .

    f ( x ) [ ;* ] ,

    j f ( x ) d x = j f ( x ) d x + j f ( x )d x .

    f ( x ) = 1, j f ( x ) d x = jd x = b - a , >.

    . f { x ) [a ; b ],

    [ ; ], j f { x ) d x = f ( c ) ( b - a ) .

    . / ( * ) , g(x) , g{x) ,

    f f ( x ) g ( x ) d x = f ( ) jg ( x )d x , a

  • 55

    - = {) < u < |3, / ( ) < < ,

    , ()

    < < , J f ( x ) d x = |/[()] du*

  • 56

    /180*0,017453, /(1 8 0 60)0,000291, / (180 60 60) 0,000005 .

    , ,

    . 49

    , . 49 .

    ,

    . 49 a

    : sin = /

    : cos = /

    sinP = fc/c, ,

    : t g a = /

    : c tg a = b/fl

    ,

    : seca = c/b

    : cosec a = / a

    , 0 90 ( 0 /2 ).

    . (. 50) . 0(0; 0).

    ( , ).

    . : . .

  • 57

    . (

    , ). , . , .

    . 51 .

    . 49 .

    : , . : , .

    , 1.

    , .

    , ( . ).

    0(0 )

    30(/6)

    45( /4)

    60( /3)

    90(/2)

    180()

    270(/2)

    sin 0 1/2 4 2 /2 4 1 /2 1 0 -1

    cos 1 41/2 41 1/2 0 -1 0tg a 0 1 41 0 ctg 41 1 \/4 0 0sec 1 2(41 41 2 -1 cosec 2 4i 2 1 -1

    sin cos tg a ctg

    I 0 < < / 2 + + + +

    II / 2 < < + - - -

    III < 3 7 1 :/2 - - +

    IV /2 < < 2 - + - -

    . 50

  • 58

    I :

    . 51

    p sinp cosp tgp ctgP/2 + cos a -s in a -c tg a - t g a

    + -s in a -c o s a tga ctg a

    /2 + -co s a sina -ctg a - tg a

    2 + sina cosa tg a ctg a- a -s in a cosa - tg a -ctg a

    /2- a cos a sina ctg a era P

    - sina -c o s a - tg a -ctg a

    / 2- -c o s a -s in a ctg a tg a

    2 - -s in a cosa - tg a -ctg a

    sin2 + cos2 = 1 tg a x c tg a = l, /2, n e Z

    l + tg2a = l/cos2a , a n/2 + n ,n e Z1 + ctg2a = l/sin2 , , n u Z

  • 59

    , .

    sin I----- sin Vl - sin2

    = V l-s in , tg a = . ctga = ----------------- V l-s in 2a sina

    cosa , ,--------2 >/l -c o s 2 a cos ai a = V l-c o s a , tg a = ----------------- , ctga = -+V 1 -c o s 2 a

    tga 1 tga 1ctga = ----- , sina = , cosa =* ) Jill IA , , C u e Ur " ^ lga -y/l + tg2a l + tg2a

    ctg a tg a = -------, s in a = -------------ctg a 4/l + ctg2a

    1 ctg a, cosa =

    t-y/l + ctg^a

    sin sin = 2 sin----- -cos-------

    2 2_ . + -

    cos + cos = 2 cos-------cos-------2 2

    . + . - cosa -co sB = -2 s in ----- - s in ----- -

    2 2tg a tg P = sin a ~P^ a ,p -t n/2 + , n e Z

    cos a cos p sin (aP)

    ctga + ctgP = ;------, , * , n e Z

    (bcosx = yJa2 + b2

    bsinx = \la2 + b2

    x arcsin

    Va2 +b J

    sinasinp = - ( c o s ( a -p ) - c o s (a + P))2

    cosacosp = -(c o s (a - p) + cos(a + P))2

    sin ac0sp = - (s in (a + p) + s in (a -p ))

    cosasinp = i (s in (a + p) - sin(a - P))2

  • 60

    sin(a + - ) + sin(p + - a ) + sin(a - + ) - sin(a + + )sinasinPsiny = -----------------------------------------------------------------------------------

    4-co s (a + - ) + cos(P + - a ) + cos(a - + ) - cos(a + + )

    .sin a sinp cos = ---------------------------------------------------------------------------------------4

    sin (a + p - ) - sin (p + X - a ) + sin (a - p + ) - sin (a + p + ) sinacosPcosy = ---------------------------------------- -----------------------------------------

    cos (a + p - y) + cos(p + - a ) + cos(a - p + y) + cos(a + P + y) cosacospcosy = -------------------------------------------------------------------------------------

    (, . . )

    sin2a = 2sin a cos asin3a = 3sina - 4sin3 asin 4 a = cosa^4sina - 8sin3 a )

    sin 5a = 16sin5 a -2 0 sin3 a + 5sin a- i f

    sin(Ha) = 2',_irT sin a-I-----i i l J

    cos2a = cos2 a - sin2 a = 1 - 2sin2 a = 2cos! a -1 cos3a = 4cos3a - 3 c o s a cos 4 a = 8 cos4 a - 8 c o s 2a + l cos5a = 16coss a - 2 0 c o s 3a + 5cosa

    2tg a tg2a = 2

    1 - tg a 3 t g a - t g 3a

    tg3a =l - 3 t g a4 t g a - 4 t g 3a

    tg 4a = , , l - 6 t g a + tg a

    tg4a - 1 0 t g 2a + 5tg5a = tg a 2 - --------------------

    5tg a - lO tg a + 1

    ctg2 a -1 ctg 2a = e

    2 ctg a3 c tg a -c tg 3a

    ctg 3a = 2------- f l -3 c tg a

    ctg4 a - 6 c t g 2 a + 1ctg 4 a = S ------ - --------

    4ctg a - 4 c t g a

    , /2.

    . II- c o s asm = , ----------- , 0 < < 2

    2 V 2

  • 61

    /2

    - < <

    1 -c o s a sm a 1 -c o s a----------- = -------------= ------------ , 0 < < 1 + cosa 1 + cosa sina

    tgI =

    a ll + cosa sina 1 + cosactg = J ----------- = ------------ = ------------ , 0 < a <

    2 V l - c o s a 1 co sa sina

    2 t g | l - t g 2! 2 tg | l - t g 2|sina = ------- ; cosa = --------- ; tg a = ; ctga = ---------

    2 oc 2 a 2 ot , ; al + t g - l + tg - l - t g y g ~2

    l - c o s 2 a . , 3 s in a -s in 3 a

    sin a = -2 4

    3 -4 c o s 2 a + cos4a . . 1 0 sin a -5 s in 3 a + sin5asin a =

    cos a = -

    8 16l + cos2a , 3cosa + cos3a

    2 4. 3 + 4cos2a + cos4a

    cos a = ---------------------------8, 10cosa + 5cos3a + cos5a . , , l - c o s 4 a

    cos a = ------------------------------------ sin acos a = -------------16 8

    . , . 3 s in 2 a -s in 6 a . . . 3 -4 c o s 4 a + cos8asin acos a = --------------------- sin acos a = ---------------------------

    32 128

    sin(a + p) = sinacos(3cosasinp cos(a + P) = cos a cos P + sin asinp

    tg (a P ) = ^ ~ ^ , , */ 2 + n + * / 2 + , - * / 2 + , n e Z IT tgatgp

    ctg (a P ) = ct8 a c t6P + 1| > ^ + # , - ^ n , n e Z c tg P ctg a

    .

    shx = -isin(ix), chx = cos(ix), thx = -itg (ix); sh(ix) = isinx, ch(ix) = cosx, th(ix) = /tgx.

  • 62

    shx chx ch2 sh2x = l

    ch(-Jt) = shx; sh (-x) = -s h x th (-x ) = - th x ; cth (-x) = -c th x

    sh(x y) = sh xch chxsh ch (x y) = ch x ch sh x sh , , . thx th v

    th(x v) = ------------ i-1 thxthy

    cthxcthy + 1 c th (x v )= '

    e th y l cthx

    sh2x = 2 ch x sh x ^thx

    1 - th 2 X

    ch2x = ch2 x + sh2 x = 2ch2 x - l = l + 2sh2x = ' + 1 - th 2 x

    , 2thxth2x = -------

    1 + th x

    cth 2x = (th x + cth x)2

    c h 2 x - l sh2xthx = ----------- = ------------

    sh2x l + ch2xch 2x sh 2x = (sh x + ch x)2

    sh3x = 4sh3 x + 3shx ch3x = 4ch3x - 3 c h x, . 3 + th2x

    th3x = th x --------- l + 3th x

    sh 5x = 16sh! x + 20sh3 x + 5shx ch5x = 16ch5x - 2 0 c h 3x + 5chx

    , th4x + 10th2x + 5th5x = th x --------------------------

    5th x + lOth x + 1

    ch(x + y ) - c h ( x - y )shxsh = ----------------------------

    2sh(x + y) + s h (x -y )

    sh x ch = ----------------------------2

    ch(x + y) + c h ( x - y ) chxch y - ----------------------------

    ch(x + y) - ch(x - y)th xth y = -----------------------------

    ch(jc + y) + ch(x - y)

  • 63

    s h * s h y = 2 s h ^ c h ^

    2 2

    ch * + c h , = 2 c h ^ c h ^ 2 2

    c h * - c h y = 2 s h ^ s h ^ 2 2

    sh (x v)thjcth_y = -------------

    ch xch y

    , 2 ch2x + lch x = ------------

    2, , c h 2 jc - l

    sh x = -----------2

    . j 2thxth x = -------

    1 + th x:

    sh * chx

    shx + chx = e'

    .

    , , (, , ) .

    , ., , . X

    X. : X, X, X .

    X, : . : X, X .

    . , : {a, b, } , {, , , ... } .

    , . 0 , 0. .

    () , . U.

    , .

    1. , , . . , , : = .

  • 64

    2. , , : ) = !

    ( -1 ) - - - ( - + 1) (-1)---(- + 1) \ 1-2-3

    = , 0 < < , = " = 1, +,' + ... + = 2

    ; + c ;+1 = *,', < <

    , :

    ( + )" =" + '-' + ' 2 2 + ... + &" = - ' ' ,1=0

    , , () - ,

  • 65

    *

    ( >):

    :

    (, + 2 +... + a j = ^ -------'? - , , + 2 +... + = ., !2!... !

    , .

    ,. : -

    ( )2 = 2 2> + 2 a2 - b 2 =(a + b)(a-b)( + b - )2 = 2 + 2 + 2 + 2 - 2 - 2

    ( b)3 = 3 2 + 3ab2 3 a3 b 3 = ( b)(a2 +ab + b2)

    ( )4 = 4 + 43 + 622 43 + 4 4 - = ( - )( + )(2 +2)

    -

    " - " = ( - )("~' + "~2 + "'32 +... + d2br- 3 + ~2 + ") 2" - 2 =(a + b)(a2'-' - a2"~2b + a2"~3b2 - . . . - a 2fa2"3 + 2"-2 - 2), 2" - 2" = ( + )(2"-1 - 22 + a2"V - . . . - a2b2" '3 + ab2'"2 - 2- ' ), n e N2"*1 + 2"*' = ( + )(2" - 2~' + 222 - . . . - a2b2"2 + ab2"~ - 2" ), 2"+1 + 2+| = ( + b)(a2r- a 2 'b + a2,- 2b2 - . . . - a V " 2 -nab2'" 1 - 2"), n e N

    1. ( - )2" = ( - )2" , N .2. ( - )2"*' = - (6 - )2"* ', N .

    , .

    0 11 1 12 1 2 13 1 3 3 14 1 4 4 15 1 5 10 10 5 16 1 6 15 20 15 6 17 1 7 21 35 35 21 7 18 1 8 28 56 70 56 28 8 19 1 9 36 84 126 126 84 36 9 110 1 10 45 120 210 252 210 120 45 10

    (- , ,... , ; ) .

  • 66

    1. ( + ) 2".2. , , .3.

    ; 2.

    ( ) (. 52).: , , , , .

    (, ) :

    | |,| |,| |,| |,.

    , , : = .

    . ( )

    (') . . ,

    .

    :

    * =/ = |

    , , , ,,..., (| .

    , , () 2 (. 53).

    >------------------ -' . . -

    . 53 , , .

    ( ,; 2) = + ,? ,.

    , , , : + = +,

    + { + ) = ( +) + , + 0 = ,

    ( ) = ( ), + = ( + ),

    aa + ab = ( +), = - 0 = 0.

    . 52

  • 67

    i , j , , (. 54);

    \ \> zi ; 2 < 2 < z 2 b ;

    a = x ti + y j + zjc , b = x 2i + y2j + z 2k,

    a = U ,;> '1; 21),

    : a +b = (x, + x2; y l + y2; z, + z ,), a - b = ( x , - x 2; y , - y2;z , - z 2),

    aa = (a x ,; a y ,; a z ,),

    l l= V x.2 + >'i2 + z i2- A (a,;a2;fl3) ,

    B(b,; b2; b3) , = (fy - \2 - 2\ - ),

    = /(, - , )2 + ( - 2 )2 + (3 - , )2. ,

    (. 55). : a x f r = = 0 . -

    . : || : a t t : 4--

    , :

    ; ; . ( ) , ,

    , ( ) = 0 .

    a, b ,c ,d . :

    , .

    , , . (,,) = 0 (

    ). ( ), ,

    , 2 , = Xfi + 2

    , , , b = 0 = 0. , b, .

    d : d = xta + 2 + 3. |,,2, 3} d .

  • 68

    2, 3 , , , , , 2 2 3 .

    , . :

    , , , , , . .

    1. (. 56).

    , . ,

    , :

    + = .2. (. 57).

    , . , .

    + = , ()

    :

    ^| | +| | -2| o a |x |o b |xc o s

  • 69

    a = x j + y tj + z,fc, b = x 2i + y 2j + z2k,to a b = xtx2 + y , y2 + z,z2, a 2 = x\ + y* + z,2.

    />\ ,2 + , 2 +z,z2

    s , = . cos\a,b = --------- -----V I \\\ \ / * , +, +Z,

    () , .

    () :

    (, ) = 0 .

    /.|||. * 0 , X > 0 (. 59), , X < 0 (. 60).

    = ^ ( ) 2+ ( )2 = \ 1 < + 1 =1 ( ,; 2) X

    (,;2), . . (,;2) = (1;2). X, :

    ( + ) = +| .

    .:( + ) = + .

    + + 2

    ,

    0 \ { ,

    . 59

    . . . .

    , 0 / \

    '

    ,

    . 60

    , ,

    , (. 61).

    b , [a b ]

    a x b , |[abj| = |a||b|sin

  • 70

    ( ), : [ , b] = Se .

    [ , b] = - [b , ] ;

    [( ), ] = [ , ( )] = [ , b j ;

    [( + ),] = [ , ] + [& ,] ;

    [[a,b],c] + [[b,c],a] + [[c,a],b] = 0 , R1 R7

    [ , ] = 0 [, [, ]] = (, ) - (, )

    |[,]| +(, )2 =||2|&|2 ([, ], ) = (, [6 , ])

    , , ( , , ) ( ,,)

    i, j, , = {,, yv z ,}, b = {x2,y 2,z 2}=> [, ] = i j

    *i , z,

    *2 2 Z2

    , z, 2 Z2

    vl 1 , z,

    *, , X,

    = 1 z. 2 z2

    X , Z,

    X , Z ,

    *1 >1

    *2

    (, , ),,

    & :(, 6, ) = (6 ) .

    ,

    , , .(, , ) = V^b , ,, , (, , ) = ~Vab , , ,

    , , , . ( , b , V = 0 . )

    (. . , ), .

    e = { w r zi}> = { 2 - 2 }- C = {x 3,y 3,z ,} , =>(,,) =\ z,

    *2 z2 z3

  • , , .

    , , .

    : , , , : , .

    , .

    , .

    , (, : , , . .).

    : .

    ( ) .

    , .

    . .

    , .

    , , .

    , .

    , .

    , (, , ).

  • 72

    , .

    , , .

    .

    , ( , ; ).

    , , , .

    , .

    , ' , ', , , , ', , , , , ', ', ' ( ).

    : , ( ).

    : , , .

    , , , .

    , () , , .

    , : , , ( : , , ), , , , .

    , . .

    . .

    , .

  • 73

    2)

    : + + = (2 + 2 >0). :

    1) By + = 0 ; + = OY;

    3) + By = 0 ;4) = 0 ;5) = 0 OY.

    : -7 + = , 7 - .

    = (, ) .

    (. 1): = + , b 0, , = tga, a ,( < a < ).

    (. 2): + = 1,

    , 0Y.

    (. 2): x co sa + y s in a - p = 0 , a ,

    ; .

    - + +

    ---------------- -

    . 1

    i-jA2 + :- = 0 .

    1

    sJ a 2 + 2

    ; , * 0 , = 0.

    , ( ,, 1) (2, 2)

    - _ 2 - 1

    . *, * * 2 ,*

    , (0; 0) ~ = ,

    .

    , (. 3, ).

    (. 4, end) , ,

    , . . 5 . _____________________

    , , . . 5 . -----------------------------------L- . 3

  • 74

    , , , , , . . 5 > , .

    , .

    , .

    , .

    , .

    ,

    . 6 : 3 6 ; 4 5. 1 8; 2 7. 3 5; 4 6 . 1 7; 2 8 . 1 5; 2 6 ; 3 7; 4 8 .

    + By + = 0 A .-B D = 0Dx + Ey + F = 0

    = + = y = p x + q

    + By + = 0 A D + B E =0Dx + Ey + F = 0

    = + = 1 = px + q

    ( ,, ) (2, 2)

    d = ^j(xl - x 2f + ( y l - y 2)2

    ___________.

    . 4

  • 75

    (0, 0)

    + By + = 0 | 0 +0 +\

    U ' + b >

    + By + = 0 Dx + Ey + F = 0

    I C - F /- 1 1

    1 2 + 2

    = + y = px + q

    + By + = 0 Dx + Ey + F = 0

    1) = + y = px + q\

    - tana = ------ .

    1 + 2) + By + = 0 Dx + Ey + F = 0 :

    \a d + b e \

    J a 2 + b 2 J d 2 + e >

    aIx + bIy + cl = 0 x ,2 ~ 21 a2C, ~ a,C2a2x + b2y + c2 = 0 ,2 ~ 2, " ~ 2,

    = , + , .. b2 ~ b; .. ~ , = 2 + 2 >

    1J*

    r 1 N1

    _P*T 1

    , ,

    , . ,

    . , ,

    . , ,

    .

    , . . 180.

  • 76

    180. .

    . 7

    b ( ), b .

    ( ), b .

    b 180 ( ), b .

    180 ( ), .

    b ( ), b .

    , , .

    , , .

    , .

    , () , (. 8).

    . , , , (. 9).

    , , .

    ( ) , , (. 10).

    , (. 10).

    , ( ) (. 11).

    , , , :

    , (. 12); , , . .

    . 8

    , / \ ,

    V\Ja ,

    / 1\,

    . 9

    . 10

  • 77

    [) , .

    . , .

    () .

    , , (. 13). .

    . .

    . ,

    , .

    , . 180 (. 14).

    90. ---------------- 90. . 14 90

    180.

    , . . 15 : 1 3; 2 3; 2 4; 4 1. ,

    , .

    . 15 : 1 2; 3 4.

    . 13

    = 180

    . 15 180 (. 16).

    (. 17). (. 18). : , ,

    .

  • 78

    , () (. 19); , , .

    , .

    : ( . 19 ) ( . 19 ),

    ; ; :

    + >

    + >

    + >

    , .

    + + = . (. 20):

    = + ; , = + ; , = +

    2 = + + , .

    S = \ ah = \ bhb=\ ch (-21),

    S = -absinY = -acsin$ = -bcsm a,2 2 2

    S = ^ { - ) { - )( - ) ( ),

    _ abcS = -^ - , 5 = , -. 19

    (. 22).

    : a2 =b2 +2 - 2cbcosa b2 = 2 + 2 -2accosP2 = b 2 +2 -2afccosy (. 23)

    _ b : ------ = -------= -------= 2, R -

    sin sinp sin (. 23).

    . 21 . 22

  • 79

    , (. 24).

    = ,,,, :

    = ,,; = ,,; = ,, :

    1. , .

    2. , .

    3. , .

    ,

    , (. 25).

    ZA = ZA,; ZB = Z B ,; ZC = ZC,

    . 24

    ~ 111ZA = ZA, ZB = ZB, ZC = ZC,

  • 80

    1. , .

    2. , , , .

    3. , .

    ( < 90, . 26), ( = 90, . 27), (>90, . 28).

    . 28

    , (. 29), (. 30) (. 31).

    . 29 . 30 . 31

  • 81

    , (. 32). .

    , , ; ;

    > , > ; ;

    + > ; = /2, + = /2 .

    ;2 +2 = 2, , b ;

    . , , , + - =, =, \ = , = - , = - , = - , ,

    b; hb mh R ,r , , ;

    a = bsina = bcosy,

    c = b siny = cosa,

    fl = c t g a = c-ctgv,

    c = a tg y = a c t g a

    , ; ; ; ; .

    , .

    ; (. 31)

    ; ~

    = ------ ;2

    , ; , ,

    :

    ; = = 1 ' = ^ - .

    ( , ), - , , .

    _ chc _ 2 siny2 " " 2

    :

    m = h = l = a 4 b / 2 ,

    = !/'3, = -\//,

    R = 2r, S = 2 -\//4.

  • 82

    ,

    .

    ,

    2 : 1, :

    O F = - A F3

    1 = -

    3

    = - 3

    . .

    :

    ' 22 + 22 - 2

    ; , ,

    :

    a = ^ ^ 2(mj + ) - m'j, fna,mh,mi

    , , , .

    , :

    mb = 22 + 2 2 1

    ,

    (. 34).D

    : , , (. 34):

    . 35

    EF\\AC, EF = -,2

    , () 1/2 (. 35).

  • 83

    , , : SABC = 4SEBF.

    ,

    , (. 36).

    ,

    = ( ) (. 37).b

    (. 37) .

    . .

    , .

    , .

    , ( ).

    . , :

    y]ab(a + b + ){ + b~c) _

  • 84

    : , , ( . 38) , ; ;

    :

    1 1 1 : \

    , , , .

    ., 2 Shtl = , S , ,

    . , :

    h = -\j4a2 - 2, ;2a j3

    - ;h = -

    , , , . , :

    2 ^ ( - ) ( - ) { - )

    , , (. 39). .

    .

    6. 39

  • 85

    .

    . abc _

    : R = -----; R = ---------, , , -45 2 sin

    , , , S .

    , , (. 40).

    ().

    :

    ;

    + ,------ , , , .

    :

    S 1 ( - )( - )( - )

    \

    , ,

    , .

    , , (. 41).

    , , (. 42). , .

    . 41

    ABCD , :1. : AB = CD,AD = BC.2. : ZA = /, ZB = ZD.3.

    : = , = OD.4. 180 :

    ZA + ZB = 180, ZB + Z C = 180,Z C + ZD = 180, ZD + ZA = 180.

    5. - ' : AB = CD, AB || CD. pUc. 42

  • 86

    6 . . : AC2 + BD2 = 2(2 +2).

    : S = ah, S = abs ina, S = - AC BD sin/.2

    ABCD , ZBAD + ZBCD = , ZABC + ZADC = .

    , (. 43). , .

    : :

    []||[], []||[} = = CD = AD;

    [A C ]x [B D ]; : AC2 +BD2 = 42; .

    : = 4

    a2sina, S = AC BD.2

    , (. 44). , .

    : : = CD, AD = BC, [AB]||[CD],

    [AD]||[BC]; 90: ZBAD = ZABC = ZBCD = ZADC = /2; :

    a = 2 arctg(a/b), p = 2 arctg(b/a), a + p = 180. :

    = BD; .

    : = 2 ( + ).

    : S = ab d = ylaz +b2 S = d2 sin(a/2)cos(a/2)

    -------------------------- . : R = yj(a2 +b2)/2 ( ) , . ,

    D , . 44 .

  • 87

    , (. 45). , .

    : : = = CD = DA; 90: ZBAD = ZABC = ZBCD = ZADC = /2.

    : d = -\ ( )

    ; ( )

    .: P = 4a = 8r = 2^2 R .: S = a2 = d lj2. : S = 2 = 42 = 2R2, R :

    ; = /2 .

    : ; R = dj2 = (V2/2).

    - .

    , (. 46).

    . ( ).

    . : [ a d ]||[BC], :

    (. 47), , , ( );

    . :

    (. 46): [iiFjIlljAD], EF = (a + b)/2.

    : S = (a + b)/i/2, S = EF-h. ,

    , , (. 48, ).

    , / , / , (. 4 8 ,6). /

    - 1, (. 48, ). . 47

  • 88

    , (. 48, ).

    . 48

    . 49

    / ' \/ / V j \/ V \

    , , (. 49). . , . . , . (. 50): = /2 = //2 .

    . 50

    , , (. 51).

    , (. 52 ).

    , : = 2" 1 , ... , ,, 2,..., pt

    = 2 +1 (s ). = 3, 4, 5, 6 , 8 , 10, 12, 15 16, 17, 20, 24, 32, 34, ...

    = 7 ,9 ,1 1 ,1 3 , 14, 18,19, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 3 3 ,... : 3, 5,17, 257,65537. ,

    (. 53).

  • 89

    , (. 54).

    , .

    , . . .

    , 180. . .

    , .

    . 0 , a R , 0 , - :

    ( 2 . ( 2 .; = 0 +.KCOS

  • 90

    , 2 , 1 2,S, S2 ,

    , : ,= , S, :S , = 2.

    . 56

    , , , , (. 56).

    , , .

    , .

    , ( . 56 ).

    , , ( . 56 ).

    , R

    :

    = 2Ksin.2

    . 58

    , (. 57). , , , .

    : L R ( ) L = ;

    ; L = 2nR------ .

    F 3601 ,

    , .

    . ,

    . .

  • 91

    : ,

    ; , ,

    , (. 58); , ,

    , . ,

    ( . 58 '; . 59 ). ( . 60 ZAOB ).

    , . , ,

    (. 61, /. ). , .

    : , , ; , , ;

    ;

    , . , ,

    (. 62). , ,

    (. 62). , .

    , .

    , : /A B C = ^ / , ZADC = n - ^ Z A O C (. 63, ).

    : = KD, = 2rsin(a/2) (. 63, ).

    : AC -AD = AF = 2 (. 64).

    : = 2 = d. : S = 2 = nd2 / 4 . ( ): / = . ( ): SK = a r 2/2.

    ( (5 ): / = /180. ( ): SeK = 2/360. , :

    D 6. 63 . 64

  • 92

    , . , .

    .

    . .

    , , , .

    , , , , .

    , .

    , , .

    , : , , ; , ,

    .

    , .

    -

    = r0 + at, 0 ( 0) = 0 (0; 0; z0) , ; = (1; ; ) . ( ): x = x0 +lt, y = y0 +mt, z = z6 +nt.

    ~ ~ Z~ Z0 I m

    x ~ xa ~ z ~ zox , ~ xo 1 - 0 z, ~ zo

    fAlx + Bly + C,z + Dl =0,s , , - [A2x + B2y + C2z + D2 = 0 * ' *

    = = .2 2 2

    - ---- 1 ( ^1 1 \ 1 = . , = ; ;L 1 [ 2 2 2 2 2 2 )

    , = (,; ,; ,); 2 = (2; 2;2)

  • 93

    , .

    , ,

    , . .

    , .

    , , . , , . , ,

    , .

    .

    .

    ()

    . 65

    Ax + By + Cz + D = , , , , D , , , . (. 65):(, JV) + D = , - M(x\y\z), N = (; ; ) (). N

    ' J a 2

    COSp =

    +-

    + 2

    4 2 + 2

    + 2

    /7cosy =

    ' ' + 2 + 2 , . D = . = 0 ( = , = 0 ) ( OY, OZ). = = ( = = 0, = = 0 ) OXY ( QXZ, OYZ).Z = 0 ; = 0 Oxz; = 0 Oyz.

  • 94

    + + = 1, a = D/A\ b = - D / B ; c = D/C,

    , OX, OY, OZ.

    , M(xB;y 0;z0) N(A; ; )

    A ( x - x 0) + B ( y - y 0) + C(.z-za); :(( ),0 = 0 .

    , (: ;

    ( ( - , ) ,^ - ,), (, - ,) (),

    - , - z " z, * 2 - * , 2 ~, Z2 -Z . * - * > - , Z3 ~ Z,

    = 0 (

    = 0 .

    ()

    xco sa + 7 cosP + z c o s y -p = 0 ; :( , ) - = , , . : + By + Cz + D---- < =-\2 + 2 + 2

    . ' = - 1 2 + 2 + 2

    , D, D * 0, , D = 0.

    , = r\ + a,f = 2 + a2t :

    ( - ,) , 2 = 0 ,1

    ( r - r 2)a,a2 = 0 .; , = ({,, m,, ,), - , - , z - z ,

    /, , ,

    f2 12 2

    2 =(/2,m 2,n2), ; = (x 1,y , ,z 1),

    = 0 .

    , = ^ + at = r2 + a t :

    ( - ,) ( 2 - ; ) = 0 . x = xt +lt x = x2 +lt, z = z1+nt z = z2 +nt, - , - , Z - Z ,

    * 2 - * l Z2 Z, /

    : = , + mf = :

    = 0 .

  • 95

    ,

    , .

    , , . , , . , , , .

    , .

    , . , . , , . , , .

    , ( , , , , ) 90. ,

    , . ,

    , , .

    , .

    d = *0 cosa + C0SP + zo cosY - p|>i \^xa + By0 +Cz0 +D\

    -J a 2 + b 2 + c 2

    5 = x0 cosa + y0 cosP + z0 cosy - p, P Ax0 +By+Cz0 +D

    ! 2 + 2 + 2 D, D * 0 , , D = 0.

  • 96

    ( )

    , 7 + D, = 0, 2 7 + D2 = 0, , = 2 (, ||2), D , * \ D 2. Alx + B1y + Clz + Dl = 0 A2x + B2y + C2z + D2 =0, 1 _ , _ , Dj, 2 2 D2 '

    :

    , , .

    , .

    , , .

    , , .

    .

    ,

    Ax + By + Cz + Dt = 0 Ax + By + Cz + D2 = 0 :

    , t e - A l

    /2 + 2 + 2 ,

    \ [ - (-||) = 0 ( - , ) = 0 : d = -------j:-------.

    , 7 + Dl = 0, 2 7 + D2 = 0,

    .2 AjX + Bty + Ctz + D, = 0 2 + 2 + C2z + D2 = 0,

    -i = = ] ( - i ).

    , 7 + D, = 0, 7 + D2 = 0, , = \2, D, = XD2. Alx + Bly + CIz + DI = 0 A2x + B2y + C2z + D2 =0, = bl = c l = d l

    ^2 ^2 ^2 ^2

    ( )

    12 + {2 + ,2 = 0, (Np N2) = 0.

  • 97

    Ax + By + Cz + D, = 0 + By+ Cz + D2 = 0,

    cos z 2 z i , ,

    d =z2 - , 2 - ,

    , /,

    * 2 " * . - , /, ,

    (V ',2 + ,2 +2)

    ? = ;+, = ^ + a ,t , , II2 11

    , I, , ,

    h 2 2 2 1 2 \ 2 2 Z 1

    7 = rx + t = 2 +a1t, , 2 - (f2 -rI)ata2 =0.

    ,

    h h 2

    2 ~ 1 2~, Z 2 Z , , , ,/, , ,

    = 0.

  • 98

    r = 7 t +a}t =r2 +a2t, , . (^ -^ ) , 2 #.

    ,

    2 - 1 Z 2 " Z 1 m, , ^ 0 . d =

    mod

    : d =

    7

    - *

    h

    2

    2 - \ 1 .

    [ ,2]

    z2 -z ,

    ,,

    1 1i h+ +

    m2 n2 i2

    ( )

    cos(p/-^\ ar a2 /1/2+w,w2 +

    = cos [, , 2 = rr jrr - = , )

    , 0. , / + + 0.

    , - 0,-70 +D = 0 . , 1 + + 0, * 0 + ByQ + Cz0 + D = 0.

    , - = 0,-70 + 0. , / + + 0, 0 + 0 + Cz0 + D 0. :- - A B C \\ = = .

    /

    sinq>= cos1\Al + Bm + Cn\

    _ _ - n r 0 +D r = r 0 - a .

    :

    x = x0 +ltr y = ya +mtv z = z0 +nf,, f , = -Ax0 + By0 +Cz0 +D

    Al + Bm + Cn

  • 99

    , 0(0) - - n r + D -

    =7Q+nt. : = 0 +At, = + 1. z = z0 + Ct.

    , , , , (. 66). , .

    , , , (. 66).

    , , , .

    : arccos(l/3) (70,53); /2 (90 ); Jt-arccos(l/3) (109,47); 2 -arctg () (116,56);

    2 arctg(cp + l) (138,19), /5)/2 .

    , , (. 67).

    , , ,, , ,

    , .

    . ,

    . .

    . 67

    .

  • 100

    : cosa = cosPcosy + sin(3sinycos cos = - cos cos + sin sin cos a , , , , , , , .

    _ sina sinp sin ;-------= ------- = ------- ,

    sin A sin sin , , ; , , .

    , , ( ) , (. 68 ).

    .

    .

    ,

    5 , : 1 = .

    , , 2.

    , 4 - . 68 ( ).

    , , ,

    , (. 69).

    , , ( . 69 ABCDE, KLMNP).

    , . ( . 69 ABLK, BCML, CDNM, DEPN, ).

    .

    .

  • 101

    ( . 69 , BL, , DN, ).

    , ( . 69 - KR).

    , , ( . 69 EL).

    , .

    . , , , ( . 69 EBLP).

    , .

    : . . . .

    . .

    Sp = 2S,*,, + S6c,K, Sx ;S6oK ; S6oK=pl; ; I .

    V = QH, V = Q,/, Q ; , Q, .

    , , .

    :

    ( ). .

    :

    .

    . ,

    , . , (

    ), . :

    . . .

    , (. 70). , , .

  • 102

    , , .

    , , .

    , , ( . 70 DBi ).

    , , .

    : .

    , , , ; , :

    , BD, = , = DB, =d,

    d2 = 2 +b2 + 2. .

    .

    , .

    : S6 = 2( + b)t , b ,

    . 5 = 2{ab + + ).: V = abc, , , . ,

    . : S6=P0x.h, 0 , h . : S = S6 -I- 2S0, S0 . V=S0xh. .

    . : S6 = 42, . 5 = 62. V = 3.

    , , , (. 71).

    , . .

    , (. 71 ).

  • 103

    , . . ,

    . ,

    ( ).

    , .

    , .

    : 5 . 71 :

    , ;

    ; ,

    , , . :

    , ;

    ;

    .

    V = SAi, S h .

    ( ): Sb = .-

    ( ):

    . , ( ). ,

    .

    . . ,

    (, ) ( ).

    . . ,

    , . ,

    ( ).

  • 104

    . , , . ,

    ( ).

    . . ,

    , , , . ,

    ( ). . ,

    , . ,

    ( ).

    , , .

    : ;

    ; ,

    ; ,

    , /, ;

    :

    Sb = i p a = ^b2 sin , , ,

    , b , .

    , . .

    , , .

    :

    V = ~(Qi + /Q, Q2 + Q2 J, h ; Q,, Q2 .

    : Sc = ^(, + 2) /i6oK, ,, 2

    ; h6oK . .

    .

  • 105

    ,

    , (. 72).

    , () , ().

    . S{riH = 2nRH. Su = 2nRH + 2kR2. V = R2H. . 72

    , . (. 72).

    , 2/ 2 + 1 j b 2 =1 (. 73).

    , 2/2 - 2 / b 2 =1 (. 74) :

    2 v2= ( > 0 , > 0 )

    -

    , 1 = 2 , > 0 ( )(. 75).

    .

    , , ( ) (. 76).

    : , , ().

    : , .

    , .

    , .

  • 106

    () .

    .

    .

    .

    271^ 1-cosy j, (

    ). S6oK = nRL.

    SK0K = nRL + nR2. S. >= = nRL + nR2.

    V = - kR2H.3

    , ( ) . , , .

    () , .

    , . ( )

    , ( ).

    , . , (

    ). , (

    ). , ,

    , (. 77).

    . 76

  • 107

    S6oK = ( + )/. SIm;IH = nR2 + 2 + n(R + r)l.

    V = nH(R2 +Rr + r2).3

    ( , , ) (. 78).

    . 78: : , 6 , .

    , , (. 79).

    . :

    . , .

    . ,

    . .

    5 = 4nR2.

    V = -n R \3

    S = 2nRH ( ).

    V = 3 ( - -

    V = nR2H.

    . 79

    , . X X ' Y' , X Y = X'Y'.

    , , . . , ,

    , , .: ;

    , ; - ; .

  • 108

    . 81

    F'

    , ', ' (. 80).

    Z A.

    .

    , (. 81).

    , .

    F F', ', , . F F' (. 82).

    . 82

    '

    . 83

    '\

    . 84

    ( ), , (. 83).

    I , A e l . ' /, ' = ' X 1 (. 84).

    I F F', ', /.

    F F' / (. 84).

    I , /, / (. 85).

    . 85

    . , ,

  • 109

    . 86

    , (. 86 ).

    , , .

    , (. 87).

    , , a W , ' , .

    (; ) F '( + ; + b) F'. F, (; ) ( + ; + ), (; ), ' = (, ).

    . 87

    , , ', |''| = :||, , (. 88 ).

    ( ) = 1.

    F F' , . - / 1 (. 89). F

    __!____ F '' F', '' = .

    . ,

    , ', ', ' , ' ' '.

    , , , .

    , , , , .

    .

    . 89

  • 110

    * 1, , - .

    D .

    , (. ).

    (, ). , ( ).

    Ft F2, F2 F3, F, F3 (. 89).

    .

    ( * 1) ( ), X X ', ' = (. 90).

    .

    . .

    , 1, : . , 0, : . ( , - 1) .

  • , , .

    ()

    , L , metre (, )

    ,

    , , kilogram (, kg)

    . , , : , ; ,

    , , second (, s)

    -

    , I , ampere ()

    , , 1 2

    , 0 ,

    ,kelvin()

    , , .

    , / , candela (, cd)

    , , , 1

    , N

    , mole (, mol)

    , , . , (, , , )

  • 112

    (

    )

    (, rad)

    , ( ), ( )

    (, sr)

    , , ( ) ,

    (

    )

    , / . V ,

    , hertz(, Hz)

    , , ,

    , F , newton (, N)

    ,

    , , W , joule (, J)

    ,

    , N , watt (, W)

    , , ,

    , , pascal (, )

    , F , S

    , O v

    , lumen(, 1)

    ,

    ,

    , lux (, 1)

    , ,

    , q, Q

    , coulomb (, )

    , ; ,

    (), 17, .

    , volt(, V)

    ,

  • 113

    , R

    , ohm(, )

    , , ,

    ,

    , farad (> F)

    ,

    ,v /)

    , weber(6 , Wb)

    , -

    , tesla (, )

    , ,

    , henry (, )

    , , , ,

    , siemens (, S)

    ,

    ( )

    , becquerel (, Bq)

    ,

    , gray (, Gy)

    , ,

    , sievert(, Sv)

    , .

    , katal (, kat)

    ,

  • 114

    ,

    () 1,85318

    () 1,852

    () 1,60934

    () 185,2

    914,4

    304,8

    25,4

    (1/10 ) 2,54

    (1/100 ) 254

    () 2,58999 2

    4046,86 2 = 0,404686

    0,836127 2

    929,030 2

    1233,48 3

    2,83168 3

    0,764555 3

    28,3169

    16,3871 3

    () 158,987 3

    () 115,627 3

    () 36,3687 3

    () 35,2391 3

    () 4,54609 3

    () 4,40488 3

    () 3,78541 3

    () 1,1361 3

    () 1,10122 3

    () 0,946353 3

    () 28,413 3

  • 115

    /

    10' deca da

    102 hecto h

    103 kilo k

    106 Mega

    9 Giga G

    12 Tera

    15 Peta

    10 Exa

    21 Zetta 3 Z -

    24 Yotta Y

    -

    10"' deci d

    -2 centi

    10~3 milli

    micro ,

    10'9 nano

    12 pico

    10"15 femto f

    -'8 atto

    -21 zepto 3 Z

    -2" yocto

    1 = 10241 = 210 = 1024 1 = 10242 = 2 = 1048 576 1 = 10243 = 230 = 1073741824 1 = 1024'' = 240 = 1099 511627 776 1 = 10245 = 250 = 1 125899906842624 1 = 10246 = 2 = 115292] 504606846976 1 = 10247 = 270 = 1 180591620717411303424 1 = 1024 = 20 = 1208925819614629 174706 176

  • 116

    , , .

    ( ) : , , , , , , , , , , , .

    : , , . , ,

    . ,

    . .

    , . .

    , , .

    q l,... qk. , ,

    , . : ,

    , , , , , , .

    : .

    .

    : , .

    : ( ); ( ); (- -).

    , . . .

    , , ().

    , .

    , . , : ; ( ).

    , .

    , .

  • 117

    , . *

    , () .

    , .

    , . , . ,

    .

    ( = 0, v = const): s = v t , , v (/), ( ().

    a t 2 ( = const): s = v 0t + , s = ------- ,

    2 2 0 (/), (/2), t ().

    , .

    ( = 0, v = const): v = A s / A t , As (), At ().

    ( = const): v = v(1+at, v = +2as, v0 (/), J (), (/2). t ().

    , As ds

    v = J'm0 =

    (), At (). ,

    (): v = , I (), At At

    ().: -

    s, (): = ~ >

    As (), At (). , .

    .

    ; () ( = 0), - - ( 2 ( = ): to = , = = 2nv, -

    t - (), At (), (), v (-1).

    ( = const): Et2

    ) = 0+ ( ( - t 0),

  • 118

    -.. ( ).

    , -(

    = > - At

    /; At (). ,

    (), . (. 1).

    , ^ ,

    ( ) ( ): F = aum.

    , . -

    V 2 >2 : = , = , 4

    (/), (1/), - ().

  • 119

    . (. 2),

    () ^ ). = + = * A t

    (/), At (). = const

    : - ^ - - (1/), - At At

    1/2. -

    1 : 1 = ,v

    v "1. ,

    , v = ,

    . ,

    . . 2

    (, ): 7 = ^ ( w (r (2), . i- , . i- .

    : / = j r 2dm = j p - r 2dV, dm = p d V dV , , d V .

    , / = j r 2dV.

    ( ) , .

    ; : - mv, (), v (/).

    ( , , , ) . , , .

    , .

    L : L = r x p = r x , - , , (), v (/).

    : Ll

    , : L = I(bt I , .

    , L (. . ).

  • 120

    : = 1 + ----- , I

    L : L = |r| | | sin 0^, 9 , , , .

    (L) ():

    = = F, F (). dt

    , , . , , , . F = , (), (/2).

    ( ) () -, , :

    _ _ _ - d lM = r x F , = FI = F rs in a , M = , F (), -

    (), I , 1 , (), a F .

    .dl

    dt , (1/), .

    , (. 3).

    FK = -2 ( ) - = 2 ( ), , , v .

    : = 2[, ].

    , (. 4).

    , F .

    , F .

    , , . , ( ).

    , :

    Fml , - :

    . 4

    . 3

  • 121

    Fa6 + F ( ),

    : Fu6 = , FK = 2 [ , ], ' .

    , .

    , , , . , . , , . .

    , -

    , : = -, , ; /

    ; ; 2.

    = !]= = ^ - = / , L - dt dt

    ; .

    , . . .

    . 5: R , ,N .

    , F, S '

    F : = , F (), S (2).

    S . 5 (): = m ( g a ) ,

    (), g (/2), (/2).

    ( 2"! () : P = m \ g , m

    (), (/2), v (/), ().

    () .

    : ,

    , ;

    , / ;

    , . , . , .

  • 122

    : = , (