Πέρκινς Μάργκαρετ, Μιλάτε με αυτοπεποιήθηση

7/14/2019 Πέρκινς Μάργκαρετ, Μιλάτε με αυτοπεποιήθηση

http://slidepdf.com/reader/full/-55cf9d18550346d033ac35ae 1/62



Μιλάτε με Αυτοπεποίθηση

Πώς νά βελτιώσετε τή φωνή καί τήν ομιλία

σας με μεθόδους πού σκοττό έχουν νά σάς

βοηθήσουν νά αναπτύξετε πληρέστερα τήν

προσωπικότητά σας. Τό βιβλίο αυτό εξηγεί

τούς μηχανισμούς αναπνοής, παραγωγής τής

φωνής καί τρόπου ομιλίας.



Τά βιβλία τής Σειράς

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ- 2. Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΑΥΘΥΠΟΒΟΛΗΣ/' 3. ΝΕΥΡΙΚΗ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ

4. ΚATΑΝΙΚΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΥΣΤΟΛΗν-5. Η ΙΣΧΥΡΗ ΘΕΛΗΣΗί. 6. Η ΧΑΛΑΡΩΣΗ - σωματική καί διανοητική

7. Η ΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ8. ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΙΛΙΑ καί κοινωνικές σχέσεις

-9 . Ο ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ10. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ11. Ο ΦΟΒΟΣ — λογικός καί παράλογος12. ΑΠΑΛΛΑΓΕΙΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΛΙΣΜΑ

• 13. ΜΙΛΑΤΕ ΜΕ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

14. ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ...15. Η ΜΝΗΜΗ καί η καλλιέργεια της



Μάργκαρετ Περκινς[

,

Μιλάτε με Αυτοπεποίθηση

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Μαργαρίτα Κουλεντιανού

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ · ΑΓΩΓΗ · ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

ΑΘΗΝΑ 1982



ΠρωτότυποMargaret PerkinsCONFIDENT SPEAKING

Θυμάρι - 50

Σειρά Πρακτική Ψυχολογίας Μ

Copyright 1981, THORSONS PUBLISHERS LTD. (A. THOMAS AND CO.)

Copyright 1982, Εκδόσεις ΘΥΜΑΡΙ, γιά τήυ ελληνική γλώσσα

Επιμέλεια-Διορθώσεις: Θάνος ΓραμμένοςΕπιμέλεια εξωφύλλου: Εύη Κωνσταντινίδη-ΛεβάντηΦωτοστοιχειοθεσία: ΣΟΥΓΙΕΡΦΩΤ, Μεσολογγίου 2, τηλ. 36.13.349Φωτογράφηση-Μοντάζ: Μάκης Λενής, Ζαλόγγου 14, τηλ. 36.45.085 'Εκτύπωση: Τάσος Παπαναστασίου, Νεμέας 9, τηλ. 57.46.921Βιβλιοδεσία: Αφοί Ιωαυνίδη Ο.Ε., Αγ. Φανουρίου 28, τηλ. 57.29.264

Εκδότης: Θάνος Γραμμένος

Ζαλόγγου 14 - Αθήνα τηλ. 36.36.574



ΠεριεχόμεναΚεφάλαια

1. Προβάλλετε τήν Προσωπικότητά σας .. . 9

2. Σωστή Αναπνοή ...................................... 13[α. Κλειδική ή Επιφανειακή Αναπνοή... 14 —β. Κοι

λιακή Αναπνοή καί Ασκήσεις... 15J

3. Πώς νά κατανικήσετε τήν Υπερένταση 18 [Διανοητική-Σωματική Υπερένταση... 19 —Ασκήσεις Χαλάρωσης... 21]

4. Πώς νά παράγετε τή Φωνή σας ............ 27[Η Σταφυλή καί η Γλώσσα... 30 - Ασκήσεις 30-311

5. Μετατρέψτε τόν ' Ηχο σέ Ομιλία .......... 32ΙΜίμηση... 33 —Ασκήσεις γιά τή Γλώσσα καί τό

Σαγόνι... 34 - Γά Σύμφωνα... 35 — Γά Φωνήεντα... 371

6. Χρωματισμός ........................................... 39

7. Η Εικόνα τής Ομιλίας ............................. 42

8. Πόζα ......................................................... 47

9. Υποδείξεις γιά Δημόσιες Ο μιλ ίες ............ 52

10. Διαλέξτε τήν Προσωπικότητά σας ......... 57| Εχετε Εμπιστοσύνη στόν Εαυτό σας... 60] .



Προβάλλετε τήν

Προσωπικότητά σας

οιός είυαι ο ορισμός τής προσωπικότητας; Μήπωςσχετίζεται μέ τήν εμφάνιση; Μπορεί ν ’ απαντήσετε

καταφατικά. ' Ομως, σ ’ αυτή τήν περίπτωση, πώς εξηγείταιτό γεγονός ότι μερικοί από τούς ασχημότερους ανθρώπους έχουν συναρπαστική προσωπικότητα; Η προσωπικό

τητα είναι κάτι πολύ πολύπλοκο καί δέν μπορεί ν ’ ανα λυθεί εύκολα. Στό λεξικό διαβάζουμε πώς «η προσωπικότητα συνιστά τήν ταυτότητα τού ατόμου», δηλαδή τήδυνατότητα έξατομίκευσης, Κατά συνέπεια η προσωπικότητα είναι τό ΕΓΩ. Τά ρούχα μου, τά μαλλιά μου, ηέκφραση τού προσώπου μου, όλα αυτά αποτελούν μέροςτού σύνθετου πράγματος πού είναι η προσωπικότητά μου.

Ά ν πάμε ο ’ ένα πόρτυ ή σέ μιά καινούργια δουλειά θάσυναντήσουμε άγνωστους ανθρώπους. Πώς θά τούς κρίνουμε; Πώς θά μάς κρίνουν;

Πρώτα απ’όλα τούς βλέπουμε καί καταγράφουμε μιά

9



ΜΙΛΑΤΕ ΜΕ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

βιαστική οπτική εντύπωση. Μετά μάς συστήνουν. Απόκείνη τή στιγμή αρχίζει ο σχηματισμός τής δεύτερηςεντύπωσης, πού βασίζεται σέ ακουστική αντίληψη, δηλαδήσ’αυτά πού ακούμε.

Από κείνη τή στιγμή η φωνή αποκτάει μεγάλη σημασία,μιά καί η ομιλία είναι τό μέσο μέ τό οποίο μεταβιβάζουμε τις σκέψεις καί τά συναισθήματά μας. Τό χάρισμα

τής ομιλίας μάς διαψοροποιεί απ’όλα τ’άλλα έμψυχαόντα. Ναι, μπορεί νά πείτε, αλλά κι ο παπαγάλος μιλάει καίτό δελφίνι κι η μάινα. Σύμφωνοι, τά ζώα αυτά έχουν τόθαυμάσιο χάρισμα νά μιμούνται τήν ανθρώπινη φωνή, δένκατανοούν όμως τούς ήχους πού μιμούνται. Εμείς δένέχουμε μόνο τό χάρισμα τής φωνής αλλά καί τής ομιλίας.' Εχουμε δηλαδή τή δυνατότητα νά διαλέξουμε τις λέξεις

πού εκφράζουν καλύτερα αυτό πού θέλουμε νά μεταδώσουμε. Δέν έχουμε απλά τήν επιλογή τών όσων λέμε αλλάκαί τού πώς τά λέμε.

Τό χάρισμα τού λόγου έρχεται στόν άνθρωπο εντελώςφυσικά σ ’ ένα πολύ πρώιμο στάδιο τής ζωής του, καίόπως γίνεται μέ πολλά χαρίσματα, μπορεί νά μή συνειδητοποιούμε τήν απέραντη αξία καί τή δύναμή του. ' Οταν

μιλάμε, η φωνή θάπρεπε νά είναι όσο γίνεται πιό ευχάριστηκι ελκυστική γιά νά προσθέτει ενδιαφέρον στά όσα λέμε.

Καλά ή κακά η φωνή μας μεταδίδει στόν ακροατή μαςμιά εντύπωση τής διάθεσής μας.

Η φωνή μπορεί νά είναι ευχάριστη, δυσάρεστη, χαρούμενη, λυπημένη, ντροπαλή, επιθετική καί ούτω καθ’εξής.Ο καθένας μας έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό άΤή

φωνή του, καλό ή κακό. Γι’ αυτό μπορούμε εύκολα ν αναγνωρίσουμε κάποιον στό τηλέφωνο ή στό ραδιόφωνο, άνξέρουμε καλά τή φωνή του.

Οι πολιτικοί, οι ηθοποιοί κι άλλα άτομα πού απευθύνονται συχνά στό κοινό, έχουν συνειδητοποιήσει τήδυνατότητα τής φωνής νά εμπνέει εμπιστοσύνη, γέλιο,λύπη, φρίκη κι άλλα συναισθήματα. Η ανειλικρίνεια συχνά

10



I I I I I I

ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΑΣ

γίνεται φανερή στή φωνή καί απωθεί τόν ακροατή μέ τόνίδιο τρόπο πού η ειλικρίνεια τόν ελκύει.

Έχετε ποτέ ακούσει ηχογραφημένη τή φωνή σας; Σάς

άρεσε; Μεταδώσατε τόν εαυτό σας πού θά θέλατε νάμεταδώσετε; Πρόβαλλε η φωνή σας τήν αληθινή σαςπροσωπικότητα ή ήταν παραπλανητική; Μήπως μέ τόνήχο τής φωνής σας δείχνατε ασαφής κι αόριστος; Μήπωςδείχνατε επιθετικός; Μήπως μιλούσατε πολύ πιό καθαράαπ’όσο πιστεύατε πώς θά μπορούσατε νά μιλάτε;

Η ομιλία, γιά νά γίνει εύκολα κατανοητή σ’οποιοδή-ποτε μέρος τής Ελλάδας, θά πρέπει νά ταιριάζει όσογίνεται περισσότερο μ’ αυτό πού είναι αποδεκτό σάνκαθομιλούμενα ελληνικά. ' Ολοι μας κάποια στιγμή έχουμε ακούσει μιά ντοπιολαλιά πού δέ μάς ήταν οικεία κι

έχουμε δυσκολευτεί νά καταλάβουμε τί μάς λέει κάποιοςάνθρωπος πού είναι από άλλη περιοχή. Βέβαια θά είμαστεπολύ μονότονοι άν μιλούσαμε όλοι μέ τόν ίδιο τρόπο καίπρέπει νά διατηρήσουμε σάν πραγματικό θησαυρό τιςδιάφορες ιδιαιτερότητές μας. ' Οταν όμως τό απαιτούν οισυνθήκες, θά πρέπει νά έχουμε τήν ικανότητα νά μιλάμε τάκαθομιλούμενα ελληνικά, όχι μόνο μέ τήν προφορά πούχρειάζεται αλλά καί μέ άνεση κι ευκολία.

Μπορούμε άν θέλουμε νά βελτιώσουμε τήν ποιότητα τήςομιλίας μας. Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά πούκάνουν τή φωνη ιδιαίτερα απωθητική. Η στριγγιά, σκληρή,

τραχειά φωνή, η ένρινη φωνή, η λαρυγγική φωνή είναιπολύ δυσάρεστες. Δυσάρεστη είναι καί η «σίκ» συρτήφωνή μέ τό πολύ τραβηγμένο σίγμα πού είναι τού συρμούτά τελευταία χρόνια. Μερικά συνεσταλμένα άτομα προσπαθούν νά κρύψουν τή φωνή βαθιά στό λαρύγγι τους καίστήν ουσία ψελλίζουν τά λόγια τους. ' Αλλοι τά μασάνε.’ Ολες αυτές οι απωθητικές συνήθειες μπορούν νά εξαφανιστούν άν ο ομιλητής έχει τή διάθεση νά τις θεραπεύσει.Υπάρχει πάντοτε μιά αιτία γΓ αυτές κι έτσι υπάρχει κι ηανάλογη θεραπεία.

11




Η φωνή μας επιδρά από ψυχολογική άποψη στή ζωήμας, τόσο εξαιτϊας τού αποτελέσματος πού έχει πάνω μας,όσο κι εξαιτϊας τής εντύπωσης πού κάνει στόν κόσμο μέτόν οποίο ερχόμαστε σ’επαφή. Μάς κρίνουν ανάλογα, άνέχουμε καλλιεργημένο κι ευγενικό τρόπο νά μιλάμε, ή άνδέν έχουμε τό χάρισμα αυτό.

Η έλλειψη αυτή όμως μπορεί νά χρωστιέται στό ότι δέν

είχαμε τήν ευκαιρία ή βαριόμαστε νά προσπαθήσουμε νάβελτιώσουμε τή φωνή μας. Ά ν έχει συμβεί κάτι τέτοιοήρθε η ώρα νά επιδιώξουμε μιά αλλαγή πρός τό καλύτερο.

Ίσως νά διαβάζετε αυτό τό βιβλίο επειδή θέλετε νάβελτιώσετε τή φωνή σας καί τήν ομιλία σας γιά νά βρείτεέτσι έναν καλύτερο τρόπο έκφρασης τής προσωπικότητάςσας. Ό ταν μάθετε νά παράγετε σωστά τή φωνή σας

μπορείτε νά συγκεντρώσετε τήν προσοχή σας στό περιεχόμενο καί στόν τρόπο τής ομιλίας σας. Ό πω ς όμωςσυμβαίνει καί μέ τά μουσικά όργανα, πρέπει πρώτα νάμάθετε ορισμένες τεχνικές πριν αρχίσετε νά συνθέτετε τήμελωδία.

Η βάση τής καλής ομιλίας είναι η απόκτηση σωστήςαναπνοής κι ελέγχου τής αναπνοής.

12



Σωστή Αναπνοή

Μιά σωστή μέθοδος αναπνοής, εκτός από βάση γιάτή σωστή ομιλία, είναι καί τόνωση γιά τό σώμακαί τόν εγκέφαλο καί μάς δίνει παραπάνω ενεργητικότητα

καί *έυδιαθεσία. Έτσι είναι πολύ χρήσιμο νά κάνουμεκαθημέρινά μερικές απλές αναπνευστικές ασκήσεις.

Θά περιγράφω μέ συντομία τή σωστή μέθοδο αναπνοής.' Αν βρείτε κάποια δυσκολία στήν πλήρη κατανόηση τήςμεθόδου αυτής μήν ανησυχήσετε. ’ Αν ακολουθήσετε τιςοδηγίες γιά αναπνευστικές ασκήσεις πού σάς δίνω παρακάτω, σύντομα θά μάθετε ν ’ αναπνέετε σωστά. Τό σημαντικότερο είναι ν ’ αναπνέετε βαθιά, χωρίς νά κάνετε τήνκοιλιά σας νά φουσκώνει.

Ο θώρακάς σας θά πλαταίνει όταν εισπνέετε καί θάστενεύει όταν εκπνέετε. Η σωστή μέθοδος αναπνοής γιάτή στιγμή πού μιλάμε, είναι γνωστή σάν διαπλευρική-δια-φραγματική αναπνοή. Αυτό μέ απλά λόγια σημαίνει νά

13



ΜΙΛΑΤΕ ME ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

χρησιμοποιούμε τό διάφραγμα σέ συνδυασμό μέ τούς μύεςπού ελέγχουν τά πλευρά, δηλαδή τούς έξω καί έσωπλευρικούς μύες.

Ό ταν αναπνέουμε μ’ αυτή τή μέθοδο, στή φάση τήςεισπνοής οι έξω πλευρικοί μύες συστέλλονται καί αναση-κώνουν τά πλευρά, πλαταίνοντας τή θωρακική κοιλότητααπό μπροστά καί πίσω, καθώς κι από κάθε πλευρά. Τόδιάφραγμα επιπεδοποιείται καί δημιουργεί στήν κοιλότητα

βάθος. (Αυτό επιτρέπει τήν πλερέστερη διεύρυνση καίαξιοποίηση τών πνευμόνων). Αμέσως μετά πρέπει νάχρησιμοποιηθεί η κοιλιακή πίεση, δηλαδή η συστολή τώνεγκάρσιων κοιλιακών μυών. Αυτοί έλκουν τό κοιλιακότοίχωμα πού μέ τή σειρά του πιέζει τό κάτω μέρος τούδιαφράγματος, τό οποίο αργά-αργά επιστρέφει στήν τοξωτή θέση χαλάρωσής του στό θώρακα. Καθώς τό διάφραγ-

μα κινείται πρός τή θέση του, ο αέρας συμπιέζεται όλο καίψηλότερα στούς πνεύμονες. (Αυτή η κοιλιακή πίεση είναιτό μυστικό τού σωστού ελέγχου τής αναπνοής).

Ό ταν εκπνέουμε οι έσω πλευρικοί μύες συστέλλονταικαί κατεβάζουν τά πλευρά. Μ’αυτή τήν αναπνευστικήμέθοδο μπορούμε νά έχουμε πλήρη έλεγχο τής εκπνοής.

Τώρα θά σάς περιγράψω δυό λαθεμένους τρόπους

αναπνοής. Σκεφτείτε μήπως χρησιμοποιείτε κάποιον απ’τούς δυό.

α. Κλειδική ή Επιφανειακή Αναπνοή

Μ’αυτή τή μέθοδο αναπνοής χρησιμοποιείται μόνο τόπάνω μέρος τών πνευμόνων. Καταβάλλουμε πολλή προσπάθεια καί η χαλάρωση είναι ανεπαρκής. Αυτό προκαλείυπερένταση καί ακαμψία τού λάρυγγα καί τών μυών τούστήθους. Επηρεάζει επίσης καί τήν ποιότητα τού τόνου τήςφωνής. Τό πιό εμφανές χαρακτηριστικό αυτών πού αναπνέουν έτσι είναι τό ανεβοκατέβασμα τών ώμων.

14



ΣΩΣΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ

β. Κοιλιακή Αναπνοή

(Αυτή η μέθοδος είναι η καλύτερη γιά τόν ύπνο). Όσοι

αναπνέουν έτσι έχουν ελάχιστη ή καί καθόλου ικανότητανά κρατήσουν τήν αναπνοή τους, κι έτσι η φωνή βγαίνειλαχανιαστά εξαιτίας τής διαρροής τού εκπνεόμενου αέρα.

Τό πιό εμφανές χαρακτηριστικό όσων αναπνέουν έτσιείναι η προτεταμένη κοιλιά.

Παρακάτω σάς δίνουμε μερικές αναπνευστικές ασκήσεις.

1. Ξαπλώστε ανάσκελα στό πάτωμα. Προσπαθείστε νάχαλαρώσετε εισπνέοντας από τή μύτη. Παρατηρείστε τήν

πρός τά πάνω κίνηση τώ ν πλευρών καί τήν πρός τά κάτωκίνηση τού διαφράγματος, καθώς επανέρχεται στήν οριζόντια θέση. Τώρα προσπαθείστε νά συνειδητοποιήσετε τήνκίνηση τών κοιλιακών μυών πού τραβιούνται πρός τάμέσα καί ασκούν έντονη πίεση στό επιπεδοποιημένοδιάφραγμα. Μετρήστε από μέσα σας μέχρι τό τέσσερα ενώκρατάτε τήν αναπνοή σας. Τώρα εκπνεύστε από τό στόμα,αφήνοντας τούς κοιλιακούς μύες νά χαλαρώσουν τήνπίεσή τους πάυω στό διάφραγμα αργά-αργά. Παρατηρήστε πώς, όταν σηκώνεται τό κάτω μέρος τού θώρακα έχετε

ένα ανεπαίσθητο συναίσθημα πώς κουνιέται. Μ’αυτό τόντρόπο διώχνετε αργά από τούς πνεύμονες ένα ρυθμικό κυμα αέρα. Οι έσω πλευρικοί μύες αναγκάζουν τά πλευρά νάγυρίσουν αργά στήν κανονική τους θέση.

2. Σταθείτε όρθιος. Αλλά όχι άκαμπτος, μέ τά πόδιαελαφρά ανοιγμένα, τό κεφάλι καί τό λαιμό ούτε γερμέναπρός τά εμπρός ούτε ριγμένα υπερβολικά πρός τά πίσω.

Τοποθετείστε τά χέρια σας (μέ τις παλάμες πρός τόστήθος) πάνω στά χαμηλά πλευρά, έτσι δηλαδή πού νά



ΜΙΛΑΤΕ ΜΕ ΑιΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

σχηματίζουν ένα μικρό κάλυμα τής βάσης τών οστών τούθώρακα. Τά μεσαία σας δάχτυλα θά πρέπει μόλις ν ’ αγγίζουν τό ένα τ’άλλο.

Τώρα εισπνεύστε από τή μύτη μετρώντας από μέσα σαςμέχρι τό τέσσερα. Τά δάχτυλό σας θά πρέπει νά απομακρυνθούν τό ένα απ ’ τ ’ άλλο. Κρατείστε τήν αναπνοή σαςώσπου νά μετρήσετε από μέσα σας μέχρι τό τέσσερα καίμετά εκπνεύστε αργά μετρώντας μέχρι τό τέσσερα. Καθώςεκπνέετε πρέπει νά νιώσετε ένα σχεδόν αδιόρατο σφίξιμογύρω απ’ τή μέση. Αυτό οφείλεται στόν έλεγχο πού ασκείτεστήν εκπνοή σας μέ τούς κοιλιακούς σας μύες. (Είναι ηλεγάμενη «κοιλιακή πίεση»). Μήν αφήνετε τόν αέρα νάβγει ορμητικά. Καθώς εκπνέετε, τά δάχτυλά σας πρέπειν ’ αγγίξουν ξανά τό ένα τ ’ άλλο. Τώρα επαναλάβετε.Εισπνεύστε μετρώντας από μέσα σας μέχρι τό τέσσερα,

κρατείστε τήν αναπνοή σας μετρώντας από μέσα σαςμέχρι τό τέσσερα καί εκπνεύστε μετρώντας δυνατά αυτήτή φορά μέχρι τό τέσσερα. Επαναλάβετε ρυθμικά.

Προσπαθείστε νά έχετε έναν ρυθμό στήν εκπνοή σας καίνά τήν ελέγχετε έτσι ώστε νά μπορέσετε άν θέλετε νάμετρήσετε καί παραπάνω από τό τέσσερα. Προσπαθείστεδηλαδή νά φυλάξετε λίγη αναπνοή καί νά μήν αδειάσετε

σχεδόν τελείως τούς πνεύμονες. Στις αναπνευστικές ασκήσεις εισπνέουμε από τή μύτη καί εκπνέουμε από τό στόμα.' Οταν μιλάμε όμως πρέπει νά εισπνέετε καί από τό στόμαγιά νά παίρνουμε γρήγορα καί αθόρυβα τόν αέρα πού μάςχρειάζεται.

3. Σταθείτε όπως καί στήν προηγούμενη άσκηση.

Πάρτε μιά βαθειά ανάσα καί μετά εκπνεύστε, εναλλάσσοντας τά φωνήεντα ου καί α. Προσπαθείστε νά επιμεί-νετε στήν ολοκλήρωση τού κάθε ήχου καί μή συνεχίσετεάν ο ήχος δέν αρχίσει νά σβήνει. Επαναλάβετε τρειςφορές.

16



ΣΩΣΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ

4. Σταθείτε όπως πριν. Εισπνεύστε βαθιά καί μετάαρχίστε αμέσως υά λέτε δυνατά τό αλφάβητο. Σταματήστε μόλις νιώσετε νά σάς κόβεται η ανάσα κι ο ήχος νά μήν

είναι πιά ανεκτός. Μετά από μερικές επαναλήψεις αυτήςτής άσκησης θά δείτε πώς μπορείτε νά απαγγείλετεολόκληρο τό αλφάβητο εύκολα καί χωρίς κόπο. Θυμηθείτε νά ελέγχετε τήν εκπνοή σας μέ τούς κοιλιακούς μύες.

5. Σταθείτε μέ τήν πλάτη ακουμπισμένη σ ’ ένα τοίχο καί τά πόδια ελαφρά ανοιγμένα. Καθώς εισπνέετεσηκώστε τά χέρια σας αργά στήν έκταση. Κρατείστε τήναναπνοή σας σ ’ αυτή τή στάση γιά δύο ή τρία δευτερόλεπτα. Μετά εκπνεύστε επαναφέροντας τά χέρια σας στήναρχική τους θέση. Θυμηθείτε πώς πρέπει νά νιώσετε τήθωρακική κοιλότητα νά εκτείνεται καί νά βαθαίνει ότανεισπνέετε. Θυμηθείτε επίσης νά ελέγξετε τόν αέρα πούεκπνέετε μέ τήν «κοιλιακή πίεση». Επαναλάβετε τρειςφορές.

' Οταν μάθετε νά ελέγχετε τήν εκπνοή σας θά δείτε πώςμπορείτε νά απαγγέλετε μεγάλες καί πολύπλοκες προτάσεις χωρίς τό φόβο μή σάς κοπεί η ανάσα. Έτσιθ’αρχίσετε νά αποκτάτε αυτοπεποίθηση καί αυτοκυριαρχία.



Πώς νά Κατανικήσετε τήν Υπερένταση

Γιά υά είστε πειστικός καί κυριαρχημένος πρέπει νάμάθετε νά είστε χαλαρωμένος. Η υπερένταση όχιμόνο μάς κάνει λιγότερο ελκυστικούς αλλά είναι καί

ολέθρια γιά τή φωνή μας. Στήν πιό ακραία μορφή της ηυπερένταση μπορεί νά προκαλέσει τράκ σέ τέτοια έκτασηώστε ένα ομιλητής ή ένας ηθοποιός νά «στεγνώσει», νάείναι δηλαδή ανίκανος νά μιλήσει. Σέ λιγότερο ακραίαπερίπτωση η υπερένταση μπορεί νά αλλοιώσει τήν ποιότητα καί τόν τόνο τής φωνής. Η ικανότητα νά χαλαρώνουμε, πέρα από τό ότι είναι απαραίτητη γιά μιά καλή ομιλία,είναι πολύ σηυαντική καί στήν καθημερινή μας ζωή.

Η διανοητική κι η σωματική υπερένταση είναι αδιαχώ- ριστες . Οπου υπάρχει η μιά εμφανίζεται κι η άλλη. Γιά νάεξυπηρετηθούν ωστόσο καλύτερα οι σκοποί αυτού τούκεφαλαίου θά τις εξετάσω ξεχωριστά.



ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝΙΚΗΣΕΤΕ ΓΗΝ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ

Διανοητική Υπερένταση

Η διανοητική υπερένταση θεωρείται πλέον η βασικήαιτία πολλών ασθενε ιών πού παλιότερα χαρακτηρίζοντανοργανικής προέλευσης. ' Ολο καί περισσότεροι άνθρωποιέχουν ψυχοσωματικές παθήσεις διαφόρων ειδών. Ημικρανία, έλκος στομάχου, θρόμβωση, αϋπνία, είναι οι πιόσυνηθισμένες παθήσεις πού αποδίδονται στήν υπερένταση.

Ό ταν κάποιος βρίσκεται σέ υπερένταση δέν έχει ούτετή μισή γοητεία απ’αυτήν πού έχει όταν είναι χαλαρωμένος.

Πολλοί καλλιτέχνες καί ηθοποιοί χρωστάνε τή δημοτι-κότητά τους στούς άνετους καί χαλαρούς τρόπους τους ή

στόν μεταδοτικό τους αυθορμητισμό. Ά ν ενοχλείστε ή καταλαμβάνεστε από υπερένταση,

όταν πρόκειται νά συναντήσετε κάποιους ανθρώπους, ήνά βγάλετε ένα σύντομο λόγο, θά είναι ευεργετικό γιά σάςνά μάθετε νά χαλαρώνετε, όχι μόνο στή διάρκεια αυτήςτής καινούργιας εμπειρίας, αλλά καί σ ’ όλη τήν υπόλοιπηζωή σας.

Σωματική Υπερένταση

Η σωματική υπερένταση μπορεί νά έχει πολύ δυσάρεστααποτελέσματα στό σώμα σας. ' Οσοι δέν έχουν συνηθίσεινά μιλούν σέ πολύ κόσμο, συχνά σφίγγουν όλους τούςμύες τους καί καταλαμβάνονται από νευρικότητα. Ηαναπνοή τους επηρεάζεται γιατί, αντί νά είναι ήρεμοι καί 1χαλαρωμένοι (πράγμα βέβαια εντελώς διαφορετικό απ’τόνά σέρνονται) τεντώνουν τούς μύες τού λάρυγγα καί τούθώρακα, καί τό σαγόνι τους γίνεται δύσκαμπτο καίαλύγιστο. Σφίγγουν ακόμα καί τό πάνω χείλος τους κιαυτό καταστρέφει κυριολεκτικά τήν ποιότητα τής φωνήςτους.

19




Οι κινήσεις τού σώματος γίνονται σπασμωδικές καίάγαρμπες καί οι άνθρωποι καταφεύγουν σέ ενοχλητικέςκινήσεις καί χειρονομίες.

Προετοιμαστείτε

Αν πρόκειται νά συναντήσετε κόσμο ή νά απευθύνετε έναν χαιρετισμό, πρώτα απ’ όλα βεβαιωθείτε ότι

φαίνεστε καί νιώθετε καλά. Πέρα απ’ τό γεγονός πώς είναιευγενικό νά είστε καλοντυμένος, όταν ξέρετε πώς είστεκαθαρός καί περιποιημένος κι έχετε τήν καλύτερη εμφάνιση πού θά μπορούσατε, αναπτερώνετε σημαντικά τό ηθικόσας.

' Οταν στήν εμφάνισή σας υπάρχει κάτι πού σάς ενοχλείή σάς κάνει νά μή νιώθετε άνετα (όπως π.χ. κάλτσες μέπόντους, βρώμικα παπούτσια, αχτένιστα μαλλιά κ.ά.ανάλογα μέ τή μόδα), αυτό δέν βοηθάει καί πολύ νάνιώθετε επιβλητικοί, πειστικοί καί χαλαρωμένοι. Καλόείναι ακόμα νά φτάσετε έγκαιρα ώστε νά έχετε τό χρόνο νάδιορθώσετε τήν εμφάνισή σας, άν χρειαστεί, καί νάσυγκεντρωθείτε.

Δουλέψτε — Μην Ανησυχείτε

Οι περισσότεροι άνθρωποι συγχέουν τή δουλειά μέ τήνανησυχία. Πόσες φορές, αφού έχουμε ακούσει ένανεξαίρετο ομιλητή, δέ σκεφτήκαμε: «Έμοιαζε τόσο χαλαρωμένος καί φυσικός. Σά νά περπατούσε μέσα στόδωμάτιό του καί ξαφνικά άρχισε νά μιλάει πάνω στόθέμα.»! ,

Στήν πραγματικότητα οι περισσότεροι ομιλητές καί

εκφωνητές προετοιμάζουν τήν σμιλία -τους πολύ επιμελημένα, κι αυτός άλλωστε είναι καί ο λόγος πού πετυχαίνουν.



ΠΩΣ ΝΑ ΚΑ ΤΑΝΙΚΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ

Καθώς έχουν αποφασίσει τί ακριβώς θέλουν νά πούν καί 'πώς πρόκειται νά τό πούν, είναι ικανοί νά χαλαρώσουν καίνά φαίνονται πειστικοί.

Η Εξάσκηση σάς Τελειοποιεί

' Αν, λοιπόν, σάς ζητήσουν νά μιλήσετε κάπου, σχεδιάστε προσεχτικά αυτό πού θέλετε νά πείτε αναπτύσσοντας τά διάφορα στοιχεία μέ λογική σειρά. Μετά ξαναδιαβάστε τήν ομιλία σας καί απαγγείλετέ την, όσες φορέςχρειάζεται γιά νά εξοικειωθείτε μέ τό κείμενο, ώστε νά μήσάς φαίνεται πιά μιά δοκιμασία. Καί μιά προειδοποίηση:

Διαβάζετε πάντα τήν εργασία σας μεγαλόφωνα κι όχι απόμέσα σας, γιά νά μπορέσετε νά συνηθίσετε στόν ήχο τήςφωνής σας.

Αυτό θά σάς επιτρέψει ακόμα νά ελέγξετε τήν ταχύτητακαί τόν τόνο τής φωνής σας πιό εύκολα. Παρακάτω θάαναφερθούμε ιδιαίτερα τόσο στήν ταχύτητα όσο καί στόντόνο τής φωνής.

Η εξοικείωση μέ τήν εργασία σας, σ ’ αυτή τήν περίπτωση, δέν θά σάς προκαλέσει βαριεστημάρα αλλά χαλαρήκαί άνετη προσέγγιση σ’αυτήν.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΑ ΛΑΡΩ ΣΗ Σ

Επειδή ο καθένας μας διαφέρει από τούς άλλους,ορισμένες ασκήσεις θά επιδράσουν πιό ευεργετικά σέμερικούς καί λιγότερο σέ άλλους. Προσπαθείστε νάκάνετε καθεμιά από τις παρακάτω ασκήσεις καί διαλέξτεεκείνη πού νομίζετε πώς σάς βοηθάει περισσότερο. Προσπαθείστε νά βρείτε μερικά απολαυστικά λεπτά χαλάρωσης, σ ’ αυτό τόν πολυάσχολο κόσμο πού ζούμε, καί

αποκτήσετε τή συνήθεια νά τά βρίσκετε καθημερινά.Σύντομα θά νιώσετε τά ευεργετικά τους αποτελέσματα καί

21




θά αποκτήσετε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση καί αυτοκυρια-

χία. Θυμηθείτε πώς, άν μοιάζετε νά είστε έτσι (δηλ. άνδείχνετε άνθρωπος μέ αυτοπεποίθηση), ο κόσμος σύντομαθά σάς αποδεχτεί σάν τέτοιον.

Σιγά-σιγά θά αποκτήσετε μιά χαλαρωμένη καί πειστικήεξωτερική εμφάνιση σέ μόνιμη βάση.

Χαλάρωση γιά τή Διανοητική Υπερένταση. Αν μπορείτε διαλέξτε ένα ήσυχο, ζεστό καί εξαεριζόμενο δωμάτιοχωρίς ρεύματα. ' Ενα υπνοδωμάτιο μέ άνετο χώρο, πού θάσάς επιτρέψει νά ξαπλώσετε, είναι ότι πρέπει. Ξαπλώστεστό πάτωμα είτε πάνω σ ’ ένα παχύ χαλί είτε σέ μιάδιπλωμένη κουβέρτα. Μήν ξαπλώσετε στό κρεβάτι, γιατίκι ο παραμικρός κυματισμός θά αναγκάσει τούς μύες σαςνά τεντωθούν καταστρέψοντας τήν προσπάθειά σας.

Ξαπλώστε ανάσκελα μέ τά πόδια ελαψρά ανοιγμένα καίτά χέρια στά πλευρά σας. Εισπνεύστε τεντώνοντας όσοπιό πολλούς μύες μπορείτε. Τώρα εκπνεύστε χαλαρώνοντας τούς μύες σας.

Επαναλάβετε αυτή τήν άσκηση αλλά χωρίς νά κουραστείτε. Τώρα εκπνεύστε περισσότερο αέρα.

Τεντώστε όλους τούς μύες τού κεψαλιού καί τούπροσώπου σας. Αρχίστε μετά νά χαλαρώνετε τούς μύεςτού προσώπου, τά αυτιά, τό κρανίο, τά μάτια, τή μύτη καί

τό στόμα, ώσπου νά χαλαρώσετε εντελώς κάθε σημείο τούπροσώπου. Συνεχίστε χαλαρώνοντας τό λαιμό, τό στήθοςκαί τήν κοιλιά. Χαλαρώνετε όλο καί βαθύτερα τήν κάθεψορά.

Τώρα τεντώστε ένα χέρι καί μετά χαλαρώστε το̂αρχίζοντας απ’τις ψάλαγγες τών δαχτύλων καί συνεχίστεστήν παλάμη, στόν καρπό, ώσπου νά καταλήξετε στόνώμο. ' Αν σάς είναι δύσκολο νά χαλαρώσετε, προσπαθή

σετε νά κινήσετε τόν καρπό, τήν παλάμη καί τά δάχτυλασιγανά ή περιστρέφοντας ελαφρά τόν ώμο. ' Οταν θεωρή-

22



I I I I I I .

ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝ1ΚΗΣΕΊΈ ΤΗΝ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ

σετε πώς κάνατε ό,τι καλύτερο μπορούσατε, συνεχίστε μέτό άλλο χέρι.

Τώρα τεντώστε ένα πόδι καί μετά χαλαρώστε το. ' Οταντό πόδι σας μοιάζει απόλυτα χαλαρωμένο, συγκεντρωθείτε στήν πατούσα. Χαλαρώστε την μέχρι νά νιώσετε τάδάχτυλά σας εντελώς άτονα. Τώρα χαλαρώστε τόν αστράγαλο καί μετά τό γόνατο. Ξανατεντώστε αυτούς τούς μύεςκαί χαλαρώστε τους πάλι. Είναι χαλαρωμένα όλα αυτά τάτμήματα μαζί; Ά ν όχι προσπαθείστε ξανά. Ό τα ν τάχαλαρώσετε εντελώς προσπαθείστε νά χαλαρώσετε καί τόμηρό. Τώρα όλο τό πόδι πρέπει νά είναι όσο πιό χαλαρόμπορείτε.

Επαναλάβετε μέ τό άλλο πόδι, από τά δάτυλα ώς τόμηρό, μέχρι νά νιώσετε καί τά δύο πόδια εντελώς χαλαρωμένα.

Σύντομα θά νιώσετε ολόκληρο τό κορμί σας νά χαλαρώνει. Αλλά μήν απογοητευτείτε άν αυτό δέν συμβεί απ’τήναρχή. Επίσης προσπαθείστε παράλληλα νά χαλαρώνετεκαί εσωτερικά. Πρέπει νά νιώσετε ευδιαθεσία καί ηαναπνοή σας νά γίνεται ολοένα καί λιγότερο βαθειά

Χαλάρωση γιά τή Σωματική Υπερένταση. Διαλέξτε έναήσυχο αεριζόμενο δωμάτιο χωρίς ρεύματα, όπως σάςσυστήσαμε καί γιά τήν προηγούμενη άσκηση.

Ξαπλώστε ανάσκελα, μέ τά πόδια ελαφρά ανοιγμένα καίτά χέρια στά πλευρά σας. Εισπνεύστε τεντώνοντας όσοπιό πολλούς μύες μπορείτε. Τώρα εκπνεύστε χαλαρώνοντας όλο σας τό σώμα.

Ξανατεντωθείτε χωρίς όμως νά πιέσετε υπερβολικάκανένα σημείο. Τώρα χαλαρώστε βαθύτερα από πριν.

Τεντώστε ένα πόδι καί μετά χαλαρώστε το. Ό ταν

νιώσετε πώς τό πόδι είναι ολότελα χαλαρό, συγκεντρωθείτε στήν πατούσα. Χαλαρώστε τήν πατούσα μέχρι νάνιώσετε τά δάχτυλα άτονα. Τώρα χαλαρώστε τόν αστρά-

23




γαλο καί τό γόνατο, κάθε φορά περισσότερο από τήνπροηγούμενη. Ά ν αυτό σάς φαίνεται δύσκολο, τότεεπιμείνετε γιά μερικές μέρες γιατί πραγματικά έχετεανάγκη από χαλάρωση. ' Οταν ένα τμήμα τού ποδιού σαςείναι χαλαρό, συμβαίνει τό ίδιο καί μέ τήν πατούσα; Καί μέόλο τό υπόλοιπο πόδι; Σύντομα θά μάθετε μέ τό ένστικτόσας, πότε είστε πραγματικά χαλαρωμένος. Κρατείστεχαλαρωμένο τό πόδι σας καί χαλαρώστε ειδικά τό μηρό.

Σύντομα θά μάθετε νά χαλαρώνετε τό πόδι καί ειδικά τόμηρό όποτε θέλετε.

Τώρα επαναλάβετε όλη τή διαδικασία, απ ’ τά δάχτυλαώς τό μηρό, στό άλλο πόδι. Καί τά δυό πόδια πρέπει νάείναι τώρα όσο πιό χαλαρωμένα γίνεται.

Επαναλάβετε τή διαδικασία τής χαλάρωσης μέ κάθεχέρι, αρχίζοντας από τ ’ ακροδάχτυλα. Χαλαρώστε κάθε

χέρι χωριστά. Είναι τώρα χαλαρωμένα καί τά δυό σαςχέρια; Τώρα επαναλάβετε τή διαδικασία μέ τό κεφάλι. Αρχίστε

χαλαρώνοντας τούς μύες τού προσώπου, μετά τού κρανίου καί τών αυτιών, τών ματιών, τής μύτης, τού στόματος,μέχρι νά νιώσετε κάθε τμήμα τού κεφαλιού καί τούπροσώπου χαλαρωμένο. Τώρα συνεχίστε τή διαδικασίαχαλαρώνοντας τό λαιμό, τό στήθος καί τήν κοιλιά,

χαλαρώνοντας όλο καί περισσότερο.Θυμηθείτε νά χαλαρώνετε εσωτερικά καί εξωτερικά

ταυτόχρονα καί νά νιώθετε ζεστασιά και ηρεμία. Ηαναπνοή σας πρέπει νά βαθαίνει όλο καί λιγότερο.

Πώς νά Χαλαρώνετε σέ μιά Καρέκλα. ' Αν γιά κάποιο

λόγο βρείτε πώς σάς είναι αδύνατο νά χαλαρώσετετελείως μέ μιά από τις πιό πάνω-μεθόδους, τότε καθήστεάνετα σέ μιά καρέκλα κι αφήστε τά χέρια σας νάκρέμονται ελεύθερα. Προσπαθείστε τώρα νά συνειδητοποιήσετε τά χέρια, τούς καρπούς καί τά μπράτσα σας.

24



ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝΙΚΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ

Καθώς αρχίζετε νά τά συνειδητοποιείτε, προσπαθείστε νάέχετε τό υπόλοιπο σώμα σας χαλαρωμένο.

Τώρα προσπαθείστε νά νιώσετε τά ακροδάχτυλα τών

ποδιών σας καί συνεχίστε έτσι μέ τήν πατούσα, τόναστράγαλο, τό γόνατο, τό μηρό. Χαλαρώστε όλους τούςμύες τού ποδιού.

Τώρα προσπαθείστε νά συνηδειτοποιήσετε τούς μύεςτού κεφαλιού καί τού προσώπου σας, τού λαιμού, τούστήθους καί τής κοιλιάς σας. Μήν ξεχνάτε τούς εσωτερικούς μύες.

Τώρα χαλαρώστε από τήν κορφή ώς τά νύχια.

Τάνυσμα (I). Ό ταν είστε σκυμμένος πάνω από έναγραφείο ή οδηγείτε γιά αρκετή ώρα, τί κάνετε απόένστικτο, μόλις σταματάτε γιά λίγα λεπτά; Τεντώνεστε.

Αυτό είναι φυσικό καί είναι τό καλύτερο πράγμα πού θάμπορούσατε νά κάνετε. Αυτό τό τέντωμα θά καλμάρει τόμουδιασμένο σώμα σας καί τή νευρική σας υπερένταση,καί μέ τήν ευκαιρία αυτή θά πάρετε καί σείς βαθιά ανάσα.Η παρακάτω απλή άσκηση θά ξεκουράσει τό σώμα σας, θάσάς χαλαρώσει καί θά επιτρέψει στόν αέρα νά ανανεώσειτόν οργανισμό σας.

Δοκιμάστε την.

Ξαπλώστε ανάσκελα, στό πάτωμα βέβαια. Από τώραπρέπει νά συνηθίζετε νά ξαπλώνετε στό πάτωμα, καί κάθεφορά θά τό νιώθετε λιγότερο σκληρό από τήν προηγούμενη. Μήν ξεχνάτε νά έχετε από κάτω είτε ένα χαλί είτε μιάδιπλωμένη κουβέρτα.

Ξαπλώστε μέ τά πόδια ενωμένα καί τεντώστε τό σώμασας μακραίνοντάς το όσο μπορείτε περισσότερο. Τεντώστε τά χέρια πάνω απ’ τό κεφάλι καί κρατάτε τεντωμένα τάακροδάχτυλά σας. Καθώς τό κάνετε αυτό εισπνεύστεβαθιά. Μείνετε στή θέση αυτή αρκετά δευτερόλεπτα.

Σταματήστε αμέσως όμως, άν πάψετε νά νιώθετε άνετα.

25



ΜΙΛΑΓΕ ΜΕ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

Τώρα χαλαρώστε, αφήστε τά πόδια σας νά ανοίξουν λίγοκαί τά χέρια σας νά πέσουν δίπλα στά πλευρά σας.Εκπνεύστε καθώς χαλαρώνετε. Επαναλάβετε καί χαλαρώστε ξανά. Κάθε φορά πού τεντώνεστε προσπαθείστε νάτεντωθείτε λίγο περισσότερο. Αυτό θά αποδειχτεί ευεργετικό γιά τό παρουσιαστικό σας, γιατί θά βελτιώσει τή στάσησας καί θά σάς βοηθήσει νά κρατάτε λεπτή τή μέση σας.Επαναλάβετε έξη φορές, άν δέν σάς κουράζει η άσκηση.

Θυμηθείτε πώς πρέπει νά κάνετε τις κινήσεις αργά καί νάσταματάτε αμέσως μόλις νιώσετε πολύ κουρασμένος.

Τάνυσμα (2). Σταθείτε όρθιος, μέ τά πόδια ανοιχτά καί τάχέρια νά κρέμονται ελεύθερα στά πλευρά. Τώρα σηκώστετά χέρια στήν ανάταση. Πρέπει νά νιώσετε όλο τό σώμασας νά τεντώνεται καί νά· γίνεστε ψηλότεροι. Μείνετε στή

θέση αυτή γιά πέντε δευτερόλεπτα καί μετά αφήστε τάχέρια, τούς καρπούς, τά μπράτσα, τό κεφάλι καί τούςώμους νά χαλαρώσουν απότομα. Αφήστε τά χέρια σας νάκρεμαστούν ελεύθερα στά πλευρά σας καί τό κεφάλι σαςνά κρέμεται χαλαρά, μέ τό πηγούνι νά αναπαύεται στόθώρακα. Προσπαθείστε νά αισθανθείτε πόσο άνετα νιώθουν οι μύες σας τώρα πού χαλαρώσατε τήν υπερένταση.

Ξαναγυρίστε στήν αρχική σας θέση καί επαναλάβετε τήνάσκηση έξη φορές.Μιά παραλλαγή αυτής τής άσκησης είναι νά κάνετε

μερικές γρήγορες ωθήσεις πρός τά πάνω, αντί νά μένετεακίνητοι καί τεντωμένοι, γιά πέντε δευτερόλεπτα.

Ά ν συναντήσετε δυσκολίες στήν εκτέλεση τών οδηγιών αυτών τών ασκήσεων, μπορείτε νά ζητήσετε απόκάποιον φίλο ή συγγενή σας νά σάς τις διαβάζει αργά κι

εσείς νά τις εκτελείτε. Αυτό γιά δυό τρεις φορές.Μετά θά μάθετε πιά νά τις εφαρμόζετε μόνος σας μέ

ακρίβεια. Είναι πολύ απλούστερες στήν εφαρμογή απ’ όσοφαίνονται όταν τις διαβάζετε.

26



©Πώς

νά Παράγετε τή Φωνή σας

Ηφωνή είναι ενστικτώδης. Δηλαδή δέν χρειάζεταινά μάς διδάξουν πώς νά αρθρώνουμε ή πώς νά

παράγουμε ήχους. Από τή στιγμή πού φτάνει στόν κόσμοένα μωρό παράγει ήχους. Στήν αρχή κλαίει, μετά γρυλλί-ζει ή γουργουρίζει. Η φωνή βέβαια δέν είναι ομιλία. Γιά νά

παραχθεί η ομιλία ο εγκέφαλος μεταβιβάζει τή σχετικήεντολή στά ειδικά όργανα παραγωγής τής ομιλίας, δηλαδήστά όργανα τής άρθρωσης. Έτσι, αντί γιά ήχους, παράγουμε συγκεκριμένες λέξεις.

Σ’ αυτό τό κεφάλαιο θά μάθουμε πώ ς παράγεται η φωνήκαί πώς μπορούμε νά προσθέσουμε στή φωνή μας περισσότερα χαρίσματα.

Ο Θάλαμος τής Φωνής

Ο θάλαμος τής φωνής, δηλαδή ο λάρυγγας, είναι οθάλαμος όπου παράγεται η φωνή. Ο αέρας από καί πρός

27




τούς πνεύμονες περνάει μέσα απ’αυτό τό μικρό τριγωνικό κουτί. Ό ταν θέλουμε νά μιλήσουμε οι φωνητικέςχορδές συστέλλονται ταυτόχρονα. Οι φωνητικές χορδέςμοιάζουν μέ δυό μικρά κομμάτια λάστιχο καί βρίσκονταιμέσα στό λάρυγγα. Ο αέρας, καθώς βγαίνει από τούςπνεύμονες, περνάει μέσα από τις χορδές καί τις αναγκάζεινά πάλλονται, δημιουργώντας έτσι τόν αρχικό ήχο.

Οι άντρες έχουν συνήθως πλατύτερες φωνητικές χορδές

από τις γυναίκες κι αυτό έχει σάν αποτέλεσμα νά είναι ηφωνή τους βαθύτερη καί πιό χαμηλότονη.

Τάνυση τών Φωνητικών Χορδών. Η τάνυση ή η χαλάρωση τών φωνητικών χορδών, επηρεάζει επίσης τόν τόνοτής φωνής. Έτσι, όταν οι χορδές είνάι σφιγμένες καίτεντωμένες ο τόνος τής φωνής είναι ψηλότερος. Γιαυτό τόλόγο άνθρωποι μέ οξύθυμη ιδιοσυγκρασία ή νευρικήπροδιάθεση έχουν συχνά φωνή μέ ψηλότερο τόνο.

Ενίσχυση. Η φωνή πού παράγεται στό λάρυγγα δέν είναιαρκετή γιά τις απαιτήσεις τής ομιλίας καί χρειάζεταιενίσχυση. Γιά νά ενισχύσουμε τή φωνή μας πρέπει νά τήν

εκπέμπουμε συνειδητά. Πρέπει νά σκεφτόμαστε «τή φωνήμας πρός τά έξω.» Αυτή η σκέψη θά παράγει μιά σωματικήανταπόκριση. Ό τα ν κάνετε ασκήσεις απαγγελίας, ανεξάρτητα πόσο μεγάλο είναι τό δωμάτιο ή η αίθουσα,πρέπει νά βεβαιωθείτε πώς η φωνή σας φτάνει καί στήν πιόαπόμακρη γωνιά. Εκπέμποντας μ’αυτό τόν τρόπο τήφωνή μας, τής προσθέτουμε μέταλλο, ποιότητα καί δύναμη. Μέ λίγα λόγια, δηλαδή, τής προσθέτουμε ηχηρό-

τητα.

Ηχηρότητα. Έ να ορισμένο ποσό ηχηρότητας τό χρωστάμε στις κοιλότητες τού θώρακα, τού λάρυγγα καθώς

28



ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΤΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΣΑΣ

καί τού φάρυγγα. Ο φάρυγγας είναι η θολωτή κοιλότηταπού βρίσκεται πάνω απ’τό λάρυγγα καί τόν συνδέει μέ τόστόμα καί μέ τή μύτη. Αφού αποκτήσουμε έτσι μιά φυσικήαντήχηση, πρέπει νά κάνουμε μιά συνειδητή προσπάθειαεκπομπής τής φωνής μας (δηλαδή τής στήλης τού παλλό-

’μενού αέρα πού αναφέραμε προηγουμένως) στό σκληρόουρανίσκο τού στόματος (τό τμήμα τού ουρανίσκου πούβρίσκεται μπροστά, κοντά στά μπροστινά πάνω δόντια).Μέ άλλα λόγια πρέπει νά κατευθύνουμε συνειδητά τήφωνή πρός τά πάνω καί μετά πρός τά μπρός. Μ’αυτό τόντρόπο αποκτάμε στοματική αντήχηση από τό στόμα καίένρινη αντήχηση από τή μύτη.

Ένρ ινη Αντήχηση αλλά Ό χι Ένρινο Τόνο. Η ομιλίαδέν πρέπει ποτέ νά βγαίνει από τή μύτη, γιατί αυτό είναιένα εξαιρετικά δυσάρεστο χαρακτηριστικό, πού θυμίζεικάποιον μέ σοβαρό συνάχι. Είναι αυτό πού λέμε ένρινοςτόνος. Ο ένρινος τόνος δέν ακούγεται καθόλου ευχάριστα. Η φωνή πρέπει νά ταξιδεύει πρώτα στις κοιλότητεςτών κροτάφων, στό μέτωπο, στις οφθαλμικές κόγχες, στάζυγωματικά καί στή μύτη καί μετά νά προωθείται καί νάεκπέμπεται από τό στόμα, χωρίς τήν παραμικρή αχρείαστηπαραμόρφωση.

Μή Φωνάζετε. ' Αν αποκτήσουμε τό χάρισμα τής ηχηρό-τητας δέν θά είναι πιά αναγκαίο νά φωνάζουμε. Ότανφωνάζουμε κινδυνεύουμε νά βραχνιάσουμε ή καί νάχάσουμε τή φωνή μας. Είναι μιά συνήθεια πού πρέπει νάαποφεύγουμε, καί γιά λόγους υγείας καί γιατί είναιαπωθητική στόν ακροατή.

29




Η Σταφυλή καί η Γλώσσα Τί είναι η σταφυλή; Είναι μιά μικρή απόφυση πού

κρέμεται από τό μαλακό ουρανίσκο (τό τμήμα τού ουρανίσκου πού βρίσκεται στό βάθος τής στοματικής κοιλότητας), πρός τό λάρυγγα. Μπορείτε νά τή δείτε άνκοιτάξετε σ’έναν καθρέφτη μέ ορθάνοιχτο τό στόμα. Γιάνά μήν παρεμποδίζει τήν εκπομπή τής φωνής πρέπει νά

βρίσκεται σέ κατάσταση τάσης, νά είναι δηλαδή τεντωμέ-νη.

Η γλώσσα μέσα στό στόμα, δέν πρέπει νά βρίσκεταιψηλότερα απ’όσο είναι απαραίτητο γιά νά σχηματιστούνοι φθόγγοι πού θέλουμε. Αυτό επιτρέπει τό άνετο πέρασματού εκπεμπόμενου ήχου. Παρακάτω σάς δίνουμε δυόασκήσεις γιά τή βελτίωση τής μυϊκής ελαστικότητας τού

μαλακού ουρανίσκου.

'Ασκηση 1. Αναπνεύστε βαθιά. Τοποθετείστε τήν άκρητής γλώσσας πίσω από τά μπροστινά κάτω δόντια.

Ανοίξτε τελείως τό στόμα καί προφέρετε τούς ήχους α-νγκ, α-νγκ, α-νγκ.

Προσπαθείστε νά καταλάβετε τις κινήσεις πού κάνει ομαλακός ουρανίσκος. Υψώνεται γιά τό «α» καί τείνει νάενωθεί μέ τό ανυψωμένο πίσω μέρος τής γλώσσας γιά τό«νγκ». Γιά τό «νγκ» ο ήχος βγαίνει μέσα από τή μύτη.Υπάρχουν μόνο δύο ένρινα σύμφωνα στήν ελληνικήγλώσσα, τό ν καί τό μ. Κανένας άλλος ήχος δέν επιτρέπεται νά βγαίνει από τή μύτη.

Ά σκηση 2. Αντιστρέψτε τήν προηγούμενη άσκηση.Κρατήστε τήν άκρη τής γλώσσας πίσω από τά κάτωμπροστινά δόντια καί θυμηθείτε νά παρατηρήσετε τή

30



ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΤΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΣΑΣ

μετατόπιση τού μαλακού ουρανίσκου όταν κάνετε τήναλλαγή από «νγκ» σέ «α».

Επαναλάβετε νγκ, α, νγκ, α, νγκ, α.Σύντομα θά μάθετε ν ’ αναγνωρίζετε μεμιάς τήν αλλαγή

τής θέσης τού μαλακού ουρανίσκου. ' Ισως σάς βοηθήσεισ’αυτό η παρατήρηση τών κινήσεων τού ουρανίσκουσ ’ έναν καθρέφτη, όταν εκπέμπετε τό φωνήεν α. Το α είναιο πιό ανοιχτός ήχος, γιαυτό ο γιατρός σάς ζητάει νάκάνετε «α» όταν θέλει νά εξετάσει τό λάρυγγά σας. Μόνοέτσι υψώνετε τόν μαλακό ουρανίσκο τόσο, ώστε νά τούεξασφαλίζετε άπλετη θέα.

Ασκήσεις Εκπομπής. Γιά τις ασκήσεις αυτές θυμηθείτε νάβγάζετε τούς ήχους όσο περισσότερο μπορείτε έξω.Φανταστείτε πώς βρίσκεστε σέ μιά στενόμακρη αίθουσακαί προσπαθείστε νά βεβαιωθείτε πώς κάποιος, πούβρίσκεται στήν άλλη άκρη τής αίθουσας, μπορεί καί σάςακούει καθαρά.

Θυμηθείτε. Η αλλαγή από τόν ένα ήχο στόν άλλο πρέπεινά γίνεται κοφτά καί καθαρά.

Ά σ κ η σ η πρώτη. Αναπνεύστε βαθιά. Σπρώξτε μπροστά τάχείλη καί στρογγυλέψτε τα γιά νά προφέρετε σ. Μετάανοίξτε τα γιά νά προφέρετε α. Επαναλάβετε σ-α, σ-α, σ-α.

Ά σ κ η σ η δεύτερ η. Αναπνεύστε βαθιά καί προφέρετε μ-ο,μ-ο, μ-ο. Πρέπει νά έχετε τά χείλη ολοστρόγγυλα ότανπροφέρετε ο.

Ά σ κ η σ η τρ ίτη. Αναπνεύστε βαθιά καί προφέρετε τή λέξη«Βουντού». Επαναλάβετε, προσπαθώντας νά στείλετε τόνήχο στήν πιό μακρινή γωνιά τής αίθουσας.

31



©Μετατρέψτε

τόν Ηχο σέ Ομιλία

Α φού παράγουμε τόν ήχο ή τή φωνή στό λάρυγγα,πρέπει νά τή μετατρέψουμε σέ ομιλία. Τό μωρόαποκτάει γρήγορα αυτή τή συνήθεια καί μαθαίνει ν

μιλάει, μιμούμενο τή μητέρα του, τόν πατέρα του ήάλλους. Γιαυτό τό λόγο άλλωστε έχουν δημιουργηθεί καίοι διαφορετικές γλώσσες. Οι άνθρωποι πού ζούσαν σέκάποια χώρα ή περιοχή χρησιμοποιούσαν ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο, τό οποίο μετά μιμούνταν τά παιδιά τουςκαί οι απόγονοί τους. Μ’αυτό τόν τρόπο δημιουργήθηκανπολλές γλώσσες. Ακόμα, μέσα στήν ίδια χώρα, διάφορεςπεριοχές έχουν τις δικές τους ιδιαίτερες διαλέκτους, όπωςπ.χ. μακεδονίτικα, κρητικά κλπ.

32



Μίμηση

Ό ταν τό μωρό μαθαίνει νά μιλάει η μητέρα συνήθως

επαναλαμβάνει αργά τήν κάθε λέξη έτσι ώστε νά δοθεί στόμωρό χρόνος γιά νά επαναλάβει τούς απαιτούμενουςήχους. Μέ τόν ίδιο περίπου τρόπο ένας δάσκαλος ξένωνγλωσσών βοηθάει τούς μαθητές νά προφέρουν τις άγνωστες λέξεις. ' Οταν πρόκειται νά μιλήσουμε πρέπει νάδιατηρούμε τά όργανα άρθρωσης (δηλαδή τά όργανα πούμάς βοηθάνε νά σχηματίσουμε τις λέξεις) σέ καλή κατάσταση γιά νά μπορούν νά ανταποκρίνονται γρήγορα καίσωστά κάθε φορά πού χρειάζεται. Τά όργανα αυτά είναι τάχείλη, η γλώσσα, τά σαγόνια (δόντια καί ούλα) καί ομαλακός καί σκληρός ουρανίσκος. Πρέπει νά είναι χαλαρωμένα, αλλά καί σέ κατάσταση ετοιμότητας, γιά ν ’ανταποκριθούν, κάθε φορά πού ο εγκέφαλος στέλνειεντολή νά μιλήσουμε.

Δοκιμάστε μερικές από τις παρακάτω ασκήσεις γιά νάδείτε πώς ανταποκρίνονται τά όργανα τής ομιλίας.

1. Τοποθετείστε τή γλώσσα πίσω από τά μπροστινά κάτωδόντια καί προφέρετε τή λέξη «τούτη». Επαναλάβετεέξη φορές. Νά έχετε στρογυλεμένα τά χείλη στό «του»καί νά μήν τά ανοίγετε περισσότερο α π’ όσο χρειάζεταιγιά νά προφέρετε «τη».

Τά χείλη πρέπει νά είναι πάντα καλά στρογγυλεμένακαί νά τείνουν όσο πιό πολύ γίνεται πρός τά έξω.Προσπαθείστε νά άποφύγετε νά τραβάτε πρός τά πίσωτις άκρες τών χειλιών.

2. Τοποθετείστε τήν άκρη τής γλώσσας πίσω από τά κάτωμπροστινά δόντια καί επαναλάβετε έξη φορές τή φράση«τού άλλου».

3. Τοποθετείστε τή γλώσσα όπως πριν καί επαναλάβετεέξη φορές «μη, μα, με, μου», όσο πιό ρυθμικά μπορείτε.Προσπαθείστε νά συνειδητοποιείτε τις αλλαγές θέσηςτών χειλιών.

ΜΕΤΑΤΡΕΨΊΈ ΤΟΝ ΗΧΟ ΣΕ ΟΜΙΛΙΑ

33




Ασκήσεις γιά τή Γλώσσα

1. Ανοίξτε εντελώς τό στόμα. Βγάλτε έξω τή γλώσσα όσοπερισσότερο μπορείτε καί προσπαθείστε μέ τήν άκρητης ν ’ αγγίξετε τήν άκρη τής μύτης σας καί μετά τόσαγόνι σας. Επαναλάβετε έξη φορές.

2. Ανοίξτε εντελώς τό στόμα. Βγάλτε τή γλώσσα όσο πιόπολύ μπορείτε. Κινήστε την πρώτα αριστερά καί μετά

δεξιά μέ ρυθμό. Επαναλάβετε έξη φορές.3. Ανοίξτε εντελώς τό στόμα. Τοποθετείστε τήν άκρη τής

γλώσσας πίσω από τά κάτω μπροστινά δόντια. Σηκώστε γρήγορα τή γλώσσα σας ώστε ν ’ αγγίξει τό σκληρόουρανίσκο, ακριβώς πίσω από τά πάνω μπροστινάδόντια, καί ξαναπηγαίντε την στή θέση της. Επαναλάβετε έξη φορές.

Ασκήσεις γιά τό σαγόνι

1. Καθισμένος ή όρθιος, ανοίξτε τό κάτω σαγόνι, μέχριςότου η απόσταση ανάμεσα στά πάνω καί στά κάτωδόντια νά φτάσει τά 3 εκ. Αφήστε το γιά λίγο ανοιγμένοκαί μετά κλειστό το απότομα. Επαναλάβετε ρυθμικά

(^;τώ φορές. Μπορεί νά νιώσετε πώς τό διάστημαανάμεσα στά δύο σαγόνια έγινε πολύ μακρύτερο,

•γιαυτό ελέγξτε τό αποτέλεσμα μ’ έναν καθρέφτη. Μπορεί ακόμα νά νιώσετε τό τρίξιμο τού οστού τής γνάθου.Μή σάς ανησυχεί αυτό. Συμβαίνει επειδή δέν έχετεσυνηθίσει νά ανοίγετε τό σαγόνι σας αρκετά. ι

2. Κρατώντας τή γλώσσα επίπεδη ανοίξτε τό στόμα,

σπρώχνοντας τό κάτω σαγόνι όσο πιό κάτω μπορείτε.1 Τώρα κινήστε τό κάτω σαγόνι αριστερά-δεξιά οχτώφορές.

3. Ανοίξτε όσο περισσότερο μπορείτε τό κάτω σαγόνι.Μετά, απ’ αυτή τή θέση, περιστρέφτε το από δεξιά πρός

34



ΜΕ'ΓΑΤΡΕΨΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΣΕ ΟΜΙΛΙΑ

τ ’ αριστερά (προσπαθώντας νά κάνετε κύκλο) οχτάφορές. Μετά περιστρέψτε το από αριστερά πρός τόδεξιά οχτώ φορές.

' Οταν τελειώσετε αυτές τις ασκήσεις γιά τό σαγόνι, θάδιαπιστώσετε πώς σπάνια ανοίγετε αρκετά τό στόμα σας,εκτός κι άν πρόκειται νά χασμουρηθείτε.

Τά Σύμφωνα

Οι ήχοι στήν ομιλία χωρίζονται σέ δύο μεγάλες κατηγορίες: στά φωνήεντα καί στά σύμφωνα. ’ Οταν μπορούμε νάπροφέρουμε σωστά τά σύμφωνα τότε λέγεται πώς έχουμεκαλή «άρθρωση». Τό σύμφωνο παράγεται από μερικά ή

καί απ’όλα τά όργανα τής άρθρωσης μαζί. Μπορούμε νάδιαιρέσουμε τά σύμφωνα σέ ομάδες ανάλογα μέ τό ποιάόργανα ομιλίας χρησιμοποιούμε γιά νά τά παράγουμε.

Τά χείληΓιά τήν πρώτη ομάδα χρησιμοποιούμε τά χείλη. Τά

παρακάτω σύμφωνα φκιάχνονται μέ τά χείλη: π,μ, μπ.Προσπαθείστε νά τά αρθρώσετε καθαρά προφέροντας

μιά λέξη πού αρχίζει απ ’ αυτά τά σύμφωνα ή τά περιλαμβάνει.

Χείλη κα ί Δόντια Γιά νά προφέρουμε αυτά τά σύμφωνα, τά πάνω δόντια

πρέπει νά έρθουν σέ επαφή μέ τά κάτω χείλη: φ, β.

Γλώσσα κα ί δόντιαΓΓ αυτούς τούς ήχους η άκρη τής γλώσσας πρέπει νά

πάλλεται ελαφρά ανάμεσα στά δόντια: θ, δ.

Δόντι α Αυτοί οι ήχοι προφέρονται όταν τά πάνω δόντια

έρχονται σ ’ επαφή μέ τά κάτω: ο, ζ.

35




Χείλη καί δόντια Τό διπλό σύμφωνο ψ φτιάχνεται μέ τά χείλη καί αμέσως

μετά μέ τά δόντια, (πς)

Γλώσσα καί σκληρός ουρανίσκος Η γλώσσα πρέπει νά αγγίζει τό σκληρό ουρανίσκο: τ, ντ,

λ, ρ, ν.

Γλώσσα καί μαλακός ουρανίσκος Γι αυτά τά σύμφωνα τό πίσω μέρος τής γλώσσας πρέπει

νά έρθει σε επαφή μέ τό μαλακό ουρανίσκο: κ, γ, γκ, χ.

Γλώσσα, μαλακός ουρανίσκος καί δόντια Τό διπλό σύμφωνο ξ προφέρεται, πρώτα μέ τή γλώσσα

πού αγγίζει τό μαλακό ουρανίσκο κι αμέσως μετά ο ήχοςπάει ανάμεσα στά πάνω καί στά κάτω δόντια, όπως κς.' Αν σάς φαίνεται δύσκολο νά προφέρετε κάποιο σύμφω

νο, βρείτε σέ ποιά ομάδα ανήκει καί προσπαθείστε νά τόπροφέρετε χρησιμοποιώντας τά σωστά όργανα ομιλίας,δηλ. τά δόντια, τή γλώσσα κλπ.

Επιπλέον αθέλητοι ήχοι

Μερικές φορές, καθώς μιλάμε, εκπέμπουμε σύμφωναπού δέν έχουν θέση στήν ομιλία μας.

Γιά παράδειγμα:Ο καινούρ(γ)ιος Τά ψάρ(γ)ια.Προσπαθείστε νά πείτε τις λέξεις αυτές χωρίς νά

παρεμβάλλετε τό γ.

Δυσκολίες τής Ομιλίας

α) ΡοΜερικοί άνθρωποι βρίσκουν δύσκολο νά αρθρώσουν τό

ρό. Συνήθως τοποθετούν τή γλώσσα στό μαλακό ουρανίσκο καί τό ρο ηχεί σάν γάμα. Τοποθετείτε πάντα τή



ΜΕ'ΓΑΤΡΕΨΤΕ ΤΟΝ ΗΧΟ ΣΕ ΟΜΙΛΙΑ

γλώσσα στό σκληρό ουρανίσκο καί έχετε τά χείλη ελαφράαπομακρυσμένα καί χαλαρωμένα.

β) Θήτα Κι αυτός είναι ήχος πού προφέρεται δύσκολα, ιδιαίτερα

απ'τά παιδιά. Η γλώσσα πρέπει νά τοποθετείται ανάμεσα•στά δόντια, καί τά χείλη νά ανοίγουν ελαφρά. Τά πάνωδόντια δέν πρέπει νά έρχονται σέ επαφή μέ τό κάτω χείλος. Ό ταν γίνεται κάτι τέτοιο αντί «θέλω» προφέρουμε «φέ-λω».

Υ) Σίγμα Μερικοί άνθρωποι προφέρουν τό σ σάν θ. Πρέπει νά

προσέξουμε νά μήν τοποθετούμε τή γλώσσα ανάμεσα στά

δόντια.

δ) Λάμδα Γιά νά γίνει αυτός ο ήχος πρέπει νά τοποθετήσουμε

σιωπηλά τή γλώσσα στόν ουρανίσκο. Δέν πρέπει, δηλαδή,νά προηγείται κανένας ήχος από τό λ, γιατί τότε, θ’ακού-γεται κάτι σάν ι, πριν ακουστεί τό λ.

Τά Φωνήεντα

Ό ταν λέμε πώς κάποιος έχει καλή προφορά ενοούμεπώς έχει τή δυνατότητα νά εκπέμπει σωστά τά φωνήεντα.

Πρέπει νά έχετε προσέξει πόσο αισθητά διαφέρει ηπροφορά τών φωνηέντων από τή μιά μεριά τής χώραςστήν άλλη. Αυτός είναι ένας τρόπος γιά νά καταλάβουμεαπό πού προέρχεται ένας άνθρωπος. Ο περισσότεροςκόσμος αναγνωρίζει αμέσως έναν νησιώτη ή έναν βουνίσιο. Η κάθε ντοπιολαλιά χρωστάει τή διαφορετική μουσι-κότητά της στή διαφορά τής προφοράς τών φωνηέντων.

Αποχρωματίστε τήν προφορά σας. Οσο όμορφες κι άν

Ξίναι μερικές ντοπιολαλιές (καί πολύ συχνά είναι), ωστό-

37




σό, υπάρχουν φορές πού πολλοί άνθρωποι θάθελαν νάμιλάνε χωρίς ιδιαίτερο τονισμό. Μπορεί νά έχουν αναλά-βει κάποιο αξίωμα ή νά πρέπει νά απευθυνθούν στόκοινό καί νά τούς χρειάζεται νά μιλήσουν λίγο πιό«αχρωμάτιστα» απ’ ότι συνηθίζουν.

Γιά νά τό καταφέρουν αυτό πρέπει, ανάμεσα στ’άλλα,νά μάθουν νά προφέρουν σωστά τά φωνήεντα.

Τά Ελληνικά Φωνήεντα. Τά ελληνικά φωνήεντα σχηματίζουν πέντε ήχους α-ε-ι-ο-ου. Τά φωνήεντα αυτά, αντίθεταμ’ότι συμβαίνει σέ πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, προφέ-ρονται πάντα μέ τόν ίδιο τρόπο.

Η θέση τής γλώσσας καί τών χειλιών. Θά περιγράφουμεπαρακάτω τή θέση πού πρέπει νά έχει η γλώσσα καί τά

χείλη γιά νά προφερθεί τό κάθε φωνήεν. Υπενθυμίζουμεπώς όταν προφέρουμε τά φωνήεντα, τά χείλη πρέπει νάείναι στρογγυλεμένα καί νά μήν ανοίγουν περισσότεροαπ’ ότι χρειάζεται.

Οι ήχοι τών φωνηέντων«α». Τά χείλη είναι εντελώς ανοιχτά καί η γλώσσαεπίπεδη.

«ε» . Τά χείλη ανοίγουν λίγο πρός τά πλάγια καί η γλώσσαείναι επίπεδη.«ι». Τά χείλη ανοίγουν καλά πρός τά πλάγια καί ηγλώσσα είναι καμπουριασμένη.«ο». Τά χείλη στρογγυλεύουν εντελώς καί η γλώσσα είναιμισο-καμπουριασμένη.«ου». Τά χείλη σχηματίζουν έναν τέλειο κύκλο καί ηγλώσσα τοποθετείται στή μέση τού κύκλου.

Προφορά καί έκφραση. ' Οταν η προφορά είναι καλή τότελέμε σωστά τις λέξεις. Ό ταν δηλαδή, λέμε μιά λέξητονίζουμε τή συλλαβή ή τις συλλαβές πού πρέπει νάτονιστούν.

38



©Χρωματισμός

Λ έμε πώς μιά φωνή έχει χρωματισμό όταν είναιμελωδική καί ποικιλλότονη. Ο ομιλητής τότε έχειτή δυνατότητα νά κάνει τό ακροατήριό του νά ενδιαφερθεί

περισσότερο γιά τά όσα λέει. Ό τα ν κάποιος μιλάει μέ

επίπεδη, μονότονη φωνή, σύντομα χάνει τήν προσοχή τώνακροατών του.

Πώς νά Ποικίλλετε τή Φωνή σας

Μιλάτε πάντα σ’ένα επίπεδο; Η φωνή σας είναι πάνταχαμηλότονη ή ψηλότονη;

Θυμηθείτε πώ ς η ποικιλία είναι τό αλατοπίπερο τής ζωήςκαί πώς η αλλαγή κάνει μιά φωνή περισσότερο ενδιαφέρουσα όταν χρησιμοποιείται στις κατάλληλες περιστάσεις.

Συνήθως η φωνή ανεβαίνει σέ ψηλότερους τόνους ότανείμαστε ευχαριστημένοι, ταραγμένοι ή θυμωμένοι, καί

39




χαμηλώνει όταν είμαστε φοβισμένοι, λυπημένοι, έντρομοιή αμήχανοι. Ό ταν συζητάμε καί είμαστε ήρεμοι συνήθωςη φωνή κρατιέται σ ’ έναν ενδιάμεσο τόνο.

Ρυθμίστε τήν Ταχύτητα τής Ομιλίας σας

Ο καθένας μας έχει τή συνηθισμένη ταχύτητα στήν

ομιλία του, όπως καί στό περπάτημά του, στό φαγητό τουκλπ. Ωστόσο συνηθίζουμε νά ποικίλλουμε τήν ταχύτητατής ομιλίας μας. ' Οταν είμαστε ταραγμένοι μιλάμε γρηγορότερα. Ό ταν είμαστε λυπημένοι μιλάμε πιό αργά. Οιεναλλαγές τής ταχύτητας, μαζί μέ τις εναλλαγές τούτόνου, βοηθάνε νά προσθέσουμε ενδιαφέρον στά όσαλέμε. .

Έχετε Δυναμική Φωνή;

Αυτό μπορεί νά είναι ταυτόχρονα ευχή καί κατάρα.Πρέπει νά είμαστε ικανοί νά έχουμε επιβλητική φωνήόττοτε χρειάζεται, αλλά μιά φωνή πού είναι συνέχειαστεντόρεια είναι απωθητική καί δυσάρεστη. Τό ίδιοσυμβαίνει καί μέ τή φωνή πού είναι συνεχώς τόσο σιγανή

ώστε δέν μπορούμε νά τήν ακούσουμε. Καί σ ’ αυτό τόσημείο πρέπει νά έχουμε καλλιεργήσει τήν ικανότητά μαςνά' διακρίνουμε τις στιγμές καί τις ανάλογες ανάγκες.Πρέπει νά χρησιμοποιούμε στή φωνή μας τόση επιβλητικό-τητα όση μάς χρειάζεται γιά νά ικανοποιήσουμε τιςαπαιτήσεις μας σέ μιά συγκεκριμένη στιγμή καί διόλουπερισσότερη.

Εναλλαγή

Η εναλλαγή μπορεί νά περιγράφει σαφέστερα σάν τόγλίστρημα πάνω κάτω τής φωνής μέσα στόν τόνο της. Ημετάβαση μπορεί νά είναι πρός τά πάνω ή πρός τά κάτω.

40



ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ

Μπορεί ακόμα υά γίνουν μιά σειρά μικρές μεταβάσειςμέσα στήν ίδια πρόταση.

Η μετάβαση βοηθάει νά εκφραστεί τό νόημα. Γιά

παράδειγμα, μιά απλή κατάφαση καταλήγει σέ μιά μετάβαση πρός τά κάτω. Η ερώτηση ή η αμφιβολία εκφράζονται μέ μιά μετάβαση τού τέλους τής πρότασης πρός τάπάνω. Μπορούμε ν ’ αλλάξουμε τό νόημα άν αλλάξουμε τήμετάβαση.

Μεταβάσεις πάνω καί κάτω

Παρατηρήστε τήν παρακάτω πρόταση: — Αυτή είναι μιά πράσινη πόρτα. (Παραδοχή). — Αυτή είναι μιά πράσινη πόρτα; (ερώτηση)

Τώρα άς υποθέσουμε πώς μιλάτε. Ά ν ο λόγος έχειπαραδοχή καί καταλήξετε σέ μιά μετάβαση πρός τά πάνω,θά μεταδώσετε στόν ακροατή σας μιά αίσθηση αμφιβολίας, όσο κι άν εσείς είστε πεισμένος γιά "τήν αλήθεια τήςπαραδοχής σας.

* , Απαγγελία μεγάλων προτάσεων

Ό ταν απαγγέλετε μιά μεγάλη καί πολύπλοκη πρόταση,η φωνή δέν πρέπει νά διακόπτεται απότομα στό τέλοςκάθε φράσης, αλλά πρέπει νά παραμένει σέ μιά μέση ή

ψηλή μετάβασή, μέχρι νά συμπληρωθεί τό νόημα. Μιάμετάβαση πρός τά πάνω, όταν χρησιμοποιείται λαθεμένα,οδηγεί τόν ακροατή στό λαθεμένο συμπέρασμα, πώς οομιλητής δέν έχει ολοκληρώσει τήν παρατήρησή του.

Σάς έτυχε ποτέ νά παραστείτε σέ κάποια ομιλία, όπου οομιλητής, μήν έχοντας τελειώσει ακόμα τήν πρότασή του,καταλήγει σέ μιά φράση, καί οι ακροατές τόν χειροκροτούν νομίζοντας ότι ολοκλήρωσε αυτό πού ήθελε νά πει;

Αυτό, μερικές φορές, οφείλεται εξ ολοκλήρου σέ λάθοςμετάβαση, δηλαδή σέ μετάβαση πρός τά κάτω στό τέλοςμιάς φράσης, ενώ η φράση αυτή δέν κλείνει τήν πρόταση.

41



©Η Εικόνα

τής Ομιλίας

Οπως ανέφερα στό πρώτο κεφάλαιο, όταν συναντάμε κάποιον γιά πρώτη φορά, σχηματίζουμε μιάσύντομη οπτική εντύπωση καί μετά μιά ακουστική εντ

πωση. Ό ταν συναντούν εσάς γιά πρώτη φορά τί είδουςεντύπωση σχηματίζουν οι άλλοι;

Γιά παράδειγμα, η φωνή σας είναι ψηλότονη ή χαμηλό-τονή; Νευρική, ευχάριστη, επιθετική ή απαλή; Ίσως δένέχετε ποτέ σκεφτεί πώς είναι η φωνή σας καί πόσοεπηρεάζει τήν εικόνα πού έχουν γιά σάς οι άνθρωποι.

Κυριαρχήστε τή Φωνή σας

Αποφασίστε πώς, από δώ καί στό εξής θά είστε κύριοςτής φωνής σας. Βεβαιωθείτε πώς η φωνή σας εκφράζει τήδιάθεση ή τήν προσωπικότητα πού θέλετε νά προβάλλετεπρός τά έξω. Τήν επόμενη φορά πού θά παρακολουθή

42



Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ

σετε τήν ομιλία ενός πολιτικού στήν τηλεόραση παρατηρήστε άν η φωνή τού πολιτικού αντανακλά τήν αληθινήπροσωπικότητά του. Πολλοί καλοί πολιτικοί έχουν αποτύ-χει νά προβάλλουν τήν προσωπικότητά τους, ενώ πολλοίάλλοι έχουν καταφέρει νά προσελκύσουν υποστηριχτές,χρησιμοποιώντας στό έπακρο τή φωνή καί τήν προσωπικότητά τους.

Ειλικρίνεια

Η ειλικρίνεια είναι ένα από τά σπουδαιότερα πλεονεκτήματα, αλλά δέν είναι απαραίτητο αυτή η ειλικρίνειάσας νά γίνεται φανερή από τή φωνή σας. Εξαιτϊας τής

απόλυτης ειλικρίνειάς σας μπορεί νά φαίνεστε αναρμόδιος. Μπορεί νά διστάζετε όταν μιλάτε, κι αυτό νάμεταδώσει στόν ακροατή σας είτε τήν αίσθηση πώς σάςλείπει η γνώση γΓ αυτό πού μιλάτε, είτε, ακόμα χειρότερο,πώς σάς λείπει η πεποίθηση.

Νά Είστε Ζωηροί

Οι περισσότεροι άνθρωποι έλκονται αϊτό μιά ζωηρήπροσέγγιση. Μιά κάποια ζωντάνια τού ομιλητή κάνει τόν

ακροατή νά θέλει νά ακούσει. Πόσες φορές δέν έχουμεπάει σέ κάποια διάλεξη ή ακόμα καί σέ κάποια συντροφιάόπου ο ομιλητής μάς έκανε νά νιώσουμε πρώτα αδιάφοροικαί μετά νυσταγμένοι, εξαιτϊας τού αδιάφορου περιεχόμε-νου τής ομιλίας του καί τού μονότονου ύφους τής φωνήςτου;

Νά Είστε Φυσικοί

Αυτή η συμβουλή — νά είστε φυσικοί — είναι σπουδαία.

Αλλά τι είναι φυσικό; Μπορεί νά είστε πολύ ευγενικός καί

43




καλόκαρδος, κι όμως νά έχετε αυστηρή καί βλοσυρή

φωνή. Αυτό δέν είυαι φυσικό. ' Ισως υάχετε πάρει τήσυνήθεια νά μιλάτε έτσι εδώ καί πολύ καιρό. Μπορεί νάείναι ακόμα καί μιά ασυνείδητη άμυνα απέναντι σ’ολόκληρο τόν κόσμο. Συχνά λέμε «σκυλί πού γαβγίζει δέ δαγκώνει». Γιατί όμως νά γαβγίζετε αφού δέ δαγκώνετε;Γιατί δέν αφήνετε τή φωνή σας νά εκφράζει τόν πραγματικό σας εαυτό; Αφήστε τόν κόσμο νά διακρίνει τή φιλία

στή φωνή σας καί αμέσως θά τόν δείτε ν ’ ανταποκρίνεται.

Νά έχετε τάκτ

' Αν δέν έχετε τάκτ, προσπαθείστε, από δώ καί στό εξής,νά αποκτήσετε. Υπάρχουν φορές, στή ζωή τού κάθεανθρώπου, όπου έχει τή δυνατότητα, είτε νά κρατηθεί

παράμερα, κάνοντας μιά χρήσιμη καί διακριτική παρατήρηση, είτε νά «χώσει τή μύτη του». Πολύ σπάνια οι«άνθρωποι πού χώνουν παντού τή μύτη τους» είναισυμπαθητικοί. Ο περισσότερος κόσμος συνηθίζει είτε νάτούς αποφεύγει είτε νά τούς ανταποδίδει τά ίδια. Κανέναςόμως απ’αυτούς τούς τρόπους δέν βοηθάει τό αδιάκριτοάτομο νά διορθωθεί καί νά αποκατασταθεί κοινωνικά.Πρέπει νά μάθουμε «Ό ταν είμαστε στή Ρώμη νά φερόμα-

στε όπως φέρονται στή Ρώμη», κατά κάποιο τρόπο, γιατίδιαφορετικά, δέν θά μάς ξανακαλέσουν ποτέ στή Ρώμη. Ό σα μπορεί νά κάνει μιά γνωστή προσωττικότητα, εμείς,οι πιό άγνωστοι, δέν μπορούμε νά τό κάνουμε. Γι’ αυτόμάθετε νά είστε διακριτικοί καί λιγότερο πληθωρικοί!

Αυτοκυριαρχία

' Οταν συζητάτε μέ άλλους είστε νηφάλιος καί χαλαρωμένος ή αναρωτιέστε συνέχεια τί νά σκέφτονται τάχα γιάσάς ή τί θά πείτε παρακάτω;

' Αν συμβαίνει τό δεύτερο θά είστε κακός συζητητής. Θά

44



Η ΕΙΚΟΝΑ ΓΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ

σάς απασχολούν τόσο τά δικά σας προβλήματα καί οισκέψεις σας ώστε θά είστε καί κακός ακροατής.

Γιά νά έχετε μιά καλή ΣΧΕΣΗ μέ κάποιον πού τούμιλάτε, είναι ουσιαστικό όχι μόνο νά μιλάτε αλλά καίν ’ ακούτε. Γνωρίζουμε όλοι κάποιο πρόσωπο πού, μόλιςπροφέρουμε κάποιο σχόλιο σέ μιά συζήτηση, αμέσωςενοχλείται καί, είτε διακόπτει καί μετατοπίζει τή συζήτησηείτε τή σταματάει βιαστικά. Πρέπει νά δίνουμε καί νάπαίρνουμε στή συζήτηση. Αυτό δέν σημαίνει πώς καί οιδυό ομιλητές πρέιτει νά έχουν ισχυρά επιχειρήματα γιά νάμοιραστούν τή συζήτηση, αλλά ότι ο καθένας πρέπει νάσυμβάλλει καί σάν ομιλητής καί σάν ακροατής. Αυτόείναι απλή ευνένεια.

Υπολογίζετε τή Συντροφιά σας

Προσπαθείτε πάντοτε νά συμμετέχετε στή συζήτηση τήςσυντροφιάς σας; Ναι, θά πείτε, αλλά άν η συντροφιά δένμ’ενδιαφέρει; Η απλή απάντηση σ’αυτό είναι πώς, εκτόςαπό τήν οικογένεια; τή δουλειά ή κάποιον άλλο σοβαρόλόγο πού θά σάς ανάγκαζε ν ’ ανεχτείτε μιά συντροφιά — μήν τήν ανέχεστε. Θά είστε πολύ πιό ευτυχισμένος μέανθρώπους πού έχουν τά ίδια ενδιαφέροντα μέ σάς. ' Ανείστε ένα άτομο πού ασχολείται αποκλειστικά μέ τά σπόρστόν ελεύθερο χρόνο του δέν θά σάς ταίριαζε καθόλου νά

περάσετε μιά ολόκληρη βραδιά μέ καλλιτέχνες, άς πούμε,ή μέ ποιητές. Ά ν είστε λάτρης τών αυτοκινήτων ήανακατεύεστε μέ τις κατασκευές στό σπίτι, μπορεί νάβαρεθείτε σέ μιά παρέα ερασιτεχνών μουσικών.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ποίκιλλα ενδιαφέροντα, καί γιαυτό τό λόγο οι αποκλειστικότητες τής προηγούμενης παραγράφου δέν τούς αφορούν. Σημειώστεωστόσο πώς, ακόμα κι ένα πολύ συνεσταλμένο άτομομπορεί, άν τού δοθεί η ευκαιρία, νά βγει από τό καβούκιτου καί νά γίνει ομιλητικότατο, άν πρόκειται γιά κάποιο

45



A

θέμα πού τό ενδιαφέρει τόσο πολύ, ώστε νά ξεχάσει τήσυστολή του!

Ο καθένας έχει κάτι νά πει. Μερικοί είναι περισσότεροπροικισμένοι από άλλους σ’αυτό τό θέμα καί μπορεί νάτούς ενδιαφέρει η συζήτηση γιά πολλά θέματα, οπότε είναικαλοί συζητητές.

Η πιό κοινότοπη φράση «Τί ωραίος καιρός», συχνάμπορεί νά σπάσει τόν πάγο καί ν ’ ανοίξει τό δρόμο γιά μιάπολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Καί βέβαια αυτό είναιπροτιμότερο από τήν παγωμένη, ανυπόφορη σιωπή πούεπικρατεί, μερικές φορές, στήν αίθουσα αναμονής ενόςιατρείου. Δέν μπορούμε νά είμαστε ειδικοί σέ κάθε θέμα,καί θά ήταν πολύ ενοχλητικό καί πληκτικό άν συνέβαινεκάτι τέτοιο.

Έτσι μή φοβάστε νά κάνετε λεπτές ερωτήσεις σέ

ανθρώπους πού είναι καλά πληροφορημένοι γιά ένα θέμα,τό οποίο εσείς αγνοείτε ή γνωρίζετε πολύ λίγο. Κανονικάπρέπει μάλλον νά ευχαριστηθούν πάρα πολύ καί νάκολακευτούν, άν τούς δώσετε τήν ευκαιρία νά σάςμιλήσουν γιά τή δουλειά ή γιά τά ενδιαφέροντά τους.' Επειτα θά ενδιαφερθούν ν ’ ακούσουν καί γιά τά δικά σας.Θυμηθείτε πώς η συζήτηση είναι αμφίδρομη υπόθεση καίπώς χωρίς ακροατή δέν γίνεται συζήτηση!

ΜΙΛΑ ΓΕ ΜΕ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

46



®Πόζα

Σάς ζήτησαν νά βγάλετε ένα σύντομο λόγο ή νάκάνετε μιά ομιλία σέ κάποια συγκέντρωση καίξαφνικά αναρωτιέστε, «Πώς θά σταθώ;» Αυτό μπορεί νά

φανεί μάλλον ανόητη ερώτηση, μιά καί στέκεστε, περπατάτε, κάθεστε κλπ. από πολύ μικρός. Κι όμως η ερώτησηγεννιέται, επειδή συνειδητοποιείτε πώς γιά πρώτη φοράστή ζωή σας πρέπει νά «σταθείτε» μπροστά στόν κόσμο.Μέχρι τώρα πιθανό νά μήν έχετε ποτέ αναρωτηθεί ήνοιαστεί πραγματικά γιά τή στάση σας.

Η σωστή στάση είναι επιθυμητή γιά δυό λόγους. Οπρώτος κι ο σημαντικότερος είναι πώς, γιά τόν ομιλητή, ηκαλή στάση εξασφαλίζει σωστή αναπνοή κι έλεγχο τήςαναπνοής. Ο δεύτερος είναι πώς η σωστή στάση σάς δίνειαυτοπεποίθηση καί αυτοκυριαρχία. Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν μόνο γιά τό δεύτερο λόγο, κι ελάχιστα συνειδητοποιούν πόσο ευεργετική είναι γιά τόν έλεγχο τής αναπνοής

μιά σωστή στάση.

47




Πρώτες Εντυπώσεις

Οι πρώτες οπτικές εντυπώσεις γιά σάς σχηματίζονταιόταν, είτε προχωρήσετε πρός τό βάθρο είτε σηκωθείτε απότή θέση σας, αφού σάς παρουσιάσει ο διοργανωτής. Πρινακόμα πείτε λέξη ο κόσμος αρχίζει νά σάς χαρακτηρίζει.' Αν κάθεστε, ■προσπαθείστε νά κάθεστε ήρεμα και μέαυτοπεποίθηση χωρίς νά στριφογυρίζετε. ' Αν προχωρή-

σετε πρός τό βάθρο, θυμηθείτε πώς ο κόσμος μπορεί νάπεριμένει μέ ανυπομονησία νά σάς ακούσει καί ίσως καίνάχουν πληρώσει εισιτήριο. Γι αυτό πρέπει νά μπείτε μέήσυχο καί σεμνό τρόπο.

Μή στριφογυρίζετε πάνω στό βάθρο σά νά μήν είχατε τόδικαίωμα νά βρίσκεστε εκεί.

Η σεμνότητα διαφέρει από τήν αόριστη αβεβαιότητα,πού μπορεί νά κάνει τόν κόσμο νά πιστέψει πώς δέν είστεκαί πολύ καλά κατατοπισμένος γιά τά όσα έχετε νά πείτε.

Από τήν άλλη, δέν είναι καθόλου καλή ιδέα νά μπείτε στήναίθουσα μέ πολεμόχαρο ύφος σά νά κάνετε χάρη στόακροατήριό σας πού θά μιλήσετε. Αυτό μπορεί νά σάςσυμβεί άν σάς λείπει η αυτοπεποίθηση, πράγμα πούμερικές φορές κάνει τόν ομιλητή νά υιοθετεί επιθετικόύφος ανωτερότητας, ελπίζοντας ότι αυτό θά τόν βοηθήσει

νά ξεπεράσει τό φόβο του.

Νιώθετε Άνετα

Ά ν ανησυχείτε πάρα πολύ γιά τό πώς στέκεστε — εφόσον μιλάτε όρθιος — θά εκνευριστείτε καί θά ταραχτεί

τε. Νά στέκεστε έτσι ώστε νά νιώθετε άνετα καί νάμπορείτε νά ασκείτε έλεγχο στήν αναπνοή σας (όπωςαναφέραμε σέ προηγούμενο κεφάλαιο). Έχετε τά πόδιασας ελαφρά ανοιγμένα καί τό ένα πόδι λίγο πιό μπροστάαπ’τό άλλο. Τό σώμα σας πρέπει νά στηρίζεται βασικά

48



ΠΟΖΑ

στό ένα πόδι καί τό άλλο υά χρησιμεύει σάν παλάτζα. Τόσώμα πρέπει νά είυαι χαλαρό. Αυτό σημαίνει, όπωςθυμάστε, νά μή βρίσκεται σέ υπερένταση, νά μήν έχειακαμψία. Δέν σημαίνει καθόλου νά είναι κρεμασμένο. Η

κοιλιά πρέπει νά είναι τραβηγμένη πρός τά μέσα καί νάμήν πετάει. Αυτό, όπως θυμάστε, βοηθάει στόν έλεγχο τήςεκπνοής. Ό ,τι καί νά κάνετε, προσπαθείστε νά αποφύγετετήν ακαμψία καί τήν υπερένταση τού σβέρκου καί τούλάρυγγα, γιατί αυτό θά επηρεάσει πολύ τήν ποιότητα τήςφωνής σας.

Κεφάλι, Χέρια καί Μπράτσα

Προσπαθείστε' νά μήν κάνετε πολλές κινήσεις μέ τό

κεφάλι σας σά νά κατανεύετε ή νά αρνείστε συνέχεια.Κουνάτε το απαλά καί μόνο όταν είναι απαραίτητο γιά. νάκοιτάξετε τό ακροατήριό σας. Τά χέρια σας πρέπει νά είναιχαλαρά. Τίποτε δέν είναι χειρότερο απ ’τό νά βλέπεις ένανομιλητή νά σφίγγει καί νά ξεσφίγγει συνέχεια τά χέρια του,εκτός κι άν κάνει χειρονομίες. Μιά περιστασιακή χειρονο:μία όταν απαιτείται πραγματικά μπορεί νά σάς βοηθήσει,αλλά η συνεχής κίνηση είναι συνήθως ενοχλητική. ·

Ιδιομορφίες

Προσέξτε τις ιδιομορφίες πού μπορεί νά έχετε χωρίς νάτό έχετε συνειδητοποιήσει.

Πάρτε ένα μέλος τής οικογένειάς σας ή έναν καλό σαςφίλο καί βάλτε του νά ακούσει από πριν τήν ομιλία σαςκαί νά σάς πει άν έχετε καθόλου διάφορες συνήθειες,όπως νά στριφογυρίζετε τά χέρια σας πάνω στά μαλλιάσας, νά ξύνετε τή μύτη σας ή νά παίζετε μέ τόν κόμπο τήςγραβάτας σας. Ά ν πραγματικά νιώθετε τήν ανάγκη νάαπασχολήσετε μέ κάτι τά χέρια σας, θά σάς συμβούλευα

49




νά κρατήσετε μερικές σημειώσεις πού, ενώ θά σάς είναιχρήσιμες, γιατί θά μπορείτε νά τις συμβουλεύεστε όποτεθέλετε, θά σάς βοηθήσουν ταυτόχρονα νά νιώθετε περισσότερη αυτοπεποίθηση.

Μερικές φορές έχω βοηθήσει μαθητές μου νά ξεπερά-σουν τό φόβο τους σάν ομιλητές σ ’ ένα ακροατήριο,συμβουλεύοντάς τους νά δούν τήν όλη υπόθεση απέξω,λές καί «παίζουν τόν εαυτό τους». Τούς συμβουλεύω νά

προετοιμάσουν από πριν τό υλικό τους, κι από τή στιγμήπού έρχονται σ ’ επαφή μέ τό ακροατήριο, νά αρχίσουν νάβλέπουν όλη τήν ιστορία σά μιά συναρπαστική παράσταση. Έτσι, εκείνο τό απόγευμα ή τό βράδυ ο μαθητής μουδέν είναι πιά η νοικοκυρά κ. Άλφα ή ο τραπεζικόςυπάλληλος κ. Βήτα, αλλά κάποιος άλλος, ειδικά διαλεγμένος γι’αυτή τήν περίπτωση. Πολύ συχνά ο μαθητής

αρχίζει νά διασκεδάζει μ’ εκείνο πού προηγουμένως τούφαινόταν κολακευτική αλλά καί τρομακτική προοπτική.Πολλοί μαθητές μετά από δύο ή τρεις πετυχημένεςεμφανίσεις, παύουν νά καταφεύγουν σ ’ αυτή τή μέθοδο.

Αλλά κι άν δέν τά καταφέρουν τί πειράζει, αφού μ’ αυτή τήμέθοδο αποχτούν αυτοπεποίθηση. Πολλοί ηθοποιοί, πούφαίνονται εξαιρετικοί όταν είναι κρυμένοι πίσω απ’τόμακιγιάζ καί τά κοστούμια τους, παύουν νά λάμπουν από

αυτοπεποίθηση όταν καλούνται νά αντιμετωπίσουν «γυμνοί» τό κοινό.

Πώς νά Κοιτάζετε τό Κοινό σας

Ά ν δέν έχετε εξαιρετική αυτοπεποίθηση ή άν δέν είστεπεπειραμένος ομιλητής, ποτέ μήν ξεχωρίζετε κάποιον από

τό ακροατήριό σας γιά νά καρφώσετε πάνω του τά μάτιασας. ' Αν κάνετε κάτι τέτοιο μπορεί νά διαπιστώσετε πώςαυτό σάς αποσπά από τό θέμα σας. Επιπλέον, μπορεί νάείναι πολύ ενοχλητικό, όχι μόνο γιά σάς αλλά καί γιά τόν

50



ΠΟΖΑ

ακροατή σας πού κοιτάζετε. Προσπαθείτε πάντα νάκοιτάζετε πάνω από τό επίπεδο τών ματιών τών ακροατών, αλλά όχι στό ταβάνι σά νά ψάχνετε γιά μύγες.

Προσπαθείτε ακόμα νά ρίχνετε πότε πότε ματιές δεξιά κιαριστερά όσο μιλάτε, γιά νά μεταδώσετε τή βεβαιότητα,σ’αυτούς πού κάθονται στά πλάγια, ότι υπολογίζετε τήνπαρουσία τους.

Ό ταν είναι δυνατόν καί ταιριάζει στήν περίπτωση,μπορείτε νά χαμογελάσετε. Αυτό όχι μόνο σάς βοηθάει νάαποκαταστήσετε μιά καλή σχέση μέ τό ακροατήριο, αλλάεπίσης επηρεάζει τόν τόνο τής φωνής σας καί σάς βοηθάεινά αποδιώξετε τήν υπερένταση. Ρωτήστε σχετικά μ’ αυτόοποιονδήποτε καθηγητή τραγουδιού θέλετε, ή παρατηρή

στε πώς τό γλυκό χαμόγελο μερικών παρουσιαστών στήντηλεόραση κάνει καί τή φωνή τους γλυκύτερη.

51



®Υποδείξεις

γιά Δημόσιες Ομιλίες

Ε

χετε μόλις ακουμπήσει τό ακουστικό καί είστε πόρα

πολύ κολακευμένος πού σάς ζήτησαν νά βγάλετεένα σύντομο λόγο ή νά κάνετε μιά διάλεξη. Ξαφνικάβάρος αυτής τής αποδοχής πλημμυρίζει τό σπίτι σας. Ηικανοποίηση μετατρέπεται σέ αβεβαιότητα. «Τί στήν ευχήθά πώ», ψιθυρίζετε, καθώς δέν είστε πεπειραμένος ομιλητής.

Η Οικειότητα Γεννάει Αυτοπεποίθηση

’ Αν πρόκειται νά μιλήσετε σέ μιά ομάδα ανθρώπων πούσάς είναι οικείοι, τό καθήκον σας γίνεται πολύ ευκολότερο, μιά καί ξέρετε τό χώρο όπου θά μιλήσετε, τά μέλητής ομάδας καί τά κοινά σας ενδιαψέροντα. Ά ν όμωςπρόκειται νά μιλήσετε σέ άγνωστους ανθρώπους, προσπα-

52



ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

θείστε νά πάρετε μερικές πληροφορίες γιά τή δουλειά ή τιςδραοτηριότητές τους, καθώς καί γιά τό μέγεθος τήςαίθουσας όπου πρόκειται νά μιλήσετε. Θά χρειαστεί επίσης

νά μάθετε άν τό ακροατήριο είναι αριθμητικά μεγάλο ήμικρό κι άν αποτελείται από ανθρώπους συγκεκριμένηςηλικίας ή από ανθρώπους κάθε ηλικίας καί τών δύοφύλων. Πρέπει νά ξέρετε από πριν άν τό ακροατήριο είναιμεγάλο ή μικρό. Δέν απευθύνεστε μέ τόν ίδιο τρόπο σέείκοσι ή τριάντα μέλη μιάς Τοπικής Λέσχης καί σέ μιάμεγάλη πολιτική συγκέντρωσης πού γίνεται σ’ένα θέατρο.

Τέλος, ρωτήστε πόση ώρα πρέπει νά μιλήσετε καί άν θάπρέπει νά απαντήσετε μετά τήν ομιλία σας σέ ερωτήσεις.' Οταν ετοιμάσετε τήν ομιλία σας κάνετε μερικές πρόβες,τόσο γιά εξάσκηση όσο καί γιά νά τήν χρονομετρήσετε.

Πρέπει νά μιλήσετε μέ χιούμορ. Ά ν κάνετε λίγοανάγλυφη τήν ομιλία σας έχει συνήθως τεράστια αξία,αλλά μερικές φορές δέν ταιριάζει. Θά πρέπει νά γίνετεκριτής τού εαυτού σας. Θυμηθείτε πώς, αστεία πούγίνονται δεκτά μέ ενθουσιασμό από ένα ακροατήριοαποκλειστικά αντρικό, μπορεί νά δυσαρεστήσουν μιάμικτή συντροφιά. Ταιριάξτε τό χιούμορ σας στό κοινό σαςκαί στήν περίσταση. Ά ν δέν είστε από τή φύση σαςσπιρτόζος, μπορείτε νά βάλετε στήν ομιλία σας έναταιριαστό ανέκδοτο στό κατάλληλο σημείο, ή αφήστεκατά μέρος τό χιούμορ καί κάνετε μιά ντόμπρα ομιλία.

Σχεδιάστε τήν Ομιλία σας

' Οσο καλύτερα σχεδιάσετε τήν ομιλία σας τόσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση θά έχετε. Γιαυτό τό λόγο κάνετε έναπλάνο γιά τά όσα έχετε νά πείτε καί μετά συγκεντρώστετό σύνολο μέ λογικό τρόπο. Κανείς δέν θά ενοχληθεί άνέχετε μαζί σας μερικές σημειώσεις, όταν θά μιλάτε. Αυτόείναι πολύ καλύτερο απ ’ τό νά στριφογυρίζετε γύρω

53




απ’ τό θέμα ή, ακόμα χειρότερο, νά ξεχάσετε ορισμένασημεία.

Ά ν σάς ζητήσουν νά παρουσιάσετε έναν ομιλητή, τόπρώτο πού πρέπει νά κάνετε είναι νά απευθύνετε έναχαιρετισμό στό κοινό. Μετά μιλήστε λίγο γιά τό σκοπό τήςσυγκέντρωσης. Ό ταν τό κάνετε αυτό αναγγείλετε τόντίτλο τής ομιλίας καί αναφέρετε άν θά γίνουν ερωτήσεις

μετά. Μπορείτε, στό σημείο αυτό, νά πείτε γιά ποιό λόγομπορεί τό θέμα νά ενδιαφέρει τό ακροατήριο καί νά αναφέρετε τις ιδιαίτερες γνώσεις ή ενδιαφέροντα τού ομιλητή,πού χάρη σ’αυτά είναι τόσο αρμόδιος γιά νά κάνει τήσυγκεκριμένη ομιλία. Τελικά ανακοινώστε καθαρά καίχωρίς νά βιάζεστε τό όνομα τού ομιλητή. Αφήνοντας γιάτό τέλος τό όνομα τού ομιλητή μπορείτε νά τελειώσετε τήν

παρουσίασή σας λέγοντας: «Εξ ονόματος τής λέσχης (ήτού κέντρου ερευνών ή τής οργάνωσης) τάδε καλωσοοί-ζω σήμερα τόν κ. Τάδε».

Διαλέξεις

Χάρη στά ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ή στή μόρφωσή σας

μπορεί νά σάς ζητήσουν νά είστε σείς ο ομιλητής τήςβραδιάς. Αντί γιά εισαγωγή μπορείτε νά πείτε πόσοχαρήκατε πού σάς ζήτησαν νά μιλήσετε σ’αυτή τήσυγκεκριμένη διάλεξη. Αυτό θά σάς βοηθήσει νά αποκαταστήσετε εγκάρδια σχέση μέ τό ακροατήριό σας. Οιηθοποιοί θά σάς πούν σίγουρα πόσο χρήσιμη είναι μιάτέτοια σχέση. Μπορείτε ν ’ αρχίσετε τήν ομιλία σας μ’ ένα

διασκεδαστικό ή επίκαιρο ανέκδοτο ή μ’ ένα καυτό σχόλιοπού θά κάνει τό ακροατήριό σας νά ανακαθήσει καίν ’ αρχίσει νά ενδιαφέρεται έντονα: Τήν τελευταία αυτήμέθοδο θά τή συνιστούσα σ ’ έναν έμπειρο καί τέλειακαταρτισμένο ομιλητή.

Στό κύριο μέρος τής ομιλίας σας πρέπει νά δώσετε

54



ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

πληροφορίες ή εξηγήσεις γιά τό θέμα σας μέ λογικό τρόποκι έχοντας πάντα στό μυαλό σας πώς τό ακροατήριό σαςμπορεί νά μήν είναι εξοικειωμένο μέ ορισμένες ειδικές

λέξεις ή φράσεις πού εσείς θεωρείτε δεδομένες. Μπορείωστόσο νά μιλάτε επειδή θέλετε νά τούς πείσετε νάυποστηρίξουν ένα συγκεκριμένο εγχείρημα ή υπόθεση.Στήν περίπτωση αυτή είναι στό χέρι σας νά τούς πείσετεγιά τήν αξία τού εγχειρήματος.

Βοηθήματα

’ Οταν είναι δυνατό μπορεί ο ομιλητής νά χρησιμοποιήσει μερικά βοηθήματα γιά τις περιγραφές του. Αυτό τόν

βοηθάει πολύ. 'Αν κάνετε κάτι τέτοιο θυμηθείτε πώς μιάμικρή φωτογραφία μπορεί υά τή δει μόνο κάποιος πού θάκάθεται δίπλα σας. Δέυ μπορείτε υά δείξετε ένα μικρόαυθεντικό κομμάτι από μιά μηχανή ταυτόχρονα σέ τριακόσια άτομα. Έτσι, άν θέλετε νά χρησιμοποιήσετε οπτικάμέσα βεβαιωθείτε πώς μπορούν νά τά δούν όλα τά άτομαπού βρίσκονται στήν αίθουσα. ’ Αν χρησιμοποιήσετε ακουστικά μέσα βεβαιωθείτε πώς μπορούν νά ακουστούν ώς τόβάθος τής αίθουσας. ' Ολα τά μέσα πρέπει νά τά έχετεδοκιμάσει από πριν γιά νά βεβαιωθείτε πώς είναι σέ καλήκατάσταση. Τίποτε δέν είναι χειρότερο καί πιό εκνευριστι-κό από μιά μηχανή προβολής πού δέν προβάλλει, ή έναμικρόφωνο πού κάθε τόσο χάνει τήν επαφή του μέ τάμεγάφωνα.

Συμπέρασμα

Ό ταν τελειώσετε τήν ομιλία σας προσπαθείστε νάσυνοψίσετε τά βασικά σημεία σ’ ένα σύντομο συμπέρασμα,γιά νά ψρεσκάρετε τή μνήμη τών ακροατών σας. Νά είναι

55




όμως συμπέρασμα κι όχι μιά δεύτερη σύντομη ομιλία. Ό ταν δείξετε ότι φτάσατε στό τέλος τής ομιλίας σας

μήν τήν τραβάτε χωρίς λόγο. Είχα ακούσει μιά φορά ένανσπουδαστή νυχτερινού σχολείου. Τό κεντρικό μέρος τήςομιλίας του κράτησε δεκαπέντε λεπτά καί τά συμπερά-σματά του είκοσι λεπτά. Είπε έξη φορές «Τελικά, θέλω νάπώ σάν συμπέρασμα...», κι όταν ΤΕΛΙΚΑ κάθησε όλοι

έβγαλαν έναν στεναγμό ανακούφισης.

56



Διαλέξτε τήν

Προσωπικότητά σας

Τώρα πού αποφασίσατε νά αφιερώσετε χρόνο καίσκέψη γιά τόν τρόπο τής ομιλίας σας, πρέπει νά

αποφασίσετε άν η φωνή σας αντανακλά πραγματικά τήνπροσωπικότητά σας. Σάς μοιάζει η φωνή σας; Τή βρίσκετε

ελκυστική; Ά ν όχι αλλάξτε την τώρα. Ά ν, από τήν άλλη, βρίσκετε πώς αντανακλά τήνπροσωπικότητά σας, αλλά δέν είναι αυτή η εικόνα πούθέλετε νά δώσετε στόν κόσμο, κάντε μιά συγκεντρωμένηπροσπάθεια γιά νά γίνετε τό άτομο πού θά θέλατε νά είστε.Η αλλαγή τής εξωτερικής όψης στή ζωή σας όπψςαντανακλάται στή φωνή σας, θά σάς βοηθήσει. Όλοιέχουμε τις ιδιαιτερότητές μας, στό ύψος, στό βάρος, στάχρώματα, στις διαθέσεις, παντού. Οι παράγοντες αυτοίεπηρεάζουν τήν προσωπικότητά μας από τά παιδικά μαςχρόνια.

57




Τά πουλάκια Μεγαλώνουν

Μιά φορά είχα πάει στό φεστιβάλ Απαγγελίας καίΘεάτρου κι είχα δει μιά από τις διαγωνιζόμενες, έναδωδεκάχρονο κορίτσι πού αναγνώρισα, γιατί είχε πάρειμέρος στό φεστιβάλ καί τήν περασμένη χρονιά. Τότε ήτανένα μικρόσωμο αδύνατο εντεκάχρονο κορίτσι κι είχεαπαγγείλει ένα ποίημα γιά ένα πουλάκι. Είχε απαγγείλει

τόσο καλά πού κέρδισε τό πρώτο βραβείο στήν κατηγορίατης. Τήν επόμενη χρονιά όμως είχε μεγαλώσει κι είχε γίνειένα καλοφτιαγμένο ψηλό δωδεκάχρονο κορίτσι. ' Οτανλοιπόν απάγγειλε ένα ποίημα σάν εκείνο τής περασμένηςχρονιάς, παρόλο πού τό έλεγε όμορφα, τό ακροατήριοφάνηκε νά διασκεδάζει, γιατί τό ποίημα δέν ταίριαζε μέ τήνεμφάνισή της. Αυτό βέβαια ήταν μεγάλη αγένεια εκμέρους τού ακροατηρίου, μιά καί τό ποίημα ήταν λαθεμένη

επιλογή τού καθηγητή τού κοριτσιού. Ό λα αυτά μπορείνά νομίζετε πώς δέν έχουν κανένα ενδιαφέρον γιά σάς, άνόμως αποφασίσετε νά καταπιαστείτε μέ τήν αλλαγή τήςφωνής καί τής προσωπικότητάς σας καλό θά ήταν νάτάχετε στό νού σας.

' Αν είσαστε ένα γεροδεμένο κορίτσι, θά ήταν αστείο νάπροσπαθήσετε νά μιλάτε σάν γλυκόλαλη σειρήνα, χωρίς

νά σκέφτεστε τήν εμφάνισή σας καί τήν εξωτερική σαςόψη.' Αν, εξάλλου, είστε ένας καλοντυμένος καί κοντοκου

ρεμένος κύριος, θά ήταν μάλλον αστείο νά αρχίζατε νάμιμείστε τή φωνή καί τις κινήσεις ενός μακρυμάλληειδώλου τής πόπ. Μερικές φορές οι άνθρωποι λένε πώς οκαθένας είναι φκιαγμένος όπως τόν έκανε ο θεός. ’ Ετσιείναι, αυτό όμως δέν σημαίνει πώς τριγυρίζουμε γυμνοί καί

δέν πλενόμαστε ποτέ. Επιπλέον, κάνουμε συνεχώς αλλαγές στήν εξωτερική μας όψη μέ Τις επεμβάσεις μας (ρούχα,χτενίσματα κλπ.) Ά ν ένας άντρας δέν θέλει νά έχειγενειάδα ξυρίζεται. Ά ν ένα κορίτσι μέ ίσια μαλλιά θέλει

58



ΔΙΑΛΕΞΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΑΣ

σγουρά μαλλιά τά κατσαρώνει. ' Ολα αυτά δέν σημαίνουνανατροπή τής φυσικότητάς μας. Γιατί άλλο πράγμα ηφυσικότητα κι άλλο η εμφάνιση. ' Αν θέλετε νά κάνετεμερικές αλλαγές πάνω σας αρχίστε τώρα!

Κάνετε Δύο Καταλόγους

' Οταν τελειώσετε αυτό τό κεφάλαιο καθίστε καί κάνετεδύο καταλόγους. Ο πρώτος θά έχει τήν επικεφαλίδαΦΩΝΗ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑ. Στήν αριστερή πλευρά τού χαρτιούγράψτε ΠΙΣΤΩΣΗ καί στή δεξιά ΟΦΕΙΛΗ. Στήν αριστερήστήλη καταγράψτε όλα τά χαρακτηριστικά τής φωνής καίτής ομιλίας σας πού θεωρείτε ελκυστικά καί θέλετε νά

διατηρήσετε. Στήν άλλη στήλη καταγράψτε όλα τά λιγό-τερο ελκυστικά χαρακτηριστικά πού θά θέλατε είτε ν ’ αλλάξετε είτε νά εξαφανίσετε. Τώρα κάνετε ένα δεύτεροκατάλογο μέ τά χαρακτηριστικά πού σάς αρέσουν ή σάςδυσαρεστούν στήν εμφάνισή σας. Αρχίστε μέ τό κεφάλικαί τό πρόσωπό σας καί κατεβείτε μέχρι τά ρούχα καί τάπαπούτσια σας. Φαίνεστε κομψός ή ατημέλητος; Είστεσυνήθως κακομούτσουνος ή έχετε ένα ευχάριστο χαμόγελο;

Θυμηθείτε τό παλιό αλλά αληθινό ρητό «Γέλα κι ο κόσμος γελάει μαζί σου. Κλάψε καί θά κλάψεις μόνος».

Αυτό δέν σημαίνει πώς ο κόσμος είναι αναίσθητος, αλλάένας γκρινιάρης δέν είναι καί πολύ ευχάριστη συντροφιά. Έχετε ποτέ δει έναν ηθοποιό σέ δύο διαφορετικούςρόλους, καί στόν ένα νά τόν έχετε θαυμάσει ενώ στόνάλλο νά τόν αντιπαθήσετε; ’ Αν καί αντιπαθήσατε τό ρόλοκι όχι τόν ηθοποιό, αυτό μπορεί νά σάς βοηθήσει νά δείτεκαλύτερα γιατί μερικούς ανθρώπους τούς συμπαθούμε κιάλλους όχι.

59




' Εχετε Εμπιστοσύνη στόν Εαυτό σας

Ά ν αποφασίσατε νά κάνετε αλλαγές πού νομίζετε πώςθά σάς οφελήσουν, μή φοβηθείτε τά σχόλια ή τήν κοροϊδίααπό τήν οικογένεια ή τούς φίλους σας. Πρόκειται γιά τήδική σας προσωπικότητα κι όχι γιά τή δική τους, καί ηαλλαγή της θά αλλάξει τή δική σας ζωή, είτε στό σπίτι είτε

στή δουλειά είτε στις κοινωνικές σας σχέσεις. Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο άκαμπτοι πού δέν μπορούν νά αλλάξουν κι έτσι δυσαρεστούνται από τις αλλαγές τών άλλων.

Δέν πρέπει νά αγνοήσουμε τά πλεονεκτήματα τούαυτοκινήτου επειδή οι πρόγονοί μας μετακινούνταν μέάμαξες. Ούτε πρέπει νά στέλνουμε μήνυμα μέ περιστέριατή στιγμή πού είναι απλούστερο νά τηλεφωνήσουμε.

Μέ λίγα λόγια πρόκειται γιά τή δική σας ζωή καί πρέπεινά τή ζήσετε όπως εσείς θέλετε, αρκεί νά μή βλάπτετε τούςσυνανθρώπους σας. Διαλέξτε τό δικό σας τρόπο ομιλίαςκαί τή δική σας προσωπικότητα καί απολαύστε μιάεπιτυχημένη ζωή.

60



ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ

Η Δύναμη τής ^ΑυθυποβολήςΗ τεχνική τής αυθυποβολής συνίσταται στό πέρασμα οδηγιών

από τό συνειδητό στό υποσυνείδητο. Μέ τήν αυθυποβολήμπορούμε νά αλλάξουμε τή συμπεριφορά μας, νά βελτιώσουμετή σωματική μας κατάσταση καί νά γίνουμε κύριοι τών διαθέ-σεών μας.

Ο Πήτερ Φλέτσερ εξηγεί μέ σαφήνεια τις ψυχολογικές αρχέςπού λειτουργούν στήν αυθυποβολή καί μάς δίνει πρακτικέςοδηγίες γιά ν ’ απαλλαγούμε από τις αρνητικές ιδέες μας καί νάκατακτήσουμε τούς στόχους τών επιδιώξεών μας στήν ψυχοσωματική υγεία καί στήν κοινωνική-επαγγελματική ζωή.

Νευρική ΥπερεντασηΟι νευρικές διαταραχές σημαίνουν πώς έχουμε αγνοήσει τούς

νόμους τής φύσης, καί μόνο η φύση μπορεί νά μάς ξαναφέρειπίσω τήν υγεία μας.

Ο Ουίλφριντ Νόρθφιλντ δίνει απλούς 'κανόνες γιά τήναποκατάσταση ενός μερικά αποδιοργανωμένου νευρικού συστήματος. ' Οσοι υποφέρουν από νεύρα μπορούν, ακολουθώντας τις οδηγίες του, νά απολαμβάνουν ήρεμο ύπνο, νά ξυπνάνεξεκούραστοι, νά συγκεντρώνονται ευκολότερα, νά ξεπεράσουντήν υπερένταση καί νά αποκαταστήσουν τή σωματική καίπνευματική τους ηρεμία.

ρΚατανικώντας τή ΣυστολήΟι συνεσταλμένοι φοβούνται πάντα γιατί πάντα νιώθουναβέβαιοι γιά τόν εαυτό τους. Δυσκολεύονται νά απολαύσουν τιςφιλικές σχέσεις καί τήν κοινωνική ζωή. Νιώθουν νά τούς χωρίζειαπ τόν υπόλοιπο κόσμο ένα ψυχολογικό φράγμα, πού στήνπραγματικότητα έχουν υψώσει μόνοι τους καί πού συνήθωςοφείλεται σέ κάποια άτυχη προσωπική τους παιδική εμπειρία.

Ο συγγραφέας τούς βοηθάει νά κατανοήσουν τόν εαυτό τους,νά διαπιστώσουν ότι δέν έχουν τίποτε τό μειωτικό, συγκριτικά μέ

τούς άλλους καί νά κάνουν πρακτικά βήματα γιά νά κατανική-

σουν τή συστολή τους.



Η Ισχυρή ΘέλησηΗ θέληση δέν είναι αναγκαστικά ένα χάρισμα πού τό έχουμε εκ

γενετής, αλλά μιά ιδιότητα πού δημιουργούμε μόνοι μας άυεπιδιώκουμε οργανωμένα τήν εκπλήρωση τών στόχων μας. Οάνθρωπος πού έχει θέληση, ξέρει καταρχήν τί θέλει. Αντιμετωπίζει τή ζωή έχοντας στόχους, ξεπερνάει τις κακές του συνήθειες κιαπαιτεί τό σεβασμό τών άλλων.

Τό βιβλίο αυτό αποδείχνει πώς η ικανότητα ν ’αναπτύξουμε τή θέλησή μας βρίσκεται μέσα στόν καθένα μας. Η ενίσχυση τήςθέλησης περνάει μέσα από τή φαντασία καί τό ιδανικό. Ο

συγγραφέας μάς εξηγεί τόν τρόπο καί τή διαδικασία γιά νάανακαλύψουμε τό ιδανικό πού ταιριάζει στήν προσωπικότητατού καθενός.

Ο Προφορικός ΛόγοςΒρίσκετε δυσκολίες στήν προσωπική σας έκφραση; «Μπερδευόσαστε» όταν άλλοι χρησιμοποιούν μερικές πολύπλοκες λέξεις; Οι

άνθρωποι μάς κρίνουν απ’τόν τρόπο πού μιλάμε. Κι όμως, τόλεξιλόγιο πολλών ανθρώπων είναι πολύ περιορισμένο. Σ’όλουςτούς τομείς — στή δουλειά, στή διασκέδασή μας — η επιτυχίαεξαρτάται από τήν ικανότητά μας νά χρησιμοποιούμε τις λέξεις.Χωρίς λέξεις «θά είμασταν οάν τά νεογέννητα μωρά». Η πορείαμας πρός τήν ωρίμανση κρίνεται κι απ’ τό πόσο πλουτίζουμε τόλεξιλόγιό μας.

Τό βιβλίο αυτό μάς δείχνει, μέ απλές ασκήσεις καί παραδείγ

ματα, πώς νά αποκτήσουμε πλούσιο λεξιλόγιο καί πώς νά τόχρησιμοποιούμε όταν καί όπως πρέπει.

Τά Συναισθήματα Αποκαλύπτουν...

ΓΕνα Ωροσκόπιο τής σύγχρονης ψυχολογίας. Ένα πρακτικό σύστημα πού αποκαλύπτει τούς ασυνείδητους

φόβους, τις στερήσεις, τις διαθέσεις καί τά κίνητρά μας, πούπαίζουν αποφασιστικό ρόλο στή ζωή μας.

Τό βιβλίο περιέχει 56 ερμηνείες-οδηγούς, γιά νά ανιχνεύσετετά συγκαλυμένα αισθήματα πού σάς απασχολούν — τή στιγμήπού κάνετε τήν άσκηση — καί νά δείτε τόν εαυτό σας καί τήνκατάστασή σας από. διαφορετική οπτική γωνία. Τό αποτέλεσμαθά είναι νέες ιδέες καί νέες λύσεις γιά τήν αντιμετώπιση τώνκαθημερινών σας προβλημάτων.

Διασκεδάστε πρωτότυπα καί «χρήσιμα» (ατομικά καί ομαδικά).



1. Αγωγή (σπίτι-σχολείο)Ρούντολφ Ντράικωρς

■ Η πρόκλ ηση νά είμαστε Γονείς

■ Ενθ αρ ρύν οντ ας τό παιδί στή μάθηση

■ Πέτα μακριά τό ραβδί σου

■ Διατηρ ώντα ς τήν ισορροπία στήν τάξη

Ντόν Ντινκμέγιερ

■ Τό Υπεύθυν ο Παιδί

■ Σχολείο γιά Γονείς*

■ Πα ιδικότ ητα καί Εφ ηβ εία ( Τζ. Χάντφηλντ)

■ Ιστορία τή ς παιδικής ηλικίας ( Λ. ΝτεμώΟ

Κορνηλία Καλογήρου — Μαρία Μιχαλακέα

■ Παιδ αγω γικές ιστ ορίες καί παραμύθια γιά μικρά παιδιά*

(Βασισμένα στις αρ^ές τών Ντράικωρς - Ντινκμέγιερ. Συνδυα

σμός Παραμυθιού -Συζήτησης - Θεωρίας)

2. Ατομική ΨυχολογίαΝιούμαν -Μπέρκοβιτς

■ Πώς νά γίνεις ο καλύτερος φίλος τού εαυτού σου.

■ Ανακαλύπτοντας τό χαμένο παράδεισο τού εαυτού

μας.

■ Πάρ ε στά χέρια σου τή ζωή σου.(Τά τρία έργα κυκλ οφ ορο ύν καί σ' έναν τόμο)

■ Μά θε νά παρ αδέχεσ αι τόν εαυτό σου (Ντόν Ντινκμέγιερ)

■ Ό νε ιρ α καί Εφ ιάλ τες * (Τζ. Χάντφηλντ)

■ Αντιμε τωπ ίζοντα ς τό Χωρ ισμό* (Γ. Πιντέρη)

3. Αυτογνωσία■ Γνώ ρισε τή Νο ημ οσ ύν η σου <χ. Αιζενκ)

■ Μέ τρησ ε τή Νοημο σύνη σου ( )

■ Γνώρισε τήν Προσωπικότητά σου ( „ )

4. Συμπερ ιφορά - ΚοινωνιολογίαΚόνραντ Λόρεντς

■ Τά 8 θανάσιμα αμαρτήματα τού πολιτισμού μας

■ Η πίσω όψ η τ ού κα θρ έφ τη * (Η εξέλιξη τού αντιληπτικού

μηχανισμού, από τά ζώα στόν άνθρωπο)■ Ψυ χολ ογία τής συμπερ ιφοράς* (Μ Αρτζυλ)

■ Παραψυχολσγία-μύθος ή πραγματικότητα*

(Μπ. Δερμιτζάκη)

■ Θέλω νά γυρίσω στό σπίτι (Κρ Κολλάνζ)

■ Αγάπη καί Μίσ ος* (Ειρ. Αϊμπεσφελντ)

5. Προβλήματα Υγείας

■ Σύμ βου λος Ψυχοσωμ ατικής Υγιεινής* (Ρ Vachet)

■ Μπ ορε ίς ν' αγωνιστείς γιά τή ζωή σου* (Λ. Λεσάν)

(Ο ρόλος τών συγκινήσεων στή θεραπεία τού καρκίνου)

■ Τό σώμα καί η δική του λο γική * (Τερ. Μπερτερά)

(Αυτοθεραπεία καί Αντιγυμναστική. μέ

εικονογράφηση τών ασκήσεων καί κασέτα)

6. Τά Παιδιά γράφο υν καί κρίνου ν■ Γράμματα τών παιδιών στό Θεό

■ Γ ράμματα τών παιδιών γιά τούς γο νείς

on’ ■·\, οινΟόσεΐν, p us



Σ Ε Ι Ρ Α Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ - Β Ι Β Λ Ι Α 15

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Θ Υ Μ Α Ρ Ι · Ζ Α Λ Ο Γ Γ Ο Υ 1 4 · Α Θ Η Ν Α • Τ ΗΛ . 3 6 .3 6 .5 7 4

: . ; j ■-··.: ,·\ \ %

: ; ΐ ! ■

Η Τ Ε Χ Ν Η Τ Η Σ Α Υ Τ Ο Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ . .

Η ο μι λ ία ε ί ν αι τ ό μ έ ο ο μ έ τ ό ο π ο ί ο ε κ φ ρ ά ζ ο υ μ ε τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς μ α ς κ αί τ ά

ο υ ν α ι ο θή μ α τ ά μ α ς α τ ο ύ ς ά λ λ ο υ ς . Μ ά ς δ ί νε ι τ ή δ υ ν α τ ό τ η τ α ν ά δ ι αλ έ ξ ο υμ ε

τ ι ς λ έ ξ ε ι ς π ο ύ μ ε τ α δ ί δ ο υ ν κ α λ ύ τ ε ρ α α υ τ ό π ο ύ θ έ λ ο υ μ ε ν ά π ο ύ μ ε .

Ω σ τ ό σ ο , α π ω θ η τ ικ ά χ α ρ ακ τ η ρ ι σ τι κ ά σ τ ή ν ο μι λί α μ α ς μ π ο ρ ο ύ ν ν ' ά π ο τ ε -

λ έ σ ο υ ν ε μ π ό δ ι α σ τ ή ν επικο ινω νία μ α ς μέ τ ο ύ ς ά λ λ ο υ ς . Τό ίδι ο μ π ο ρ ε ί νά

σ υ μ β ε ί κ ι ά ν β ρ ι σ κ ό μ α σ τ ε ο έ υ π ε ρ έ ν τ α σ η , γ ι α τ ί τ ό τ ε α λ λ ο ι ώ ν ε τ α ι ο τ ό ν ο ς

καί η π ο ι ό τ η τ α τ ή ς φ ω ν ή ς μ α ς - ή , σ έ α κ ρ α ί ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς , η φ ων ή μ α ς

« χ ά ν ε τ α ι » .

Α ν τ α ρ α χ τ ε ί τ ε ό τ α ν σ ά ς κ α λ έ σ ο υ ν νά δ ώ σ ε τ ε μιά δ ι ά λ ε ξ η ή ό τ α ν

χ ρ ε ι α σ τ ε ί ν ά μ ι λ ή σ ε τ ε σ έ κ ό σ μ ο , τ ό τ ε σ ι α σ κ ή σ ε ι ς χ α λ ά ρ ω σ η ς π ο ύ δ ί ν ο ν τ α ι

σ ' α υ τ ό τ ό β ι βλ ίο , μ πο ρ ε ί ν ά σ ά ς β ο η θ ή σ ο υ ν , ό χι μ ό ν ο γι ά ν ' α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε

τ ε τ ή σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η ε μ π ε ι ρ ί α , α λ λ ά κ αί γ ι ά όλ η τ ή ν υ π ό λ ο ι π η ζ ω ή ο α ς .

Γ ι ά ν ά χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ ε α π ο δ ο τ ι κ ά τ ή φ ω ν ή σ α ς π ρ έ π ε ι ν ά κ α τ α λ ά β ε τ ε

τ ο ύ ς μ η χ α ν ι σ μ ο ύ ς π α ρ α γ ω γ ή ς τ ή ς φ ω ν ή ς . Η Μ ά ρ γ κ α ρ ε τ Π έ ρ κ ι ν ς δ ίν ει

α π λ έ ς ε ξ η γ ή σ ε ι ς γ ι ά τ ά φ ω ν η τ ι κ ά μ α ς ό ρ γ α ν α κ α ί γ ιά τ ό ν τ ρ ό π ο π ο ύ

θ ά π ρ ε π ε ν ά τ ά χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε γ ι ά ν ά ο μ ο ρ φ ή ν ο υ μ ε τ ή φ ω ν ή μ α ς . Ε ξ η γ ε ί

α κ ό μ α π ω ς ν ά π ρ ο β ά λ λ ο υ μ ε τ ή ν π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ή τ ή δ ι ά θ ε σ ή μ α ς σ τ ή

φ ω ν ή , σ έ ο π ο ι α δ ή π ο τ ε σ τ ι γ μ ή ε π ι κ ο ι ν ω νί α ς κ αί δ ί νε ι π ρ α κ τ ι κ έ ς ο δ η γ ί ε ς γι ά

τ ι ς ε ι δ ι κ έ ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς δ η μ ό σ ι ω ν ο μ ι λ ι ώ ν .

Πέρκινς Μάργκαρετ, Μιλάτε με αυτοπεποιήθηση

Documents