اصیل زندگی یک خصوصیاتملکیان مصطفی استاد

می تق��دیم پیش��انی هم دوس��تان ب��ه را ش��نیدنی س��خنرانی این که وقتیم خوش بسیار با آن تفاوت و درست زندگی یک های شاخصه مهمترین درباره سخنرانی این در. کنیم

اس�ت. ش�ده اش�اره مهم ش�اخص ده از بیش ب�ه تهی و جهت ه�ر به باری های زندگی خ��ود رایان��ه حافظه روی را آن کنیم می دارد. پیشنهاد خواندنی شواهدی و روان متنی

بنگرید. نقد دیده به را آن محتوای بکوشید البته بخوانید. و تامل و دقت با و کنید ذخیره من��دی دلیل اص��یل زن��دگی ی��ک داشتن برای که است چنین نیز متن این خود توصیه که

 .است اساسی شاخص یک باورها

ذك��ر است بحث به ورود الزمة كه جهت آن از را مقدماتي نكتة سه دو سخن ابتداي در بس��يار آنه��ا از ك��دام ه��ر دلي��ل ك��ه چ��را كنم؛ اقامه دليلي آنها براي اينكه بدون ميكنم،.بيايد سخنراني اين در كه است آن از مفصلتر بسيار

پ��اك( )زن�دگي طيب��ه حي��ات اگ�ر بن��ده گم�ان معنويت: به و عقالنيت جمع :اول مقدمة »عقالنيت« و مي��ان آن در ك��ه اس��ت حي��اتي مص��داقش باش��د، داش��ته مص��داقي

ك��ه مك��اني و زم��ان و اح��وال و اوض��اع هر در شده. بنابراين تلفيق و »معنويت« جمع داش��ته حض��ور هم، با دو هر معنويت، و عقالنيت آن در كه داريم نياز زندگياي به باشيم.عقالنيت فداي معنويت ذرهاي نه و شود معنويت فداي عقالنيت ذرهاي نه باشند

معنويت ذومراتب مؤلفههاي: دوم مقدمة

آن از ش��وند، جمع هم با آنها همة وقتي كه است هشتگانهاي مؤلفههاي داراي معنويت حال عين در ولي هستند، ذومراتب اموري مؤلفهها ميكنيم. اين تعبير معنوي زندگي به

مفق�ود آنه�ا از ك�دام هر اگر و دارد ضرورت زندگي شدن معنوي براي آنها همة حضور مؤلفهه��ا اين ك��ه آنج��ا از ك��رد. پس تلقي معن��وي زن��دگي را زن��دگي نميت��وان ش��ود

و ديگ��ر، رتب��ة در من باش��يد، داش��ته رتبهاي در را آنها همة شما دارد امكان ذومراتبند،... .و سومي رتبة در هم ثالث شخص

نه؛ يا باشيم داشته را آنها يا كه نيست، هيچ يا همه بين دائر مؤلفهها امر ديگر، تعبير به ولو مؤلفهها، اين همة بايد باشد معنوي زندگياي باشد قرار اگر. ذومراتبند اموري بلكه

g ص��ورت آن در و باش��د داش��ته وج��ود مختل��ف، م��راتب ب��ا معنويان��د، انس��انهايي طبع��ا... . و معنويترند هم باز انسانهايي معنويترند، انسانهايي

 

معنويت اول سوم: مؤلفة مقدمة

»چ�ه ي�ا« بكنم؟ باي�د چ�ه» ك�ه اس�ت اين معن�وي زن�دگي مؤلف�ة مهمترين و نخستين با بشر كه اساسياي و بنيادين مسائل ميشود گفته الهيات و فلسفه كتابهاي كنم؟«. در

g: آيا اينكه از عبارتند است، مواجه آنها اين زن��دگي از قب��ل ما نه؟ يا دارد وجود خدا مثال

ن��ه؟ ي��ا رفت خ��واهيم ج��ايي ب��ه جه��اني اين زندگي از پس نه؟ يا بودهايم جايي جهاني آيا نه؟ يا دارد معنا زندگي آيا نه؟ يا است هدفدار هستي جهان آيا چيست؟ دنيا حقيقت

در آنه��ا فهرس��ت اينك��ه وج��ود ب��ا امثالهم. همچنين و نه؟ يا است متناهي طبيعت عالمg همه، ولي است متفاوت مختلف كتب مس��ائل جزء گفتم كه را مسألهاي چند اين تقريبا

.ميآورند حساب به بنيادين

نيس��ت اص��لي مس��أله ب��رايش امور اين از كدام هيچ كه است كسي معنوي انسان اما مس��أله ه��ر اهميت و بكنم؟« اس��ت؛ »چ��ه بكنم؟« ي��ا باي��د او»چ��ه اصلي مسأله بلكه

و بكنم؟« ي��ار »چ��ه ح��لp در اندازه چه تا مسأله آن پاسخ كه است اين به بسته ديگري هنگ��ام بس�ا بكنم؟« چ�ه باي�د »چ�ه ك�ه است اين من مسأله وقتي باشد. يعني او ياور

و باش��م، نداشته ديگر مسأله چند و چندين به پاسخگويي جز چارهاي آن به پاسخگويي ك��ه اس��ت جهت ب��دين ميكنن��د پي��دا اهمي��تي ديگ��ر مس��ائلr اگر كه است اساس اين بر

اس��ت. ب��ه مس��أله اين پاس��خ مقدم��ة آنه��ا، به گفتن جواب و مسألهاند اين حلp مقدمة ه��ر نب��ودن ي��ا ب��ودن اساس��ي نب��ودن، ي��ا بودن مهم نبودن، يا بودن بنيادين سوم، تعبير

g ديگري مسألة »چ��ه اص��لي مس��ألة ج��واب در مس��أله آن ج��واب ت��أثير م��يزان با دقيقا.است بكنم؟« متناسب

ان�دازهاي ب�ه تنه�ا آن اهميت اس�ت، ن�ه؟« مهم ي�ا دارد وج�ود »خدا اينكه اگر بنابراين دارد وجود »خدا محال فرض به اگر و است مؤثر« بكنم؟ بايد »چه مسأله در كه است

مق�دار هم�ان آن ب��ه پاس��خ باش��د نداش��ته من اص�لي مس�أله در ت��أثيري ن��ه؟« هيچ ي��ا اينجا است. تا چندتاست؟« بياهميت قندان اين قندهاي »تعداد كه بود خواهد بياهميت:كنم عرض را نكته دو خواستم

 

(خالص�����������������������������������������������������������������������������������������������������ه) بلكه نيستند؛ بشر بنيادين مسائل مسائل، آن از هيچكدام شده گفته آنچه یک: برخالف

بكنم؟ بايد »چه كه است اين معنوي بشر بنيادين مسأله اساسي مسائل ميتوانند است آمده بنيادين مسائل عنوان به كتابها در كه دو: مسائلي

ب��ه پاس��خگويي در آنه�ا ب��ه گفتن پاس��خ ت��أثير م��يزان ب��ه بودنشان اساسي ولي باشند، مسأله اهميت از ناشي مسائل اين اهميت كه است اين معنايش و است اصلي مسأله.بكنم؟« است بايد »چه اصلي

معن�وي بداني�د بخواهي�د اگ�ر ش�ما از كدام هر �� باشد درست من سخن اگر �� بنابراين.ميدهيد كرد؟« بها بايد »چه اين به چقدر زندگيتان در كه ببينيد بايد نه، يا هستيد

بعدي مقدمة وارد و نيست من بحث مورد امروز البته كه بود معنويت مؤلفة اولين اين.است من امروز سخن موضوع كه ميشوم

 

معنويت دوم چهارم: مؤلفة مقدمة

فق��ط � ما يعني باشد؛ اصيل« داشته زندگي» انسان كه است اين معنويت دوم مؤلفة زن��دگي ك��ه م��يزان ه��ر ب��ه و هستيم معنوي داريم اصيل زندگي كه ميزاني به � فقط و

.دوريم معنويت از نداريم اصيل آن از صورت اين غير در كه است شخص زندگي بودن اصيل معنويت، دوم مؤلفة پس ك��ه ش��وم بحث همين وارد ميخ��واهم من ميش��ود. ح��ال ع��اريتي« تعب��ير »زن��دگي ب��ه

اصيل« چيست؟ »زندگي را مؤلف��ه اين معن��ويت، هشتگانه مؤلفههاي ميان از چرا كه كند خطور ذهنتان به شايد

از يكي عن��وان � به معرفتشناس��ي چ��ون ميگ��ويم پاس��خ دادم. در ق��رار بحث موض��وع م��ا بحث موض��وع و دارد معن��ويت مؤلف��ة اين با محكم و وثيق ربط � فلسفه شاخههاي اين م��ورد در فق��ط نتيجه بن��ده در معرفتشناس��ي« اس��ت، و اص��يل زن��دگي »ارتب��اط نظر به بگذريم، كه نكته اين از امpا نميپردازم؛ ديگر مؤلفههاي به و ميكنم بحث موضوع

نخس�تين بگ��ويم اگ�ر و اس��ت مهم بس�يار اص�يل« بس�يار »زن��دگي به دادن توجه بنده مبالغ�ه هيچ كنن�د، س�پري اصيل زندگي كه است اين بياموزيم ديگران به بايد كه چيزي

.نكردهام تاريخ طول در مختلفي چيست؟« افراد اصيل »زندگي اينكه اصيل« و »زندگي دربارة:جمله از كردهاند، گفتگو و بحث

 

g كه مذاهب و اديان یک(بنيانگذاران پريش��ان و پراكن��ده ص��ورت به � ولو بحثهايي معموالg �� كه مذاهب و اديان و فرهنگها همه �� در .دو(عارفان داشتهاند باب اين � در آن ب��ه غالبا

ب��ه را ديگ��ران هم و باش��ند داش��ته اص��يل زن��دگي خودشان هم تا كردهاند توجه بسيار ب�ه آن�ان از ام�روزه ك�ه فيلس�وفان از كث�يري كنن�د.س�ه( تع�داد دع�وت اص�يل زندگي

دانم��اركي، كييركگور مث��ل ميش��ود. كس��اني تعب��ير اگزيستانسياليس��ت فيلس��وفان فرانس��وي وي سيمون و مارسل گابريل آلماني، هايدگر و نيچه روسي، داستايوفسكي

نهضت است. چهار( روانشناسان اصيل زندگي بحثشان اصلي درونمايههاي از يكي كه.انسانگرا روانشناسان يعني روانشناسي، سوم

:است كرده ظهور عمده نهضت سه روانشناسي، پيدايش تاريخ طول در تاكنون

 

.است فرويد معنا، يك به آن، مؤسس كه روانكاوانه الف( روانشناسي.هستند اسكينر و واتسون آن بنيانگذاران كه رفتارگرا ب( روانشناسيg كه انسانگرا ج( روانشناسي از: آبراه��ام عبارتن��د آن��ان و هس��تند هم فيلس��وف معموال

��� يون�گ و ��� امريك�ا در هم�ه ��� هورن�اي ك�ارن خ�انم اريشفروم، راجرز، كارل مزلو،. امريكايي تبار با سوئيسي

g كه �� افراد همة اين سخنان كه نيست آن فرصت اكنون �� هس�تند شخص�يت29 حدودا مثالها اين ميكنم. ذكر ذكر را افراد اين از نمونه چند اما كنم، عرض دوستان خدمت را

بيش��تر اص��يل زن��دگي از خاص��ي جنب��ة آنان از كدام هر نگرش در كه است جهت بدينpنه�ادن هم كن�ار و مثاله�ا مجموع�ه از آهس�ته آهس�ته ش�ما و گرفت�ه ق�رار توج�ه محل

چگون��ه اص��يل زن��دگي اينك��ه ب��ه ذه��ني، نظ��ر از دانش��مندان، اين ش��ده ارائه الگوهاي ب��ه را مثاله��ا باش��م، نك��رده هم ارزشداوري اينكه ميشويد. براي نزديك است زندگياي

g نشود گمان تا ميكنم ذكر تاريخي ترتيب .هستم قائل بيشتري اهميت اولي براي لزوما

بس�يار و بزرگ�وار فيلس�وف ��� اس�ت. س�قراط س�قراط تاريخي، لحاظ به نمونة اول، اول اس��ت: ش��عار ش��عار دو بر مبتني من فلسفة كل كه �� ميگفت قديم يونان شاخص

ن��دارد«. زيس��تن ارزش ني��ازموده »زن��دگي اينكه دوم شعار بشناس« و را »خود اينكهچه؟ يعني شعار اين ببينيم تا ميپردازم دوم شعار به تنها اينجا در من

كه وقتي و زندگي ابتداي از ميبينيم كنيم دقت خودمان احوال در ميگفت: اگر سقراط ت��ا گرفت��ه خ��انواده اعض��اي از ��� خ��ود اطرافي��ان از آهس��ته آهس��ته ميآييم دني��ا ب��ه

سلس��له � يك داريم ك��ار و س��ر آنه��ا ب��ا زن��دگي محي��ط در كه مردمي و معلمان، مربيان القا و تلقيني باورهاي و عقايد همين اساس بر بعدها كه ميكنيم دريافت عقايد و باورها.ميدهيم سامان را خود زندگي شده،

س��خنها س��كوتها، دش��منيها، ص��لحها، دوس��تيها، جنگها، �� تصميمگيريها همة ترتيب بدين آزمودن سراغ وقت هيچ ما و دارد ديگران از ما دريافتي باورهاي بر كامل ابتناي و....��

g درست آيا ببينيم كه نرفتهايم باورها اين زدن محك و ص��ادقند نادرس��ت، يا هستند واقعا كه كردهايم مبتني باورهايي بر را خودمان زندگي كلp واقع، باطل. در يا حقpند كاذب، يا

.نشدهاند نهاده ما شخصي آزمايش بوتة در كدام هيچ

اين ميرويم، مهم باوره��اي ط��رف ب��ه مهم غ��ير باوره��اي از هرچ��ه آنك��ه مهم��تر نكت��ةg بيش��تر ني��ازمودگي كفش ي��ا لي��وان جنس اين بگوي��د من ب��ه كس��ي اگ��ر ميش��ود. مثال

»خ��دا اينك��ه ب��اب در كنم. ام��ا قب��ول بع��د و بيازمايم را آن است ممكن است بادوامتر وج��ود دارد! ب��ا وج��ود خدا كه كنم قبول آزمايش بدون است نه؟« ممكن يا دارد وجودg اينك�ه ب�ا م�ا اس�ت. گ�ويي اولي از بيش�تر بس�يار زن�دگي در دوم ب�اور اهميت مس�لما

.كنيم قبول بيدليلتر است مهمتر عقيدهاي چه هر كه بستهايم عهد خودمان

يا زده شخصي محك اينكه بدون را عقايدي آن در كه زندگي نوع ميگفت: اين سقراط ن��دارد. زيس��تن ارزش و اس��ت ني��ازموده زن��دگي پ��ذيرفتهايم ���� باش��يم كرده آزمايش تص��ميمگيريهاي در م��ؤثر باوره��اي ب��ه نس��بت خودمان كه دارد زيستن ارزش زندگياي

درس��ت عقي��دهاي دي��ديم اگ��ر ك��ه اس��ت زندگي اين در و باشيم، ورزيده مداقه عملي اس�ت نادرس�ت بگوين�د ع�الم هم�ة ول�و ميدهيم ق�رار تص�ميمگيري مبناي را آن است

ب��ه كه است اين گرفتهام نظر در خودم براي كه وظيفهاي ميگفت: من وبالعكس. وي لح��اظ ب��دين و نش��دهاند؛ آزم��وده آنه��ا ك��ه دهم نشان و بروم آشنا عقايد تك تك سراغ

چ��ون اس��ت آزاردهنده البته كه نشست، خواهم شما همه گردة بر و هستم خرمگسي ب��ه كس��ي بيعقلن��د. اگ��ر خيلي كه ميفهماند جامعه افراد به و ميزند نيش شما عقايد به

س��خن ك��ه نيس��ت اين ج��ز عقلي آزرد. بي خواه��د را بيعقلي« شما »تو كه بگويد شما.دهيم قرار جمعي تصميمگيري را آن مبناي و كنيم قبول را دليل بدون

 

در چ��ون [ نيس��ت؛2اص��يل] و [ است1عاريتي] نيازموده، زندگي سقراط نظر به پس.گرفتهام عاريه به ديگران از را عقايدم آن

pي از نمونة دوم، ك��ه ميكن��د توص��يه م��ا ب��ه فراوان مثنوي در كه است موالنا، رومي، مال و ش��د ش��هري وارد ميگويد: صوفياي مثنوي دوم دفتر در بورزيم. ايشان اصيل زندگي

شهر آن در روزي چند بتواند تا گرفت را صوفيان خانقاه سراغ بود غريب آنجا در چون و ك��رد پي��دا را ص��وفيان خانق��اه باشد. ب��االخره و... داشته خوراك و مسند و سربرد به

g. بماند آنجا در روز دو يكي تا داد دربان دست به را خودش االغ مدتي خانقاه اهل اتفاقاg و بود افتاده تأخير به معاششان امرار وجوه كه بود بودند. گ��روهي گرسنه بسيار طبعا

ف��راهم غذايي پولش با و بفروشيم را آن است گفتند: خوب ديدند را االغ اين كه وقتي و بف��روش ب��ازار در و ب��بر را گفتند: االغ دربان به يابيم. لذا نجات گرسنگي از تا آوريم

»خ��ر كه گرفتند دم و سماع و رقص به كردند شروع و آمدند هم كن. بعد تهيه خوراكي«.برفت خر و برفت خر و برفت

 

ك��رده تبعيت عم��ومي افكار از �� امروز تعبير به �� اينكه براي هم وارد تازه صوفي اين خ�ر و ب�رفت خ�ر و ب�رفت »خ�ر گفتن ب�ه ك�رد شروع كوبان پاي و افشان دست باشد

ام��انت من ن��زد خ��ر گفت: اين آنه��ا به بود، شده االغ فروش مأمور كه برفت«. دربان خودش از برو گفتند: بيا است. آنها اخالق خالف كار اين بفروشم؟ را آن چگونه است،.بپرس

 

داد ت��ر نش��اط با �� موالنا تعبير به �� همه از شخص آن كه ديد و شد مجلس وارد دربان است. دربان خوشحالتر و شادتر همه از برفت« و خر و برفت خر و برفت »خر ميزند خر نگفته لذا دارد؛ رغبت حتي يا رضايت بلكه موافقت البد پس گفت: خوب خود پيش

اين پاش�يدند، هم از ص�وفيان ك�ه خوردن�د. بع�د و كردن�د ف�راهم غ�ذايي و ف�روخت را من خ��ر گفت: پس نيست، گفت: خري بگيرد. دربان تحويل را خرش كه رفت مسافر

بفروش��يد؟! گفت: م��را خر ميشود كرديم. گفت: مگر ميل غذا و گفت: فروختيم كو؟!من؟ اجازة شد. گفت: آخر بلكه ميشود، فقط نه بله،

و ب��رفت خ��ر و ب��رفت »خر اين با و ميدهي اجازه فوق تو ديدم آمدم، گفت: من دربان!ميگويم چه كه نميفهميدم ميكني. گفت: من سماع و برفت« رقص خر

 

 

.كردم تكرار را و آن آمد خوشم هم من خوشحالند، سخن اين از همه ديدم منباد تقليد اين بر لعنت صد دو اي داد باد بر تقليدشان مرمرا

ق��دم خ��ود زي��ان جهت در جم��اعت ب��ا هم��رنگي ب��راي كس��ي كه دارد احتمال بنابراين، ب��اور، معن��اي شخص اينكه دارد: يكي وجود شاخصه دو جماعت با همرنگي بردارد. در

g و نميفهمد را جمله و گزاره »خ��ر ك��ه چ��ه. نميفهم��د برفت« يعني »خر داند نمي اصال اگ�ر اينك�ه ميكند. دوم تكرار را آن وجود اين با ولي رفت، بفروش تو خر برفت« يعني

عقي��دة ميگوي��د، را جملهاي ك��ه نداش��ت. ح��اال م��وافقت آن با ميفهميد را جمله معنايرا؟ ديگران عقيدة يا ميگويد را خودش

 

عقي�دهاش ميكن�د. بن�ابراين بي�ان را ديگ�ران عقي�ده واق�ع در ك�ه دي�ديم نمونه اين در.است عاريتي او زندگي نتيجه در او تصميم بالطبع است؛ عاريتي

ه��ر ك��ه است اين ميرود كار به عاريتي معناي به vicarious تعبير اينجاها در اينكه دليل ح��الت، اين اس��ت. در ع��اريتي برس��د، او به بيرون از و برنخيزد انسان درون از چيزيg انسان آن پ��راكن فيلم و س��ينماتوگراف دستگاه كه است سينمايي پردة يك مثل دقيقا

ن�ور ميش�ود، ديده پرده اين بر كه رنگي و نور هر دليل همين به و است روشن هميشه ك��ه داشته رنگي چه سينما پردة خود ميشود معلوم وقتي نيست. تنها پرده خود رنگ و

.كنند خاموش را دستگاه

 

را ديگ��ران افك��ار ميكنم نگ��اه ش��ما ب��ه چ��ه ه��ر هستيم. من همينطور زندگيمان در ما و رد اينك��ه ب��دون ���� را ن��وري ه��ر س��ينما پ��ردة مانند را. شما خودتان افكار نه ميبينيم نور بهمان و ميخواهم را رنگ فالن بگوييد اينكه ميافكنيد بدون فرا �� دهيد نشان قبولي

.بتابانيد نتاباندهايد، كه را رنگي آن و برداريد تاباندهايد، كه را رنگ نميخواهم. فالن را كن«. من تحقي��ق فق�ط و نكن »تقلي��د ك�ه ك�ردن توص�يه ب��ه ميكن��د ش��روع موالنا بعد

ك��ه علي)ع( ميافتم حض��رت از ح��ديثي ي��اد ب��ه ميبينم ك��ه را موالن��ا جمل��ة اين هميشه تحقي��ق از به��تر زن��دگي در روشي و راه هيچ« )التحقيق من افضل السنة: »ميفرمايند

g معن��ا ب��دين درياب. تحقي��ق را مطلب بودن حق خودت يعني نيست(. تحقيق در دقيق��ا باوره��اي من ك��ه اس��ت اين معن��ايش و ميگ��يرد ق��رار ع��اريتي زن��دگي و تقلي��د مقاب��ل

.ميپذيريم ديگران از را نامقبول و نامفهوم

 

كت��اب در اس��ت. او آلماني، معروف اگزيستانسياليست فيلسوف هايدگر، نمونة سوم، اك��ثر زن��دگي وض��ع ب��اب در را بحثي اوست، شاهكار كه زمان، و هستي خود، معروف

دهد نشان وضع اين ترسيم با دارد قصد و است كشيده پيش آدميان ما اتفاق به قريب خ��ود زن��دگي در شما از كدام ميگويد: هر داريم. هايدگر عاريتي زندگي آدميان ما اكثر ن��ه. اگ�ر ي��ا هست زندگيتان در ميگويم من كه خصيصهاي سه اين آيا ببينيد و كنيد تأمل

اص��يل. زن��دگي ن��ه ميكني��د، عاريتي زندگي كه باشيد مقpر خودتان پيش صادقانه هست:داريم را خصيصه سه اين كمابيش آدميان ما ميگويد: همة بعد

س��خني ن��وع چ��ه ش��دهايم. وراجpي مبتال[ 3]ي��اوهگويي و وراجpي ب��ه ما: اول خصيصة س��خن. اينك��ه محت��واي ن��ه اس��ت مهم گفتن سخن خود آن در كه است سخني است؟

g يعني چه؟ يعني ميكنيم، وراجpي شبنشينيها در ميگويند ميگ��وييم، چ��ه نيس��ت مهم اصال پي��دا موض��وعيت زدن ح��رف خ��ود تعبيري، ميگوييم. به چيزي داريم كه است اين مهم

ياب��د. در انتق��ال چ��يزي گفتن سخن طريق از و باشد داشته طريقت بايد اينكه با كردهg ما واقع، و ميگيريم دستهاي از را باورهايي و گزارهها جملهها، خودمان زندگي در دائما

ب��ه من از و من به ديگران از ناآزموده اطالعات )انتقال ميدهيم انتقال ديگري دستة به.است داده تشكيل را شما و من زندگي همة ياوهگويي صورت اين [ در4ديگران(.]

pان، مادران، پدران، از ما حقيقت در و مطبوع��ات تلويزيون، راديو، عمومي، افكار مربي ديگ��ري ب��ه ش��نيدهايم ك��ه همينطوري هم بعد شنيدهايم؛ را چيزهايي جمعي رسانههاي

مط��الب اين آي��ا ببي��نيم و ك��نيم بررس��ي انتقال، اين از قبل اينكه بدون ميدهيم، انتقال گيرن��دة س��ويي از ك��ه هس��تيم دس��تگاهي فق��ط و فق��ط م��ا نادرست. گويي يا درستند

ديگري به چيزها همان فرستندة ديگر سوي از و ميدهيد من به شما كه است چيزهايي ادام��ه ميبرم. ايش��ان س��ر ب��ه فرس��تندگي و گيرن��دگي وضعيت اين در تنها من و است و ميك��نيم احس��اس خاص��ي ل��ذت فرس��تادن در هم و گرفتن در هم ما درواقع،: ميدهد آي��ا ك��ه كني��د تأمل شود. )حاال حالت اين دچار ما زندگي كلp كه شده باعث لذت همين(نيستيد؟ اينگونه شما

و... ف��را مربي��ان و معلم��ان م��ادران، پدران، از چيزهايي االن تا كودكي دوران از شما ب��ه را چيزه��ا هم��ان و... ميش��ويد م��ادر و پ��در و معلم ك��ه هم ف��ردا و گرفتهايد. امروز

ك��ه ش��د معل��وم وس��ط اين ميدهي��د. آي��ا انتق��ال خ��ود متربيان و متعلمان و فرزندانتان و بردي��د لذتي و گرفتيد فقط نه، يا باطل كدام بود حق كدامش بوديد گرفته كه اينهايي

.برد خواهيد ديگر لذتي و ميدهيد ديگران به مداقpه و تأمل بدون بعد

و بوالفض��ولي كشيدن، سرك مرحل ة به وراجpي و ياوهگويي مرحله از ما: دوم خصيصة ذهنم وارد و ش��نيدم را چ��يزي اينك��ه محض ب��ه يع��ني ميرسيم. بوالفضولي زدن ناخنك

g �� بيازمايم را آن كه نبود اين بر بنا شد��چون يع��ني داريد؟ ديگري چيز چه ميگويم فورا ب��از نشده من فهم و هاضمه وارد و نكردهام دريافت را اول مطلب هنوز اينكه وجود با

ميگ��وييم: ق��ال و ح��ال زب��ان ب��ه ما همة كه است نظر اين ميگردم. از جديد چيز دنبال ت��ازه دنب��ال ك��ه كردهاي��د چ��ه كهنهه��ايش با بگويد ما به نيست يكي خبر؟« و چه »تازه

هس��تيد؟ تازهها طالب هم باز حاال كه داشتند شما براي هنري چه كهنهها مگر ميگرديد؛g، نو عاشق يعني كشيدن سرك پس آن خواندن با من و نوشتهايد كتابي شما بودن. مثال

g ميدهم، انتقال خود به را شما باورهاي ام�ا ن�ه يا است درست آيا نميكنم دقت هم اصالg ميگويم: آقا ميرسم شما به تا بگويد: نيست يكي نكردهايد؟ منتشر جديدي كتاب اخيرا

!باطل؟ كدامش و بود حق كدامش خواندي كه را قبلي كتابهاي خوب،

 

همين لح��اظ ب��ه و دارن��د؛ ع��اريتي زندگي كه است انسانهايي خصلت نوجويي بنابراين و ميلغ��زيم؛ مكتب آن ب��ه مكتب اين از متفك��ر، آن ب��ه متفك��ر اين از ك��ه است خصلت

g مكث .نادرست يا است درست آيا داشتهايم قبول االن تا كه را مكتبي اين نميكنيم اصال ب��ا ن��ه؟« من ي��ا دارد وج��ود بپرس��يد: »خ��دا من از شما اگر كه هست هم لحاظ اين از

ه ب��اب اين در كه ميگويم افتخار و مباهات كمال نميدانم من يع��ني دارد؛ وج��ود ق��ول ن����ه ولي نه، يا هست خدا نب��ود اين س��ر بر بحث كه حالي شنيدهام. در باره اين در قول ن ي��ا هس��ت خ��دايي واقع عالم در بدانيد ميخواستيد شما بلكه دارد، وجود قول تا چند كه

را اق�وال از يكي وق�تي اينك��ه ج�اي ب��ه من چ�ون ميدهم؟ پاس��خ چنين چرا نه. ميدانيد ي��ا است درست باالخره كه �� كنم تسويه خودم با شخصي لحاظ به را حسابش شنيدم

يك اين باالخره نادرست، يا است درست كه نداريم كاري گفتم: حاال فوري �� نادرست روي ب��ر ت��أملي و مداقpه هيچ بدون نهم قول تا همينطور و چيست؟ دوم قول بود، قول.رفتم پيش آنها

 

ميبرم. سر به جهاني چه در نميدانم يعني است گيجي و[ 5]سردرگمي: سوم خصيصةg ي��ا ميبرم س��ر به خدا با جهان در نميدانم بيهدف؛ يا است هدفدار جهان آيا نميدانم مثال

اين از يك هر دربارة كه ميدانم حال عين در اما صلح؛ يا است بهتر جنگ نميدانم بيخدا؛ از م��ا واق��ع، دهم. در توض��يح شما براي را همه ميتوانم و هست زيادي اقوال پرسشها

و نگرفتهايم تص��ميم خودمان چيز هيچ مورد در چون ميخوريم. چرا؟ تلوتلو فكري نظر م��ا ب��ه همينط�ور باوره�ا ديگ��ر، تعب��ير بودهايم. ب��ه نظري�ات انتقال براي وسيلهاي تنها

در داريم، گفتن و ش��نيدن ش��هوت م��ا چ��ون و مييابند انتقال ديگران به ما از و ميرسند دف��اعي قاب��ل شخص��ي رأي هيچ يع��ني فرورفتهايم؛ گيجي ب��ه ش��هوت اين اعم��ال اث��ر

.نداريم

تحقيق موضوع فالن باب در فالني! ميخواهم: ميگويم كسي به بزنم: من ديگري مثال و مقال��ه9000 كت��اب،800 كه ميبينيم و اينترنت. ميرويم پاي برويم كنم. ميگويد: بيا

جري��ان در م��را ك��ه ميكن��د هم افتخار و دارد. ميگويد: بفرما وجود پرونده هزار هزاران مقال��ه و رس��اله كت��اب، تلنب��ار اين مي��ان در من ك��ه ح��الي اس��ت. در داده ق��رار اينه��ا

بلكه دارد، نه؟« وجود يا است ب »الف اينكه باب در نوشتههايي چه ببينيم نميخواستم درب�ارة م�ا س�خن اينك�ه ج�اي ب�ه واق�ع، ن�ه؟«. در ي�ا است ب »الف بدانم ميخواستم

g و ش��ده گفت��ه واقعيته��ا درب��ارة ك��ه اس��ت س��خناني دربارة باشد، واقعيتها اين از اص��ال.نيافتهايم انتقال واقعيت خود به سخنان

 

ميكن��د؛ تعبير گيجي و گمگشتگي سرگيجه، به آن از هايدگر كه فكري تلوتلوخوردن اين كن��د، پيدا كار و سر واقعيتها با خودش اينكه جاي به كه ميآيد حاصل انسان براي وقتي.دارد كار و سر واقعيت درباره ديگران باورهاي با فقط وج�ود زن��دگي س��احتهاي هم�ه در مرحل��ه سه اين ميبينيد باشيد فرموده دقت اگر حال

g، زندگي در حتي دارد، و قاش��ق ب��ا باي��د دلي��ل چ��ه بگويم: ب��ه شما به اگر روزمره. مثال چ��ه به بپرسم بخوريد. اگر غذا اينطوري بايد گفتهاند ميگوييد: خوب خورد؟ غذا چنگال

گفتهان��د! ج��ور اين ديگ��ه، ميگوييد: خوب بروند؟ دخترها خواستگاري بايد پسران دليلg يا كند شركت ترحيم مجلس در بايد آدم چرا باي��د خوب رفت؟ جنازه سر بايد چرا اصال

خوش��م ميآي��د؟ خوشتان هم شما ميآيد، خوششان شادي و جشن از ديگه! مردم رفت زن��دگي طوري نميآيد خوشم جشن از بگويم مردم پيش است زشت چون ولي نميآيد،!ميبرم لذت شادي و جشن از گويي كه ميكنم

 

روش��ن چ�يزي ش��ما ب��راي چ�ون بكني��د را ك�ار فالن باي�د چرا نميدانيد خودتان بنابراينg و ميبريد سر به فرآيند سه آن در هنوز و نيست اين از را ش��ما ميتوان راحتي به طبيعتا

قب��ول دلي��ل ب��دون گفتهان��د، ش��ما ب��ه كه را چيزي االن تا چون و كشاند؛ سو آن به سوg كردهايد خالف ول��و ميكني��د قبول دليل بدون هم را آن بگويند ديگري چيز كه فردا طبعا

.باشد قبلي چيز امريك��ايي راجرز كارل روانشناسي سوم نهضت روانشناسان از يكي از ،چهارم نمونة در ايش�ان از ب��االتر شخص��يتي هيچ مزل�و آبراه�ام از بع�د گفت بت��وان ش��ايد ك�ه است

.است نكرده ظهور انسانگرا روانشناسي

يك��ديگر از را مرحل��ه سه زندگي در ما داوريهاي ارزش و موضعها اتخاذ باب در راجرز مرحل��ة ب��ه ك��ه اف��رادي نادرند و هست آدميان همة در دوم و اول مرحلة كه داده تمييز واقعي ح�اجت اس��اس ب��ر ميآي��د دني��ا ب��ه طف�ل وق�تي: ميگوي��د برس��ند. ايش�ان سوم

g وازنش و پذيرش و قبول و رد خود، ارگانيسم به ميخورد كه را خوراكي فالن دارد. مثال ب��ه نميخ��ورد را ديگ��ري خ��وراكي اگ��ر و اس��ت بدنش ارگانيسم به رساندن سود جهت.ميكند وارد او ارگانيسم به كه است زياني دليل

او به ارگانيسم اول سنين اين در بلكه ميداند، را دليلش خودش كه معنا اين به نه البته دلي��ل ب��ه ميكن��د، گريه گرسنگي هنگام اگر ميدهد. پس نشان او به را راه و ميكند القا

لح��اظ اين از و كن��د دف��ع را آن ميخواه��د كه ميكند وارد او بر گرسنگي كه است زياني ميخ��ورد. ب��دين غ��ذا خ��ود ني��از اندازة به تنها و ندارد پرخوري يا كمخوري بچه كه است

من س��ود به كه بكن را كار اين كه ميگويد او به غريزي صورت به بچه ارگانيسم ترتيبg جري�ان اس�ت. اين ارگانيس�م من ض�رر ب�ه كه نكن را كار اين و است ارگانيسم ك�امال

آهس�ته ام�ا. اس�ت ارگانيس�م واقعي حاج�ات اس�اس بر گزينشها همه و است طبيعي محب��وب ب��ه ني��از همان كه ميآيد پديد بچه در ديگري نياز بعد به نيم و سال دو از آهسته

پ��در، م��ادر، ك��ه باش��م چن��ان من كه ميآيد پديد بچه در نياز اين يعني است؛ شدن واقع.بدارند دوستم اطرافيانم خالصه و برادران و خواهران

ارگانيس��م ط��رفي ميگ��يرد: از قرار راهي دو سر بر بچه نياز، اين زدن جوانه محض به بخ��ورد اگ��ر ديگ��ر طرف از است، من سود به كه چرا بخور را كه اين ميگويد او به بدنg ارگانيس��م ب��ه رس��اندن زيان قيمت به مادر رضايت يعني ميشود؛ ناراحت مادرش مثال

.مادر كردن خشمگين قيمت به ارگانيسم سود و است محبوبيت بين و آورد دست به را مادر رضايت هم و ارگانيسم سود هم نميشود آيا حال

زود ي�ا دي�ر بچ�ه چون نه. چرا؟ كه است اين پاسخ كرد؟ جمع واقعي حاجات برآمدن و اس��ت لح��اظ اين از و ندارن��د دوست را او عريان و نشده مثله روح ديگران كه ميفهمد

ب��دن، م��ادر ب��ه كم��ك وج��ود ب��ا بخ��ورم را غ��ذا اگر كه ميگيرد قرار دوراهي بين بچه كه ب��ه ام��ا شدهام او محبوب و كرده جلب را مادر رضايت نخورم اگر و ميشود خشمگين

خ�ود واقعي حاج�ات ب�ر را شدن واقع محبوب انسان كه آنجا كردم. از عمل خود ضررg و ميكند شروع را خود سانسور آهسته ميدارد. آهسته مقدم ميگوي��د: حال زبان به مثال م��ادر ميكن��د، اخم پ��در كنم دراز دس��ت اگ��ر ولي خ��وبي، من ب��دن ب��راي ت��و آب »اي

«.نميخورم را تو ... پس و ميكند قهر خواهرم ميشود، خشمگين

دل ميخ��واهيم ك�ه چ�را ؛ش��ويم واق�ع محب��وب كه است اين براي خودسانسوريها تمامg و آوريم دست به را همه باي�د آورم دس�ت ب�ه ميخ�واهم ك�ه دلي ي�ك ه�ر ازاي به طبعا

�نم. چرا؟ را خود روح از تكهاي rك تك��ه تك��ه روح ديگ��ران ك��ه داده نش��ان تجرب��ه چ��ون ب مع��رض در را خ��ود عري��ان نشدة مثله روح وقت هيچ من ندارند. لذا دوست مرا نشده

g، شما ديد ميپرس��يد: فيلم بع��د ميكني��د، دعوت سينمايي فيلم يك به مرا نميگذارم. مثال مزخ��رفي فيلم بگ��ويم اگ��ر چون آمده، بدم فيلم از خيلي آنكه وجود با من بود؟ چطور

ني��از و ب��ود! دل ج��الب ميگ��ويم: بس��يار داد خواهم دست از شما با را خود دوستي بود محب��وبيت ام��ا ب��ود، مزخ��رف بس��يار و نيام��د خوش��م فيلم اين از ميگويد: بگو درونيام ن��ابود ي��ا م��تزلزل ش��ما دوس��تي گفتي را اين اگر كه باش داشته توجه: ميگويد طلبيام.ميكنم كاذب تعريف فيلم از دليل همين به و ميشود

دوم ف��از ام��ا اس��ت، خودش مورد در طفل« »خود داوري ارزش فاز اول فاز بنابراين از ���� ش��دن واقع محبوب براي دوم فاز در. »ديگران« است نگاه از داوري ارزش فاز

.ميكنم سانسور را خود [ ��6خود] ساختن پنهان يا مثلهكردن طريق خوش��ايند ب��راي و ميم��انيم ني��از همين در عم��ر آخ��ر ت��ا آدمي��ان ما اغلب راجرز نظر به

از م��را آم��ده: »خ��دايا آلم��اني عارف معروف مناجات ميكنيم. در مثله را خود ديگران ت��و اگ��ر اس��ت. ميگ��ويم: خ��وب بد نكتهات ميگويد: اين رفيق اين ميربايند.« چون من

هم را آن اس��ت، بد هم نكته ميگويد: آن ديگر ميكنم. رفيق را كار آن است بد ميگويي

است ميربايند. اين من از مرا چيزهاي تمام و عاطفه و حس و باور همينطور و نميكنم ك��ه اس��ت ع��واطفي و احساسات و باورها همان من عواطف و احساسات باورها، كه

.وقسعليهذا ميخواهيد شما از هيچوقت و ميداريم نگ��ه زن��دگي درون در تنها را درونمان طفل هميشه ما بنابراين،

ح�ال زب�ان هميش�ه واقع ميخواهيم. در مشاوره ديگران از بلكه نميخواهيم مشاوره او من ك��ه هس��تي آنطوري خوبي، يعني كه ميگوييم: فالني! تو كه است اين يكديگر به ما اين عكس احوالپرس��يها در م��ا ق��ال زب��ان ك��ه ح��الي در چط��ورم؟ من ميخواهم، را تو

خ��ود ح��ال شما و ميپرسم شما از را خود حال من احوالپرسي در ديگر تعبير است. به درون طف��ل كه حالي در ميكنيم، بزك را خود ديگران خوشايند براي ما همة و من از را.نكن را كار ميگويد: اين كداممان هر

وقت هيچ من كني��د، س��رو را غ��ذايي بن��ده ب��راي ش��ما كنم: اگ��ر ع��رض ديگ��ري مث��ال را غ��ذا اين ك��ه ميگوي��د: ت��و درونم طفل اينكه با و ندارم دوست را غذا آن كه نميگويم پرت��اب بيرون به پنجره از بشقابش با را غذا بودي، خودت خانه در اگر و نداري دوست

.ميرود دست از محبوبيتم بكنم را كار اين اگر اما است، ميكردي! ميگويم: درست

 

ش��دن مثله به منجر كه ديگران داوري ارزش يعني دوم، مرحلة اين در آدميان ما اغلب از مرحل��ه اين در ك��ه هستند راجرز ميگفت: كساني ميمانيم. اما ميشود، خودمان روح ديگ��ران ف��داي را خ��ودم دارم من واق��ع، ميكنم؟ در ف��دا را كسي چه من ميپرسند خود

ميكند؟ ديگران فداي را خود عاقلي هيچ آيا و ميكنم و ميرس��ند خ��ود نگ��اه از داوري ارزش يع��ني س��وم، مرحل��ة ب��ه اف��رادي ت��رتيب ب��دين

ن��دارد، دوس��تمان ك��ه ه��ر و ب��دارد؛ دارد، دوس��تمان ك��ه ه��ر هس��تيم، اين ميگويند: م��ا.دعا التماس گرچ��ه ��� ميگوي��د دخترش به حكيمانهاي بسيار جملة معروف، هنرپيشه چاپلين، چارلي

اجراس��ت. او قاب��ل جنبهه��ا همة در اما است، خانوادگي � اخالقي مسائل در جمله اين دوس��ت را ت��و عري��ان روح ك��ه كن عري��ان كس��ي ب��ر را خ��ودت ب��دن ميگويد: »دخترم

«.بدارد ك��ه ه��ر اس��ت، اين م��ا عري��ان روح بگ��وييم و بپ��ذيريم را خصلتي چنين بايد واقع در ما

.اصيل زندگي ميشود نپسندد. اين نميپسندد، كه هر و بپسندد؛ ميپسندد،

با ديدن و خود چشم كردن كور نه ديدن، چشم به اعتماد اساس بر يعني اصيل، زندگي و خود عينك كردن مال لگد نه خود، عينك پشت از را زندگي ديدن يعني ديگران؛ چشم

خودم شخصي طبعهاي صرافت اساس بر را زندگيام يعني ديگري عينك زدن چشم بر ديگ��ري. راج��رز ميگفت: رض��ايت كس��ب براي درون اقتضائات كردن تعطيل نه بسازم

اما بازگشتهاند، كودكي دوران طفل به واقع در برسند، سوم مرحلة اين به كساني اگر واقعي حاج��ات به غريزه اساس بر طفل كودكي، دوران در كه چرا پخته؛ بسيار طفلي

او واقعي حاج��ات كه ميفهمد عقل اساس بر سوم مرحلة اين در اما ميكرد، عمل خود آگاهان��ه تش��خيص اينج��ا و بود حاجات ناآگاهانه تشخيص نوعي آن حقيقت، چيست. در

.است حاجت

آخ��ر ت��ا راجرز نظر به ميرسيم، سوم مرحله اين به ندرت به آدميان ما چون متأسفانهg . ميدهيم ادام��ه را عاريتيم��ان زن��دگي آواز چ��را ميپرس��ند كس��ي از وق��تي اگ��ر مثال

ميآيد، خوشم خودم صداي از چون يا ميشود، كم دلتنگيام اينكه بگويد: براي ميخواني، ع��اريتي زندگي اين آوازي، خوش ميگويند بگويد: چون اگر اما است؛ اصيل زندگي اين

.است حرفش��نوي ش��ما از من يع��ني ماس��ت؛ همانن��د ديگ��ران وض��ع واقع در اينكه ديگر نكتة

نه��ايت در ما مآل اين در ... . خوب، و ديگران از هم ديگران آن ديگران، از شما دارم، ك��ه اس��ت اين ف��رض )چ��ون هس��تيم؟ كس��ي چ��ه تابع و داريم حرفشنوي كسي چه از

ذك��ر ديگ��ري نمون��ه باي��د كه نميكنند(. اينجاست عمل خود طبع صرافت به هم ديگران.كنم

 

ج��اروس آق��اي ن��ام ب��ه ش��رقي اروپاي روانشناس و عارف و فيلسوف يك ،نمونة پنجمg استادي كه است، امريكاس��ت. ايش��ان دانش��گاههاي در فلس��فه اس��تاد و كانادا در فعال را او ك�ه كس�ي ،اس��ت ن��امرئي ف�رد از سخنش�نوي ع�اريتي زن��دگي ك�ه اس��ت معتقد

g و نميبينيم .ديد را او نميتوان اصال س��اختماني ات��اق يك در تنها، شخصي اگر كه است داده نشان روانشناسي آزمايشهاي

دود، رؤيت محض ب��ه ميآي��د، اتاق درون به دودي در زير از كه ببيند و باشد كار مشغول اگ��ر بپرس��د. ام��ا ساختمان افراد ديگر از يا كند كشف را آن علت تا درميرود طرف به

6 ش��وند ك��ار ب��ه دس��ت زود ك��ه خيلي ببينند، را دود همين و باشند اتاق يك در نفر سه تك��ان هيچ نش��ود گرفت��ه آنه��ا از رؤيتش��ان ت��ا گ��اهي و اس��ت، دود ورود از بع��د دقيق��ه

نف�ر دو آن ب��ود، خطرن��اكي چ�يز دود اين ميگوي��د: اگ�ر اول نف�ر چون نميخورند. چرا؟ از غاف��ل نيس��ت، خطرن��اكي چ��يز الب��د نشس��تهاند دو آن چون و ميدادند نشان واكنش

ب��ه من ميآورند. يع��ني را توجيه همين و ميكنند نگاه ديگر دوتاي به هم نفر دو آن اينكه دوت��اي اينك��ه از ميكنم. غافل تعطيل را خودم تشخيص ميبينم دو آن در كه چيزي دليل من ميك��نيم؟ تبعيت كسي چه از ما فرآيند اين در ميكنند. خوب، را فكر همين هم ديگر

از داريم واق�ع در پس اول، ت��اي دو از هم س��ومي و ت��ا، دو م��ا از دومي ت��ا، دو ش��ما از!ميكنيم كس« تبعيت »هيچ

 

به اصلي كه است امريكايي معروف روانشناس و فيلسوف جيمز، ويليام ،نمونة ششم ه��ر اينكه به اعتقاد يعني اجتماعي، برهان دارد. اصل[ 7«]اجتماعي برهان اصل» نام

از غ��ير ش��ما هم��ة من چ��ون و اس��ت؛ آن پشت برهاني البد ميگويند، ديگران كه چيزي ديگ��ران و ميگيريد نظر در خودتان، از غير را، همه هم شما و ميگيرم نظر در را خودم

g تبعيت كس هيچ از م��ا واق��ع در ت��رتيب، همين ب��ه هم اينج��ا ك��ه م��ا هم��ه ميك��نيم. مثال

در ميگ�وييم بپرس�ند: چ�را؟ م�ا ت�ك تك از اگر اما دارد، وجود ميگوييم: خدا نشستهايمpق��رار خود سخن پشتوانه را جامعه ديگر افراد پاسخ، اين در و شده ثابت خودش محل

g باور اين به هم آنان كه ميدهيم ك��ه ب��وديم محيطي در اگ��ر وصف اين با معتقدند. طبعا!ندارد وجود خدا ميگفتيم هم ما ندارد، وجود خدا ميگفتند همه

از ميش�ود، منتق�ل ديگ�ري ب�ه من عقي�دة چون است، د�وري ما همة عقيدة حقيقت درg و ديگري به هم ديگري ع��اريتي زن��دگياي ب��ازميگردد. چ��نين من خ��ود ب��ه هم ... نهايت��ا ب��ه را ش��ما من نيستم. چ�ون خودم كارهاي مسئول من كه است زندگياي يعني است،

باش��د اينط��ور م��را. وق��تي شما و كردهام وارد... و عواطف و احساسات باورها، اين يعني كس؛ هيچ با همرنگي يعني است؛ جماعت با همرنگي زندگيها اين مجموع حاصل

هم��ه ك��ه جم��اعتي محب��وب ت��ا ميكنم هم��رنگي كس��ند هيچ ك��ه جماعتي با من واقع در خ��ود پيش ام��ا ميش��وم محب��وب هم��ه پيش من نتيج��ه بش��وم. در هس��تند، من منه��اي

ب��ه من ام��ا ميكن��د، ام��ر چيزي به مرا بار هر من دروني عامل آن چون مغبوضم! چرا؟.ميزنم سرباز او اطاعت از شما رضايت جلب خاطر

 

خ��ود »ب��ا نداريم دوست را خودمان خودمان، اما ميدارند، دوستمان همه كه حالت اين درون كش��اكش اين ب��ه ع��اريتي زندگيهاي همه. ميشود [ ناميده8بودن«] كشاكش در

g برخالف چون ميشود، كشيده .ميشود عمل شخص خود تشخيصهاي دائما تعب��د ميك��نيم، هس��تند: تقلي��د چ��نين ع��اريتي زن��دگي اص��لي شاخص��ههاي ترتيب، بدين

هم ديگ��ران و ميپ��ذيريم بيدليل را ديگ��ران س��خنان ميگ��وييم، س��خن بيدليل ميورزيم، خ��ود، ب��ا جز وفاداريم همه با ميكنيم، هياهو هيچ سر بر و ميپذيرند بيدليل را ما سخنان

.خود با جز هستيم يكرنگ همه با خود، با جز داريم صداقت همه با هيچ به نه بودن وفادار خود از: به عبارتند اصيل زندگي اصلي شاخصههاي كه حالي در

هيچ ب��ا ن��ه ب��ودن يكرن��گ خود با ديگر، كس هيچ با نه داشتن صداقت خود با ديگر، كس.ديگر كس

مس�اوي و اس�ت، وف�ادار خ�ودش ب�ه تنها انسان آن در كه زندگياي يعني اصيل زندگي هرگ��اه بن��ابراين و زيس��تن«، خود معيت در» كردن« و حركت خود التزام »در با است

خواه��د ع��اريتي من زن��دگي ش��ود، ديگ��راني يا ديگر به وفاداري فداي خود به وفاداري.بود

خ��ود فهم اس��اس ب��ر فقط خود، به وفاداري واضحتر چه؟معناي يعني خود به وفاداري كس ه�ر اس��ت. پس دادن قرار عملي تصميمگيريهاي مبناي را خود فهم و كردن عمل

نك��رده تعطي��ل را خود فهم كند، تصميمگيري زندگياش در خود فهم اساس بر فقط كه.دارد اصيل زندگي و

ميشود: س��نتهاي اينها ما زندگي اساس كه آنگاه ميكنيم؟ تعطيل را خود فهم وقت چهpد، نيازموده، ه�ر ب�ه محب�وبيت كس�ب جم�اعت، ب�ا هم�رنگي عم�ومي، افك�ار تقليد تعب

هيچ واق��ع در كه دارند اصيل زندگي كساني بنابراين... . و مردم رضاي كسب قيمتي،

ب��ا هم��رنگي نميورزن��د، تعب��د نميكنن��د، تقلي��د نميدهن��د، ق��رار مبن��ا را نيازمودهاي ب��اور محبوبيتش��ان كه نيستند اين پي در و نيست مؤثر آنها در عمومي افكار ندارند، جماعت

عم��ل ميكنم، فهم خ��ود آنچ��ه مبن��اي ب��ر ميگويند: من بلكه كنند؛ حفظ قيمتي هر به را و شد كه شد، حفظ كردن« محبوبيتم عمل خود فهم مبناي »بر اين با اگر ميكنم. حال

باز جا شما دل در نميخواهم قيمتي هر به واقع در من نيست. يعني مهم هيچ نشد، اگر اينك��ه ن��ه نياي��د، بدم خودم از خودم ميخواهم كنم؛ باز جا خود دل در ميخواهم من كنم زن��دگي و دارد تق��دم ش��ما خوش��ايند بر خودم خوشايند كه چرا نيايد؛ بدتان من از شما

ج��ا ش��ما دل در اينكه خاطر به من آن، در كه زندگياي همين. يعني يعني واقع در اصيل از خ��ودم اس��تنباط و فهم از آورم، دس��ت ب��ه را ش��ما رض��اي اينك��ه ب��راي ي��ا كنم ب��از

.برندارم دست واقعيات

ب��ر هم ك��ريم قرآن نظر گويي آنها بر بنا كه ميكنم ذكر  كريم قرآن از مواردي آخر، در بگويم ميخواهم بلكه است، فالن قرآن نظر بگويم نميخواهم است. البته اصيل زندگي

خالف آيات چه دارد، وجود شده ذكر ديدگاههاي به نزديك شواهدي و آيات هم قرآن در:از عبارتند آيات نباشد. اين چه و باشد هم

�خ�ذ�وا: »ميگويد كه مسيحيان و يهوديان مورد در یک: آيهاي ه�م� إت �ار� ب �ح� �ه�م� و� أ ان ه�ب��� g ر� �اب��ا ب ر�� أ

ديني علماي �� يهوديان و مسيحيان يعني �� ميفرمايد: اينان [؛31توبه: « ]اللهr د�ونr مrن�.ميپرستيدند [،9خدا] بر عالوه يا خدا از غير را، خود

 

g ميپرسد: آيا( صادق)ع امام باقر)ع( يا امام از شخصي ميخواس��تند مردم از اينها واقعا نميكردن��د. ح��تي دع��وتي چنين آنها وقت هيچ ميفرمايد: نه، بپرستيد؟« امام را »ما كه

ميپرس��د: پس نميداد. ص��حابي مثبت پاس��خ كس��ي ميكردن��د، هم دع��وتي چ��نين اگ��ر خ�ود علم�اي ب�ا را معاملهاي هم�ان ميفرماي�د: اينه�ا حض�رت چيس�ت؟ ق�رآن مقصود

را خدا سخن بايد فقط انسان كه است اين معامله كرد. آن خدا با بايد تنها كه ميكردند اينه��ا بخواه��د. چ��ون دلي��ل س��خنش ب��راي ديگري كس هر از و كند قبول چرا و بيچون

اينه��ا ك��ه ميفرماي��د خداون��د نتيج��ه، در ميپذيرفتند، چرا و بيچون را خود علماي سخنان وج��وه عن��وان ب��ه را اموالت��ان شش��م ي��ك ميگفتند روز ميپرستيدند: يك را خود علماي

هش��تم ي��ك باي��د ميگفتن��د: ن��ه، م��دتي از ميپرداختن��د. بع��د هم آنه��ا بپردازي��د، ش��رعيه ي��ك پس اس��ت، راس��ت هشتم يك االن اگر ميگفتند: بفرما. نميگفتند هم آنها بپردازيد،

ميگويي��د. دروغ االن پس ب��وده راس��ت قبلي شش��م ي��ك اگ��ر و بوده دروغ قبلي ششم.بودند متعبد و مقلpد فقط اينها ترتيب بدين

خودش��ان ي��ا ميگيرن��د قرار خطاب مورد وقتي كه است جهنم اهل دربارة ديگر دو: آية كش��انيد، اينج��ا به را ما چيزي چه كه ميكنند بحث موضوع اين سر بر و ميكنند مخاطبه

�ا: »ميگويند همه rن �ا ا �ا أط�ع�ن �ن اد�ت �ا و� س� rن �رائ �ب �ا ك �ون g ف�أض�ل rيال ب از م��ا يعني [،67احزاب: « ]الس� زن��دگي يع��ني كشانيدند. اين راهها اين به را ما آنها و داشتيم حرفشنوي خودمان اكابر

.برميخيزد ديگري چيز ما درون از اينكه با كسي، از حرفشنوي و عاريتي ميگويد: باشد داشته حرفشنوي مقابل طرف از ميخواهد وقتي مواردي، در قرآن: سه

�وا ق�ل�: »بياوريد را دليلتان ولي باشيم، داشته ميتوانيم حرفشنوي شما از ات �م� ه��� �ك ان ه��� �ر� ب�م� إن� �ت �ن rن�« )بقره: ك (.111ص�ادrقي

 

دع��وت را م��ردم وق��تي ك��ه اس��ت آمده ديگر پيامبران برخي و ما پيامبر مورد سه: در ما پدران روش نميكنيم. چون قبول را پيامبر شماي حرف ميگفتند: ما مردم ميكردند،

ا: »ميگ�يريم پيش در را روش همان هم ما و است بوده گونة ديگري به �ا إن�� دن ا و�ج�� آباء�ن���م�ة ع�ل�ي �ا و ا rن �ارrهrم� ع�ل�ي إ �د�ون� آث (.22زخرف: « )م�ه�ت

و ميگ��ذاريم اس��ت پدرانمان ردpپاي كه جايي همان را پايمان ما يعني ردpپا، اثر« يعني» و بودن��د هم بيش��عور پدرانشان اگر ميفرمايد: حتي قرآن. ميرويم را راه همان درست

�و�» كنند؟ تبعيت بايد اينها نداشتند، فهم و�ل� �ان� أ �اؤ�ه�م� ك �ون� آب �ع�قrل g الي �ئا ي (.170بقره: « )ش�

 

اين اس��ت، مشترك سلف انبياي و پيامبر)ص( ما مورد در هم باز كه ديگري پنج: نمونةg كه است قص��ص ميايس��تادند. در خودش��ان جامعة عمومي افكار مقابل در آنها معموالg انبيا آن��ان ولي نداش��تند، قب��ول مردم ميگفتندكه چيزهايي پيامبران كه هست اين دائما

.بگوييم عمومي افكار مثل هم ما خوب كه نميگفتند و ميكردند ايستادگي بشويد، پيامبر شما بله گفت: خوب، كسي ميكردم، بحث آيه اين مورد در جايي در من قب��ول ديگ��ران را پي��امبر گفتم: پي��امبري او بايستد. به عمومي افكار مقابل در هم بعد

g داشت؟ قبول خودش فقط يا داشتند خ��ودش ب��راي اما نداشتند قبول كه ديگران طبعا دلي��ل، همين ب��ه باش��د، واض��ح من نزد هم ديگري عقيدة اگر حاال. بود واضحي مطلب

وض��وح بن��ده ب��راي آفت��اب مانن��د مطل��بي اگ��ر بايستم. يع��ني شما مقابل در دارم حق س�ايه نميكنم. ش�كار تبعيت ش�ما از من ن�ه، چ�ه و باشيد بنده موافق شما چه داشت، وض��وح او ب��راي هم پيامبر بروم. پيامبري شما دنبال به تا نميكنم رها را خودم نميكنم، من بگذاري��د را م��اه چپم دست در و خورشيد راستم دست در ميگفت: اگر لذا داشت،

.برنميگردم خود عقيدة از

 

ب�ا ك�ه ميش�ود آي�اتي هم�ه ش�امل كنم نق�ل ق�رآن از ميخواهم كه ديگري شش: مورده�م�» چون عباراتي �ر� �ث �ك �ع�قrل�ون ا � و« الي ه�م�»ا �ر� �ث ون ك ع�ر� �ش��� نظ��ر ب��ه هم ب��از ك��ه ميآي��د« اليه�م� عاريتي زندگي نفي براي ميرسد �ثر� �ك gع�قrل�ون« يعني است. »ا را اين اك��ثريت نگ��و الي اينط��وري هس��تند. اگ��ر اليفقه��ون و اليعقلون اكثريت چون ميپذيرم، هم من و ميگويند اين و ميك��ني تبعيت ديگ��ر بيش��عورهاي از و بيش��عوري يك هم تو يعني واقع در بگويي،g .است عاريتي زندگي دقيقا

ك�ه دارد وج�ود اص�يل زن��دگي ب��اب در زي��ادي ش��واهد ق�رآن در ميآي��د نظر به بنابراين مخ��الف همه اينكه ولو كن، عمل آن به و كن تبعيت يافتي خودت را چيزي ميگويد: اگر

.باشند

 

ك��ه اس��ت منطقي دف��اع قاب��ل زم��اني تنه��ا اجتماعي هنجارهاي و قواعد از تبعيت پس جه��ل از تبعيت مس��اوي آنها از تبعيت وگرنه باشم؛ داشته وقوف آنها حقانيت به خودم

.بود خواهد همه ندانستههاي و عمومي اس��ت. انس��ان زندگياص��يل معن��وي انس��ان معن��ويت مؤلفه دومين شد گفته آنچه بنابر

نيروهاي مجموع با كه ميكند تبعيت چيزي از و ميكند اعتنا خود يافتههاي به فقط اصيل وقت هيچ معن�وي و اص�يل انس�ان لحاظ اين از و باشد؛ يافته وضوح به خودش ادراكي

.نميگويد سخن آن امثال و حدس اساس بر اين عاريتي انسانهاي ويژگيهاي از ميگويد: يكي باره اين در خود بحث ادامة در هايدگر گم��ان و ح��دس اس��اس بر چيزشان همه ندارد، ريشه آنها در چيزي هيچ چون كه است.است

 

rن� ك��ه ميافتم ق��رآن آيه اين ياد به اينجا در من � ه�م� ميفرماي��د: »إ rال ون�«]انع��ام: ا ص��� �خ�ر� يrن� ديگ��ر ج�ايي در ي��ا ميزنن��د؛ ح�دس فق�ط [ يع�ني116 � ه�م� ميفرماي��د: »إ rال ون�« ا �ظ�ن��  ي

rن� [،78]بق��ره: �غ�نrي الظ�ن� »إ ق¡ مrن� الي �ح��� g«]ي��ونس: ال �ئا ي گمانيان��د. اينه��ا [ يع��ني36ش���(.نجوشد شما درون از كه است آن )گمان

و حي��ات م��ا خود براي چيز هيچ و نمييابيم راه معنويت به برنداريم را گام اين تا ما پس درس��ت هس��تيم؛ كردن بازي فيلم و دلقكبازي حال در هميشه چون نميكند، پيدا نشاط را آن هنرپيش��ه آن چ��ه ميگ��ذارد، هنرپيش��ه ي��ك عهدة بر را نقشي كه كارگرداني مانند

گفتهان��د: اگ��ر م��ا ب��ه �� حال زبان به �� كساني گويي نه. حال چه و باشد داشته دوست قب��ول هم م��ا و ك��ني زن��دگي اينط��وري باي��د بماند برجا پا اجتماعيات زندگي ميخواهي غاي��ة الن��اس رض��ي( »ابيط��الب)ع بن علي حض��رت گفت��ة ب��ه اينكه از غافل! كردهايم.نميرسد آن به كس هيچ كه است هدفي مردم رضاي يعني ،«التدرك

كه است آن قيمتش آوريد، دست به را مردم رضايت كه هستيد اين دنبال اگر بنابراين دس��ت ب��ه هم م��ردم هم��ةی رض��ايت آن ب��ا اين، بر آمد. عالوه خواهد بدتان خودتان از

و اس��ت متف��اوت ديگ��ري ب��ا ك��ه دارد خاص��ي نظر كسي هر حال هر به چون آيد، نميg ش��ركاء في��ه رجال ض��ربالله: »ميآي��د ن��اخوش را او ميآي��د، خوش را ما كه رفتاري طبعا

دارند، دعوا هم با اربابها اين خود كه باشد، ارباب چهار نوكر كه انساني«. متشاكسون ميگوي��د يكي ب��ود. ام��ا »بنش��ين« خ��وب ميگفتن��د آنه��ا هم��ة اگ��ر ب��از بكن��د؟ باي��د چ��ه

كند؟ چه بدبخت نوكر اين »برو«، ميگويد بنشين«، ديگري»

 

g و ميدهيم دست از را خود رضايت كه است مسلpم پس رض��ايت كه است مسلpم تقريبا.نميكنيم كسب هم را خود از ديگران

گفت: »حك��ايت خود شاگرد به معروف عارف كه لذاست نبودند؛ اينگونه عارفان ولي

و ميفهمي چ��ه خ��ودت ب��بين يع��ني بنويسند«، حكايت تو از كه باش چنان نباش، نويسpب ... .ميخواهدو چنان كس فالن گفته، آنطور بهماني گفته، اينطور فالني نگو مرت

زن��دگي معن��ا اين به كه كساني اينكه يكي. ميكنم عرض خدمتتان را مطلب دو اينجا در اص�الت ب�ه ح�ال دو ه�ر در و نباش�ند، ي�ا باش�ند خداش�ناس اس�ت ممكن دارند، اصيل

و هس��تيم ك��ه آنچن��ان را م��ا كه است موجودي تنها خدا چون نميرسد؛ ضرر زندگيشان هم كسي كنيم. اگر بازي فيلم او براي نبايد بنابراين و ميخواهد پيرايش و آرايش بدون

ديگ��ر، تعبير نميخورد. به زندگياش اصالت به ضرري اولي طريق به نباشد قائل خدا به جه��ان در خ��دايي اگر �� خدا به وفاداري با بودن وفادار خود به و داشتن صداقت خود با

.نيست ناسازگار �� باشد

اس��ت، ديگران اقوال كردن قبول عاريتي زندگي اگر كه برسد نظر به شايد آنكه، دومg پس نيس�ت. اينط�ور ام�ا باش�د؛ اق�وال همة كردن رد معناي به بايد اصيل زندگي حتما

وگرن��ه باش��يم؛ برگ��رد بيبرو كنن��دة قانع دليل تابع كه ميآيد بهدست وقتي اصيل زندگي و ص��حت ب��ر دلي��ل ن��ه و اس��ت آن بطالن ب��ر دلي��ل ن��ه ب��ودن ديگ��ران قول صرف پيرو

را دلي��ل از: ط��رف است عبارت ميكند اصيل را زندگي آنچه ترتيب، آن. بدين حقانيت بره�ان پاسداش��ت و رع�ايت و ديدن را برهان طرف بودن، ابناء الدليل كردن، مراعات

آيند حساب به برهان ميتوانند چيزهايي چه ببينيم بايد كه است دليل همين كردن. به را معرفتش��ناختي ش��ناخت ي��ك ميكن��د ايجاب ما اخالقي نميتوانند. وظيفة چيزهايي چه و

.كنيم حاصل ندارند، يا دارند را بودن دليل قابليت كه چيزهايي از جدpي

دو كنم. ابت��دا، ع��رض معرفتشناس��ي مبحث ب��ا را اص��يل زن��دگي ربط ميخواهم اكنون وارد را م��ا ك��ه ميپردازم نكتهاي ب��ه مقدم��ه دو آن اس��اس ب��ر بعد و ميكنم ذكر مقدمه

.ميكند خودمان بحث

عامل سه اول: ذكر مقدمة

ريش��هكن بشر تاريخ نيت« از »سوء خطا« و» ،«»جهل عامل سه كه كرد ادعا نميتوان س�ه اين دستخوش بشر امروزه كه نكرده اقامه برهاني يا دليل كس هيچ و است شده

س��ه اين دستخوش �� السابق كمافي �� هم هنوز نيست. انسان نقص و عيب و بيماري اينگون�ه را همنوعانم�ان هم�ة و جامع�ه همش�هريان خ�ود، م�ا هم هن�وز و اس�ت عامل

.مييابيم جه��ل م��ا. »خط��ا« يع��ني ندانستنهاي يعني« جهل. »است روشن« نيت سوء» معناي گم��ان ولي نميدانم را واقعيت من كه است وقتي« خطا» واقع، مضاعف. در و مركب »جهل« دستخوش فقط نميدانم كه بدانم و ندانم را واقعيت اگر اما ميدانم؛ كه ميكنم.هستم

 

ريش��هكن گفت نميت��وان ك��ه ماالرياييان��د همچ��ون بش��ر زن��دگي در س��ه اين واق��ع، در

افك��ار آنچه بدانم كجا از من هستيم، بيماري سه اين دستخوش ما اگر شدهاند. خوب، طريق از آنچه بدانم كجا از نيست؟ عامل سه هر يا دو يا يك از ناشي ميگويند عمومي

pت �دها آنچه يا رسيده، من به سن عام��ل س��ه اين دس��تخوش ميگوين��د مقل¡دين ما به مقلpد آنها به نسبت كه كساني بدانم كجا از نيست؟ ميگوين��د من به چيزي وقتي هستم متعب

نيستند؟ عامل سه اين دستخوش گم�ان اين باي�د هميش�ه شدهاند، ريشهكن بيماري سه اين نكردهايم يقين وقتي تا پس

نيت«، »س��وء از ناش��ي ميگوي��د م��ا به ديگري آنچه شايد كه داريم نگه زنده خود در را.باشد »جهل« او »خطا« يا

بيكن دوم: بتهاي مقدمة

ب��ه زن��دگي در انس��انها م��ا انگليس��ي، انديش��مند و فيلس��وف بيكن، فرانسيس تعبير به مبتال كجانديشي به بتهاست اين از متأثر ما عقايد چون و »بت« دچاريم چهار پرستش.ميگيرد را گريبانمان نادرست انديشههاي و ميشويمg اروپ��ايي زبانه��اي در ك��ه بگ��ويم را نكت��ه اين اس��ت ج��الب انگليس��ي( »بت« و )مثال

براي و ميكنند استفاده« idea» »عقيده« از واژة براي ريشهاند: آنان يك »عقيده« ازريشهشناسان] از است. بسياري بتپرستي معناي به« idol».«Idolatry» »بت« از واژة ميك��رده حس بش��ر ك��ه دانس��تهاند اين را لغت دو اين ريش��ة ب��ودن يكي [ علت10

.است خودش عقايد بتها بزرگترين ح��ق آنك��ه وج��ود ب��ا ك��ه هس��تند عقاي��د دسته چهار يعني داريم؛ بت دسته چهار ما پس

:از عبارتند بتها ميپرستيم. اين ولي بپرستيم را آنها نداريم و نادرس��ت باوره��اي و توهم��ات سلس��له ي��ك بته��ا طايفهاي: اين ي��ا قبيل��ه یک: بته��اي

آورده بيكن كه مثالهايي جمله دچارند. از آنها به �� كمابيش �� انسانها همه كه خطاست دس�تخوش ناخواس�ته، ي�ا خواس�ته و ناآگاهان�ه ي�ا آگاهان�ه انس�انها، هم�ه كه است اين

ب��ه قي��اس اين از انس��ان داوريه��اي و حكمها باورها، از بسياري و نفس«اند به »قياس.ميشود ناشي كردنها نفس

دچ��اريم، آن ب��ه ���� كم��ابيش ���� انس��انها هم��ة ما و اس��ت قس��م همين از كه ديگري بت عقاي��د مؤي��دهاي يع��ني كلمه دقيق معناي [ به11»دليلتراشي« است. »دليلتراشي«]

»اس��تدالل« و نك��نيم. ف�رق ت��وجهي آن مض��عpفهاي ب��ه ام��ا بي��اوريم، حساب به را خودg و ميكنم عنايت مؤيدات به تنها من دليلتراشي در كه است »دليلتراشي« همين مطلقا

ت�ا دو زن�دگي در اگر كه است آن سادهاش مثال ندارم التفات خود عقيده مضعفات به زن��دگي در ك��ه ناص��ادقي خواب ميلياردها به اما ميكنيم توجه آن به ببينيم صادق خواب

.ميكنيم صادر احكامي اساس اين بر بعد و نميكنيم، توجه ديدهايم و روحي خص��ايص از ناش��ي بلك��ه نيس�تند، عم�ومي و همگ��اني بتها غار: اين دو: بتهاي

كن��د ايج��اد ما در باورهايي است ممكن كه داريم اختصاصاتي آدميان آدمياند. ما فرديg، را آنها تا g ديرباورند انسانها از بعضي بپرستيم. مثال g و مزاجا ب��ه ش��كاكانه رويك��رد طبعا

g ديگ�ر ميكنند. ب�رخي پيدا امور g و لوحن�د س�اده ي�ا ب�اور، خ�وش زودب�اور، مزاج�ا طبع�اg ك��ه نيست اين جز و است ميگويند: اين و [ دارند12جزمگرايانه] گرايشات ال��ف» مثال

.است شده بديهيات نيست« منكر ب »الف بگويد كس هر است« و ب

ب�ه آنه�ا تش�ابه م�وارد ميكنند توجه اموري به وقتي كه هستند گونهاي به انسانها برخيg ديگر برخي و ميآيد چشمشان g ميشوند. و تخالف موارد متوجه بيشتر اتفاقا اينه��ا طبعا

.ميكنند پيدا زندگي در عقيده يا باور تيپ دو مردم همين از يكي هم ما خود كه � مردم با همنشيني اثر در بتها بازار: اين بتهاي: سه

ميگ��يريم ق��رار جم��ع در وق��تي انسانها ما اوقات، از بسياري يعني ميآيند؛ پديد هستيم�g بيكن، فرانسيس از بعد آنكه سادة ميشويم. مثال توهم دستخوش ق��رن در مخصوص��ا

اهميت متوج��ه اف��راد از بس��ياري بيكن زمان در )هرچند كرد پيدا اهميت بسيار بيستم، و معاش��رت اث��ر در يع��ني اس��ت؛ ب��ازاري ام��ري زب��ان چ��ون ك��ه است نشدند( اين آن

g اس�ت آم�ده پدي�د يك�ديگر ب�ا آدميان همنشيني دس�تخوش و »وض�وح« ن�دارد معم�وال طبيعي و روزمره زبان در عامل چهار اين »غموض« است. وجود ايهام« و» ،«»ابهام ب��ا زب��اني نميت��وانيم م��ا چ��ون ديگ��ر، تعبير كنيم. به پيدا خطا عقايد ما كه ميشود باعث و ميده��د فريب را ما كه ميكنيم استفاده زباني از باشيم داشته منطقي � رياضي دقت

فلس��فه ك��لp ه��نر: ميگفت20 قرن اوايل در ميكشاند. ويتگنشتاين نادرستي عقايد به ده��د نشان ميتواند فلسفه يعني دهد؛ نشان زبان از را ما فريبخوردگيهاي كه است اين خودش��ان آدمي��ان ك��ه وج��ودي با و هستيم خورده( زبانمان )فريب فريفته ما چقدر كه

!خوردهاند را آن گول چقدر ساختهاند، را زبان

 

ما كه ميشود اطالق خطاهايي مجموعة به بت نوع تئاتر: اين يا نمايشخانه چهار: بتهاي محص��ول ك��ه خطاه��ايي ميش��ويم. مجموع��ه آنه��ا دچ��ار بزرگانمان از تبعيت به آدميان مقت��دا دليل همين به و ميآيد حساب به بزرگ ما جامعة در كه است كسي هر از تبعيت

د او ب��ه نس��بت ش��ده، ما مقل�د و pن��وع ي��ك اروپ��ايي زبانه��اي تعب��ير ب��ه و ميورزيم تعب�� «Authority »است كرده پيدا ما به نسبت فرهنگي و فكري معنوي، اقتدار يعني.

سياس�ي، ره�بر اخالق، ع�الم ع�ارف، حكيم، فيلس�وف، لب�اس در ميتوانند بزرگان اين را هنرپيش��هها لب��اس ميتوانند امروزه حتي و باشند ديگر لباس هزار يا اجتماعي مصلح

.بپوشند

 

واق��ع، در ميكنيد، گفتگو سينما ستارة يك با زندگي مسائل جدpيترين باب در شما وقتي درس��ت بگوي��د س��خني ه��ر اس��ت، ش��ده سينما ستارة جهتي به چون ميكنيد فكر شما

ي��ك از را س��ؤاالت بزرگ��ترين ت��ا كوچك��ترين از ك��ه هس��ت امك��ان اين بنابراين و است!پرسيد فوتباليست يك يا سينما ستارة ميپرسيدند! خوب قدر شب دربارة فوتباليست يك از ديدم پريشب كه است اين جالب فوتب��ال فوتب��ال ن��ه فوتباليس��ت، مت��دينها و ش��وند شمرده دينشناس فوتباليستها وقتي

.دين دين نه و ميشود

 

كه است اين معنايش چيست، قدر شب معناي: ميپرسيد فوتباليست يك از شما وقتي ب��اب در ميتواند دارد، چابك و چ�ست ماهيچههاي و ميكند حركت خوب پايش كسي اگر

g آن��ان ح��رف و بش��نويم حرف بزرگان از بايد گويي. كند نظر اظهار هم قدر شب حتم��ا.نيست خطابردار و خطاپذير و است صادق و درست

دين س��يطرة ك��ه ه��ايي جامع��ه متفاوتن��د: در مختل��ف جامعهه��اي در بزرگ��ان اين البتهg است بيشتر جامعة مثل جامعهاي دارند. در را شأن اين روحانيون و ديني عالمان طبعا جامعهه�اي باش�ند. در اينگون�ه فوتباليستها سينما، ستارههاي است ممكن امروز غرب.باشند ... اينطور و تجربي علوم عالمان يا سياستمداران است ممكن ديگر

 

كردهايد. چ��ون را خطا همين بپرسيد زندگي معناي مورد در هم انيشتين از وقتي حتي اس��ت اين مث��ل درس��ت بپرسيد او از چيزي چنين اگر و است رياضيدان و فيزيكدان او اظه��ار كارش��ان حيط��ة در ك��دام هيچ چون بكنيد، را سؤال اين كوچه سر لبنياتي از كه

.نكردهاند نظر م��ورد وقت همه كه تئاتر« ميگويد و نمايشخانه »بت بتهايي چنين به جهت اين از بيكن گ��ويي ميكن��د، نگ��اه ص��حنه به هميشه نمايش در انسان كه همانطور و هستند ما توجه

ش�ده دوخت�ه آنه�ا ده�ان و لب ب�ه ما چشمان و گرفتهاند قرار جامعه صحنة در بزرگان.است

اين مقدم��ه دو اين ب��اور و پ��ذيرش ط��بيعي نتيجة كه ميگويم مقدمه دو اين، اساس بر اينك��ه يعني دستوري كنيم. شك دستوري« پيدا »شك نوعي دكارت، تعبير كه، به است ن��ه. ي��ا برس��يم يقين ب��ه شك اين از بعد و كنيم شك امور اين همة در ميتوانيم آيا ببينيم)methodological» شكي چنين دس��توري شك كه داشت توجه دستوري( است. بايد« دستوري است. شك استفهامي و استداللي مزاجي، شك همچون ديگر شكهاي از غير

ب�ه ديگ�ران آنچ�ه تم�ام ك�ه بگذارم اين بر را خود بناي من دارد اشكالي چه اينكه يعني ك�اخي ظ�اهر حس�ب ب�ه آنه�ا اگر حتي دهم، قرار ترديد مورد كردهاند تلقين و القا من

دادهان��د تشكيل را باورهايم خانة كه را آجرهايي دانة دانه ميخواهم باشند. من باشكوه آن ب��ر باش��د هم كلبهاي اگ��ر ح��تي كه بسازم جديدي خانة ترتيب بدين و بيازمايم نو از

ك�ه آنج�ا از ام�ا ميكش�اند، كج�ا به مرا كاخ آن در زندگي نميدانم دارد. من رجحان كاخ س��وء و خط��ا ب��ه ظن آنها به نسبت كه ديگران تلقينات و القائات اساس بر را كلبه اين آن در زن��دگي كه ميدانم ساختهام خودم فهم پاية بر بلكه نساختهام؛ دارم، جهل و نيت.دارد سرنوشتي چه

بخواهي��د اگ��ر و اس��ت مقدم��ه دو آن ب��ه ب��اور نتيج��ة دستوري شك كه كنم تأكيد را اين ك��ه كني��د، ش��ك سپس كرده، باور را مقدمه دو آن ابتدا بايد باشيد داشته اصيل زندگي

ب��ه خودت��ان فهم اس��اس بر بايد است. شما اصيل غير هم شما شك نباشد اينطور اگر نيت س��وء و خط��ا جه��ل، ماالري��اي هن��وز زندهان��د بيكن چهارگان��ة بتهاي كه برسيد اين

ك��ه باشد دستورياي شك مقدمه دو اين به اعتقاد طبيعي نتيجة تا است نشده ريشهكن ت��ك باي��د دلي��ل همين ب��ه و ميگذارم باورهايم بودن نادرست بر را بنا بگوييد: من آن در

وج��ود م��رگ از پس »زن��دگي دارد؟«، وج��ود »خ��دا آي��ا ك��ه ب��بينم و بيازمايم را آنها تك خدا گفتن »سخن انسانها«، از بعضي با نبوت و رسالت وسيلة به خدا ارتباط« »دارد؟

ع��الم ب��ودن »هدفمن��د آنه��ا«، طري��ق از انس��انها هم��ة ب��ه پيامرساني و افراد برخي بانه؟ يا است خلقت« درست نظام بودن »اخالقي زندگي«، بودن »معنادار خلقت«،

ي��ا مؤي��د اس��ت ممكن حاصلش كه كند تأمل نو از ميتواند اينها همة باب در انسان پس به تأمالت از پس اگر ولي است، خوب باشد، كدامش هر و باشد سابق عقيده مضعpف

اين اس��اس ب��ر كردن زندگي است، نادرست شما موروثي عقايد كه رسيديد نتيجه اين.سابق عقايد اساس بر نه است اصيل زندگي جديد عقايد

 

مهم و ك��نيم زندگي خويش فهم اساس بر كه است اين درست فرآيند بگويم ميخواهم ب��ر كه عقيدهاي هر از بايد ما بلكه باشد عقايدي چه فرآيند اين فرآورده و نتيجه نيست.كنيم استقبال ميشود، ما عايد فرآيند اين اساس

درس��ت سابقشان عقايد ديدند گرفتند، پيش در اصيل زندگي وقتي انسانها از بسياريg بوده؛ g ش��كpش از پس ك�رد، ش��ك وقتي غزالي مثال ش��د، تأيي��د عقاي��دش بيش�تر تقريب��ا

g ش��ك از پس ك��رد، ش��ك وقتي اسپينوزا همينطور. اما هم پاسكال از ك��دام هيچ تقريب��ا.نشد تأييد قبلياش عقايد

اس��ت ممكن هم ش��ما و من و داش��تهاند اصيل زندگي غزالي و پاسكال اسپينوزا، پس فرآوردهاي چ��ه ب��ه اص��يل، زن��دگي فرآيند طي از پس اينكه اما كنيم پيدا اصيل زندگي.نشود يا بشود تأييد عقايدتان است ممكن نيست، شده تضمين قبل از برسيم

 

نش��ود تأيي��د عقايدتان اصيل زندگي گرفتن پيش در از پس كه ندارد لزومي حال هر بهg ك��ه است اين قبل با شما االن فرق فقط. گردد تأييد آنها همة است ممكن بلكه ب��ا قبال زن��دگي عقاي��د هم��ان ب��ا االن ولي ب��ود گفته كس فالن چون ميكرديد زندگي عقايد اين

g، اينگونه خودتان چون ميكنيد ميگ�وييم: راهنم�ايي س�وم و دوم سال تا ما يافتهايد. مثال آق��ا ميگ��وييم: چ��ون چرا؟ بپرسد، ما از كسي اگر و است�180 مثلث زواياي مجموعه

همان هم باز ميآورند برهان مطلب اين بر كه نيز است. بعدها گفته معلم خانم يا معلم هيچ در كه شد اقامه من بر برهاني چون ميگوييم بپرسند را دليلش اگر اما ميگوييم را

هم��ان ف��ردا اگ��ر ك��ه اس��ت اين معنايش كنم. اين تشكيك نتوانستم آن مقدمات از يك است« اش��تباه�180 مثلث زواياي »مجموع كه من بگويد: حرف معلم آقا معلم، خانم چ��ون برگرديد؛ خود حرف از شما ولو معتقديم، جمله آن به ميگوييم: ما جواب در بود. است�180 مثلث زواياي مجموع: ميگويد من فهم و شده اقامه برهان مطلب اين بر

در ن��ه اس��ت عقايد تحصيل فرآيند در اصيل غير زندگي با اصيل زندگي تفاوت بنابراين م��ا سابق عقايد است ممكن ميآيند پديد كه عقايدي اين و ميآيند پديد كه عقايدي نفس تجدي��د ن��و از معن��اي ب��ه دس��توري، شك كه ميآيد نظر به ترتيب، نباشند. بدين يا باشند كن��د زن��دگي اينگون��ه كس��ي اگر و است اصيل زندگي مهم مؤلفه نبودن، مقلpد و كردن

ش�اد هم ب�از بينجام�د چ�ه ه�ر ب�ه فرآين�د اين است. پس اميدوار و شاد و دارد آرامش ف��ريب قص��د و كردهام ص��ادقانه تالش اوال،g ك��ه ميكنم حس��اب خود پيش چون هستم؛

g، را ديگري يا خود g نداشتهام. ثانيا عقيده اين به صداقت و جديpت با و كردهام تالش جدا ب�اور نباي�د چ�ون و ميكنم؛ زن�دگي اس�اس آن ب�ر اس�ت واض�ح برايم چون و رسيدهام

وض��وحي و اس��ت رس��يده ارث من ب��ه ديگران از كه كنم چيزهايي فداي را خود واضح.بازنده نه برندهام آيد پيش چه هر و ميكنم عمل چنين ندارد،

ش��دهاند عاي��د اص��يل زن��دگي ي��ك اس��اس ب��ر ك��ه عقايدي با شما اگر گفتهام بارها من وج��ود خ��دا ش��د معلوم هم اگر نكردهايد، ضرر باشد داشته وجود خدا اگر كنيد، زندگي توص��يف چ��نين را آن ويتگنش��تاين ك��ه داري��د ح��التي نكردهايد. شما ضرر هم باز ندارد

كنيد، اصيل زندگي ميكند«. اگر امنيت احساس كه است كسي متدين ميكرد: »انسان چه با و چگونه باشد داشته وجود خدايي اگر ميكنيد. چون پيدا خاطري امنيت چنين يك

كند؟ مخالفت اصيل زندگي با ميتواند استداللي

كم��ال ب��ا ميگويي��د: خ��دايا! من ش��ما داش��ت وج��ود مرگي از پس زندگي و خدايي اگرد چيست، نادرست و درست عقيدة ببينم كه رفتم اين دنبال به جديpت و صداقت pو مقل��

ارزش ب��رايم عم��ومي افك��ار و نب��ودم طلب محب��وبيت و جم��اعت ب��ا همرن��گ و متعب��د اينك��ه ب��ه رس��يدم و رفتم واقعيت دنب��ال ب��ه ج��ديpت و ص��داقت كمال با خودم نداشت؛

چ��ه من از نيس��ت واق��ع ب��ا مط��ابق« اس��ت ب »ال��ف اين اگ��ر است« ح��ال ب »الف!نكردهام كه كوتاهي داشت؟ ميتوان انتظاري

ب��ه را برتراندراس��ل ج��الب جمل��ه و بكش��م پيش را بحث اين من ك��ه نيست وقت هيچ ب��وده حكيمي آدم چق��در ميفهمي��دم ب��ود گفت��ه را جمله يك همين اگر كه نياورم، خاطر.است

داش��ت: گ��اردين روزنامة با مصاحبهاي سالگي،99 در عمرش اواخر در برتراندراسل زن�دگي و خ�دا ميگويي�د كه است سال99 شما پروفسور، پرسيد: جناب او از خبرنگار

ديدي��د و رفتي��د دنيا از اگر حال ميرويد؛ دنيا از هم قريب عن و ندارد وجود مرگ از پسميكنيد؟ چه مرگ، از پس زندگي هم و هست خدا هم كه

و دارد، وجود ميگوييد شما كه خدايي اين خبرنگار، گفت: خانم جواب در برتراندراسلخير؟ يا است عادل باالخره ندارد، وجود ميگويم من

.است عادل كه گفت: البته خبرنگار خانم.نيست مشكلي هيچ باشد عادل گفت: اگر برتراندراسل

!خبرنگار: چرا؟ خانم فيلس��وفاني ادلpة بايد ميگويم: خدايا! يا او به باشد عادل اگر گفت: چون برتراندراسل

و س��ادهلوحتر م��را ذهن ي��ا ميس��اختي، قانعكنن��دهتر ميكردن��د، اثبات را تو وجود كه را ديرب��اور من ذهن بپردازم! اينكه را آنها ادله ضعف تاوان نبايد كه من اين، از زودباورتر

من اگ�ر وگرن�ه كردهاي، درس�ت مرا ذهن خودت چون نيست، من دست كه هم است نيستند قانعكننده ولو �� ادله اين بودم بازار و كوچه مردم مثل زودباور و لوح ساده آدم

.ميشدند قانعكننده هم من براي ��

وس��عش از بيش كس��ي ه��ر از خ��دا كه چرا است؛ درست بسيار حرف اين من نظر به�لrف� نميتواند �ك g الله بخواهد: »الي p نفسا ع�ه�ا«، إال هم ع��ادلي هيچ ك��ه خ��دا، فق��ط ن��ه و و�س�g عادل »اليكلف يعني آيه بخواهد. اين نميتواند «.وسعها االp نفسا

در ج��دpيت و ص��داقت كم��ال با ميگويد: من اينگونه خدا به دارد، اصيل زندگي كه كسي تجمpالت ج�زء هم ك�ردن س��نجيدم. فك��ر را آنه�ا و رفتم ادلpه كردم. سراغ عمل زندگي

وق��تي يع��ني اس��ت زن��دگي تجمpالت ج��زء كردن فكر ما اكثر براي چون �� نبود زندگيام هس��ت، حس��ابي حرف اگر حال �� ميكنيم فكر نداريم ديگري كار هيچ و ميشويم خسته

.قويترم برهان تابع من و نكردهايم؛ زي��ان واق��ع، در ش��ود، عايد زندگي نوع اين اگر كه ميآيد نظرم به بنابراين

.دليل« كنيم »مطالبة كه است اين به زندگي نوع اين شدن عايد اينك��ه يع��ني ميش��ود؛ معلوم است بحث اصل كه معرفتشناسي، به ما نقب كانال اينجا

.كنيم دليل مطالبة بايد عقيدهاي هر براي ما زن�دگي ام�ر كوچك�ترين از نباي�د كني�د دليل مطالبة داريد بنا كه حال نيست شكي البته

g، زندگيتان مهم و درست عقايد سراغ اول بلكه كنيد، شروع كوتاهتر ديواري برويد. مثال ميگويي��د: بگ��ذاريم، آنجا را تلويزيون ميگويد: اين كه همين نكردهايد، پيدا همسرتان از

ك��ه هستند انسانهايي آن شما مشكل نيست؛ اين شما مشكل كه حالي بياور! در دليل را خ��ود زن��دگي اس��اس آن بر هم شما و كردهاند تحميل شما بر را مهم و بزرگ عقايد.كردهايد تنظيم

ه و ميرويم مغ��ازه ت��ا ده سراغ برنج، كيلو يك خريد براي كه ما آيا pميك��نيم، قيمت مظن�� ه و ب��رويم ديگري جاهاي زندگي مسائل خطيرترين و درشتترين براي نبايد pقيمت مظن��

g آيا كنيم؟ ش��ما ب��ه مغ��ازه فالن اينك��ه ص��رف ب��ه را پن��ير كيل��و يك كه است شده واقعا گ��ران را پن��ير مب��ادا ك��ه ميروي��د لبني��اتي ت��ا چن��د سراغ يا بخريد آنجا از است، نزديكتر

اف��راد دس��تترين دم از را عقاي��دتان بزرگ��ترين اس��تداللي چ��ه ب��ا و چگون��ه پس. بخريد ه�زار ض�ررش بيش�ترين ك�ه چ�يزي ب�راي نيس�ت مسخره شما نظر به گرفتهايد؟! آيا

دم از را زن��دگيمان اساس��ي عقاي��د ولي ميزنيم ناخنك و ميرويم جا هزار است، تومان!بودند اينها ما دست دم ميگوييم: خوب و ميگيريم مغازه دستترين و كنيم بررسي كه ميكشاند اينجا به را ما دليل مطالبة و كرد دليل مطالبة بايد بنابراين

g ببينيم دلي��ل س��خني چ��ه و است دليل سخني چه ميآيد؟ حساب به دليل چيزي چه اصالنيست؟

g [13تبليغ��ات] اهل كه ميدانند دليل كساني را مدpعا نيست. تكرار دليل مدعا تكرار مثالg دلي��ل ميگويند: ب��ه است. ميپرسيم: چرا؟ سيب مثل سيب فقط: ميگويند هستند. مثال

ب��از كنن��د تك��رار هم بار صد را مدعا اگر كه است. درحالي سيب مثل سيب فقط اينكه.نياوردهاند دليلي هم

واض��ح و توتول��وژي نيس��ت. اين ديگ��ر ام��ر دلي��ل ام��ري، دلي��ل كرد دقت بايد همچنين عن�وان ب�ه را ام�ر ي�ك دلي�ل زن�دگي، در گاهي و نداريم قبول را آن ما گويي اما است؛ صد در »آب كه كن ميگوييد: ثابت من به شما كنيد ميكنيم. فرض قبول ديگر امر دليل من نگاه با و ميكنم ساعت به نگاه يك ميگويم: من شما به ميآيد«. من جوش به درجه

ميگويي��د: ش��ما هم��ة ك��ردم را كار اين ميريزد. اگر پايين و ميشود پودر ديواري ساعت چ��ون اس��ت درس��تي ميآي��د« ح��رف ج��وش ب��ه درجه صد در »آب ميگفت فالني اينكه

آي��ا نيست. اما نادرست حرفش كند پودر را ديواري ساعت ميتواند نگاه يك با كه آدميg اين g يا است؟ دليل واقعا وجود مرگ از پس زندگي كن ميگوييد: اثبات من به شما مثال

قم جن��وب در اس��ت ته��ران ش��مال در ك��ه را دماون��د ك��وه االن ميگويم: من دارد. من ميگوين��د: پس زمين روي م��ردم اتف��اق ب��ه ق��ريب اك��ثر بكنم را ك��ار اين ميگذارم. اگر

ب��ا او اينك��ه از غاف��ل ميگفت؛ درست دارد وجود مرگ از پس زندگي ميگفت كه فالني اثب�ات ولي دارد ديگ�ران چش�مهاي ق�درت فوق قدرتي چشمش كه كرد اثبات كار اين

.دارد وجود مرگ از پس زندگي كه نكرد ب��ه تب��ديل را آن نمينويس��د، خ��وب ماژي��ك اين كنم اثبات اينكه جاي به من اگر همچنين ماژي�ك »اين چ�ون نمينويس�د، خ�وب ماژي�ك اين كه نكردهام اثبات هنوز كنم خرگوش

.ميخواهد ديگري نمينويسد« دليل خوب ق��ائليم، معل��ول و علت سنخيت به وجودشناسي بحث در كه همانطور ديگر، عبارت به ب��ا باي��د باش��يم. دلي��ل قائ��ل مدلول و دليل سنخيت به بايد هم معرفتشناسي بخش در

معل��ولش ب��ا باي��د علت وجودشناس��ي بحث در ك��ه هم��انطور باش��د، متناس��ب م��دلول هم دليلي ه��ر نميش��ود، چ��يزي ه��ر علت چ��يزي هر كه باشد. همانطور داشته سنخيت

.نميشود مدعايي هر دليل بگ��وييم: آورد ديگري دليل هر اگر و بخواهيم را ادعايش دليل كسي هر از بايد بنابراين

چيست؟ اصليات مدعاي دليل محفوظ، خودش جاي سر اينها همه است نسبي امري دليل يك دليليت كه است اين كرد توجه آن به بايد كه ديگري مطلب

ه عق��ل اين با تو است، كرده قانع را شيرازي صدراي دليل اين كه بگويند نميشود و pكل�� باي��د هم م��را ك��رد قانع را سينا ابن دليلي اگر كه كرد فكر نبايد ميگويي؟ چه گنجشكي

g نكرد قانع مرا اگر و كند، قانع g يا دارد خللي يك من ذهن حتما ك��ار خ��وب من مغ��ز حتما من ب�راي ولي باش�د، قانعكنن�ده دلي�ل ش�ما ب�راي چ�يزي اس�ت ممكن بلك�ه نميكن�د؛

g دليل، بالعكس. قانعكنندگي يا نباشد قانعكننده ك��ه اس��ت مخاطبي ذهن به بسته كامال رد نتوانس��ته هم فيلس��وف فالن را دلي��ل اين گفت، نباي��د و ميش��ود اقامه برايش دليل آن مق��دمات از ت��ا هش��ت ي��ا دو ي��ك، در من نظ��ر به و ندارد ربطي من به كه چرا كند،

.كرد تشكيك ميتوان ش��نيدن از بع��د كه چرا گفت، بايد هميشه كه است حقايقي از چون �� گفتهام بارها من هيچگ��اه ك��ه ���� شود متذكر را آن كسي بايد هم باز و ميبرد خوابمان دوباره حقايق اينpه .نكنيد تعطيل ديگران ماركت سوپر خاطر به را خودتان دك

داش��ته ف��رهنگي � فكري عظيم ماركت سوپر و است بوده بزرگي انسان سينا ابن اگرpهاي يك پلهها راه اين زير هم ما باشد؛ داشته خوب است، بغل قوطي تا چهار داريم، دك

ه اين در نباي�د ريختهايم. م�ا آنه�ا در لوبي�ا و نخ�ود هم مق�داري و گذاش�تهايم هم pرا دك� جنس كس��ي ش��ايد ولي ببن��دد را خود ماركت سوپر سينا ابن كه نميگوييم ببنديم. البته

ك��ه ن��داريم انتظ��ار خريد. البت��ه ما از و نكرد پيدا او ماركت سوپر در را خود نظر موردpه سراغ آدم و عالم همة نميآي��د، م��ا سراغ كسي هست، سينا ابن تا كه چرا بيايند ما دكpه آمد هم كسي اگر باالخره ولي .است باز ما دك

pه كه وقت هر بنابراين ب��از م��اركت س��وپر ي��ك ش��ما كن��ار اينك��ه خاطر به را خودتان دك

نيستند ما بزرگ فالسفة همين اصيل. مگر زندگي نه داريد عاريتي زندگي بستيد شده، از اس��ت: بس��ياري چ��نين ان��د آورده م��رگ از پس زندگي براي كه ادلههايي از يكي كه

چيزه�ايي گ�اهي و ميآين��د نزديكانش�ان خ�واب ب��ه مرگشان از پس ميميرند كه افرادي اينك��ه ميگوين��د: خ��وب، برميدارن��د. بع��د اسراري از پرده و ميگويند هم واقع با مطابق آن ك��ه داش��ته روحي ك��ه ميش��ود مشخص است. بنابراين پوسيده بدنش است معلوم

ك�ه اس��ت اين چيس�ت؟ دلي��ل اين م��ؤداي اس��ت. ميداني��د آم��ده ديگري خواب به روح تصوير شبيهترين تصوير اين xشخص نظر از و است آمده xشخص خواب به تصويري

كند. اين قبول نميتواند احدي هيچ را استدالل است. اين مساوي y با پس است y به است yتصوير به تصوير شبيهترين x نظر از و ميآيد x خواب به تصويري» كه معادله

را آن سينا ابن حال هر به ولي نيست، رياضيداني هيچ قبول مورد« y با است مساوي است ممكن كنم جهد و جدp هم عمر آخر تا من اگر اينكه دليل به آيا است. حاال پذيرفته

pهام بايد نكنم پيدا را سينا ابن فكري عظمت صدم يك ابن حرف اين تازه و ببندم؟ را دك س��ينا ابن دربارة ما وقتي. پنجاه و بيست و ده طراز فيلسوفان به برسد چه سيناست،

كنيم؟ قبول را ده طراز فيلسوف حرف كه داريد انتظاري چه شما ميگوييم چنين

ط��رفي روح��انيون( از )ن��ه ميگفت: كشيش��ان دارد. او عالياي بس��يار جمل��ه گاليل��ه ميگوين��د ديگ��ر طرف از و است؛ عقل داده، شما به خدا كه نعمتي ميگويند: بزرگترين

م��ا از و بيايي��د كني��د تص��ميمگيري آن در خواس��تيد و آم��د پيش ش��ما براي مسألهاي هر بده��د، هدي��ه ش��ما ب��ه ساعتي منpت هزار با كسي كه است اين بپرسيد! مثل كشيشان

ب��ه و بپرس��ي خ��ودم از بايد است چند ساعت بداني خواستي وقت هر بگويد: ولي بعد تنه��ا س��اعت اين ميگ��ويم: پس من و ميگ��ويم را س��اعت تو به نكني. من نگاه ساعتت

ب��ه بفهمم را وقت و كنم نگاه آن به نميتوانم هيچگاه كه ساعتي. است من وبال و وزرميخورد؟ من درد چه

 

ه��ر ولي است عقل است داده شما به خدا كه نعمتي ميگوييد: بزرگترين هم شما حاال منطق اين ماست. آيا با سنگينياش تنها عقل اين بنابراين! بپرسيد ما از بياييد را چيزي«ميشود؟ محسوب نعمت و است

pه بايد ما بنابراين ببينم تا بگو را بگوييم: دليلت هركس به و داريم نگه باز را خودمان دك محض ب��ه ولي داريم؛ اص��يل زن��دگي صورت اين در نه؟ يا كنم قبول را حرفت ميتوانم

چون ميگويد، را اين عمومي افكار چون بزرگاني، از تو چون ميكنم گفتيم: قبول اينكه مردم رضاي چون ميشود، حفظ من محبوبيت چون باشم، جماعت با همرنگ ميخواهم

.نداريد اصيل زندگي ... ديگر و هستيد من مادر و پدر چون ميشود، حفظ زن�دگي ك�رد، اط�اعت م�ادر و پ�در از بايد است گفته كس هر كه كنم عرض هم را اين

از غ��ير اح��ترام ولي نيس��ت م��ادر و پ��در به احترام درستي در شكي ندارد. البته اصيلg اطاعت نف��ر دو اينك��ه ص��رف ب��ه آي��ا ك��رد؟ اطاعت مادر و پدر از بايد چرا است. اصال

!است دليل اين كنم؟ اطاعت آنها از بايد بيايم دنيا به من شدهاند باعثpا كه آمده عدpهاي قول از قرآن در �ا ميگويند: »إن �ا و�ج�د�ن �اءن �مة ع�ل�ي آب ا و� ا pهم ع�ل�ي إن��rار آث���

�دون« ]زخرف: �و� ميگويد: »أو� قرآن [ بعد22م�ه�ت �ان� ل �اؤ�ه�م ك gع�قrلون� آب g؟« ]بقره: الي �ئا ي ش� اينگون�ه م�ا آب�اي ام�ا بودن�د ش�يئا اليعقل�ون آنه�ا آب�اي كه است چطور وقت [ آن170

نيستند؟ ح��رف آنه��ا از باي��د ... هس��تند و بزرگ��ان از چ��ون ك��ه داريم، زي��اد اجداد و آبا اين از ما

اص��يل زن��دگي اينك��ه عالمت ن��داريم. اولين اص��يل زن��دگي ل��ذا و باش��يم داشته شنوي داش��تن اص��يل داريم. زندگي آرامش نه و اميدواريم نه شاديم، نه كه است اين نداريم

:دارد ضرورت ميكنم عرض كه جهتي دو به اين ج��ز راهي باش��يد داش��ته آب��اد درون يك ميخواهيد و داريد توجه درونتان به یک: اگر

نكته اين عرفا يا ميگويم من اينكه صرف به و بيازماييد خودتان هم را اين نيست. البته.نپذيريد فهميدهاند، را

و پرس�تيم بت ك�ه اس�ت دلي�ل اين ب�ه م�ا اجتم�اعي مشكالت اتفاق به قريب دو: اكثر!ميدهند سامان را ما زندگي آنها و هستيم ديگران افكار و آرا مزد و بياجر ی عملة ك�ه انس�انهايي ك�ه چ�را هس�تيم، اصيل زندگي نيازمند مضاعفي نحو به ما ترتيب بدين

تحت جامع��ه كه ميزاني به هم و هستند منتفع خودشان هم هستند اصيل زندگي داراي.ميشود منتفع آنها از گيرد، قرار آنها تأثيركار سرانجام كن چنان خدايا

رستگار ما و باشي خشنود تو

پي‌نوشت‌ها

[1 . ]vicarious[2 . ]authentic[3 . ]gossip.ميگيرد كار به را ناآزموده تعبير سقراط تأثير تحت هايدگر[. 4][5 .]ambiguity باش�م داش�ته ميخواهي�د من از ش�ما كه را باوري كه ميدهد رخ وقتي كردن مثله[. 6]

رخ وق��تي س��اختن باش��م. پنه��ان داش��ته ميخواس��تم خ��ودم ك��ه ميكنم باوري جايگزين من واقعي ب��اور از ش��ما نميگ��ذارم اما ميكنم حفظ را خود يكپارچه روح من كه ميدهد.شويد باخبر

[7 .]principle of social proof[8 .]selfchallenging ب��ر«؛ »عالوه معن��اي ب��ه يا »غير« بگيريم معناي به دون« را »من اينكه به بسته[. 9]

.است آمده معنا دو هر به عربي زبان در چون[10 .]Etymologists[11 . ]rationalization[12 . ]dogmatistic[13 . ]propaganda