Εκπαιδευτικό πρόγραμμα

«Από τα χρόνια τα παλιά

ως τα σημερινά

οι άνθρωποι στον τόπο μας

λατρεύουν την ελιά»

Στην ευρύτερη περιοχή της πόλης μας της Αλεξανδρούπολης, υπάρχουν πάρα πολλοί ελαιώνες κάποιοι απ΄ τους οποίους –όπως οι ελαιώνες της Αρχαίας Μεσημβρίας- έχουν κυριολεκτικά τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και από τους οποίους παράγεται καταπληκτικό ελαιόλαδο και νοστιμότατες ελιές . Οι πιο πολλοί απ΄ τους μικρούς μαθητές μας κάθε χρόνο το Νοέμβριο παίρνουν μέρος στο πανηγύρι που λέγεται ελαιομάζωμα ακολουθώντας είτε τους γονείς τους και τους παππούδες τους, είτε βοηθώντας κάποιον συγγενή τους.

Είναι σίγουρο λοιπόν ότι αυτοί γνωρίζουν το θησαυρό που λέγεται "ελιά" κι ότι στο τραπέζι τους θα υπάρχει πάντα ελαιόλαδο και ελιές. Τι γίνεται όμως με τους μαθητές αλλά και τις οικογένειές τους που δεν έχουν σχέση με όλα αυτά; Γνωρίζουν την αξία του ελαιόλαδου; το έχουν στη διατροφή τους ;τρώνε ελιές;

Παίρνοντας αφορμή από τις κουβέντες των παιδιών που μιλούν για το λιομάζωμα στο οποίο παίρνουν μέρος αυτές τις μέρες, ξεκινάμε την συζήτηση για την ελιά.

Στόχοι του προγράμματος

• Να μάθουν την διατροφική αξία της ελιάς και, των προϊόντων της όπως το λάδι

• Να έρθουν σε επαφή με τη φύση .

• Να κατανοήσουν τη σχέσης της ελιάς με τους ανθρώπους του τόπου μας από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα μέσα από την ενασχόλησή μας με μύθους ,με τα μυστήρια της θρησκείας, με λογοτεχνικά και παραδοσιακά κείμενα.• Να αποκτήσουν εμπειρίες από τον κόσμο των ενηλίκων και ειδικότερα να γνωρίσουν το λιομάζωμα σε παλιότερες εποχές, αλλά και τώρα μέσα από τις δικές τους εμπειρίες.

• Να κατανοήσουν την αξία της ομαδικής εργασίας και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους μέσα από διαλογική συζήτηση.

• Να μάθουν να συνεργάζονται και να αναπτύξουν κριτική σκέψη και υπευθυνότητα.• Να καλλιεργήσουν την δημιουργική έκφραση μέσα από την εικαστική τέχνη (κατασκευές , ζωγραφική), τη θεατρική αγωγή (δραματοποίηση) και τη λογοτεχνία.• Να παρατηρήσουν, να προβληματιστούν να συγκρίνουν, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές

• Να εξοικειωθούν με τις ΤΠΕ ώστε να γίνουν ικανά να χρησιμοποιούν την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και να περνούν τις φωτογραφίες στον υπολογιστή με το σκοπό να δημιουργηθεί ένα power point .• Να κάνουν υποθέσεις και να βγάλουν συμπεράσματα. • Να παραχθεί εκπαιδευτικό και άλλο υλικό σε μορφή έντυπη ή ηλεκτρονική.

• Να γίνει δημοσιοποίηση του προγράμματός μας

Πρώτη Φάση: Αναζήτηση και διερεύνηση του θέματος.

Στην πρωινή συζήτηση στον κύκλο ένα μαθητής αναφέρει ότι το Σάββατο πήγε με τους γονείς του να μαζέψουν ελιές στο κτήμα του παππού του κι ότι πέρασε πολύ ωραία. Τα άλλα παιδιά του κάνουν διάφορες ερωτήσεις κι έτσι ξεκινάει έτσι η συζήτηση για την ελιά και προκαλείται η επιθυμία να μάθουμε «πράγματα» για την ελιά. Γίνεται η διερεύνηση του θέματος και καταγράφουμε τις πρότερες γνώσεις των νηπίων.

Δεύτερη Φάση :Προτάσεις των Νηπίων

Καταγράφουμε τις προτάσεις των νηπίων σχετικά με το τι θέλουν να μάθουν και πώς θα το μάθουν.

Τρίτη Φάση: Υλοποίηση των δραστηριοτήτων

Αρχικά βγαίνουμε στην αυλή και παρατηρούμε τα δυο μικρά δένδρα ελιάς που φυτέψαμε πέρυσι καθώς και το μεγάλο δένδρο που βρίσκεται στην αυλή του γειτονικού Δημοτικού Σχολείου.

Μέσα στην τάξη δημιουργούμε μαζί με τα παιδιά τη γωνιά της ελιάς.Εμπλουτίζουμε τη γωνιά με εικόνες ελιάς ,ελαιόλαδο, ελιές και ότι άλλο σχετικό φέρουν τα παιδιά από το σπίτι τους.

Παιδί και Γλώσσα

1) Συζητάμε με τα παιδιά και βλέπουμε τι ξέρουν σχετικά με την ελιά. Μαθαίνουμε τι καρπό μας δίνει.2) Αναφερόμαστε στον τρόπο που μαζεύουμε τις ελιές. Μαθαίνουμε πώς γινόταν παλιότερα και πώς γίνεται τώρα. Τι είναι το λιομάζωμα.3) Μέσα από διάφορες εικόνες προσπαθούμε να κατανοήσουν τα παιδιά, πως γίνεται το λάδι. Αναφορά στην θρεπτική αξία του λαδιού. Αφού το δοκιμάσουν μιλάμε για διατροφικές συνήθειες προηγούμενων χρόνων και σημερινές.4) Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν τις λέξεις : ελιά –ελαιόλαδο-ελαιομάζωμα ,λιομάζωμα.5) Παίζουμε παιχνίδι με σύνθετες λέξεις όπως : ελαιόλαδο- αραβοσιτέλαιο – ελαιόψωμο - λιόπανο κτλ.6.Αναφερόμαστε στις διάφορες χρήσεις του λαδιού εκτός της μαγειρικής και τη σημασία που έχει στη θρησκεία μας (βάπτισμα, καντήλι…..)

7 )Αναφερόμαστε στον κότινο ,το στεφάνι από κλαδί ελιάς με το οποίο στεφάνωναν τους αθλητές στην αρχαιότητα .

Παιδί και Μαθηματικά

1 Δίνουμε στα παιδιά κλαδάκια από ελιές και τα παιδιά πρέπει να βάλουν τόσες ελιές όσες λένε οι αριθμοί που βρίσκονται μπροστά τους.2. Μετράμε κουκούτσια από ελιές που έχουν φέρει τα παιδιά από το σπίτι. Τα κουκούτσια του κάθε παιδιού είναι μέσα σε ένα κουτάκι. Κάθε παιδί γράφει τον αντίστοιχο αριθμό πάνω στο κουτάκι του. 3.Αφού δοκιμάσουν ελιές διαφόρων ποικιλιών (πράσινες, μαύρες, ξιδάτες, τσακιστές, ανάλατες…) καταγράφουν σε πίνακα διπλής εισόδου ποια ελιά τους άρεσε περισσότερο. Στο τέλος γίνεται η καταμέτρηση και αναδεικνύεται η δημοφιλέστερη ελιά.

Παιδί δημιουργία και έκφραση

1. Τα παιδιά ζωγραφίζουν ελεύθερα το λιομάζωμα.

2.Κάνουν με κολάζ φυσικών υλικών το λιομάζωμα .

3. Κατασκευάζουμε πήλινα αγγεία .4. Δραματοποιούμε το λιομάζωμα. 5.Μαθαίνουμε το παραδοσιακό ποίημα « Ντίλι- ντίλι», κατασκευάζουμε μάσκες για τους ήρωές του και το δραματοποιούμε.

6. Διαβάζουμε το μύθο « Αθηνά και Ποσειδώνας».7. Μαθαίνουμε το αίνιγμα : «Από κλαδάκι κρέμεται , στην αγορά πουλιέται ,το εξωτερικό της τρώγεται το κόκαλο πετιέται.» 8.Μαθαίνουμε την παροιμία : «Βάλε ελιά για το παιδί σου και συκιά για τη ζωή σου.»9. Διαβάζουμε την ιστορία «Μια ελιά στη φάτνη του Χριστού» , τη δραματοποιούμε και αποφασίζουμε να την παρουσιάσουμε στους γονείς ,στη Χριστουγεννιάτικη γιορτή μας.

Παιδί και Περιβάλλον

1. Επισκεπτόμαστε τον ελαιώνα και το ελαιοτριβείο της περιοχής μας

2. Επισκεπτόμαστε τον Αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσημβρίας –Ζώνης όπου παρατηρούμε τα κεραμικά αγγεία που βρέθηκαν και που χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη λαδιού και κρασιού. Παρατηρούμε επίσης τον κλίβανο για το ψήσιμο των κεραμικών.

Παιδί και ΤΠΕ

1.Βλέπουμε στον βιντεοπροβολέα τον πίνακα του Θεόφιλου το «Λιομάζωμα» καθώς και άλλους πίνακες με θέμα την ελιά. Τους παρατηρούμε και προσπαθούμε να τους δώσουμε τίτλο .Στο τέλος η νηπιαγωγός αποκαλύπτει τον τίτλο του κάθε πίνακα.

2.Βλέπουμε στον βιντεοπροβολέα φωτογραφίες από την Αφή της φλόγας της Ελπίδας για τους Αγώνες των Special Olympics ,που έγινε στον Αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσημβρίας στις 4 Σεπτεμβρίου του 2014, και παρατηρούμε την ιέρεια που στεφανώνει τους αθλητές με στεφάνι από κλαδί ελιάς.

3.Βγάζουμε φωτογραφίες κατά την επίσκεψή μας στον ελαιώνα και τον αρχαιολογικό χώρο με σκοπό να τις δείξουμε στους γονείς .

4.Βγάζουμε φωτογραφίες τις φάσεις εξαγωγής του λαδιού και δημιουργούμε ένα power point .Καλούμε τα παιδιά του άλλου τμήματος και τους το προβάλλουμε με τον βιντεοπροβολέα . Το ίδιο θα το παρουσιάσουμε και στους γονείς στην τελική εκδήλωση.

5.Εκτυπώνουμε τις φωτογραφίες και προσπαθούμε να τις βάλουμε στη σωστή σειρά.

Παιδί και αοινωνικό περιβάλλον

1.Καλούμε τη γιαγιά ενός παιδιού η οποία θα μας δείξει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουμε προκειμένου νε ξεπικρίσουν οι ελιές που μαζέψαμε έτσι ώστε να μπορέσουμε να τις φάμε.

2.Καλούμε τη μαμά ενός παιδιού η οποία μας δείχνει πώς γίνεται το ελιόψωμο.Το ψήνουμε και το τρώμε όλοι μαζί .

Τέταρτη φάση :Αξιολόγηση

Στην τελευταία φάση θα προσπαθήσουμε να διαδώσουμε την αξία του ελαιόλαδου και της ελιάς στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου και στις οικογένειές τους. Με τη βοήθεια του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων οργανώνουμε την «Ημέρα της ελιάς» . Καλεσμένοι θα είναι οι μαθητές και οι γονείς των τριών τμημάτων του νηπιαγωγείου (62 μαθητές) καθώς και των δύο τμημάτων του συστεγαζόμενου 5ου Νηπ/γείου (42 μαθητές).Στην εκδήλωση αυτή:

1.Θα προβάλλουμε τις φωτογραφίες που βγάλαμε κατά την επίσκεψή μας στον ελαιώνα και τον αρχαιολογικό χώρο καθώς και συλλογή από πίνακες ζωγραφικής με θέμα την ελιά.

2.Θα προβάλλουμε τις φάσεις της εξαγωγής του λαδιού που φωτογραφήσαμε κατά την επίσκεψη μας στο ελαιοτριβείο .

3.Τα νήπια του ενός τμήματος θα παρουσιάσουν δραματοποίηση του παραδοσιακού ποιήματος «Ντίλι -Ντίλι» ,ενώ τα νήπια του άλλου τμήματος θα δραματοποιήσουν το μύθο του Ποσειδώνα και της Αθηνάς.

4.Οι καλεσμένοι καλούνται να δοκιμάσουν παραδοσιακές νοστιμιές με ελαιόλαδο και ελιές, που ετοίμασαν οι γονείς των νηπίων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

5.Ταυτόχρονα θα υπάρχει έκθεση με τα έργα των παιδιών.

Την επόμενη μέρα θα γίνει με τα παιδιά η αξιολόγηση του προγράμματος .Ακούγονται απόψεις, εντυπώσεις ,συμπεράσματα.

Η επιτυχία του προγράμματος θα εξαρτηθεί από το πόσο ευχαριστημένοι έφυγαν από την εκδήλωση οι καλεσμένοι μας και πόσο αποφασισμένοι είναι να βάλουν την ελιά στη διατροφή τους.

Αριθμός και ηλικία νηπίων που συμμετέχουν

Το πρόγραμμα αυτό θα το υλοποιήσουν τα νήπια δύο τμημάτων με συνολικό αριθμό

41 νήπια και ηλικίες 4,5 έως 6,5 ετών .Θα ξεκινήσει το Νοέμβριο και θα ολοκληρωθεί στα τέλη του Απριλίου.

Προσδοκώμενο αποτέλεσμα

Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι τα νήπια των δύο νηπιαγωγείων και οι οικογένειές τους να μάθουν τη διατροφική αξία της ελιάς και του ελαιόλαδου να τα βάλουν στη διατροφή τους και με τη σειρά τους να τα γνωστοποιήσουν στο ευρύτερο περιβάλλον τους.