บทท 1 บทน า

ทมาและความส าคญของโครงงาน

กระตบขาว เปนภาชนะสานทรงกลมมฝาปด ฐานของกระตบจะทาจากกานตาลขดเปนวงกลม มมากมายหลายขนาด เปนภาชนะทใชบรรจขาวเหนยว ซงเปนอาหารประจาถนของชนชาวอสานและชาวอาเภอหลมเกา

จากการศกษาและสงเกตชวตความเปนอยของชาวอาเภอหลมเกาโดยเฉพาะชาวชนบทจะรบประทานขาวเหนยวเปนสวนใหญ ซงในการรบประทานขาวเหนยวจะตองทาการนงและหากระตบขาวมาเกบขาวเหนยวทนงแลวไวรบประทานทงตอนเชา ตอนกลางวน และตอนเยน แตขาวเหนยวทนงไวตงแตตอนเชาพอถงตอนกลางวนขาวเหนยวทอยในกระตบจะเยนทาใหรบประทานไมอรอยโดยเฉพาะในชวงฤดหนาวขาวจะเยนและแขงมาก จากปญหาดงกลาวผจดทาโครงงานสงเกตเหนวามชาวบานบางกลมไดแกปญหาขาวเหนยวเยนเรวโดยการหาผามาคลมกระตบขาวเหนยวไวเพอเกบความรอนซงกสามารถเกบความรอนไวไดระดบหนงแตผาทคลมไวทาใหยงยากในการนาขาวออกมารบประทานและไมสะดวกตอการเคลอนยาย

คณะผจดทาโครงงานจงมแนวคดวา นาจะหาวธการแกปญหาดงกลาว โดยการพฒนาและดดแปลงกระตบขาวเหนยวเพอใหสามารถเกบความรอนไดนาน สะดวกตอการนาขาวเหนยวออกมารบประทาน และสะดวกตอการเคลอนยาย ดงนนจงไดจดทาโครงงานวทยาศาสตรศกษาประสทธภาพของกระตบขาวเหนยวเกบความรอนขน วตถประสงคของโครงงาน

1. เพอพฒนาประสทธภาพของกระตบขาวใหสามารถเกบความรอนไวไดนาน 2. เพอเปรยบเทยบประสทธภาพการเกบความรอนของกระตบขาวเหนยว

ขอบเขตของโครงงาน 1. ใชผาฝาย อลมเนยมฟรอยด และโฟม เปนสวนประกอบของกระตบขาวเหนยว 2. ใชไมไผสานกระตบขาวเหนยวใหมขนาดเทากน 3. ทาการทดลองเปนเวลา 1 ชวโมง 30 นาท ในหองปฏบตการโรงเรยนเมองราดวทยาคม

เทานน สมมตฐานของการทดลอง

ถาผาฝาย อลมเนยมฟรอยด และโฟม เปนวสดทสามารถเกบความรอนไดด ดงนนเมอนาผาฝาย อลมเนยมฟรอยด และโฟม มาเปนสวนประกอบของกระตบขาวเหนยว นาจะชวยเกบความรอนในกระตบขาวเหนยวไดนาน

2

แบบแผนการทดลอง แบงการทดลองเปน 2 กลม คอ

กลมทดลอง กระตบขาวเหนยวทมผาฝายเปนสวนประกอบ กระตบขาวเหนยวทมอลมเนยมฟรอยดเปนสวนประกอบ กระตบขาวเหนยวทมโฟมเปนสวนประกอบ

กลมควบคม กระตบขาวเหนยวปกต

การก าหนดตวแปร ตวแปรตน ไดแก กระตบขาวเหนยวทมผาฝายเปนสวนประกอบ

กระตบขาวเหนยวทมอลมเนยมฟรอยดเปนสวนประกอบ กระตบขาวเหนยวทมโฟมเปนสวนประกอบ

ตวแปรตาม คอ ความรอนหรออณหภมของขาวในกระตบขาวเหนยว ตวแปรควบคม ไดแก ขนาดของกระตบขาวเหนยว ชนดของขาวเหนยว ปรมาณขาวเหนยว

ทใสในกระตบขาว ระยะเวลาทใชในการนงขาวเหนยว ประมาณนาทใชนงขาวเหนยว สถานทวางกระตบขาวเหนยว ระยะเวลาในการวดอณหภม

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดกระตบขาวเหนยวทสามารถเกบความรอนไวไดนาน 2. มขาวเหนยวทรอน ๆ ไวรบประทานทงตอนเชา กลางวน และเยน 3. ลดคาใชจายในการซอแกสหงตม 4. ชวยสบทอดและอนรกษภมปญญาทองถน

3

บทท 2

เอกสารทเกยวของ

กระตบขาวเหนยว

ภมปญญา หมายถง แบบแผนการดาเนนชวตทมคณคาแสดงถงความเฉลยวฉลาดของบคคลและสงคม ซงไดสงสมและปฏบตสบตอกนมาภมปญญาจะเปนทรพยากรบคคล หรอทรพยากรความรกได วนนจะเสนอภมปญญาของฅนอสานทลายคไปไกลทเดยว เรองของกระตบขาวและกองขาว

กองขาว เปนภาชนะบรรจขาวเหนยวของชาวอสาน ความแตกตางของภาชนะทงสอง อยทรปทรง โดยกองขาวจะมลกษณะคลายกระบง มฝาปด และมขาทาดวยไมเนอแขงเปนฐานแยกสแฉก มความแขงแรงทนทานมากกวา การสานดวยไมไผมความแนนหนา เกบขอบดวยหวายโดยรอบ

กระตบขาว เปนภาชนะสานทรงกลมมฝาปด ฐานของกระตบจะทาจากกานตาลขดเปนวงกลม มมากมายหลายขนาด การสานทาไดงายกวากองขาว เพราะใชตอกไมไผทมความบางออนตว

กองขาวและกระตบขาว เปนภาชนะในการเกบอาหารททรงคณคา มากดวยภมปญญา เกบความรอนไดด ในขณะทยอมใหไอนาระเหยออกไปได ทาใหขาวเหนยวทบรรจอยภายในกระตบ หรอกองขาวไมแฉะดวยไอนา ตางจากกระตกนาแขง (ทดเหมอนจะถกนามาใชแทน กองขาว หรอ กระตบขาว ของพอคาแมคาขายขาวเหนยวสมตาในเมองใหญ) ทจาเปนตองใชผาขาวบางรองอกท กอนบรรจขาวเหนยว ถงกระนน เมดขาวทอยชดรอบขอบกระตกกยงคงแฉะอยด

ภมปญญานมเคลดลบอยท การสานภาชนะเปนสองชน ชนในสดจะสานดวยตอกใหมความหาง (ชองวางระหวางตอกสาน) เลกนอย เพอใหไอนาระเหยออกจากขาวไปสชองวางภายในกอง หรอกระตบขาวได ในขณะทชนนอกสดจะสานดวยตอกทมความชดแนนหนากวา เพอเกบกกความรอนไว ไอนาทมความรอนอยภายในชองวางน จะชวยทาใหขาวเหนยวทอยภายในกระตบ หรอกองขาว ยงคงความรอนไดอกนาน โดยเมลดขาวจะไมมไอนาเกาะ จงไมแฉะเหมอนกบการบรรจในภาชนะพลาสตกยคใหม

4

ในกรณของกระตบขาวจะเหนวาฝาปดและตวกระตบจะมลกษณะทเหมอนกน เพยงแตมขนาดทตางกนเลกนอย ใหสามารถสวมใสกนไดพอด ในสวนตวกระตบจะมฐานรองทาจากกานตาล ขดเปนวงกลม มขนาดเลกกวาตวกระตบเลกนอย ยดดวยหวายใหตดกบตวกระตบ (ปจจบนนใชเชอกไนลอน เพราะหางายราคาถกกวา)

ดวยเทคนคการสานจากภมปญญาไทยน ทาใหผลตภณฑนเปนทยอมรบ และยงคงอยตลอดมา สรางรายไดใหกบชมชนในการสรางงาน และยงสบสานความรของการจกสานไว เชน ทหมบานทงนางโอก อาเภอทรายมล จงหวดยโสธร

5

ไมไผกบวฒนธรรม

คนไทย มชวตความเปนอยทเรยบงาย รกธรรมชาต ยมแยมแจมใสใจด รกศลปะ เสยงเพลงและดนตร มนสยออนโยนออนนอมถอมตนและสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณและสภาพแวดลอมไดเปนอยางดมภมปญญาสามารถนาสงทใกลมอในทองถนมาประดษฐเปนเครองมอใชสอยในชวตประจาวนไดอยางสวยงามโดยเฉพาะไมไผ เปนวตถดบจากธรรมชาตทมนษยนามาใชประโยชนโดยตรงหรอแปรรปใหเปนเครองมอเครองใชในการดารงชวต คนไทยรจกคนเคยและมความผกพนอยางชนดแยกไมออกมาตงแตเกดจนตาย กลายเปนวฒนธรรมสบทอดกนตอมา "ไผ" เปนชอพนธไมพวกหนง พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ กลาววา ไผเปนชอพรรณไมพวกหนง ( Bambusa spp.) อยในวงศ Graminese เปนกอ ลาตนสง และเปนปลองๆ มหลายชนดมากกวา ๑,๒๕๐ ขนด ๕๐ ตระกล เชน ไผจน ไผปา ไผสสก ไผเลยง ไผดา เปนตน ไมไผเปนพนธไมทมลกษณะเฉพาะทแปลกไปจากพชและพนธไมอนๆ เพราะแมวาไผมลกษณะทควรจะเปนตนไม แตไผกลบถกจดเปนหญาประเภทหนง และเปน "หญายกษ" เพราะลาตนสง กลวงเปนปลองๆ หากสงเกตใหดจะเหนวาใบไผคลายกบใบหญา ไผขยายพนธดวยการแตกหนอ เพราะหนงในรอยปไผจงอาจจะออกดอกสกครง และหลงจากออกดอกแลวกตาย ไผจะเตบโตอยางรวดเรวและจะโตเตมทภายในสองเดอน และจะคงขนาดเชนนนไปตลอดชวตของมน ลาตนของไผจะมขนาดเสนผาศนยกลางตงแต ๐.๗ - ๗ นว สง ๑ - ๖๐ ฟต ไผขนไดทงในบรเวณทมอากาศอบอนและอากาศเยนตากวาศนยองศา ไผจงเปนไมทมมากในบรเวณเอเซยและแปซฟค อเมรกาใตบางทองถน

คณลกษณะพเศษของ "ไผ"

1.ไผโตเรวสามารถนามาใชประโยชนไดภายในเวลา ๑ - ๔ ป และใชประโยชนไดทกสวน ตงแตรากไผเปนสมนไพรอยางหนงทใชเปนยารกษาโรคได หนอไผหรอหนอไมใชทาอาหาร กาบหรอใบไผใชหออาหารหรอหมกปย กงและแขนงใชทารว ลาตนใชประโยชนไดสารพดอยาง ตงแตนามาใชปลกสรางทพกอาศยและแปรรปเปนเครองจกสานและเครองมอเครองใชนานาชนดจนถงนามาใชเกยวกบความเชอและพธกรรมตางๆ ตงแตเกดจนตาย ดงนนชาวนาจงมกปลกไผตามหวไรปลายนา และปลกไวรอบๆบาน เพอใชเปนรวบานและปองกนพาย เพราะไมไผจะลตามลมไมหกโคนเหมอนไมอน หากปลกไผไวตามรมแมนาลาคลอง จะชวยชะลอความเรวของกระแสนาไมใหดนพวทะลายงาย นอกจากนไผยงใชเปนอาหารในครวเรอนได

6

2. ไผมลาตนตรงและกลวงคลายหลอดและมปลองขอคนเปนปลองๆ จงใชเปนภาชนะประเภทกระบอก ถวย สาหรบใสของเหลว เชนใชเปนกระบอกนา กระบอกนาตาล ซงใชกนทวไปในหลายประเทศ ลกษณะพเศษของไมไผนสามารถนามาใชสรางอาคารทพกอาศยได โดยนามาทาเปนโครงสรางของบานเรอน ใชเปนพนเรอน ฝาเรอน ใชทารางนา ทอนา และทาเครองดนตรประเภทขลยไดดอกดวย 3. เนอไผเปนเสนตรงมความยดหยนในตวเองและสามารถคนตวสสภาพเดมได เมอนาไมไผมาแปรรปกจะสามารถใชประโยชนไดด เพราะเนอไมไผเปนเสนตรง นามาจกเปนปนบางๆ หรอเหลาเปนเสนไดด จงใชทาเครองจกสานนานาชนดได ทงเครองจกสานทมขนาดใหญ แขงแรงมนคง สาหรบใชงานหนกจนถงเครองจกสานขนาดเลกทมความปราณตบอบบาง และเพราะคณสมบตในทมความยดหยน จงเหมาะทจะใชเปนเครองหาบหรอหาม เชน คาน คนกระสน คนธนและเมอแปรรปเปนตอกกยงมความยดหยนคนรปทรงเดมไดงายจงทาใหภาชนะจกสานททาจากไผมคณลกษณะพเศษตางไปจากภาชนะททาจากวตถดบชนดอน 4. ไมไผมความสวยงามในตวเอง ไมวาจะเปนผวทมสตางๆ กนเมอแหงแลวมกจะมสเหลองอยเชนนนตลอดไป ดวยคณสมบตพเศษน ชาวเอเซยจงใชเหลกหรอโลหะเผาไฟจนรอนแลวเขยนตวอกษรหรอลวดลายลงบนผวไมไผ ( Bamboo Pyrographic ) เชนจนจารกบทกวบนผวไมไผ ชาวญปนใชเขยนชอเจาของบานแขวนไวหนาบานและจารกบทกวแขวนไวสองขางประตเรอนนาชา ( Tea House ) ชาวเกาหลใชเขยนเปนลวดลายบนเครองใช เชนเดยวกบทชาวบาตก ( Batak) ในประเทศอนโดนเซย ใชเหลกเผาไฟ ขด ขด เขยน ลงบนกระบอกไมไผ สาหรบเกบยาหรอทาเปนปฏทน ในขณะทชาวบาหลใชจารลงบนผวไผเปนแผนๆ เพอใชเปนคมภรในศาสนาตน นอกจากไมไผจะมผวสวยแลว เนอไผยงมลกษณะพเศษตางจากเนอไมอนคอ มเสยนยาวขนานกนเปนเสน จงแปรรปเปนเสน เปนปน หรอเหลาใหกลมไดงาย และเมอแกเตมทแลวจะเปนเสนละเอยดแขง มอดแมลงไมกนจนมผกลาววา เครองจกสานไมไผนน ผสานสามารถสานใหเปนรปทรงแปลกๆ แตกตางกนไดมากมาย จนเครองจกสานบางชนมรปทรงและผวสวยงามดจงานประตมากรรมสมยใหมทเดยว

เครองมอเครองใชจากไมไผ

ตะกราหวจงหวดราชบร

งานไมไผทใชเปนเครองมอเครองใชในครวเรอนและชวตประจาวน งานไมไผประเภทนมความเกยวเนองกบชวตมนษยมาชานานและอาจจะเปนเครองใชในครวเรอนทเกาแกทสดอยางหนง เฉพาะอยางยงชาวตะวนออกนน มเครองมอเครองใชททาดวยไมไผมาแตโบราณ เชน ตะเกยบไมไผของจน เปนเครองมอการกนอาหารททาอยางงายๆ แตใชประโยชนไดอยางด กองขาวและกระตบสาหรบใสขาวเหนยวของชาวอสานและชาวเหนอ เปนตวอยางทดซงแสดงใหเหนความชาญฉลาดในการนาไมไผมาแปรรปเปนภาชนะสาหรบใสขาวเหนยวนงไดดเทากองขาวและกระตบทสานดวยตอก

7

นอกจากนยงใชทาเครองใชสอยในครวเรอน เชนตะกรา กระจาด สาแหรก กระบอกเปาไฟ กระชอน ตะเกยบ ชะลอม ทเสยบมด กระบอกเกบสาก ทพพ ชอน ตะหลว ทาพด ตบปงปลา ทาฟน ดามเครองมออนๆ เครองจกสาน ของทระลกเครองเขน ทาโครงรม ไมกวาด ใชเปนไมคายนในการทาการเกษตร เชนไมคาตนสม คาผก คางถว ฯลน ไมไผยงใชเปนหลกปกกองฟาง ใชทาเขงบรรจผลไม บรรจใบชา ของปาตางๆ ทาหนหรอลกบวบหนนเรอนแพลองไมไมใหจม บงก กระพอม เสยม เสอลาแพน ทาทอ ทาโตะ เกาอ และเฟอรนเจอรตกแตงภายในบาน

กองขาวภาคเหนอ

วธการสานกระตบขาว 1. นาปลองไมไผมาตดหวทาย ตดเอาขอออก ผาเปนซกทาเสนตอกกวางประมาณ 2-3 ม.ม. ขดใหเรยบ และบาง 2. นาเสนตอกทไดมาสานเปนรปรางกระตบขาว หนงลกม 2 ฝา มาประกอบกน 3. นากระตบขาวทไดจากขอ (2.) มาพบครงใหเทา ๆ กนพอด เรยกวา 1 ฝา 4. ขนตอนการทาฝาปด โดยจกเสนตอกทมความกวาง 1 นว สานเปนลายตามะกอก และลายขด 5. นาฝาปดหวทายมาตดเปนวงกลม มาใสเขาทปลายทงสองขาง 6. ใชดายไนลอน และเขมเยบเขาดวยกนรอบฝาปดหวทาย 7. นากานตาลทมวนไวมาเยบตดกบฝาลาง ทเปนตวกระตบขาว 8. นากระตบขาวทไดไปรมควนจากฟางขาว เพอกนแมลงเจาะ และเพอความสวยงาม ทนทาน ไมเกดราดา

8

9. นาไมมาเหลาเปนเสนตอก กลมยาวเสนผาศนยกลาง 2-3 ม.ม. ความยาวรอบ บางเทากบ ฝากระตบพนดวยดายไนลอน แลวเยบตดฝาขอบบน เพอความสวยงาม 10. เจาะรทเชงกระตบขาว ดวยเหลกแหลม 2 ร ใหตรงขามกน แลวทาหทฝาดานบน ตรงกบร ทเจาะเชงไว 11. ใชดายไนลอนสอดเขาเปนสายไวสะพายไปมาไดสะดวก จะไดกระตบขาวทสาเรจเรยบรอย สามารถนามาใชและจาหนายได วสดทใชในการสานกระตบขาว

โฟม

โฟมพลาสตกทเราใชกนแพรหลายทกวนน เรยกอกอยางหนงวา โพลสไตรนโฟม

หรอสไตโรโฟม มลกษณะเปนเนอพอง เปนเมดกลมเบยดอดกนแนนอยในแผนโฟม แขงแรง ยดหยนได ใชมดตดแตงได เบา และราคาไมแพง จงนยมใชเปนหบหอกนกระเทอน กนความรอน ใชเปนภาชนะ ใสอาหาร สวนชนดเบามความหนาแนนนอย นยมใชเปนวสดตกแตงเวท และพวงหรด คณสมบตของโฟม

1. ปองกนความรอนและเยน (Most efficient) เนองจากมคาการนาความรอน เพยง 0.0198 W/mk ซงมคาตามากใกลเคยงกบสญญากาศทาให P.U.Foam “ไมสามารถนาความรอนจากทหนงไปอกทหนง ดงนนจงปองกนความรอน / เยน ไดอยางด

2. ปองกนการรวซม เนองจากมคณสมบตเปนเซลปด มคาการซมผานของนาไมเกน 2% จงทาใหนา,ความชนไอนาไมสามารถซมไปยงสวนอนได จงปองกนการรวซม

3. การทนตอกรด- ดาง (Acid&BaseResistant) โฟม PU ไมละลายในกรด-ดาง แอลกอฮอล นามนเครองจงทาใหสามารถปองกนการเสยหายจากสารทกลาวขางตน

4. การทนไฟ,ไมลามไฟ (FireResistant) โฟม PU เปนฉนวนทตดไฟ แตไมลามไฟ เพราะใสสารกนไฟไวถง 15% จงไมเปนเชอเพลงเมอโดนไฟเผา

5. ไมมสารเจอปน ( Non-toxic Irritant) เนองจากเปนฉนวนทแขงตวเปนกอน ไมมกรด-ดางหรอตวทาละลายอยางอนๆ จะมาเปลยนสภาวะจากของแขงเปนของเหลวได จงไมมสาระคายเคอง หรอสารททาใหเกดอาการแพเหมอนใยแกวและใยหนทมโอกาสหลดรวงเปนละอองได

6. ปองกน มด นก หน แมลง ใหเขามาอยอาศย (Vermin Resistant) ไดมการปรบปรงสวนผสมททาใหมด นก หน แมลงไมชอบ สตวเหลานนจงไมเขาไปทารง หรอทาลายฉนวนได

9

7. นาหนกเบาและแขงแรง (Light Weight&Strrength) มนาหนกเบา โดยโฟมขนาด 1 เมตร x 1เมตร x 1 นว จะมนาหนกไมถง 1 กโลกรม จงทาใหไมเพมนาหนกบนตวโครงสราง หรอฐานรากและยงรบนาหนกแรงกดไดด

8. ตดตงงาย (Easy To Install) ในการตดตงผนงสาเรจบโฟม PU ตวโฟม สามารถนามาตดตงไดงายดาย เหมอนการตดตงไมอดหรอแผนยปซม ทวไป ขนตอนไมซบซอน

9. ไมมการยบตวและสวยงามตามแบบสถาปตยกรรม เพราะมความหนาแนนถง 35-50 ก.ก/ ลกบาศกเมตร มลกษณะแขง ไมเสอมสภาพ จงทาใหฉนวนชนดนทนทานไมยบตวและสวยงาม

10. ลดเสยงดง กนเสยง ( Noise Inhibiting ) เพราะมโครงหลงคาภายในเซลลเปนชองอากาศเปนโพรงเรยกวาAir Gap เปนจานวนมาก สามารถลดการพาของเสยง

11. ควบคมการกลนตวเปนหยดนา ( CondensationControl) โฟม PU จะเปนตวกนกลางแยกความรอนและความเยนอยคนละขาง จงทาใหไมเกดการเกาะตวของไอนา

12. ประหยดพลงงาน เนองจากสามารถปองกนการนา การพา และการแผรงสความรอนจากภายนอกถงผนงและหลงคาไดมากกวา 90 % ทาใหอณหภมในหองลดลงจากขางนอกมากกวา 20 องศาเซลเซยส อาจไมจาเปนตองใชเครองปรบอากาศ แตถาใชกจะทาใหหองเยนลงอยางรวดเรว ลดการสญเสยพลงงาน สามารถประหยดไฟฟาไดมากกวา 50 %

13. มประสทธภาพการใชงานในอณหภมท – 70 ถง 100 องศาเซลเซยส 14. โฟม PU มอายการใชงานมากกวา 10 ปโดยไมตองบารงรกษาแตอยางใด (ภายใตการตดตง

ทถกตอง) http://www.uppergroup2007.com (สบคนเมอ 20 สงหาคม 2557)

ผาฝาย

ผาฝายเปนผาทใชกนมากทสด เหมาะกบประเทศทมอากาศรอน เพราะผาฝายสวมใสสบาย ผาฝายไดจากใยฝาย ตนฝายขนไดดในแถบทมอากาศอนและชน ในประเทศเราปลกกนมากทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เมอผลฝายแกจด ผลจะแตกมใยเปนปยขาว เกบมาแยกเอาเปลอกและเมลดออก แลวนาไปปนเปนเสนใยและเสนดาย ทอเปนผนผา ผาฝายมเนอคอนขางเหนยว ไมคอยยดหยน ยบงาย หดงาย ดดซมนาไดด ระบายอากาศและความรอนไดด

คณสมบตของผาฝาย 1.สวมใสสบาย เพราะดดความชนและความรอนไดด 2.มความทนทาน 3.ทนความรอน สามารถตมในนาเดอดได

10

4.ทนดาง 5.ดแลทาความสะอาดงาย

อลมเนยมฟรอยด

อลมเนยมฟรอยดคอ แผนอลมเนยมทนามารดจนบาง อลมเนยมฟอลยสามารถนาไปใชในการยดอายการเกบของผลตภณฑ ใชเปนภาชนะบรรจอาหาร ยา และเครองสาอาง

คณสมบตของอลมเนยมฟรอยด 1. ใชเปนฉนวนปองกนความรอนสาหรบผลตภณฑทตองรกษาอณหภมใหตาหรอสงได 2. ทนความรอน 3. ทาความสะอาดไดงาย

โครงงานทเกยวของ วาสนา โกสมภ และคณะ (2552) ไดทาโครงงานวทยาศาสตรเรอง กระตบขาว รอนรอนจา มจดมงหมายเพอศกษาเปรยบเทยบกระตบขาวทมสวนประกอบของกระตบขาวตางกน จะมผลตอระยะเวลาในการเกบความรอนของขาวเหนยวนงสก ซงศกษาโดยการบรรจขาวเหนยวนงสกดวยกระตบขาวขนาดเทากนแตสวนประกอบของกระตบขาวตางกน แลวจบเวลาในการเกบความรอนของขาวเหนยวนงสก ผลการทดลองปรากฏวา กระตบขาวทมอลมเนยมฟอยล เปนสวนประกอบเกบความรอนของ ขาวเหนยวนงสกไดนานกวากระตบขาวทไมมอลมเนยมฟอยลเปนสวนประกอบ ทาใหประหยดพลงงานและประหยดเวลาในการนามานงใหรอนอกครง อนงค ขวญสน และ ศศธร แหวนชม (2553) ไดทาโครงงานภมปญญาทองถน เรอง กระตบขาวบานดง มจดประสงคเพอ สรางรายไดใหกบครอบครว ลดคาใชจายภายในบาน ไดฝกสมาธ และ มความอดทนมากขน พบวาไดดระตบขาวเปนทยอมรบของคนในหมบานวาสานกระตบขาวสวยงามมากและยงสานไดนารกอกดวย อภศกด สนอย (2553) ไดทาโครงงาน การสานกระตบขาว เพอขยายการทากระตบขาว เพอไดรถงการทากระตบขาว และเพอไดอนรกษการทากระตบขาว พบวาไมไผสามารถนามาสานกระตบขาวไดอยางสวยงาม

11

บทท 3 วสดอปกรณและวธด าเนนการ

วสดอปกรณ

1. ไมไผ 2. ผาฝาย 3. โฟม 4. อลมเนยมฟรอยด 5. ขาวเหนยว 6. หวดและหมอนง 7. เทอรโมมเตอร 8. เครองชง 9. เตาแกส

วธทดลอง ตอนท 1 การสานกระตบขาว 1. นาไมไผมาจกเปนตอกเพอใชสานกระตบขาวทมขนาดเทากนจานวน 4 ใบ 2. นาตอกทไดมาสานกระตบขาว จานวน 4 ใบ ดงน

2.1 สานกระตบขาวโดยบดวยผาฝายในกระตบขาว จานวน 1 ใบ 2.2 สานกระตบขาวโดยบดวยอลมเนยมฟรอยด จานวน 1 ใบ 2.3 สานกระตบขาวบดวยโฟม จานวน 1 ใบ 2.4 สานกระตบขาวดวยไมไผปกต จานวน 1 ใบ

ตอนท 2 เปรยบเทยบความรอนของขาวในกระตบขาวเหนยวทง 4 ใบ 1. แชขาวเหนยวไวสาหรบนง ประมาณ 3 ชวโมง 2. นาขาวเหนยวทแชไวมานงใหสกใชเวลาประมาณ 30 นาท 3. เตรยมกระตบขาวเหนยวทสานจากไมไผทง 4 ใบ ไวเพอใสขาวเหนยวทนงสกใหม ๆ 4. ชงขาวเหนยวปรมาณเทากนใสลงในกระตบขาวทง 4 ใบ

5. วดอณหภมของขาวเหนยวในกระตบขาวทง 4 ใบ ทก ๆ 15 นาท และสงเกตลกษณะของขาวเหนยว ทอยในกระตบ ทง 4 ใบ 6. ทาการทดลองซาขอ 1-5 จานวน 3 ครง บนทกผลการทดลอง

7. นาอณหภมทบนทกไวทง 3 ครงมาหาคาเฉลย

12

บทท 4 ผลการทดลอง

ผลการทดลอง เมอนาขาวทนงสกใหม ๆ ชงนาหนกใหเทา ๆ กน แลวใสในกระตบขาวเหนยวทง 4 ใบ แลววดอณหภมทก ๆ 15 นาท ไดผลดงแสดงในตาราง ตารางท 4.1 แสดงอณหภมของขาวเหนยวในกระตบขาวเหนยวทง 4 ใบ ในระยะเวลา 1 ชวโมง30 นาท ชนดของกระตบ ขาวเหนยว

เวลาทวดอณหภม(นาท)

อณหภมของขาวในกระตบ ขาวเหนยว (องศา

เซลเซยส)

อณหภมเฉลย (องศาเซลเซยส)

ลกษณะขาวเหนยว

ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3

กระตบ ขาวเหนยวปกต

0 72 72 72 72.00 ขาวเหนยวนมและ รอน 15 61 60 61 60.67 ขาวเหนยวนมและ รอน 30 51 53 52 52.00 ขาวเหนยวนม และรอน 45 47 47 45 46.33 ขาวเหนยวนม และรอน 60 43 44 43 43.33 ขาวเหนยวนม และอนเลกนอย 75 40 41 41 40.67 ขาวเหนยวเรมเยนและแขง 90 37 38 37 37.33 ขาวเหนยวเยนและแขง

รวมเฉลย 50.47 กระตบขาว บดวยผาฝาย

0 72 72 72 72.00 ขาวเหนยวนมและ รอน 15 70 68 72 70.00 ขาวเหนยวนมและ รอน 30 67 65 68 66.67 ขาวเหนยวนมและ รอน 45 59 60 59 59.33 ขาวเหนยวนมและ รอน 60 50 52 51 51.00 ขาวเหนยวนมและ รอน 75 46 45 47 46.00 ขาวเหนยวนมและ รอน 90 40 42 43 41.67 ขาวเหนยวนม และอน

รวมเฉลย 58.10

13

ชนดของกระตบ ขาวเหนยว

เวลาทวดอณหภม(นาท)

อณหภมของขาวในกระตบ ขาวเหนยว

(องศาเซลเซยส)

อณหภมเฉลย (องศา

เซลเซยส)

ลกษณะขาวเหนยว

ครงท1 ครงท 2

ครงท 3

กระตบขาวบดวยโฟม

0

72

72

72 72.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

15

70

71

69 70.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

30

68

68

67 67.67

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

45

65

64

64 64.33

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

60

57

58

58 57.67

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

75

53

54

54 53.67

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาวมไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

90 50 51 51 50.66 ขาวเหนยวนมและ รอน รวมเฉลย 62.29

กระตบ ขาวบดวยอลมเนยม ฟรอยด

0

72

72

72 72.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

15

70

71

72 71.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

30

68

68

70 68.67

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

45

65

64

63 64.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

60

58

60

59 59.00

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

75

55

53

52 53.33

ขาวเหนยวนมและ รอน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

90

52

49

50 50.33

ขาวเหนยวนมและ อน ดานขางกระตบขาว มไอนา ทาใหขาวดานขางกระตบแฉะเลกนอย

รวมเฉลย 62.62

14

บทท 5 สรปและอภปรายผลการทดลอง

สรปผลการทดลอง จากผลการทดลองกระตบขาวเหนยวทบดวยอลมเนยมฟรอยด สามารถเกบความรอนของขาวเหนยวไวไดนานทสด รองลงมา คอ กระตบขาวเหนยวบดวยโฟม และกระตบขาวทบดวยผาฝาย ตามลาดบ สวนลกษณะของขาว เมอสงเกตพบวากระตบทบดวยผาฝายขาวจะมลกษณะเหนยวนมและแหง สวนขาวในกระตบขาวทบดวยโฟมและอลมเนยมฟรอยด ขาวจะมลกษณะเปยกและแฉะบรเวณขอบกระตบเพราะมนาเกาะอย สวนกระตบทสานดวยไมไผอยางเดยว ขาวเหนยวในกระตบขาวเหนยวจะเยนเรวกวากระตบทง 3 ใบ แสดงวากระตบขาวเหนยวบดวยอลมเนยมฟรอยด โฟม และผาฝายสามารถเกบความรอนในกระตบขาวไดจรง สามารถนามาใชในชวตประจาวนได เปนไปตามสมมตฐานทตงไว อภปรายผลการทดลอง

จากผลการทดลองกระตบขาวเหนยวทสานดวยไมไผบดวยอลมเนยมฟรอยด โฟม และผาฝาย สามารถเกบความรอน ของขาวเหนยวไวไดนานกวากระตบขาวเหนยวปกต ดงน กระตบขาวปกตสามารถเกบความรอนไวไดทอณหภมเฉลย 50.47 องศาเซลเซยส กระตบขาวบดวยผาฝายสามารถ เกบความรอนไวไดทอณหภม 58.10 องศาเซลเซยส กระตบขาวทบดวยอลมเนยมฟรอยดสามารถ เกบความรอนไวไดทอณหภม 62.29 องศาเซลเซยส และกระตบขาวเหนยวทบดวยโฟมสามารถ เกบความรอนไวไดทอณหภม 62.62 องศาเซลเซยสและขาวเหนยวทอยในกระตบมลกษณะเหนยว นม และรอนอยตลอดเวลา แสดงวากระตบขาวเหนยวทบดวยอลมเนยมฟรอยด สามารถเกบความรอนไวไดนานทสด รองลงมาคอ กระตบขาวเหนยวบดวยโฟม และกระตบขาวทบดวยผาฝาย ตามลาดบ

ขอเสนอแนะ 1. ในการออกแบบกระตบขาวอาจใชวสดอน ๆ เชน เชอกไนลอน ตนกก หรอตนผกตบชวา ในการสานกระตบขาวเหนยวกได

2. ในการใชวสดบภายในกระตบขาวอาจใชผาดายดบ ผาสาล แทนผาฝายได 3. อาจทาการศกษาชนดของผาทใชบภายในกระตบขาวเหนยวเพมเตมได 4. ควรนาผามาบภายในกระตบขาวทบดวยอลมเนยมฟรอยด และโฟมเพอ เปนการดดซบไอนา

15

บรรณานกรม ชาตร เกดธรรม. เทคนคการสอนโครงงานวทยาศาสตร. ศนยพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตร. เอกสารอดสาเนา, 2548. จฬาภรณราชวทยาลย.โรงเรยน.ตวอยางบทคดยอโครงงานวทยาศาสตรประเภทสงประดษฐ.ชลบร. เอกสารอดสาเนา, 2552. วาสนา โกสมภ และคณะ (2552). กระตบขาว รอนรอนจา. เขาถงไดจาก : http:// sites.google.com/site/bannongsan/khorng-ngankar-tha-kratib -khaw-rxn/ (วนทคนหาขอมล : 30 กนยายน 57) สวทย วรรณศร.เทคนคการท าโครงงานนกเรยน.คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย.มหาวทยาลย ราชภฏเพชรบรณ. เอกสารอดสาเนา.2554. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. คมอการเขยนรายงานโครงงานวทยาศาสตร คณตศาสตรและคอมพวเตอร. มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ. เอกสารอดสาเนา ประกอบการอบรมเชงปฏบตการการทาโครงงานวทยาศาสตรตามแนวพระราชดาร เศรษฐกจพอเพยง,2555. อนงค ขวญสน และ ศศธร แหวนชม (2553). กระตบขาวบานดง. เขาถงไดจาก : http:// www.l3nr.org/posts/458003/ (วนท คนหาขอมล : 30 กนยายน 57) อภศกด สนอย (2553). การสานกระตบขาว. เขาถงไดจาก : http:// http://aphisak999.wordpress.com/2012/09/21/ (วนท คนหาขอมล : 23 กนยายน 57)

16

ภาคผนวก

17

วธการสานกระตบขาว 1. 2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

9. 10.

18

ภาพการทดลองเพอศกษาอณหภมในกระตบขาวเหนยวทง 4 ใบ

1. 2.

3. 4.

19

รายงานโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลอง เรอง กระตบขาวเหนยวเกบความรอน

โดย 1. เดกหญงกลยรตน ทรายค า 2. เดกหญงพาวตา ค าสข 3. เดกหญงไพลน แสนแกว

ครทปรกษา

1. นางชโลธร กรตศกดกล 2. นางกมลวรรณ บญสวน

โรงเรยนเมองราดวทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 40

รายงานฉบบนเปนสวนประกอบของโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลอง ระดบชนมธยมศกษาตอนตน เนองในงานศลปหตถกรรมนกเรยนครงท 64

วนท 9 – 10 ตลาคม 2557

20

โครงงานวทยาศาสตร เรอง กระตบขาวเหนยวเกบความรอน

โดย 1. เดกหญงกลยรตน ทรายค า 2. เดกหญงพาวตา ค าสข 3. เดกหญงไพลน แสนแกว

ครทปรกษา 1. นางชโลธร กรตศกดกล

2. นางกมลวรรณ บญสวน

โรงเรยนเมองราดวทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 40

21

โครงงานวทยาศาสตร เรอง กระตบขาวเหนยวเกบความรอน โดย

1. เดกหญงกลยรตน ทรายค า 2. เดกหญงพาวตา ค าสข 3. เดกหญงไพลน แสนแกว

ครทปรกษา นางชโลธร กรตศกดกล นางกมลวรรณ บญสวน

โรงเรยนเมองราดวทยาคม อ าเภอหลมเกา จงหวดเพชรบรณ

บทคดยอ

โครงงานวทยาศาสตร เรอง กระตบขาวเหนยวเกบความรอน เปนโครงงานวทยาศาสตร ประเภททดลอง มวตถประสงค เพอศกษาวธการสานกระตบขาว เพอพฒนาประสทธภาพของ กระตบขาวใหสามารถเกบความรอนไวไดนาน และเพอเปรยบเทยบประสทธภาพการเกบความรอนของกระตบขาวเหนยว การทดลองแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 การออกแบบและการสานกระตบ ขาวเหนยว ตอนท 2 เปรยบเทยบประสทธภาพการเกบความรอนของขาวในกระตบขาวเหนยว ผลการศกษาพบวา กระตบขาวเหนยวทบดวยโฟม สามารถเกบความรอนของขาวเหนยวไวไดนานทสด รองลงมา คอ กระตบขาวเหนยวบดวยอลมเนยมฟรอยด และกระตบขาวทบดวยผาฝาย ตามลาดบ สวนลกษณะของขาว เมอสงเกตพบวากระตบทบดวยผาฝายขาวจะมลกษณะเหนยวนมและแหง สวนขาวในกระตบขาวทบดวยโฟมและอลมเนยมฟรอยด ขาวจะมลกษณะเปยกและแฉะบรเวณขอบกระตบเพราะมนาเกาะอย สวนกระตบทสานดวยไมไผอยางเดยว ขาวเหนยวในกระตบขาวเหนยว จะเยนเรวมากกวากระตบทง 3 ใบ แสดงวากระตบขาวเหนยวบดวยโฟม อลมเนยมฟรอยด และผาฝายสามารถเกบความรอนในกระตบขาวไดจรง สามารถนามาใชในชวตประจาวนได เปนไปตามสมมตฐานทตงไว

22

กตตกรรมประกาศ โครงงานวทยาศาสตร เรอง กระตบขาวเหนยวเกบความรอน จดทาขนเพอพฒนาประสทธภาพของกระตบขาวใหสามารถเกบความรอนไวไดนาน และเพอเปรยบเทยบประสทธภาพการเกบความรอนของกระตบขาวเหนยว คณะผจดทาโครงงานหวงเปนอยางยงวาโครงงานนคงจะมประโยชนกบผทสนใจ และเปนแนวคดในการพฒนากระตบขาวเหนยวเกบความรอน หากการทาโครงงานนมขอบกพรอง โปรดชแนะเพอจะไดนาไปปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน ขอขอบพระคณนายเสร เปรมปรด ผอานวยการโรงเรยนเมองราดวทยาคม นางบศภรณ คาแกว รองผอานวยการโรงเรยนเมองราดวทยาคม ทใหการสนบสนนและเปนกาลงใจ ในการจดทาโครงงานในครงน ขอขอบคณ นางชโลธร กรตศกดกล และนางกมลวรรณ บญสวน ทใหคาปรกษา แนะนา ในการจดทาโครงงานใหสาเรจลลวงไปดวยดไว ณ โอกาสน

คณะผจดทาโครงงาน

23

สารบญ เรอง หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ข สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ จ บทท 1 บทนา แนวคดและทมาของความสาคญ 1 วตถประสงค 1 ขอบเขตของโครงงาน 2 สมมตฐานการทดลอง 2 การกาหนดตวแปร 2 นยามศพทเฉพาะ 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2 บทท 2 เอกสารทเกยวของ กระตบขาวเหนยว 3 ไมไผ 6 โฟม 6 อลมเนยมฟรอยด ผาฝาย โครงงานทเกยวของ บทท 3 วสดอปกรณและวธดาเนนการ วสดอปกรณ 7 วธทดลอง 7 บทท 4 ผลการทดลอง 9 บทท 5 อภปรายและสรปผลการทดลอง 12 บรรณานกรม ภาคผนวก

24

สารบญตาราง

เรอง หนา ตาราท 4.1 แสดงอณหภมของขาวเหนยวในกระตบขาวเหนยวทง 4 ใบ ในระยะเวลา 1 ชวโมง 30 นาท 12

25

สารบญภาพ เรอง หนา ภาพแสดงขนตอนการสานกระตบขาว 15 ภาพแสดงขนตอนการทดลองหาประสทธภาพการเกบความรอนของกระตบขาวเหนยว 16