ΠεριεχόμεναΑ....................................................................................................................................................... 3

Άγις Στίνας.....................................................................................................................................3

Ζωή και ιδεολογία............................................................................................................3

Μικρασιατική Εκστρατεία..........................................................................................3

Μέσα στο ΚΚΕ....................................................................................................................3

Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ και ομάδα Μπολσεβίκος..................3

Δικτατορία του Μεταξά................................................................................................4

Κατοχή και Δεκεμβριανά..............................................................................................4

Εμφύλιος πόλεμος............................................................................................................4

Τελευταία χρόνια και υστεροφημία........................................................................4

Αλγόριθμος................................................................................................................................... 5

Δημιουργία αλγορίθμου.................................................................................................5

Κριτήρια αλγορίθμου......................................................................................................5

Περιγραφή και αναπαράσταση..................................................................................6

Βασικές εντολές................................................................................................................6

Τυποποιημένοι αλγόριθμοι[..........................................................................................7

Εφαρμογή των αλγορίθμων.........................................................................................7

Αναρχισμός...................................................................................................................................8

Ιστορικό................................................................................................................................8

Τύποι αναρχισμού...........................................................................................................11

Μαρξισμός και αναρχισμός]......................................................................................15

Αποδόμηση.................................................................................................................................16

Ιστορία................................................................................................................................ 16

Ατομοκρατία................................................................................................................................17Γ...................................................................................................................................................... 17

Γλωσσολογικός δομισμός............................................................................................................17

Δ..................................................................................................................................................... 18

Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός.................................................................................................18

Σύγκριση με άλλους τύπους δημοκρατικής λήψης αποφάσεων................19

Οι βασικές αρχές.............................................................................................................19

Το ιδρυτικό κείμενο......................................................................................................19

Η εφαρμογή στη Σοβιετική Ένωση και στον υπόλοιπο κόσμο...................19

Σήμερα................................................................................................................................. 20

Ι.......................................................................................................................................................20

Ιδεατόν........................................................................................................................................ 20

Κ..................................................................................................................................................... 20

Ιμμάνουελ Καντ...........................................................................................................................20

Βιογραφία....................................................................................................................................20

Ο Καντ και η φιλοσοφία του........................................................................................................20

Καντιανή Ηθική........................................................................................................................21

κομφορμιστής..............................................................................................................................22

Μ.....................................................................................................................................................22

Μπουρζουαζία.............................................................................................................................22

Ν..................................................................................................................................................... 23

Ντεφαιτισμός.............................................................................................................................23

Ο.....................................................................................................................................................23

Οντολογία....................................................................................................................................23

Ουσιοκρατία................................................................................................................................23

Π..................................................................................................................................................... 23

Προλεταριακός διεθνισμός..........................................................................................................23

Προσωποκρατία..........................................................................................................................24

Ρ..................................................................................................................................................... 24

Ρεβιζιονισμός..............................................................................................................................24

Ρεφορμισμός...............................................................................................................................24

Σ..................................................................................................................................................... 25

Ζαν-Πωλ Σαρτρ...........................................................................................................................25

Βιογραφικά στοιχεία....................................................................................................25

Σκέψη...................................................................................................................................27

Πολιτικές θέσεις του Σαρτρ για διάφορα ζητήματα...................................................................27

Τ Αλεξίς ντε Τοκβίλ....................................................................................................................27

Η ζωή του....................................................................................................................................28

Ταξίδια.........................................................................................................................................28

Υπουργός εξωτερικών (1849).....................................................................................................29

Θάνατος (1859)...........................................................................................................................30

Έργα του.....................................................................................................................................30

Η άποψή του το 1841 για την κατάκτηση της Αλγερίας..............................30

Η αντίθεση του στην εισβολή στην Καμπυλία..................................................31

Έκθεση για την Αλγερία (1847)...............................................................................32

Απήχηση των ιδεών του...............................................................................................32

Τροτσκισμός................................................................................................................................32

Ορισμός...............................................................................................................................33

Ο μύθος του τροτσκισμού...........................................................................................33

Εκφυλισμένο εργατικό κράτος.................................................................................34

Ιδρύοντας την Τέταρτη Διεθνή................................................................................35

Ο τροτσκισμός κερδίζει λαϊκή υποστήριξη........................................................36

Ο τροτσκισμός σήμερα.................................................................................................36

Υ..................................................................................................................................................... 37

Υπαρξισμός.................................................................................................................................37

Όρος και πλαίσιο............................................................................................................37

Υπαρξισμός και ελευθερία..............................................................................................38

Φ.....................................................................................................................................................38

Φιλελεύθερη δημοκρατία.............................................................................................................38

Χ..................................................................................................................................................... 39

Μάρτιν Χάιντεγκερ.......................................................................................................................39

Φυσιογνωμία του έργου του.......................................................................................39

Είναι και Χρόνος.............................................................................................................39

Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ..............................................................................................39

Βιογραφικά στοιχεία....................................................................................................40

Θέσεις.................................................................................................................................. 40

ΑΆγις ΣτίναςΟ Άγις Στίνας, (με πραγματικό όνομα Σπύρος Πρίφτης) ήταν πολιτικό στέλεχος του ΚΚΕ και στη συνέχεια του τροτσκισμού και ιδεολόγος του ντεφαιτισμού. Στο τέλος της ζωής του ήταν κοντά στον αναρχισμό

Ζωή και ιδεολογία

Γεννήθηκε στο χωριό Σπαρτύλας της Κέρκυρας το 1900. Άνηκε σε ευκατάστατη οικογένεια αλλά ξόδεψε την περιουσία του στην πολιτική του δράση. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Μέση Εμπορική Σχολή, στην ηλικία των 14-15 ετών, ήρθε σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες, συμμετέχοντας στη νεολαία της Σοσιαλιστικής Ομάδας της Κέρκυρας.[2] Από 18 χρονών, όπως λέει ο ίδιος, αφιέρωνε τον εαυτό του στο απελευθερωτικό κίνημα της εργατικής τάξης.[3] Το Μάιο του 1920, κλείνοντας τα 20, έχει το δικαίωμα να εγγραφεί επισήμως στο ΣΕΚΕ.[3] Η ομάδα στην οποία συμμετείχε ήταν ένας από τους συνιδρυτικούς πυρήνες στην ίδρυση του ΣΕΚΕ, το 1918, ενώ ήταν από τα πιο δραστήρια στελέχη προς αυτήν την κατεύθυνση.[4]

Μικρασιατική Εκστρατεία

Ως μέλος του κόμματος έδρασε στο Μικρασιατικό Μέτωπο και κατά τα γεγονότα της Ανατολικής Θράκης. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, συνέβαλε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών. Για τη δράση του αυτή καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε θάνατο, επί κυβέρνησηςΠλαστήρα [5]  αλλά εξορίστηκε και φυλακίσθηκε.

Μέσα στο ΚΚΕ

Στη συνέχεια ανελίχθηκε μέσα στην ιεραρχία του κομμουνιστικού κόμματος ως ένα σημαντικό στέλεχος. Υπήρξε υποψήφιος βουλευτής ΚΚΕ του Νομού Κερκύρας (1926), γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και γραμματέας της περιφέρειας Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Το 1931 διαγράφεται από το ΚΚΕ, δεδομένης της διαφωνίας του με την καθαίρεση της Κεντρικής Επιτροπής και τον διορισμό νέας, με επικεφαλής τον Νίκο Ζαχαριάδη, ύστερα από επέμβαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς.[2].

Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ και ομάδα Μπολσεβίκος

Πριν ακόμη από την έξοδό του από το ΚΚΕ είχε σχέση με την Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ(ΛΑΚΚΕ), φράξια στον αρχειομαρξισμό, στην οποία γίνεται στέλεχος και διαγράφεται λόγω του ότι έθετε ζητήματα δημιουργίας κομμάτων που δεν θα κάνουν αντιπολίτευση στο ΚΚΕ αλλά θα έχουν ανεξάρτητη δράση. Το 1932 συνελήφθη από τις αρχές ξανά και στάλθηκε στην Κέρκυρα για κάποια ερημοδικία. Εκεί ασχολείται με την τοπική

αυτοδιοίκηση ως εκλεγμένος πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου του χωριού του, προσπαθώντας να εφαρμόσει φιλεργατική και αντιφασιστική πολιτική. Ωστόσο τον Μάρτιο του 1935, μετά τη δημιουργία της ομάδας Μπολσεβίκος της οποίας ήταν επικεφαλής ο Γιώργης Βιτσώρης [6] , ο Στίνας θα προσχωρήσει σε αυτήν αφού πρώτα μετακομίσει στην Αθήνα. Μετά το Κίνημα 1ης Μαρτίου 1935 υποστηρίζει κριτικά τους Δημοκρατικούς αξιωματικούς και αυτό θα είναι αιτία διάσπασης της ομάδας του, καθώς και προσχώρησης μελών από την οργάνωση του Παντελή Πουλιόπουλου και τη δημιουργία της νέας οργάνωσης Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση με εφημερίδα το Εργατικό Μέτωπο. Στις εκλογές του 1936 συμμετείχε μετωπικά μαζί με την οργάνωση του Πουλιόπουλου, λαμβάνοντας 296 ψήφους. Στα γεγονότα του 1936 θα υποστηρίξει την ανάγκη για γενική απεργία.

Δικτατορία του Μεταξά

Στη Δικτατορία του Μεταξά η οργάνωσή του συνέχισε τη δράση της εκδίδοντας παράνομα εφημερίδα και προκηρύξεις. Στις 6 Απριλίου του 1937 ο Στίνας συλλαμβάνεται από την ειδική ασφάλεια και βασανίζεται για να αποκαλύψει την παράνομη έδρα της οργάνωσης, χωρίς κάποιο αποτέλεσμα. Θα σταλεί στις φυλακές της Αίγινας και της Ακροναυπλίας, όπου το 1937 θα διαμορφώσει τη θέση ενάντια στην υπεράσπιση της ΕΣΣΔ στον διαφαινόμενο επόμενο πόλεμο.

Κατοχή και Δεκεμβριανά

Με την βοήθεια του αντιστασιακού Μητροπολίτη Καρύστου Παντελεήμονα, ο Άγις Στίνας απέδρασε από την Εύβοια όπου είχε μεταχθεί και φτάνει στην Αθήνα όπου συμμετέχει μαζί με τους ελεύθερους συντρόφους του στην ανασυγκρότηση της ομάδας του. Η θέση του στα διαδοχικά κόμματα που συμμετείχε - Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Διεθνιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Διεθνιστικό Επαναστατικό Κόμμα Ελλάδας - ήταν ότι το ΚΚΕ ήταν εθνικιστικό κόμμα που εξέφραζε τα συμφέροντα της αστικής τάξης και του βρετανικού ιμπεριαλισμού: (Το ΚΚΕ) εξαπατά την εργατική τάξη, την κρατά δεμένη στο άρμα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και της εμπνέει το πιο κτηνώδες εθνικιστικό μίσος ενώ η πλευρά των κατοχικών δυνάμεων ήταν όργανο του γερμανικού ιμπεριαλισμού. Για τη δράση των αντάρτικων σχηματισμών είχε τη θέση ότι δίνουν αφορμές στο κράτος για να χρησιμοποιεί αυταρχικά μέτρα εναντίον του λαϊκού κινήματος. Στα Δεκεμβριανά κατηγόρησε το ΕΑΜ ότι κάνει σταλινικό πραξικόπημα. Συνέπεια και αυτού ήταν ο ΕΛΑΣ και η ΟΠΛΑ θα επιτεθούν εναντίον τους.[7].

Εμφύλιος πόλεμος

Συμμετέχει στο ενοποιητικό συνέδριο των τροτσκιστικών κομμάτων το 1946 που θα δημιουργήσει το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ). Στις συνομιλίες στο θέατρο Αλίκη με στελέχη του ΚΚΕ, σε ένα ιδιότυπο debate της εποχής που πραγματοποιήθηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του ΚΚΕ, ήταν ομιλητής του ΚΔΚΕ. Επεδίωκε μέσα στο 1946 ρήξη των σχέσεων με το ΚΚΕ, που είχε αναπτύξει η κυρίαρχη τάση μέσα στο ΚΔΚΕ, και θεωρούσε τον εμφύλιο πόλεμο ως προγεφύρωμα της Σοβιετικής Ένωσης στην Ελλάδα. Ο Στίνας τελικά έκανε φράξια στο κόμμα και εξέδωσε την εφημερίδα Εργατικό Μέτωπο, που θα κλείσει λόγω διώξεων. Ο Στίνας θα γυρίσει στο χωριό του καταγγέλλοντας το ΚΚΕ για τον εμφύλιο πόλεμο.[8] Λόγω της ηλικίας του, της καταστολής του μετεμφυλιακού κράτους αλλά και της μη μαζικής επιρροής του σε εργατικά ακροατήρια, σε αυτή τη χρονολογία περίπου πρέπει να ορίσουμε την αποχώρηση του από την ενεργό κεντρική πολιτική σκηνή.

Τελευταία χρόνια και υστεροφημία

Το 1958 θα ασχοληθεί με τη μετάφραση βιβλίων[9] και το 1965 θα συμμετάσχει στη βραχύβια ομάδα Νέο Ξεκίνημα που εξέδιδε την εφημερίδα Εργατικό Μέτωπο, από όπου θα ασκήσει κριτική στην πολιτική της ΕΔΑ [10] Μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών έδινε ομιλίες και συνεντεύξεις. Πέθανε στις 7 Νοεμβρίου 1987 , μετά από αποτυχημένη χειρουργική επέμβαση στα μάτια. Παρ' ότι οι γιατροί είχαν προειδοποιήσει για την κρισιμότητά της, λόγω του ότι έπασχε από σάκχαρο, ο ίδιος επέμενε στην πραγματοποίησή της, λέγοντας τι να την κάνω τη ζωή, άμα δεν μπορώ να διαβάζω.[11]. Στο τέλος της ζωής του ο Άγις Στίνας δήλωνε αναρχικός[1] ενώ έχει μεγάλο κύρος στον σημερινό αναρχικό και αυτόνομο[12] χώρο, ένα κομμάτι του οποίου τον θεωρεί πρόδρομό του. Το βιβλίο του "ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΟΠΛΑ" έχει δεχτεί κριτική για την εγκυρότητά του [13]. Στα πολιτικά μνημόσυνά του θα μιλήσει ο Κορνήλιος Καστοριάδης 

Αλγόριθμος

Ένα απλό διάγραμμα ροής, το οποίο απεικονίζει τον αλγόριθμο ελέγχου και επισκευής μιας λάμπας η οποία δεν δουλεύει.

Ως αλγόριθμος ορίζεται μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Πιο απλά αλγόριθμο ονομάζουμε μία σειρά από εντολές που έχουν αρχή και τέλος, είναι σαφείς και εκτελέσιμες που σκοπό έχουν την επίλυση κάποιου προβλήματος.Η λέξη αλγόριθμος προέρχεται από μία μελέτη του Πέρση μαθηματικού του 8ου αιώνα μ.Χ. Αλ Χουαρίζμι (Abu Ja'far Mohammed ibn Musa Αl-Khwarismi), η οποία περιείχε συστηματικές τυποποιημένες λύσεις αλγεβρικών προβλημάτων και αποτελεί ίσως την πρώτη πλήρη πραγματεία άλγεβρας. Πέντε αιώνες αργότερα η μελέτη μεταφράστηκε στα Λατινικά και άρχιζε με τη φράση "Algorithmus dixit ...." (ο Αλγόριθμος είπε...). Έτσι η λέξη αλγόριθμος καθιερώθηκε αργά τα επόμενα χίλια χρόνια με την έννοια «συστηματική διαδικασία αριθμητικών χειρισμών». Τη σημερινή της σημασία την οφείλει στη γρήγορη ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών στα μέσα του 20ου αιώνα.[1]

Η έννοια του αλγορίθμου γίνεται ευκολότερα αντιληπτή με το παρακάτω παράδειγμα. Αν κάποιος επιθυμεί να γευματίσει θα πρέπει να εκτελέσει κάποια συγκεκριμένα βήματα: να συγκεντρώσει τα υλικά, να προετοιμάσει τα σκεύη μαγειρικής, να παρασκευάσει το φαγητό, να στρώσει το τραπέζι, να ετοιμάσει τη σαλάτα, να γευματίσει, να καθαρίσει το τραπέζι και να πλύνει τα πιάτα. Προφανώς, η προηγούμενη αλληλουχία οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν είναι όμως η μοναδική για την επίτευξη του σκοπού, αφού μπορεί να αλλάξει η σειρά των βημάτων (π.χ. πρώτα να ετοιμάσει τη σαλάτα και μετά να στρώσει το τραπέζι). Ωστόσο το νόημα είναι πως η κατάτμηση μιας σύνθετης εργασίας σε διακριτά βήματα που εκτελούνται διαδοχικά, είναι ο πιο πρακτικός τρόπος επίλυσης πολλών προβλημάτων.[1]

Δημιουργία αλγορίθμουΤα βήματα δημιουργίας αλγόριθμου είναι:

1. Διατύπωση του προβλήματος2. Κατανόηση του προβλήματος3. Λύση του προβλήματος4. Διατύπωση του αλγόριθμου5. Έλεγχος της λύσης

Κριτήρια αλγορίθμουΟι αλγόριθμοι θα πρέπει να πληρούν κάποια πρότυπα και να διατυπώνονται με συγκεκριμένο τρόπο.Έτσι ένας αλγόριθμος πρέπει να ικανοποιεί τα επόμενα κριτήρια:[1]

ΚαθοριστικότηταΠερατότηταΑποτελεσματικότηταΕπεκτασιμότηταΝα έχει είσοδο δεδομένων, επεξεργασία και έξοδο αποτελεσμάτων

Καθοριστικότητα - DefinitenessΚάθε κανόνας του ορίζεται επακριβώς και η αντίστοιχη διεργασία είναι συγκεκριμένη. Κάθε εντολή πρέπει να καθορίζεται χωρίς καμία αμφιβολία για τον τρόπο εκτέλεσής της. Π.χ. Σε μία διαίρεση να λαμβάνεται υπόψη και η περίπτωση όπου ο διαιρετέος λαμβάνει μηδενική τιμή. Τυπικές περιπτώσεις η διαίρεση με το μηδέν, υπόριζος ποσότητα αρνητική, κλπ. Προβλήματα καθοριστικότητας αντιμετωπίζονται συχνά με τη λογική της επιλογής, δηλ. Αν α>0 τότε ..... αλλιώς ......Περατότητα - FinitenessΚάθε εκτέλεση είναι πεπερασμένη, δηλαδή τελειώνει ύστερα από έναν πεπερασμένο αριθμό διεργασιών ή βημάτων. Μία διαδικασία που δεν τελειώνει μετά από συγκεκριμένο/πεπερασμένο αριθμό βημάτων λέγεται απλά υπολογιστική διαδικασία.Αποτελεσματικότητα - EffectivenessΕίναι μηχανιστικά αποτελεσματικός, δηλαδή όλες οι διαδικασίες που περιλαμβάνει μπορούν να πραγματοποιηθούν με ακρίβεια και σε πεπερασμένο χρόνο "με μολύβι και χαρτί". Κάθε μεμονωμένη εντολή του αλγορίθμου να είναι απλή (και όχι σύνθετη). Δηλαδή μία εντολή δεν αρκεί να έχει ορισθεί αλλά πρέπει να είναι και εκτελέσιμη.Είσοδος δεδομένων - InputΚατά την εκκίνηση εκτέλεσης του αλγορίθμου καμία, μία ή περισσότερες τιμές δεδομένων πρέπει να δίνονται ως είσοδοι στον αλγόριθμο. Η περίπτωση που δε δίνονται τιμές δεδομένων εμφανίζεται όταν ο αλγόριθμος δημιουργεί και επεξεργάζεται κάποιες πρωτογενείς τιμές με τη βοήθεια συναρτήσεων παραγωγής τυχαίων αριθμών ή με τη βοήθεια άλλων απλών εντολών.Έξοδος αποτελεσμάτων - OutputΔίδει τουλάχιστον ένα μέγεθος ως αποτέλεσμα που εξαρτάται κατά κάποιο τρόπο από τις αρχικές εισόδους. Ο αλγόριθμος πρέπει να δημιουργεί τουλάχιστον μία τιμή (δεδομένων) ως αποτέλεσμα προς το χρήστη ή προς ένα άλλο αλγόριθμο.Περιγραφή και αναπαράσταση

Τέσσερις είναι οι βασικοί τρόποι αναπαράστασης ενός αλγορίθμου:[2]

1. Ελεύθερο κείμενο, που αποτελεί τον πιο αδόμητο τρόπο παρουσίασης αλγορίθμου. Ελλοχεύει η

δημιουργία μιας μη εκτελέσιμης κατάστασης παραβιάζοντας έτσι το κριτήριο της αποτελεσματικότητας.

2. Διάγραμμα ροής, που συνιστά έναν πιο γραφικό τρόπο παρουσίασης του αλγορίθμου. Η χρήση

διαγραμμάτων ροής δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση για ένα πρόβλημα και για αυτό

χρησιμοποιούνται σπάνια στη βιβλιογραφία.

3. Φυσική γλώσσα που εκτελείται κατά βήματα. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να παραβιαστεί το κριτήριο

του καθορισμού μεταξύ των βημάτων.

4. Κωδικοποίηση του αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα ή γλώσσα προγραμματισμού. Έτσι ο αλγόριθμος

παρουσιάζεται πιο συνοπτικός, συμπαγής ενώ πληρεί και τις προϋποθέσεις του Δομημένου

προγραμματισμού.

Βασικές εντολές

Δομή ακολουθίαςΗ δόμηση των διαδικασιών σε τέτοια μορφή, έτσι ώστε οι διαδικασίες να εκτελούνται με τη σειρά από τον υπολογιστή.[3]

Δομή επιλογήςΗ προγραμματιστική δομή που περικλείει τον έλεγχο μιας συνθήκης και μία ή δύο ομάδες εντολών. Από τις ομάδες των εντολών εκτελείται η πρώτη, αν ισχύει η συνθήκη, ή αν υπάρχει και δεύτερη ομάδα εντολών εκτελείται η δεύτερη αν δεν ισχύει η συνθήκη. Με τον όρο συνθήκη εννοούμε δυο όρους ίδιου τύπου και ανάμεσα τους ένας τελεστής σύγκρισης. Με τον όρο τελεστή σύγκρισης εννοούμε ένα από τα σύμβολα < , > , <> , <= , >= , =. Το αποτέλεσμα της σύγκρισης των όρων (νοείται εφόσον οι όροι έχουν κάποια τιμή , δηλαδή δεν περιέχουν την τιμή null) είναι η αλγεβρική τιμή Αληθής (True) ή Ψευδής (False). Οι όροι μπορεί να είναι μεταβλητές ή σταθερές.[4]

Δομή επανάληψης

Η προγραμματιστική δομή που περικλείει τον συνεχή έλεγχο μίας συνθήκης και μία ομάδα εντολών. Οι εντολές εκτελούνται ανάλογα με την δομή της επανάληψης. Υπάρχουν τριών ειδών επαναλήψεις.[5]

Επανάλαβε εφόσον. Σε αυτή την δομή επανάληψης ελέγχεται πρώτα η συνθήκη και εφόσον ισχύει (δίνει

τιμή αληθή) εκτελείται η ομάδα εντολών.

Επανάλαβε μέχρι. Σε αυτή την δομή επανάληψης εκτελείται η ομάδα εντολών , στην συνέχεια ελέγχεται αν

ισχύει η συνθήκη και εφόσονΔΕΝ ισχύει (δίνει τιμή ψευδής) εκτελείται ξανά η ομάδα εντολών.

Για Ν φορές επανάλαβε. Σε αυτή την δομή επανάληψης εκτελείται η ομάδα εντολών Ν φορές όπου Ν είναι

αριθμός θετικός ακέραιος.

Τυποποιημένοι αλγόριθμοι[Οι αλγόριθμοι είναι σημαντικοί γιατί σχετίζονται άμεσα με τον τρόπο με τον οποίο οι υπολογιστές επεξεργάζονται δεδομένα και παράγουν πληροφορίες. Ένα πρόγραμμα υπολογιστών είναι ουσιαστικά ένας αλγόριθμος που λέει στον υπολογιστή ποια συγκεκριμένα βήματα να εκτελέσει (σε ποια συγκεκριμένη σειρά) προκειμένου να επιτευχθεί ένας συγκεκριμένος στόχος, όπως π.χ. ο υπολογισμός των μισθών των υπαλλήλων ή η εκτύπωση των έλεγχων των μαθητών. Κατά συνέπεια, ένας αλγόριθμος μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε ακολουθία εντολών που μπορεί να εκτελεσθεί από μια υπολογιστική μηχανή (turing).[6][7]

Χαρακτηριστικά, όταν ένας αλγόριθμος συνδέεται με την επεξεργασία πληροφοριών, τα δεδομένα διαβάζονται από μια συσκευή εισόδου, γράφονται σε μια συσκευή εξόδου, και / ή αποθηκεύονται για την περαιτέρω χρήση. Τα αποθηκευμένα στοιχεία θεωρούνται ως τμήμα της εσωτερικής κατάστασης του συστήματος που εκτελεί τον αλγόριθμο.Για οποιαδήποτε τέτοια υπολογιστική διαδικασία, ο αλγόριθμος πρέπει να οριστεί αυστηρά: να είναι ορισμένος για όλες τις πιθανές περιστάσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν. Δηλαδή οποιαδήποτε υπό όρους βήματα πρέπει να εξεταστούν συστηματικά, και σε κάθε περίπτωση τα κριτήρια πρέπει να είναι σαφή (και υπολογίσιμα).Επειδή ένας αλγόριθμος είναι ένας ακριβής κατάλογος βημάτων ακριβείας, η σειρά του υπολογισμού θα είναι σχεδόν πάντα κρίσιμη για τη λειτουργία του αλγόριθμου. Οι εντολές συνήθως απαριθμούνται ρητά, και περιγράφονται σαν να ξεκινούν "από την κορυφή" και πηγαίνοντας "προς στο κατώτατο σημείο", μια ιδέα που περιγράφεται τυπικά με τον όρο της "ροής ελέγχου".Μέχρι τώρα, σε αυτήν η συζήτηση για την τυποποίηση του αλγορίθμου, έχουμε δεχθεί ως βάση τον διαδικαστικό προγραμματισμό. Αυτή είναι και η πιο κοινή αντίληψη, η οποία προσπαθεί να περιγράψει ένα έργο με διακεκριμένα, "μηχανικά" μέσα. Μοναδικός σε αυτήν την αντίληψη των αλγόριθμων είναι ο ρόλος της λειτουργίας ανάθεσης (ο καθορισμός της τιμής μιας μεταβλητής) ο οποίος προέρχεται από τη ιδέα "της μνήμης" σαν πρόχειρο τετράδιο. Δείτε ακόμα το λειτουργικό προγραμματισμό και τον λογικό προγραμματισμό για εναλλακτικές αντιλήψεις για το τι αποτελεί έναν αλγόριθμο.Εφαρμογή των αλγορίθμωνΟι αλγόριθμοι μπορούν να υλοποιηθούν από προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, μολονότι συχνά σε περιορισμένες μορφές. Ένα λάθος στον σχεδιασμό ενός αλγόριθμου για την λύση ενός προβλήματος μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχίες/βλάβες στο εφαρμοσμένο πρόγραμμα.

Οι αλγόριθμοι δεν υλοποιούνται μόνο ως προγράμματα υπολογιστών, αλλά συχνά επίσης και με άλλα μέσα, όπως π.χ. σε ένα βιολογικό νευρικό δίκτυο, ή σε ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα, ή σε μια μηχανική συσκευή.Η ανάλυση και η μελέτη των αλγορίθμων είναι ένας τομέας τής επιστήμης της πληροφορικής, και ασκείται συχνά αφαιρετικά (χωρίς τη χρήση μιας συγκεκριμένης γλώσσας προγραμματισμού ή άλλη εφαρμογή). Από αυτή την άποψη, μοιάζει με άλλους μαθηματικούς τομείς, συγκεκριμένα στο ότι η εστίαση της ανάλυσης είναι πάνω στις βασικές αρχές του αλγορίθμου, και όχι σε οποιαδήποτε ιδιαίτερη εφαρμογή του. Ένας τρόπος απεικόνισης ένας αλγόριθμου είναι το γράψιμο του ψευδοκώδικα. Άλλοι τρόποι είναι: με ελεύθερο κείμενο , με φυσική γλώσσα περιγράφοντας τα βήματα και με λογικό διάγραμμα .

Αναρχισμός

O αναρχισμός (αγγλικά: anarchism, ισπανικά: anarquismο) είναι ένα ιδεολογικό πολιτικό και κοινωνικό κίνημα. Ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη αρχή (=εξουσία) και το στερητικό α. Στην κυριολεξία αναρχία σημαίνει «χωρίς εξουσία» και το κοινό χαρακτηριστικό όλων των αναρχικών κινημάτων είναι το αίτημά τους για κατάργηση του κράτους, το οποίο βλέπουν ως βασικό καταπιεστικό παράγοντα περιορισμού της ελευθερίας του ατόμου ή / και της κοινωνίας. Ο όρος αναρχισμός αρχικά είχε αρνητική έννοια, διότι αναρχία στην καθομιλουμένη συνήθως σήμαινε χάος κοινωνικό, πολιτικό και όχι μόνο. Δήλωνε δηλαδή την αταξία ή υπήρχαν φορές που ταυτιζόταν με αντικαθεστωτικές βομβιστικές ενέργειες οι οποίες χαρακτηρίζονταν τρομοκρατικές. Η απαραίτητη σύνδεση με τη βία και το χάος ωστόσο είναι προπαγανδιστική, καθώς ορισμένοι θεωρητικοί αναρχικοί θεωρούν τη βία όχι μόνο ακατάλληλο μέσο επιβολής, αλλά επίσης την εξισώσουν με την αστική ηθική, εγκρίνοντάς την μόνο ως μέσο αυτοάμυνας.

Η λέξη αναρχία, όπως τη χρησιμοποιούν οι περισσότεροι αναρχικοί, δηλώνει μια αρμονική αντιεξουσιαστική και αταξική κοινωνία, που στηρίζεται στις δυνατότητες της εθελοντικής συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας των ανθρώπων με βάση τον ατομικό αυτοπροσδιορισμό και την προσωπική συμμετοχή. Στη θέση των σημερινών ιεραρχικών, εξουσιαστικών πολιτικών δομών και οικονομικών θεσμών, οι αναρχικοί προτείνουν κοινωνικές σχέσεις θεμελιωμένες στην «εκούσια» ομαδική συγκρότηση αυτόνομων ατόμων, την αλληλεγγύη και την αυτοδιαχείριση. Ενώ συχνά ο αναρχισμός ορίζεται από αυτό στο οποίο εναντιώνεται, εντούτοις οι αναρχικοί ανά τις εποχές προσέφεραν σύμφωνα με το όραμα για αυτό που πιστεύουν ότι είναι η αληθινά ελεύθερη κοινωνία. Ωστόσο, οι αντιλήψεις για το πώς μπορεί να είναι λειτουργική μια τέτοια κοινωνία πιθανώς διαφέρουν πολύ, ιδιαίτερα όσον αφορά την οργάνωση των οικονομικών της σχέσεων.Οι αναρχικοί απορρίπτουν όλες τις μορφές κοινοβουλευτικής πολιτικής δράσης ως ανούσιες και προσβλέπουν σε μία «κοινωνική επανάσταση» (αναρχοκολεκτιβιστές / αναρχοκομμουνιστές), σε γενικές εργατικές απεργίες (αναρχοσυνδικαλιστές) ή σε μία καθολική «ανυπακοή των μαζών» (αναρχοατομικιστές), προκειμένου να επέλθει η αναρχία. Η χρήση αντικρατικής βίας, είτε κατά την επαναστατική αυτή διαδικασία είτε νωρίτερα υπό μορφή ακτιβισμού, από κάποιους αναρχικούς απορρίπτεται ρητά ως εξουσιαστική πρακτική, ενώ από άλλους θεωρείται αναγκαία προκειμένου να εξασφαλιστεί η άμυνα των εξεγερμένων, η κινητοποίηση της κοινωνίας και η ήττα των δυνάμεων του κράτους.

Ιστορικό

ΠροϊστορίαΗ πρώτη αναφορά της λέξεως αναρχία υπάρχει στο έργο Επτά επί Θηβας (467 π.Χ.) του Αισχύλου. Εκεί η Αντιγόνη ανοιχτά αρνείται να αποδεχτεί το διάταγμα των κρατούντων να αφήσει άθαφτο το πτώμα του αδερφού της Πολυνείκη, ως τιμωρία για τη συμμετοχή του στην επίθεση κατά των Θηβών, λέγοντας:Ακόμα και αν κανείς άλλος δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει στην ταφή, εγώ μόνη μου θα τον έθαβα και θα έπαιρνα το ρίσκο που θα σημαίνει η ταφή του αδερφού μου. Ούτε ντρέπομαι να

Θεωρώ τις ταξικές διαφορές αντίθετες προς τη δικαιοσύνη και σε τελευταία ανάλυση βασισμένες στη δύναμη. —Άλμπερτ Αϊνστάιν, Πώς βλέπω τον κόσμο

δράσω ενάντια αψηφώντας τη βούληση των κρατούντων (ούδ' αισχύνομαι έχουσ' άπιστον τηνδ' αναρχίαν πόλει).Οι αναρχικές αντιλήψεις επίσης έχουν αναχθεί σε θρησκείες όπως ο βουδισμός, αλλά και σε φιλοσοφικές σχολές σκέψης. Σύμφωνα με τον Πιοτρ Κροπότκιν οι στωικοί, με κορυφαίο τον Ζήνωνα, «αποστρέφονταν την παντοδυναμία του κράτους, την επέμβασή του και τον κρατισμό και διακήρυσσαν την κυριαρχία του ηθικού νόμου του ατόμου».[2] Έτσι σύμφωνα με τον Κροπότκιν, ο Ζήνων ήταν ο καλύτερος υπέρμαχος της αναρχίας στον αρχαίο κόσμο.[2]

Αναρχοατομικισμός και το κλασικό αναρχικό κίνημαΗ πρώτη επίσημη γνωστοποίηση αναρχικών θέσεων προήλθε από τον ατομικιστή αναρχικό Ουίλιαμ Γκόντγουιν (William Godwin). Ήταν αυτός που στο έργο του Έρευνα για την πολιτική δικαιοσύνη πραγματεύτηκε μία μορφή ακραίου πολιτικού φιλελευθερισμού, ο οποίος έδινε έμφαση στην πλήρη ελευθερία του ατόμου από την κρατική καταπίεση. Οι ατομικιστές έφταναν στο σημείο να πριμοδοτούν στον λόγο τους το άτομο όχι μόνο έναντι του κράτους, όπως οι συνήθεις φιλελεύθεροι, αλλά και ευρύτερα έναντι της κοινωνίας (π.χ. αρνούμενοι συλλογικούς τρόπους λήψης αποφάσεων όπως η άμεση δημοκρατία, καθώς έβλεπαν την τελευταία ως δεσμευτική και καταπιεστική απέναντι στις εκλογικές μειοψηφίες). Όσον αφορά την ελεύθερη αγορά ορισμένοι ατομικιστές την αποδέχονταν ως φυσικό τρόπο διανομής αγαθών, ενώ άλλοι την θεωρούσαν έναν εγγενώς καταπιεστικό μηχανισμό.Στη συνέχεια εμφανίστηκαν τάσεις κοινωνικού αναρχισμού μες στο ευρύτερο σοσιαλιστικό κίνημα[3] και τελικά ο αναρχισμός, ως μια ξεχωριστή πολιτική ιδεολογία, διακρίθηκε το 1870 όταν ο Μιχαήλ Μπακούνιν και οι υποστηρικτές του αποσπάστηκαν από την Πρώτη Διεθνή (ή Διεθνή Ένωση των Εργατών) που είχαν ιδρύσει ο Καρλ Μαρξ και ο «πατέρας της αναρχίας» Πιερ-Ζοζέφ Προυντόν. Οι αναρχικοί αυτοί, περίπου από το 1860 έως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχαν ενεργά στο εργατικό κίνημα παράλληλα με όλες τις σοσιαλιστικές πολιτικές ομάδες (βλέπε π.χ. την Εργατική Πρωτομαγιά του 1886). Το όραμά τους για το μέλλον συνήθως αφορούσε μία κομμουνιστική ή κολεκτιβιστική αντεξουσιαστική κοινωνία, η οποία θα λειτουργεί αμεσοδημοκρατικά σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων και θα βασίζεται στην εργατική αυτοδιεύθυνση.Η πίστη του Μπακούνιν σε έναν «αντιεξουσιαστικό σοσιαλισμό» ήταν αυτή που οδήγησε στη διαγραφή του από τη Διεθνή και έβαλε τα θεμέλια για τον αναρχοκολεκτιβισμό ή κολεκτιβιστικό αναρχισμό, πάνω στον οποίο στηρίχτηκαν οι περισσότερες αναρχικές θεωρίες όπως ο αναρχοσυνδικαλισμός, ο οικοαναρχισμός, ο αναρχοκομμουνισμός κλπ. Με βάση λοιπόν τον αναρχοκολεκτιβισμό, ο αναρχισμός του 20ου αιώνα αρνείται τη μεταβατική περίοδο της δικτατορίας του προλεταριάτου (που ήταν μία από τις κύριες διαφωνίες του Μαρξ με τον Μπακούνιν), που προτείνουν οι μαρξιστές για το πέρασμα στην ιδεατή αταξική, κομμουνιστική κοινωνία. Επίσης, προωθεί την αυτοδιαχείριση και εστιάζει στην προσωπική ευθύνη που έχει το άτομο για τις πράξεις του απέναντι στον εαυτό του και το κοινωνικό σύνολο, του οποίου είναι μέλος. Για τον κοινωνικό αναρχισμό χρησιμοποιείται και ο όρος ελευθεριακός σοσιαλισμός, ο οποίος όμως είναι ευρύτερος.[4]

Ο Μπακούνιν, O Κροπότκιν και ο Ερρίκο Μαλατέστα εκπροσωπούσαν μία μερίδα του κλασικού αναρχικού κινήματος, η οποία περί τα τέλη του 19ου αιώνα ενέκρινε βίαιους τύπους μεμονωμένου και ατομικού ακτιβισμού (κυμαινόμενους από ληστείες τραπεζών μέχρι πολιτικές δολοφονίες) ως αντίβαρο στην καταπίεση της κοινωνίας από το κράτος και ως τρόπο ριζοσπαστικοποίησης της κοινωνίας ώστε να επέλθει ταχύτερα η επανάσταση (βλ. έμπρακτη προπαγάνδα). Οι πρακτικές αυτές εγκαταλείφθηκαν κατά μεγάλο μέρος μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της διαφαινόμενης αποτυχίας τους να επιταχύνουν την πορεία προς μία αναρχική επανάσταση, της σύνδεσής τους με την τρομοκρατία, της ανόδου του οργανωμένου αναρχοσυνδικαλισμού και της επιτυχίας της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Νεότερος αναρχισμόςΟι στόχοι του αναρχισμού, καθώς και οι τρόποι επίτευξης των στόχων αυτών, αντιμετώπισαν ισχυρή κριτική και θεωρήθηκαν ουτοπία από τους μαρξιστές. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και την κατοπινή επικράτηση των λενινιστών στη Σοβιετική Ένωση(αν και στα γεγονότα είχαν συμμετάσχει και πολλοί αναρχικοί), η απήχηση του αναρχισμού περιορίστηκε σημαντικά σε σχέση με άλλους πολιτικούς χώρους όπως ο κρατικιστικός σοσιαλισμός ή ο φιλελευθερισμός,[5] με μόνη σημαντική εξαίρεση την Ισπανική Επανάσταση του 1936. Ωστόσο κατά τις δεκαετίες του 1960 και του

'70, με την εμφάνιση στις χώρες της Δύσης αντικαθεστωτικών πολιτισμικών κινημάτων όπως το αντεργκράουντ ή η πανκ μουσική, και υπό την επιρροή του Ψυχρού Πολέμου, του πολέμου στο Βιετνάμ, της τρέχουσας τότε οικονομικής ύφεσης, της Νέας Αριστεράς και του αφροαμερικανικού κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων, ο αναρχισμός γνώρισε μία νέα άνθηση η οποία οδήγησε σε σημαντικές θεωρητικές εξελίξεις και μία νέα πολυδιάσπαση του χώρου. Αφετηρία αυτών των εξελίξεων στάθηκε η αμφισβήτηση, ακόμα και από μαρξιστές, του κατά πόσον η ταξική ταυτότητα καθορίζεται αποκλειστικά από αντικειμενικούς παράγοντες όπως οι παραγωγικές σχέσεις (π.χ. η ιδιότητα του μισθωτού εργαζομένου) και όχι από την υποκειμενική πρόσληψη της καταπίεσης από το status quo (π.χ. άνεργοι, νοικοκυρές, φοιτητές, εθνοτικές ή φυλετικές μειονότητες κλπ).Έτσι ο ανανεωμένος αυτός αναρχισμός αναδύθηκε μέσα από την τρέχουσα τότε αυτονομία (ένα δίκτυο ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κινημάτων από τον ευρύτερο χώρο του ελευθεριακού μαρξισμού) και από τα κοινωνικά κινήματα της δεκαετίας του '60 και του '70 που εστίαζαν σε μεμονωμένα ζητήματα, χωρίς απαραίτητα σαφώς καθορισμένη πολιτική τοποθέτηση (π.χ. φεμινισμός, οικολογικό κίνημα, αντιπυρηνικό κίνημα, φοιτητικό κίνημα). Έτσι προέκυψαν νέοι τύποι αναρχισμού όπως ο πράσινος αναρχισμός (π.χ.κοινωνική οικολογία, οικοαναρχισμός, πρωτογονισμός κ.λπ.), και ο αναρχοφεμινισμός. Τα αυτόνομα και τα μονοθεματικά κινήματα του '60 και του '70 δώρισαν εν πολλοίς στις εν λόγω νέες αναρχικές τάσεις καινούργιες πρακτικές οι οποίες δεν συσχετίζονταν με το κλασικό αναρχικό ή με το εργατικό κίνημα, όπως το μαύρο μπλοκ, ή ευρύτερα η άμεση δράση, οι καταλήψεις εγκαταλελειμμένων κτηρίων και η έμφαση στη συναίνεση. Η τελευταία είναι ένας τύπος άμεσης δημοκρατίας όπου οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται με πλειοψηφική ψηφοφορία, αλλά συνδιαμορφώνονται συμβιβαστικά με βάση τις απόψεις όλων.Στο πλαίσιο των ίδιων αυτών διεργασιών προέκυψε κατά τη δεκαετία του '70 και ο εξεγερσιακός αναρχισμός, καθοριζόμενος από την αντίθεσή του στην επίσημη ομοσπονδιακή οργάνωση των αναρχικών (όπως π.χ. συνηθίζουν οι αναρχοσυνδικαλιστές και κάποιοι αναρχοκομμουνιστές) και δίνοντας αντίθετα έμφαση στην αυθόρμητη ακτιβιστική δράση, με στόχο την υπεράσπιση αυτόνομων ζωνών (π.χ. καταλήψεις κτηρίων σε αστικά κέντρα) οι οποίες λειτουργούν ως ελεύθεροι χώροι στέγασης, νησίδες οικοδόμησης μη εμπορευματικών σχέσεων και δραστηριοτήτων (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών, καλλιτεχνικών κλπ.), ορμητήρια ενεργειών κατά κρατικών ή καπιταλιστικών συμβόλων και κέντρα μίας εναλλακτικής, αντιιεραρχικής κοινωνικοποίησης για τους συμμετέχοντες. Οι τελευταίοι είναι συνήθως άτυπα οργανωμένοι σε ένα δίκτυο αυτοτελών ομάδων συνάφειας, με αποτέλεσμα να είναι δυσκολότερη η καταστολή του ολικού κινήματος αλλά και, σύμφωνα με τους επικριτές τους, πιο εύκολη η διείσδυση πρακτόρων και προβοκατόρων σε αυτό. Σημαντικά για την ανάπτυξη του εξεγερσιακού αναρχισμού υπήρξαν τα γραπτά και η δράση του Αλφρέντο Μπονάνο και του Χακίμ Μπέι.

Αναρχικοί κομμουνιστέςδιαδηλώνουν στην Αθήνα της Ελλάδαςτην Πρωτομαγιά του 2014 στη Πλατεία Συντάγματος,

κρατώντας μαυροκόκκινες σημαίες (ένα αναρχοκομμουνιστικό σύμβολο) και ένα πανό που γράφει: «1884-2014 1η Μάη,

αγώνας για μια νέα κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο μέχρι την ανατροπή του κράτους και του

κεφαλαίου, για τη παγκόσμια επανάσταση, την αναρχία και το κομμουνισμό, αναρχικό δελτίο Μαύρη Σημαία και αναρχική

συλλογικότητα Κύκλος της Φωτιάς».

Παράλληλα, στη δεκαετία του 1980, κάποιοι Αμερικανοί αναρχικοί (π.χ. ο Μπομπ Μπλακ) άρχισαν να ασκούν κριτική στη συνήθη αντίληψη της συσχέτισης του αναρχισμού με την Αριστερά, εννοώντας με τον όρο Αριστερά κυρίως τον μαρξισμό, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι η πάλη των τάξεων που περιέγραφαν οι σοσιαλιστές του 19ου αιώνα είναι μία ξεπερασμένη και παρωχημένη έννοια. Ως συνέπεια οι αναρχικοί αυτοί αποκήρυξαν κάθε άμεση σύνδεση του αναρχισμού με το εργατικό κίνημα και με τις παραδοσιακές μεθόδους πολιτικής δράσης και παρέμβασης του τελευταίου (π.χ.

απεργίες, διαδηλώσεις, συνδικάτα κλπ), επικαλυπτόμενοι σε πολύ μεγάλο βαθμό με τον σύγχρονό τους εξεγερσιακό αναρχισμό και -στην Ευρώπη- αφομοιώνοντας εν πολλοίς τα παλαιότερα αυτόνομα κινήματα από τα οποία είχαν επηρεαστεί. Η τάση αυτή, η οποία έβλεπε τους μηχανισμούς και τις μεθόδους της παραδοσιακής Αριστεράς ως εγγενώς εξουσιαστικούς, εξαπλώθηκε γρήγορα διεθνώς και ονομάστηκε μετααριστερός αναρχισμός. Από τη γέννησή της αλληλεπίδρασε και επικαλύφθηκε σε κάποιον βαθμό με τον μεταμοντέρνο αναρχισμό ο οποίος αναδύθηκε μετά τη δεκαετία του 1960, επηρεασμένος από τον φιλοσοφικό μεταδομισμό στοχαστών όπως ο Ζαν Μποντριγιάρ, ο Ζιλ Ντελέζ και ο Μισέλ Φουκώ, από τα γεγονότα του Μάη του '68 και από τον αναρχοατομικισμό του Μαξ Στίρνερ.Για τον μεταμοντέρνο αναρχισμό η εξουσία δεν είναι μία αντικοινωνική υπερβατική ουσία η οποία διέπει το κράτος και το κεφάλαιο, αλλά ένα σύνολο σχέσεων που χαρακτηρίζουν κάθε τύπου αλληλεπιδράσεις μεταξύ ατόμων και δεν εκπορεύονται από ένα κέντρο μα ασκούνται κατανεμημένα από αμέτρητα σημεία.[6]

Όλες αυτές οι εξελίξεις στο εσωτερικό του αναρχισμού έχουν δεχθεί ισχυρή κριτική από επικριτές τους, οι οποίοι συνήθως τους αντιπαραθέτουν τα χαρακτηριστικά του κλασικού κοινωνικού αναρχικού κινήματος όπως η σύνδεση με την ταξική πάλη και το εργατικό κίνημα, η επίσημη οργάνωση σε ομοσπονδίες μη τοπικού επιπέδου και το αίτημα της αμεσοδημοκρατικής εργατικής αυτοδιεύθυνσης.[7][8] Ο κοινωνικός οικολόγος Μάρεϊ Μπούκτσιν έχει χαρακτηρίσει τον νεότερο αναρχισμό μία ασταθή και αποτυχημένη σύνθεση αναρχοατομικισμού, μεταμοντερνισμού και κλασικού κοινωνικού αναρχισμού, η οποία γρήγορα καταλήγει ανώδυνη, αδρανοποιείται πολιτικά ή ενσωματώνεται στο κατεστημένο, ενώ ο Μπομπ Μπλακ σε ανταπάντηση χαρακτήρισε τις ιδέες του Μπούκτσιν παρωχημένες και δείγμα «αριστερισμού», σημειώνοντας ότι οι παλαιές δομές (π.χ. τα συνδικάτα) και μέθοδοι (π.χ. απεργίες) του εργατικού κινήματος είναι που ιστορικά ενσωματώθηκαν στο κατεστημένο ή κατεστάλησαν από το κράτος. Ορισμένοι νεότεροι αναρχικοί υπήρξαν επιπρόσθετα ιδιαίτερα επικριτικοί απέναντι στον αναρχοσυνδικαλισμό, κατηγορώντας τον για εμμονή στην καπιταλιστική «ηθική της εργασίας» και για αναπαραγωγή καταπιεστικών δομών.[9]

Μετά τα τέλη της δεκαετίας του '90, πολλές ομάδες αναρχικών παγκοσμίως συσχετίστηκαν και συμμετείχαν ενεργά στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, καθώς και στο εναλλακτικό», διαδικτυακό μέσο πληροφόρησης Indymedia, το οποίο προέκυψε μέσα από τους κόλπους του εν λόγω κινήματος. Ακόμα, ο αναρχισμός (όπως και ο σοσιαλισμός ευρύτερα) έχει συσχετιστεί ορισμένες φορές με το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού.Τύποι αναρχισμού

ΑναρχοατομικισμόςΟ αναρχοατομικισμός συνιστά κυρίως ένα άθροισμα ετερόκλητων τάσεων της πολιτικής φιλοσοφίας του 19ου αιώνα. Υποστηρίζει ως αναγκαία την αναγνώριση της «εμπράγματης ιδιοκτησίας» του κάθε ατόμου και την κατάργηση κάθε καταναγκασμού από το κράτος ή την κοινωνία προς το άτομο. Κύριος εκπρόσωπος αυτού του ρεύματος είναι ο Κάσπαρ Σμιντ, πιο γνωστός ως Μαξ Στίρνερ (1806-1856), ο οποίoς περιέγραψε μία ιδεατή κοινωνία στηριγμένη σε μία «ένωση εγωιστών». Ο ατομικιστικός αναρχισμός είναι μια μορφή άκρατου φιλελευθερισμού, με κύρια στοιχεία του τον ακραίο ατομικισμό, τον εγωισμό, τη συμβατική υποχρέωση, την ατομική ιδιοκτησία κλπ. Καθώς ορισμένοι ατομικιστές αποδέχονταν την ελεύθερη αγορά, ο αναρχοκαπιταλισμός έχει περιγραφεί ως σύγχρονη απόρροια του αναρχοατομικισμού. Άλλοι γνωστοί αναρχοατομικιστές στοχαστές είναι ο Ουίλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836) και ο Χένρυ Ντέιβιντ Θορώ (1807-1862).ΑναρχοκολεκτιβισμόςΣυνοπτικά ο κολεκτιβιστικός αναρχισμός (αναρχοκολεκτιβισμός) είναι μια μορφή άκρατου σοσιαλισμού (εξού και η άρνηση στη δικτατορία του προλεταριάτου), όπου κύρια στοιχεία της κοινωνικής οργάνωσης είναι η συλλογική κατοχή και διαχείριση των φυσικών πόρων και μέσων παραγωγής από κάθε κοινότητα, η έμφαση στο κοινωνικό καθήκον και η διανομή των παραγόμενων αγαθών στα άτομα αναλόγως με την εργασία που παρείχαν (μέσω ενός μισθολογικού συστήματος). Ο αναρχοκολεκτιβισμός στοχεύει στην εγκαθίδρυση της αναρχίας μέσω μίας κοινωνικής επανάστασης της εργατικής τάξης, η οποία θα καταργήσει τον καπιταλισμό. Απόρροια του αναρχοκολεκτιβισμού αποτελεί ο αναρχοκομμουνισμός, ο οποίος όμως δεν δέχεται καθόλου την ύπαρξη χρήματος ή μισθολογικού συστήματος.

ΑναρχοκομμουνισμόςΦρονεί επίσης ότι τα μέσα παραγωγής (γαίες, εργοστάσια, μεγάλες επιχειρήσεις) πρέπει να τα κατέχουν και να τα διαχειρίζονται συνεργατικά εθελοντικές ομάδες στη βάση της άμεσης δημοκρατίας και της αμοιβαίας βοήθειας, συνήθως σε επίπεδο τοπικής κοινότητας.[10] Όμως ο αναρχοκομμουνισμός αντιτίθεται ρητά όχι μόνο στην αστική ελευθερία της νομής, κατοχής και εκμετάλλευσης ιδιωτικής ιδιοκτησίας, αλλά και στην ύπαρξη μισθολογικού συστήματος. Για τους αναρχοκομμουνιστές η διανομή των αγαθών στα άτομα πρέπει να γίνεται ελεύθερα αναλόγως με τις ανάγκες τους. Κύριος εκφραστής της θεωρίας αυτής ήταν ο Π. Κροπότκιν, ο οποίος επιχείρησε να τη στηρίξει επιστημονικά μελετώντας το εξελικτικό πλεονέκτημα που προσδίδουν στα μέλη μίας κοινότητας η αλληλοβοήθεια και η αλληλεγγύη.

Αναρχοσυνδικαλισμός

Αναρχοσυνδικαλιστική σημαία

Αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα στη Γαλλία, Ισπανία και την Ιταλία, ενώ επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Αντιτίθεται στο κράτος, στον κοινοβουλευτισμό και στα πολιτικά κόμματα. Επίσης αρνείται την ιδεολογική πάλη έξω από οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, βλέποντας τα εργατικά μαχητικά σωματεία ως τη μόνη δύναμη ικανή για επαναστατική κοινωνική αλλαγή που θα επιφέρει την εξάλειψη των ταξικών διαιρέσεων, δίνει τον πρώτο ρόλο στα συνδικάτα και θεωρεί την απεργία βασική μέθοδο πάλης ενάντια στην αστική τάξη. Oι αναρχοσυνδικαλιστές όσον αφορά τον τελικό στόχο της αναρχικής κοινωνίας δεν διαφέρουν από τους αναρχοκολεκτιβιστές ή τους αναρχοκομμουνιστές. Ο αναρχοσυνδικαλισμός απέκτησε ιδιαίτερη ισχύ στις ΗΠΑ πριν το 1924 και στην Ισπανία πριν την επικράτηση του φασισμού, με αποκορύφωμα την Ισπανική Επανάσταση του 1936 κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο.

ΑναρχοχριστιανισμόςΑναρχοχριστιανισμός ή χριστιανικός αναρχισμός λέγονται οι διάφορες παραδόσεις που συνδυάζουν τον αναρχισμό με το χριστιανισμό. Οι αναρχοχριστιανοί ή xριστιανοί αναρχικοί πιστεύουν ότι η ελευθερία είναι δικαιολογημένη πνευματικά μέσω της διδασκαλίας του Ιησού. Όσον αφορά τη στάση των αναρχοχριστιανών απέναντι στην εξωτερική εκκλησιαστική ιεραρχία, δεν υπάρχει κοινή στάση, καθώς μερικοί στρέφονται κατά της εκκλησιαστικής ιεραρχίας ενώ άλλοι δεν την πολεμούν. Το έργο του Λέοντα Τολστόι Η βασιλεία του Θεού είναι μέσα σας είναι ένα βασικό κείμενο στο σύγχρονο xριστιανικό αναρχισμό. Επίσης υπάρχει μεγάλος σεβασμός στις κοινότητες μοναχών, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες του παρελθόντος (π.χ. ασκητές της ερήμου της Νιτρίας). Ο αναρχοχριστιανισμός είναι πιο κοντά στον «κοινωνικό» αναρχισμό από ό,τι στον αναρχοατομικισμό. Συχνά είναι πασιφιστικός και απορρίπτει τον πόλεμο και, γενικότερα, τη βία. Γνωστές αναρχοχριστιανικές κινήσεις είναι η Κίνηση των Καθολικών Εργατών (Catholic Worker Movement) και η Μαθητική Χριστιανική Κίνηση (Student Christian Movement).

Αναρχοκαπιταλισμός

Αναρχοκαπιταλιστικό σύμβολο

Αναρχοκαπιταλισμός, ή αναρχισμός της ελεύθερης αγοράς, αποκλήθηκε η τάση εκείνη του αναρχοατομικισμού που αρνείτο μεν την ύπαρξη του κράτους, ως αυτόνομου μηχανισμού εξουσίας

επί της κοινωνίας, αλλά δεχόταν την ύπαρξη του συστήματος της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς και του κινήτρου του χρηματικού κέρδους ως μοχλού της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι κύριοι θεωρητικοί του αναρχοκαπιταλισμού οραματίστηκαν ένα κοινωνικό μοντέλο στηριγμένο αποκλειστικά στην ατομική ιδιοκτησία και στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Οι βασικοί τους στόχοι ήταν η διαμόρφωση ενός δικαίου στηριγμένου στα αρνητικά δικαιώματα, η ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών θεσμών και η εξάλειψη κάθε μορφής άμεσου εξαναγκασμού έναντι οιουδήποτε πολίτη. Πίσω από τις αρχές τους υφέρπει μια προσήλωση στα φυσικά δικαιώματα και στη λοκιανή κοσμοθέαση. Πολλοί αναρχοκαπιταλιστές θεώρησαν ως εμβρυακό μοντέλο αναρχοκαπιταλιστικής κοινωνίας τη μισοδιαλυμένη από τους πολέμους και ουσιαστικά ακυβέρνητη επί χρόνια Σομαλία.Βασικότερη φυσιογνωμία της αναρχοκαπιταλιστικής θεωρίας υπήρξε ο οικονομολόγος, φιλόσοφος και ερασιτέχνης ιστορικός Μάρεϊ Ρόθμπαρντ (Murray Rothbard, 1926-1995). Οι περισσότεροι σοσιαλιστές και νεότεροι αναρχικοί δεν θεωρούν τον αναρχοκαπιταλισμό πραγματική τάση του αναρχισμού, αλλά μόνο ακραία εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού.

Αναρχοπρωτογονισμός (ΠριμιτιβισμόςΟ πριμιτιβισμός (αναφέρεται και ως πρωτογονισμός, ενώ παλιότερα ονομαζόταν αναρχοπρωτογονισμός) είναι μία σύγχρονη τάση του αναρχισμού. Η τάση αυτή εστιάζει στη μετάβαση από τις πρώτες τροφοσυλλεκτικές και θηρευτικές κοινωνίες στις αγροτικές κοινωνίες, και στον ρόλο που διαδραμάτισε η εν λόγω μετάβαση στη δημιουργία ιεραρχικών δομών και στην αλλοτρίωση των ανθρώπων. Από τους πρωτογονιστές προτείνεται η επιστροφή σε λιγότερο διαβρωμένους από τον πολιτισμό τρόπους ζωής μέσω της αποβιομηχάνισης, της κατάργησης του καταμερισμού της εργασίας και της εγκατάλειψης της τεχνολογίας. Η επιστήμη και η τεχνολογία θεωρούνται μη ουδέτερες, αφού πιστεύεται ότι πάντα ενσωματώνουν τις αξίες και τους σκοπούς όσων τις παράγουν και τις ελέγχουν.[11]

Ο πριμιτιβισμός ασκεί κριτική κυρίως σε δύο ζητήματα: στον πολιτισμό και την τεχνολογία. Είναι κατά του καταμερισμού εργασίας και κατά της εξειδίκευσης. Έπειτα από διάφορες διενέξεις, το πρόθεμα «αναρχο-» αφαιρέθηκε και ονομάζεται πλέον πρωτογονισμός ή πριμιτιβισμός. Πηγή έμπνευσης για τον πριμιτιβισμό αποτελούν οι Λουδδίτες.

Πράσινος αναρχισμός

Κύριο λήμμα: Πράσινος αναρχισμός

Η πρασινόμαυρη σημαία της πράσινης αναρχίας.

Ο πράσινος αναρχισμός δεν είναι μια συγκεκριμένη πολιτική θεωρία, αλλά ένα σύνολο διαφόρων φιλοσοφικών, οικολογικών και κοινωνικών κινημάτων με πολλά κοινά και κάποιες, όμως, διαφορές: αποτελεί ένα κράμα από κοινωνικούς οικολόγους, φεμινιστές,καταστασιακούς, αναρχοπρωτογονιστές, οικοαναρχικούς, υποστηρικτές του αντιβιομηχανισμού και μετααριστερούς. Η κριτική των πράσινων αναρχικών επικεντρώνεται κυρίως στους «οργανισμούς της εξουσίας» μέσα στην κοινωνία. Τέτοιοι οργανισμοί, για παράδειγμα, είναι: το κράτος, ο καπιταλισμός, η παγκοσμιοποίηση, η κτηνοτροφία, η πατριαρχία, η τεχνολογία ή / και η εργασία. Αυτοί οι οργανισμοί, σύμφωνα με τους πράσινους αναρχικούς, είναι εγγενώς καταστροφικοί και εκμεταλλευτικοί (για τους ανθρώπους και το περιβάλλον) οπότε δεν μπορούν να μεταρρυθμιστούν αλλά μόνο να εξαλειφθούν. Το κίνημα αυτό συνήθως υποστηρίζει την άμεση και αυτόνομη δράση, το σαμποτάζ, την εξέγερση, την επανασύνδεση με τη φύση και ιδίως τη βιοπεριοχή (π.χ. μία επικράτεια οικοκοινοτήτων με κοινό «οικολογικό πρότυπο»), ώστε να δημιουργηθεί σημαντική και πραγματική αλλαγή.

Μεταμοντέρνος αναρχισμόςΟ μεταμοντέρνος αναρχισμός (ή μετααναρχισμός, ή μεταδομικός αναρχισμός) εμφανίστηκε ως διακριτή τάση του νεότερου αναρχισμού κατά τη δεκαετία του 1980, είχε ωστόσο ήδη διαμορφωθεί νωρίτερα επηρεασμένος από τον φιλοσοφικό μεταδομισμό στοχαστών όπως ο Ζαν Μποντριγιάρ, ο Ζιλ Ντελέζ και ο Μισέλ Φουκώ, από τα γεγονότα του Μάη του '68 και από τον αναρχοατομικισμό του Στίρνερ. Για τον μεταμοντέρνο αναρχισμό η εξουσία δεν είναι μία αντικοινωνική υπερβατική ουσία η οποία διέπει το κράτος και το κεφάλαιο, αλλά ένα σύνολο σχέσεων που χαρακτηρίζουν κάθε τύπου αλληλεπιδράσεις μεταξύ ατόμων και δεν εκπορεύονται από ένα κέντρο μα ασκούνται κατανεμημένα από αμέτρητα σημεία.[6] Οι εξουσιαστικές σχέσεις είναι παρούσες διαρκώς σε κάθε λειτουργία και άρα δεν υπάρχει καμία διάκριση μεταξύ «ιδιωτικού» και «πολιτικού», όπως στην κλασική σοσιαλιστική σκέψη. Η εξουσία στην πραγματικότητα πηγάζει και αναδύεται από τα κάτω, από τις αναρίθμητες, κατανεμημένες και μη γραμμικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων, αντί να επιβάλλεται από έναν υπερκείμενο καθολικό μηχανισμό όπως το κράτος. Το ζήτημα για τον μεταμοντέρνο αναρχισμό είναι η διατήρηση μίας πλαστικότητας και ευμεταβλητότητας στις σχέσεις εξουσίας στο πεδίο της καθημερινότητας, ώστε να μην αποκρυσταλλώνονται σε παγιωμένες, ασύμμετρες σχέσεις κυριαρχίας. Επομένως «όπως η εξουσία είναι σχέση, έτσι και η ελευθερία είναι πρακτική» μέσα στην καθημερινή ζωή.[12] Ο μεταμοντέρνος αναρχισμός επικαλύπτεται σε κάποιον βαθμό με τον μετααριστερό, τον εξεγερσιακό και τον πράσινο αναρχισμό, αποτελώντας έτσι σημαντική συνιστώσα του νεότερου αναρχισμού.

Εξεγερσιακός αναρχισμόςΟ σύγχρονος εξεγερσιακός αναρχισμός εμφανίστηκε στην Ιταλία κατά τα μολυβένια χρόνια (περίπου από το 1968 ως τις αρχές της δεκαετίας του 1980). Έχει τις βάσεις του σε ορισμένες παλαιότερες αντιοργανωτικές τάσεις του αναρχοκομμουνισμού και στον ιλλεγκαλισμό των αρχών του εικοστού αιώνα. Στηρίζεται στην απόρριψη των μόνιμων δομών οργάνωσης και αντιπροτείνει τη δράση μέσα από παροδικές ομάδες συνάφειας και αυτόνομες ζώνες στο εσωτερικό των αστικών κέντρων (π.χ. καταλήψεις), οι οποίες λειτουργούν ως εστίες κατανεμημένης αυτοδιαχείρισης, ελεύθεροι χώροι στέγασης, νησίδες οικοδόμησης μη εμπορευματικών σχέσεων και δραστηριοτήτων (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών, καλλιτεχνικών κ.λπ.), ορμητήρια ενεργειών κατά κρατικών ή καπιταλιστικών συμβόλων και κέντρα μίας εναλλακτικής, αντιιεραρχικής κοινωνικοποίησης για τους συμμετέχοντες. Κύριο χαρακτηριστικό του εξεγερσιακού αναρχισμού είναι η έμφαση στη διαρκή άμεση δράση και σύγκρουση με το κράτος αντί για τη ρητορική προπαγάνδα. Οι εξεγερσιακοί βλέπουν στην καθημερινή ανυπακοή και εξέγερση τον σπόρο της πραγματικής επανάστασης, στόχος της οποίας θα πρέπει να είναι η άνθιση της ατομικότητας του καθενός μέσα από συνθήκες ισότητας πρόσβασης στους οικονομικούς πόρους. Έτσι, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό σοσιαλισμό, δεν γίνεται αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ προεπαναστατικής και μετεπαναστατικής δράσης ή κοινωνικού γίγνεσθαι.

Μεταριστερός αναρχισμός

Ο μεταριστερός αναρχισμός σχηματίστηκε με επίκεντρο την κριτική στον «αριστερίστικο» κλασικό κοινωνικό αναρχισμό και τη σύνδεσή του με το εργατικό κίνημα και τις πρακτικές του. Οι μεταριστεροί συνήθως είναι θεωρητικά επηρεασμένοι τόσο από ορισμένες πτέρυγες του αναρχοκομμουνισμού, όσο και από κάποιους αναρχοατομικιστές (π.χ. τον Μαξ Στίρνερ). Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η απόρριψη παντός τύπου τυπικής οργάνωσης (π.χ. σε συνδικάτα) ως ιεραρχικής πρακτικής,[13] η άρνηση της αρχής της πλειοψηφίας σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες χάριν της αρχής της συναίνεσης και η στηλίτευση της επικέντρωσης του κοινωνικού βίου στη λειτουργία της οικονομίας, μέσω καταπιεστικών θεσμών όπως η υποχρεωτική εργασία και το σύστημα αξιών που απορρέει από αυτήν.[14] Συνήθως στον λόγο τους απορρίπτουν τη δημοκρατία (είτε πλειοψηφική-άμεση, είτε αντιπροσωπευτική-φιλελεύθερη) ως εξουσιαστικό πολιτικό σύστημα, βασισμένο σε έναν εκ των προτέρων αποδεκτό διαχωρισμό μεταξύ των πολιτικών υποκειμένων ο οποίος κάνει απαραίτητη την ψηφοφορία, εφικτή τη «δικτατορία της πλειοψηφίας» και σχεδόν αδύνατη την πραγματική επαναστατική ανατροπή.[15] Αντιπροτείνουν δίκτυα αυτοτελών συνελεύσεων που λειτουργούν συναινετικά και χωρίς αυστηρές δεσμεύσεις δράσης για τις μειοψηφίες, συνήθως όμως με κάποιες πλειοψηφικές δικλείδες ασφαλείας.[16] Ο μεταριστερός αναρχισμός επικαλύπτεται σημαντικά με τον εξεγερσιακό, τον μεταμοντέρνο και με ορισμένες όψεις του πράσινου αναρχισμού.

Μαρξισμός και αναρχισμός]Κατά κανόνα, η σχέση μεταξύ μαρξισμού και αναρχισμού είναι εχθρική, τουλάχιστον μετά τη διάσπαση της Πρώτης Διεθνούς. Η κύρια διαφωνία τους συνίσταται στο ζήτημα του κράτους. Ο αναρχισμός πρεσβεύει την άμεση κατάργησή του. Στο ερώτημα με τι θα αντικατασταθεί, τα ρεύματα που τον απαρτίζουν δεν δίδουν ενιαία απάντηση. Ο μαρξισμός πρεσβεύει ότι, για να καταργηθεί το κράτος, πρέπει προηγουμένως να εξαλειφθούν οι κοινωνικές τάξεις - διαδικασία μακρόχρονη. Θα συντριβεί επαναστατικά η αστική κρατική μηχανή, θα δημιουργηθεί το κράτος της δικτατορίας του προλεταριάτου, θα οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός και, μέσα από οξύτατη ταξική πάλη ενάντια στα κατάλοιπα της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και στις συνθήκες που αναγεννούν το ταξικό σύστημα, θα διαμορφωθούν οι όροι για τον πλήρη κομμουνισμό. Οι αναρχικοί απαντούν ότι αν δεν καταργηθεί εξαρχής το κράτος, τούτο δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ. Οι μαρξιστές, πατώντας πάνω στη γραμμική και νομοτελειακή σύλληψη της Ιστορίας που περιέγραψε ο Μαρξ, ανταπαντούν ότι αυτή είναι η μόνη ιστορικά δυνατή λύση και ότι ο δρόμος που προτείνουν οι αναρχικοί είναι ουτοπικός και καταδικασμένος να ηττηθεί από την αναμενόμενη αστική αντεπανάσταση.Η διαφωνία μεταξύ μαρξισμού και αναρχισμού στο ζήτημα του κράτους ανάγεται στη διαφορετική αντίληψη εκ μέρους τους του κοινωνικού γίγνεσθαι. Ο πρώτος θεωρεί ότι η διάσπαση της κοινωνίας σε αλληλοσυγκρουόμενες τάξεις (οικονομικά καθοριζόμενες μέσω του αντικειμενικού κριτηρίου της κατοχής των μέσων παραγωγής) οδήγησε νομοτελειακά στην εμφάνιση του κράτους, ότι το κράτος, επομένως, είναι παράγωγο της ταξικής κοινωνίας και ότι αν αυτή εκλείψει, εκείνο δεν θα έχει κανέναν λόγο ύπαρξης. Μέχρι να συμβεί αυτό πρέπει να εγκαθιδρυθεί η δικτατορία του προλεταριάτου, καθώς ο μαρξισμός δεν βλέπει το εκάστοτε κράτος παρά ως πολιτικό εργαλείο στα χέρια μίας εκ των δύο αντιμαχόμενων κοινωνικών τάξεων: των αστών και των προλετάριων (εργατική τάξη). Ο αναρχισμός αντίθετα, χωρίς απαραιτήτως να απορρίπτει πλήρως τον ιστορικό υλισμό ή τον στρατηγικό επαναστατικό ρόλο των εργαζομένων, υποβαθμίζει τον ρόλο της οικονομίας στην κοινωνία και στην Ιστορία, βλέποντας ως πιο θεμελιώδες στοιχείο από το οικονομιστικό μαρξιστικό ταξικό δίπολο την αντίθεση μεταξύ εξουσιαστικών, ιεραρχικών, κάθετων πολιτικοκοινωνικών δομών από τη μία και ελευθεριακών, αυτοοργανούμενων, οριζόντιων πολιτικοκοινωνικών δομών από την άλλη. Οι αναρχικοί θεωρούν τη μαρξιστική έννοια του μεταβατικού «σοσιαλιστικού κράτους» αντίφαση εν τοις όροις, καθώς το κράτος για αυτούς προϋποθέτει εγγενώς την καταπίεση κάποιων μέσω ανισοκατανομής της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ισχύος.

Mία συνηθισμένη κριτική των μαρξιστών απέναντι στον σύγχρονο αναρχισμό είναι ο «φετιχισμός της σύγκρουσης» με τις κρατικές δυνάμεις καταστολής.[17] Ωστόσο η τακτική του μαύρου μπλοκ δεν συναντάται αποκλειστικά στον εξεγερσιακό αναρχισμό.Μία άλλη έκφραση αυτών των αντιθέσεων είναι η τάση των μαρξιστών να οργανώνονται σε ιεραρχικά πολιτικά κόμματα τα οποία αναλαμβάνουν την προετοιμασία της σοσιαλιστικής επανάστασης και την κατάλληλη «επαναστατική διαπαιδαγώγηση και συνειδησιακή αφύπνιση» της εργατικής τάξης, ενώ συμμετέχουν νομότυπα σε κοινοβουλευτικές εκλογές. Την ίδια στιγμή οι αναρχικοί αντιτίθονται σε κάθε είδους, νόμιμη ή παράνομη, ιεραρχική κομματική οργάνωση στο πλαίσιο μίας κοινοβουλευτικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, αρνούμενοι να τη νομιμοποιήσουν εμμέσως κατ' αυτόν τον τρόπο. Ορισμένοι μαρξιστές ανταπαντούν υποστηρίζοντας ότι ένα μαζικό κόμμα τοποθετημένο στην ηγεσία της επανάστασης είναι απαραίτητο προκειμένου να οργανωθεί σωστά η καθεστωτική ανατροπή, φέρνοντας κάποιες φορές ως παράδειγμα την αποτυχία της Γερμανικής Επανάστασης.[18] Σε αντίθεση με τους λενινιστές ωστόσο, οι ελευθεριακοί μαρξιστές (οι οποίοι μπορούν να συμπεριληφθούν στον ελευθεριακό σοσιαλισμό, όπως και τα κλασικά κινήματα κοινωνικού αναρχισμού) ερμηνεύουν το έργο του Μαρξ

υπό ένα πρίσμα περισσότερης έμφασης στην εργατική αυτοοργάνωση και αυτοδιεύθυνση, χωρίς άκαμπτες κομματικές εξαρτήσεις.Οι περισσότεροι μαρξιστές είναι ακόμα εχθρικότεροι απέναντι στον σύγχρονο (κατά κύριο λόγο μετααριστερό και εξεγερσιακό) αναρχισμό, ο οποίος κατ' αυτούς έχει αποστασιοποιηθεί από το εργατικό κίνημα και έχει αποκτήσει ατομικιστικά στοιχεία τα οποία δεν στοχεύουν στην κοινωνική χειραφέτηση αλλά στην παροδική «εκτόνωση» των συμμετεχόντων, με αποτέλεσμα την εύκολη ενσωμάτωσή του στο κατεστημένο και την πολιτική αδρανοποίησή του.[19] Παρόμοια κριτική έχουν ασκήσει και ελευθεριακοί συγγραφείς που τοποθετούνται εγγύτερα στον κλασικό κοινωνικό αναρχισμό (π.χ. ο Μάρεϊ Μπούκτσιν,[20]ο Τάκης Φωτόπουλος [21]  κ.α.), αλλά ορισμένοι μαρξιστές προεκτείνουν την κριτική τους ως το σημείο να χαρακτηρίζουν τον αναρχισμό εργαλείο «που αξιοποιείται κατά καιρούς από το καπιταλιστικό κατεστημένο όχι μόνο για να προκαλέσει σύγχυση συνειδήσεων, αλλά και να ενοχοποιήσει το κομμουνιστικό κίνημα».[22] Άλλοι, θετικά διακείμενοι προς τον ελευθεριακό χώρο, πιστεύουν ότι ο αναρχισμός συνηθίζει να τοποθετείται κριτικά, με δογματικό τρόπο, απέναντι σε μία διαστρεβλωμένη εκδοχή του μαρξισμού,[19] ή αναζητούν μία τακτική προσέγγισης και συνεργασίας μαζί του υπό προϋποθέσεις.[17]

ΑποδόμησηΗ αποδόμηση είναι όρος της φιλοσοφίας, της λογοτεχνικής κριτικής, και των κοινωνικών επιστημών, που ήρθε στη δημοσιότητα μέσω της χρήσης του από το φιλόσοφο Ζακ Ντεριντά κατά τη δεκαετία του '60.[1]

Με τον όρο "αποδόμηση" εννοείται η λεπτομερής ανάγνωση κειμένων με στόχο την υπόδειξη ότι κάθε δεδομένο κείμενο, αντί να είναι ένα ενωμένο όλο, έχει αδιάλλακτα αντιφατικά νοήματα. Όπως ο J. Hillis Miller, διαπρεπής Αμερικανός που εξάσκησε την αποδόμηση, έχει εξηγήσει σε ένα δοκίμιό του [2], "αποδόμηση δεν είναι το να αποσυναρμολογήσεις τη δομή ενός κειμένου, αλλά μία υπόδειξη ότι το ίδιο το κείμενο έχει αποσυναρμολογήσει τον εαυτό του. Αυτό που φαίνεται ως η συμπαγής του βάση δεν είναι βράχος, αλλά αέρας". Η αποδόμηση ορίζει το κείμενο ως κάτι το νόημα του οποίου γνωρίζεται μόνο μεσω διαφοράς. Η γλώσσα είναι αυθαίρετη· οι αξιώσεις και προθέσεις ενός κειμένου για αλήθεια υπονομεύονται από τις ίδιες του τις αντιφάσεις· το νόημα είναι εντέλει ακαθόριστο. Ο σκοπός της αποδόμησης είναι ότι επιτρέπει να δει κανείς μέσα από την υποτιθέμενη σταθερότητα του νοήματος ενός κειμένου· το νόημα του κειμένου δεν είναι πεπερασμένο· στενή προσοχή στο παιχνίδι της γλώσσας αποφέρει τέρψη. Ο Ντεριντά ανάπτυξε τον όρο "αποδόμηση" για να συνδεθεί με τη Φαινομενολογία, τη δομική γλωσσολογία, την πολιτική, την αισθητική, το φεμινισμό και τη λογοτεχνία της δεκαετίας του '60, και η χρησιμότητα του όρου έχει έκτοτε διευρυνθεί. Ο αποδομισμός, επίσης, συνδέεται με την κριτική παράδοση της ερμηνευτικής επιστήμης αφού μεταχειρίζεται την ερμηνεία κειμένων και της έμφυτης κριτικής καθώς υποδεικνύει αντιφάσεις που ήδη λειτουργούν μέσα στο κείμενο.ΙστορίαΟ Ντεριντά χρησιμοποιεί πρώτη φορά τον όρο "αποδόμηση" στο βιβλίο του Περί γραμματολογίας το 1967 για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο η ερμηνεία της γλώσσας γενικά σαν "γραφή" καθιστά μια άμεσα σημαντική θεωρία αδύνατη. Ο Ντεριντά δηλώνει ότι την πρώτη φορά που χρησιμοποίησε τον όρο "αποδόμηση" θέλησε να μεταφράσει και να προσαρμόσει στους δικούς του στόχους τον χαϊντεγκεριανό όρο Destruktion ή Αbbau[3]. Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ αναπτύχθηκε σε σχέση πάντα με του Χούσερλ, και η χρήση του όρου "αποδόμηση" από τον Ντεριντά συνδέεται στενά με την ίδια την οικειοποίηση από τον Ντεριντά της αντίληψης, από το Χούσερλ, προβλημάτων σχετικών με τη στρουκτουραλιστικήπεριγραφή.

ΠρόδρομοιΗ αποδόμηση προέκυψε από ένα καθαρά συγκεκριμένο φιλοσοφικό περιβάλλον:Το πρώιμο έργο του Ντεριντά αφορά στη φαινομενολογία του Έντμουντ Χούσερλ. Η πρώτη δημοσίευση του Ντεριντά, η διατριβή του για το Μάστερ, ήταν μία αρκετά εκτενής Εισαγωγή στη μετάφρασή του από τα γερμανικά στα γαλλικά του βιβλίου Η προέλευση της γεωμετρίας του Χούσερλ. Η αντίληψη του Χούσερλ για τη γενετική και δομική περιγραφή είναι το κεντρικό θέμα του αρκετά πρώιμου δοκιμίου του Ντεριντά Γένεση και Δομή και Φαινομενολογία και είναι σημαντικό για την κατανόηση της εξέλιξης της αποδόμησης. Η πρώτη εκτενής αποδόμηση του Ντεριντά είναι το "Ομιλία και Φαινόμενα", όπου ο Ντεριντά ασκεί κριτική στη φιλοσοφία του Χούσερλ.

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ ήταν μία από τις πιο σημαντικές επιδράσεις στη σκέψη του Ντεριντά: το έργο του Ντεριντά Περί Πνεύματος πραγματεύεται άμεσα με τον Χαίντεγκερ, αλλά η επιρροή του Γερμανού φιλοσόφου στην αποδόμηση είναι αρκετά πιο ευρεία από τον τόμο αυτό. Ο Χαίντεγκερ επηρέασε αποφασιστικά την αποδόμηση "ορίζοντας το ίδιο το είναι σαν ερώτηση".[4]. Ο Ντεριντά έχει δηλώσει ότι η αποδόμηση "αμφισβητεί την έννοια του Είναι σαν παρουσία"[5]. Επιμένοντας στην αμφισβήτηση του "είναι", ο αποδομισμός έρχεται αρκετά κοντά στη χαϊντεγκεριανή σκέψη.Οι ψυχαναλύσεις των Σίγκμουντ Φρόιντ και Ζακ Λακάν ήταν σημαντικές για την εξέλιξη της αποδόμησης: πολλά σημαντικά κείμενα της αποδόμησης αναφέρονται σε μεγάλο βαθμό στο Φρόιντ.Ο Ντεριντά αναφέρει το Νίτσε σαν πρόδρομο της αποδόμησης στο Έμβολα: τα ύφη του Νίτσε.Στο Περί γραμματολογίας, ο Ντεριντά υπογραμμίζει ότι το έργο του Αντρέ Λερουά-Γκουράν είναι σημαντικό για την αποσαφήνιση της αποδόμησης και της γραμματολογίας.Ο στρουκτουραλισμός του Φερντινάντ ντε Σωσσύρ και άλλες μορφές μεταστρουκτουραλισμού που εμφανίστηκαν την ίδια εποχή με την αποδόμηση (όπως το έργο του Μορίς Μπλανσό, του Μισέλ Φουκώ, του Λουί Αλτουσσέρ, του Ζακ Λακάν, κτλ.), παρείχε το πνευματικό κλίμα στο οποίο γεννήθηκε η αποδόμηση. Σε πολλές περιπτώσεις, συγγραφείς αυτής της κατηγορίας ήταν στενοί φίλοι, συνεργάτες ή αλληλογράφοι με τον Ντεριντά.Οι ιδέες του Χέγκελ για το απόλυτο (Das Absolute) και την άρση (Aufhebung) είναι άμεσα και ρητά συγγενείς με την ντεριντιανή έννοια της διαφωράς (différance), τη βασική θεωρητική βάση της αποδόμησης.[6]

ΑτομοκρατίαΜε τον φιλοσοφικό και θρησκειολογικό όρο Ατομοκρατία (ή ατομικισμός) αναφερόμαστε στη θεωρία που θεμελιώνει την κοινωνική ύπαρξη στην ατομική συνείδηση και βούληση, αποδίδει αποκλειστική αξία στα ιδιαίτερα δικαιώματα του ατόμου και περιγράφει την τάση του ανθρώπου να πράξει το συμφερότερο για το άτομό του.Καθώς στην ατομοκρατία τα δικαιώματα του ατόμου έχουν προτεραιότητα έναντι των κοινωνικών και σκοπός της κοινωνικής ζωής είναι η ευημερία του ατόμου, ο ατομικισμός περιγράφει κυρίως όντα που επιβιώνουν ατομικά αντί να συμβιώνουν κοινωνικά, και ο προτεινόμενος ευδαιμονιστικός-ωφελιμιστικός τρόπος ζωής τα οδηγεί σε σχάση, αντί για σχέση, ενότητα και αναφορικότητα.

Γ

Γλωσσολογικός δομισμόςΟ στρουκτουραλισμός, δομισμός ή δομολειτουργισμός είναι θεωρία των αρχών του 20ου αιώνα, της οποίας θεμελιωτής υπήρξε ο γλωσσολόγος Φερντινάντ ντε Σωσσύρ (Ferdinand de Saussure), ο οποίος και έδειξε για πρώτη φορά το «αυθαίρετο του γλωσσικού σημείου»: ότι η γλώσσα δεν αντιγράφει την πραγματικότητα αλλά είναι αυθαίρετη, καθώς δεν υφίσταται μια αιτιώδης σύνδεση ανάμεσα στο σημαίνον(τη λέξη που αποδίδεται σε ένα αντικείμενο) και το σημαινόμενο (το αντικείμενο). Έτσι, το γλωσσικό σημείο δεν ενώνει ένα όνομα με ένα αντικείμενο, αλλά μια ιδέα του πράγματος με μια ακουστική εικόνα.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Στη σελίδα 112 του έργου του, ο Σωσσυρ λέγει ξεκάθαρα ότι `πριν τη γλωσσοποίηση δεν υπάρχουν προπαρασκευασμένες ιδέες`. Ότι `πριν τη γλωσσοποίηση, στο μυαλό είναι όλα σαν ένα νέφος και τίποτε δεν είναι υποστασιοποιημένο`. Η παρατήρηση μου είναι πως, εφόσον κατά τον Σωσσύρ, πριν τη γλωσσοποίηση, δηλαδή πριν την υποστασιοποίηση του γλωσσικού σημείου( το οποίο είναι κατά τον Σωσσύρ η μικρότερη και βασική μονάδα της γλώσσας), δεν υπάρχουν ιδέες, πως είναι δυνατό, στη δόμηση του γλωσσικού σημείου να είναι δομικό μέρος ,του σημείου, η ιδέα η οποία για να υπάρχει πρέπει πρώτα να υπάρχει το σημείο; Με άλλα λόγια, δεν γίνεται η ιδέα να είναι συνάμα συστατικό του γλωσσικού σημείο αλλά και αποτέλεσμα του. Έτσι συμπεραίνεται ότι δεν γίνεται στο σημείο να ενώνονται μια ιδέα και μια ακουστική εικόνα, αφού για να υπάρξει η ιδέα πρέπει πρώτα να υπάρχει ήδη το σημείο. Φαίνεται καθαρά ότι ο Σωσσύρ αυτοαναιρεί τη θεωρία του για τον δομισμό. Θεόδωρος Χατζηχριστοδούλου τηλ.00357-95130133 (Κύπρος).

Η γλώσσα συνολικά επιβάλλεται αυθαίρετα και χρησιμοποιεί ως μέσο ανάδειξης και μετάδοσής της τις κοινωνίες. Έχει αποδειχθεί ότι όλος ο πλούτος μιας γλώσσας δημιουργείται από τον συνδυασμό περιορισμένου αριθμού δομικών γλωσσικών μονάδων, των φωνημάτων. Οι αλληλοσχετίσεις και οι αντιθέσεις μεταξύ αυτών των θεμελιωδών στοιχείων αποτελούν χαρακτηριστικά μίας αφηρημένης, υποκείμενης «δομής» της γλώσσας, την οποία ο δομισμός επιχειρεί να ανιχνεύσει.Η ευρύτερη προσέγγιση του στρουκτουραλισμού στις κοινωνικές επιστήμες, με αφετηρία την αρχική γλωσσολογική θεωρία, βρίσκει εφαρμογή σε ένα ευρύ πεδίο που διατρέχει σχεδόν όλο το γνωστικό φάσμα. Το βασικό αξίωμά του είναι ότι κάτω από τις συνειδητές ανθρώπινες κατασκευές, άσχετα με το πεδίο τους, υπάρχουν ασυνείδητες δομές που αναπαράγουν τα διάφορα φαινόμενα, οι οποίες διέπονται από κάποιους νόμους ισορροπίας, κοινούς για κάθε σύστημα που αποτελεί μέρος του φυσικού κόσμου.Το ριζοσπαστικό συμπέρασμα έγκειται στο επιχείρημα ότι οι εκδηλώσεις του ανθρώπου, που η φιλοσοφίαμέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα θεωρούσε «συνειδητές», υπακούν στην πραγματικότητα σε «μη συνειδητές δομές» (ή αλλιώς στρουκτούρες) με τη δική τους διάρθρωση και διαλεκτική, η οποία και απέχει παρασάγγας από τον συνειδητό ανθρώπινο έλεγχο.Κατ' αυτή την έννοια, κορυφαίες στιγμές όπου καταδείχτηκε το ασυνείδητο και υποκειμενικό των ανθρώπινων δομών (όχι βεβαίως σε άμεση σχέση με τον δομισμό ως ιστορικά εντοπισμένο κίνημα και θεωρία) υπήρξαν:Η τεκμηρίωση από τον Κοπέρνικο, τον Κέπλερ και άλλους της θεωρίας του ηλιοκεντρικού ηλιακού συστήματος, που εκτόπισε τον άνθρωπο από το κέντρο του σύμπαντος.Η εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου που έδειξε πως ο άνθρωπος, ως υπόσταση, δεν βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τους «αγγέλους» αλλά λίγο πιο πάνω από τους πιθήκους.Η ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ που έδειξε πως ο ψυχισμός του ανθρώπου κυριαρχείται από ασυνείδητες ορμές.Η διατύπωση του δεύτερου θερμοδυναμικού αξιώματος, που έδειξε στον άνθρωπο της βιομηχανικής εποχής, που στήριζε τις ελπίδες του στο απεριόριστο των φυσικών πόρων, πως κάθε μορφή ενέργειας μετατρέπεται, τελικά και μη - αναστρέψιμα, σε μη αξιοποιήσιμη θερμότητα.Η διαπίστωση του Μαρξ ότι όλα τα κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα ανάγονται στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία είναι χωρισμένη σε τάξεις και στην πάλη μεταξύ τους.Το εξελικτικό φιλοσοφικό σύστημα «Θέση - Αντίθεση - Σύνθεση» (διαλεκτική) του Χέγκελ που έθεσε ως καθοδηγητική δύναμη της Ιστορίας την πάλη ανάμεσα στις επιμέρους αντιθέσεις κάθε συνόλου, την «άρνηση της άρνησης», την αντίθεση της θέσης που οδηγεί νομοτελειακά σε μια νέα ανώτερη σύνθεση, εμπλουτισμένη με την εμπειρία τόσο της θέσης όσο και της αντίθεσης.

ΔΔημοκρατικός συγκεντρωτισμόςΔημοκρατικός συγκεντρωτισμός είναι η ονομασία που δίνεται στις αρχές της εσωτερικής οργάνωσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται από τα λενινιστικά πολιτικά κόμματα, ενώ κάποιες φορές τίθεται ως συνώνυμο για οποιαδήποτε λενινιστική πολιτική εντός ενός πολιτικού κόμματος. Το δημοκρατικό σκέλος αυτής της οργανωτικής μεθόδου αναφέρεται στην ελευθερία των μελών του πολιτικού κόμματος να συζητούν και να ανταλλάσσουν απόψεις γύρω από θέματα σχετικά με την πολιτική και τον προσανατολισμό του κόμματος, αλλά όταν η απόφαση του κόμματος οριστικοποιείται με απόφαση της πλειοψηφίας, αναμένεται από όλα τα μέλη να υποστηρίξουν αυτήν την απόφαση. Η τελευταία παράμετρος εκφράζει το συγκεντρωτικό σκέλος της μεθόδου. Όπως το διατύπωσε ο Λένιν, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός έγκειται στην «ελευθερία συζήτησης, ενότητα δράσης»

Σύγκριση με άλλους τύπους δημοκρατικής λήψης αποφάσεωνΣυγκρινόμενη με άλλους τύπους δημοκρατικής λήψης αποφάσεων, η οργάνωση με βάση τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό είναι εξαιρετικά ανθεκτική σε εχθρικές προσπάθειες διείσδυσης, προβοκάτσιας και διάσπασης από εξωτερικές απειλές: «Εάν όλα τα μέλη ενός κόμματος υποστηρίζουν τη γραμμή του κόμματος στο κοινό, θα είναι πολύ πιο δύσκολο για πράκτορες να δημιουργήσουν ψευδείς διαμάχες από έξω» [1]. Για αυτόν το λόγο ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός έχει γίνει μια δημοφιλής μέθοδος οργάνωσης για πολλές πολιτικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις, πέραν των μαρξιστικών πολιτικών κομμάτων.

Οι βασικές αρχές

Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός ορίζει μία ιεραρχική μορφή λήψης αποφάσεων και οργάνωσης, η οποία συνδυάζει στοιχεία άμεσης και έμμεσης δημοκρατίας. Τα καταστατικά των λενινιστικών οργανώσεων τυπικά ορίζουν τις ακόλουθες βασικές αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού:

1. Εκλογή όλων των κομματικών οργάνων από τα κάτω προς τα πάνω και συστηματική ανανέωση της

σύνθεσής τους, αν χρειάζεται.

2. Ευθύνη των κομματικών δομών και προς τις κατώτερες και προς τις ανώτερες δομές.

3. Αυστηρή και συνειδητή υπακοή στο κόμμα - η μειοψηφία πρέπει να υπακούει στην πλειοψηφία μέχρις

ότου αυτή η πολιτική να αλλάξει.

4. Οι αποφάσεις των ανώτερων δομών είναι υποχρεωτικές για τις κατώτερες δομές.

5. Συνεργασία όλων των οργάνων του κόμματος με συλλογικό τρόπο σε όλες τις περιστάσεις, και

αντιστοίχως, προσωπική ευθύνη των μελών για τα καθήκοντα που τους ανατίθενται και για τα καθήκοντα

που αυτά τα ίδια αναλαμβάνουν.

Το ιδρυτικό κείμενο

Το κείμενο «Τι Να Κάνουμε» του 1902 [2] αναγνωρίζεται ως το ιδρυτικό κείμενο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Εκείνο τον καιρό, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός ερμηνευόταν γενικά ως ένα σύνολο αρχών για την οργάνωση ενός επαναστατικού κόμματος εργατών. Το μοντέλο του Λένιν για ένα τέτοιο κόμμα, το οποίο περιέγραψε επανειλημμένως ως «δημοκρατικό συγκεντρωτικό», ήταν το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.

Η θεωρία του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού ήταν μια από τις αιτίες του σχίσματος μεταξύ των Μπολσεβίκων και των Μενσεβίκων. Οι Μενσεβίκοι υποστήριζαν μια λιγότερο άκαμπτη κομματική πειθαρχία μέσα στο Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα το 1903, όπως και ο Λέων Τρότσκι, στο «Τα Πολιτικά μας Καθήκοντα», παρόλο που πείστηκε για τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό το 1917 κατά τη Ρωσική Επανάσταση.

Η εφαρμογή στη Σοβιετική Ένωση και στον υπόλοιπο κόσμο

Μετά την επιτυχή εδραίωση της εξουσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Ρωσία, που ακολούθησε την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο, η μπολσεβίκικη ηγεσία, συμπεριλαμβανομένου του Λένιν, εισήγαγε μια κατ' επίφασιν «προσωρινή» απαγόρευση στον φραξιονισμό μέσα στο κόμμα το 1921, χρησιμοποιώντας τον ίδιο τον μηχανισμό του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού». Μετά από αυτό η αμεσοδημοκρατική λειτουργία των σοβιέτ ατρόφησε[2] και πλέον υπήρχε όλο και λιγότερη επικοινωνία μεταξύ των Μπολσεβίκων και του ρωσικού πληθυσμού. Τελικά υπήρχε πολύ λίγη ελευθερία συζήτησης ακόμα και μέσα στο κόμμα, με την εξαίρεση των μελών του διευθύνοντος Πολιτμπιρό (Πολιτικού Γραφείου). Αυτές οι εξελίξεις οδήγησαν εξωτερικούς παρατηρητές να αμφισβητήσουν το αν η δημοκρατική πτυχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού μπορεί να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου, ή αναπόφευκτα οδηγεί σε ακραίο συγκεντρωτισμό και απολυταρχία, όπως συνέβη στην ΕΣΣΔ με τον σταλινισμό.

Πάντως, μέχρι το 10ο Συνέδριο των μπολσεβίκων (1921) επιτρέπονταν και η κατάθεση διαφορετικών πλατφορμών στα Συνέδρια, και η δημόσια αντιπαράθεση πριν και μετά από αυτά. Όπως επιτρέπονταν και οι τάσεις άλλωστε. Στο 10ο Συνέδριο πάρθηκε η απόφαση για απαγόρευση των τάσεων (προσωρινή την χαρακτήρισε ο Λένιν) όχι όμως και του δικαιώματος κατάθεσης ξεχωριστών πλατφορμών. Σταδιακά όμως η σταλινική φράξια που ηγεμόνευσε στο ΚΚΣΕ επανανοηματοδότησε την έννοια "δημοκρατικός συγκεντρωτισμός" δίνοντας της το σημερινό της νόημα: Απαγόρευση τάσεων, πλατφορμών και δημόσιας συζήτησης (εκτός της προσυνεδριακής περιόδου). Η νοοτροπία αυτή επιβλήθηκε δια μέσω της Κομμουνιστικής Διεθνούς σε όλα τα ΚΚ. Θεωρείται δε από πολλούς κομμουνιστές και δυνάμεις του κομμουνιστικού κινήματος πως η μετέπειτα επανανοηματοδότηση του όρου "δημοκρατικός συγκεντρωτισμός", συνέβαλλε στον γραφειοκρατικό εκφυλισμό των ΚΚ σε Ανατολή και Δύση, ενώ δεν προσέφερε τίποτα στην πολιτική αποτελεσματικότητα αυτών

Σήμερα

Σήμερα ορισμένες δυνάμεις του κομμουνιστικού κινήματος αποτιμώντας την εμπειρία από την εφαρμογή των αρχών του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού όπως αυτός νοηματοδοτήθηκε τελικά, λειτουργούν με βάση την "δημοκρατική ενότητα δράσης" η οποία διατείνεται από τις εξής αρχές: α. Δυνατότητα κατάθεσης στο Συνέδριο διαφορετικών πλατφορμών από τις επίσημες Θέσεις, β. Δημόσια συζήτηση των πλατφορμών, γ. Λήψη των αποφάσεων με κατάθεση των διαφορετικών πλατφορμών στη διαδικασία της ψηφοφορίας, δ. Εφαρμογή ως πολιτική όλου του κόμματος των αποφάσεων της πλειοψηφίας.

ΙΙδεατόνΦιλοσοφικός όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Σπινόζα (ideatum).Ως φιλοσοφικός όρος σημαίνει το αντικείμενο που αντιστοιχεί σε κάποια ιδέα (φιλοσοφική).Παλαιότερα σήμαινε οποιοδήποτε αντικείμενο που κατασκευάζεται σύμφωνα με κάποια ιδέα εκ των προτέρων όμως καθορισμένη.

ΚΙμμάνουελ ΚαντO Ιμμάνουελ Καντ (Immanuel Kant, γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1724 στοΚαίνιξμπεργκ της Πρωσίας (που σήμερα ονομάζεται Καλίνινγκραντ και ανήκει στη Ρωσία) και πέθανε στο Καίνιξμπεργκ στις 12 Φεβρουαρίου του 1804) ήταν Γερμανός φιλόσοφοςκαι επιστήμονας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές και φιλοσόφους όλων των εποχών. Στην ελληνική γλώσσα το όνομά του παλαιότερα αποδιδόταν ωςΕμμανουήλ Κάντιος.

ΒιογραφίαΟ Καντ γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στο Καίνιξμπεργκ (τώρα ρώσικο Καλίνινγκραντ) της Ανατολικής Πρωσίας, δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν εγκατέλειψε ποτέ τη γενέτειρα πόλη του και είχε γίνει αντικείμενο σχολιασμού για την εντυπωσιακή ακρίβειά του στις κοινωνικές συναναστροφές - υπόδειγμα αυτοπειθαρχίας και παραξενιάς. Χρηματοδότησε τις σπουδές του παραδίδοντας ιδιωτικά μαθήματα και κερδίζοντας στοιχήματα στο μπιλιάρδο.Το 1749 προσπάθησε να λύσει μια μαθηματική αντιδικία μεταξύ οπαδών του Καρτέσιου και του Λάιμπνιτς με σχετικοποίηση των θέσεων τους. Το 1755 δημοσίευσε ανώνυμα μια θεωρία του για τη δημιουργία του πλανητικού μας συστήματος και για την ύπαρξη γαλαξιών πέρα από το δικό μας γαλαξία. Το ίδιο έτος αναγορεύεται Διδάκτωρ και Υφηγητής του πανεπιστημίου της Καινιξβέργης. Αποδίδει δε το δώρο της γνώσης στον άνθρωπο σε θεϊκή παρέμβαση.Το έτος 1770 έγινε τακτικός καθηγητής της Λογικής και Μεταφυσικής στο ίδιο Πανεπιστήμιο και παράλληλα έκανε παραδόσεις στη Φυσική, Κοσμολογία, Ανθρωπολογία, Θεολογία και Γεωγραφία. Κάποια εποχή δίδασκε στο πανεπιστήμιο 36 ώρες την εβδομάδα. Μετά από μερικές μικρότερες δημοσιεύσεις του για θέματα Φυσικής και Μεταφυσικής, παρουσίασε σε τρία θεμελιώδη έργα την υπερβατολογική φιλοσοφία του: «Κριτική του καθαρού Λόγου» (Kritik der reinen Vernunft, 1781), «Κριτική του πρακτικού Λόγου» (Kritik der praksischen Vernunft, 1788) και «Κριτική της κριτικής Δύναμης» (Kritik der Urteilskraft, 1790).Ο Καντ και η φιλοσοφία τουΟ Καντ όρισε τον διαφωτισμό (Aufklärung), στο δοκίμιό του Was ist Aufklärung? (Τι είναι Διαφωτισμός;), ως την περίοδο που χαρακτηρίζεται από το γνωμικό στη λατινική γλώσσα, «Sapere aude!» («τολμήστε να είστε σοφός» ή «τόλμησε να γνωρίζεις»). Αυτή η περίοδος χαρακτηρίστηκε από την αυτόνομη σκέψη, απαλλαγμένη από τις υπαγορεύσεις και της προκαταλήψεις της έξωθεν πολιτικής εξουσίας. Το έργο του Καντ επέχει θέση συνδετικού κρίκου μεταξύ του Ορθολογισμού και του Εμπειρισμού, φιλοσοφικών ρευμάτων-παραδόσεων του 18ου αιώνα. Είχε, επιπροσθέτως, αποφασιστική επίδραση στο κίνημα του Ρομαντισμού και στη φιλοσοφία του Γερμανικού Ιδεαλισμού του 19ου αιώνα. Το έργο του αποτέλεσε επίσης σημείο εκκίνησης για πολλούς φιλοσόφους του 20ου αιώνα.

Οι δύο αλληλένδετοι θεμέλιοι λίθοι αυτού που ο Καντ αποκαλούσε ως την «κριτική φιλοσοφία του» - την αντίστοιχη «Κοπερνίκεια επανάσταση», που ισχυριζόταν ότι συνέθεσε για τη φιλοσοφία - ήταν η Επιστημολογία (ή αλλιώς Θεωρία της γνώσης) του Υπερβατικού Ιδεαλισμού και η ηθική φιλοσοφία περί της αυτονομίας της αιτιολογίας (reason). Αυτές τοποθετούσαν το ενεργό, έλλογο ανθρώπινο υποκείμενο στο κέντρο του κόσμου της γνώσης και της ηθικής (την ανθρώπινη συμπεριφορά σε συνθήκες κοινωνικής συμβίωσης).Ο Καντ επηρεάστηκε από τον σκεπτικισμό και τον αγνωστικισμό του Χιουμ και έστρεψε την προσοχή του στην ανάλυση της υποκειμενικότητας. Θεωρεί ότι κάθε γνώση εξαρτάται από την εμπειρία, επειδή στηρίζεται στις αισθήσεις μας. Τα πράγματα καθ' εαυτά, μας είναι άγνωστα και οι εικόνες τους παράγονται από τον εαυτό μας. Το πραγματικό ον είναι απρόσιτο σ' εμάς, διότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε είναι τα αισθητηριακά δεδομένα και όχι τα ίδια τα αντικείμενα. Προχωρά όμως τον συλλογισμό του παραπέρα, όσον αφορά στη γνώση, υποστηρίζοντας ότι το έλλογο καθεστώς του κόσμου, όπως η επιστήμη το αντιλαμβάνεται, δεν δύναται να θεωρηθεί απλώς και μόνο ως η τυχαία συσσώρευση αισθαντικών αντιλήψεων. Αντιθέτως είναι το αποτέλεσμα μιας «συνθετικής» λειτουργίας, βασιζόμενης σε κανόνες.Επειδή λοιπόν τα αισθητηριακά δεδομένα (αναγκαία για να αρχίσει μια διαδικασία σύνθεσης) είναι ανεξάρτητα και δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, για να αντιληφθεί ο άνθρωπος ένα αντικείμενο συνολικά και όχι μόνο τις επιμέρους ιδιότητές του, σχήμα, χρώμα, υφή κλπ., απαιτείται από τον άνθρωπο μια εσωτερική λογική (υπερβατολογική) επεξεργασία, κατά την οποία ενοποιούνται τα επιμέρους στοιχεία της εμπειρίας. Αυτή αποτελείται από την εννοιολογική συνένωση (unification) και ενσωμάτωση (integration) που πραγματοποιείται από τον νου μέσω εννοιών ή των «κατηγοριών της κατανόησης» που υπάρχουν στις αντιλήψεις μέσα στα πλαίσια του χώρου και χρόνου, που δεν είναι έννοιες, αλλά μορφές αισθαντικότητας, οι οποίες αποτελούν με τη σειρά τους απαραίτητους όρους για κάθε πιθανή καταγραφή εμπειρίας. Ως εκ τούτου η αντικειμενική τάξη πραγμάτων και η αιτιώδης αναγκαιότητα που λαμβάνει χώρα μέσα στα πλαίσια της πρώτης, είναι παράγωγα του νου κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασής του με ό,τι υπάρχει έξωθέν του («Ding an sich», το πράγμα αυτό καθ' αυτό).Παρόλα αυτά όμως, η εξακρίβωση της ύπαρξης του «πραγματικού» αντικειμένου παραμένει απρόσιτη και εμπειρικώς αδύνατη, καθότι οι αισθήσεις αποτελούν στρεβλές προσλαμβάνουσες του πραγματικού αντικειμένου και ως τέτοιες επεξεργάζονται νοητικώς, σαν να λέμε ότι ένα φοβερό μηχάνημα όπως ο νους επεξεργάζεται λανθασμένα δεδομένα, άρα παράγει ατελή αποτελέσματα.

Καντιανή ΗθικήΟ Κάντ εξηγεί με ευκρίνεια τα βασικά στοιχεία του ηθικού του συστήματος στο έργο του Θεμέλια της μεταφυσικής των Ηθών (1785). Εδώ, παρουσιάζει κριτικά τις συνθετικές a priori αρχές του Πρακτικού Λόγου, για να τις συνταιριάξει αργότερα με την κριτική παρουσίαση των συνθετικών a priori αρχών του Θεωρητικού Λόγου.Η αφετηρία του Καντ είναι ότι το μόνο αναπόφευκτα καλό είναι η καλή βούληση. Ο χαρακτήρας, το ταλέντο, ο αυτοέλεγχος και η τύχη οδηγούν σε κακούς σκοπούς. Ακόμα και η ευτυχία διαφθείρει. Η βούληση είναι καλή όχι εξαιτίας των επιτευγμάτων της. Το καλώς πράττειν είναι καλό καθ’ εαυτό."Ακόμη και αν, [από] κάποια ιδιαίτερη δυσμένεια της μοίρας, ή από τη φειδωλή, σαν μητριάς, προίκα της φύσης, αυτή η βούληση δεν έχει καμιά απολύτως δύναμη να εκπληρώσει τις προθέσεις της. Αν, παρά τη μέγιστη προσπάθειά της, εξακολουθεί να μην επιτυγχάνει τίποτα, και μένει μόνον η καλή βούληση... ακόμη και τότε θα έλαμπε παρόλα αυτά σαν κόσμημα, για το δικό της χατίρι, σαν κάτι που φέρει όλη του την αξία του μέσα του."Τα ανθρώπινα όντα δεν έχουν προικιστεί μέσα τους με τη βούληση, για να επιδιώκουν την ευτυχία. Το ένστικτο θα ήταν πιο αποτελεσματικό γι' αυτόν το σκοπό. Ο Λόγος μας δόθηκε για να παραγάγει μια βούληση καλή, όχι ως μέσο προς κάποιον απώτερο σκοπό, αλλά καλή καθ' εαυτήν. Η καλή βούληση είναι το ύψιστο αγαθό και προϋπόθεση για όλα τα υπόλοιπα αγαθά, συμπεριλαμβανομένης της ευδαιμονίας.Τι είναι όμως αυτό που κάνει τη βούληση καλή καθ’ε αυτήν; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να αναζητηθεί η έννοια του καθήκοντος: Το να πράττω από καθήκον σημαίνει να δείχνω καλή βούληση παρά τις δυσκολίες. Πρέπει να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις: να πράττει κανείς σύμφωνα με το καθήκον και με κίνητρο το καθήκον. Ένας παντοπώλης εργάζεται τίμια για προσωπικό του όφελος και ένας φιλάνθρωπος χαίρεται με την ευχαρίστηση των συνανθρώπων

του. Παρότι αυτές οι πράξεις είναι ορθές και ευγενείς, για τον Καντ δεν χρίζουν ηθικής αξίας. Η αξία του χαρακτήρα φαίνεται μόνο όταν κάποιος πράττει όχι από προδιάθεση αλλά από καθήκον: ένας άνθρωπος που θέλει να αυτοκτονήσει και ποθεί το θάνατο, ωστόσο προσπαθεί να κρατηθεί στη ζωή σύμφωνα με τον ηθικό νόμο.Η διδασκαλία του Καντ είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με εκείνη του Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης πίστευε πως ο πραγματικά ενάρετος άνθρωπος είναι εκείνος που απολαμβάνει να εκτελεί ενάρετες πράξεις. Ο Καντ από την άλλη θεωρεί ως πραγματική απόδειξη για την αρετή την οδύνη του καλώς πράττειν. Μόνον όταν  μας κοστίσει κάτι, μόνον τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πράττουμε με κίνητρο το καθήκον.

Τι σημαίνει όμως να πράττω από καθήκον; Το να πράττω από καθήκον σημαίνει να πράττω με σεβασμό στον ηθικό νόμο. Ο τρόπος για να ελέγξω το αν πράττω με σεβασμό στον ηθικό νόμο είναι να αναζητήσω τον κανόνα ή την αρχή με την οποία ενεργώ. Εάν πράττω από σεβασμό στο νόμο, τότε πράττω μόνον έτσι, ώστε να επιθυμώ η δική μου προσωπική αρχή να καταστεί καθολικός νόμος αυτή είναι η περίφημη κατηγορική προσταγή του Καντ.

Υπάρχουν δύο είδη προσταγής: η υποθετική και η κατηγορική. Η υποθετική λέει: Εάν θέλεις να επιτύχεις ένα συγκεκριμένο σκοπό, πράττε με συγκεκριμένο τρόπο. Η κατηγορική λέει: Ανεξάρτητα από το σκοπό που θες να επιτύχεις, πράττε με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Υπάρχουν πολλές υποθετικές προσταγές, καθώς υπάρχουν αντίστοιχα και πολλοί σκοποί που θέλει κανείς να επιτύχει. Υπάρχει όμως μία κατηγορική προσταγή: η προσταγή της ηθικής. Η κατηγορική προσταγή είναι η ανάγκη να συμμορφώνεται κανείς με την καθαρή καθολικότητα του νόμου. «Άρα, υπάρχει μία μόνο κατηγορική προσταγή, και είναι η εξής: Πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, δια της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να επιθυμείς να καταστεί αυτή καθολικός νόμος.»[1]

Οι ανωτέρω καντιανές ιδέες διαμόρφωσαν κατά πολύ όλη την επιχειρηματολογία και ανάλυση της μεταγενέστερης φιλοσοφίας. Οι ιδιαιτερότητες του Καντ και της φιλοσοφίας του, πυροδότησαν άμεση και διαρκή διαμάχη, έθεταν δε υπό κριτική αμφισβήτηση θεσμούς και παραδόσεις. Παρόλα αυτά, η άποψή του ότι ο νους από μόνος του συμβάλλει αποκλειστικά στη γνώση του (και ως εκ τούτου αυτή η γνώση υπόκειται σε περιορισμούς που δεν μπορεί να ξεπεράσει), ότι η ηθική έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ελευθερία, ενεργώντας αυτόνομα και σύμφωνα με έλλογες, ηθικές αρχές και ότι η φιλοσοφία εμπεριέχει αυτο-κριτικές διαδικασίες, αναδιαμόρφωσαν οριστικώς τη φιλοσοφία.

κομφορμιστής

Κομφορμιστής : το άτομο που έχει την τάση να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του στις αντιλήψεις , τις

συνήθειες , τα έθιμα ... της κοινωνίας στην οποία ανήκει , ακόμη κι αν δεν το εκφράζουν .Είναι επίθετο

δεδομένου ότι δηλώνει κάποια ιδιότητα. Η ιδιότητα της προσαρμογής βέβαια είναι κατ' εξοχήν ανθρώπινη μόνο

το ον άνθρωπος έχει την ιδιότητα της προσαρμογής με το περιβάλλον. Όμως εν προκειμένω κονφορμιστής

μπορεί να θεωρηθεί και ο απόλυτα υποταγμένος στις συνήθειες και τα έθιμα του τόπου στον οποίο ζει. Αυτό

όμως δεν είναι στοιχείο προόδου, θεωρώ ότι ο αντικομφορμιστής είναι μια ιδιότητα που επιφέρει ισορροπία.

ΜΜπουρζουαζία

Η μπουρζουαζία είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκουν κυρίως αστοί και κτηματίες. Ιστορικά, η τάξη της μπουρζουαζίας προέρχεται από την τάξη των εμπόρων του μεσαίωνα, οι οποίοι αντλούσαν εξουσία και επιρροή από την εργασία και τον πλούτο τους, σε αντίθεση με αυτούς των οποίων η εξουσία προερχόταν από την καταγωγή και την κτήση γης. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο όρος περιγράφει την τάξη στην οποία ανήκουν τα μέσα παραγωγής πλούτου.[1]

Είναι γαλλική λέξη και προέρχεται από τη λέξη "bourgeois", που σημαίνει "κάτοικος μιας πόλης".[2] Ο όρος έχει συνήθως αρνητική χροιά και χρησιμοποιείται υποτιμητικά υποδηλώνοντας συντηρητισμό και αντιδραστικότητα.

Ν ΝτεφαιτισμόςΟ επαναστατικός ντεφαιτισμός (αγγλ. "revolutionary defeatism", από την αγγλική λέξη defeat που σημαίνει ήττα) είναι η θεωρία που υποστηρίζει ότι σε περίπτωση που ένας πόλεμος που διεξάγεται είναι ιμπεριαλιστικός και από τα δύο μέρη, οι επαναστάτες και των δύο μερών θα πρέπει να προσπαθήσουν να μετατρέψουν τον εθνικό πόλεμο σε εμφύλιο, συναδελφωμένοι με τους στρατιώτες του «εχθρού» και ανατρέποντας τις αστικές κυβερνήσεις τους. Ο Λένιν δίδασκε πως το προλεταριάτο πρέπει να εύχεται τη στρατιωτική ήττα της δικής "του" κυβέρνησης στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με την έννοια ότι αυτή η ήττα θα διευκόλυνε την εξέγερση για την ανατροπή της άρχουσας τάξης.

Kαθ' όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σ' ολόκληρο τον κόσμο οι μόνοι που αγωνίστηκαν κάτω από τις αρχές του επαναστατικού ντεφαιτισμού ήταν στην Ελλάδα η διεθνιστική ομάδα του Άγι Στίνα -στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο Καστοριάδης, οΤαμτάκος κι ο Βουρσούκης- καθώς και λίγοι Ιταλοί «μπορντιγκιστές» (από τον ηγέτη τους Μπορντίγκα), μερικές μικροομάδες αναρχικών και μεμονωμένα άτομα. Θεωρώντας ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός και από την πλευρά του Άξονα και από την πλευρά των Συμμάχων στάθηκαν εχθρικά απέναντι στα κινήματα αντίστασης των κατεχόμενων χωρών από τους Γερμανούς. Ο Άγις Στίνας έγραψε ότι ο ελληνικός λαός "έπρεπε να αγκαλιάσει (στην Κατοχή) τους Γερμανούς φαντάρους", γιατί ήσαν προλετάριοι και να τους πάρει με το μέρος του, ενάντια στον Χίτλερ.

ΟΟντολογίαΜε τον όρο Οντολογία αναφερόμαστε στο λόγο περί του όντος ή στην επιστήμη του όντος, τη φιλοσοφική αναζήτηση που εξετάζει τις αρχές της ύπαρξης και συγκρότησης του Όντος, μελετά τη φύση και την ουσία των Όντων (Ον= αυτό που πραγματικά υπάρχει, καθετί που έχει υπόσταση). Στη φιλοσοφία η έρευνα της φύσης του όντος γίνεται σε διάκριση από το φαινόμενο.Όταν η οντολογία αναδεικνύει την ουσία, σε σχέση με τα επιμέρους όντα, τότε αποκαλείται ουσιοκρατία, ουσιολογική οντολογία, ουσιοκρατική οντολογία ή σπανιότερα, εσενσιαλισμός (essentialismus) από τη λατινική λέξη essentia (ουσία).Όταν η οντολογία προκρίνει το πρόσωπο έναντι της ουσίας, τότε ονομάζεται προσωποκρατία, προσωποκεντρισμός, περσοναλισμός(personalismus) ή προσωποκρατική οντολογία.Όταν η οντολογία δίνει προτεραιότητα στο άτομο έναντι του προσώπου, τότε ονομάζεται ατομοκρατική οντολογία ή ατομοκρατία.ΟυσιοκρατίαΜε τον φιλοσοφικό και θρησκειολογικό όρο Ουσιοκρατία αναφερόμαστε στην οντολογική πρόταση που δίνει προτεραιότητα στην απρόσωπη, άμορφη και άχρονη ουσία, έναντι του επιμέρους όντος (προσωπικού, ατομικού), το οποίο τελικά εκλαμβάνεται ως κατώτερο, υποδεέστερο, παράγωγο και προϊόν της ουσίας.Στη θεολογία και συγκεκριμένα στην τριαδολογία, η ανατολική παράδοση προτάσσει το πρόσωπο (ή υπόσταση), σε διαστολή προς τη λατινική θεολογία του δυτικού μεσαιωνικού χριστιανισμού που δίνει προτεραιότητα στην ουσία-φύση του Θεού.

ΠΠρολεταριακός διεθνισμός

Ο προλεταριακός διεθνισμός (ονομάζεται και διεθνιστικός σοσιαλισμός) είναι μία μαρξιστική αντίληψη περί των κοινωνικών τάξεων βασιζόμενη στη θεώρηση πως ο καπιταλισμός είναι ένα παγκόσμιο σύστημα και, κατά

συνέπεια, η εργατική τάξη πρέπει να δράσει σε παγκόσμιο συντονισμό αν θέλει να τον νικήσει. Οι εργάτες πρέπει να παλέψουν αλληλέγγυα με τους συντρόφους τους στις άλλες χώρες, στη βάση των κοινών ταξικών συμφερόντων. Παρόμοιες ιδέες έχουν εκφράσει κατά καιρούς και ελευθεριακοί σοσιαλιστές.

Ο προλεταριακός διεθνισμός είναι στενά συνδεδεμένος με τους μαρξιστικούς στόχους για την παγκόσμια επανάσταση, που θα επιτυγχάνονταν μέσα από διαδοχικές και ταυτόχρονες κομμουνιστικές επαναστάσεις σε όλα τα έθνη. Σύμφωνα με την μαρξιστική θεωρία η παγκόσμια επανάσταση θα οδηγούσε τον παγκόσμιο κομμουνισμό, και αργότερα στον κομμουνισμό χωρίς κράτος. Ο προλεταριακός διεθνισμός υπονομεύτηκε στο πλαίσιο του λενινισμού από τη σοβιετική πολιτική του σοσιαλισμού σε μία χώρα. Το ζήτημα αυτό υπήρξε κομβικό στη διαφοροποίηση μεταξύ σταλινισμού και τροτσκισμού.

ΠροσωποκρατίαΜε τον φιλοσοφικό και θρησκειολογικό όρο Προσωποκρατία, αναφερόμαστε στην οντολογική πρόταση που δίνει προτεραιότητα στην έννοια του προσώπου έναντι της ουσίας.Ο όρος πρόσωπο παραπέμπει σε ένα περιεχόμενο που είναι το ακριβώς και εντελώς αντίθετο της λέξης ουσία ή φύση. Πρόσωπο είναι το επιμέρους, το συγκεκριμένο και μερικό ον, που σχετίζεται, επικοινωνεί, συμμετέχει και ενώνεται. Το πρόσωπο δεν υπάρχει απλώς, αλλά συνυπάρχει, δεν επιβιώνει ατομικά, αλλά συμβιώνει κοινωνικά.Κοινωνιολογικά, η προσωποκρατία συνεπάγεται την πρόκριση της προσωπικότητας, της ετερότητας, της ιδιαιτερότητας και της διαφορετικότητας έναντι της ομοιομορφίας, της μαζικότητας, της αυταρχικότητας, της μονολιθικότητας και του συγκεντρωτισμού.

ΡΡεβιζιονισμός

Με τον όρο ρεβιζιονισμός χαρακτηρίζονται οι ιδεολογικές τάσεις (πρακτικές ή θεωρητικές) που αποβλέπουν στην τροποποίηση ή την κατάργηση των συνθηκών που ισχύουν μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών.

Στην ιστορία του σοσιαλισμού ρεβιζιονισμός ονομάστηκε η θεωρία που διατύπωσε πρώτος ο Έντουαρντ Μπερνστάιν και η οποία οδήγησε στον σχηματισμό της σοσιαλδημοκρατίας ως διακριτού πολιτικού ρεύματος. Θεωρώντας ότι η πραγματικότητα είχε διαψεύσει κάποιες θεωρίες ή προβλέψεις του Καρλ Μαρξ, η ρεβιζιονιστική θεωρία υποστήριξε ότι είναι δυνατή η άμβλυνση της πάλης των τάξεων και η οργάνωση του εργατικού αγώνα μέσα από νόμιμες διαδικασίες στο πλαίσιο του αστικού κράτους. Με άλλα λόγια τασσόταν ευθέως εναντίον της ιδέας της σοσιαλιστικής επαναστάσεως. Η θεωρία αυτή καταπολεμήθηκε από τον κομμουνιστικό (ευρύτερα, επαναστατικό) σοσιαλισμό, όπως και η συναφής αντίληψη του ρεφορμισμού.Στα λενινιστικά κόμματα ο όρος ρεβιζιονισμός (όπως και ο ρεφορμισμός) χρησιμοποιείται ως κατηγορία εναντίον όσων επιχειρούν να αναθεωρήσουν βασικές αντιλήψεις του μαρξισμού. Οι μαοϊκοί επιπρόσθετα χαρακτηρίζουν ρεβιζιονιστική την ηγεσία και τη δομή της Σοβιετικής Ένωσης μετά τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν.

ΡεφορμισμόςΟ όρος ρεφορμισμός (γαλλ.: reformisme, λατιν.: reformo) είναι όρος της πολιτικής με τον οποίον, από τα τέλη του 19ου αιώνα, στο πλαίσιο του σοσιαλιστικού κινήματος, χαρακτηρίστηκε κάθε πολιτική τάση εγκατάλειψης της επαναστατικής ανατροπής του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος (επαναστατικός σοσιαλισμός) και αντικατάσταση αυτής με προσπάθεια επίτευξης μεταρρυθμίσεων μέσα από τους κόλπους του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος και της, συνδεδεμένης με αυτό, φιλελεύθερης δημοκρατίας (π.χ. μέσω κοινοβουλευτικής δράσης περιοριζόμενης από το αστικό σύνταγμα). Έτσι οι ελευθεριακοί και οι λενινιστές σοσιαλιστές αποκαλούν συνήθως ρεφορμιστές τους σοσιαλδημοκράτες. Ορισμένες φορές ο όρος επεκτείνεται και για να περιγράψει τον ευρωκομμουνισμό, λόγω της δέσμευσής του στον σταδιακό και ομαλό σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας μέσα από τους θεσμούς της αστικής δημοκρατίας.Επιπρόσθετα ο όρος «ρεφορμισμός» από πολιτική άποψη, σημαίνει την ενσωμάτωση της στρατηγικής κομμουνιστικών και γενικότερα αριστερών κομμάτων και οργανώσεων στις ανάγκες του αστικού καπιταλιστικού συστήματος, καθώς απεμπολείται η προοπτική ολικής ρήξης με την αστική

εξουσία. Ανεξάρτητα από τους διακηρυγμένους στόχους και τη φρασεολογία που χρησιμοποιεί ο ρεφορμισμός, η εγκατάλειψη της στρατηγικής της ανατροπής της αστικής εξουσίας περιλαμβάνει την υιοθέτηση της αντίληψης περί «εργασιακής ειρήνης» (ομαλής διεξαγωγής των παραγωγικών δραστηριοτήτων σε συνθήκες ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και ιεραρχικών ταξικών σχέσεων), ειρηνικής συνύπαρξης της αστικής και της εργατικής τάξης, τα συμφέροντα των οποίων όμως είναι αντίθετα κατά τη σοσιαλιστική θεωρία. Επιπλέον ο όρος αναφέρεται στην υιοθέτηση αστικών τακτικών, αντιλήψεων και συμπεριφορών, τόσο στην εσωτερική λειτουργία μίας αριστερής οργάνωσης όσο και στην εξωστρεφή δράση της. Ο όρος είναι παρόμοιος με τον ρεβιζιονισμό.Σήμερα ο όρος ρεφορμισμός μπορεί να χρησιμοποιείται και έξω από τα στενά πλαίσια του ιστορικού σοσιαλισμού, αλλά με παρόμοια χροιά. Ενδεικτικά, στο οικολογικό κίνημα, οι κοινωνικοί οικολόγοι, οιοικοσοσιαλιστές ή οι οικοαναρχικοί αποκαλούν ορισμένες φορές ρεφορμιστικά τα πράσινα κόμματα της πολιτικής οικολογίας.

ΣΖαν-Πωλ ΣαρτρΟ Ζαν-Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre, ολόκληρο: Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (Παρίσι 21 Ιουνίου 1905  - Παρίσι 15 Απριλίου 1980), ήταν Γάλλος φιλόσοφος , λογοτέχνης και κριτικός, γνωστότερος εκπρόσωπος του υπαρξισμού. Θεωρούσε ότι οι διανοούμενοι πρέπει να παίζουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία και ο ίδιος υπήρξε ένας στρατευμένος καλλιτέχνης στηρίζοντας τις αριστερές πολιτικές επιλογές του με τη ζωή του και το έργο του. Αποστρεφόταν τις επίσημες τελετές και τα αξιώματα και γι' αυτό τον λόγο, το 1964, αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.

Βιογραφικά στοιχεία

Τα πρώτα χρόνιαΓόνος αστικής οικογενείας, γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι, στο σπίτι των παππούδων του από την πλευρά της μητέρας του. Ο στρατιωτικός πατέρας του είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό λίγο μετά τη γέννηση του. Όταν η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε, μετακόμισε με τον πατριό του στη Λα Ροσέλ μέχρι το 1921 οπότε επέστρεψε άρρωστος στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του σε καλύτερο σχολικό περιβάλλον.Συνέχισε τη φοίτησή του στο κλασσικό λύκειο Henri-IV όπου γνώρισε τον καλύτερο του φίλο, τον Πωλ Νιζάν, με τον οποίο απολάμβαναν μία ανέμελη εφηβεία. Προετοιμάστηκαν μαζί και επέτυχαν την εισαγωγή τους στην περίφημη École Normale Supérieure. Εκεί περιτριγυρισμένος από τον ανθό της γαλλικής διανόησης, ο Σαρτρ έγινε πολύ δημοφιλής και ανέπτυξε την επαναστατική του φύση. Πήρε τελικά το πτυχίο φιλοσοφίας το 1929, αφού απέτυχε στις εξετάσεις της προηγούμενης χρονιάς στις οποίες είχε πρωτεύσει ο Ρεϊμόν Αρόν. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης χρονιάς της προετοιμασίας του, συνάντησε τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ, την κατοπινή ισόβια σύντροφό του.Παρόλο που προσπάθησε να φύγει αμέσως στο εξωτερικό ως διδάσκων, πρωτοδιορίστηκε στη Χάβρη και αργότερα δίδαξε στη Λαν (Laon)[1] . Η επαφή του με τους μαθητές θα είναι ζεστή και ειλικρινής από την πρώτη στιγμή, θα του κληροδοτήσει την αγάπη προς την εφηβεία και θα επιτείνει την τάση του προς την αντίδραση. Μεταξύ 1933-34 μετακινήθηκε στο γαλλικό ινστιτούτο του Βερολίνου, αντικαθιστώντας τον Αρόν, και είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τη φαινομενολογία του Χούσερλ. Το 1937 μετατέθηκε στο Κολλέγιο του Νεϊγί στο Παρίσι και σημείωσε την πρώτη λογοτεχνική επιτυχία του με τη "Ναυτία" (1938).

Ο πόλεμοςΣτον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο κατατάχτηκε στην υπηρεσία μετεωρολογίας του στρατού και συνελήφθη αιχμάλωτος ανήμερα των γενεθλίων του, στις 21 Ιουνίου 1940 . Εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία από όπου μπόρεσε να διαφύγει μόνο με ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις. Εκεί θα διαμορφώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ατομιστής αλλά έχει χρέος στην κοινωνία. Μετά την αποφυλάκισή του, τίθεται πλέον υπέρ της στρατευμένης τέχνης και

διανόησης και έτσι συμμετέχει στο αντιστασιακό δίκτυο «Σοσιαλισμός και ελευθερία» (« Socialisme et liberté »).Το 1943 ανεβάζει μάλλον με αποτυχία το θεατρικό έργο «Οι μύγες» (Les Mouches)που ερμηνεύεται όμως ως παρακίνηση για αντίσταση. Την ίδια χρονιά δημοσιεύει το «Είναι και το μηδέν» (L'Être et le Néant) και γράφει το θεατρικό «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis clos), που θα παρασταθεί με επιτυχία τον Μάιο του 1944. Λίγο πριν τη απελευθέρωση του Παρισιού, ο Καμύ τον καλεί να συμμετάσχει στο σημαντικότερο αντιστασιακό δίκτυο της εποχής "Η μάχη" (Le combat). Ο Σαρτρ θα γράψει για την ομώνυμη παράνομη εφημερίδα και θα γίνει διάσημος περιγράφοντας την απελευθέρωση του Παρισιού στα πρωτοσέλιδά της. Αυτή η φήμη θα του εξασφαλίσει αργότερα ένα ταξίδι στην Αμερική, όπου θα απολαύσει υποδοχή αντιστασιακού ήρωα.

Η δόξαΟ Σαρτρ έχει ήδη γίνει διάσημος: απολαμβάνει εξαιρετική επιτυχία και κυριαρχεί στα γαλλικά γράμματα. Ιδρύει το περίφημο λογοτεχνικό περιοδικό "Μοντέρνοι καιροί" (Les Temps modernes), όπου γράφουν εκτός από τον ίδιο η Σιμόν ντε Μπωβουάρ, ο Μερλώ-Ποντύ και ο Ρεϊμόν Αρόν και διαδίδει τις ιδέες του μέσα από αυτό. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τεύχους μάλιστα θέτει το θέμα της ευθύνης των διανοούμενων καθώς και της στρατευμένης λογοτεχνίας.Η δημοτικότητα που απολαμβάνει είναι τεράστια: όταν στις 29 Οκτωβρίου 1945 προσκαλείται από έναν σύλλογο σε μία μικρή αίθουσα του Σαιν Ζερμαίν ντε Πρε για να κάνει διάλεξη με τίτλο "Ο υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός" ("L'existentialisme est un humanisme") συνωστίζεται τόσος κόσμος, που επικρατεί το τέλειο πανδαιμόνιο. Ο υπαρξισμός έχει πλέον γίνει μόδα.

Αριστερά και πολιτικοποίησηΑριστερός αλλά αντίθετος με τις σταλινικές μεθόδους, για να υποστηρίξει τις απόψεις του δε θα διστάσει να συμμετάσχει στην ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος με την ονομασία "Rassemblement démocratique révolutionnaire" (Επαναστατική Δημοκρατική Συσπείρωση). Το κόμμα δεν θα έχει καμία εκλογική επιτυχία και ο Σαρτρ θα παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 1949.Τοποθετείται κατά του πολέμου της Ινδοκίνας και ασκεί έντονη κριτική στην ιμπεριαλιστική τακτική των Η.Π.Α.. Ο πόλεμος της Κορέας και η έντονη καταστολή μιας διαδήλωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας τελικά τον εξωθούν να υποστηρίξει πλέον ανοικτά το Κομμουνιστικό Κόμμα. Προεδρεύει στη Γαλλοσοβιετική ένωση και γίνεται μέλος του Παγκοσμίου συμβουλίου Ειρήνης. Η απόφασή του αυτή θα τον αποξενώσει από τον Καμύ γιατί σε αντίθεση με τον μέχρι τότε φίλο του, ο Σαρτρ θεωρεί ότι τα "σταλινικά εγκλήματα" δεν είναι σημαντικός λόγος για να παραιτηθεί από την επαναστατική στράτευση του. Θα αναθεωρήσει το φθινόπωρο του 1956, μετά τη σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία και θα αποχωρήσει από το Κ.Κ.Γ. δίνοντας μία παταγώδη συνέντευξη στις 9/11 στην εφημερίδα "L'Express".

Στρατευμένος μέχρι τέλουςΚατά τη δεκαετία του '60, το φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού θα αρχίσει να υποχωρεί μπροστά στις νέες θεωρίες του δομισμού, που μειώνουν τη σημασία της ελευθερίας του ατόμου δίνοντας περισσότερο βάρος στις περιβάλλουσες δομές. Εκείνη την περίοδο ο Σαρτρ είναι απορροφημένος από τη μελέτη του λογοτεχνικού 19ου αιώνα και κυρίως του αγαπημένου του Φλωμπέρ.Το 1964, προς έκπληξη της παγκόσμιας κοινής γνώμης αλλά παραμένοντας πιστός στις απόψεις που τον είχαν οδηγήσει παλαιότερα στην άρνηση παρασημοφόρησης από τo γαλλικό Τάγμα της τιμής (Légion d'honneur) (1945) και στην απόρριψη έδρας στο Κολλέγιο Γαλλίας (Collège de France), ο Σαρτρ αρνείται το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, γιατί θεωρεί ότι αν το αποδεχόταν, θα δέσμευε την ελευθερία του. Συνεχίζει να προκαλεί όταν προεδρεύει μαζί με τον Μπέρτραντ Ράσελ στο "δικαστήριο Ράσσελ", ένα φανταστικό αυτοδιορισμένο δικαστήριο, αποτελούμενο από διανοούμενους διαφόρων εθνικοτήτων, με κατηγορητήριο κατά της Αμερικής για εγκλήματα πολέμου στο Βιετνάμ.Συμμετέχει ενεργά στα γεγονότα του Μάη του '68 στους δρόμους, στα αμφιθέατρα καθώς και στα μέσα ενημέρωσης. Παίρνει συνέντευξη από τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ για το περιοδικό le Nouvel Observateur, προσφέροντάς του την ευκαιρία να εξηγήσει καλύτερα το κίνημα του Μάη.Καταπονημένος από τις πνευματικές και σωματικές υπερβολές -πίνει, καπνίζει, λαμβάνει ναρκωτικές ουσίες- το Μάρτιο του 1972 έχει ένα σοβαρό επεισόδιο που τον αφήνει σχεδόν τυφλό και τον υποχρεώνει να υποταχθεί στο τέλος του παραγωγικού του έργου. Παρόλα αυτά προσλαμβάνει ως γραμματέα τον Μπενύ Λεβί, ένα νεαρό στέλεχος μαοϊστικής νεολαίας που θα εκδώσει τις συζητήσεις που είχε μαζί με τον φιλόσοφο και τον Φιλίπ Γκαβί σε βιβλίο.[2]

Εξακολουθεί να επεμβαίνει στη δημόσια ζωή για διαφορετικά θέματα που του κεντρίζουν κατά καιρούς την προσοχή και τον πείθουν ότι αξίζουν υποστήριξης: επισκέπτεται τον Αντρέα Μπάαντερ [3] (ηγετικό μέλος της Ρ.Α.Φ.), την Πορτογαλία κατά τη διάρκεια της επανάστασης των γαρυφάλλων, υπογράφει δηλώσεις και διοργανώνει συναντήσεις για την απελευθέρωση Σοβιετικών αντιφρονούντων, ζητάει από τον Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν να δεχθεί τους πρόσφυγες από την Ινδοκίνα και γράφεται στην επιτροπή υποστήριξης του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Προς το τέλος της ζωής του επιδεικνύει ένα έντονο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, ανεξάρτητο από πολιτικούς συσχετισμούς.Πεθαίνει στις 15 Απριλίου 1980 σε ηλικία 75 ετών στο Παρίσι από πνευμονικό οίδημα. Στην κηδεία του, που έγινε στις 19 Απριλίου 1980, συνέρρευσαν 50.000 άνθρωποι για να τιμήσουν τελευταία φορά τον μεγάλο φιλόσοφο. Η τελευταία κατοικία του Σαρτρ και της συντρόφου του Σιμόν ντε Μπωβουάρ, βρίσκεται στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.Σκέψη

Ο υπαρξισμόςΕνώ άλλοι φιλόσοφοι θεωρήθηκαν θεμελιωτές του υπαρξισμού, ο Σαρτρ ήταν αυτός που τον έφερε στο προσκήνιο και δημιούργησε το ομώνυμα γαλλικό κίνημα, υποστηρίζοντας και εικονογραφώντας τις ιδέες του με πληθώρα έργων από διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Ο Υπαρξισμός (existentialisme) είναι το κίνημα της σκέψης που προέβαλε την ύπαρξη (existence) σε αντιπαραβολή και αντίθεση με την ουσία (essence). Η τελευταία αντιμετωπίστηκε ως απατηλό δημιούργημα του φιλοσοφικού στοχασμού που παρέβλεπε μέχρι τότε το άμεσο και οδυνηρό δεδομένο της ύπαρξης. Ο Σαρτρ ανέφερε χαρακτηριστικά με παιγνιώδες ύφος στα γαλλικά «η ύπαρξη προηγείται της ουσίας» («L’existence précède l’essence»).Συνοψίζοντας τελείως επιγραμματικά τα βασικά σημεία της θεωρίας του, ο Σαρτρ υποστήριξε την ανυπαρξία του θείου και τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του ατόμου. Είπε για τον άνθρωπο πως « είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος» και τον έφερε αντιμέτωπο με τις πράξεις του, αποδίδοντάς του την αποκλειστική ευθύνη για αυτές. Άλλωστε θεωρούσε ότι ανεξαρτήτως των συνθηκών καθένας κρίνεται μόνο από τις πράξεις του, που επιπλέον είναι και μη αναστρέψιμες. Εξάλλου η -συχνά εφιαλτική- κρίση των άλλων μόνο σε αυτές μπορεί να βασιστεί και όχι στις προθέσεις ενός ατόμου. Ως ιδανικό τίθεται η ελευθερία επιλογής της δράσης και η ανάληψη της ευθύνης που αναλογεί σε κάθε άνθρωπο. Η πρωτοτυπία του, σύμφωνα με τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ ήταν το εξαιρετικό βάρος που έδινε στην πραγματικότητα, παρόλο που παραδεχόταν ταυτόχρονα την τρομερή ανεξαρτησία της συνείδησης.Πολιτικές θέσεις του Σαρτρ για διάφορα ζητήματα

Πόλεμος Ινδοκίνας: Υποστηρίζει τον Ανρί Μαρτέν, όταν ο νεαρός κομμουνιστής που υπηρετεί στο γαλλικό

πολεμικό ναυτικό κατηγορείται για προδοσία.

Πόλεμος Αλγερίας: Υποστηρίζει την εθνική ανεξαρτησία της Αλγερίας και η θέση του αυτή συγκεντρώνει το

μένος της τρομοκρατικής εθνικιστικής οργάνωσης "Organisation de l'Armée secrète" (OAS) που προκαλεί

έκρηξη στην οικία του Σαρτρ, καταστρέφοντας μέρος του σπιτιού.

Κούβα : Υποστηρίζει ενεργά την επανάσταση.

Παλαιστινιακό πρόβλημα : Ενώ αναγνωρίζει τη νομιμότητα του κράτους του Ισραήλ, θεωρεί ότι οι άθλιες

συνθήκες ζωής των Παλαιστινίων δικαιολογούν την προσφυγή στην τρομοκρατία.

ΤΑλεξίς ντε ΤοκβίλΟ Αλεξίς Σαρλ Ανρί Κλερέλ, υποκόμης ντε Τοκβίλ(γαλλ. Alexis-Henri-Charles Clérel, vicomte de Tocqueville, 29 Ιουλίου 1805 – 16 Απριλίου 1859, αναφέρεται στην ελληνική βιβλιογραφία και ως Τοκβίλλε) ήταν Γάλλος πολιτικός στοχαστής και ιστορικός, ο πιο βαθυστόχαστος εκπρόσωπος του πολιτικού φιλελευθερισμού στην ηπειρωτική Ευρώπη το πρώτο μισό του 19oυ αιώνα. Γνωστός για τα έργα του «Η Δημοκρατία στην Αμερική» (δίτομο: 1835 και 1840) και «Το Παλαιό Καθεστώς και η

Επανάσταση» (1856), στα οποία αναλύει το βελτιωμένο βιοτικό επίπεδο και τις κοινωνικές συνθήκες των πολιτών, καθώς και τη σχέση τους με την αγορά στις δυτικές κοινωνίες. Το έργο «Η Δημοκρατία στην Αμερική» εκδόθηκε αφού ο Τοκβίλ ταξίδεψε στις ΗΠΑ και θεωρείται σήμερα ως μία από τις πρώτες πραγματείες στην κοινωνιολογία και την πολιτική επιστήμη.Ο Τοκβίλ ασχολήθηκε ενεργά με τη γαλλική πολιτική, αρχικά υπό την Ιουλιανή Μοναρχία (1830-1848) και κατόπιν κατά την Δεύτερη Δημοκρατία (1849-1851) που διαδέχθηκε την Επανάσταση του Φλεβάρη του 1848. Αποσύρθηκε από τον πολιτικό βίο μετά το πραξικόπημα της 2ας Δεκεμβρίου 1851 του Ναπολέοντα Γ΄, οπότε και άρχισε να γράφει το έργο του «Το Παλαιό Καθεστώς και η Επανάσταση»[1].Διατεινόταν ότι η σημασία της Γαλλικής Επανάστασηςέγκειτο στη συνέχιση της διαδικασίας εκσυγχρονισμού και κεντρικής συγκέντρωσης του γαλλικού κράτους, η οποία είχε αρχίσει υπό τον Λουδοβίκο ΙΔ’. Η αποτυχία της Επανάστασης πήγασε από την απειρία των εκπροσώπων της, οι οποίοι είχαν επενδύσει πολύ σε αφηρημένες ιδέες του Διαφωτισμού. Ο Τοκβίλ ήταν κλασικός φιλελεύθερος, υπέρμαχος του κοινοβουλευτισμού, αλλά σκεπτικιστής όσον αφορούσε στις ακρότητες της δημοκρατίας[1].Η ζωή του

Ο Αλεξίς ντε Τοκβίλ καταγόταν από παλαιά Νορμανδική οικογένεια αριστοκρατών, ενώ οι πρόγονοί του είχαν συμμετάσχει στη Μάχη του Χέιστινγκς, του 1066. Οι γονείς του, Ερβέ Λουί Φρανσουά Ζαν Μποναβεντίρ Κλερέλ, Κόμης του Τοκβίλ, αξιωματικός της Συνταγματικής Φρουράς του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄και η Λουίζ Μαντλέν λε Πελετιέ ντε Ροζανμπό, μετά βίας γλίτωσαν τη λαιμητόμο μετά την πτώση του Ροβεσπιέρου, το 1794. Μετά από εξορία στην Αγγλία επιστρέφουν στη Γαλλία κατά τη βασιλεία του Ναπολέοντα. Με την Παλινόρθωση των Βουρβόνων, ο πατέρας του Τοκβίλ έγινε νομάρχης (1817-23).

Ο Τοκβίλ φοίτησε στο Λύκειο Φαμπέρ, στο Μετς [2] . Στη συνέχεια σπούδασε νομικά στο Παρίσι (1823-27) και έκανε τα πρώτα του ταξίδια στην Ιταλία και τη Σικελία. Το 1827 προσλήφθηκε στον δικαστικό κλάδο και τοποθετήθηκε στο πρωτοδικείο των Βερσαλλιώνως εισηγητής, ενώ το 1830 ονομάστηκε πάρεδρος πρωτοδικών. Στο δικαστικό σώμα των Βερσαλλιών γνωρίστηκε και συνδέθηκε με στενή ισόβια φιλία με τον εισαγγελέα Γκυστάβ ντε Μπωμόν, που αργότερα συνεργάστηκε συγγραφικά μαζί του και επιμελήθηκε την έκδοση των έργων του. Το 1831 οι δυο φίλοι αναχώρησαν για τις ΗΠΑ με αποστολή να μελετήσουν το αμερικανικό σωφρονιστικό σύστημα. Το 1832 παραιτήθηκε από τον δικαστικό κλάδο και για μικρό χρονικό διάστημα άσκησε δικηγορία.

Ο Τοκβίλ, που απεχθανόταν την Ιουλιανή Μοναρχία(1830-1848), ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα το 1830. Από το 1830 έως το 1851 θήτευσε ως βουλευτής της περιφέρειας Μάγχης (Βαλόνι). Στο κοινοβούλιο υποστήριξε την κατάργηση της δουλείας και το ελεύθερο εμπόριο, καθώς επίσης και την αποίκιση της Αλγερίας που υλοποιούσε το καθεστώς του Λουδοβίκου-Φιλίππου. Ο Τοκβίλ εξελέγη αντιπρόεδρος της νομοθετικής συνέλευσης της Μάγχης το 1842 και διετέλεσε πρόεδρος του συμβουλίου της Περιφέρειας μεταξύ των ετών 1849-1851. Σύμφωνα με πηγές, η πολιτική θέση του Τοκβίλ υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη εκείνη την περίοδο, καθώς δεν τον εμπιστευόταν ούτε η Αριστερά ούτε η Δεξιά, και αναζητούσε δικαιολογία για να εγκαταλείψει τη Γαλλία[3].

Ως μέλος της γαλλικής νομοθετικής συνέλευσης, της οποίας υπήρξε και αντιπρόεδρος, εναντιώθηκε στο πραξικόπημα της 2ης Δεκεμβρίου 1851 με το οποίο ο Λουδοβίκος Ναπολέων Βοναπάρτης επέβαλε δικτατορία. Για τη στάση του αυτή φυλακίστηκε στο πύργο της Βενσέν, γεγονός που σήμανε και το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Νέα επιδείνωση της υγείας του το 1858 τον ανάγκασε να αποσυρθεί στις Κάννες, όπου και απεβίωσε το επόμενο έτος.

ΤαξίδιαΤο 1831, ο Τοκβίλ έλαβε από την Ιουλιανή Μοναρχία την αποστολή να εξετάσει τις φυλακές και σωφρονιστικά ιδρύματα στην Αμερική, και μετέβη εκεί με τον ισόβιο φίλο του Γκυστάβ ντε Μπωμόν (Gustave de Beaumont). Ενώ επισκέφθηκε κάποιες φυλακές, ταξίδεψε ευρέως στην Αμερική και κράτησε εκτενείς σημειώσεις σχετικά με τις παρατηρήσεις και τους προβληματισμούς του[3]. Επέστρεψε σε λιγότερο από δύο χρόνια, και δημοσίευσε μια έκθεση, αλλά το πραγματικό αποτέλεσμα της περιοδείας του ήταν το "De la Démocratie en Amerique", το οποίο κυκλοφόρησε το 1835[4].Εκτός από την Αμερική, ο Τοκβίλ έκανε επίσης μια περιοδεία παρατήρησης της Αγγλίας, στην οποία συνέγραψε τα «Απομνημονεύματα εξαθλίωσης» (Memoir on Pauperism). Το 1841 και το 1846, ταξίδεψε στην Αλγερία. Το πρώτο ταξίδι του τον ενέπνευσε για τη συγγραφή του έργου «Ταξίδι στην Αλγερία» (Travail sur l'Algérie), όπου επέκρινε το γαλλικό μοντέλο αποικιοκρατίας, το οποίο βασίστηκε στην πολιτισμική αφομοίωση, προτιμώντας αντ' αυτού το βρετανικό μοντέλο της

έμμεσης διακυβέρνησης, το οποίο απέφευγε ανάμιξη διαφορετικών πληθυσμών. Έφθασε μάλιστα στο σημείο να υποστηρίζει ανοιχτά το φυλετικό διαχωρισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών αποίκων και των Αράβων με την εφαρμογή δύο διαφορετικών νομοθετικών συστημάτων (μισό αιώνα πριν από την εφαρμογή του Indigénat (κώδικα Αυτοχθόνων) που βασιζόταν στη θρησκεία το 1881).Το 1835, ο Τοκβίλ έκανε μια περιοδεία της Ιρλανδίας. Οι παρατηρήσεις του παρέχουν μία από τις καλύτερες απεικονίσεις για το πώς ήταν η κατάσταση στην Ιρλανδία πριν από τη «Μεγάλη Πείνα» (1845-1849). Σε αυτές καταγράφηκαν τόσο η όλο αυξανόμενη Καθολική μεσαία τάξη όσο και οι άθλιες συνθήκες υπό τις οποίες ζούσαν οι περισσότεροι Καθολικοί αγρότες-ενοικιαστές γης. Ο Τοκβίλ κατέστησε σαφείς τόσο τις ελευθεριακές συμπάθειες του όσο και την έλξη του προς τους Ιρλανδούς ομόθρησκούς του[5].Μετά την πτώση της Ιουλιανής Μοναρχίας με την επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1848, ο Τοκβίλ εξελέγη μέλος της Συντακτικής Συνέλευσης του 1848 και έγινε μέλος της Επιτροπής που ήταν επιφορτισμένη με την κατάρτιση του νέου Συντάγματος της Δεύτερης Δημοκρατίας (1848-1851). Υπερασπίστηκε τον Δισωματισμό (νομοθετικό σύστημα δύο κοινοβουλευτικών σωμάτων) και την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με καθολική ψηφοφορία. Δεδομένου ότι η ύπαιθρος πιστεύεται ότι ήταν πιο συντηρητική από τον εργαζόμενο πληθυσμό του Παρισιού, η καθολική ψηφοφορία σχεδιάστηκε ως ένα μέσο για την αντιμετώπιση του επαναστατικού πνεύματος του Παρισιού.Κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Δημοκρατίας, ο Τοκβίλ τάχθηκε με το «κόμμα της Τάξης» (parti de l'Ordre) κατά των Σοσιαλιστών. Πίστευε ότι λίγες μέρες μετά την εξέγερση του Φεβρουαρίου, μια βίαιη σύγκρουση μεταξύ του πληθυσμού των Παριζιάνων εργαζομένων με επικεφαλής τους σοσιαλιστές που προπαγάνδιζαν υπέρ μιας «Δημοκρατικής και Κοινωνικής Δημοκρατία» και τους συντηρητικούς, στους οποίους περιλαμβανόταν η αριστοκρατία και ο αγροτικός πληθυσμός, ήταν αναπόφευκτη. Όπως είχε προβλέψει ο Τοκβίλ, αυτές οι κοινωνικές εντάσεις τελικά εξερράγησαν κατά τη διάρκεια των Ημερών της Εξέγερσης του Ιουνίου του 1848[6].Η καταστολή της εξέγερσης με επικεφαλής τον στρατηγό Καβενιάκ (Cavaignac), υποστηρίχθηκε από τον Τοκβίλ, ο οποίος μάλιστα τάχθηκε τόσο υπέρ της «νομιμοποίησης» της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας από τον Καβενιάκ, όσο και άλλων μέτρων που προωθούσαν την αναστολή της συνταγματικής τάξης[6]. Μεταξύ των μηνών Μαΐου και Σεπτεμβρίου, ο Τοκβίλ συμμετείχε στη Συνταγματική Επιτροπή, η οποία έγραψε το νέο Σύνταγμα. Οι προτάσεις του υπογράμμισαν τη σημασία της αμερικανικής εμπειρίας του, όπως η τροπολογία του για τον Πρόεδρο και την επανεκλογή του[7].

Υπουργός εξωτερικών (1849)Υποστηρικτής του Καβενιάκ και του «κόμματος της Τάξης» (Parti de l’Ordre), ο Τοκβίλ, όμως, δέχτηκε την πρόσκληση να συμμετάσχει στην κυβέρνηση του Οντιλόν Μπαρρό (Odilon Barrot) ως υπουργός Εξωτερικών από τις 3 Ιουνίου έως τις 31 Οκτωβρίουτου 1849. Εκεί, κατά τη διάρκεια των ταραγμένων ημερών του Ιουνίου του 1849, μαζί με τον Ζυλ Ντυφωρέ (Jules Dufaure), υπουργό Εσωτερικών, υποστήριξε την επαναπροκήρυξη της κατάστασης πολιορκίας στην πρωτεύουσα και ενέκρινε τη σύλληψη διαδηλωτών. Ο Τοκβίλ, ο οποίος από τον Φεβρουάριο του 1848 είχε υποστηρίξει νόμους που περιόριζαν πολιτικές ελευθερίες, ενέκρινε τους δύο ψηφισμένους νόμους αμέσως μετά τις ημέρες του Ιουνίου του 1849, οι οποίοι περιόριζαν την ελευθερία των κλαμπ και την ελευθερία του Τύπου[8].Αυτή η ενεργή του στήριξη σε νόμους που περιόριζαν πολιτικές ελευθερίες έρχεται σε αντίθεση με την υπεράσπιση των ελευθεριών στο «Δημοκρατία στην Αμερική». Σύμφωνα με τον Τοκβίλ, ήταν υπέρ της τάξης ως «μιας "εκ των ων ουκ άνευ" προϋπόθεσης για τη διεξαγωγή σοβαρής πολιτικής. [Ήλπιζε] ότι θα φέρει το είδος της σταθερότητας στην πολιτική ζωή της Γαλλίας, που θα επέτρεπε τη σταθερή ανάπτυξη της ελευθερίας ανεμπόδιστη από τους σεισμούς της επαναστατικής αλλαγής[8].Ο Τοκβίλ υποστήριξε τον Καβενιάκ ενάντια στον Λουδοβίκο Ναπολέοντα Βοναπάρτη για την προεδρική εκλογή του 1848. Αντίθετος στο πραξικόπημα του Ναπολέοντα στις 2 Δεκεμβρίου του 1851 που ακολούθησε μετά την εκλογή του, ο Τοκβίλ ήταν ανάμεσα στους βουλευτές που συγκεντρώθηκαν στο 10ο Διαμέρισμα του Παρισιού σε μία προσπάθεια να αντισταθούν στο πραξικόπημα και να δικαστεί ο Ναπολέοντας ο 3ος για «εσχάτη προδοσία», καθώς είχε παραβιάσει τα συνταγματικά όρια του αξιώματός του. Ο Τοκβίλ, αφού προφυλακίστηκε στο Βενσέν, κατόπιν αφέθηκε ελεύθερος και, έχοντας υποστηρίξει την Παλινόρθωση των Βουρβόνων έναντι της 2ης Αυτοκρατορίας του

Ναπολέοντος Γ΄ (1851-1871), εγκατέλειψε την πολιτική ζωή και αποσύρθηκε στο κάστρο του (Château de Tocqueville)[9].Ενάντια σε αυτή την εικόνα του Τοκβίλ, ο βιογράφος Joseph Epstein συμπέρανε: «Ο Τοκβίλ δεν θα μπορούσε ποτέ να εξαναγκάσει τον εαυτό του να υπηρετήσει κάποιον τον οποίο θεωρούσε σφετεριστή και δεσποτικό. Πολέμησε όσο καλύτερα μπορούσε υπέρ της πολιτικής ελευθερίας στην οποία τόσο θερμά πίστευε – είχε αφιερώσει σε αυτή, συνολικά, δεκατρία χρόνια της ζωής του [...]. Θα πέρναγε το υπόλοιπο της ζωής του παλεύοντας για το ίδιο πράγμα, αλλά κάνοντάς το πια μέσα από βιβλιοθήκες, αρχεία και το δικό του γραφείο[9]». Εκεί, ξεκίνησε να συντάσσει πρόχειρα το «Το παλαιό καθεστώς και η επανάσταση» (L'Ancien Régime et la Révolution), δημοσιεύοντας τον πρώτο τόμο το 1856, αλλά αφήνοντας τον δεύτερο ανολοκλήρωτο.

Θάνατος (1859)Μετά από μακρά περιπέτεια με τη φυματίωση, ο Τοκβίλ υπέκυψε στη νόσο στις 16 Απριλίου 1859. Ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο Τοκβίλ, στη Νορμανδία.Ο Τοκβίλ ήταν Ρωμαιοκαθολικός [10] . Θεωρούσε τη θρησκεία συμβατή με την ισότητα και τον ατομισμό. Πίστευε ότι η θρησκεία θα ήταν πιο δυνατή αν ήταν διαχωρισμένη από την πολιτική[3].Έργα του

Η δημοκρατία στην ΑμερικήΜετά την επιστροφή του από την Αμερική έγραψε το πιο σημαντικό έργο του «Η δημοκρατία στην Αμερική» (De la démocratie en Amérique, 1835-40) που αναφέρεται στο νομοθετικό και διοικητικό σύστημα των ΗΠΑ, αλλά και με την επιρροή που ασκούν οι πολιτικοί και κοινωνικοί θεσμοί στις συνήθεις και στις συμπεριφορές των πολιτών. Από την παρατήρηση της αμερικανικής εμπειρίας, ιδίως στην περιοχή της Νέας Αγγλίας, που ήταν απαλλαγμένη και από το στίγμα της δουλείας, ο Τοκβίλ διαπιστώνει ότι η περιφρούρηση της δημοκρατίας, η αποφυγή της τυραννίας της πλειοψηφίας και της κοινής γνώμης και η επιβίωση της πολιτικής ελευθερίας διασφαλίζονται χάρη στην αυτοδιοίκηση των κοινοτήτων, την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, την ύπαρξη ελεύθερου τύπου και στο σύστημα οργάνωσης της δικαιοσύνης με τα δικαστήρια των ενόρκων.

Το παλαιό καθεστώς και η επανάσταση

«Η επιβολή της κοινής γνώμης μπορεί να είναι εξίσου καταπιεστική όσο οι διαταγές

ενόςδυνάστη»[11]

Σημαντικό, όμως, είναι και το άλλο μεγάλο ιστοριογραφικό έργο του με τίτλο «Το παλαιό καθεστώς και η επανάσταση» (L΄Ancient Regime et la Révolution, 1856). Στο έργο αυτό έμεινε μακριά από τις κυριαρχούσες απόψεις που υποστήριζαν τόσο οι επικριτές όσο και οι απολογητές της επανάστασης του1789 και φώτισε το σύνολο των κοινωνικών, διοικητικών και πνευματικών μεταβολών οι οποίες είχαν προετοιμάσει το φαινομενικό αυτό ιστορικό ρήγμα. Διατυπώνει την ιδιαίτερα πρωτότυπη άποψη ότι η Γαλλική επανάσταση δεν αποτελεί ουσιαστικά ρήξη αλλά αντίθετα ολοκληρώνει διαδικασίες κοινωνικής αλλαγής που είχε εγκαινιάσει η απολυταρχία. Τα δυο πρότυπα είναι η δημοκρατία στην Αμερική και η δημοκρατία της ισότητας στη Γαλλική Επανάσταση. Από τη σύγκριση Γαλλίας και Αμερικής συμπεραίνει ότι η ελευθερία και η επανάσταση αλληλοαποκλείονται και ότι η δημοκρατία και ο δεσποτισμός μπορεί να συμπέσουν, για παράδειγμα η Τρομοκρατία στη Γαλλία ή το φαινόμενο του Βοναπαρτισμού. Από τη διαπίστωση αυτή πηγάζει και το πρόγραμμα της «νέας πολιτικής επιστήμης» που οραματίζονταν ο Τοκβίλ: να διδάξει τη διάκριση μεταξύ δημοκρατίας και επανάστασης για να διαφυλάξει έτσι την πολιτική ελευθερία.

Άλλα έργαΕκτός από τα δύο κύρια έργα του που προαναφέρθηκαν ο Τοκβίλ δημοσίευσε και την Κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Γαλλίας το 1834 που μεταφράστηκε στα αγγλικά από Τζον Μιλ ο οποίος επηρεάστηκε βαθύτατα και διατύπωσε αργότερα τη θεωρία της συμμετοχικής δημοκρατίας. Οι Αναμνήσεις (Souvenirs), είναι ένα άλλο έργο που εκδόθηκε το 1848 με επίκεντρο τις εντυπώσεις του από την επανάσταση του 1848 που εμπεριέχουν τις πολιτικές του εμπειρίες.Η άποψή του το 1841 για την κατάκτηση της ΑλγερίαςΟ Γάλλος ιστορικός της αποικιοκρατίας Olivier LeCour Grandmaison έχει τονίσει πως ο Τοκβίλ (όπως και ο Michelet) χρησιμοποίησε τον όρο «εξόντωση» για να περιγράψει το τι συνέβαινε κατά

την διάρκεια της αποίκησης των δυτικών Ηνωμένων Πολιτειών και την περίοδο της εκδίωξης των Ινδιάνων[12]. Επιπλέον ο Τοκβίλ το 1841 εξέφρασε τα εξής σχετικά με την κατάκτηση της Αλγερίας:    Όσον αφορά εμένα, γύρισα από την Αφρική με την αξιολύπητη πεποίθηση πως ο τρόπος με τον οποίο διεξάγουμε αυτόν τον πόλεμο, μας κάνει πολύ πιο βάρβαρους ακόμα και από τους ίδιους τους Άραβες. Αυτές τις μέρες αυτοί αντιπροσωπεύουν τον πολιτισμό, εμείς όμως όχι. Αυτός ο τρόπος πολέμου μου φαίνεται τόσο ηλίθιος, όσο είναι και βάρβαρος. Μπορεί να βρεθεί μόνο στο κεφάλι ενός άξεστου και κτηνώδη στρατιώτη. Όντως, ήταν άσκοπο να αντικαταστήσουμε τους Τούρκους, από την στιγμή που αναπαράγουμε αυτό που ο κόσμος δικαίως βρήκε σε αυτούς μισητό. Αυτό, ακόμη και από άποψη οφέλους, είναι περισσότερο επιβλαβές παρά ωφέλιμο�, γιατί όπως μου έλεγε κάποιος αξιωματικός, αν ο μοναδικός στόχος μας είναι να μοιάσουμε στους Τούρκους, στην πραγματικότητα θα είμαστε σε πιο δυσχερή θέση από αυτούς: Μεταξύ βαρβάρων, οι Τούρκοι πάντα θα μας ξεπερνούν γιατί είναι Μουσουλμάνοι βάρβαροι.Στην Γαλλία, έχω ακούσει πολλές φορές άνδρες για τους οποίους τρέφω σεβασμό, αλλά δεν επιδοκιμάζω, να διατείνονται πως οι σοδειές πρέπει να καούν και οι αποθήκες να αδειάσουν και τελικώς οι άοπλοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά θα έπρεπε να συλληφθούν. Κατά την γνώμη μου αυτές είναι ατυχείς συνθήκες τις οποίες κάθε άτομο που θέλει να διεξαχθεί πόλεμος ενάντια στους Άραβες πρέπει να δεχθεί. Νομίζω πως όλα τα διαθέσιμα μέσα για τον αφανισμό φυλών πρέπει να χρησιμοποιηθούν, εκτός από αυτά που το ανθρώπινο είδος και το δικαίωμα των εθνών καταδικάζουν. Εγώ προσωπικά πιστεύω πως οι νόμοι του πολέμου μας επιτρέπουν να καταστρέψουμε την χώρα και μάλιστα να το κάνουμε μέσω της καταστροφής της σοδειάς στην εποχή της, ή οποιαδήποτε στιγμή κάνοντας εξορμήσεις, γνωστές και ως επιδρομές που ο στόχος τους θα είναι ο περιορισμός και έλεγχος ανδρών ή ομάδων ανθρώπων[13][14].Όπως και να έχει, πρέπει να πούμε πως όλες οι πολιτικές ελευθερίες πρέπει να ανασταλούν στην Αλγερία[15].    Ο Τοκβίλ θεωρούσε πως η κατάκτηση της Αλγερίας ήταν σημαντική για δυο λόγους: Πρώτον, η κατανόησή του για τις διεθνής συνθήκες και η θέση της Γαλλίας στον κόσμο, και δεύτερον, οι αλλαγές στην Γαλλική κοινωνία[16]. Ο Τοκβίλ πίστευε πως ο πόλεμος και η αποίκηση «θα αναστήλωνε την εθνική υπερηφάνεια, η οποία» όπως πίστευε, «κινδυνεύει από την σταδιακή διάβρωση των ηθών στην μεσαία τάξη». Η προτίμησή τους για «υλικές απολαύσεις» εξαπλωνόταν στο σύνολο της κοινωνίας, χαρακτηρίζοντας το ως «παράδειγμα αδυναμίας και εγωκεντρισμού»[17].Εκθειάζοντας τις μεθόδους του στρατηγού Bugeaud, ο Τοκβίλ επεκτάθηκε στο να ισχυριστεί πως ο «πόλεμος στην Αφρική είναι επιστήμη. Ο καθένας έχει κάποια εξοικείωση με τους κανόνες του και ο καθένας μπορεί να τους εφαρμόσει με απόλυτη βεβαιότητα για την επιτυχία. Μια από τις μεγαλύτερες υπηρεσίες που έχει προσφέρει στην χώρα του ο Αρχιστράτηγος Bugeaud, είναι η διάδοση, τελειοποίηση και η καταξίωση αυτής της νέας επιστήμης[17].Ο Τοκβίλ υποστήριζε την φυλετική διάκριση στην Αλγερία με δυο σαφείς νομοθεσίες, μια για τους Ευρωπαίους αποίκους και μια για τον Αραβικό πληθυσμό[18]. Μια τέτοια ρύθμιση δυο βαθμίδων, θα πραγματοποιούνταν με το Διάταγμα του Crémieux το 1870 και τον κώδικα ιθαγένειας, ο οποίος επέκτεινε την Γαλλική Υπηκοότητα στους Ευρωπαίους αποίκους και Αλγερινούς Εβραίους, ενώ οι Μουσουλμάνοι Αλγερινοί θα υπάγονταν στον Μουσουλμανικό Νόμο και θα περιορίζονταν σε δεύτερης κατηγορίας υπηκοότητα.Η αντίθεση του στην εισβολή στην ΚαμπυλίαΣε αντίθεση με τον Olivier Le Cour Grandmaison, ο Jean-Louis Benoît ισχυριζόταν ότι, δεδομένης της έκτασης των ρατσιστικών προκαταλήψεων κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας στην Αλγερία, ο Τοκβίλ ήταν ένας από τους «πλέον μετριοπαθείς υποστηρικτές της». Ο Benoît ισχυρίστηκε ότι ήταν λάθος να υποτεθεί πως ο Tocqueville ήταν υποστηρικτής του Bugeaud, παρά την απολογητική ομιλία του, του 1841. Φαίνεται πως ο Τοκβίλ μετρίασε τις απόψεις του μετά τη δεύτερη επίσκεψή του στην Αλγερία το 1846 και μιλώντας στο Κοινοβούλιο το 1847, άσκησε κριτική στην επιθυμία του Bugeaud να εισβάλει στην Καμπυλία.Αν και ο Τοκβίλ ήταν υπέρ της διατήρησης του ιδιαίτερου παραδοσιακού νόμου, των διοικητικών δομών, των σχολείων κ.λ.π. για τους Άραβες οι οποίοι είχαν περιέλθει υπό Γαλλικό έλεγχο, χαρακτήρισε τις φυλές των Βερβέρων (στη δεύτερη από τις Δύο Επιστολές του για την Αλγερία, 1837) ως «άγριες» και ακατάλληλες για ένα τέτοιο προνόμιο. Ισχυρίστηκε πως ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής τους είναι όχι υπό την απειλή των όπλων, αλλά μέσω της ειρηνοποιού επίδρασης του εμπορίου και της πολιτιστικής αλληλεπίδρασης.

Οι απόψεις του Τοκβίλ στο θέμα αυτό ήταν περίπλοκες. Αν και στην έκθεσή του για την Αλγερία (1841) επικρότησε τον Bugeaud για τον τρόπο που διεξήγαγε τον πόλεμο, κάμπτοντας την αντίσταση του Abd-el-Kader, στις Δύο Επιστολές του υποστήριξε ότι η Γαλλική στρατιωτική εμπροσθοφυλακή δεν πρέπει να διαταράξει την Καμπυλία, και σε επόμενους λόγους του και γραπτά του εξακολούθησε να αντιτίθεται σε αυτή την εισβολή.Σε μια ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την έκτακτη χρηματοδότηση του 1846, ο Τοκβίλ κατήγγειλε τον τρόπο με τον οποίο ο Bugeaud διεξήγαγε τις πολεμικές επιχειρήσεις και κατάφερε να πείσει το Κοινοβούλιο να καταψηφίσει τη χρηματοδότηση αυτών των στρατιωτικών επιχειρήσεων[19]. Ο Τοκβίλ θεώρησε το σχέδιο του Bugeaud για εισβολή στην Καμπυλία, παρά την αντίθεση του Κοινοβουλίου, ως πράξη στασιαστική, για την αντιμετώπιση της οποίας η κυβέρνηση επέλεξε να επιδείξει δειλία[20][21].Έκθεση για την Αλγερία (1847)Στην έκθεσή του για την Αλγερία του 1847, ο Τοκβίλ δήλωσε ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να αποφύγει να κάνει ξανά το ίδιο λάθος όπως αυτό του αποικισμού της Αμερικής ώστε να αποφύγει τις αιματηρές συνέπειες[22]. Ειδικότερα, απευθύνει στους συμπατριώτες του μια αυστηρή προειδοποίηση, λέγοντάς τους ότι αν δεν αλλάξουν οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι κατά του Αλγερινού λαού, ο αποικισμός θα καταλήξει σε λουτρό αίματος.Ο Τοκβίλ γράφει στην Έκθεσή του για την Αλγερία, ότι οι μοίρα τόσο των στρατιωτών της Γαλλίας όσο και των επιχειρήσεων εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο η Γαλλική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους διάφορους αυτόχθονες πληθυσμούς της Αλγερίας, συμπεριλαμβανομένων και των διαφόρων Αραβικών φυλών, τους ανεξάρτητους κατοίκους της Καμπυλίας που ζουν στην οροσειρά του Άτλαντα, καθώς και τον ισχυρό πολιτικό ηγέτη Abd-el-Kader. Στις διάφορες επιστολές και πραγματείες του για την Αλγερία, ο Τοκβίλ συζητά αντικρουόμενες στρατηγικές μέσω των οποίων μία Ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να πλησιάσει τον ιμπεριαλισμό. Συγκεκριμένα ο συγγραφέας σημειώνει τη διαφορά μεταξύ αυτού που ο ίδιος ορίζει ως «επικυριαρχία» και μία ιδιαίτερη μορφή του «αποικισμού»[23].Ο τελευταίος δίνει έμφαση στην απόκτηση και προστασία της γης και των δρόμων που υπόσχονται εμπορικό πλούτο. Στην περίπτωση της Αλγερίας, το λιμάνι του Αλγερίου και ο έλεγχος των στενών του Γιβραλτάρ, εθεωρούντο από τον Τοκβίλ ως ιδιαιτέρως πολύτιμα. Δεν είχε όμως την ίδια άποψη και για τον άμεσο έλεγχο των πολιτικών επιχειρήσεων σε όλη την έκταση της Αλγερίας. Έτσι ο συγγραφέας τονίζει τη σημασία της επικυριαρχίας, σε ορισμένες όμως περιοχές πολιτικής σημασίας, ως μέσο αποικισμού των περιοχών σημαντικής εμπορικής σημασίας[23].Ο Τοκβίλ θεωρούσε ότι η διά της βίας επικυριαρχία, αν και δυσάρεστη, είναι απαραίτητη για τον αποικισμό και δικαιολογημένη από τους νόμους του πολέμου. Τέτοιοι νόμοι δεν συζητούνται λεπτομερώς, παρά ταύτα όμως και δεδομένου ότι ο στόχος της Γαλλικής αποστολής στην Αλγερία δεν ήταν η αυτοάμυνα, αλλά ο εμπορικός και στρατιωτικός έλεγχος, συμπεραίνει κανείς ότι ο Τοκβίλ δεν θα μπορούσε να συναινέσει με τα κριτήρια του δικαίου του αιτιολογημένου πολέμου (jus ad bellum). Επιπροσθέτως, δεδομένου ότι ο Τοκβίλ ενέκρινε τη χρήση της ισχύος ακόμη και για την απάλειψη εστιών του άμαχου πληθυσμού σε εχθρικό έδαφος, η προσέγγισή του δεν φαίνεται να συμφωνεί με τα κριτήρια της αναλογικότητας και της διάκρισης, του δικαίου του αιτιολογημένου πολέμου[24].Απήχηση των ιδεών τουΟι ιδέες του Τοκβίλ είχαν σημαντική απήχηση σε ολόκληρη την Ευρώπη, περιλαμβανομένης και τη ςΕλλάδας. Το σημαντικότερο έργο του μεταφράστηκε από των Κωνσταντίνο Ηρακλείδη το 1846 με τίτλο Περί της δημοκρατίας κατά την Αμερικήν και επηρέασε το κλίμα της φιλελεύθερης κριτικής κατά της μοναρχίας του Όθωνα, που τελικά συνετέλεσε στην πολιτειακή αλλαγή του 1862. Στην ίδια την Αμερική οι ιδέες του ενσωματώθηκαν στην παράδοση της αμερικανικής πολιτικής σκέψης και παρέμειναν σημείο αναφοράς για τον αυτοπροσδιορισμό της αμερικανικής δημοκρατίας.

ΤροτσκισμόςΟ όρος τροτσκισμός αναφέρεται σε μία ερμηνεία του μαρξισμού - λενινισμού, έτσι όπως τη διατύπωσε ο Λέων Τρότσκι. Ο Τρότσκι θεωρούσε τον εαυτό του έναν ορθόδοξο μαρξιστή-λενινιστή, που υποστήριζε τον σχηματισμό ενός κόμματος «πρωτοπορίας» στη βάση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Η πολιτική του διαφέρει από εκείνη του σταλινισμού, της

επικρατούσας εκδοχής λενινισμού στο ανατολικό μπλοκ, έχοντας ως κύριο σημείο διαφοράς την ανάγκη για τη διεθνή «διαρκή επανάσταση» και την καταδίκη της γραφειοκρατικής ελίτ που, κατά τους τροτσκιστές, καρπωνόταν στη Σοβιετική Ένωση το πλεόνασμα του παραγόμενου πλούτου. Μια σειρά κομμάτων και οργανώσεων σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να παρουσιάζονται ως τροτσκιστικά, αν και προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο τα κείμενα του Τρότσκι.Ορισμός

Ο Τζέιμς Π. Κάννον στο βιβλίο του «Ιστορία του Αμερικάνικου Τροτσκισμού» (1942) έγραφε ότι: «Ο τροτσκισμός δεν είναι ένα νέο κίνημα, ένα νέο δόγμα, αλλά η επιστροφή, η αναβίωση του γνήσιου μαρξισμού, όπως εκείνη αναπτύχθηκε με τη Ρωσική Επανάσταση και τις πρώτες ημέρες της Κομμουνιστικής Διεθνούς».

Ωστόσο, ο τροτσκισμός μπορεί να διακριθεί από τις άλλες μαρξιστικές θεωρίες από τέσσερα στοιχεία-κλειδιά:

1. Υποστήριξη της στρατηγικής της «διαρκούς επανάστασης», σε αντίθεση με τη θεωρία των δύο σταδίων

των αντιπάλων του[1].,

2. Κριτική για την -μετά του 1924- ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης, ανάλυση των χαρακτηριστικών της[2] και

μετά το 1933, στήριξη της πολιτικής επανάστασης στη Σοβιετική Ένωση και χαρακτηρισμό της, με ό,τι

σήμαινε ο όρος, ως εκφυλισμένο εργατικό κράτος,

3. Στήριξη της κοινωνικής επανάστασης στις προοδευμένες καπιταλιστικά χώρες, μέσα από τη μαζική

ταξική πάλη,

4. Στήριξη του προλεταριακού διεθνισμού [3] .

Ο Τρότσκι, η Ρωσική Επανάσταση και ο Στάλιν

Σύμφωνα με τον Τρότσκι, ο όρος «τροτσκισμός» επινοήθηκε από το Πάβελ Μιλιούκωφ, τον ιδεολογικό ηγέτη του Συνταγματικού Δημοκρατικού κόμματος (Καντέτοι) στη Ρωσία, που διεξήγαγε ένα λυσσαλέο αγώνα ενάντια στον «τροτσκισμό» «ήδη από το 1905», όταν ο Τρότσκι εξελέγη επικεφαλής του Σοβιέτ της Αγίας Πετρούπολης, κατά τη διάρκεια της επανάστασης εκείνου του χρόνου[4].

Ο Τρότσκι υποστήριξε την προλεταριακή επανάσταση, όπως εκείνος τη σκιαγράφησε και έγινε γνωστή, ως «θεωρία της διαρκούς επανάστασης», που αναπτύχθηκε καταρχάς το 1905. Επισήμανε ότι στις χώρες που η αστική φιλελεύθερη επανάσταση δεν είχε επικρατήσει πλήρως -με άλλες λέξεις, στις χώρες που δεν υλοποιούνταν ξεκάθαρα η αστική δημοκρατία, όπως στη Ρωσία πριν το 1917- μόνο το προλεταριάτο ή η εργατική τάξη ήταν ικανή να φέρει εις πέρας τα καθήκοντα της επανάστασης. Μια μικρή μειοψηφία στη ρωσική κοινωνία, το προλεταριάτο, θα απελευθέρωνε και έτσι «θα εξασφάλιζε τη στήριξη της αγροτιάς» ως μέρος εκείνης της επανάστασης, πάνω στην οποία θα βασιζόταν εκείνη η συμμαχία[5].

Η «μπουρζουαζία», η αστική τάξη, αντιτασσόταν στη δημιουργία οποιασδήποτε επαναστατικής κατάστασης, φοβούμενη να παρακινήσει το προλεταριάτο, που οργανωνόταν στα μεγάλα εργοστάσια που εκείνη κατείχε. Η μπουρζουαζία θεώρησε αναγκαίο να συμμαχήσει με τα πιο συντηρητικά στοιχεία, όπως τους κλασικούς φεουδάρχες και, σε τελευταία ανάλυση, με την ήδη υπάρχουσα τσαρική Ρωσία, προκειμένου να προστατέψει τους τίτλους της ιδιοκτησίας της (με τη μορφή εργοστασίων, τραπεζών κ.λπ.).

Το προλεταριάτο, από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τη θεωρία της διαρκούς επανάστασης του Τρότσκι, για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής του, θεώρησε αναγκαίο να δημιουργήσει μια δική του επανάσταση, που θα πραγματοποιούσε πρώτα την αστική και έπειτα, τη σοσιαλιστική επανάσταση. Ωστόσο, ο Τρότσκι τόνισε ότι ένα νέο σοσιαλιστικό κράτος και η οικονομία του, δεν θα μπορούσε να αντέξει τις πιέσεις του εχθρικού καπιταλιστικού κόσμου, εκτός εάν η σοσιαλιστική επανάσταση πραγματοποιούνταν και σε άλλα κράτη.

Στο πολιτικό φάσμα του μαρξισμού, οι τροτσκιστές θεωρείται ότι βρίσκονται στα αριστερά του. Υποστήριξαν τα δημοκρατικά δικαιώματα στη Σοβιετική Ένωση[6], αντιτάχθηκαν στις πολιτικές συμφωνίες με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και υποστήριξαν τη διάδοση της επανάστασης στην Ευρώπη και την Ανατολή.

Ο μύθος του τροτσκισμού

Ό,τι ο Τρότσκι ονόμαζε «μύθο του τροτσκισμού» σχηματοποιήθηκε από τον Ζινόβιεφ και τον Κάμενεφ, σε συνεργασία με τον Στάλιν, το 1924. Αυτή η «τριανδρία» αντιπαρατέθηκε ουσιαστικά με τους υποστηρικτές του Τρότσκι, την «αριστερή αντιπολίτευση», για τη διαδοχή του Λένιν.

Το 1926, ο Στάλιν συμμάχησε με τον Μπουχάριν, που τότε διεξήγαγε την εκστρατεία ενάντια στον «τροτσκισμό». Στο έργο Σταλινική Σχολή της Πλαστογραφίας, ο Τρότσκι κάνει μνεία στην μπροσούρα του Μπουχάριν Από την πτώση του τσαρισμού στην πτώση της μπουρζουαζίας(1924), που επανεκδόθηκε από τον κομματικό εκδοτικό οίκο «Προλετάρι» το 1923. Στην μπροσούρα του, ο Μπουχάριν εξηγεί και ασπάζεται τη θεωρεία της διαρκούς

επανάστασης και γράφει: «Το ρωσικό προλεταριάτο αντιμετωπίζει με οξύ όσο ποτέ άλλοτε τρόπο το πρόβλημα της διεθνούς επανάστασης... Οι πολύ μεγάλες ομοιότητες που έχουν δημιουργηθεί στην Ευρώπη οδηγούν σε μια αναπόφευκτη έκβαση. Έτσι, η διαρκής επανάσταση στη Ρωσία περνά μέσα από την ευρωπαϊκή προλεταριακή επανάσταση». Επίσης, είναι κοινό κτήμα, τονίζει ο Τρότσκι, ότι τρία χρόνια μετά, το 1926, «ο Μπουχάριν ήταν ο αρχηγός και ο μοναδικός, πραγματικά, θεωρητικός ολόκληρης της εκστρατείας ενάντια στον τροτσκισμό, καταλήγοντας στην πάλη ενάντια στη διαρκή επανάσταση»[7].

Ο Τρότσκι έγραψε ότι η αριστερή αντιπολίτευση μεγάλωσε σε επιρροή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '20, από τον διακηρυγμένο «εμφύλιο πόλεμο» εναντίον της: «Κατά τη διάρκεια των πρώτων δέκα χρόνων της πάλης της, η αριστερή αντιπολίτευση δεν εγκατέλειψε το πρόγραμμα της ιδεολογικής κατάκτησης του κόμματος, εξαιτίας της κατάκτησης της εξουσίας(σ. μ: από τη γραφειοκρατία), όντας ενάντια στο κόμμα. Το σύνθημα ήταν: μεταρρύθμιση, όχι επανάσταση. Η γραφειοκρατία, ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίοδο, ήταν προετοιμασμένη για οποιαδήποτε επανάσταση, προκειμένου να υπερασπίσει τα ίδια της τα προνόμια ενάντια σε μια δημοκρατική μεταρρύθμιση. Το 1927, όταν η διαπάλη είχε φτάσει σε ένα ακόμη πιο οξύ επίπεδο, ο Στάλιν διακήρυξε σε ένα τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής, αναφερόμενος ο ίδιος, σχετικά με την αντιπολίτευση: «Εκείνοι οι σύντροφοι μπορούν να απομακρυνθούν μόνο με εμφύλιο πόλεμο!». Ό,τι φαινόταν απειλή με τα λόγια του Τρότσκι πραγματοποιήθηκε, χάριν σε μια σειρά από ήττες της Ευρωπαϊκής Επανάστασης, που επρόκειτο να μείνει, ως ιστορικό γεγονός. Η οδός της μεταρρύθμισης μετατράπηκε σε οδό της επανάστασης.[8]

O Τρότσκι υποστήριξε ότι η αποκαλούμενη «πάλη ενάντια στον τροτσκισμό» αύξησε σε σημαντικό βαθμό την αντίδραση της γραφειοκρατίας, ενάντια στην Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Ανταποκρίθηκε στον μονόπλευρο εμφύλιο πόλεμο, με την επιστολή του προς το Γραφείο Κομματικής Ιστορίας, (1927), αντιπαρατάσσοντας στο ό,τι εκείνος θεωρούσε πως είναι πλαστογραφία της ιστορίας, με την επίσημη ιστορία, όπως εκείνη-πραγματικά- ήταν, λίγα χρόνια πριν. Κατηγόρησε επιπλέον τον Ιωσήφ Στάλιν ότι παρέκτρεψε την Κινεζική Επανάσταση, και ότι προκάλεσε το μακελειό των Κινέζων εργατών:

«Το 1918, σε μια παλιά εκστρατεία εναντίον μου, θεώρησε αναγκαίο, όπως έχουμε ήδη μάθει, να γράψει τις παρακάτω λέξεις: Όλη η δουλειά της πρακτικής οργάνωσης της εξέγερσης πραγματοποιήθηκε κάτω από την άμεση καθοδήγηση του επικεφαλής του Σοβιέτ της Πετρούπολης, συντρόφου Τρότσκι. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το γρήγορο πέρασμα της φρουράς στο πλευρό του Σοβιέτ και η τολμηρή υλοποίηση του από την Επαναστατική Στρατιωτική Επιτροπή, το κόμμα το οφείλει, κυρίως και πάνω απ’ όλα, στον σύντροφο Τρότσκι.(Στάλιν, Πράβντα, 6 Νοεμβρίου 1918). Με όλη την υπευθυνότητα των λόγων μου, είμαι αναγκασμένος τώρα να πω ότι για τη ανελέητη σφαγή των Κινέζων Κομμουνιστών και της Κινέζικης Επανάστασης, στις τρεις πιο σημαντικές στροφές∙ τη ενίσχυση της θέσης των συνδικαλιστικών πρακτόρων του Βρετανικού ιμπεριαλισμού μετά την Γενική Απεργία το 1926 και τελικά, την γενική εξασθένιση της θέσης της Κομμουνιστικής Διεθνούς και της Σοβιετικής Ένωσης, το κόμμα τα οφείλει κυρίως και πάνω απ’ όλα στον Ιωσήφ Στάλιν.»[9].

Ο Τρότσκι στάλθηκε εξόριστος στην Άλμα Άτα και οι οπαδοί του φυλακίστηκαν. Ο Βίκτωρ Σερζ, για παράδειγμα, «ξόδευσε τις πρώτες έξι εβδομάδες μέσα σε ένα κελί» μετά από μια μεσονύχτια επίσκεψη, έπειτα 85 μέρες έγκλειστος σε κελί της GPU, τις περισσότερες από αυτές σε απομόνωση περιγράφει λεπτομερώς τις φυλακίσεις, που δέχονται τα μέλη της αριστερής αντιπολίτευσης[10]. Η αριστερή αντιπολίτευση, ωστόσο, συνέχισε να δουλεύει με μυστικότητα μέσα στη Σοβιετική Ένωση (10)[11]. Ο Τρότσκι εξορίστηκε τελικά στην Τουρκία. Έπειτα κατάφυγε στην Νορβηγία, και τελικά στο Μεξικό[12].

Μετά το 1928, τα διάφορα Κομμουνιστικά Κόμματα διέγραφαν τους τροτσκιστές από τις γραμμές τους. Οι περισσότεροι τροτσκιστές υπεραμύνθηκαν των οικονομικών επιτευγμάτων της οικονομίας κεντρικού σχεδιασμού στη Σοβιετική Ένωση, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '20 και του '30, παρά την παραπλάνηση της ηγεσίας της σοβιετικής γραφειοκρατίας, και πως εκείνοι θεωρούσαν ότι είναι απώλεια της δημοκρατίας[13]. Οι τροτσκιστές επισήμαιναν ότι το 1928 η εσωτερική δημοκρατία, η σοβιετική δημοκρατία, που υλοποιήθηκε με την εγκαθίδρυση του μπολσεβικισμού[14] είχε καταστραφεί μέσα στα διάφορα Κομμουνιστικά Κόμματα. Όποιος διαφωνούσε με τη γραμμή του κόμματος χαρακτηριζόταν ως τροτσκιστής, ακόμη και φασίστας.

Το 1937, ο Στάλιν εξαπέλυσε πολιτική τρομοκρατία εναντίον της αριστερής αντιπολίτευσης και πολλών επιζώντων «Παλιών Μπολσεβίκων» (εκείνων που είχαν παίξει ρόλο-κλειδί στην Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917), στο πρόσωπο της αυξανόμενης αντιπολίτευσης, κυρίως του στρατού[15].

Εκφυλισμένο εργατικό κράτος

Ο Τρότσκι ανάπτυξε τη θεωρεία ότι το ρωσικό εργατικό κράτος είχε μετατραπεί σε «εκφυλισμένο εργατικό κράτος». Η καπιταλιστική κυριαρχία δεν είχε παλινορθωθεί, και η εθνικοποιημένη βιομηχανία και ο οικονομικός προγραμματισμός, που τα είχε εισάγει πρώτος ο Λένιν, ήταν ακόμη σε εφαρμογή. Ωστόσο, οι τροτσκιστές τόνιζαν ότι το κράτος ελέγχονταν από μια γραφειοκρατική κάστα, με συμφέροντα εχθρικά προς εκείνα της εργατικής τάξης. Ο σταλινισμός ήταν μια αντεπαναστατική δύναμη. Ο Τρότσκι υπερασπίστηκε τη Σοβιετική Ένωση ενάντια στις επιθέσεις από ξένες δυνάμεις και ενάντια στην εσωτερική αντεπανάσταση, αλλά καλούσε για πολιτική επανάσταση μέσα στην ΕΣΣΔ, ώστε να επαναφερθεί εκείνη η ορθή μορφή της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. «Η γραφειοκρατία μπορεί να ανατραπεί, μόνο από μια επαναστατική δύναμη»[16]. Υποστήριξε ότι εάν η εργατική τάξη δεν έπαιρνε την εξουσία από τη σταλινική γραφειοκρατία, η γραφειοκρατία θα παλινόρθωνε

τον καπιταλισμό για να πλουτίσει η ίδια. Κατά πολλούς τροτσκιστές, αυτό συνέβη τελικά με την έναρξη της Γκλάσνοστ και της Περεστρόικαστην Ε.Σ.Σ.Δ. κατά τη δεκαετία του 1980. Κάποιοι ακόμα υποστηρίζουν ότι η υιοθέτηση της οικονομίας της αγοράς στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας μετά το 1978 έχει, επίσης, οδηγήσει σε παρόμοια καπιταλιστική αντεπανάσταση. Μεγάλο μέρος της κριτικής του Τρότσκι στον σταλινισμό περιγράφεται στο βιβλίο του Προδομένη Επανάσταση.

Ο όρος «τροτσκιστής» χρησιμοποιήθηκε από τους σταλινικούς για να περιγράψει κάποιον προδότη: στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο η χρήση της έννοιας «τροτσκιστής» από τα φιλοσοβιετικά στοιχεία σήμαινε ότι εκείνο το πρόσωπο ήταν κάποιου είδους πράκτορας του φασισμού ή προβοκάτορας. Για παράδειγμα, ο Τζωρτζ Όργουελ, ένας διακεκριμένος αντισταλινικός σοσιαλιστής συγγραφέας, έγραψε για αυτήν την πρακτική, στο βιβλίο του Ωδή στην Καταλωνία και στο δοκίμιό του Αποκαλύπτοντας τα μυστικά της Ισπανίας. Στο βιβλίο του Η φάρμα των ζώων, μια αλληγορία για την Οκτωβριανή Επανάσταση, παρουσίασε τον Τρότσκι με το όνομα «Χιονάτος» και τον Στάλιν με το όνομα «Ναπολέων». Ο Εμμανουέλ Γκολντστάιν, στο περίφημο έργο του Όργουελ 1984, έχει επίσης τα χαρακτηριστικά του Τρότσκι.

Το 1937, ο Τρότσκι έγραφε: «Για να διατηρηθεί ο ίδιος, ο σταλινισμός αναγκάζεται τώρα να διεξάγει έναν άμεσο εμφύλιο πόλεμο, στο όνομα του «τροτσκισμού», όχι μόνο στην Ε.Σ.Σ.Δ. αλλά και στην Ισπανία. Το παλιό Μπολσεβίκικο Κόμμα είναι νεκρό, αλλά ο Μπολσεβικισμός υψώνει παντού το κεφάλι του. Ταυτίζοντας κάποιος τον σταλινισμό με τον μπολσεβικισμό ή τον μαρξισμό, είναι το ίδιο σαν να ταυτίζει, σε μεγαλύτερη κλίμακα, την επανάσταση με την αντεπανάσταση».[17]

Ο Ιωσήφ Στάλιν κυκλοφόρησε ένα γενικό κάλεσμα με στόχο τη δολοφονία του Τρότσκι, ο οποίος τελικά δολοφονήθηκε με μια αξίνα στο Μεξικό το 1940 από τον Ραμόν Μερκαντέρ, έναν Ισπανό υποστηρικτή του Στάλιν, υπό τις άμεσες εντολές της GPU[18].

Ιδρύοντας την Τέταρτη Διεθνή

Το 1938, ο Τρότσκι και οι οργανώσεις που υποστήριζαν τις απόψεις του ίδρυσαν την Τέταρτη Διεθνή. Εκείνος είπε ότι μόνο η Τέταρτη Διεθνής, που βασίζεται η ίδια στη θεωρία του Λένιν για το προλεταριακό κόμμα, θα μπορούσε να κατευθύνει την παγκόσμια επανάσταση, και ότι ήταν αναγκαίο να χτισθεί σε αντιπαράθεση με τους καπιταλιστές και τους σταλινικούς. Την περίοδο της ίδρυσης της Τετάρτης Διεθνούς, το 1938, ο τροτσκισμός ήταν μαζικό πολιτικό ρεύμα στο Βιετνάμ, τη Σρι Λάνκα, και λίγο αργότερα, στη Βολιβία. Υπήρξε επίσης ένα μεγαλειώδες τροτσκιστικό κίνημα στην Κίνα που περιλάμβανε το ιδρυτικό στέλεχος του Κομμουνιστικού κινήματος της Κίνας, Τσεν Ντιξιού, ανάμεσα στα μέλη του. Όποτε οι σταλινικοί κέρδιζαν την εξουσία, έθεταν ως άμεση προτεραιότητά τους, να εξαπολύουν διώξεις εναντίον τους και τους θεωρούσαν ως τους χειρότερους εχθρούς τους.

Η Τέταρτη Διεθνής υπέφερε από την καταστολή και την απομόνωση της, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο, και ερχόμενοι αντιμέτωποι με πολιτικές εξελίξεις, αρκετά αντίθετες από εκείνες που περίμενε ο Τρότσκι, κάποιες τροτσκιστικές οργανώσεις αποφάσισαν ότι η Ε.Σ.Σ.Δ. δεν μπορούσε πια να θεωρείται «εκφυλισμένο εργατικό κράτος» και αποχώρησαν από τη Τέταρτη Διεθνή. Μετά το 1945, ο τροτσκισμός συνετρίβη ως μαζικό κίνημα στο Βιετνάμ και περιθωριοποιήθηκε σε μια σειρά από χώρες.

Η Διεθνής Γραμματεία της Τέταρτης Διεθνούς οργάνωσε μια διεθνή συνάντηση το 1946, και έπειτα τα Διεθνή Συνέδρια του 1948 και 1951, για να αποτιμήσουν την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Γιουγκοσλαβίας από τους θεμελιωτές του ανατολικού μπλοκ, την απειλή του Γ' Παγκόσμιου Πολέμου και τα καθήκοντα των επαναστατών. Οι κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης, όπου το πάνω χέρι το είχαν οι λενινιστές, οι οποίοι ανήλθαν στην εξουσία αμέσως μετά τον Πόλεμο χωρίς κοινωνική επανάσταση, χαρακτηρίστηκαν από μια απόφαση του Συνεδρίου που πάρθηκε το 1948, ως στηριζόμενες σε καπιταλιστικές οικονομίες. Από το 1951, το Συνέδριο κατέληξε ότι είχαν μετατραπεί σε «παραμορφωμένα εργατικά κράτη». Ενώ ο Ψυχρός Πόλεμος εντεινόταν, η Τέταρτη Διεθνής υιοθέτησε τις θέσεις του Μιχαήλ Πάμπλο που προέβλεπε έναν διεθνή ταξικό πόλεμο. Οι υποστηρικτές του Πάμπλο θεωρούσαν ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα βρίσκονταν σε τέτοια θέση, δεχόμενα την πίεση του εργατικού κινήματος, που μπορούσαν να απορρίψουν τις παραποιήσεις του Στάλιν και να ακολουθήσουν έναν επαναστατικό προσανατολισμό.

Το 1951 το Συνέδριο αξίωσε οι τροτσκιστές θα έπρεπε να αρχίσουν να διεξάγουν συστηματική δουλειά μέσα σε εκείνα τα Κομμουνιστικά Κόμματα, που ακολουθούνται από την πλειονότητα της εργατικής τάξης. Ωστόσο, η άποψη του ISFI ότι η σοβιετική ηγεσία ήταν αντεπαναστατική παρέμενε αναλλοίωτη. Το Συνέδριο του 1951 υποστήριξε ότι η Σοβιετική Ένωση ήλεγχε αυτές τις χώρες εξ αιτίας του στρατού της και των αποτελεσμάτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και ότι εισήγαγαν την εθνικοποιημένες σχέσεις ιδιοκτησίας μόνο αφότου οι προσπάθειες να «καταπραΰνουν» τον καπιταλισμό απέτυχαν να προστατέψουν εκείνες τις χώρες από την απειλή της δυτικής εισβολής.

Ο Πάμπλο άρχισε να διαγράφει έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων που δεν συμφωνούσαν με τις θέσεις του και δεν ήθελαν να διαλύσουν τις οργανώσεις τους μέσα στα Κομμουνιστικά Κόμματα. Για παράδειγμα, διέγραψε την

πλειοψηφία του γαλλικού τμήματος και αντικατέστησε την ηγεσία της. Ως αποτέλεσμα, βγήκε στην επιφάνεια η αντιπολίτευση ενάντια στον Πάμπλο με μια ανοικτή επιστολή προς τους τροτσκιστές όλου του κόσμου από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, με ηγέτη τον Τζέιμς Κάνον.

Η Τέταρτη Διεθνής διασπάται το 1953 σε δύο τμήματα. Η Διεθνής Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς (ICFI) σχηματίστηκε από αρκετά τμήματα της Διεθνούς, ως εναλλακτικό κέντρο, από εκείνο της Διεθνούς Γραμματείας (ISFI), στην οποία πίστευαν ότι υπήρχε η ρεβιζιονιστική φράξια του Μιχάλη Ράπτη ή Μισέλ Πάμπλο που κατείχε την εξουσία. Από το 1960, ένας αριθμός τμημάτων της ICFI άρχισε να ενοποιείται με το IS. Μετά το συνέδριο της ενοποίησης του 1963, που ίδρυσε την ενοποιημένη Διεθνή Γραμματεία, το γαλλικό και βρετανικό τμήμα παρέμειναν στη ICFI.

Ο τροτσκισμός κερδίζει λαϊκή υποστήριξηΗ επιρροή του τροτσκισμού σε κάποιες πρόσφατες κοινωνικές αναταράξεις, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, έχει γίνει φανερή. Ιδιαίτερα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, διακήρυξε ότι είναι τροτσκιστής κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας στο γραφείο του, δύο μέρες πριν την εγκατάστασή του, στις 10 Ιανουαρίου 2007[19]. Ο υποστηρικτές του τροτσκισμού μπορεί να υπολογισθούν σε κάποιες δεκάδες χιλιάδες στην Αργεντινή και στη Βραζιλία.

Τα τελευταία 40 χρόνια, ο τροτσκισμός έχει αναπτύξει μεγάλη κλίμακα στήριξης σε μια σειρά πρώην αποικιακές χώρες. Για παράδειγμα, στην Ινδοκίνα κατά τη δεκαετία του 1930, ο βιετναμέζικος τροτσκισμός που καθοδηγούνταν από το Θα Θου Θάου ήταν ένα σημαντικό ρεύμα, ιδιαίτερα στη Σαϊγκόν [20] .

Στη Σρι Λάνκα το Τροτσκιστικό Κόμμα της Κεϋλάνης (LSSP) διέγραψε τη φιλοσταλινική πτέρυγα το 1940 και έγινε ένα κόμμα καθοδηγούμενο από τους τροτσκιστές. Στις Γενικές Εκλογές του 1947, το LSSP έγινε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κερδίζοντας 10 βουλευτικές έδρες. Προσχώρησε στην Τροτσκιστική Τέταρτη Διεθνή το 1950 και κατηύθυνε μια γενική απεργία (Χάρταλ) το 1953 (19,20)[21].

Το Τροτσκιστικό Κόμμα της Βολιβίας (Partido Obrero Revolucionario) έγινε μαζικό κόμμα την περίοδο, ανάμεσα στα τέλη του 1940 και στις αρχές του 1950, και μαζί με άλλες ομάδες, έπαιξε κεντρικό ρόλο, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την περίοδο που σήμανε η Εθνική Επανάσταση της Βολιβίας[22]. Αλλού στον Τρίτο Κόσμο η στήριξη στις τροτσκιστικές ιδέες είναι πιο διαχεόμενη και περιορίζεται γενικά στους διανοούμενους, αλλά μπορούν να βρεθούν με πιο αδύναμο τρόπο σε κάποια τμήματα διαφόρων προοδευτικών κινημάτων, όπως στην Νότιο Αφρική.

Στη Γαλλία, το 10% των υποψήφιων που κατέβασαν τα ίδια τα κόμματα θεωρούνταν οι ίδιοι τροτσκιστές[23].

Κατά τη διάρκεια του 1980 στην Αργεντινή, το Τροτσκιστικό Κόμμα, που ίδρυσε ο Ναχουέλ Μορένο, αποκόμισε το 10% του εκλογικού σώματος, αντιπροσωπεύοντας 3,5 εκατομμύρια ψήφων.

Ο τροτσκισμός σήμερα

Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα τροτσκιστικών οργανώσεων σε όλο τον κόσμο. Σε αυτές περικλείονται οι εξής:

Η Συντονιστική Επιτροπή για την Επανίδρυση της Τέταρτης Διεθνούς

Η Συντονιστική Επιτροπή για την επανίδρυση της 4ης Διεθνούς ιδρύθηκε το 2004 στην Αργεντινή ως ένωση τροτσκιστικών οργανώσεων διαφορετικών παραδόσεων. Το μεγαλύτερο τμήμα είναι στην Αργεντινή το Partido Obrero, ενώ και στην Ιταλία υπάρχει αξιοπρόσεκτη δυναμική με το PCL (Κομμουνιστικό Κόμμα Εργαζομένων). Στην Ελλάδα τμήμα της είναι το ΕΕΚ (Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα).

Η Ενοποιημένη Γραμματεία της Τέταρτης Διεθνούς

Η ενοποιημένη Τέταρτη Διεθνής (FI) προέρχεται από την ενοποίηση του 1963, της πλειοψηφίας των δυο τάσεων, όπου διασπάστηκε η Τέταρτη: της Διεθνούς Γραμματείας και της Διεθνούς Επιτροπής. Συχνά, αναφέρεται ως Ενιαία Γραμματεία της Τέταρτης Διεθνούς, το όνομα της ηγετικής επιτροπής, πριν το 2003. Είναι γνωστή ευρέως, ως η μεγαλύτερη σύγχρονη Τροτσκιστική οργάνωση. Το πιο γνωστό τμήμα της είναι η Επαναστατική Κομμουνιστική Λϊγκα (LCR) της Γαλλίας. Το ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς είναι η Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας - Σπάρτακος.

Επιτροπή για μια Εργατική Διεθνή

Η Επιτροπή για μια Εργατική Διεθνή (CWI) ιδρύθηκε το 1974 και σήμερα έχει τμήματά της σε πάνω από 35 χώρες. Πριν το 1997, οι περισσότερες οργανώσεις υιοθετούσαν την προσπάθεια να χτίσουν μια μαρξιστική πτέρυγα μέσα στα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, υποστήριξαν ότι τα περισσότερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν μετακινηθεί, τόσο δεξιά, που υπάρχουν μικρές δυνατότητες εργασίας σε αυτά. Σήμερα τα τμήματα της CWI παλεύουν είτε κτίζοντας ανεξάρτητα κόμματα όπως το Sosialist Party στην Ιρλανδία, είτε με τη ενεργή συμμετοχή τους σε σχηματισμούς της αριστεράς όπου δρουν για την υιοθέτηση αριστερού επαναστατικού προγράμματος.

Το ελληνικό τμήμα, το Ξεκίνημα υποστηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ [1]. Η CWI εκπροσωπείται στο ευροκοινοβούλιο από τον Ιρλανδό ευρωβουλευτή Joe Higgins μέλος της Ευρωομάδας της Αριστεράς GUE/NGL

Διεθνής Σοσιαλιστική Τάση

Η Διεθνής Σοσιαλιστική Τάση (IST) ξεκινά από το SWP (Socialist Workers' Party), τη μεγαλύτερη τροτσκιστική οργάνωση της Βρετανίας. Ως βασικούς θεωρητικούς της έχει τον Τρότσκι καθώς και σύγχρονους θεωρητικούς όπως ο Κρις Χάρμαν, o Τόνι Κλιφ και άλλοι. Στην Ελλάδα εκπρόσωπος της τάσης είναι το ΣΕΚ.

Διεθνιστικός Κομμουνιστικός Σύνδεσμος

Στη Γαλλία, το LCR ανταγωνίζεται τη Lutte Ouvrière. Εκείνη η ομάδα είναι το γαλλικό τμήμα του Διεθνιστικού Κομμουνιστικού Συνδέσμου (UCI). Το UCI έχει μικρά τμήματα, σε μια χούφτα άλλες χώρες. Επικεντρώνεται στις δράσεις της, τόσο στη προπαγάνδα, όσο και στις παρεμβάσεις, μέσα στο βιομηχανικό προλεταριάτο.

Διεθνής Μαρξιστική Τάση

Η Επιτροπή για μια Μαρξιστική Διεθνή (CMI) διασπάστηκε από τη CWI, όταν η CWI απέρριψε τη συστηματική παρέμβαση στα μαζικά εργατικά κόμματα. Από το 2006 είναι γνωστή ως Διεθνής Μαρξιστική Τάση (IMT). Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει αξιοσημείωτη ανάπτυξη. Οι ομάδες της IMT συνεχίζουν την πολιτική αυτή της παρέμβασης κυρίως στα κομμουνιστικά και αριστερά κόμματα, αλλά και σε κάποια σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Στην Ιταλία και τη Γαλλία διαθέτει ισχυρές τάσεις μέσα στην Κομμουνιστική Επανίδρυση και στο ΚΚΓ αντίστοιχα. Στο Πακιστάν διαθέτει τρεις βουλευτές εκλεγμένους, ως υποψηφίους του Λαϊκού Κόμματος του Πακιστάν. Ιδιαίτερη ανάπτυξη παρουσιάζει η Διεθνής Μαρξιστική Τάση τα τελευταία χρόνια στην Λατινική Αμερική. Ηγετικές φιγούρες της IMT είναι ο Τεντ Γκραντ (ιδρυτής της, πέθανε το 2006) και ο Άλαν Γουντς. Οι υποστηρικτές των ιδεών της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης στην Ελλάδα εκδίδουν την εφημερίδα "Επανάσταση", το περιοδικό "Μαρξιστική Φωνή" (www.marxismos.com) και έχουν συγκροτήσει μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ την "Κομμουνιστική Τάση του ΣΥΡΙΖΑ".

Διεθνής Επιτροπή της Τέταρτης ΔιεθνούςΥπάρχουν πολλές ομάδες, που απαιτούν το όνομα της Διεθνούς Επιτροπής της Τέταρτης Διεθνούς, αλλά, σήμερα, παραμένουν μόνο δύο. Επί πλέον, μόνο από εκείνες τις ομάδες του ICFI έχει εθνικά τμήματα, σε περισσότερα του ενός, κράτη.

Άλλοι

Η λίστα των Τροτσκιστικών Διεθνών δείχνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός πολυεθνικών τάσεων που συνεχίζουν την παράδοση του Λεών Τρότσκι. Κάποιες τροτσκιστικές οργανώσεις έχουν τμήματα μόνο σε μια χώρα.

ΥΥπαρξισμόςΟ υπαρξισμός ως ρεύμα είναι μια από τις φιλοσοφικές επαναστάσεις του εικοστού αιώνα[1]. Οι απολογητές του αμφισβητούσαν την εγκυρότητα όλων των θεωριών και συστημάτων που είχαν διαμορφωθεί στο πλαίσιο της παραδοσιακής φιλοσοφίας και εισηγούνταν, βασιζόμενοι στο cogito του Καρτέσιου, ένα νέο ξεκίνημα με βάση τις δικές τους απόψεις.

Όρος και πλαίσιοΟ όρος εισήχθη τον 20ο αιώνα από τον Γκαμπριέλ Μαρσέλ, φιλόσοφο, δραματουργό και μουσικοκριτικό, εκπρόσωπο του θεϊστικού υπαρξισμού, σε αντιδιαστολή προς τη φιλοσοφική τάση του Σαρτρ προς τον αθεϊστικό υπαρξισμό [2] . Ωστόσο, ως τάση διαμορφώθηκε αρκετά νωρίτερα, από τον Σόρεν Κίρκεργκωρ, που υπήρξε και ο κύριος εισηγητής της. Αντιδρώντας στη διδασκαλία της φιλοσοφίας ως είχε τότε διαμορφωθεί ο Κίρκεργκωρ απαίτησε να αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος όχι ως απρόσωπη οντότητα, αλλά ως υπάρχον πρόσωπο. Με άλλα λόγια η ύπαρξη προηγείται της ουσίας, όπως συνόψισε αργότερα ο Σαρτρ, το πνεύμα της διδασκαλίας του Κίρκεργκωρ[3].Το ευρύτερο πλαίσιο του φιλοσοφικού στοχασμού των υπαρξιστών ήταν η άρνησή τους στη φιλοσοφία, ως αντικειμενική και θεωρητική επιστήμη και η θεώρηση ότι η φιλοσοφία είναι

αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ειδικά, επίκεντρο ενδιαφέροντος του υπαρξισμού δεν ήταν πράγματα, ιδέες ή έννοιες αλλά ο άνθρωπος ως μοναδική και ανεπανάληπτη ύπαρξη. Η ύπαρξη, ως μοναδικός τύπος κάθε ανθρώπου, δεν έχει στατικές έμφυτες ιδιότητες, όπως πιστευόταν ότι συμβαίνει με την ουσία του, αλλά διαμορφώνεται αέναα με την προσωπική του δράση, με αποτέλεσμα να ευθύνεται και γι’ αυτό στο οποίο θα καταλήξει. Έτσι, οι υποστηρικτές του υπαρξισμού διαχωρίστηκαν από την καρτεσιανή παράδοση και οι Γάλλοι υπαρξιστές, ειδικότερα, έθεσαν ως έμβλημά τους την ύπαρξη να προηγείται της ουσίας, ορίζοντας συγχρόνως ηγεμόνα των αισθήσεων την αφή και όχι την όραση: «Υπάρχω σημαίνει λερώνω τα χέρια μου»[4].Υπαρξιστές όπως ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ που ασχολήθηκε με όλες τις παραμέτρους των καταστάσεων του ανθρώπου, μεταξύ των οποίων και αυτή της απόλυτης ελευθερίας.

Υπαρξισμός και ελευθερία

Ο Σαίρεν Κίρκεγκωρ νωρίτερα και ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ αργότερα επιμένουν πως δεν υπάρχει κανένα εξωτερικό σημείο βάσει του οποίου θα μπορούσε να προσανατολιστεί ο άνθρωπος. Κανόνας του είναι ο εαυτός του και οφείλει ο ίδιος να δημιουργεί τους κανόνες του[5]. Συνεπώς, ο αυτοκαθορισμός της συμπεριφοράς ως ενέργεια ελευθερίας είναι κάτι αναπόδραστο στον άνθρωπο. Αντίκρυ, δηλαδή, στην επικείμενη στιγμή της ζωής και στις προ-κείμενες περιστάσεις της, έχει ο άνθρωπος να καθορίσει ο ίδιος τη συμπεριφορά του και δεν είναι δυνατόν να συμβεί κάτι άλλο. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραιτηθεί από την ελευθερία του ως πηγή αυτοκαθορισμού.Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Σαρτρ: «ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος. Καταδικασμένος, γιατί δεν εδημιούργησε, δεν έπλασε μόνος του τον εαυτό του κι ωστόσο ταυτόχρονα ελεύθερος, γιατί από τη στιγμή που πετάχτηκε στον κόσμο, είναι υπεύθυνος για ό,τι κάνει»[6].Η υπευθυνότητα, ωστόσο, του ανθρώπου δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια της ατομικής του υποκειμενικότητας. Καθώς ο άνθρωπος εκλέγει τον εαυτό του, μέσα από τις πράξεις του, εκλέγει ταυτόχρονα και μια εικόνα για τον άνθρωπο γενικά. Με αυτόν τον τρόπο η ευθύνη του επεκτείνεται και δεσμεύει ολόκληρη την ανθρωπότητα[7]. Υπό αυτούς τους όρους, τόσο ο Σαρτρ όσο και ο Αλμπέρ Καμύθα υπερβούν την αρχή της αυτοδέσμευσης του πρακτικού υποκειμένου ως μόνης δυνατής δέσμευσης[8]. Ο Καμύ επεχείρησε να εισάγει μια καντιανού τύπου «κατηγορική προσταγή», «η οποία ζητά το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ακόμα και μέσα σε ένα σύμπαν γυμνό από κάθε νόημα και χωρίς κανένα υπερβατικό λόγο να το κυβερνάει»[9]. Ο Σαρτρ με τη σειρά του δημιούργησε τον κανόνα «πράξε όπως θα ήθελες όλη η ανθρωπότητα να πράττει». Επιπλέον, στη δεύτερη περίοδο της σκέψης του, επεχείρησε να εντάξει την ελευθερία στο προλεταριακό κίνημα και στον αγώνα για την αταξική κοινωνία

ΦΦιλελεύθερη δημοκρατία

Φιλελεύθερη δημοκρατία (ή αστική δημοκρατία) ονομάζεται μία αντιπροσωπευτική δημοκρατία η οποία στηρίζεται πολιτικά στις αρχές του φιλελευθερισμού. Πρόκειται για τον επικρατούντα τύπο δημοκρατίας μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και διαμορφώθηκε κυρίως κατά τον 19ο αιώνα. Θεμέλιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας είναι ένα σύνταγμα το οποίο προβλέπει διάκριση των εξουσιών σε ανεξάρτητα όργανα και εγγύηση ορισμένων ατομικών δικαιωμάτων για τους πολίτες της, με στόχο κυρίως τον περιορισμό των δυνατοτήτων παρέμβασης του κράτους στον βίο τους. Οι κλασικές φιλελεύθερες δημοκρατίες συνήθως αντιπαρατίθενται με τις λαϊκές δημοκρατίες, τη συμμετοχική δημοκρατία και την άμεση δημοκρατία, ενώ ιστορικά αποτελούν εξέλιξη της συνταγματικής μοναρχίας.

Εν μέσω του Διαφωτισμού, πρώτα με την Αμερικανική και στη συνέχεια με τη Γαλλική Επανάσταση, τέθηκε σε φιλελεύθερο πλαίσιο το αίτημα της κατάργησης της μοναρχίας και της διακυβέρνησης από πολιτικούς αντιπροσώπους, εκλεγμένους από μία μερίδα του λαού με δικαίωμα ψήφου. Οι εν λόγω αντιπρόσωποι θα μπορούσαν να εκφράζουν ανταγωνιζόμενα συμφέροντα και αντιλήψεις στο εσωτερικό της κοινωνίας, μέσω της προσκόλλησής τους σε διαφορετικά πολιτικά κόμματα. Πλάθοντας το σύστημα αυτό, οι θεμελιωτές του κράτους των ΗΠΑ απέρριψαν ρητά την άμεση δημοκρατία ως επιλογή, πιστεύοντας ότι θα οδηγούσε στην υπερίσχυση των πολυπληθέστερων κατώτερων κοινωνικών τάξεων ή σε χαοτική αταξία[1], και διαμόρφωσαν την

αντιπροσωπευτική δημοκρατία ονομάζοντας το νέο πολίτευμα «ρεπουμπλικανικό» και όχι «δημοκρατικό», ώστε να παραπέμπει στο ρωμαϊκό κράτος της ελληνιστικής περιόδου [2] [3] .

Καθώς παράλληλα εξαπλωνόταν και ο εθνικισμός, στη Γαλλική Επανάσταση η επίσης αντιπροσωπευτικού χαρακτήρα Εθνοσυνέλευση προβλήθηκε ως ενσάρκωση της βούλησης του έθνους. Στη συνέχεια, καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, υπό την πίεση εθνικιστικών, σοσιαλιστικών, φεμινιστικών και άλλων κινημάτων, το δικαίωμα ψήφου για ανάδειξη αντιπροσώπων επεκτάθηκε σταδιακά σχεδόν στο σύνολο του πληθυσμού μίας χώρας, με κατάργηση περιορισμών κατώτατου ορίου εισοδήματος, φύλου, καταγωγής κλπ.[3]. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η αντιπροσωπευτική σύνθεση που επικράτησε κατά τη διάρκεια του20ου αιώνα στον δυτικό κόσμο και καλείται σήμερα φιλελεύθερη δημοκρατία[3].

Διαιρείται στους εξής τύπους:

Κοινοβουλευτική δημοκρατία :

Βασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία

Προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία

Προεδρική δημοκρατία

Ημιπροεδρική δημοκρατία

ΧΜάρτιν ΧάιντεγκερΟ Μάρτιν Χάιντεγκερ (γερμανικά: Martin Heidegger,26 Σεπτεμβρίου 1889 - 26 Μαΐου 1976) ήταν Γερμανός φιλόσοφος. Υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές αλλά και αμφισβητούμενες προσωπικότητες του εικοστού αιώνα. Από τη μια πλευρά ο ενεργός του ρόλος, ως πρύτανη και συμβούλου σε θέματα παιδείας στη ναζιστική Γερμανία και οι (σύμφωνα με τη γνώμη των επικριτών του) ρατσιστικές του αντιλήψεις, κι από την άλλη η βαρύτητα του φιλοσοφικού του έργου, που επηρέασε ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά ρεύματα της σύγχρονης εποχής, τον υπαρξισμό, και γέννησε θερμούς υποστηρικτές και φανατικούς επικριτές. Η σημαντικότερη μαθήτριά του ήταν η Χάνα Άρεντ, με την οποία είχε μάλιστα μια ερωτική περιπέτεια στα χρόνια της δεκαετίας του '20.

Φυσιογνωμία του έργου τουΜαθητής του πατέρα της φαινομενολογίας Χούσερλ, ο Χάιντεγκερ θεωρείται ο θεμελιωτής του υπαρξισμού, αν και ο ίδιος ποτέ δεν αποδέχτηκε αυτόν τον χαρακτηρισμό. Ξεκινώντας από το κορυφαίο Πλατωνικό ερώτημα «τί ποτε βούλεσθαι σημαίνειν όποταν όν φθέγγησθε» («τι εννοούμε όταν λέμε ον)» προσπάθησε να εξετάσει την έννοια του όντος προσδιορίζοντας κατ’ αρχήν την ανθρώπινη ύπαρξη, το υποκείμενο δηλαδή που καλείται να κατανοήσει αυτήν την έννοια. Απέφυγε όμως να δώσει έναν ορισμό καθώς για να οριστεί το Είναι, πρέπει να χρησιμοποιηθεί το ίδιο το Είναι (είτε εκφράζοντας είτε υπονοώντας το) μέσα στον ίδιο τον ορισμό του. «Το ότι δεν μπορεί όμως να δοθεί ορισμός για το είναι δεν μας απαλλάσσει από το ερώτημα για το νόημά του».Είναι και Χρόνος

Η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης είναι το ότι κατανοεί το Είναι. Ο άνθρωπος που κατανοεί το Είναι, είναι για τον Χάιντεγκερ ένα ον, που είναι αυτό που είναι, συν τη δυνατότητά του να γίνει κάτι που ακόμα δεν είναι. Είναι δηλαδή ένα ον μπροστά από τον εαυτό του, ένα ον καθ' υπέρβαση, που στοχεύοντας πέρα από αυτό που είναι, επιδιώκει να γίνει αυτό που δεν είναι ακόμα. Η υπερβατικότητα, η έκσταση, που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, είναι περιορισμένη εντός των ορίων του κόσμου στον οποίο βρίσκεται. Ο άνθρωπος ως ύπαρξη που υπερβαίνει το Είναι του μέσα στον κόσμο ονομάζεται από τον Χάιντεγκερ Εδωνά Είναι(Dasein στο πρωτότυπο του κορυφαίου του έργου Είναι και Χρόνος).

Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ ΧέγκελΟ Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ (Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Στουτγκάρδη, 27 Αυγούστου 1770 - Βερολίνο, 14 Νοεμβρίου 1831) ή Έγελος(όπως απαντάται ενίοτε στην ελληνική βιβλιογραφία) ήταν Γερμανός φιλόσοφος και κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού. Επηρέασε βαθιά τη δυτική φιλοσοφία και έγινε γνωστός για τη διαλεκτική θεωρία του.

Βιογραφικά στοιχείαΓεννήθηκε στη Στουτγάρδη και σπούδασε Φιλοσοφία και Θεολογία στο Τύμπινγκεν (1788-93). Το 1801 έγινε καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ιένας. Μεταξύ 1812-16 εργάστηκε ως Διευθυντής Γυμνασίου στη Νυρεμβέργη. Το 1816 έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και το 1818 στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου και το 1830 πρύτανης.ΘέσειςΟ Χέγκελ "ήταν σφόδρα αντιδιανοούμενος και απεχθανόταν τους «σοφούς καθηγητές» και την επίδειξη της επιστημοσύνης τους (erudition). Στην Ιστορία της Φιλοσοφίας του, τους περιγράφει ως εξής:«Είναι σαν ζώα που έχουν ακούσει με ευκρίνεια όλους τους ήχους μίας μουσικής, αλλά που δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν την ενότητα και την αρμονία του μουσικού έργου» (Α' 9).Καταφέρεται μετά μανίας κατά των λατινικών, χάριν των οποίων «ημπορούμε να λέμε στα λατινικά πράγματα που θα ήταν γελοίο να εδιαβάζαμε ή να εγράφαμε» στα γερμανικά. Με την εξαφάνιση των λατινικών θέλει να εξαφανίσει και την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία".[1]

Παράλληλα, «Ο Έγελος πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που τους έλειψε ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία... Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. Ο Χριστιανισμός [στην ορθόδοξη μορφή του] στην ελληνίζουσα εγελιανή ερμηνεία του, κάλυπτε αυτήν την επιτακτική ανάγκη»