रतन टाटा
DESCRIPTION
freeTRANSCRIPT
रतन टा�टा�
रतन नवल टा�टा� (र�मन लिपी� : Ratan Naval Tata ;) (२८ डि�सें�बर , इ . सें . १९३७ ; म��बई, महा�र�ष्ट्र - हाया�त) हा� भा�रत�या उद्यो�जक व टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�च्या� सें�चा�क म��ळा�चा� पीदा�धि-क�र� आहा�त.
जीवन
रतन टा�टा� चा��दा/चा� चामचा� घे�ऊन जन्म�� आ�, हा� खर� असें�, तर�हा� त्या��चा� ब�पीण म�त्र अडितशया अवघे� पीरिरस्थि;त�मध्या� ग��. अवघ्या� सेंहा� वर्षां�?चा� वया असेंत�न�, त्या��चा� आई-व�� डिवभाक्त झा�� आणिण रतन टा�टा� व त्या��च्या� भा�व�चा� सें��भा�ळा करण्या�चा� जब�बदा�र� त्या��च्या� आज�वर या�ऊन पी�/. त्या��च्या� वडि���न� आपी� र�हात� ब�ग�हा� डिवक' न टा�क�. चाDम्पिFयान स्क' म-'न आपी� श��या लिशक्षण पी'णI क� ल्या�न�तर आर्किकLटा�कM टा हा�ण्या�चा� मन�र्षां� ब�ळाग'न रतन टा�टा� अम�रिरक� त� कNनO डिवद्यो�पी�ठा�मध्या� दा�ख झा��. आपी� टा�टा� हा� न�व डिवसेंरून आपीण आपील्या� पी�या�वर उभा� र�हून लिशक्षण पी'णI कर�याचा�, या� ध्या�या�न� झापी�टा�ल्या� रतन टा�टा� या��न� अम�रिरक� त� आपील्या� दाहा� वर्षां�?च्या� म�क्क�म�मध्या� हाNटा�मध्या� भा���� घे�सेंण्या�पी�सें'न त� क�रक� न�च्या� न�कर�पीया?त सेंवI क�हा� क� �. कNनO डिवद्यो�पी�ठा�त� लिशक्षण पी'णI क� ल्या�न�तर त्या��न� हाNव�I डिवद्यो�पी�ठा�त'न मDन�जम�टाचा� पीदाव�हा� घे�त/. या�चा क�ळा�त टा�टा� सेंम'हा�चा� तत्क�/न प्रम�ख ज�. आर. ��. टा�टा� या��च्या�श� त्या��चा� भा�टा झा�/. टा�टा� सेंम'हा�चा� सें�;�पीक असें�ल्या� जमश�दाज� टा�टा��चा� न�त' अश� पीद्धत�न� -�पी� करत� आहा� हा� पी�हून ज�. आर. ��. प्रभा�डिवत झा��. आज�चा� तब्या�त डिबघे�ल्या�म�ळा� डित� भा�टा�या� भा�रत�त आ�ल्या� रतन या��न� ज�. आर. ��. या��न� टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�मध्या� या�ण्या�चा� डिनम�त्रण दिदा�. इ.सें. १९६२ च्या� डि�सें�बर मडिहान्या�त रतन टा�टा� सेंम'हा�त दा�ख झा��; म�त्र सेंम'हा�च्या� पीर�पीर�न�सें�र ६२ त� ७१ त्या��न� डिवडिव- क� पीन्या��मध्या� क�म करण्या�सें सें��गण्या�त आ�. जमश�दापी'रच्या� टा�टा� स्टा/मध्या� अगदा/ क�ळासें� उचाण्या�पी�सें'न त� भाट्टी/पी�श� क�म करण्या�पीया?तचा� सेंवI अन�भाव घे�तल्या�न�तरचा इ.सें. १९७१ मध्या� त्या��च्या�क�� टा�टा� सेंम'हा�त� न�ल्क� या� क� पीन�चा� -�र� सें�पीडिवण्या�त आ/. न�ल्क� हा� त�ट्या�त चा�ण�र� क� पीन� हा�त�. र�डि�ओ आणिण टा�लिव्हि]हाजनचा� उत्पी�दान करण�र� हा� क� पीन� पी�ढी/ त�न वर्षां�?मध्या� स्वत_च्या� पी�या�वर उभा� करण्या�त रतन टा�टा� या��न� याश धिमळाडिव�. सें�पी'णI ब�ज�रपी�ठा� त� न�ल्क�चा� डिहास्सें� दा�न टाकM कM या��वरून व�सें टाक्क� झा��; पीण दा�श�त आण�ब�ण� ज�हा�र झा�/. पी�ठा�पी�ठा आ�ल्या� म�दा/मध्या� न�ल्क�� आपील्या� क�मग�र��च्या� म�गण्या� म�न्या करण्या�त अपीयाश आ� आणिण हा� क� पीन� ब�दा पी�/. रतन टा�टा� या��न� अन�भाव�� आ�� त� पीडिहा� अपीयाश हा�त�. इ.सें. १९७७ मध्या� रतन टा�टा��वर एम्प्रे�सें धिम या� टा�टा� सेंम'हा�त� ब�दा पी��वया�सें आ�ल्या� धिमचा� जब�बदा�र� सें�पीडिवण्या�त आ/. एम्प्रे�सें धिमच्या� या�त्रसें�मग्री�मध्या� अन�क वर्षां�?मध्या� ग��तवण'क करण्या�त आ/ न]हात�. क�मग�र��चा� सें�ख्या�हा� म�ठाd आणिण त्या�च्या� त�न�त उत्पी�दान त'टापी��ज� असें� लिचात्र असें�ल्या� या� धिममध्या� पीन्ना�सें �ख रुपीया��चा� ग��तवण'क करण्या�चा� डिवन�त� रतन टा�टा� या��न� टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�� क� /; पीण न�न� पी�ख�व��, अजिजत क� रकर आणिण रुसें� म�दा/ या� सें�चा�क��न� त्या�� डिवर�- क� ल्या�न� अख�र हा� धिमहा� ब�दा करण्या�त आ/. रतन टा�टा��च्या� न�व�वर दुसेंर� अपीयाश जम� झा��. या� सेंवI प्रक�र�म�ळा� रतन टा�टा� चा��ग�चा दुख�व� ग�� हा�त�; पीण त्या�चाबर�बर अन�भाव�च्या� श�ळा�मध्या� बर�चा क�हा� लिशक� हा�त�. इ.सें. १९८१ मध्या� ज�. आर. ��. टा�टा� या��न� त्या��च्या�क�� टा�टा� इ��स्टा/जचा� सें'त्र� सें�पीडिव/ हा�त�. त्या�चा व�ळा�सें त� त्या��चा� व�रसेंदा�र आणिण टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�चा� भा�व� प्रम�ख असेंण�र हा� स्पष्ट झा�� हा�त�. इ.सें. १९९१ मध्या� ज�. आर. ��. या��न� स्वत_चा उद्यो�गसेंम'हा�चा� सेंवI सें'त्र� रतन टा�टा��क�� सें�पीव'न डिनवkत्ती� पीत्कर/.
अडिनल अ�ब�न�
अनिनल अ बा�न ( ४ ज'न , १९५९ क� जन्म� ) एक भा�रत�या व्यवसें�या� हाq। ६ अक्त' बर २००७ क� उनक� पी�सें ४२ अरब अमर�कt ��लर म'ल्या कt सें�पीणित्ती हाu, जिजसेंक� अन�सें�र व� डिवश्व क� ६ठा� सेंबसें� -न� व्यलिक्त हाq। प्रडितशत क� आ-�र पीर व� डिवश्व क� सेंबसें� त�ज गडित सें� प्रगडित करन� व�ल� बहु-अरब-�Nलर व�ल� सेंमkद्धश�ल� व्यलिक्त हाq क्याyडिक उनकt सें�पीणित्ती १ वर्षांI म� त�न ग�न� हा� गई[1] अडिनल अ�ब�न� रिरल�या�सें कu डिपीटाल और रिरल�या�सें कम्या�डिनक� श�सें क� अध्याक्ष और प्रब�- डिनदा�शक और रिरल�या�सें एनज| तथा� पी'वI म� रिरल�या�सें इ��स्ट्री/ज़ लिलधिमटा�� क� उपी अध्याक्ष और प्रब�- डिनदा�शक था�। रिरल�या�सें इ��स्ट्री/ज म� उनकt व्यलिक्तगत डिहास्सें�दा�र� ६६% हाu।[2]
जीवन परिरचय
अडिनल क� स्वग|या डिपीत� -�रूभा�ई अ�ब�न� द्वा�र� ;�डिपीत रिरल�या�सें सेंम'हा भा�रत क� सेंबसें� बड़ा� व्य�पी�रिरक घेर�न� हाu। उनकt म�त� क�डिकल�ब�न अ�ब�न� हाu। उनक� डिवव�हा टा/न� म�न�म अ�ब�न� सें� हुआ हाu ज� १९८० क� दाशक क� प्र�रम्भि�क सेंमया कt एक प्रलिसेंद्ध भा�रत�या अणिभान�त्र� था�, और जिजनसें� उन्हा� दा� पी�त्र, जया अनम�ल तथा� जया अ�श�ल हुए। अडिनल अ�ब�न� सेंम'हा कt चा�र फम� -- रिरल�या�सें कम्या�डिनक� श�सें (RCOM), रिरल�या�सें कu डिपीटाल (RCL), रिरल�या�सें एनज| (REL) और रिरल�या�सें न�चा�रल र�सें�रसें�सें लिलधिमटा�� (RNRL) म� डिनव�शकy कt क� ल सें�पीणित्ती १,४२,३८४ कर�ड़ा रुपीए तक पीहु�चा गई हाu, जबडिक प्रवतIकy कt क� ल अन�म�डिनत -�रिरत� कर�ब ८७,००० कर�ड़ा रुपीया� हाq. अडिनल कt ज्या�दा�तर सें�पीणित्ती RCOM म� इनक� ६५% अ�शy सें� बन� हाu, जिजसेंक� ब�ज�र म'ल्या १,०३,००० कर�ड़ा रुपीया� हाq. उनक� पी�सें RCL म� ५० प्रडितशत सें� अधि-क (ब�ज�र म'ल्या २४,००० कर�ड़ा रुपीया�), REL म� ३५ प्रडितशत (ब�ज�र म'ल्या १२,७०० कर�ड़ा रुपीया�) और RNRL म� कर�ब ५४ प्रडितशत हाu, जिजसेंक� ब�ज�र म'ल्या कर�ब २,६०० कर�ड़ा रुपीए हाu।[3] अ�ब�न� न� म��बई डिवश्वडिवद्यो�लया सें� डिवज्ञा�न स्न�तक कt उपी�धि- प्र�प्त कt हाu तथा� पी�म्भिन्सेंलव�डिनया� डिवश्वडिवद्यो�लया क� ]हा�टाIन स्क' ल सें� एमब�ए कt उपी�धि- प्र�प्त कt। इन दिदानy व� ]हा�टाIन ब��I ऑफ़ ओवरसें�असेंI क� सेंदास्या हाq।
का�य�क्षे�त्र
अ�ब�न� सेंहा�याक प्रम�ख क�याIक�र� अधि-क�र� क� रूपी म� १९८३ म� रिरल�या�सें म� श�धिमल हुए और भा�रत�या पी'�ज� ब�ज�र म� अन�क डिवत्ती�या सें�-�र ल�न� क� श्रे�या उन्हा� ज�त� हाu. उदा�हारण क� लिलए, वuणिश्वक अम�नत� प्र�व्हिप्तया��, डिवडिनमया तथा� ब��� क� अ�तरर�ष्ट्र�या सें�वIजडिनक डिनगIम क� सें�था उन्हाyन� डिवदा�श� पी'�ज� ब�ज�रy म� भा�रत कt और सें� पीहाल� घे�सेंपी�ठा कt. उन्हाyन� १९९१ क� ब�दा, रिरल�या�सें क� डिवदा�श� डिवत्ती�या ब�ज�रy सें� लगभाग २ अरब अमर�कt �Nलर ज�टा�न� क� प्रया�सेंy म� डिनदाOलिशत डिकया�; जनवर� १९९७ म� १०० वर्षां|या� एक या�कt ब��� डिनगIम क� सें�था ज� एक उच्चतम डिबन्दु था�, जिजसेंक� ब�दा ल�ग उन्हा� एक डिवत्ती�या ज�दूगर सेंमझान� लग�. उन्हाyन� रिरल�या�सें सेंम'हा क� भा�रत कt अग्रीण� वस्त्र, पी�ट्री�लिलयाम, पी�ट्री�रसें�यान, डिबजल� और दूरसें�चा�र क� पीन� क� रूपी म� इसेंकt वतIम�न स्थि;डित तक प्रशस्त डिकया�। अडिनल उत्तीर प्रदा�श डिवक�सें पीरिरर्षांदा (याहा पीरिरर्षांदा अब रद्द कर दिदाया� गया� हाu) क� सेंदास्या था�. व� DA- IICT ग��-�नगर क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� अध्याक्ष हाq और भा�रत�या प्र�द्यो�डिगकt सें�;�न, क�नपी�र क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� सेंदास्या भा� हाq. व� इ�डि�यान इ�व्हिस्टाट्या'टा ऑफ़ मuन�जम�टा , अहामदा�ब�दा क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� सेंदास्या हाq.व� क� न्द्री/या सेंल�हाक�र सेंधिमडित, क� न्द्री/या डिवद्यो�त डिवडिनया�मक आया�ग क� एक सेंदास्या भा� हाq.ज'न २००४ म�, सेंम�जव�दा/ पी�टा� क� सेंहाया�ग सें� अडिनल भा�रत�या सें�सेंदा म�, र�ज्या सेंभा�- ऊपीर� सेंदान क� एक स्वत�त्र सेंदास्या क� रूपी म� चा�न� गए । म�चाI २००६ म�, उन्हाyन� इस्त�फ� दा� दिदाया�। हा�ल हा� म� अपीन� भा�ई म�क� श अ�ब�न� क� ब�दा खरबपीडितयाy कt पी�स्तक म� उनक� भा� न�म दाजI हुआ हाu. उनकt १५ सें�ल क� ल�ब� कu रिरयार म� अडिनल क� न�म उनकt वतIम�न पीत्न� सेंडिहात अन�कy त�रिरक�ओं क� सें�था ज�ड़ा� गया� हाu। व� डिफल्म लिसेंत�र� अधिमत�भा बच्चन क� एक कर�ब� दा�स्त हाq। मन�र�जन उद्यो�ग म� उनकt प्रम�ख उपीलम्भि�याy म� एक हाu, डिफ़ल्म डिनम�Iण एव� डिवतरण म� सेंल�ग्न मल्टा/प्ल�क्सें क� पीन� ए�लuब्सें (Adlabs) क� अधि-ग्रीहाण, ज� म��बई क� इकल�त� ग��बदा लिथाया�टार क� म�लिलक हाu। ३ अगस्त २००८ क�, अ�ब�न� इ�म्भिग्लश प्र�धिमयार ल�ग टा/म, या'न�ईटा�� न्या'क�सें�ल क� अधि-ग्रीहाण क� २३० धिमलिलयान पी�उ�� क� एक सें�दा� [4] म� एक प्रम�ख प्रडितया�ग� क� रूपी म� उभार�।