रतन टाटा

3
ररर रररर ररर ररर रररर (रररर रररर : Ratan Naval Tata ;) (२८ ररररररर , . . १९३७ ; ररररर , रररररररररर - रररर) रर रररररर ररररररर र रररर ररररररररररररररर रररररर ररररररर ररररररररर रररर. रररर ररर रररर ररररररर रररर रररर ररररररर ररर, रर ररर रररर, ररररर ररररररर ररररर ररररर ररररर रररर रररररररररररररर रररर. रररररर ररर रररररररर रर रररररर, ररररररर रर-रररर रररररर रररर ररर ररर रररर र ररररररररर रररररर रररररर रररररररर रररररररर ररररररररर ररररर रररर रररर. ररररररररर रररररररर रररर ररररर ररररररर ररररर ररररर. रररररररर ररररररररर रररर ररररर रररररर ररररर रररररररररर रररररररररर रररररररर ररररर रररररर ररर रररर रररररररररर ररररररर ररररररररररररररर रररर रररर. रररर रररर रर ररर रररररर ररर रररररर रररररर ररर ररररर रररररर ररररर रररररर, रर रररररररर रररररररररर ररर रररर ररररर रररररररररर रररररर ररर रररररररररर ररररररररररररर रररररररररर ररररर रररररररररररर रर ररररररररररर ररररररररररर रररर रररर रररर. ररररररर ररररररररररररर रररररर ररररर रररररररररर ररररररर रररररर ररररररररररररर ररररररररररर रररररर ररररर. ररर ररररर रररर ररररररर रररररररर रररररर रर. रर. रर. रररर ररररररररर ररररररर ररर रररर. रररर ररररररर रररररररर रररररररर ररररररर ररररररर रररर ररर रररररररर रररर रररर ररर रर ररररर रर. रर. रर. रररररररर रररर. ररररर रररररर रररररररररररर रररर ररररररर रररररर ररररररर ररर ररररर रर. रर. रर. ररररर रररर रररररररररररररररर रररररररर रररररररर रररर. र.र. १९६२ रररर ररररररर रररररररर ररर रररर रररररर रररर रररर; ररररर ररररररररर ररररररररररर ६२ रर ७१ ररररररर ररररर ररररररररररररर ररर ररररररर ररररररररर ररर. रररररररररररर रररर रररररररररर रररर ररररर रररररररररररर रर ररररररररर ररर रररररररररररररर रररर ररररर रररररररररररर र.र. १९७१ ररररर रररररररररररर रररर रररररररर रररररर रर ररररररर रररर रररररररररर ररर. रररररर रर ररररररर ररररररर ररररर रररर. ररररर ररर रररररररररररर ररररररर रररररर रर ररररर ररररर ररर ररररररररररर ररररररररर रररररर ररर ररररररर ररर रररर ररररर रर ररररररर. ररररररर रररररररररररर रररररररर रररररर ररर रररररररररररर ररर ररररर रररर; रर ररररर ररररररर ररररर रररर. ररररररर ररररररर ररररररररर रररररररर रररररर रररररररररररर ररररररर ररररर ररररररर रररर ररर ररर रर ररररर ररर रररर. ररर रररर ररररर रररररररर ररररर रर ररररर रररर रररर. र.र. १९७७ ररररर ररर ररररररर रररररररर ररर रर रररर रररररररर ररर ररररररर ररररररर ररररर रररररररर रररररररररर ररर. रररररररर ररररररर ररररररररररररररररर रररर ररररररररररर रररररररर ररररररर ररर रररररर. रररररररररर रररररररर रररर ररर रररररररर रररररर ररररररर रररररररर ररर ररररर रररररररर रर रररररररर रररररर ररर रररररररर रररररररर रररररररर रररररर ररर रररर ररररर रररर ररररररररररररर रररर; रर रररर ररररररररर, रररर ररररर ररर रररर रररर रर रररररररररर रररररर ररररर रररररररर रररर रर ररररर ररर ररररररर ररर. ररर ररररररररर रररररर ररररर रररर ररर रररर. रर रररर ररररररररररर ररर रररर ररररररर ररररररर रररर रररर; रर रररररररररर रररररररररर ररररररररर रररर रररर ररररर रररर. र.र. १९८१ ररररर रर. रर. रर. रररर ररररर रररररररररररर रररर रररररररररर रररररर ररररररर रररर. ररररर ररररर रर ररररररर ररररररर ररर रररर ररररररररररररर रररर रररररर ररररर रर रररररर रररर रररर. र.र. १९९१ ररररर रर. रर. रर. ररररर रररररर ररररररररररररर रररर रररररर ररर रररररररर रररररर रररररररर ररररररर.

Upload: junaid

Post on 12-Dec-2015

219 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

free

TRANSCRIPT

Page 1: रतन टाटा

रतन टा�टा�

रतन नवल टा�टा� (र�मन लिपी� : Ratan Naval Tata ;) (२८ डि�सें�बर , इ . सें . १९३७ ; म��बई, महा�र�ष्ट्र - हाया�त) हा� भा�रत�या उद्यो�जक व टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�च्या� सें�चा�क म��ळा�चा� पीदा�धि-क�र� आहा�त.

जीवन

रतन टा�टा� चा��दा/चा� चामचा� घे�ऊन जन्म�� आ�, हा� खर� असें�, तर�हा� त्या��चा� ब�पीण म�त्र अडितशया अवघे� पीरिरस्थि;त�मध्या� ग��. अवघ्या� सेंहा� वर्षां�?चा� वया असेंत�न�, त्या��चा� आई-व�� डिवभाक्त झा�� आणिण रतन टा�टा� व त्या��च्या� भा�व�चा� सें��भा�ळा करण्या�चा� जब�बदा�र� त्या��च्या� आज�वर या�ऊन पी�/. त्या��च्या� वडि���न� आपी� र�हात� ब�ग�हा� डिवक' न टा�क�. चाDम्पिFयान स्क' म-'न आपी� श��या लिशक्षण पी'णI क� ल्या�न�तर आर्किकLटा�कM टा हा�ण्या�चा� मन�र्षां� ब�ळाग'न रतन टा�टा� अम�रिरक� त� कNनO डिवद्यो�पी�ठा�मध्या� दा�ख झा��. आपी� टा�टा� हा� न�व डिवसेंरून आपीण आपील्या� पी�या�वर उभा� र�हून लिशक्षण पी'णI कर�याचा�, या� ध्या�या�न� झापी�टा�ल्या� रतन टा�टा� या��न� अम�रिरक� त� आपील्या� दाहा� वर्षां�?च्या� म�क्क�म�मध्या� हाNटा�मध्या� भा���� घे�सेंण्या�पी�सें'न त� क�रक� न�च्या� न�कर�पीया?त सेंवI क�हा� क� �. कNनO डिवद्यो�पी�ठा�त� लिशक्षण पी'णI क� ल्या�न�तर त्या��न� हाNव�I डिवद्यो�पी�ठा�त'न मDन�जम�टाचा� पीदाव�हा� घे�त/. या�चा क�ळा�त टा�टा� सेंम'हा�चा� तत्क�/न प्रम�ख ज�. आर. ��. टा�टा� या��च्या�श� त्या��चा� भा�टा झा�/. टा�टा� सेंम'हा�चा� सें�;�पीक असें�ल्या� जमश�दाज� टा�टा��चा� न�त' अश� पीद्धत�न� -�पी� करत� आहा� हा� पी�हून ज�. आर. ��. प्रभा�डिवत झा��. आज�चा� तब्या�त डिबघे�ल्या�म�ळा� डित� भा�टा�या� भा�रत�त आ�ल्या� रतन या��न� ज�. आर. ��. या��न� टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�मध्या� या�ण्या�चा� डिनम�त्रण दिदा�. इ.सें. १९६२ च्या� डि�सें�बर मडिहान्या�त रतन टा�टा� सेंम'हा�त दा�ख झा��; म�त्र सेंम'हा�च्या� पीर�पीर�न�सें�र ६२ त� ७१ त्या��न� डिवडिव- क� पीन्या��मध्या� क�म करण्या�सें सें��गण्या�त आ�. जमश�दापी'रच्या� टा�टा� स्टा/मध्या� अगदा/ क�ळासें� उचाण्या�पी�सें'न त� भाट्टी/पी�श� क�म करण्या�पीया?तचा� सेंवI अन�भाव घे�तल्या�न�तरचा इ.सें. १९७१ मध्या� त्या��च्या�क�� टा�टा� सेंम'हा�त� न�ल्क� या� क� पीन�चा� -�र� सें�पीडिवण्या�त आ/. न�ल्क� हा� त�ट्या�त चा�ण�र� क� पीन� हा�त�. र�डि�ओ आणिण टा�लिव्हि]हाजनचा� उत्पी�दान करण�र� हा� क� पीन� पी�ढी/ त�न वर्षां�?मध्या� स्वत_च्या� पी�या�वर उभा� करण्या�त रतन टा�टा� या��न� याश धिमळाडिव�. सें�पी'णI ब�ज�रपी�ठा� त� न�ल्क�चा� डिहास्सें� दा�न टाकM कM या��वरून व�सें टाक्क� झा��; पीण दा�श�त आण�ब�ण� ज�हा�र झा�/. पी�ठा�पी�ठा आ�ल्या� म�दा/मध्या� न�ल्क�� आपील्या� क�मग�र��च्या� म�गण्या� म�न्या करण्या�त अपीयाश आ� आणिण हा� क� पीन� ब�दा पी�/. रतन टा�टा� या��न� अन�भाव�� आ�� त� पीडिहा� अपीयाश हा�त�. इ.सें. १९७७ मध्या� रतन टा�टा��वर एम्प्रे�सें धिम या� टा�टा� सेंम'हा�त� ब�दा पी��वया�सें आ�ल्या� धिमचा� जब�बदा�र� सें�पीडिवण्या�त आ/. एम्प्रे�सें धिमच्या� या�त्रसें�मग्री�मध्या� अन�क वर्षां�?मध्या� ग��तवण'क करण्या�त आ/ न]हात�. क�मग�र��चा� सें�ख्या�हा� म�ठाd आणिण त्या�च्या� त�न�त उत्पी�दान त'टापी��ज� असें� लिचात्र असें�ल्या� या� धिममध्या� पीन्ना�सें �ख रुपीया��चा� ग��तवण'क करण्या�चा� डिवन�त� रतन टा�टा� या��न� टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�� क� /; पीण न�न� पी�ख�व��, अजिजत क� रकर आणिण रुसें� म�दा/ या� सें�चा�क��न� त्या�� डिवर�- क� ल्या�न� अख�र हा� धिमहा� ब�दा करण्या�त आ/. रतन टा�टा��च्या� न�व�वर दुसेंर� अपीयाश जम� झा��. या� सेंवI प्रक�र�म�ळा� रतन टा�टा� चा��ग�चा दुख�व� ग�� हा�त�; पीण त्या�चाबर�बर अन�भाव�च्या� श�ळा�मध्या� बर�चा क�हा� लिशक� हा�त�. इ.सें. १९८१ मध्या� ज�. आर. ��. टा�टा� या��न� त्या��च्या�क�� टा�टा� इ��स्टा/जचा� सें'त्र� सें�पीडिव/ हा�त�. त्या�चा व�ळा�सें त� त्या��चा� व�रसेंदा�र आणिण टा�टा� उद्यो�गसेंम'हा�चा� भा�व� प्रम�ख असेंण�र हा� स्पष्ट झा�� हा�त�. इ.सें. १९९१ मध्या� ज�. आर. ��. या��न� स्वत_चा उद्यो�गसेंम'हा�चा� सेंवI सें'त्र� रतन टा�टा��क�� सें�पीव'न डिनवkत्ती� पीत्कर/.

अडिनल अ�ब�न�

अनिनल अ बा�न ( ४ ज'न , १९५९ क� जन्म� ) एक भा�रत�या व्यवसें�या� हाq। ६ अक्त' बर २००७ क� उनक� पी�सें ४२ अरब अमर�कt ��लर म'ल्या कt सें�पीणित्ती हाu, जिजसेंक� अन�सें�र व� डिवश्व क� ६ठा� सेंबसें� -न� व्यलिक्त हाq। प्रडितशत क� आ-�र पीर व� डिवश्व क� सेंबसें� त�ज गडित सें� प्रगडित करन� व�ल� बहु-अरब-�Nलर व�ल� सेंमkद्धश�ल� व्यलिक्त हाq क्याyडिक उनकt सें�पीणित्ती १ वर्षांI म� त�न ग�न� हा� गई[1] अडिनल अ�ब�न� रिरल�या�सें कu डिपीटाल और रिरल�या�सें कम्या�डिनक� श�सें क� अध्याक्ष और प्रब�- डिनदा�शक और रिरल�या�सें एनज| तथा� पी'वI म� रिरल�या�सें इ��स्ट्री/ज़ लिलधिमटा�� क� उपी अध्याक्ष और प्रब�- डिनदा�शक था�। रिरल�या�सें इ��स्ट्री/ज म� उनकt व्यलिक्तगत डिहास्सें�दा�र� ६६% हाu।[2]

जीवन परिरचय

Page 2: रतन टाटा

अडिनल क� स्वग|या डिपीत� -�रूभा�ई अ�ब�न� द्वा�र� ;�डिपीत रिरल�या�सें सेंम'हा भा�रत क� सेंबसें� बड़ा� व्य�पी�रिरक घेर�न� हाu। उनकt म�त� क�डिकल�ब�न अ�ब�न� हाu। उनक� डिवव�हा टा/न� म�न�म अ�ब�न� सें� हुआ हाu ज� १९८० क� दाशक क� प्र�रम्भि�क सेंमया कt एक प्रलिसेंद्ध भा�रत�या अणिभान�त्र� था�, और जिजनसें� उन्हा� दा� पी�त्र, जया अनम�ल तथा� जया अ�श�ल हुए। अडिनल अ�ब�न� सेंम'हा कt चा�र फम� -- रिरल�या�सें कम्या�डिनक� श�सें (RCOM), रिरल�या�सें कu डिपीटाल (RCL), रिरल�या�सें एनज| (REL) और रिरल�या�सें न�चा�रल र�सें�रसें�सें लिलधिमटा�� (RNRL) म� डिनव�शकy कt क� ल सें�पीणित्ती १,४२,३८४ कर�ड़ा रुपीए तक पीहु�चा गई हाu, जबडिक प्रवतIकy कt क� ल अन�म�डिनत -�रिरत� कर�ब ८७,००० कर�ड़ा रुपीया� हाq. अडिनल कt ज्या�दा�तर सें�पीणित्ती RCOM म� इनक� ६५% अ�शy सें� बन� हाu, जिजसेंक� ब�ज�र म'ल्या १,०३,००० कर�ड़ा रुपीया� हाq. उनक� पी�सें RCL म� ५० प्रडितशत सें� अधि-क (ब�ज�र म'ल्या २४,००० कर�ड़ा रुपीया�), REL म� ३५ प्रडितशत (ब�ज�र म'ल्या १२,७०० कर�ड़ा रुपीया�) और RNRL म� कर�ब ५४ प्रडितशत हाu, जिजसेंक� ब�ज�र म'ल्या कर�ब २,६०० कर�ड़ा रुपीए हाu।[3] अ�ब�न� न� म��बई डिवश्वडिवद्यो�लया सें� डिवज्ञा�न स्न�तक कt उपी�धि- प्र�प्त कt हाu तथा� पी�म्भिन्सेंलव�डिनया� डिवश्वडिवद्यो�लया क� ]हा�टाIन स्क' ल सें� एमब�ए कt उपी�धि- प्र�प्त कt। इन दिदानy व� ]हा�टाIन ब��I ऑफ़ ओवरसें�असेंI क� सेंदास्या हाq।

का�य�क्षे�त्र

अ�ब�न� सेंहा�याक प्रम�ख क�याIक�र� अधि-क�र� क� रूपी म� १९८३ म� रिरल�या�सें म� श�धिमल हुए और भा�रत�या पी'�ज� ब�ज�र म� अन�क डिवत्ती�या सें�-�र ल�न� क� श्रे�या उन्हा� ज�त� हाu. उदा�हारण क� लिलए, वuणिश्वक अम�नत� प्र�व्हिप्तया��, डिवडिनमया तथा� ब��� क� अ�तरर�ष्ट्र�या सें�वIजडिनक डिनगIम क� सें�था उन्हाyन� डिवदा�श� पी'�ज� ब�ज�रy म� भा�रत कt और सें� पीहाल� घे�सेंपी�ठा कt. उन्हाyन� १९९१ क� ब�दा, रिरल�या�सें क� डिवदा�श� डिवत्ती�या ब�ज�रy सें� लगभाग २ अरब अमर�कt �Nलर ज�टा�न� क� प्रया�सेंy म� डिनदाOलिशत डिकया�; जनवर� १९९७ म� १०० वर्षां|या� एक या�कt ब��� डिनगIम क� सें�था ज� एक उच्चतम डिबन्दु था�, जिजसेंक� ब�दा ल�ग उन्हा� एक डिवत्ती�या ज�दूगर सेंमझान� लग�. उन्हाyन� रिरल�या�सें सेंम'हा क� भा�रत कt अग्रीण� वस्त्र, पी�ट्री�लिलयाम, पी�ट्री�रसें�यान, डिबजल� और दूरसें�चा�र क� पीन� क� रूपी म� इसेंकt वतIम�न स्थि;डित तक प्रशस्त डिकया�। अडिनल उत्तीर प्रदा�श डिवक�सें पीरिरर्षांदा (याहा पीरिरर्षांदा अब रद्द कर दिदाया� गया� हाu) क� सेंदास्या था�. व� DA- IICT ग��-�नगर क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� अध्याक्ष हाq और भा�रत�या प्र�द्यो�डिगकt सें�;�न, क�नपी�र क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� सेंदास्या भा� हाq. व� इ�डि�यान इ�व्हिस्टाट्या'टा ऑफ़ मuन�जम�टा , अहामदा�ब�दा क� ब��I ऑफ़ गवनIर क� सेंदास्या हाq.व� क� न्द्री/या सेंल�हाक�र सेंधिमडित, क� न्द्री/या डिवद्यो�त डिवडिनया�मक आया�ग क� एक सेंदास्या भा� हाq.ज'न २००४ म�, सेंम�जव�दा/ पी�टा� क� सेंहाया�ग सें� अडिनल भा�रत�या सें�सेंदा म�, र�ज्या सेंभा�- ऊपीर� सेंदान क� एक स्वत�त्र सेंदास्या क� रूपी म� चा�न� गए । म�चाI २००६ म�, उन्हाyन� इस्त�फ� दा� दिदाया�। हा�ल हा� म� अपीन� भा�ई म�क� श अ�ब�न� क� ब�दा खरबपीडितयाy कt पी�स्तक म� उनक� भा� न�म दाजI हुआ हाu. उनकt १५ सें�ल क� ल�ब� कu रिरयार म� अडिनल क� न�म उनकt वतIम�न पीत्न� सेंडिहात अन�कy त�रिरक�ओं क� सें�था ज�ड़ा� गया� हाu। व� डिफल्म लिसेंत�र� अधिमत�भा बच्चन क� एक कर�ब� दा�स्त हाq। मन�र�जन उद्यो�ग म� उनकt प्रम�ख उपीलम्भि�याy म� एक हाu, डिफ़ल्म डिनम�Iण एव� डिवतरण म� सेंल�ग्न मल्टा/प्ल�क्सें क� पीन� ए�लuब्सें (Adlabs) क� अधि-ग्रीहाण, ज� म��बई क� इकल�त� ग��बदा लिथाया�टार क� म�लिलक हाu। ३ अगस्त २००८ क�, अ�ब�न� इ�म्भिग्लश प्र�धिमयार ल�ग टा/म, या'न�ईटा�� न्या'क�सें�ल क� अधि-ग्रीहाण क� २३० धिमलिलयान पी�उ�� क� एक सें�दा� [4] म� एक प्रम�ख प्रडितया�ग� क� रूपी म� उभार�।