พระราชประวั�ติพระบาทสมเด็�จพระจ ลจอมเกล�าเจ�าอยู่��หั�ว

๑.ด็.ช.ฉั�ตรมงคล ชวล�ตพร ม.๓/๒ เลขท#$ ๑๒.ด็.ช.ฐปนพงศ์) ทว#ผล ม.๓/๒ เลขท#$ ๒๓.ด็.ช.ณภั�ทร เฉัล�มก�จ ม.๓/๒ เลขท#$ ๓

๔.ด็.ช.พ�ชระ หังส)วรพ�พ�ฒน) ม.๓/๒ เลขท#$ ๕๕.ด็.ช.วรท ม�วงสวยู่ ม.๓/๒ เลขท#$ ๖๖.ด็.ช.ศ์�รา ผลาส�นธุ์ ) ม.๓/๒ เลขท#$ ๘

๗.ด็.ช.อ#4หั�ว หัาน ม.๓/๒ เลขท#$ ๙๘.ด็.ช.ร�งสรรค) ป6ญญาธุ์รรมค ณ ม.๓/๒ เลขท#$ ๒๗

๙.ด็.ช.พ#ร�ส ส�นทนะประภัา ม.๓/๒ เลขท#$ ๒๘ส�ง

คร� น�ตยู่า เอ#$ยู่มแด็ง

ประว�ต�ยู่�อพระบาทสมเด็�จพระปรมนทรมหาจ�ฬาลงกรณ์�ฯ พระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั เป#นพระมหากษั�ติรยู่�สยู่าม ร�ชกาลท%& 5 แห"งราชวังศ์�จ�กร% เสด็�จพระราชสมภพเม*&อวั�นอ�งคาร เด็*อน 10 แรม 3 ค,&า ป-ฉล! 20 ก�นยู่ายู่น พ.ศ์. 2396 เป#นพระราชโอรสองค�ท%& 9 ในพระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั และเป#นท%& 1 ในสมเด็�จพระเทพศ์รนทราบรมราชน%เสวัยู่ราชสมบ�ติ เม*&อวั�นพฤห�สบด็%เด็*อน 11 ขึ้34น 15 ค,&า ป-มะโรง (พ.ศ์. 2411) รวัมสรด็,ารงราชสมบ�ติ 42 ป- 22 วั�น เสด็�จสวัรรคติ เม*&อวั�นเสาร� เด็*อน 11 แรม 4 ค,&า ป-จอ (23 ติ�ลาคม พ.ศ์. 2453)ด็�วัยู่ โรคพระวั�กกะ รวัมพระชนมพรรษัา 57 พรรษัาผู้!�คนม�กออกพระนามวั"า "ป6ยู่มหาราช" แปลวั"า มหาราชผู้!�ทรงเป#นท%&ร �ก และวั"า "พระพ�ทธเจ�าหลวัง"

พระราชสมภัพพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั เสด็�จพระราชสมภพเม*&อวั�นท%& 20 ก�นยู่ายู่น พ.ศ์. 2396 เป#นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั ท%&ประส!ติแติ"กรมสมเด็�จพระเทพศ์รนทรามาติยู่� (ในร�ชกาลท%& 6 ได็�ม%การเปล%&ยู่นแปลงพระนามเจ�านายู่ฝ่:ายู่ในติามราชประเพณ์%นยู่มเป#น สมเด็�จพระเทพศ์รนทราบรมราชน%) ได็�ร�บพระราชทานนามวั"า สมเด็�จพระเจ�าล!กเธอ เจ�าฟ้<าจ�ฬาลงกรณ์� บด็นทรเทพมหามงก�ฎ บ�ร�ษัยู่ร�ตินราชรวัวังศ์�วัร�ติมพงศ์บรพ�ติร สรวั�ฒนราชก�มาร ซึ่3&งค,าวั"า "จ�ฬาลงกรณ์�" น�4นแปลวั"า เคร*&องประด็�บผู้ม อ�นหมายู่ถึ3ง "พระเก%4ยู่วั" ท%&ม%ร!ปเป#นส"วันยู่อด็ขึ้องพระมหามงก�ฎหร*อยู่อด็ชฎาพระองค�ม%พระขึ้นษัฐาและพระอน�ชารวัม 3 พระองค� ได็�แก" สมเด็�จพระเจ�าบรมวังศ์�เธอ เจ�าฟ้<าจ�นทรมณ์ฑล กรมหลวังวัส�ทธกระษั�ติรยู่� สมเด็�จพระเจ�าบรมวังศ์�เธอ เจ�าฟ้<าจาติ�รนติ�ร�ศ์ม% กรมพระจ�กรพรรด็พงศ์� และ สมเด็�จพระราชป6ติ�ลาบรมพงศ์าภม�ขึ้ เจ�าฟ้<าภาณ์�ร�งษั%สวั"างวังศ์� กรมพระยู่าภาณ์�พ�นธ�วังศ์�วัรเด็ช

การศ์9กษาพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัทรงได็�ร�บการศ์3กษัาเบ*4องติ�นในส,าน�กพระเจ�าอ�ยู่ยู่กาเธอ กรมหลวังวัรเสรฐส�ด็า ทรงได็�การศ์3กษัาภาษัาเขึ้มรจากหลวังราชาภรมยู่� ทรงได็�การศ์3กษัาการยู่งปCนไฟ้จากพระยู่าอภ�ยู่เพลงศ์ร วั�นท%& 20 ม%นาคม พ.ศ์. 2404 สมเด็�จฯ เจ�าฟ้<าจ�ฬาลงกรณ์� ได็�ร�บการสถึาปนาเป#นเจ�าฟ้<าติ"างกรมท%& สมเด็�จพระเจ�าล!กยู่าเธอ เจ�าฟ้<าจ�ฬาลงกรณ์� กรมหม*&นพฆเนศ์วัรส�รส�งกาศ์และเม*&อ พ.ศ์. 2409 พระองค�ผู้นวัชติามราชประเพณ์% ณ์ วั�ด็บวัรนเวัศ์วัหาร ภายู่หล�งจากการผู้นวัช พระองค�ได็�ร�บการเฉลมพระนามาภไธยู่ขึ้34นเป#น สมเด็�จพระเจ�าล!กยู่าเธอ เจ�าฟ้<าจ�ฬาลงกรณ์� กรมขึ้�นพนติประชานาถึ เม*&อป- พ.ศ์. 2410 โด็ยู่ทรงก,าก�บราชการกรมมหาด็เล�ก กรมพระคล�งมหาสมบ�ติ และกรมทหารบกวั�งหน�า

บรมราชาภั�เษกคร�4งท#$ ๑วั�นท%& 1 ติ�ลาคม พ.ศ์. 2411 พระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัเสด็�จสวัรรคติภายู่หล�งเสด็�จออกทอด็พระเนติรส�รยู่�ปราคา โด็ยู่ก"อนท%&พระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัจะสวัรรคติน�4น ได็�ม%พระราชห�ติถึเลขึ้าไวั�วั"า "พระราชด็,ารทรงเห�นวั"า เจ�านายู่ซึ่3&งจะส*บพระราชวังศ์�ติ"อไปภายู่หน�า พระเจ�าน�องยู่าเธอก�ได็� พระเจ�าล!กยู่าเธอก�ได็� พระเจ�าหลานเธอก�ได็� ให�ท"านผู้!�หล�กผู้!�ใหญ่"ปร3กษัาก�นจงพร�อม ส�ด็แล�วัแติ"จะเห�นด็%พร�อมก�นเถึด็ ท"านผู้!�ใด็ม%ปร%ชาควัรจะร�กษัาแผู้"นด็นได็�ก�ให�เล*อกด็!ติามสมควัร" ด็�งน�4น เม*&อพระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัเสด็�จสวัรคติ จ3งได็�ม%การประช�มปร3กษัาเร*&องการถึวัายู่สรราชสมบ�ติแด็"พระเจ�าแผู้"นด็นพระองค�ใหม" ซึ่3&งในท%&ประช�มน�4นประกอบด็�วัยู่พระบรมวังศ์าน�วังศ์� ขึ้�าราชการช�4นผู้!�ใหญ่" และพระสงฆ� โด็ยู่พระเจ�าน�องยู่าเธอ กรมหลวังเทเวัศ์ร�วั�ชรนทร� ได็�เสนอสมเด็�จพระเจ�าล!กยู่าเธอ เจ�าฟ้<าจ�ฬาลงกรณ์� กรมขึ้�นพนติประชานาถึ

บรมราชาภั�เษกคร�4งท#$ ๑พระราชโอรสพระองค�ใหญ่"ในพระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัขึ้34นเป#นพระเจ�าแผู้"นด็น ซึ่3&งท%&ประช�มน�4นม%ควัามเห�นพ�องเป#นเอกฉ�นท� ด็�งน�4น พระองค�จ3งได็�ร�บการท!ลเชญ่ให�ขึ้34นครองราชสมบ�ติติ"อจากสมเด็�จพระราชบด็าโด็ยู่ในขึ้ณ์ะน�4น ม%พระชนมายู่�เพ%ยู่ง 15 พรรษัา ด็�งน�4น จ3งได็�แติ"งติ�4งสมเด็�จเจ�าพระยู่าบรมมหาศ์ร%ส�รยู่วังศ์� (ช"วัง บ�นนาค) เป#นผู้!�ส,าเร�จราชการแทนพระองค� จนกวั"าพระองค�จะม%พระชนมพรรษัครบ 20 พรรษัา โด็ยู่ทรงประกอบพระราชพธ%บรมราชาภเษักคร�4งแรก เม*&อวั�นท%& 11 พฤศ์จกายู่น พ.ศ์. 2411โด็ยู่ได็�ร�บการเฉลมพระปรมาภไธยู่วั"า พระบาทสมเด็�จพระปรมนทรมหาจ�ฬาลงกรณ์�ฯ พระจ�ฬาลงกรณ์�เกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั โด็ยู่ม%พระนามติามจาร3กในพระส�บรรณ์บ�ฎวั"า

พระนามเต�ม"พระบาทสมเด็�จพระปรมนทรมหาจ�ฬาลงกรณ์� บด็นทรเทพยู่มหามงก�ฏ บ�ร�ษัร�ตินราชรวัวังศ์ วัร�ติมพงศ์บรพ�ติร� วัรขึ้�ติยู่ราชนกโรด็ม จาติ�ร�นบรมมหาจ�กรพรรด็ราชส�งกาศ์ อ�ภโติส�ชาติส�งส�ทธเคราะหณ์% จ�กร%บรมนาถึ อด็ศ์วัรราชรามวัร�งก!ร ส�ภาธการร�งสฤษัด็G ธ�ญ่ล�กษัณ์วัจติรโสภาคยู่สรรพางค� มหาชโนติมางคประนติบาทบงกชยู่�คล ประสทธสรรพศ์�ภผู้ลอ�ด็ม บรมส�ขึ้�มมาลยู่� ทพยู่เทพาวัติารไพศ์าลเก%ยู่รติค�ณ์อด็�ลยู่วัเศ์ษั สรรพเทเวัศ์ราน�ร�กษั� วัสษัฐศ์�กด็Gสมญ่าพนติประชานาถึ เปรมกระมลขึ้�ติยู่ราชประยู่!ร ม!ลม�ขึ้ราชด็ลก มหาปรวัารนายู่กอน�นติ มห�นติวัรฤทธเด็ช สรรพวัเศ์ษัสรนทร อเนกชนนกรสโมสรสมมติ ประสทธGวัรยู่ศ์มโหด็มบรมราชสมบ�ติ นพปด็ลเศ์วัติฉ�ติราด็ฉ�ติร สรร �ติโนปล�กษัณ์มหาบรมราชาภเษักาภลติ สรรพทศ์ทศ์วัชติช�ยู่ สกลมไหสวัรยู่มหาสวัามนทร� มเหศ์วัรมหนทร มหารามาธราชวัโรด็ม บรมนาถึชาติอาชาวัศ์ร�ยู่ พ�ทธาทไติยู่ร�ตินสรณ์าร�กษั� อด็�ลยู่ศ์�กด็Gอรรคนเรศ์ราธบด็% เมติติากร�ณ์าส%ติลหฤท�ยู่ อโนปม�ยู่บ�ญ่การสกลไพศ์าล มหาร�ษัฎาธบด็นทร ปรมนทรธรรมกหาราชาธราช บรมนาถึบพติร พระจ�ฬาลงกรณ์�เกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั"

ผนวชและบรมราชาภั�เษกคร�4งท#$๒เม*&อพระองค�ม%พระชนมายู่�ครบ 20 พรรษัาแล�วั เม*&อวั�นท%& 15 ก�นยู่ายู่น พ.ศ์. 2416 จ3งผู้นวัช ณ์ วั�ด็พระศ์ร%ร�ตินศ์าสด็าราม เป#นพระภกษั� แล�วัเสด็�จไปประท�บ ณ์ วั�ด็บวัรนเวัศ์วัหารเป#นเวัลา 15 วั�น หล�งจากทรงลาสกขึ้าแล�วั ได็�ม%การจ�ด็พระราชพธ%บรมราชาภเษักคร�4งท%& 2 ขึ้34น เม*&อวั�นท%& 16 พฤศ์จกายู่น พ.ศ์. 2416 โด็ยู่ได็�ร�บการเฉลมพระปรมาภไธยู่ในคร�4งน%4วั"า พระบาทสมเด็�จพระปรมนทรมหาจ�ฬาลงกรณ์�ฯ พระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั ม%พระนามติามจาร3กในพระส�บรรณ์บ�ฎวั"า

พระนามเต�ม"พระบาทสมเด็�จพระปรมนทรมหาจ�ฬาลงกรณ์� บด็นทรเทพยู่มหามงก�ฏ บ�ร�ษัยู่ร�ตินราชรวัวังศ์� วัร�ติมพงศ์บรพ�ติร วัรขึ้�ติยู่ราชนกโรด็ม จาติ�ร�นติบรมมหาจ�กรพรรด็ราชส�งกาศ์ อ�ภโติส�ชาติส�งส�ทธเคราะหณ์% จ�กร%บรมนาถึ มหามงก�ฎราชวัรางก!ร ส�จรติม!ลส�สาธติ อรรคอ�กฤษัฏไพบ!ลยู่� บ�รพาด็!ลยู่�กฤษัฎาภนหาร ส�ภาธการร�งสฤษัด็G ธ�ญ่ล�กษัณ์วัจติร โสภาคยู่สรรพางค� มหาชโนติมางคประณ์ติ บาทบงกชยู่�คล ประสทธสรรพศ์�ภผู้ลอ�ด็มบรมส�ขึ้�มมาลยู่� ทพยู่เทพาวัติารไพศ์าลเก%ยู่รติค�ณ์อด็�ลยู่พเศ์ษั สรรพเทเวัศ์ราน�ร�กษั� วัสษัฐศ์�กด็Gสมญ่าพนติประชานาถึ เปรมกระมลขึ้�ติยู่ราชประยู่!ร ม!ลม�ขึ้มาติยู่าภรมยู่� อ�ด็มเด็ชาธการ บรบ!รณ์�ค�ณ์สารสยู่ามาทนครวัร�ติเมกราชด็ลก มหาปรวัารนายู่กอน�นติ�มห�นติวัรฤทธเด็ช สรรพวัเศ์ษัสรนธร อเนกชนนกรสโมสรสมมติ ประสทธGวัรยู่ศ์มโหด็มบรมราชสมบ�ติ นพปฎลเศ์วัติฉ�ติราด็ฉ�ติร สรร�ติโนปล�กษัณ์มหาบรมราชาภเษักาภลติ สรรพทศ์ทศ์วัชติช�ยู่ สกลมไหศ์วัรยู่มหาสวัามนทร� มเหศ์วัรมหนทรมหารามาธราชวัโรด็ม บรมนาถึชาติอาชาวัศ์ร�ยู่ พ�ทธาทไติรร�ตินสรณ์าร�กษั� อด็�ลยู่ศ์�กด็Gอรรคนเรศ์ราธบด็% เมติติากร�ณ์าส%ติลหฤท�ยู่ อโนปม�ยู่บ�ญ่การ สกลไพศ์าลมหาร�ษัฎาธบด็นทร ปรมนทรธรรมกหาราชาธราช บรมนาถึบพติร พระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั"

สวรรคตพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัเสด็�จสวัรรคติด็�วัยู่โรคพระวั�กกะ (ไติ) เม*&อวั�นท%& 23 ติ�ลาคม พ.ศ์. 2453 เวัลา 2.45 นาฬิกา ณ์ พระท%&น� &งอ�มพรสถึาน พระราชวั�งด็�สติ รวัมพระชนมพรรษัาได็� 57 พรรษัา ท�4งน%4 ร�ฐบาลได็�จ�ด็ให�วั�นท%& 23 ติ�ลาคม ขึ้องท�กป- เป#นวั�นป6ยู่มหาราช และเป#นวั�นหยู่�ด็ราชการ

พระราชล�ญจกรประจ;าพระองค)พระราชล�ญ่จกรประจ,าพระองค�พระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าอยู่!"ห�วั เป#นติรางา ล�กษัณ์ะกลมร% กวั�าง 5.5 ซึ่.ม. ยู่าวั 6.8 ซึ่.ม. โด็ยู่ม%ติรา พระเก%4ยู่วั หร*อ พระจ�ลมงก�ฏ ซึ่3&งประด็ษัฐานบนพานแวั"นฟ้<า 2 ช�4น ม%ฉ�ติรบรวัารติ�4งขึ้นาบท�4ง 2 ขึ้�าง ถึ�ด็ออกไปจะม%พานแวั"นฟ้<า 2 ช�4น ทางด็�านซึ่�ายู่วัางสม�ด็ติ,ารา และทางด็�านขึ้วัาวัางพระแวั"นส�รยู่กานติ�เพชร โด็ยู่พระราชล�ญ่จกรขึ้องพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัน�4นเป#นการเจรญ่รอยู่จ,าลองมาจากพระราชล�ญ่จกรขึ้องพระบาทสมเด็�จพระจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั การสร�างพระล�ญ่จกรประจ,าพระองค�น�4น จะใช�แนวัคด็จากพระบรมนามาภไธยู่ก"อนทรงราชยู่� น�&นค*อ "จ�ฬาลงกรณ์�" ซึ่3&งแปลวั"า เคร*&องประด็�บศ์%รษัะ หร*อ จ�ลมงก�ฎ ด็�งน�4น จ3งเล*อกใช� พระเก%4ยู่วั หร*อ จ�ลมงก�ฎ มาใช�เป#นพระราชล�ญ่จกรประจ,าพระองค�

ปฏิ�ร�ปการปกครองพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วัทรงติระหน�กถึ3งการค�กคามจากจ�กรวัรรด็นยู่มติะวั�นติกท%&ม%ติ"อประเทศ์ในแถึบเอเช%ยู่ โด็ยู่ม�กอ�างควัามชอบธรรมในการเขึ้�ายู่3ด็ครองด็นแด็นแถึบน%4วั"าเป#นการท,าให�บ�านเม*องเจรญ่ก�าวัหน�าอ�นเป#น "ภาระขึ้องคนขึ้าวั" ท,าให�ติ�องทรงปฏร!ปบ�านเม*องให�ท�นสม�ยู่ โด็ยู่พระราชกรณ์%ยู่กจด็�งกล"าวัเร&มขึ้34นติ�4งแติ" พ.ศ์. 2416 ประการแรก ทรงติ�4งสภาท%&ปร3กษัาขึ้34นมาสองสภา ได็�แก" สภาท%&ปร3กษัาราชการแผู้"นด็น (เคาน�ซึ่ลออฟ้สเติติ) และสภาท%&ปร3กษัาในพระองค� (ปร%วั%เคาน�ซึ่ล) ในป- พ.ศ์. 2417 และทรงติ�4งขึ้�นนางระด็�บพระยู่า 12 นายู่เป#น "เคาน�ซึ่ลลอร�" ให�ม%อ,านาจขึ้�ด็ขึ้วัางหร*อค�ด็ค�านพระราชด็,ารได็� และทรงติ�4งพระราชวังศ์าน�วังศ์� 13 พระองค� และขึ้�นนางอ%ก 36 นายู่ ช"วัยู่ถึวัายู่ควัามคด็เห�นหร*อเป#นกรรมการด็,าเนนการติ"าง ๆ แติ"สมเด็�จเจ�าพระยู่าบรมมหาศ์ร%ส�รยู่วังศ์� ขึ้�นนางติระก!ลบ�นนาค และกรมพระราชวั�งบวัรวัไชยู่ชาญ่ เห�นวั"าสภาท%&ปร3กษัาเป#นควัามพยู่ายู่ามด็3งพระราชอ,านาจขึ้องพระบาทสมเด็�จพระจ�ลจอมเกล�าเจ�าอยู่!"ห�วั ท,าให�เกด็ควัามขึ้�ด็แยู่�งท%&เร%ยู่กวั"า วักฤติการณ์�วั�งหน�า วักฤติการณ์�ด็�งกล"าวัท,าให�การปฏร!ปการปกครองชะง�กลงกระท�&ง พ.ศ์. 2428

ปฏิ�ร�ปการปกครองพ.ศ์. 2427 ทรงปร3กษัาก�บพระองค�เจ�าปฤษัฎางค� อ�ครราชท!ติไทยู่ประจ,าอ�งกฤษั ซึ่3&งพระองค�เจ�าปฤษัฎางค� พร�อมเจ�านายู่และขึ้�าราชการ 11 นายู่ ได็�กราบท!ลเสนอให�เปล%&ยู่นแปลงการปกครองเป#นแบบราชาธปไติยู่ภายู่ใติ�ร�ฐธรรมน!ญ่ แติ"พระองค�ทรงเห�นวั"ายู่�งไม"พร�อม แติ"ก�โปรด็ให�ทรงศ์3กษัาร!ปแบบการปกครองแบบประเทศ์ติะวั�นติก และ พ.ศ์. 2431 ทรงเร&มทด็ลองแบ"งงานการปกครองออกเป#น 12 กรม (เท%ยู่บเท"ากระทรวัง)พ.ศ์. 2431 ทรงติ�4ง "เสนาบด็%สภา" หร*อ "ล!กขึ้�น ณ์ ศ์าลา" ขึ้34นเป#นฝ่:ายู่บรหาร ติ"อมา ใน พ.ศ์. 2435 ได็�ติ�4งองคมนติร%สภา เด็มเร%ยู่กสภาท%&ปร3กษัาในพระองค� เพ*&อวันจฉ�ยู่และท,างานให�ส,าเร�จ และร�ฐมนติร%สภา หร*อ "ล!กขึ้�น ณ์ ศ์าลาหลวัง" ขึ้34นเพ*4อปร3กษัาราชการแผู้"นด็นท%&เก%&ยู่วัก�บกฎหมายู่ นอกจากน%4ยู่�งทรงจ�ด็ให�ม% "การช�มน�มเสนาบด็%" อ�นเป#นการประช�มปร3กษัาราชการท%&ม�ขึ้กระส�น พระท%&น� &งด็�สติมหาปราสาท

ปฏิ�ร�ปการปกครองหล�งจากวักฤติการณ์� ร.ศ์. 112 (พ.ศ์. 2436) ทรงให�กระทรวังมหาด็ไทยู่ร�บผู้ด็ชอบกจการพลเร*อนเพ%ยู่งอยู่"างเด็%ยู่วั และให�กระทรวังกลาโหมร�บผู้ด็ชอบกจการทหารเพ%ยู่งอยู่"างเด็%ยู่วั ยู่�บกรม 2 กรม ได็�แก" กรมยู่�ทธนาธการ โด็ยู่รวัมเขึ้�าก�บกระทรวังกลาโหม และกรมมร�ธาธร โด็ยู่รวัมเขึ้�าก�บกระทรวังวั�ง และเปล%&ยู่นช*&อกระทรวังเกษัติรพานชการ เป#น กระทรวังเกษัติราธการ ด็�านการปกครองส"วันภ!มภาค ม%การรวัมอ,านาจเขึ้�าส!"ศ์!นยู่�กลาง ท,าให�ไทยู่กลายู่มาเป#นร�ฐชาติสม�ยู่ใหม"โด็ยู่การลด็อ,านาจเจ�าเม*อง และน,าขึ้�าราชการส"วันกลางไปประจ,าแทน ทรงท,าให�นครเช%ยู่งใหม" (พ.ศ์. 2317-2442) รวัมเขึ้�าเป#นส"วันหน3&งขึ้องสยู่าม ติลอด็จนทรงแติ"งติ�4งให�กรมหม*&นประจ�กษั�ศ์ลปาคม ไปประจ,าท%&อ�ด็รธาน% เป#นจ�ด็เร&มติ�นขึ้องการปกครองแบบเทศ์าภบาลพ.ศ์. 2437 ทรงก,าหนด็ให�เทศ์าภบาลขึ้34นก�บกระทรวังมหาด็ไทยู่ ยู่กเลกระบบกนเม*อง และระบบห�วัเม*องแบบเก"า (ได็�แก" ห�วัเม*องช�4นใน ช�4นนอก และเม*องประเทศ์ราช) จ�ด็เป#นมณ์ฑล เม*อง อ,าเภอ หม!"บ�าน ระบบเทศ์าภบาลด็�งกล"าวัท,าให�สยู่ามกลายู่เป#นร�ฐชาติท%&ม� &นคง ม%เขึ้ติแด็นท%&ช�ด็เจนแน"นอน น�บเป#นการร�กษัาเอกราชขึ้องประเทศ์ และท,าให�ราษัฎรม%ค�ณ์ภาพช%วัติด็%ขึ้34นพระองค�ยู่�งได็�ส"งเจ�านายู่หลายู่พระองค�ไปศ์3กษัาในทวั%ปยู่�โรป เพ*&อมาด็,ารงติ,าแหน"งส,าค�ญ่ในการปกครองท%&ได็�ร�บการปฏร!ปใหม"น%4 และทรงจ�างชาวัติ"างประเทศ์มาร�บราชการในติ,าแหน"งท%&คนไทยู่ยู่�งไม"เช%&ยู่วัชาญ่ ทรงติ�4งส�ขึ้าภบาลแห"งแรกขึ้องประเทศ์ท%&ท"าฉลอม พ.ศ์. 2448

เพ�$มเต�ม

พระพ�ทธร!ปประจ,าพระชนมวัารร�ชกาล ๕ พระพ�ทธร!ปประจ,าร�ชกาลท%& ๕ ประเทศ์สยู่ามเส%ยู่ด็นแด็นให�ก�บประเทศ์ฝ่ร�&งเศ์ส,ประเทศ์อ�งกฤษั พระองค�ทรงพระราชนพนธ� ท� 4งหมด็ ๑๐เร*&อง เคร*&องราชอสรยู่าภรณ์� ขึ้องติ"างประเทศ์ม% เคร*&องราชอสรยู่าภรณ์�อ�นส!งส"งยู่&งด็อกเบญ่จมาศ์ ประเทศ์ญ่%&ป�:น เคร*&องราชอสรยู่าภรณ์�ช�าง (Order of the Elephant) ประเทศ์เด็นมาร�ก Order of the Most Holy Annunciation ประเทศ์อติาล%

Order of Saints Maurice and Lazarus ประเทศ์อติาล%

ติรา ๑๐๐ ป-แห"งการสวัรรคติ

ขอบค ณ!!!