جمعيت و تنظيم خانواده

منبع درسي : جمعيت و تنظيم خانواده از انتشارات دانشگاه پيام

نور

مولفين : مهندس پريوش حلم سرشت-مهندس اسماعيل دل پيشه

تهيه کننده اساليدها : سايت زناشويی . ای آر

http://www.Zanashoee.IR

طرح درس، اهداف درس، جايگاه درس در مجموعه درسها

ب:ر اس:اس سياس:تهاي دولت جمه:وري اس:المي و طب:ق

واح:د جدي:دي 1377ق:انون تنظيم خ:انواده از مه:ر م:اه

1تحت عن:وان ”جمعيت و تنظيم خ:انواده“ ب:ه ارزش

ال:زامي 2ت:ا و ب:ه مجموع:ه ي دروس عم:ومي واح:د

کلي:ه رش:ته ه:اي تحص:يلي دانش:گاهها و در هم:ه مق:اطع

آش:نائي آن کلي ه:دف ک:ه گردي:د اض:افه تحص:يلي

روش:هاي و شناس:ي جمعيت مس:ائل ب:ا دانش:جويان

مختل:ف پيش:گيري از ح:املگي در جهت کن:ترل جمعيت

است

فصل اول

تعريف ، اهداف و

استراتژيهاي تنظيم خانواده

در جهان و ايران

خ:انواده س:ازمان تنظيم تعري:ف طب:ق

بهداش:ت جه:اني اتخ:اذ ي:ك سياس:ت جمعي:تي

از س:وي خ:انواده هاس:ت ك:ه داوطلبان:ه و ب:ر

پاي:ه آگ:اهي، بينش و تص:ميم گ:يري مس:ئوالنه

تندرس::تي ارتق::اء بخ::اطر وال::دين توس::ط

وبهزيس:تي اعض:اي آن ب:ه م:ورد اج:را گ:ذارده

مي شود.

ك:ه دارد مختلفي اه:داف خ:انواده تنظيم

م::ير و م::رگ علت م::ادران ك::اهش ب:ه

كودك:انب:ارداري و ن:يز ك:اهش م:رگ و م:ير

از اهم آنهاست

اس:تراتژيهاي تنظيم خ:انواده ب:ه مفه:وم بك:ار

گ:يري ت:دابير ك:اربردي و كش:ف راه حله:اي

اساسي در مسائل تنظيم خانواده است

تنظيم ه:اي برنام:ه پيش:برد ب:راي

انج::ام زمين::ه باي::د ابت::دا خ::انواده

بررس:يهاي ف:رهنگي در ت:ك ت:ك عناص:ر

آن ف:راهم آي:د و پس از آن مطالع:ات

الزم ب:راي اج:راي برنام:ه ه:اي م:وثر و

كار آمد به مرحله عمل در آيد.

اقتص:ادي مش:كالت ك:ردن مش:خص

فرزن:دان در خ:انواده ي:ك تع:دد ناش:ي از

اس:تراتژي مناس:ب اس:ت ك:ه هم:راه ب:ا

، اجتم::اعي و ف::رهنگي حله::اي راه

ك:اربردي عم:ده ت:دابير و اس:تراتژيها

تنظيم خانواده محسوب مي شوند.

از تح:ول پيش:گيري وس:ايل از اس:تفاده در

ح:املگي و تنظيم خ:انواده ناش:ي از تح:ول در

ف:ردي تغي:يرات رفت:ار از خ:ود ك:ه اس:ت

در چنانچ:ه گ:يرد. اجتم:اعي س:ر چش:مه مي

كش:ورهاي روب:ه توس:عه ح:دود نيمي از زن:ان و

در جوام:ع ص:نعتي صدرص:د زن:ان در زايمانه:اي

تس::هيالت و تكنول::وژي امكان::ات، از خ:ود

پزشكي و بهداشتي استفاده مي كنند.

، ب:ه ط:ور متوس:ط گروهه:اي در س:ن ب:اروري

اب:زار پيش:گيري 3 در غ:رب آفريق:ا، در ص:د از

اس:تفاده مي كنن:د در ح:الي ك:ه در كش:ورهای در

ح:ال توس:عه ديگ:ري چ:ون هن:گ كن:ك اين نس:بت

درصد است. 64

پيش:رفت اين تفاوته:ا ت:ا ان:دازه اي مرب:وط ب:ه

برنام:ه ري:زي و ت:ا ح:دي مرب:وط ب:ه خ:انواده ه:ا

است دولت

اس:تقبال از برنام:ه ه:اي تنظيم خ:انواده در

ب:اعث توس:عه ح:ال در كش:ورهاي اغلب

ش:ده اس:ت ت:ا زن:ان از نقش ص:رف م:ادري

ت:ا ح:دي ره:ائي يافت:ه و در تولي:د اقتص:ادي ،

ب:ردن س:طح ب:اال ب:ه درآم:د خ:انواده، كم:ك

روي بيش:تر گ:ذاري س:رمايه و زن:دگي

فرزندان خود نقش موثر داشته باشند.

در پي اق:دامات مختل:ف دولته:ا ، رون:د

از پيش::گيري وس::ايل از اس::تفاده

از جه:ان مختل:ف نق:اط در ب:ارداري

س:ير 1960س:ال داش:ته ص:عودي

اف:زايش نس:بت ب:االترين ك:ه اس:ت

و كم:ترين آن ش:رق آس:يامرب:وط ب:ه

صورت گرفته استآفريقا در قاره

2/3 ، 45 – 35رش:د جمعيت اي:ران در س:الهاي

س:الهاي در در 9/2، 55- 45درص:د، درص:د،

از 65-55س:الهاي بيش طي 2/3، درص:د،

ب:ه 70-65س:الهاي ، در س:الهاي 5/2 درص:د،

ب:ه 70-75 ، ب:ه 5/1 اواخ:ر اين در و درص:د

درص:د ت:نزل پي:دا ك:رده اس:ت ك:ه در 4/1س:قف

اين رابط:ه قطع:ا اس:تفاده از روش:هاي پيش:گيري

، گذش:ته س:الهاي ب:ا مقايس:ه در ب:ارداري از

شيوع بيشتري يافته است.

توج:ه ب:ه نك:ات زي:ر مي توان:د در اش:اعه برنام:ه ه:اي تنظيم

خانواده مفيد و موثر باشد :

- باال بردن سطح سواد عمومي1

- توسعه شبكه هاي بهداشت و درمان 2

گ:ذاردن 3 ب:راي خ:انواده بهداش:ت كاردانه:اي آم:وزش -

آي.يو.دي

- آموزش پزشكان عمومي جهت بستن لوله ها در مردان4

- باال بردن موقعيت اجتماعي زنان و . . . 5

تاريخچه تنظيم خانواده در جهان و ايران

فصل دوم

بناب:ه دالي:ل 18 از ده:ه ه:اي پاي:اني س:ده

ط:رح ب:ا ، جمعي:تي و اقتص:ادي ، سياس:ي

ب:ر م:التوسنظري:ه مبت:ني سياس:تهاي ،

انگلس:تان و پس ك:اهش موالي:د نخس:ت در

از آن در س:اير ممال:ك اروپ:ائي و آمريك:ائي

مط:رح ش:د ام:ا برنام:ه ه:اي تنظيم خ:انواده

نيم ب:ه ش:كل ام:روزي تنه:ا از ق:دمتي ح:دود

برخوردار است.قرن

تنظيم اي:راندر ب:ر سياس:تهاي جمعي:تي مبت:ني

و دوم 57 ت:ا 46خ:انواده ، نخس:ت طي س:الهاي

س:ال اج:را 68از م:ورد ب:ه و آغ:از ام:روز ت:ا

گذاشته شده است.

ت:اريخ در اي:ران در خ:انواده تنظيم 26قانون

، مش:تمل ب:ر چه:ار م:اده و 1372 ارديبهش:ت

تبص:ره در مجلس ش:وراي اس:المي تص:ويب دو

خ:رداد دوم ت:اريخ در و تائي:د 1372گردي:د ب:ه

ش:وراي نگهب:ان رس:يد . طب:ق اين ق:انون ، كلي:ه

ب:االتر از رده س:ه امتي:ازات متعل:ق ب:ه فرزن:دان

حذف گرديد.

فصل سوم

حرکات جمعيت

جمعيت از حرك::ات اس::ت عب::ارت

دگرگونيه:ائي ك:ه در ط:ول زم:ان معي:ني

ب:ه ش:ود. مي ظ:اهر جمعيت ي:ك در

جمعيت حرك:ات و تح:والت كلي ط:ور

م:رگ ، والدت و ب:اروريدر س:ه مقول:ه

م:ير و و و مه:اجرت مطالع:ه قاب:ل

بررسي است.

ووالدت ب:اروري جمعي:تي پدي:ده دو

هس:تند ك:ه ه:ر ي:ك ب:ه ن:وعي در ت:ركيب

جمعيت در ي:ك واح:د جغرافي:ائي نقش

توج:ه محق:ق ، بحث والدت در دارن:د.

ن:وزادب:ه در ليكن اس:ت، مول:ود ي:ا

عم:دتا ب:اروري م:ورد زن:انيمبحث

ي:ا ش:ده دار بچ:ه ك:ه هس:تند توج:ه

خواهند شد.

ك::ه باروري اس::ت اي ب::القوه ت::وان

س:ن از زن:ان 15معم:وال در س:الگي

س:الگي خاتم:ه مي 49ش:روع و در س:ن

آن خاتم:ه و ب:اروري گ:اهي ش:روع ياب:د

بانوس:اناتي هم:راه اس:ت ك:ه ع:واملي مث:ل

محي:ط ، اقليم ، ن:ژاد و وض:عيت اقتص:ادي

در آن نقش دارد.

واقعي ف:يزيولوژيكي باروري ظ:رفيت ،

و اس:ت آوري عمليفرزن:د ، ب:اروري

ق:درت و م:يزان مش:اهده ش:ده فرزن:د آوري

را نشان مي دهد.

اف::تراقي ك::ه باروري اس::ت مفه::ومي

مختل::ف گروهه::اي در ب::اروري تفاوته::اي

جمعيتي را مورد مطالعه قرار مي دهد.

اهم عوامل موثر در ميزان باروري زنان :

الف- عوامل محيطي

ب- عوامل اجتماعي

ج- عوامل اقتصادي

د- عوامل جمعيتي

ه- عوامل آموزشي و فرهنگي

يكي از فاكتورهاي حركات مرگ و مير

جمعيت است كه در مطالعه آن ، هر دو

جنس و تمام گروههاي سني مورد توجه

مي باشند از نظر زمان وقوع، مرگ و مير

)از لحظه پيش زاديرا در دو نوع

پس تشكيل جنين تا روز تولد( و مرگهاي

)پس از تولد( تقسيم مي كنند.زادي

مرگ و عواملي كه در ميزان اهم

افراد جامعه دخالت دارند مير

عبارتنداز: وراثت، نژاد، جنس، تغذيه و

شيوه زندگي

ك:ه دهن:د مي انج:ام مك:ان در حرك:اتي جمعيته:ا

م:وجب نوس:اناتي در رقم كلي جمعيت منطق:ه مي

مي نامن:د ك:ه مه:اجرتگ:ردد. اين حرك:ات را

ي:ا اقتص:ادي ممكنس:ت عل:ل م:ذهبي ، سياس:ي و

داش:ته باش:د. نكت:ه مهم در مه:اجرت ه:اي خ:ارجي،

دش:واريهائي اس:ت ك:ه در انج:ام آن وج:ود دارد و

سياس:ي و اجتم:اعي عوام:ل از ناش:ي بيش:تر

توج:ه قاب:ل نكت:ه داخلي مهاجرته:اي در اس:ت.

عوام:ل اقتص:ادي اس:ت ك:ه س:دي در راه مهاجرته:ا

ايجاد مي کند.

و ازدواج ع:رفي ق:انوني، اي رابط:ه ب:ه

م:ذهبي گفت:ه مي ش:ود ك:ه دو جنس مخ:الف

را ب:راي آغ:از ي:ك زن:دگي مش:ترك بهم پيون:د

، ازدواج ق:وانين بوس:يله فرهن:گ ده:د مي

كن:ترل كنن:ده ي غراي:ز انس:اني و نظم بخش

آنهاست.

مي طالق خ:انواده ش:دن ن:اقص م:وجب

ب:اروري و والدت قط:ع دلي:ل ب:ه و ش:ود

مطالع:ه طالق از دي:دگاه جمعيت شناس:ي ،

اهميت پيدا مي كند

فصل چهارم

شاخصهاي جمعيتي

شاخصهاي جمعيتي

اع:داد و ارق:امي هس:تند ك:ه شاخص:ها ،

از مش:اهدات اوض:اع و وق:ايع اس:تخراج مي

آن كنن:ده مش:خص عن:وان ب:ه و ش:وند

ب:راي ي:ا ، ي:ا وق:ايع در زم:ان معين اوض:اع

بك:ارمي آنه:ا در زمانه:اي مختل:ف مقايس:ه

عبارتن:داز جمعي:تي شاخص:هاي اهم رون:د.

شاخص:هاي والدت و ب:اروري ، م:رگ و م:ير ،

مهاجرت ، ازدواج و طالق

مي ت:وان ب:ه شاخص:هاي والدت و ب:ارورياز

، عم:ومي ب:اروري م:يزان خ:ام، تول:د م:يزان

ميزانه:اي ب:اروري وي:ژه س:ني، م:يزان ب:اروري

ك:ل، م:يزان تجدي:د نس:ل خ:الص و م:يزان تجدي:د

ب:ا ك:دام ه:ر ك:ه ك:رد اش:اره خ:الص ن:ا نس:ل

فرمول ويژه خود قابل محاسبه اند مثال :

تعداد مواليد زنده متولد شده در يكسال معين

1000 ×

= ميزان تولد خام

جمعيت ميانه همان سال

محاس:به مختل:ف ميزانه:ادر شاخص:هاي در

معم:وال اطالع:ات نس:بت ب:ه جمعيت محاس:به مي

جمعيت، رش::د ك::ه كش::ورهائي در ش::ود.

باي:د دارد مخصوص:ا رش:د س:ريع جمعيت وج:ود

ب:ه نس:بت را س:ال جمعيت ميان:هاطالع:ات

آم:ده بدس:ت م:يزان ك:ه م:ورد مطالع:ه س:نجيد

قريب به يقين تر باشد.

ب:ه و م:ير شاخص:هاي م:رگاز ت:وان مي

م:يزان م:رگ و م:ير خ:ام ، ميزانه:اي م:رگ و م:ير جنس:ي(، – س:ني و )سني-جنس:ي اختصاص:ي م:يزان م:رگ و م:ير كودك:ان ، م:يزان م:رگ و م:ير ، بيم:اري م:ير و م:رگ نس:بت ، ب:اردار زن:ان اش:اره بيم:اري ي:ك نس:بي م:ير و م:رگ نس:بت ب:ا فرم:ول خ:اص خ:ود قاب:ل نم:ود ك:ه ه:ر ك:دام

محاسبه اند مثال :

تعداد مرگ و مير در يك محل در يكسال

1000 × = ميزان مرگ و مير خام

جمعيت آن محل در وسط همان سال

به داليل عديده مهاجرتهااندازه گيري

كار مشكلي است اما با اينحال بعضي از شاخصهاي مهاجرت را به فرض اينكه اطالعات صحيح باشد مي توان

محاسبه كرد . مثال :

مهاجران به خارج – مهاجران به داخل

1000 ×

= ميزان مهاجرت خالص

جمعيت ميانه همان سال

ت:ركيب ازدواجه:ا را در شاخص:هاي ازدواج

ده:د. مي نش:ان معين زم:اني مقط:ع ي:ك

و خ:الص م:يزان و ازدواج س:ني مي:انگين

ازدواج از جمل:ه شاخص:هاي ازدواج ناخ:الص

هس:تند ك:ه ب:ا فرم:ول وي:ژه خ:ود قاب:ل محاس:به

اند مثال :

مجموع حاصلضرب فراوانيهاي

ازدواج هر سن در همان سن

= ميانگين سني ازدواج

تعداد كل ازدواجهاي يكسال معين

ميزان خالص و ناخالص طالق

تعداد طالقهاي انجام گرفته در يكسال

1000 × = ميزان خالص طالق

جمعيت همسردار در ميانه سال

تعداد طالقهاي انجام گرفته در يكسال 1000 ×

= ميزان ناخالص طالق جمعيت ميانه سال

فصل پنجم

مشكالت ناشي از ازدياد جمعيت

در جهان و ايران و روشهاي

مقابله با آن

مداخل:ه نابج:اي انس:ان در ط:بيعت ، •

بهم ب:اعث ، از م:وارد در بس:ياري

محي:ط اكول:وژيكي تع:ادل خ:وردن

زيانب::اري نت::ايج ايج::اد و زيس::ت

گردي:ده ك:ه عم:دتا ب:ه دلي:ل اف:زايش

بي رويه جمعيتها بوده است

كلي • روي:ه جمعيتبط:ور بي روي اف:زايش

من:ابع مس:كن، ، تغذي:ه قبي:ل از ه:ائي فراين:د

ط:بيعي ،آم:وزش و خ:دمات بهداش:تي - درم:اني

ب:ه ص:ورت آن س:وء نت:ايج و دارد عمي:ق ت:اثير

بيماريه:ا و ب:روز اقتص:ادي مي فق:ر ظ:اهر

شود

فق:ر • و كمب:ود دچ:ار ك:ه من:اطقي تم:امي تقريب:ا

غ:ذائي هس:تند، بيش:ترين م:يزان رش:د جمعيت را ن:يز

، منج:ر ب:ه اف:زايش س:ريع جمعيتدارا مي باش:ند

ب:ويژه ك:ه هم:ان كمب:ود مس:كن ن:يز مي گ:ردد و

مس:اكن موج:ود از ش:رايط بهداش:تي مطل:وبي ن:يز

برخوردار نيستند.

دخالته:اي نابج:اي و ب:ه تب:ع آن ، رش:د بي روي:ه جمعيت•

زيس:ت انس:ان در محي:ط دگرگ:وني ب:اعث ، در ط:بيعت

ش:ده اس:ت ك:ه محي:ط شناس:ان دو عام:ل مهم را در اين

زمينه مسبب مي دانند:

- تهي شدن منابع طبيعي توسط انسان 1

- ايج:اد ان:واع آلودگيه:ا ك:ه البت:ه تولي:د انب:وه زبال:ه را هم باي:د 2

به آن افزود

، بش:ري فزاين:د ي جمعيت

تغي:يرات پيچي:ده اي در محي:ط

و آورد بوج:ود مي

ب::ا را بيش::تري انس::انهاي

عوام:ل بيم:اري زاي گون:اگون

در تم:اس ق:رار مي ده:د و ت:ا

انس:اني جمعيت ک:ه زم:اني

فاق:د ک:ه من:اطقي در ب:ويژه

غ:ذای ک:افي ، و من:ابع آب الزم

مناس:ب درم:اني امکان:ات و

هس:تند ، ک:اهش نياب:د عوام:ل

بيم:اري زاي مختل:ف مي توان:د

مهل:ک بيماريه:اي ب:روز ب:اعث

گردند

اينك:ه رش:د • بج:اي ك:ه گفت:ه مي ش:ود چ:نين گاه

جمعيت عام:ل فق:ر باش:د، فق:ر و بي چ:يزي س:بب

از اث:ري زمين:ه اين در اس::ت جمعيت رش::د

اغلب ك:ه مس:تمندان زي:را اس:ت نهفت:ه واقعيت

م:ير و م:رگ م:يزان و ان:د تغذي:ه س:وء دچ:ار

ن:وزادان و كودك:ان در مي:ان آنه:ا بيش از ت:وانگران

است

ك:ه • آنج:ا خ:دمات مس:تمنداناز از

برخ:وردار مناس:بي اجتم:اعي ت:امين

ك::ه دارن::د ني::از الج::رم ، نيس::تند

ذكور ت:ا ش:انفرزن:دان بمانن:د زن:ده

آن:ان نگه:داري كنن:د و بهنگ:ام پ:يري از

ب:ودن جمعيت پ:ر دالي:ل از يكي اين

خانواده ها در اين قشر جامعه است

جمعيت رش:د و اف:زايش از م:انع

كيفي و كمي ل:ذا س:وادتوس:عه ش:ده

، جمعيت روي:ه بي رش:د و بيس:وادي

توام:ا س:طح بهداش:ت جامع:ه را پ:ائين مي

آورن:د . من:اطقي از دني:ا ك:ه م:يزان رش:د

م:يزان بيش:ترين دارن:د، ب:االتري جمعيت

را نيز دارا هستند.بيسوادي

م::وازات • جمعيتبه روي::ه بي هم::ه رش::د

خ:دماتي مش:كالت سرويس:هاي ب:ا جامع:ه در

بع:د خ:دمات در ك:ه گ:ردد اي مواج:ه مي عدي:ده

اين در ك:ه اس:ت ت:ر ملم:وس درم:اني بهداش:تي

بيش از س:المت م:ادر و ك:ودكراس:تا ، متاس:فانه

در مع:رض گ:روه خط:ربقي:ه دو اين اس:ت چ:ون

اقشار جامعه اند. آسيب پذيرترين

10-8 ، 1268جمعيت اي:ران در س:ال •

، 1335 در س:ال 15 ، 1325در س:ال

، 1345 در س:ال 9/18 در س:ال 26

س:ال 7/33، 1355 در 1365 ، 50

س:ال ، 1370در س:ال 8/55 در و

1375 ، ب::وده 1/60 نف::ر ميلي::ون

است.

آنچه كه از خالل بررسيهاي جمعيت شناسي در •

ايران پيداست ، اينكه رشد بي رويه جمعيت

ايران عمدتا ناشي از مسائل زير است:

باال بودن سطح باروري

كاهش مرگ و مير

طوالني شدن عمر

سنت ها و رفتارهاي خاص باروري

عدم اطالع كافي درباره نحوه پيشگيري از

بارداري

وق:تي ب:ه كيفيت رش:د جمعيت كش:ور و ابع:اد •

ب:ه طبع:ا ك:نيم مي توج:ه آين:ده در جمعيت

انديش:يم. مي ن:يز آن از ناش:ي مش:كالت

در اي:ران جمعيت گ:وئيم مي ك:ه زم:اني

ب:ا موالي:د ج:دي كن:ترل ع:دم رون:د ص:ورت

خواه:د دو براب:ر س:ال آين:ده 40 ح:دودفعلي

غ:ذائي تولي:دات م:يزان باي:د ب:الطبع ش:د،

كش:ور و هم:ه ض:روريات ديگ:ر م:ردم دو براب:ر

ش:ود ت:ا وض:عيت م:ردم فق:ط ب:ه ص:ورت فعلي

حفظ گردد.

روي:ه • بي رش:د ب:ه بخش:يدن پاي:ان براي

ب:ه جه:انجمعيت و جلوگ:يري از ع:واقب آن،

و مس:تمر تالش و دقي:ق ريزيه:اي برنام:ه

خاتم:ه ب:راي اق:دام دارد. ني:از اي گس:ترده

دس:تور س:رلوحه دادن ب:ه انفج:ار جمعيت باي:د

ك:ار بش:ريت ق:رار گ:يرد. هن:وز ممكنس:ت ب:راي

را م:ا ك:ه اي فاجع:ه وس:عت ك:ردن مح:دود

ام:ا باش:د ب:اقي فرص:تي ، كن:د مي تهدي:د

مهلت طوالني نخواهد بود تحقيقا اين

براي كنترل جمعيت و حفاظت از محيط زيست :بايد

- جلوي رشد جمعيت تا سرحد امكان گرفته 1شود

- اقتصاد جامعه به يك سيستم پايدار تغيير يافته 2و مصرف سرانه تعديل شود

- بسوي تكنولوژيهايي كه از نظر محيط زيست 3داراي خطر كمتري هستند روي آورده شود.

فصل ششم اثرات تنظيم خانواده و فاصله گذاری

مناسب در سالمت و بقاء مادران و

کودکان

در جوان:ان در كش:ورهاي چه:ار پنجمام:روزه

توس:عه اين ح:ال نص:ف و كنن:د مي زن:دگي

آين:ده 25جمعيت زي:ر س:ال ق:رار دارن:د ك:ه در

از هم ك:ه دهن:د، تش:كيل مي را وال:دين جوام:ع

تنظيم برنام:ه ه:اي را در م:ورد آنه:ا باي:د اكن:ون

خانواده و اثرات مثبت آن آموزش داد.

باالس:ت ب:اروريدر ج:وامعی ك:ه م:يزان

آن و م:يزان م:رگ و م:ير ع:وارضم:يزان

ش:ايع و فق:ر غ:ذائين:وزادان زي:اد اس:ت

اغلب و عقلي رش:د جس:مي كودك:ان

غ:ير ع:ادي اس:ت و م:ادران ب:دليل داش:تن

از ك:ه ندارن:د فرص:تي متع:دد فرزن:دان

اگ:ر ح:تي درم:اني، – بهداش:تي خ:دمات

وجود داشته باشد استفاده كنند.

س:ال و بيش از 20 م:ادراني ك:ه كم:تر از

ب:ارداري 35 بهنگ:ام باش:ند، داش:ته س:ال

خط::ربيش:::تر هس:::تند درمع::رض

، كوت:اه فواص:ل ب:ا و مك:رر حاملگيه:اي

خط:ر س:قط ج:نين و ن:ارس ب:ودن طف:ل را

. ده:د مي مج:دداف:زايش ب:ا ح:املگي

، قبلي زايم::ان از كوت::اه اي فاص::له

از م:ادراس:تفاده طف:ل مح:دود ش:ير را

مي كند .

فصل هفتم فصل هفتمروشهاي مختلف پيشگيري از

بارداري و استفاده از متدهاي نوين در اين زمينه

پيش:گيري ب:ارداريروش:هاي از

روش:هائي هس:تند ك:ه ب:ه زن و ش:وهر

ب::ارداري دچ::ار ت::ا كنن::د مي كم::ك

ناخواسته نشوند

تنظيم كن::وني ه::اي برنام::ه در

خ:انواده ، مجموع:ه اي از روش:ها ارائ:ه

مي ش:ود ت:ا ه:ر كس بتوان:د ب:ر حس:ب

روش خ:ود ه:اي خواس:ته و نيازه:ا

دلخواه را برگزيند.

پيش:گيري ب:ارداريروش:هاي از

روش:هائي هس:تند ك:ه ب:ه زن و ش:وهر

ب::ارداري دچ::ار ت::ا كنن::د مي كم::ك

ناخواسته نشوند

تنظيم كن::وني ه::اي برنام::ه در

خ:انواده ، مجموع:ه اي از روش:ها ارائ:ه

مي ش:ود ت:ا ه:ر كس بتوان:د ب:ر حس:ب

روش خ:ود ه:اي خواس:ته و نيازه:ا

دلخواه را برگزيند.

حي:ات خصوص:يات مهم:ترين از يكي

اس:ت. توان:ائي تولي:د مث:ل در تولي:د مث:ل

س:الگي15 ت:ا 12انس:ان معم:وال بين

را آن ك:ه ش:ود مي بل:وغ حاص:ل مي

ترش::ح و تولي::د بل::وغ هنگ::ام نامن::د.

قاب:ل مق:ادير ب:ه جنس:ي هورمونه:اي

ت:وجهي اف:زايش مي ياب:د و ص:فات ثانوي:ه

جنسي و ميل جنسي بروز مي كند.

حي:ات خصوص:يات مهم:ترين از يكي

اس:ت. توان:ائي تولي:د مث:ل در تولي:د مث:ل

س:الگي15 ت:ا 12انس:ان معم:وال بين

را آن ك:ه ش:ود مي بل:وغ حاص:ل مي

ترش::ح و تولي::د بل::وغ هنگ::ام نامن::د.

قاب:ل مق:ادير ب:ه جنس:ي هورمونه:اي

ت:وجهي اف:زايش مي ياب:د و ص:فات ثانوي:ه

جنسي و ميل جنسي بروز مي كند.

تناس:لي زن:ان خ:ارجيدس:تگاه

اس:ت و رواب:ط تناس:ليعه:ده دار

تناس:لي مس:ئول داخليدس:تگاه

ج:نين نم:و و و رش:د زايم:ان

تناس:لي دس:تگاه اعض:اء . اس:ت

مي گوين:د ف:رجخ:ارجي را مجموع:ا

تناس:لي زن:ان خ:ارجيدس:تگاه

اس:ت و رواب:ط تناس:ليعه:ده دار

تناس:لي مس:ئول داخليدس:تگاه

ج:نين نم:و و و رش:د زايم:ان

تناس:لي دس:تگاه اعض:اء . اس:ت

مي گوين:د ف:رجخ:ارجي را مجموع:ا

ش:امل دس:تگاه تناس:لي خ:ارجي زن:ان

ون:وس، جس:تگي ب:ر

تناس:لي الت س:ر )مع:ادل كليت:وريس

م:رد( ، لبه:اي ب:زرگ )مع:ادل اس:كروتوم

)مع::ادل كوچ::ك لبه::اي ، م::رد( در

پيش:ابراه آل:تي و پوس:ت آلت تناس:لي در

ه:اي غ:ده ، اس:كن ه:اي غ:ده م:رد(،

و م:رد( در ك:وپر غ:دد )مع:ادل ب:ارتولن

پرده بكارت مي باشد.

ش:امل دس:تگاه تناس:لي خ:ارجي زن:ان

ون:وس، جس:تگي ب:ر

تناس:لي الت س:ر )مع:ادل كليت:وريس

م:رد( ، لبه:اي ب:زرگ )مع:ادل اس:كروتوم

)مع::ادل كوچ::ك لبه::اي ، م::رد( در

پيش:ابراه آل:تي و پوس:ت آلت تناس:لي در

ه:اي غ:ده ، اس:كن ه:اي غ:ده م:رد(،

و م:رد( در ك:وپر غ:دد )مع:ادل ب:ارتولن

پرده بكارت مي باشد.

ش:امل مهب:ل، زن:ان اعض:اي دس:تگاه تناس:لي داخلي

رحم، لوله هاي رحمي و تخمدان است

مخ:اط داخ:ل رحم ك:ه بن:ام آن:دومتر نامي:ده مي ش:ود ،

در م:دت دوره ه:اي ماهان:ه ض:خيم مي ش:ود ت:ا در ص:ورت

ح:املگي تخم ب:ارور ش:ده در آن ج:ا ی گ:يرد . رحم از

سه قسمت سر، تنه و ته تشكيل شده است

ش:امل مهب:ل، زن:ان اعض:اي دس:تگاه تناس:لي داخلي

رحم، لوله هاي رحمي و تخمدان است

مخ:اط داخ:ل رحم ك:ه بن:ام آن:دومتر نامي:ده مي ش:ود ،

در م:دت دوره ه:اي ماهان:ه ض:خيم مي ش:ود ت:ا در ص:ورت

ح:املگي تخم ب:ارور ش:ده در آن ج:ا ی گ:يرد . رحم از

سه قسمت سر، تنه و ته تشكيل شده است

پوش:يده مهب:ل مخ:اطي ن:ازك ه:اي الي:ه از

حين در بخ:وبي توان:د مي ك:ه اس:ت ش:ده

رحممق:اربت ي:ا زايم:ان گس:ترش ياب:د . ك:ار

در ج:نين تغذي:ه و حم:ايت از اس:ت عب:ارت

حال رشد و خارج كردن آن در موقع زايمان

دو لول:ه قاب:ل انعط:اف هس:تند ك:ه لول:ه ه:اي رحمي

از ت:ه رحم ش:روع ش:ده و ب:ه ط:رفين كش:يده مي ش:ود

ختم مي ش:ود ش:رابهقس:مت خ:ارجي اين لول:ه ه:ا ب:ه

ك:ه عه:ده دار ج:ذب تخم:ك و ه:دايت آن ب:ه داخ:ل لول:ه

ها ست.

دو لول:ه قاب:ل انعط:اف هس:تند ك:ه لول:ه ه:اي رحمي

از ت:ه رحم ش:روع ش:ده و ب:ه ط:رفين كش:يده مي ش:ود

ختم مي ش:ود ش:رابهقس:مت خ:ارجي اين لول:ه ه:ا ب:ه

ك:ه عه:ده دار ج:ذب تخم:ك و ه:دايت آن ب:ه داخ:ل لول:ه

ها ست.

در حف:ره ش:کمی در دو ط:رف تخم:دانها

رحم نزدي:ك ب:ه انته:اي لول:ه ه:اي رحم ق:رار

ب::ه مرب::وط اعم::ال و ترش::ح دارن::د

زنان::::ه و هورمونه::::اي )اس::::تروزن

تخم:كپروزس:ترون(، تكام:ل و و تولي:د

را بعهده دارد .تخمك گذاري

در حف:ره ش:کمی در دو ط:رف تخم:دانها

رحم نزدي:ك ب:ه انته:اي لول:ه ه:اي رحم ق:رار

ب::ه مرب::وط اعم::ال و ترش::ح دارن::د

زنان::::ه و هورمونه::::اي )اس::::تروزن

تخم:كپروزس:ترون(، تكام:ل و و تولي:د

را بعهده دارد .تخمك گذاري

تخم:دانها تخم:كوق:تي از ش:ده ره:ا

بوس:يله نتوان:د ش:ود، اس:پرم ب:ارور

ج:دار رحم ب:ه علت ع:دم ايج:اد ح:املگي

مي متالش:يو مس:تقر نش:دن تخم ،

ش:ود و ب:ه داخ:ل محوط:ه رحم ري:زش

از قاع:دگيمی کن:د ك:ه بص:ورت خ:ون

مجراي مهبل بيرون رانده مي شود.

تخم:دانها تخم:كوق:تي از ش:ده ره:ا

بوس:يله نتوان:د ش:ود، اس:پرم ب:ارور

ج:دار رحم ب:ه علت ع:دم ايج:اد ح:املگي

مي متالش:يو مس:تقر نش:دن تخم ،

ش:ود و ب:ه داخ:ل محوط:ه رحم ري:زش

از قاع:دگيمی کن:د ك:ه بص:ورت خ:ون

مجراي مهبل بيرون رانده مي شود.

س:نقاع:دگي از بل:وغ زم:ان ت:ا و ش:روع

س:ال( ي:ك 35يائس:گي ادام:ه مي ياب:د )ح:دود

روز اس:ت . 28دوره ماهان:ه ب:ه ط:ور ط:بيعي

روز و خ:ون قاع:دگي 5م:دت قاع:دگي ح:دود

ميلي ليتر متغير است 100-50بين

پاي:ان ي:افتن دوره امك:ان تولي:د مث:ل را در زن

و تخم:دانها فع:اليت رفتن دس:ت از ب:ا ك:ه

قط::ع و رواني و ب::دني تغي::يرات بعض::ي

ش:ود مي مش:خص مي يائس:گيقاع:دگي

س:الگي اتف:اق 50گوين:د ك:ه در ح:دود س:ن

مي افتد.

دهن::ده تش::كيل خ::ارجياعض::اء بخش

ش::امل م::ردان تناس::لي آلت دس::تگاه

اس:ت آلت تناس:لي كيس:ه بيض:ه و تناس:لي

عض:و مق:اربت ب:وده و كيس:ه بيض:ه ، بيض:ه ه:ا

و اعضاي فرعي آنها را در بر مي گيرد

اساس:ي و عم:ده ه:انقش ، بيض:ه ترش:ح

مردان:ه و هورمونه:اي )نستوس:ترون( تولي:د

)اسپرماتوزوئيد( است سلولهاي جنسي

اعم::ال تناس::لي آلتمهم::ترين

جهت نع:وظ و دف:ع ادرارمردان:ه ،

مق:اربت اس:ت . س:رآلت حش:فه ن:ام

پوش:يده پرپ:وس توس:ط ك:ه دارد

ختن:ه بوس:يله آن:را و اس:ت ش:ده

كردن بر مي دارند.

تقس:يم مي ش:ود لپ:ك 400 ت:ا 250 ب:ه بافت بيض:ه

ح:اوي لپكه:ا اين از ي:ك پيچ 3-1ه:ر در پيچ لول:ه

مي باش:ند . ياخت:ه لول:ه ه:اي اس:پرم س:ازباري:ك بن:ام

تكام:ل مختل:ف مراح:ل در ک:ه م:ذكر جنس:ي ه:اي

هستند در داخل اين لوله ها جاي دارند.

، جنس:ي ه:اي ياخت:ه از گذش:ته

ياخت:ه ه:اي ديگ:ري ب:ه ن:ام ياخت:ه ه:اي

مي س:رتولي ي:افت ه:ا بيض:ه در

مس:ئول ك:ه وش:وند مح:افظت

اسپرما توزوئيدها هستند . تغذيه

ن:يز ي:ا لي:ديك بين:ا بي:نيياخت:ه ه:اي

بص:ورت پراكن:ده در بين لول:ه ه:ا ی

و ان:د گرفت:ه ق:رار س:از اس:پرم

م:ذكر ترش:حمس:ئول هورمونه:اي

مي باشند .

، جنس:ي ه:اي ياخت:ه از گذش:ته

ياخت:ه ه:اي ديگ:ري ب:ه ن:ام ياخت:ه ه:اي

مي س:رتولي ي:افت ه:ا بيض:ه در

مس:ئول ك:ه وش:وند مح:افظت

اسپرما توزوئيدها هستند . تغذيه

ن:يز ي:ا لي:ديك بين:ا بي:نيياخت:ه ه:اي

بص:ورت پراكن:ده در بين لول:ه ه:ا ی

و ان:د گرفت:ه ق:رار س:از اس:پرم

م:ذكر ترش:حمس:ئول هورمونه:اي

مي باشند .

ادامه

لول:ه ای م:ارپيچی اس:ت ك:ه قس:مت اول اپيدي:ديم

تش:كيالت مرب:وط ب:ه مج:اري ه:ر ي:ك از بيض:ه ه:ا را

تشكيل مي دهد

لول:ه مس:تقيمي اس:ت ك:ه از انته:اي ب:ر مج:راي م:ني

از گذش:تن از پس ش:ده ش:روع هراپيدي:ديم زي:رين

محوط:ه وارد مغب:ني مج:راي و بيض:ه پش:تي كن:اره

شكم مي شود .

لول:ه اي اس:ت ك:ه ادرار و م:ايع م:نی از آن پيش:ابراه

عب:ور مي كن:د و ب:ه س:وراخ خ:ارجي مج:را

درانتهاي آلت تناسلي ختم مي گردد.

دو كيس:ه غش:ائي م:ارپيچ كوچ:ك كيس:ه ه:اي م:نی

نزدي:ك گ:ردن آن ق:رار هس:تند ك:ه در عقب مثان:ه و

گرفته اند

لول:ه ای م:ارپيچی اس:ت ك:ه قس:مت اول اپيدي:ديم

تش:كيالت مرب:وط ب:ه مج:اري ه:ر ي:ك از بيض:ه ه:ا را

تشكيل مي دهد

لول:ه مس:تقيمي اس:ت ك:ه از انته:اي ب:ر مج:راي م:ني

از گذش:تن از پس ش:ده ش:روع هراپيدي:ديم زي:رين

محوط:ه وارد مغب:ني مج:راي و بيض:ه پش:تي كن:اره

شكم مي شود .

لول:ه اي اس:ت ك:ه ادرار و م:ايع م:نی از آن پيش:ابراه

عب:ور مي كن:د و ب:ه س:وراخ خ:ارجي مج:را

درانتهاي آلت تناسلي ختم مي گردد.

دو كيس:ه غش:ائي م:ارپيچ كوچ:ك كيس:ه ه:اي م:نی

نزدي:ك گ:ردن آن ق:رار هس:تند ك:ه در عقب مثان:ه و

گرفته اند

مخ:روطي پروس:تات اس:ت اي غ:ده

ك:ه انج:ير ان:دازه ب:ه تقريب:ا و ش:كل

درزير مثانه واقع است .

ب:ه غ:ده ه:اي ك:وپر غ:ده كوچ:ك دو

از ت:ر پ:ائين ان:دازه نخ:ود هس:تند ك:ه

پيش:ابراه ط:رفين در و پروس:تات

قرار دارند.

مخ:روطي پروس:تات اس:ت اي غ:ده

ك:ه انج:ير ان:دازه ب:ه تقريب:ا و ش:كل

درزير مثانه واقع است .

ب:ه غ:ده ه:اي ك:وپر غ:ده كوچ:ك دو

از ت:ر پ:ائين ان:دازه نخ:ود هس:تند ك:ه

پيش:ابراه ط:رفين در و پروس:تات

قرار دارند.

، از زم:ان ب:اروري نطف:ه دوره زن:دگي پيش از تول:د

ح:دود در معم:ول ط:ور ب:ه تول:د هنگ:ام 40ت:ا

ط:ول مي كش:د ك:ه اين اي:ام در س:ه مرحل:ه هفت:ه

بشرح زير تقسيم مي شود

مرحله روياني -2مرحله تخمي - 1

مرحله جنيني -3

، از زم:ان ب:اروري نطف:ه دوره زن:دگي پيش از تول:د

ح:دود در معم:ول ط:ور ب:ه تول:د هنگ:ام 40ت:ا

ط:ول مي كش:د ك:ه اين اي:ام در س:ه مرحل:ه هفت:ه

بشرح زير تقسيم مي شود

مرحله روياني -2مرحله تخمي - 1

مرحله جنيني -3

و اوول ب:ا اس:پرم ت:ركيب از پس

تش:كيل تخم ، س:لول تخم ب:ه طي مس:ير

و ده:د ادام:ه مي لول:ه رحمي در ط:ول

روز ب:ه رحم مي رس:د 4 ت:ا 3بع:د از

انج:ام تقس:يم س:لولي ك:ه ح:ال در عين

ت:وده ي:ك ب:ه اولي:ه تخم و ش:ود مي

ن:ام 16س:لولي ب:ه ت:ائي تب:ديل م:وروال

مي شود.

و اوول ب:ا اس:پرم ت:ركيب از پس

تش:كيل تخم ، س:لول تخم ب:ه طي مس:ير

و ده:د ادام:ه مي لول:ه رحمي در ط:ول

روز ب:ه رحم مي رس:د 4 ت:ا 3بع:د از

انج:ام تقس:يم س:لولي ك:ه ح:ال در عين

ت:وده ي:ك ب:ه اولي:ه تخم و ش:ود مي

ن:ام 16س:لولي ب:ه ت:ائي تب:ديل م:وروال

مي شود.

بالستوسيس:تبع:د از مرحل:ه م:وروال

ايج:اد مي ش:ود ك:ه ش:رايط الزم ب:راي

الن:ه گزي:ني در رحم را دارد ك:ه بع:د از

رش:د و تم:ايز دو قس:مت ك:امال متم:ايز

بن:ام يكي ك:ه ش:ود مي ايج:اد آن در

و تروفوبالس::ت جفت منش::اء ك::ه

كوري:ون اس:ت و ديگ:ري منش:اء ج:نين و

ن:ام امبريوبالس:تآم:نيون می باش:د و

دارد.

بالستوسيس:تبع:د از مرحل:ه م:وروال

ايج:اد مي ش:ود ك:ه ش:رايط الزم ب:راي

الن:ه گزي:ني در رحم را دارد ك:ه بع:د از

رش:د و تم:ايز دو قس:مت ك:امال متم:ايز

بن:ام يكي ك:ه ش:ود مي ايج:اد آن در

و تروفوبالس::ت جفت منش::اء ك::ه

كوري:ون اس:ت و ديگ:ري منش:اء ج:نين و

ن:ام امبريوبالس:تآم:نيون می باش:د و

دارد.

غشائي صاف و پرده آمنيون

سفت و شفاف و مقاوم است

كه مايع آمينوتيكو محتوي

بنظر مي رسد در تشكيل اين

مايع هم دخيل باشد

وظيفه مايع آمينوتيك عبارتست

از :

محافظت از جنين در مقابل -1

ضربه و فشار

پيشگيري از چسبندگي جنين و -2

پرده آمنيون

حفظ آزادي و حركت جنين در -3

رحم

ثابت نگه داشتن درجه حرارت -4

بدن جنين

غشائي صاف و پرده آمنيون

سفت و شفاف و مقاوم است

كه مايع آمينوتيكو محتوي

بنظر مي رسد در تشكيل اين

مايع هم دخيل باشد

وظيفه مايع آمينوتيك عبارتست

از :

محافظت از جنين در مقابل -1

ضربه و فشار

پيشگيري از چسبندگي جنين و -2

پرده آمنيون

حفظ آزادي و حركت جنين در -3

رحم

ثابت نگه داشتن درجه حرارت -4

بدن جنين

ش:ايد ق:ديمي ت:رين روش:ي ك:ه ب:راي

، رفت:ه مي بك:ار ب:ارداري از پره:يز

باش:د. در اين روش ن:زديكي منقط:ع

م:رد ولي گ:يرد مي انج:ام مق:اربت

را خ:ود آلت اس:پرم، خ:روج از قب:ل

ب:يرون كش:يده و در نتيج:ه اس:پرم در

خارج از مهبل انزال مي گردد.

ش:ايد ق:ديمي ت:رين روش:ي ك:ه ب:راي

، رفت:ه مي بك:ار ب:ارداري از پره:يز

باش:د. در اين روش ن:زديكي منقط:ع

م:رد ولي گ:يرد مي انج:ام مق:اربت

را خ:ود آلت اس:پرم، خ:روج از قب:ل

ب:يرون كش:يده و در نتيج:ه اس:پرم در

خارج از مهبل انزال مي گردد.

از جلوگ:يري ط:رق م:وثرترين از يكي

كان:دومان:زال نطف:ه در مهب:ل اس:تفاده از

اس:ت ، كان:دوم ورق:ه ن:ازكي از الس:تيك ي:ا

اس:تفاده م:ورد ك:ه اس:ت حي:واني ب:افت

آقاي:ان ق:رار مي گ:يرد و عالوه ب:ر اث:ر ض:د

از پيش:گيري نظ:ر نقط:ه از ، ح:املگي

بيماريهاي مقاربتي هم حائز اهميت است.

از جلوگ:يري ط:رق م:وثرترين از يكي

كان:دومان:زال نطف:ه در مهب:ل اس:تفاده از

اس:ت ، كان:دوم ورق:ه ن:ازكي از الس:تيك ي:ا

اس:تفاده م:ورد ك:ه اس:ت حي:واني ب:افت

آقاي:ان ق:رار مي گ:يرد و عالوه ب:ر اث:ر ض:د

از پيش:گيري نظ:ر نقط:ه از ، ح:املگي

بيماريهاي مقاربتي هم حائز اهميت است.

معايب استفاده از كاندوم : معايب استفاده از كاندوم :

ممكن است در حين مقاربت پاره شود -1

)در صورت تهيه از قيمت آن نسبتا گران است -2

بازار آزاد(

احساسات جنسي را كم مي كند -3

بعضي از مردان عالقه اي به استفاده از آن -4

ندارند

ممكنست باعث آلرژي يكي از طرفين شود -5

ممكن است در حين مقاربت پاره شود -1

)در صورت تهيه از قيمت آن نسبتا گران است -2

بازار آزاد(

احساسات جنسي را كم مي كند -3

بعضي از مردان عالقه اي به استفاده از آن -4

ندارند

ممكنست باعث آلرژي يكي از طرفين شود -5

بس:يار مطمئن ب:وده و در قرص:هاي ض:د ب:ارداري اس:تفاده از

ص:ورت اس:تفاده درس:ت تقريب:ا امك:ان ح:املگي وج:ود ن:دارد

از مزاياي قرصها اينكه:

بدون ارتباط با عمل جنسي است -1

باعث تنظيم قاعدگي و مشكالت ديگر آن مي شود -2

ب:ه تع:ادل هورم:وني خانمه:ا و درم:ان بعض:ي از بيماريه:ا نظ:ير -3

كيست هاي تخمداني و غدد پستاني كمك مي كنند.

بس:يار مطمئن ب:وده و در قرص:هاي ض:د ب:ارداري اس:تفاده از

ص:ورت اس:تفاده درس:ت تقريب:ا امك:ان ح:املگي وج:ود ن:دارد

از مزاياي قرصها اينكه:

بدون ارتباط با عمل جنسي است -1

باعث تنظيم قاعدگي و مشكالت ديگر آن مي شود -2

ب:ه تع:ادل هورم:وني خانمه:ا و درم:ان بعض:ي از بيماريه:ا نظ:ير -3

كيست هاي تخمداني و غدد پستاني كمك مي كنند.

ك:ه ب:ارداری ض:د قرص:هائي ت:رين رايج

گيرن:د مي ق:رار اس:تفاده م:ورد ام:روزه

پروژس:ترون و اس:تروژنح:اوي مخل:وطي از

هستند.

اس:تروژن و پروژس:ترون بع:د از ج:ذب در

مي خ:ون گ:ردش وارد گ:وارش دس:تگاه

ازF.S.Hهورم:ون مح:رك ش:وند و از ترش:ح

بع::د هيپوت::االموس و از FSHهورم::ون

تخم:ك هيپوف:يز جل:وي و ك:رده جلوگ:يري

گذاري و نهايتا حاملگي را مي گيرند.

ك:ه ب:ارداری ض:د قرص:هائي ت:رين رايج

گيرن:د مي ق:رار اس:تفاده م:ورد ام:روزه

پروژس:ترون و اس:تروژنح:اوي مخل:وطي از

هستند.

اس:تروژن و پروژس:ترون بع:د از ج:ذب در

مي خ:ون گ:ردش وارد گ:وارش دس:تگاه

ازF.S.Hهورم:ون مح:رك ش:وند و از ترش:ح

بع::د هيپوت::االموس و از FSHهورم::ون

تخم:ك هيپوف:يز جل:وي و ك:رده جلوگ:يري

گذاري و نهايتا حاملگي را مي گيرند.

به طور عمده سه نوع اصلي قرص

ضد بارداري وجود دارد

به طور عمده سه نوع اصلي قرص

ضد بارداري وجود دارد

و LD )شامل تركيبي قرصهاي-1

HD )

متوالي قرصهاي-2

قرصهائي كه فقط پروژسترون دارند -3

)ميني پيل ها(

و LD )شامل تركيبي قرصهاي-1

HD )

متوالي قرصهاي-2

قرصهائي كه فقط پروژسترون دارند -3

)ميني پيل ها(

هم عوارض:ي قرص:هاي ض:د ب:ارداري

ب:رخي ب:راي مواق:ع بعض:ي در دارن:د.

دارن:د ، در پ:اره اي من:ع مص:رفخانمه:ا

انج:ام احتي:اطم:وارد مص:رف آنه:ا باي:د ب:ا

ناش:ي هش:دار دهن:دهش:ود و ب:ه عالئم

از مص:رف آنه:ا باي:د توج:ه ك:رد . در هم:ه

ض:رورت مش:اوره ب:ا پزش:كاين م:وارد

كامل دارد.

هم عوارض:ي قرص:هاي ض:د ب:ارداري

ب:رخي ب:راي مواق:ع بعض:ي در دارن:د.

دارن:د ، در پ:اره اي من:ع مص:رفخانمه:ا

انج:ام احتي:اطم:وارد مص:رف آنه:ا باي:د ب:ا

ناش:ي هش:دار دهن:دهش:ود و ب:ه عالئم

از مص:رف آنه:ا باي:د توج:ه ك:رد . در هم:ه

ض:رورت مش:اوره ب:ا پزش:كاين م:وارد

كامل دارد.

اس::اس تق::ويمي روش

بدينص:ورت اس:ت ك:ه زن و ش:وهر

در فاص:له زم:اني ك:ه امك:ان ب:اروري

در دوره ماهان:ه جنس:ي وج:ود دارد

ن:زديكي دارياز خ:ود كنن:د. مي

ب:ه بك:ار گ:رفتن اين ش:يوه بس:تگي

ك::ردن مش::خص زم::ان امك::ان

در دوره ماهانه دارد. باروري

اس::اس تق::ويمي روش

بدينص:ورت اس:ت ك:ه زن و ش:وهر

در فاص:له زم:اني ك:ه امك:ان ب:اروري

در دوره ماهان:ه جنس:ي وج:ود دارد

ن:زديكي دارياز خ:ود كنن:د. مي

ب:ه بك:ار گ:رفتن اين ش:يوه بس:تگي

ك::ردن مش::خص زم::ان امك::ان

در دوره ماهانه دارد. باروري

ن:امنظم ت:ر باش:د، قاع:دگي ه:ر ق:درروش تق:ويمي در

ع:دم دوره ط:ول و بيش:تر خط:ر مع:رض در روزه:اي

از ت:ر اس:ت. اس:تفاده درج:ه ح:رارت ن:زديكي ط:والني

روش و تغي:يرات مخ:اط دهان:ه رحم، توج:ه ب:ه ب:دن

رحم دهان:ه مي لمس خط:ر بي دوره تع:يين در ن:يز

تواند مورد استفاده قرار گيرد.

ن:امنظم ت:ر باش:د، قاع:دگي ه:ر ق:درروش تق:ويمي در

ع:دم دوره ط:ول و بيش:تر خط:ر مع:رض در روزه:اي

از ت:ر اس:ت. اس:تفاده درج:ه ح:رارت ن:زديكي ط:والني

روش و تغي:يرات مخ:اط دهان:ه رحم، توج:ه ب:ه ب:دن

رحم دهان:ه مي لمس خط:ر بي دوره تع:يين در ن:يز

تواند مورد استفاده قرار گيرد.

روش ه:ائي از قبي:ل دي:افراگم مهبلي ، كاله:ك دهان:ه زه:دان

جمل:ه از مهبلي اس:فنج ف:يزيكيو از روش:هاي پيش:گيري

باي:د زن:ان ابت:دا آنه:ا بك:ارگيري جهت ك:ه هس:تند ب:ارداري

توس:ط اف:راد ك:ار آزم:وده ، آم:وزش ببينن:د . اين آموزش:ها

مي توان:د در م:ورد انتخ:اب ان:دازه مناس:ب وس:يله، زم:ان و

چگ:ونگي ك:ار گذاش:تن و زم:ان و چگ:ونگي برداش:تن وس:يله

باشد.

روش ه:ائي از قبي:ل دي:افراگم مهبلي ، كاله:ك دهان:ه زه:دان

جمل:ه از مهبلي اس:فنج ف:يزيكيو از روش:هاي پيش:گيري

باي:د زن:ان ابت:دا آنه:ا بك:ارگيري جهت ك:ه هس:تند ب:ارداري

توس:ط اف:راد ك:ار آزم:وده ، آم:وزش ببينن:د . اين آموزش:ها

مي توان:د در م:ورد انتخ:اب ان:دازه مناس:ب وس:يله، زم:ان و

چگ:ونگي ك:ار گذاش:تن و زم:ان و چگ:ونگي برداش:تن وس:يله

باشد.

عم:ل مكانيس:م م:ورد در از آي.ي:و.دي پيش:گيري در

در را اس:پرم ح:ركت ك:ه اس:ت اين ب:ر اعتق:اد ح:املگي

مراح:ل اولي:ه كن:د مي كن:د . حرك:ات دودي رحم را تش:ديد و

باعث دفع تخم لقاح يافته مي شود و . . .

انواع مختلف آي.يو.دي در دو گروه عمده جاي دارند:

- انواع خنثي1

- انواع حاوي مواد شيميائي2

عم:ل مكانيس:م م:ورد در از آي.ي:و.دي پيش:گيري در

در را اس:پرم ح:ركت ك:ه اس:ت اين ب:ر اعتق:اد ح:املگي

مراح:ل اولي:ه كن:د مي كن:د . حرك:ات دودي رحم را تش:ديد و

باعث دفع تخم لقاح يافته مي شود و . . .

انواع مختلف آي.يو.دي در دو گروه عمده جاي دارند:

- انواع خنثي1

- انواع حاوي مواد شيميائي2

در رحم ، آي.ي:و.دي ب:راي ج:ايگزين مناس:ب ت:رين موق:ع چندروز آخر قاعدگي است.

نس:بتا ش:ايع آي.ي:و.دي ، ح:املگي و ع:وارض مهم:ترين خ:ود دف:ع همينط:ور باش:د مي لگن الته:ابي بيماريه:اي بخ:ودي آن، س:وراخ ش:دن رحم، ك:رامپ )گ:رفتگي هم:راه

با درد عضالت( و خونريزي ديده شده است

در رحم ، آي.ي:و.دي ب:راي ج:ايگزين مناس:ب ت:رين موق:ع چندروز آخر قاعدگي است.

نس:بتا ش:ايع آي.ي:و.دي ، ح:املگي و ع:وارض مهم:ترين خ:ود دف:ع همينط:ور باش:د مي لگن الته:ابي بيماريه:اي بخ:ودي آن، س:وراخ ش:دن رحم، ك:رامپ )گ:رفتگي هم:راه

با درد عضالت( و خونريزي ديده شده است

در IUDنحوه کار گذاشتن رحم

در IUDموقعيت رحم

3 2 1

داخ:ل مهب:ل اس:تعمال م:واد ش:يميائی در كش::تن بمنظ::ور مق::اربت عم::ل از قب::ل روش::هاي از يكي هم اس::پرماتوزوئيدها ب:ه ام:روزه ك:ه اس:ت ح:املگي از پيش:گيري ش:كل ژل:ه ، ك:رم، ك:ف، ق:رص و ش:ياف وج:ود دارد و عناص:ر فع:ال در ت:ركيب آنه:ا نطف:ه كش

هايي نيرومند هستند

داخ:ل مهب:ل اس:تعمال م:واد ش:يميائی در كش::تن بمنظ::ور مق::اربت عم::ل از قب::ل روش::هاي از يكي هم اس::پرماتوزوئيدها ب:ه ام:روزه ك:ه اس:ت ح:املگي از پيش:گيري ش:كل ژل:ه ، ك:رم، ك:ف، ق:رص و ش:ياف وج:ود دارد و عناص:ر فع:ال در ت:ركيب آنه:ا نطف:ه كش

هايي نيرومند هستند

ن:ورپالنت كاش:تني هورم:وني )كپس:ولهاي

جدي::د نس::بتا ه::اي روش از زيرپوس::ت(

ش:كل ب:ه و اس:ت ح:املگي از پيش:گيري

كپس:ولهائي ح:اوي ن:وعي هورم:ون پروژس:ترون

كپس:ول 6می باش:د. ن:وع كالس:يك آن ح:اوي

س:ال مص:رف كنن:ده را ب:ر 5اس:ت و ت:ا ح:دود

عليه حاملگي محافظت مي كند

ن:ورپالنت كاش:تني هورم:وني )كپس:ولهاي

جدي::د نس::بتا ه::اي روش از زيرپوس::ت(

ش:كل ب:ه و اس:ت ح:املگي از پيش:گيري

كپس:ولهائي ح:اوي ن:وعي هورم:ون پروژس:ترون

كپس:ول 6می باش:د. ن:وع كالس:يك آن ح:اوي

س:ال مص:رف كنن:ده را ب:ر 5اس:ت و ت:ا ح:دود

عليه حاملگي محافظت مي كند

در ان:دازه ه:اي مختل:ف حلق:ه ه:اي واژين:ال

وطرحه:اي متف:اوت س:اخته ش:ده ان:د ن:وعي از

ك:ه اس:ت پروژس:ترون هورم:ون ح:اوي آنه:ا

س:ه م:اه در واژن ق:رار داده مي ش:ود و

ن:وع ديگ:ر ه:ر دو هورم:ون زنان:ه را دارد و س:ه

هفت:ه در واژن ق:رار داده مي ش:ود و هنگ:ام

قاعدگي خارج مي گردد.

در ان:دازه ه:اي مختل:ف حلق:ه ه:اي واژين:ال

وطرحه:اي متف:اوت س:اخته ش:ده ان:د ن:وعي از

ك:ه اس:ت پروژس:ترون هورم:ون ح:اوي آنه:ا

س:ه م:اه در واژن ق:رار داده مي ش:ود و

ن:وع ديگ:ر ه:ر دو هورم:ون زنان:ه را دارد و س:ه

هفت:ه در واژن ق:رار داده مي ش:ود و هنگ:ام

قاعدگي خارج مي گردد.

اث:ر مكانيس:م ض:د قرص:هاي

، ب:::ارداري ض:::د آمپوله:::اي

حلق:ه ه:اي و ن:ورپالنت ، ب:ارداري

و واژين:ال اس:ت يك:ديگر مش:ابه

اختالل در تخم:ك گ:ذاريهمگي ب:ا

از حاملگي پيشگيري مي كنند

اث:ر مكانيس:م ض:د قرص:هاي

، ب:::ارداري ض:::د آمپوله:::اي

حلق:ه ه:اي و ن:ورپالنت ، ب:ارداري

و واژين:ال اس:ت يك:ديگر مش:ابه

اختالل در تخم:ك گ:ذاريهمگي ب:ا

از حاملگي پيشگيري مي كنند

روشهاي جلوگيري از بارداري بعد از مقاربت

)روشهاي اضطراري(

روشهاي جلوگيري از بارداري بعد از مقاربت

)روشهاي اضطراري(

شستشوي مهبلی1.

استفاده از هورمونها 2.

تخليه سريع محتويات رحم 3.

استفاده از آي.يو.دي 4.

شستشوي مهبلی1.

استفاده از هورمونها 2.

تخليه سريع محتويات رحم 3.

استفاده از آي.يو.دي 4.

در ص:ورتيكه زوجي تع:داد فرزن:دان مطل:وب را دارا

ب:وده و ديگ:ر تم:ايلي ب:ه قب:ول ح:املگي نداش:ته باش:ند

، مي توانن:د از روش بس:تن لول:ه ه:ا اس:تفاده نماين:د .

اين روش ش:امل بس:تن لول:ه ه:اي ناق:ل اس:پرم

و ي:ا بس:تن لول:ه ه:اي رحمي )وازوكت:ومي(درم:رد

بوسيله عمل جراحي است )توبكتومي(در زن

در ص:ورتيكه زوجي تع:داد فرزن:دان مطل:وب را دارا

ب:وده و ديگ:ر تم:ايلي ب:ه قب:ول ح:املگي نداش:ته باش:ند

، مي توانن:د از روش بس:تن لول:ه ه:ا اس:تفاده نماين:د .

اين روش ش:امل بس:تن لول:ه ه:اي ناق:ل اس:پرم

و ي:ا بس:تن لول:ه ه:اي رحمي )وازوكت:ومي(درم:رد

بوسيله عمل جراحي است )توبكتومي(در زن

وازوكتوميوازوكتومي

بس:تن لول:ه ه:ا بالفاص:له پس از زايم:ان ، ب:ه

و رحم ب:ودن دس:ترس در و ب:زرگي علت

زم:ان بيمارس:تان در زن ب:ودن بس:تري

مناس:بتري بنظ:ر مي رس:د در غ:ير اينص:ورت

دوره ي:افتن پاي:ان از پس ، مناس:ب زم:ان

قاعدگي است

بس:تن لول:ه ه:ا بالفاص:له پس از زايم:ان ، ب:ه

و رحم ب:ودن دس:ترس در و ب:زرگي علت

زم:ان بيمارس:تان در زن ب:ودن بس:تري

مناس:بتري بنظ:ر مي رس:د در غ:ير اينص:ورت

دوره ي:افتن پاي:ان از پس ، مناس:ب زم:ان

قاعدگي است

توبكتوميتوبكتومي

ادامه

فصل هشتم

برنامه ريزي بهداشت و تنظيم

خانواده

ط:رح ت:دابيري ك:ه بت:وان بنح:و شايس:ته

ه:دفهاي ب:ه ني:ل ب:راي موج:ود من:ابع از

ك:رد، اس:تفاده ري:زيمطل:وب برنام:ه

بهين:هنامي:ده مي ش:ود ، ب:راي اس:تفاده

من:ابع و انس:اني ن:يروي ، تجه:يزات از

ض:روري ام:ري ري:زي برنام:ه م:الي،

است.

به طور كلي يك برنامه ريزي دقيق بهداشتي

با اهداف زير دنبال مي شود:

الگوه:::اي 1 اص:::الح -تشكيالتي

- تس:ريع در ايج:اد خ:دمات 2

- تعيين اولويتها 3

- اصالح كيفيت ها 4

- حذف دوباره کاريها5

- توزيع جغرافيائي بهتر خدمات 6

- استفاده بهتر از نيروي انساني 7

- تشخيص نيازهاي جدي جامعه 8

- ترغيب براي كاربرد سريع 9

اطالعات

جديد

پيش شرط هايمهمترين

برنامه ريزي عبارتنداز :

- عالقمندي دولت 1

- وضع قوانين 2

- سازماندهي براي برنامه ريزي 3

- توانائي اجرائي 4

مراحل مختلف برنامه ريزی خدمات

بهداشت و تنظيم خانواده :

مراحل مختلف برنامه ريزی خدمات

بهداشت و تنظيم خانواده :

از جمعيت 1 - جم:ع آوري اطالع:ات س:ني و جنس:ي

مورد نظر

- تعيين اهداف مقطعي و اهداف نهائي 2

- تعيين اولويتها 4- ارزيابي منابع 3

- برنام:ه ري:زي 6- تهي:ه برنام:ه تفص:يلي 5

خاص و اجرا

- ارزشيابي 8- پايش 7

فصل نهم

تاثير آموزش در برنامه هاي

تنظيم خانواده

آم:وزش برنام:ه تنظيم خ:انواده ازه:دف

جهت ت:امين ، در بهداش:تی رفتاره:ای

س:المت ب:ويژه حف:ظ ، جامع:ه اف:راد

گ:روه م:ادران و فرزن:دان آن:ان اس:ت ل:ذا اين مب:انی و اص:ول ب:ه اس:ت الزم

آموزش نيز توجه کافی مبذول شود

مراح:ل مختل:ف آم:وزش برنام:ه ه:اي

تنظيم خانواده

تجزي:ه و تحلي:ل -1

حساس سازي -2

تبليغ:ات -3

آموزش -4

انگيزش-5

انواع برنامه هاي آموزش تنظيم خانواده :

- برنام:ه 3 - برنام:ه ه:اي كوت:اه م:دت 2- برنام:ه ه:اي بلن:د م:دت 1

هاي فوري

اين برنام:ه ه:ا ب:ه م:ردم مي آموزن:د ك:ه چ:ه روش:هائي را بك:ار ببرن:د

تا با فاصله

و خ:انواده و خ:ود س:المت ، فرزن:دان بين مناس:ب گ:ذاري

اجتماعشان تامين

شود .

اف:راد ي:ادگيري درم:يزان رس:انه ه:ا اس:تفاده از

از ط:ول زم:ان اث:ر مي گ:ذارد و از ط:رف ديگ:ر

الزم براي آموزش مي كاهد.

ه:ر ي:ك از ك:اربرد رس:انه ه:ا و چگ:ونگي ش:ناخت

آنه:ا و ن:يز آش:نائي ب:ا روش:هاي آم:وزش، مهم:ترين

عام:ل م:وفقيت در حس:ن اس:تفاده و به:ره گ:يري

صحيح از انواع رسانه هاست

فصل دهم

نحوه ارتباط با مردم برای ارائه

خدمات بهداشت و تنظيم خانواده

بر قرار می شود ارتباط وقتي مي گوئيم با كسي منظورمان ارتباط فكري است و هنگامي برقرار مي شوند كه پيام از فرستنده به گيرنده منتقل

شود.

زيرا در يادگيري ارتباط اهميت زيادي دارد جزء تفكيك نا پذير فرايند آموزش و يادگيري

محسوب مي گردد.

عناصر اصلي در فرايند ارتباط :

منبع يا فرستنده -1

پيام -2

انتخاب كانال مناسب -3

مخاطب يا گيرنده -4

انواع ارتباطات با مردم :

رسمي و غير رسمي -1

ارادي و غير ارادي -2

جمعي و غير جمعي -3

عناصر اصلي در فرايند ارتباط :

منبع يا فرستنده -1

پيام -2

انتخاب كانال مناسب -3

مخاطب يا گيرنده -4

انواع ارتباطات با مردم :

رسمي و غير رسمي -1

ارادي و غير ارادي -2

جمعي و غير جمعي -3

فصل يازدهم

ارزشيابي برنامه هاي

بهداشت و تنظيم خانواده

در ارائ:ه خ:دمات تنظيم خ:انواده باي:د ب:ه

نح:وه ك:ه ك:رد ري:زي برنام:ه اي گون:ه

فعاليته:اي ارائ:ه ش:ده و ك:ارآئي آنه:ا قاب:ل

برنام:ه ه:اي ارزش:يابيارزش:يابي باش:د.

، خ::انواده در تنظيم تغي::ير م::يزان

در اف:راد م:ورد رفت:ار و گ:زينش ، آگ:اهي

نظر را اندازه گيري مي نمايد.

مهمترين قسمت برنامه كه ارزشيابي را امكان پذير مي سازد،

از اجراي برنامه است هدف

ارزشيابي بايد نشان دهد كه آيا معيارهاي زير برآورده شده

اند يا خير

مناسبت برنامه هاي ارائه شده -1

پوشش و پيشرفت فعاليتهاي تنظيم خانواده -2

كارآئي -3

ارزشيابي از برنامه هاي بهداشت و تنظيم خانواده در موارد

زير مي تواند انجام گيرد:

برنامه -1

روشهاي اجراي برنامه -2

مواد و وسايل كمك آموزشي مورد استفاده در برنامه ها -3

از اج:راي قب:ل ارزش:يابي مي توان:د

پس اج:راي برنام:ه و ض:منبرنام:ه ،

اينك:ه از قب:ل باش:د آن اج:راي از

م:ورد ب:ه وس:يعي س:طح در برنام:ه

گ:روه در اس:ت به:تر آي:د، در اج:را

اش:كاالت ت:ا ش:ود پي:اده كوچك:تري

احتمالي رفع شود

پس از ارزش:يابي برنام:ه ه:اي اج:را ش:ده

اق:دامات انج:ام ش:ده را گ:زارش مي ت:وان

در ف:رم خاص:ي ك:ه ب:دين منظ:ور تهي:ه ش:ده،

م:يزان و ن:وع ، موق:ع ب:ه و آوري جم:ع

گ:زارش ك:رد مي ارزش:يابي را فعاليته:ا

تهي:ه مي ماهان:هبرنام:ه ه:ا معم:وال ب:ه ط:ور

شود

برخي از خصوصيات يك گزارش خوب عبارتنداز:

روشن و صريح بيان شده باشد -1

كليه فعاليتهاي انجام شده را در بر گيرد -2

فعاليتها به تفكيك ذكر گردند -3

تا حد امكان خالصه باشد -4