• : مشروطه در پرورش و آموزش تحقيق موضوع

• : مجتبوي آقاي مربوطه استاد

• : مجيد وسيد امامقلي مداح رضا كنندگان تهيهمعظمي

مشروطه دوران پرورشدر اموزشو تاریخجه

سوادي  • بي زوال به رو ايران كه است قرن يك حدود ! از است نشده امر اين به موفق هنوز و ميرود پيش   ي پيشينه با ايراني ي جامعه ، گران پژوهش نظر

از بيش آموزشي و 4تاريخي آريايي ساله هزارملل پژوهان دانش كه شاپور جندي دانشگاه تاسيسداراي بايد امروزه ، آوردند مي ايران به را ديگر   نزديك آن در سوادي بي و آموزشي نظامهاي بهترين     . از اي تاريخچه به نوشته اين در باشد صفر به   به تا مشروطه از آموزشي نظام تحوالت چگونگي   و پردازيم مي ايران در آموزش نوين ساختار و حالبي زوال در كشورمان نيافتن توفيق داليل همچنين

  دهيم مي قرار بررسي مورد را، سوادي

مهد      • از ایران نوین پرورش و آموزش دانيم ميها، دبیرستان راهنمایی، مدارس ها، دبستان كودكها،شده تشکیل عالی آموزش مؤسسات و ها دانشگاه   زمان در نظام، این ایجاد ابتدايي فرايند كه است

سال در دارالفنون . 1268تأسیس علوم وزارت و ق ه. 1272در تدریج به مشروطه انقالب از پس و بود ق ه

. حتی و مشروطیت زمان تا یافت تشکل و سازمانعوامل سنتی های خانه مکتب آن، از بعد دهه چند . از پس شدند می محسوب پرورش و آموزش ی عمدهی وسیله به مرفه های خانواده مکتبی، تعلیماتفرزندان بیشتر آموزش ی زمینه خصوصی، معلمان

کردند می فراهم را خود

• . انقالب. در بود دینی غیر بيشتر آموزشهايی چنینمتمم و اساسی قانون تدوین و فرمان صدور مشروطه،با

های سال در ی 1325و 1324آن زمینه قمری، هجریو آمد فراهم را پرورش و آموزش نظام پيشرفتافرادجامعه پرورش و آموزش برای اجتماعی تقاضاهای

. اصل گرفت فزونی اساسی 18نیز قانون متممرا صنایع و معارف و علوم تعلیم و تحصیل مشروطیت،

) اصل) و کرد اعالم آزاد غيرشرعيها بودن 19مگر تمرکز بهی اداره و تأسیس در دولت مسئولیت و پرورش و آموزشتحصیل : و ملی و دولتی مخارج »تأسیسمدارسبا مدارسمقرر معارف و علوم وزارت قانون مطابق باید اجباریمراقبت و ریاست تحت باید مکاتب و مدارس تمام و شود

داشت اشاره باشد« معارف و علوم وزارت

سال • . 1298در به و معارف وزارت اداری قانون ش، هسازمان، و تصویب فرهنگ اساسی قانون آن دنبالتحصيل كه شد معین آن های فعالیت و وظایفخارج به محصل آموزشي،اعزام معلم،آمار اجباري،تربيتوزارت توسط كشور ابتدايي مدارس هاي هزينه ،پرداختكتابخانه و تحقيقاتي مؤسسات تاسيس و علوم

. سال در چون بود آن . 1300دستاوردهاي شورای ش ه : شد مقرر شدو تشكيل فرهنگي مسئولیت. 1عالی دولت

دار عهده را آموزشی سطوح تمام ی اداره و کنترلدولت. 2است. عهده بر روستا و شهر تأسیسمدارسدرتصویب. 3است. و تدوین و معلم تربیت و استخدام

. است دولت وظایف از آموزشی های و. 4برنامه آموزشاست . رایگان و اجباری پرورشابتدایی

و • دولتی کنترل از برخورداری نظام، مهم ویژگی . رضا آمدن كار روي با بود آن متمرکز سازمان

در پهلوي حكومت 1304شاه يك استقرار با ومدارس تمامي بر دولت كنترل و ارتشي مركزيسايه در پرورش و ،آموزش ملي وحدت جهتمستخدمين تحويل به آموزش و گرفت قراراز مردم اكثريت و انجاميد بروكراتها و كشوري

  . برنامه دوره اين در البته نبردند اي بهره 6آنو ابتدايي گرديد 6سال گذاري پايه متوسطه سال

سال در سپس و مقدماتي دانشسراهاي 1313وتاسيسشد. تهران شدانشگاه ه

سال    • قانون 1322در طبق دولترا فرهنگ وزارت ، اجباري تعليماتتعميم و كتب محتواي اصالح به موظف

طي كشور 10سواد نقاط اقصي به سالسال. در متحول 1345كرد آموزشي نظام

، روستائيان آموزي سواد بر و گرديدجسمي،پرورش و هنري ذوق پرورشو قانون به احترام جهت سياسي . در شد ماهرتاكيد انساني نيروي پرورش

سيستم كه بود ، 5اينجا ابتدايي 3سالو راهنمايي حاكم 4سال متوسطه سال

آن ترويج مسئول دانش سپاه شدوگرديد.  

•سال قریب 7جمعیت 1345در ایران باالتر و 18180000ساله

. فقط تعداد این از بود . 5/5نفر بودند باسواد نفر میلیون) 3/13یعنی حدود ( 6/70میلیون وجود سواد بی درصد

سال. در از 1355داشت باالتر افراد جمعیت به 7رقم سالو 26 رسد می )12/12میلیون آن نفر ( 1/47میلیون درصد

و )18/13باسواد یعنی ( 9/52میلیون سوادی بی از درصد . مناطق در سوادان بی تعداد توزیع آمار اند برده می رنجرا فاجعه بعد زنان و مردان بین و روستایی و شهری

. سال در سازد می نمایان به 7جمعیت 1345بیشتر سالهایران شهرهای در ( 6/7باال ( از زن و مرد بود نفر میلیون

قریب تعداد ) 18/3این یعنی نفر ( 4/50میلیون درصد و اند بوده بیسواد 6/49باسواد درصد

سال • در شهرها در سوادان با تعداد قریب 1345ازیعنی ) 39/1 زن نفر ( 3813میلیون و درصد 7/61درصد

. ظلم روستایی مناطق در اند بوده مرد سوادان با ازسال در زنان بر مضاعف ظلم و جمعیت کل 1345بر

. سال این در است معلوم وضوح نفر 2/11به میلیونفقط که اند کرده می زندگی روستا میلیون 7/1در

یعنی ) اند داشته سواد ها آن ( 1/15نفر بقیه و درصد( یعنی روستاییان ( 9/84ی نعمت از جمعیت درصد

. روستایی جمعیت نصف اند بوده بهره بی سوادرا دیگر نصف قریب و مردان سال این در را کشور

. دادند می تشکیل زنان

در 67/5از • روستایی مردان نفر میلیون)4/1قریب 1345سال 4/25میلیون

بقیه( ) و بودند باسواد ( 6/74درصد درصد . همین در نداشتند سواد روستایی مردان

روستایی زنان جمعیت میلیون 47/5سالفقط و بود این 236نفر از نفر هزار

یعنی ی 3/4زنان بقیه و باسواد درصداز باالتر روستایی سال 7زنان در سال،

1345 ( ( 7/95قریب بی در زنان درصد. بردند می سر به جهل و سوادی

•   انقالب      تا مشروطه انقالب از عملكرد بررسي باعلي طوالني مدت اين در كه گيريم مي نتيجه اسالميتوسعه ، كميت و تنوع نظر از عديده مشكالت رغم   ساير و كيفيت نظر از وقت دولتهاي ولي ايم داشته ، فلسفه جمله از پرورش و آموزش ي ها جنبهاقبال مديريت و ها برنامه ، ها مشي خط ، سياست . سازماني ايجاد با دولتها مدت اين در نداشتند چندانيو شهر بين امكانات نامناسب توزيع با و متمركز   و پرورش و آموزش با اقتصاد ناهماهنگي و روستاو خالقيت به نكردن توجه و معلومات صرف انتقاليابي دست سبب نتوانستند معلم تربيت در ناكارامدي

شوند جهان در خود واقعي جايگاه به ايران

پر. • بيگانگان نقش مورد اين در البتهنو، استعمار در زيرا است رنگاستعمار، کهن ی شیوه مانند استعمارگر . توسط او ندارد آشکار و صریح حضورروتاری، کلوپ و فراماسونری سازمانو آورده کار روی را دلخواه مدیرانمی دست خود اهداف به آنان توسطفراماسونرها. ايدئولوژي اجراي یابدناهماهنگي ، فرهنگي گسيختگي سبب ، تشكلها ساير با پرورش و آموزشتوده بين آموزشي نظام نبودن مقبولدبيرستان به جوانان بلعيدن ، مردم هاي

. گرديد ... و بيكار هاي ديپلمه تحويل و

• ملل سازمان• فرهنگي و علمي متحد آموزشي،

" با 17يونسكو" برابر جهاني 7شهريور روز را سپتامبركرد نامگذاري بي‌سوادي با مبارزه

• .                •     در اسالمی، جمهوری گیری شکل به 58۱۳دي 7با

نهضتسوادآموزی« خمینی»سازمان الله آیت دستور . شده  برآورد كه آنگونه نهضت هاي برنامه شد تشکیل

سال . در پيشنرفت ضربتیسوادآموزی، ۶۱بود طرح ) در ) و خانوادگي فرد به آموزشفرد طرح بعد یکسالتوفيق معلم«نيز »سرباز هاییچون برنامه ادامه

  . نشدند چاره راه دیگرنیز طرحهای نيافت ...چنداني

پیشرفت • دادن نشان برای گاهی مسئوالن هرچنداز اما کنند، می اعالم متفاوتی آمارهاي ها برنامهمی آنها از برخی ی پراکنده سخنان و رسمی آمارسر دو ميان ی فاصله در بیسوادان تعداد که دید توان

سال . ۸۵و ۷۵شماری همچنين است نيافته کاهشنمايانگر نيز ابتدايي از پس تحصيل ادامه كاهش روندسوادان بي از بيشتر بسيار سوادان كم بيشتر تعداد

در. ایسنا خبرگزاری ماه ۱۱است قول ۸۷آبان از ، : نوشت پرورش و آموزش وزير علی‌احمدی عليرضادر را بی‌سوادی پایان جشن آینده سال چهار »طی

! کرد خواهیم برگزار مختلف شهرهای

فارس • اردیبهشت 18خبرگزاری از ۸۷درنهضت آموزشي معاون ابراهیمیان قولو تعدادبی‌سوادان آموزي سواد

را ایران اعالم ۲۸کم‌سوادان نفر میلیون : باید. باسوادی »آمار می‌گوید او کرداز این و باشد داشته عملیاتی تعریف . . البته » است پرورش و آموزش وظایف

مهردر از ۸۷دی 10خبرگزاری نقل بهرا کم‌سواد و بی‌سواد جمعیت ابراهیمان

۲۰ . يعني اين کرده گزارش نفر میلیونتوانايي ايران فعال جمعيت سوم يك

! ندارند نوشتن و خواندن براي كافي

• : است آمده كشور سوادان با درصد زير دردرصد 15 : 1335سال   •درصد 28 : 1345سال •درصد 47 : 1355سال •درصد 61 : 1365سال •درصد 75 : 1375سال •

  84 : 1385سال         .      • درصد نيست . • جالب هم خيلي سال ده هر رشد روند احتساب با كه

. است نشده بيسواد از درستي تعريفعملياتي اينكه ضمن : قياسشود ديگر كشورهاي با ايران بايد طرفي از•        در جهاني گزارشبانک   86سال تحصيلي وضعيت به ،

پرداخت  غربي جنوب آسياي منطقه‌ي مردم

• ( از تحصيلي مقاطع کليه‌ي وضعيت گزارش، اين در  ) هم با منطقه کشورهاي مردم دانشگاه تا ابتداييکشورهايي با آمار، اين ديگر، بخشي در و شده مقايسه

. است شده داده تطبيق چين و جنوبي کره نظيررا. 1 • منطقه در آموزشي سيستم بهترين اردن و کويت

دارند.را.  2 منطقه در آموزشي سيستم بدترين يمن و عراق

دارند.متوسط.  3 رتبه حدود در فلسطين و لبنان مصر، ايران،

. باشند مي4 . عقب‌ترند.  جنوبي کره از منطقه بهترين‌هاي حتي

• • وضعيت .5 از مراتب به جنوبي کره در تحصيلي وضعيت

. شاخص‌‌هاي کليه در حقيقت در است بهتر ايران تحصيلي. دارد ايران از بهتر عملکردي جنوبي گزارشکره‌ي اين

در.  7 بيسوادي نرخ برابر پنج حدود ايران در بيسوادي نرخسال در . 1905ژاپن سال در ژاپن در بيسوادي نرخ است

از 1905 .5کمتر است% بودهسيستم.  8 در اصالحات که است کرده توصيه جهاني بانک

دولتها اقدامات اول اولويت در ميانه خاور در آموزشي. گيرد قرار

در.  9 تحصيالت سطح و اقتصادي رشد بين رابطهندارد وجود ميانه خاور کشورهاي

•   انقالب      از پس رفت مي انتظار طرفي ازحتي و متمركز نيمه طرف به آموزشي نظام اسالمينشد . محقق هرگز كه انتظاري پيشرود متمركز غيرعمال. راس در ريزي برنامه با متمركز مديريتفارغ و راسشده اهداف كردن برآورده ابزار مديرانارجح را سازمان هدف اعضا بين انساني روابط از . به موظف فرسايش زمان تا عضو هر دانند مي . و آموزش وزير سخنان در كه چيزي است پيروي

) ( مردادماه در مظفر : 78پرورش با داشت نمودساختار 20گذشت ايم نتوانسته هنوز انقالب از سال

را پرورش و آموزش بر حاكم متمركز و ناكارآمد ! دهيم تغيير

•   در     آموزش مشکالت از برخی البتهسادگی به و هستند ساختاری ایران . ها مدرسه وضعیت نمیشوند برطرف . از نیمی است مشکالت این از ای نمونهو غیرمقاوم كالسهاي در آموزان دانش . هنوز میخوانند درس بازسازی محتاجو آغل ، چادر در آموز دانش تعدادي . بسياري كنند مي تحصيل كپري مدارس . مناطق در هستند استيجاري مدارس از

داريم انساني نيروي كمبود عشايري

علی‌احمدی،.   • علیرضا پرورش، آموزشو سابق وزیرسال ماه فراکسیون 87بهمن با نشستی در

سال بودجه‌ی مورد در مجلس : ۸۸فرهنگیان گفت بار چند پرورش و آموزش بودجه کسری برای »مناین به را من استیصال و شده‌ام ذلیل و بغضکرده‌ام . سابق وزیران از را اظهاراتی چنین » انداخت روز . گزارش به شنید می‌شد نیز پرورش و آموزش

است، گفته علی‌احمدی مهر درصد ۹۵خبرگزاری . همه این با است پرورشپرسنلی آموزشو بودجه‌یو است بدهکار معلمان از بسیاری به وزارتخانه این

. ندارد را خود مالی تعهدات انجام توان

• روزنامه : – – • آنالين همشهري آفتاب سايت منابع

خبر – – – 78 .5 .23كيهان پرتال نور مهر خبرگزاري - آموزش وزارت سايت اسالمي جمهوري گزاري - سواد ارزيابي و عوامل بررسي پرورش و

در بودجه و برنامه سازمان ايران، –1371آموزي – و آموزشي مهارتهاي ايران آمار مركز نشريه

ج شعباني حسن -1پرورشي سمت ،انتشارات – – كلوپ پديا ويكي آموزي سواد نهضت سايت

- آنالين همشهري انديشان سبز اتحاد