بسم الله الرحمن الرحیم

بررسی عوامل مؤثر بر نرخ ارز و پیامدهای قیمت گذاری

نادرست آن

88 آذرماه 7تهران-

حسین عبده تبریزی

با همکاری

میثم رادپور

سی و پنجمین نشست تخصصی بنیاد باران

مقدمه

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نظام های عمدۀ9 پولی جهانی

شناور

-....1973

وودز- برتون

1971 -11944

طال پایه

1914 -1870

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نرخ ارز ثابت در مقابل شناور

تقویتAppreciation

تضعیف Depreciation

نرخ شناور تقویت

Revaluation

تضعیف Devaluation

نرخ ثابت

ارز نرخ بر مؤثر عوامل

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

عوامل مؤثر بر تغییر نرخ ارز

عوامل بنیادی

عوامل فنی

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

عوامل بنیادی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

اقتصادی

جریان های بازرگانی

نرخ تورم نسبی

Mنرخ بهرۀنسبی

سیاسی

انتخابات

نوع دولت

موقعیت سیاسی

دولت حاکم

جغرافیایی

آب و هوا

بالیای طبیعی

قحطی

اجتماعی/فرهنگیتمایل به

سرمایه گذاری

تمایل به پس انداز

نحوۀM نگرش مردم

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

عوامل فنی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

سیاست های پولی دولت ها

زمان دریافت مالیات ها

اثرات فصلی

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

عوامل بنیادی اقتصادی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

جریان های افزایشورودی بازرگانی

تقویت پول داخلی

تورم نرخ افزایشنسبی

پول تضعیفداخلی

Mبهرۀ نرخ افزایشنسبی

پول تقویتداخلی

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

عوامل بنیادی سیاسی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

میزان تضعیف پول داخلی کاهش •می یابد.

پول داخلی فراتر از ارزش واقعی •قیمت گذاری می شود.

انتخابات

نرخ ارز تثبیت می شود. •گرایش به تقویت نرخ ارز وجود دارد.• خود کامه دولت

اغلب منجر به تثبیت نرخ ارز می شود. • دولت اقتدار

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نتایج مطالعات عوامل سیاسی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

انتخابات در 240نتایج مطالعۀ9 مقطعی آمریکای التین

در در داخلی پgول باقی مانgدن احتمgال انتخابgات بgه منتهی دوره هgای افزایش می یابد. overvalueوضعیت

در دوره هgای منتهی بgه انتخابgات احتمgال انتقgال پgول داخلی از وضgعیت undervalue به overvalue درصد افزایش می یابد.17 درصد به 2/2 از

حgالت از داخلی پgول انتقgال احتمgال انتخابgات از پس دوره هgای در overvalue به undervalue درصد افزایش می یابد.19 درصد به 10 از

Hypothesis tested by Markov chain switching regime models-Transition matrix

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نتایج مطالعات عوامل سیاسی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

مطالعۀ9 مقطعی احزاب سیاسی در کلمبیا

نرخ ارز بgه احgزاب وابسggته سیاسggی

است.

وقgتی حکgومت در حgggزب دسgggت محافظه کgggggggggار مgggیزان اسgggت، پgggول تضgggعیف

% بیشgتر 4داخلی است.

حgزب طرفgداران محافظه کgggggggggار منgاطق در بیشgتر زیgر کشgت قهgوه

متمرکزند.

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نتایج مطالعات عوامل سیاسی مؤثر بر تغییر نرخ ارز

تعggداد افggزایش با تحت کرسggggی های در دولت کنgggترل بggه گggرایش مجلس، تثgبیت نgرخ ارز بیشgتر

می شود.

Mمطالعۀمقطعی

اقتدار دولت در آمریکای

التین

قیمت گذاری پیامدهایارز نرخ نادرست

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

سازوکار قیمت گذاری

شناور نرخبازار رقابتی

قیمت گذاری

درست

ثابت نرخبانک مرکزی

قیمت گذا

ری نادرست

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

قیمت واقعی

قیمتی است که بر

اساس مکانیزم

بازار رقابتی شکل

می گیرد. در این

بازار، نیروهای

عرضه و تقاضا

تعیین کننده است.

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

قیمت ارز در ایران

قیمت بانک مرکزی

قیمت واقعی

Overvalue

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

نمونه هایی از بحران های مالی

مکزیک (1995)

آسیا (1997)

روسیه (1997)

ارزش گ

ذاری ارز پایین تر از

ارزش بازار

افزایش تقاضا

برای تبدیل پول داخل

ی به ارز

کاهش ذخایر ارزی

بانک مرکزی

هجوم

برای تبدیل

پول داخل

ی به ارز

تهی شدن ذخایر

ارزی بانک مرکزی

بروز بحران

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار مستقیمهزینۀ9

تقاضاعرضه

E

رفته دست از رفاه

مقدار

B

C

کسری

ارز قیمت

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

وام گیری از بانک های خارجی با Mنرخ بهرۀ} پایین نسبتا

تبدیل ارز به پول داخلی

سپرده گذاری در

بانک های ایرانی با Mنرخ بهرۀ} باال نسبتا

دریافت Mبهرۀ

سپرده در سررسیدها و تبدیل به

ارز

بازپرداخت بهرۀM وام و کسب سود

باقیمانده

فرصت های ایجاد

آربیتراژ

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

پول شویی توسعۀ9 به کمک

تبدیل ارز •کثیف به پول

داخلی

ارز تبدیل

ورود پول •کثیف به

Mچرخۀاقتصادی

جایگذاریتطهیر پول •

کثیف با مبادالت

الیه چینیتودرتو

تبدیل پول •تطهیر شده به

ارز

به تبدیلارز خروج ارز از •

کشور بدون تحمل ریسک

ارز نرخ ارز خروج

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

اولین کنگرۀ9 انجمن اقتصاددانان ایران1353 دی ماه 29

“ اگر ارز خیلی ارزان باشد، ممکن است همۀ9 این سرمایه ها برود خارج”

دکتر فرهنگ

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

کمک به خروج سرمایه

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

افزایش

واردات

کاهش صادرا

ت

تضعیف تراز تجاری

:سازمان توسعۀ9 تجارت – وزیر بازرگانی –88/07/27

درصدی صادرات غیرنفتی از تولید ناخالص داخلی 7سهم پذیرفتنی نیست!!

رادپور – میثم تبریزی عبده حسیننرخ تورم داخلی محرک کاهش صادرات

قیمت فروش در سال هشتاد

100

مجموع هزینه ها در سال هشتاد

40

درصد رشد ساالنۀM فروش

2.5%

درصد رشد ساالنۀM هزینه ها

نرخ تورم تولیدکننده

80 81 82 83 84 85 86 87 89 90

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Sale Cost Profit

مفروضات

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارز ارزان و واردات بی رویۀ9 کاال

حمام دیوار پیش ساخته تیرآهنسینک

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

کاالارز ارزان و واردات بی رویۀ9

قالی

مبلمان

تخت

میز

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارز ارزان و واردات بی رویه فرآورده های کشاورزی

فرانسوی سیب

سیر

مرکبات

برنج

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارز ارزان و واردات بی رویۀ9 کارگر

کارگر افغانی

کارگر آلمانی

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارز ارزان و تبدیل سازندگان به فروشندگان

حصیربافایرانی ت

حصیربافچینی ت

دکتر محمدی )عضو شورای اسالمی شهر اصفهان( انتقاد کرد:

مي�دان ام�ام)ره( اص�فهان ب�ه وی�ترین ص�نايع دس�تي چي�ني وکش�ورهای دیگ�ر س�ال آین�ده دیگ�ر اث�ری از ص�نایع 5تب�ديل ش�ده اس�ت و ب�ا ادام�ه این رون�د ت�ا

دستی باقی نخواهد ماند. 1388 آذر 21خبرگزاری ایلنا-

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

ارز ارزان و تبدیل سازندگان به مونتاژکاران

Mپویا دبیری مهر )رئیس خانۀصنعت و معدن کشور(

تولید آنقدر برای تولیدکننده گران •شده است که دیگر صرف نمی کند

یک کاال در داخل از صفر تولید شود، به همین دلیل هم تولیدکنندگان به

نوعی شده اند مونتاژ کننده تا تولید کننده.

خبرگزاری

1388 آذر 15آن الین-

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

تولید کاهشداخلی ناخالص

کاهش فرصت ها

شغلی ی

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

صادرات خالصمثبت

• Mعرضۀ افزایشپول

صادرات خالصمنفی

ۀ • ض ر ع ش ه کاپول

در اختاللپولی سیاست های

کنترل • کاهشبر مرکزی بانک

پول Mعرضۀ

Former president of Federal Reserve Bank of New York:

A country that fixes its exchange rate surrenders control of its domestic monetary policy.

WILLIAM J. MCDONOUGH

رادپور – میثم تبریزی عبده حسین

پیامدهای ارزش گذاری ارز پایین تر از ارزش بازار

ارز �أت ������هیآرژان�تین سیاس�ت ارز �رخ �ن �بیت �تثرا دالر ب�ه نس�بت

در 1991در س�ال پیش گرفت.

دولت �تین ������آرژان�دیل �قابلیت تبدالر �ل ��کامآمریک�ا ب�ه پ�زو را �تین �آرژانتضمین نمود.

�ا ������������تنه�ال های ��درساولی�ه مط�ابق عم�ل برنام�ه و �د ���می شآن از پس �ه ���������برنام�ت �������به دس�ی ����فراموش

سپرده شد.

در �ران ��بح�ال � 2000س

�اهش ��ک �ا ��ب�پرده های ���سبانک ه�ا ارزی

آغاز شد.

بحران مالی آرژانتین (2000)

} در سال نظام ثابت نرخ ارز در 2002نهایتا .آرانتین فروپاشید

الزام به کنترل دائمی و دقیق نرخ ارز توسط بانک مرکزی

قدیمی گفته های تکراری

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

من نسgبت بgه دخgالت مسgتقيم دولت به معنgاي مباشgرت “ بgراي و نيسgتم خgوش بين بازرگgاني و توليgد امgر در توانgايي حgدود در و دارم بسgيار داليgل خgود مخgالفت برعليgه آن مبgارزه نمgوده ام. سgازمان اقتصgادي دولgتي بايgد برچيgده شgود و جgاي خgود را بgه يgك وزارت اقتصgاد مgردم بgه به تgدريج بايgد دولgتي كارخانجgات بدهgد. ملي تgا شgود اداره سgرمايه هاي خصوصgي بgا يافتgه انتقgال از كgه فعلي تبgذيرهاي از كgرده، پيgدا بازرگgاني جنبgة

”لوازم مباشرت دولت است، جلوگيري شود.

1324مهرماه – متین دفتری

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

از “ را ج�اری هزینه ه�ای بای�د مح�ل وص�ول مالیات ه�ا ت�أمین از نم�ود، و درآم�دهای حاص�ل نفت را ب�ه اج�رای برنامه ه�ای

”عمرانی تخصیص داد.

12شورای اقتصاد– صورت جلسۀ91343مهرماه

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

را �ود �خ هم �ت �اس الزم “مالیات ه�ای وص�ول مص�روف

”مستقیم نماییم.

دی 20شورای اقتصاد– صورت جلسۀ91343ماه

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

3523/5 ب�ه 100 از 1353 ت�ا 1341 ش�اخص درآم�د نفت از رسیده است.

اما “ادهایgر اقتصgاگ آسgیب پذیرند. علی االصgول تک تولیgدی

بgه قgادر جgزئی تعادل هgای آیgد، به وجgود کلی عgدم تعادل تصgحیح آن نخواهgد بgود. تgا زمgانی کgه درآمgد نفgتی داریم، می تgوانیم تgا هgر قgدر کgه کمبgود کgاال داشgته باشgیم، بgرای خgدا فقgط ولی کgنیم، وارد داخلی تقاضgاهای ارضgای مgی داgنgد کgه gاگgر gدرآمgد نفgتی gمgا قطgع شgود، چgهg بgه روزگgار

. ” میلیارد حجم پول ما خواهد آمد250این “ این Mۀgت همgد، ممکن اسgرخ ارز خیلی ارزان باشgر نgاگ

. ”سرمایه ها برود خارجدکتر فرهنگ

دی ماه 29 اولین کنگرۀ9 انجمن اقتصاددانان ایران–1353

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

می دانیم ب�رای آن ک�ه س�طح زن�دگی م�ردم دچ�ار “ن�اراحتی نش�ود، دولت سیاس�تی در پیش گرفت�ه و بس�یاری از کااله�ا را گ�ران می خ�رد و ارزان و �دن ها �گران خری این �ام �تم و �د، �می فروشاس�ت نف�تی درآم�د از همین ارزان فروختن ه�ا

” .دکتر فیروز وکیل

دی ماه 29 اولین کنگرۀ9 انجمن اقتصاددانان ایران–1353

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

ده�ۀ9 “ در م�ا مهم ت�رین مس�ألۀ9 آین�ده و بیس�ت س�ال آین�ده آن ک�اری اس�ت ک�ه می خ�واهیم ب�ا

. ”درآمد نفت انجام دهیم

دی ماه 29 اولین کنگرۀ9 انجمن اقتصاددانان ایران–1353

حسین عبده تبریزی – میثم رادپور

كه ثgروت و تgوانگري سgلطان )حكgومت( جgز از راه و بايgد دانسgت“ ياgبgد و فgزوني gخgراج )gماليgات( تنهgا خgراج سgتاني g)ماليgاgت( فgزوني gنgمي

اgز gراgه g دادگgري اgمgكان پgذgير gاgسgت بداgنسgاgنg كهg gامgوالg مgردم رgا از )gندانgروgهggggش( gرعيتg ارggggبك gو gدggggارنgدgران نگهgمگgتggggسg دgتبرggggدس gدggنgاين مانg زggج gراهي )gومتggكgان )حgلطggر سggگgلي اgو ..g. gدggنگرنgدركشgاورgزي gيgا بgاgزرگgاgنيg در پgيgشg گgيرgد بيg gشgك gباشgتابg هgر چه g بيشgتر بgهg g رعايgا g)شgهgرgونداgن(g gزيgاgنg خوgاgهgد gرgسgيدg وg مgايgةg تgبgاgهgيg و gنقصgان خgرgاgج )مgاgليgاgتg( اgوg خواهgد gشgد وg آبgادانgيg gكشgورش gآسgيبg خواgهgد

. ديد”

ابن خلgدون، عبgدالرحمن، “ مقgدمه ابن خلgدون” جلgد اول، ترجمgة محمgد پgروين گنابgادي، شgركت انتشgارات . gكلماتg داخل پgرانتزg gتوسط gنgگارندgهg اضاgفهg شده g است.543 ، صgفحه1369عgلميg و فرgهنگي،

قرن هشتم هجری -خلدونابن

با تشکر از توجه شما