مولف: حسن پناهی

دست به رابرای گروهی زندگی انسان که اززمانیدر دفاع و مسکن تامین نیز و شکار راه از غذا آوردن , به مدیریت و سازمان مسایل کرد آغاز دشمنان برابر . ثالثه اهرام ساختن است بوده مطرح آن ابتدایی شکلسازماندهی ریزی، برنامه بیانگر مصر، در سنگی عظیم   مصر ی فراعنه و مدیران کوشش اعالی حد در کنترل و ,   از. دفاع به بابل پادشاه حمورابی قوانین تاکید است , مسایل و خانواده بازرگانی امور خصوصی مالکیتتفویض قابل مسئولیت که اصل این و کار به مربوط

. است مدیریت اصل به توجه نشانگر نیست

حسن : , ,سرشناسه ۱۳۴۳پناهی پدیدآور ونام / عنوان : مولف: رمزموفقیت مدیریت های آموزه

پناهی حسن نشر : , مشخصات احرار :  ۱۳۸۶تبریز  ظاهری ص۱۲۰ :  مشخصات ۹۶۴-۹۷۶-۰۲۸-۸ریال    ۲۰۰۰۰ :شابک : فیپا نویسی فهرست وضعیت مدیریت : موضوع   ای : – موضوع حرفه اخالق مدیران  ای :  –  موضوع حرفه اخالق کارمندان  کنگره بندی HD ۳۷ف / ۳پ ۷۷ : رده دیویی بندی ۴۵/ :  رده ۶۵۸ ملی کتابشناسی ۱۱۳۱۳۱۵ : شماره

۱فصل

باستانی( های درتمدن مدیریت باستانی( الف های درتمدن مدیریت الف آوردن دست به رابرای گروهی زندگی انسان که اززمانی

دشمنان برابر در دفاع و مسکن تامین نیز و شکار راه از غذا , آن ابتدایی شکل به مدیریت و سازمان مسایل کرد آغاز

. است بوده مطرح , برنامه بیانگر مصر در سنگی عظیم ثالثه اهرام ساختن

  و , مدیران کوشش اعالی حد در کنترل و سازماندهی ریزی , . به بابل پادشاه حمورابی قوانین تاکید است مصر ی فراعنهمسایل , و خانواده بازرگانی امور خصوصی مالکیت از دفاعنیست تفویض قابل مسئولیت که اصل این و کار به مربوط

. است مدیریت اصل به توجه نشانگر

باستانی های تمدن در توجهی قابل تاثیر نیز یهود قومدر ,  و بود توانا ومدیری رهبر موسی حضرت است داشته , , , شایسته افراد انتخاب سازماندهی قوانین زمینه , به را موثری اقدامات انسانی روابط اعمال و آموزش

. اوست پیامبری زمان مدیریت گویای که آورد عمل اندیشمند و متفکر مردمی عنوان به دیرباز از ها چینی

. اند شده شناخته

, یک در غربی اروپای مردم امپراطوری سقوط با همزمانفئودالی وسیع تشکیالت و ها حکومت با طوالنی بسیار دوره (( . قرون عنوان به آن از تاریخ که دوران این در بود روبرو , کندی(( بسیار پیشرفت معرفت و دانش میکند یاد تاریکهیچ تقریبا نیز سازمان و مدیریت زمینه در ان تبع به و داشت

. نیامد وجود به مهمی نوشته و نشد انجام توجهی قابل کار عصر و باستان عهد بین است پلی صورت به وسطی قرون

)) (( شده شناخته رنسانس دوران عنوان به که روشنگری , اقتصادی و سیاسی ساختار چه اگر دوران این در استگام , حال این با بود یافته سازمان فئودالی صورت به جامعه

. شد برداشته مدیریت و سازمان جهت در اولیه های

بین تkا ۱۷۰۰در سkالهای در ۱۷۸۵ انقالب صkنعتی سkایر بkه سkپس و پیوسkت وقkوع بkه انگلسkتان kدورانk افت. در اینkری یkی تسkربkغ kایkاروپk هایkورkکشنسkل kجدیkدkی ازk kمkدیkران kآشkنا بkهk kمسkایkل و kشkیوه kهkای خkاصk عkصkرk مزkبkور بkه وجkوkد  kآkمدنkدk .kاkنقالبk صkنعkتی k اkهk نkماkازkسk رkوkامk kهkدارkا kوk kعمkاk رkوkه طkر بkبش kدگیkنkز kرkد

وk kمدیرkیتk به kطkور اخkصk kتاثkیkرk گذkار kبودkه kاkست. نعتیkی از انقالب صkیرات ناشkوالت و تغیkال تحkبه دنب

,k موضوع تقسkیم کارk مورkد توkجه قرارk گرkفت.

2فصل

, و مباحث شاهد کنیم می رجوع اسالمی مختلف ماخذ و منابع به وقتی , به که شویم می آن گوناگون های شاخه در مدیریتی مختلف مسایلو , , اندیشمندان نظرات و احادیث آیات از ای نمونه اجمالی آشنایی منظورمطرح را موضوع اهمیت و مدیریتی های بحث که اسالمی نظران صاحب

: کنیم می ذکر اند نمودهمجید( قرآن نظر از مدیریت بر الف مبنی را مختلفی و متعدد آیات

  شمه نمونه برای که نموده ذکر اسالم در مدیریت امر ضرورت و اهمیت; گردد می بیان زیر شرح به آنها از ای

. کند نمی تکلیف توانش مقدار به مگر را کسی خداوندخدا بر گرفتی تصمیم که زمانی پس کن مشورت امور در آنها با پیامبر ای

. کن توکل) ( ع( معصومین نظر از مدیریت ب

) شده ) نقل معصومین ی ائمه و ص اسالم بزرگوار پیامبر از که دراحادیثیشرح به آنها بارز های ونمونه خورد می چشم به وضوح به مدیریت اهمیت

; شود می بیان زیر

: فرمود خدا امت پیامبر امامت و مدیریت و صالحیتباشد : خصلت سه دارای که کسی مگر ندارد را اسالمی

باز- ۱ خداوند معصیت از را او که پرهیزکاری و تقوا تواندارد.

از- ۲ خاسته بر شیطانی های موج که صدری شرح و توان. نماید کنترل را نفس هوای

۳ , چون- که همکارانش به نسبت مدیریتی نیکو چنان توان. دهد قرار خود محبت چتر زیر در را آنها فرزندی

: ) فرمود ) ع هاست :علی دولت واژگونی باعث دلیل چهارتشکیل-  ۱ آن براساس ها حکومت که اصولی رفتن ازمیان

. اند شده۲. فرعی-  و بنایی رو کارهای به آوردن رویناصالح-  .۳ افراد به امور واگذاریفضیلت-  .۴ با و توانمند های نیرو به ندادن بها

اندیشمندان( برخی نظر از مدیریت جنظران صاحب شدن و روشن برای

نظر , اظهار از نمونه چند به بحث موضوعفلسفی و علمی برجسته های شخصیترهبری و مدیریت زمینه در نحوی به که

: کنیم می اشاره اند گفته سخن

کرده تعریف چنین را مدیریت فقید استاد « آنها رهبری و ها انسان مدیریت اند؛بهتر و کردن بسیج بهتر فن از عبارتستبهتر و دادن سازمان بهتر و دادن سامانکار به و انسانی های نیرو کردن کنترل

» آنها بردن

( ۴۲۷-۳۴۸افالطون) وحدود . بود سقراط برجسته شاگردان از م ق۱۰ . یونان در او زندگی دوره داشت قرار سقرات تعلیمات تحت سال

. وی است ایران در دوم اردشیر و دوم داریوش حکومت با همزمانکه , هایش رساله در نیز اشاراتی است فیلسوف که این بر عالوه

نظر , ۳۰حدود به دارد اجتماعی های پدیده مورد در است رسالهآن , که است ای جامعه او ی توصیه مورد اجتماعی نظام افالطون

. » اند» نامیده فاضله مدینه را: کند می تقسیم زیر قسمت سه به انسان بدن مانند را جامعه وی

باشند , سر- : ۱ می زمامداران و جامعه کنندگان اداره آن از منظورهستند کشور کننده اداره و عاقله قوه ی منزله به افراد این

۲ : سینه- یا امنیت قلب حافظ که را نظامی قوای و سپاهیان او. کند می تشبیه سینه و قلب به هستند جامعه

۳ : یا شکم- کشاورزی در مردم های نیازمندی تهیه در که افرادیبه کنند می فراهم را مردم حیات ادامه وسایل و کنند می کار صنعت

. کند می تشبیه شکم

( ارسطو باستان یونان بزرگ -۳۲۲فیلسوف۳۸۴ ) دارای . اجتماعی امور زمینه در م ق

مدون و تر بینانه واقع و تر جامع نظریاتی . سال بیست حدود او است افالطون از ترچه اگر گفت می ولی بود افالطون شاگردحقیقت , اما است عزیز ما پیش افالطون

عزیزتر.

« و سوم قرن بزرگ دانشمند و فیلسوف( فارابی محمد نصر ابو هجری ۲۵۷-۳۳۹چهارم

) . انسان اجتماعی زندگی زمینه در ق هیک نیازمند بشر گوید می و دارد نظریاتیروابط آن در که است کامل و اآل ایده جامعهدولت و بوده کامل عدالت بر مبتنی باید افراد

». کند حکمرانی آن بر آلی ایده

متفکر شناس جامعه و فیلسوف مغربی خلدون ابن عبدالرحمن( هجری هشتم قرن در که , ۷۳۲-۸۰۸اسالمی ) . زیست می ق ه

, و اقوام وجغرافیایی اجتماعی تاریخی گوناگون مسایل پیرامون , . خلدون ابن ی مقدمه در او است گفته سخن مختلف های ملت

: گوید میحاکم» و رادع به اجتماعی هر در خویش انسانی سرشت با آدمیاندارد باز یکدیگر به تجاوز از را آنان که فرمانروایینیازمندند نیروی یا ) ( قدرت پرتو در باید ناگزیر حاکمه قوه فرمانروا نیروی آن و

». یابد غلبه مردم بر عصبیتالصفا- ۶ اخوانسینا- ۷ ابوعلیالملکطوسی- ۸ نظام خواجهعروضی- ۹ نظامی

شیرازی- ۱۰ سعدیمولوی-۱۱

مراجع , نظر از اسالمی منابع و اندیشمندان دیدگاه ازکه , آفاتی ترین خطرناک اسالمی منابع و اندیشمندان

به را آن و آورد درمی پای از و کرده تضعیف را مدیریت: از عبارتند کشاند می نابودی و پوچی

تقید- ۱ و تعهد جای به تقوایی بیمحبت- ۲ و حرمت جای به نهادن منتضابطه- ۳ جای به رابطه تقدمگرایی- ۴ علم جای به گرایی جهلنظری- ۵ بلند جای به نظری تنگ

و…..

3فصلسازمان , مدیریت ,

مکاتب و نظریات

سازمان و تعاریف از نظران صاحب توسط مختلفی و متعددشده ارائه گوناگون منابع در مدیریت اندیشمندان

دیگر عبارت دارای سازمانبه افرادیکه از ای مجموعه از است عبارتجهت موجود امکانات از استفاده با و بوده یکدیگر با متقابل روابط

. کنند می فعالیت شده تعیین قبل از و مشترک اهداف به وصولبه زودتر ها سازمان تا شوند می باعث که عاملی مهمترین

: از عبارتند برسند افول مرحله۱: محیطی- زندگی عوامل پویا و متغییر محیطی در معموال ها سازمان

, , , , اجتماعی فرهنگی اقتصادی سیاسی مختلف وتغییرات کنند می , ها , ونیازمندی مواد کنندگان تامین طرف یک از تکنولوژی و علمی

دیگر , طرف از عملیات بر ناظر و کننده تنظیم های نهاد و رقبا مشتریان. گذارند, می شگرف تاثیر آنها عملکرد بر

سازمانی- : ۲ , عوامل منابع انسانی منابع قبیل از سازمانی عواملها , , … سازمان عملکرد بر و فیزیکی منابع مادی و مالی منابع اطالعاتی

و فعالیت به قادر سازمانی هیچ آنها تامین بودوبدون گزار تاثیر کامال. باشد نمی حیات ادامه

, سازمان یک فعالیت استمرار و اندازی راه برای زمانی و مکان هر در: دارد ضرورت زیر حیاتی منبع چهار وتخصیص تامین

انسانی- ۱ منابعاطالعاتی- ۲ منابعمادی- ۳ و مادی منابعفیزیکی- ۴ منابعانسانی - منابع از نیاز, منظور مورد انسانی نیروی کیف و کم تعیین

. است مختلف طرق از آن تامین و سازماناطالعاتی - منابع از و, منظور اولیه اطالعات آوری جمع و تامین

سازمان اداره یا اندازی راه در استفاده منظور به آنها تحلیل و تجزیهاست.

مالی - منابع از یا, منظور اندازی راه برای نیاز مورد بودجه تعیین اوالسازمان برای بودجه کننده تامین منابع تعیین ثانیا و بوده سازمان ادذاره

. باشد میفیزیکی - منابع از , منظور تعیین, و تجهیزات مکان و جا تامین

. است آن کیفیت و کمیت

: از عباتند شوندکه می تقسیم گروه دو به فعالیت نظر از ها سازمانباز؛- ۱ های خود سازمان اطراف محیط با که هستند هایی سازمان

محیط , , , … از را و اطالعات انسانی نیروی انرژی بوده تعامل دراجناس , صورت به را آنها فرایندی طی از پس و کرده دریافت

, … مثل , , دهد می پس باز بیرونی محیط به و مواد خدمات اطالعاتهای نیرو وتربیت تعلیم طریق از ها دانشگاه و پرورش و آموزش

را جامعه نیاز مورد انسانی نیروی متخصص غیر و مجرب غیر ورودی. کنند می تامین

بسته- ۲ های خود سازمان محیط با که هستند هایی مان سازبر , نه و پذیرند می ملموس اثر محیط از نه نداشته چندانی تعامل

, غیر معموال گذاری تاثیر و پذیری تاثر گذارند می محسوس اثر محیطگذاری اثر و پذیری اثر که اطالعاتی های سازمان مثل است محسوسپهانی صورت به غالبا آنها های فعالیت و است محسوس نا خیلی و آنها

. گیرد می صورت مرموز و

از : عبارتند که متصوراست جهت چهار از سازمانی هر برای تغییراتانسانی؛- ۱ منابع در و تغییر فردی و سازمانی های نیاز براساس

انسانی , ساختار یا و مدیریت در گاهی محیطی عوامل تاثیر تحت همچنیندر نبوغ و پویایی ایجاد آنها از هدف که شود می ایجاد تغییراتی ها سازمانوری بهره افزایش و افراد عملکرد بهبود و خدمات یا محصول تولید

. است سازماندرتکنولوژی؛تکنولوژی- ۲ محیطی تغییر تحوالت دنبال به است ممکن

…   , و, شده تغییر دچار و رقیب موسسات فشار مشتریان نیاز سطح رشد , است ابزاری و ها ماشین انواع شامل تکنولوژی شود می پیشرفت موجب

. گیرد می قرار استفاده مورد خدمات یا محصول تولید برای کهدرساختار؛-  ۳ انعطاف تغییر قابل و پویا معموال سازمانی های ساختار

نهایی هدف و کنند می تغییر مختلف شرایط و عوامل به توجه با که هستند. است مطلوب وضیعت به رسیدن تغییرات اینگونه

مکان؛- ۴ و جا در عوامل تغییر تاثیر تحت موسسات و ها سازمانپاسخگوی بتوانند دهدتا می فضا تغییر همواره سازمانی و محیطی مختلف , , , کارکنان و مدیران رقیب های سازمان موسسات مشتریان های نیاز

. باشند خود

از متعددی تعاریف مدیریت علم پیشگامان و اندیشمندان , و ترین شامل ترین کامل که اند نموده ارائه مدیریتو موثر کارگیری به ازفرآیند است عبارت آن ترین جامع , ریزی برنامه طریق از مادی و انسانی منابع کارآمد , کنترل و هدایت و امکانات و منابع بسیج دهی سازمانبراساس سازمانی اهداف به وصول منظور به که است

. گیرد می صورت جامعه قبول مورد ارزشی نظام

برگ منتز شرح هنری به مدیران برای را اساسی نقش سه: کند می مطرح زیر

اتخاذ نقشاطالعاتی؛-  ۱ و ریزی برنامه جهت مدیرانمورد, کرده تحلیل و تجزیه و آوری جمع را اطالعات تصمیم

. دهند می قرار برداری بهرهارتباطی؛- ۲ و هماهنگ نقشهماهنگی عنوان به مدیران

منابع و سازمانی های واحد دهنده وارتباط ها فعالیت کننده. شوند می تلقی

گیری؛-  ۳ سازمان نقشتصمیم مدیران سازمانی هر دراز و کرده بیان را مقتضی کارهای راه مشکالت طرح از پس

. کنند می اتخاذ گیر تصمیم عنوان به را کار راه بهترین آنها میان

فنی؛- ۱ های , مهارت ها دانش بردن کار به از است عبارتو , بوده خاص وظایف انجام الزمه که ابزار و فنون ها روش , , می حاصل کارورزی و آموزش تحصیل تجربه طریق از

شود.انسانی؛-  ۲ های را , مهارت دیگران با کار توانایی فرد یعنی

شده واگذار وظایف انجام در ایشان از بتواند و باشد داشته. نماید استفاده موثر طور به و خوبی به

؛-  ۳ ادراکی های های مهارت پیچدگی فهمیدن توانایی یعنیشرایط خور در شخص خود آیا اینکه از آگاهی و سازمان کل . که شود می موجب آگاهی این نه یا کند می عمل سازمانگروه های نیاز و اهداف مبنای بر فقط اینکه جای به فردکل اهداف بر را خود اقدامات کند عمل خود وبالفاصل نزدیک

. سازد استوار سازمان

نظریه توسط تاحال که مکاتبی مهمترین مدیریت علم درشرح به شده گذاری پایه مختلف نظران صاحب و پردازان

: از است عبارت زیرکالسیک( مکتب الف

نئوکالسیک( مکتب بجدید( نظریات ج

: کالسیک( مکتب که الف بودند معتقد مکتب این پردازان نظریهاست , ماشین یک منزله به انسان تولیدی های واحد مدیریت در

در انسانی روابط و دهد می انجام مختلف انحاء به را تولید کار که . از است گرفته قرار توجهی کم یا و توجهی بی مورد مکتب این

تیلور وینسلو فردریک توان می مکتب این نظران صاحبفایول, , آمریکایی مایو والتون آلمانی وبر ماکس آمریکایی

. برد نام را دیگران و فرانسوی : کالسیک( نئو مکتب ا ب نظران بودند صاحب معتقد مکتب ین

ماشین , و ابزار منزله به انسان تولیدی واحدهای مدیریت در کهنیاز سری یک خود ذات و فطرت به توجه با انسان بلکه نیستو روابط برقراری با و مختلف طرق از باید که دارد عالی های

, ارضا را نیازها گونه این سازمان یا تولیدی های واحد در تعاملکند.

( گذار پایه مایو التون مانند دانشمندانی مکتب این داران طرف از , , , ,) وایت آمریکایی چاپل آمریکایی وارنر انسانی روابط مکتب

. … برد , نام را و سنبرگ سیلز هومن

جدید( : نظریات و ج نظران صاحب سوی از نظریه سه خصوص این در: از عبارتند زیر ترتیب به که شده مطرح اندیشمندان

سیستمی- : ۱ به نظریه که سازمان درون در انسان نظریه این براساسخورده یا سیستم زیر عنوان به و قرارگرفته کند می عمل سیستم یک عنوان

, بزرگتر سیستم از ای مجموعه زیر که SUB  SYSTEMسیستم باشد میپذیر تاثیر ویا گذار تاثیر آن در یا و بوده خبر بی سیستم این از تواند نمی

نباشد.۲: اقتضایی- , براساسنظریه داشتن با سازمان در انسان نظریه این

, و موجود شرایط که باشد مستقلی سیستم دارای باید مشخص وظایف . ترین معروف کند درک را زمانی و مکانی خاص موقعیت تاثیرگزاردر عوامل , چیستر آمریکایی پارکرفالت ماری خانم از عبارتند نظریه این نظران صاحب

. آلمانی سایمون وهربرت بارناد۳ : نظمی- بی در نظم از نظریه اعم سیستمی هر نظریه این براساس

موجود , مراتب سلسله و نظم داشتن عین در تولیدی واحدهای یا سازمان , گاه مثبت آنتروپی یا مخل عناصر عنوان به که هستند عواملی تاثیر تحتعناصر عنوان تحت دیگری عناصر حالت این در که کند می تهدید را آن گاهی , , و نظم و خیزند می بر مخل عوامل با مقابله به منفی آنتروپی یا ناظم

. کنند می برقرار را سیستم

بازار-  ۱ وضعیت با صنعتی موسسات عملیات تنظیماستمرار-  ۲ و عملیات انجام بهه نسبت کارکنان در اطمینان ایجاد

شغلی آمد ودر استخدامهزینه-  ۳ در جویی صرفه و ضایعات تقلیل راه از آمد در افزایشهاباالتر-  ۴ سطح در کارکنان برای امکانات ایجادعوامل- ۵ آمدورفع در افزایش راه از کارکنان زندگی تامین

آنان زندگی در کننده مضطرباجتماعی- ۶ و فردی کار شرایط نظر از کارکنان سالمت تامینمدیران-  ۷ و کارکنان برای تربیت و تعلیم زمینه کردن فراهم۸. کارکنان- در شخصی ارزش احساس و نفس به اعتماد تقویت

مدیریت( در کلی بهبود علمی مدیریت بارز آثار از یکی الفاست تولیدی های واحد

و( تحقیق از استفاده بر تاکید مکتب این دیگر اثر بسر ی محاسبه های روش جای به علمی محاسبات

. است انگشتیتولید( در استاندارد از استفاده بر مکتب این بعدی تاکید ج

.   است توجه قابل تولیدات کیفیت به بخشی بهبود ودر( منظم یا سیستماتیک ریزی برنامه به مکتب این د

. دارد توجه کار فرآیند مختلف مراحل

۴فصل

وظیفه پنج مدیران های سازمان و جوامع درتمامی: دارد عهده بر را زیر شرح به اساسی

ریزی( برنامه الفدهی( سازمان ب

منابع( بسیج جرهبری( و هدایت دکنترل( و نظارت ذ

از : است عبارت ریزی برنامهو امکانات به توجه با آینده در اهداف به رسیدن برای عملیات بینی پیش

یک, در گیری تصمیم از است عبارت ریزی برنامه دیگر عبارت به وظایف ) یک ) در عمل برای است مدت کوتاه معموال که حال زمان زمانی مقطع

.) ( آینده مدت بلند زمانی مقطع: زمان نظر از ریزی برنامه انواع

عبارت که شود می تقسیم نوع سه به زمانی نظر از ریزی برنامه معموال: از است

مدت؛-  ۱ کوتاه ریزی ها برنامه برنامه نوع این اجرای مدت معموالزمانیه فواصل با که بوده ماه دو حداکثر و ماه سه , ۶ماهه ,۳حداقل ۹ماهه

تا, .۱۲ماهه گیرد می صورت ماههمدت؛-  ۲ میان ریزی برنامه برنامه زمانی نظر از ریزی برنامه نوع این

از بیش از ۱۲های کمتر و .۵ماه شود می شامل را سالمدت؛-  ۳ بلند ریزی برنامه برنامه زمانی نظر از ریزی برنامه نوع این

از بیش .۵های گیرد می بر در را سال

صاحب , , توسط مختلفی تعاریف سازماندهی با رابطه در , به تعاریف این که هرچند است شده ارائه مدیریت نظراندارند یکسانی معانی حقیقت در ولی هستند متفاوت ظاهرتوان می نظران صاحب آراء توافق به توجه با نتیجه در که

: کرد تعریف زیر شرح به را سازماندهیو» مادی منابع تخصیص از است عبارت سازماندهی

مختلف های بخش و افراد بین وظایف تقصیم و انسانیمنظور به وظایف صحیح انجام جهت هماهنگی و سازمان

مشترک «. اهداف به رسیدن

انسانی- ۱ نیرویوهمکاری- ۲ کارکار-  ۳ وسایل و ابزارسواد- ۴

: رسمی ( های سازمان الفبینی پیش و ریزی برنامه اساس بر که هستند هایی سازمان , دستور و تدبیر به بنا و مشخص سازمانی چارت با قبلی , آموزش مانند هایی سازمان اند آمده وجود به باالتر مقامات

… , , و دادگستری درمان و بهداشت پرورش وغیررسمی( های سازمان ب

, از رسمی های مان ساز داخل در که هستند هایی سازمانبه , رسیدن جهت سازمان افراد فکری هم و همکاری طریق , ورزش تیم یک تشکیل مانند شود می ایجاد گروهی اهداف , و سهام حضور با که تعاونی شرکت یا سازمان داخل در

و … کند می فعالیت کارکنان مشارکت

, منابع بسیج مدیران اساسی و مهم وظایف از یکیآن ابعاد ترین برجسته که است اختیار در موجود وامکانات

: شود می بیان زیر ترتیب بهبازاریابی-  ۱ مدیریتمالی-  ۲ مدیریتلجستیک-  ۳ مدیریتمدیریت- ۴ تامینحقوقی-  ۵ منابع از استفاده و تامین

رهبری و به هدایت از؛ است عبارتمنابع از اعم اختیار در منابع کارگیری , , , مالی و مادی فیزیکی اطالعاتی انسانیمسیر در سازمان به دادن سوق جهتطریق از سازمانی اهداف به وصولدر انگیزه ایجاد و ارتباطات برقراری

کارکنان.

طریق از که است فرایندی کنترل و نظارتانجام عملیات میزان سازمان مدیریت آنشده ریزی برنامه های فعالیت با را شده , خالصه طور به سنجد می و داده تطبیقهست و بایدها بین مقایسه کنترل و نظارت . آنچه درباره ریزی برنامه یعنی هاستشده انجام باید آنچه و ایم کرده بینی پیش

باشد .

۵فصل

گیری ی , تصمیم ارایه انتخاب معنی به لغوی نظر از , , پس , کردن قضاوت حل راه ارزیابی یابی مشکل طریق

اصطالحی نظر از و شواهد و اطالعات آوری جمع ازحل راه میان از حل راه بهترین انتخاب از است عبارت

. ممکن یا مختلف های

: استراتژیک( تصمیمات الف   صورت به گاهی و موردی طور به گاهی که تصمیمات اینگونه

منظور به گردد می اتخاذ سازمان عالی مدیران سوی از گروهیبه , ریزی برنامه و طوالنی گذاری سیاست ها مشی خط تعیین. گیرد , می صورت غیره و عالی اهداف تعیین مدت بلند صورت

: کنترلی( تصمیمات ببه گردد می اتخاذ میانی مدیران توسط که تصمیمات نوع اینکنترل و شده وضع های مشی خط بین هماهنگی ایجاد منظور

. گیرد می صورت عملیاتی یا اجرایی مدیران عملکرد: عملیاتی( یا اجرایی تصمیمات ج

می اتخاذ عملیاتی یا اجرایی مدیران توسط که عملیات گونه اینوظایف انجام و روزمره مشکالت بر آمدن فائق منظور به گردد

در انسانی منابع کارایی سطح ارتقاء جهت اجرایی مدیران روزانه. گیرد می صورت اختیار

گردد : می اتخاذ زیر شیوه دو به معموال تصمیماتفردی- ۱ گیری تصمیمگروهی-  ۲ گیری تصمیم

عبارتند که گیرد می صورت شکل دو به کلی طور به گیری تصمیماز:

شده؛( ریزی برنامه گیری تصمیم از الف است عبارتبوده , متکی ها مشی خط و قوانین عادات بر � اساسا که تصمیماتیاز که باشند می سازمان تکراری و روزمره امور گیرنده بر در ومی صورت سازمانی های العمل دستور و ها نامه آیین تدوین طریقکنند می تعیین سازمان مدیران را تصمیمات نوع این قلمرو و گیرد

… و کارکنان برای دستمزد و حقوق پرداخت سیستم مانندنشده؛ ریزی برنامه گیری با تصمیم که هستند تصمیماتی

, یا مسئله چنانچه دارند کار و سر معمول غیر و استثنایی مسایلمشی خط یا دستورالعمل آن برای که نشود تکرار قدر آن مشکلیاتخاذ نیازمند که نشود تلقی مهم قدر آن یا باشد شده وضع معینعالی سطح در مدیر باید صورت این در که باشد خاص تصمیم

. نماید اتخاذ آمده پیش مشکل حل جهت را مقتضی تصمیم

پاسخ برای مختلف های زمینه در اصوال گیری تصمیم: گیرد می صورت زیر سئواالت قبیل از مواردی به گویی

۱                                   کاری؟- چهکسی؟- 2 چه وسیله به۳                         ای؟-  وسیله چه بهموقع؟- ۴ چه۵                                        درکجا؟- چگونه؟- 67                                            چرا؟-

و ….

فرمانبردار؛-  ۱ را شخصیت خود شخصیتی چنیناست معتقد و داند نمی سازنده نظر و فکر صاحبمی دیگران را سودمند و خوب نظرات ی همه کهنظر و فکر پذیرفتن مستعد نتیجه در دهند ارائه توانند

. است بسته دل آنان راهنمایی به و باشد می دیگرانبرداری؛-  ۲ بهره شخصیت شخصیت نوع این

, نتایج خود تردستی و زیرکی با کند می سعیبه ماهرانه طور به را دیگران های فعالیت و زحمات

. کند ثبت خود نام

محتکر؛-  ۳ ارزشمندی شخصیت به که است شخصیتیدر دیگران کردن سهیم از و بوده واقف خود نظرات و افکار , گیرد می تصمیم تنهایی به دارد اکراه خود نظرات و عقاید

. شود مند بهره شخصا آن امتیازات از تابازاریاب؛-  ۴ اتخاذ شخصیت به معتقد شخصیت نوع این

معموال و باشد داشته طالب و خریدار که است تصمیماتیمی که کسانی نظر از که کند اتخاذ تصمیماتی کند می سعی

. باشد جالب و مفید کنند کمک و شوند نزدیک او به توانند؛-  ۵ موثر است شخصیت فردی شخصیت نوع این دارنده

دیگران های آگاهی و ها توانمندی از تصمیمات اتخاذ در کهبه را خود همکاران و نماید می همکاری آنان با و برده بهره , از استفاده و نوآوری و ابداع بیشتر مسئولیت قبول

. کند می تشویق کارها در خالقیت

۱: استثماری-  و استبدادی از سبک روش این در . اعتماد مدیر است آمرانه و مدار وظیفه کامال که مدیریتبر مبتنی آنها بین رابطه و ندارد خود دستان زیر به چندانی , تامین تصمیمات اتخاذ از هدف و است ارعاب و ترسسازمان در تصمیمات کلیه و است گیرنده تصمیم منافع

. شود می اتخاذ مدیر شخص توسطخواهانه-  ۲ خیر استبدادی سبک۳ : ای-  مشاوره , سبک نظر معموال مدیر سبک این در

, که چرا کند می جلب تصمیم اتخاذ از قبل را دستان زیربیشتر گفته پیش سبک دو به نسبت اطمینان و اعتماد. شود , می گرفته مدیر خود توسط نهایی تصمیم اما است

مشارکتی-  ۴ سبک

1 – – , - مدیریت-  و سازمان پرویز گهر ساسان مهدی پاریزی نژاد ایران , , , ایران بانکداری موسسه تهران دوم چاپ عمل تا تئوری ۱۳۷۳از

چاپ-   – , , ۲ دولتی مشی خط تعیین و گیری تصمیم مهدی سید الوانی , سمت , , انتشارات تهران ۱۳۷۹هشتم

تهران-  – , , , , ۳ دوم چاپ تطبیقی اداری های نظام مهدی سید الوانیسمت , ۱۳۷۷انتشارات

۴ , , , , - اول- چاپ طوسی علی محمد مترجم ژاپن مدیریت سابو اوکتیاصنعتی , , مدیریت انتشارات ۱۳۶۹تهران

۵ , , , - ششم- چاپ اسالمی مدیریت بر نگرشی رضا سید دامغانی تقوی, اسالمی , تبلیغات سازمان انتشارات ۱۳۷۱تهران

۶ , , , , - انتشارات-  تهران هفتم چاپ مدیریت اصول علی رضائیان۱۳۷۴سمت,

۷ , , , - پارسائیان-  علی مترجمان سازمانی رفتار پی استیفن رابینز , صفار , , , انتشارات تهران جلد سه هر اعرابی محمد سید ۱۳۷۸و

۸ , , , - پارسائیان- علی مترجمان سازمانی رفتار پی استیفن رابینز , , , های پژوهش دفتر تهران جلد سه هر اعرابی محمد سید و

۱۳۸۰فرهنگی , ۹ , , - چاپ- مدیریت جامع فرهنگ دیگران و السادات شمس زاهدی

, طباطبایی , , دانشگاه انتشارات تهران ۱۳۷۹دوم۱۰ , , , , تهران- – پنجم چاپ انسانی منابع مدیریت اسفندیار سعادت

, سمت ۱۳۸۰انتشاراتپاپ-  – – , , ۱۱ سازمانی رفتار مدیریت کنت بالنچارد و پال هرسی

,   کبیر , , امیر انتشارات موسسه تهران ۱۳۷۵یازدهم۱۲ – , , علمی- نشریه یار پژوهش تابان آفتاب سرزمین افسانه

, , دفاعی صنایع تحقیقاتی و آموزشی موسسه انتشارات خبری, ۱۲شماره زمستان , ۱۳۷۷تهران