اقدام پژوهی و کاربرد آن در آموزش و تدريس دبيرخانه...

اقدام پژوهیو

کاربرد آن در آموزش و تدريس

پرورش و آموزش تحقيقات شورای دبيرخانهتهران شهر

تعالی باسمهمقدمه

درمياپژوهشروش هاياشاعةوآموزشازپرورشوآموزشكاركنانومعلمانن

فرهتوسعةبهكهاستفرصت هاييجملهخواهدمنجرآموزشينظامدرپژوهشنگ

شدپژوهشگاهمطالعاتآموزشوپرورپژوهآموزش هايگسترشباهمزمانشسسايرنيازهاي،تخصصيحوزه هايدرش

نداشتدورنظرازرامعلمانازجملهطوحطبااخيرساليانطيدرويژهبهاسته

اقدام پژوهيدورةگستردةاجرايوراحيتوانستهباهمكاريسازمان هايآموزشبرارامناسبيفرصتاستان ها،پرورشوفراهكاركنانسايرومديرانومعلمانيابزاعنوانبهراپژوهشبتوانندتاسازدم

گيرندبه كارآموزشخدمتدرسودمندريبرگزاريدورةاقدام پژوهيهمراهبااج

موفزياديحدتاپژوهندهمعلمبرنامةرايمداسطحدرپژوهشفرهنگتوسعةبهق

اگرديدهمديرانومعلمانمياندرورسپيونددراقدام پژوهيپيداستآنچهست

ومي يابدمعنامعلميمهارت هايسايرباكهاستفرديپژوهندهاقدام پژوهمعلم

همزمانازمهارت هايپژوهشدرعملوديگرمهارت هايمعلميبرخورداراست

هNاي معلمNان در همNة بنNابراين تكيNة متعNادل بNر توسNعة مهارت توانNد تحقNق NانديشNة ابعNادN ، نيNاز نظNامN آموزNشNي اسNت وN مي

معلNم فكور Nو پژوهندهN را براي مNدارس ماN عمليN سازد . در راسNتای دبيرخانNه سNازمان آمNوزش و پNرورش شNهر تهNران

بهبNود مهارNتهNای پژوهNشNی در ميNان معلمNان اقNداNم بNه NتهيNه Nاين NدNنNتوانNد بNاNرNا افNت NتNسNوده اNنمN یNآموزشN هNوعNمNن مجNاNمک Nتی االNح

بصNورتN خNود NآمNوز NدNر مسNير تNوسNعهN Nدانش NپژوهشNی خNود گNاNم بNرNدارNنNد N. محتNوNای اين NمجوNعNه عNمNدتا NبرگرNفتNه از کتNاNب اقNدام

پNژNوNهی رNاهNبردNی بNرای NبNهبNود تNدريNس و NآمNوNزNش اثNر منتNشNره ازسNوNی پژوهNشNگاه مطNاNلعNات آNمNوNزشN و پNرورNش NاسNتN کNهN توسNط

. Nاست Nف شدهNاليNت Nن ايشانNراNاNو همکN یNاکNرضا سN NترNدک تهيNه اين مجموعNه نNيز بNا نظNارت و کوشNش آقNای دکNتر رضNا سNاNکی و NپشNتNيبانی آقNايNان اسNدی NگرمNاروNدی و کرمانشNاهی تهيNه شNده اسNت کNه اNز زحمNاتN ايNشNان تNشNکرN و قNدردانی می

گردد .

اول فصل

فصل • اين مطالعة از پس رود مي انتظاربتوانيد:

•1 ). دهید توضيح را پژوهنده معلم مفهومرا( 2• معلمان پژوهشي هاي نقش و بیان سطوح

نمایید .اثربخشمطرح( 3• تدريس تدارك در را پژوهش نقش

.سازید•4. برشماريد( را معلمان پژوهشي نقشهاي ايفاي نحوةبرای ( 5• مفید آموزشی پژوهش چند های یافته به

نمایید . اشاره تدریس

اقدام،پژوهیهمهبرایضروریفعاليتی

( پژوهي اقدام درعمل) در پژوهش سازنده رويكرديعرصههاي در كارورزان تواناييهاي گسترش جهت . پرورش و آموزش حوزة در است شغلي مختلفبهبود و اصالح جهت در اساسي گامي انديشه اين نيزمشاركت و تواناييها بر تكيه با كه ميشود محسوب . كاركنان همة رويكرد اين با ميرسد ثمر به عموميجهت در فكور و سازنده عنصري عنوان به ميتوانندآموزشي محيطهاي در آنها وحل مسائل شناسايي

به و . سازماندهي شوند گرفته کار كار ماهيت اما ، معلمان تدريس برای را پژوهی اقدام از استفاده

است . ساخته ضروری سايرين از بيش

؟ کيست پژوهنده معلمتدريس • مشکالت و مسائل حل راستای در که است معلمی پژوهنده معلم

هنرمندانه و کند .فکورانه می عمل پژوهی اقدام روش به عنايت باديدگاه • از پژوهنده محمودمهرمحمدي معلم : دكترپژوهنده • فكور [1]معلم كارگزار جسارت [2]يا كه است از عدولكسي

از كم دست يا بوده دارا را معلمي حرفة شدة شناخته رويههاي يا قواعدقابليVت و كالس تعديلتوان ويژة و خاص موقعيت و شرايط تناسب به آنها

. اصطالح به قالب يا نخست قالب در چنانچه است برخوردار خود درسدر عدول و نموده عمل تولستوي لئو انتظارات چارچوب در كند، عمل

قالب يا دوم قالب نمودن اختيار انتظارات تعديلصورت چارچوب در . قالب در عمل با پژوهنده معلم روي هر به است برداشته گام جيمز ويليام

ميرساند تعديليا عدولراهبرد ظهور منصه به را شناخت و شعور اين ،از پيچيدهتر بسيار آن كارگزاران و عامالن تكليف و تربيت و تعليم قلمرو كهو علت روابط يا عام قانونمنديهاي انقياد تحت سادگي به كه است آن

. درآيد تعميمپذير معلولي•

[1] teacher Researcher•]2 [reflective practitioner

عام مفهومی پژوهنده معلم

اندرکاران دست همه برای پژوهی اقدام فعاليتاين . بنابر است ضروری پرورش و آموزش امرعرصه در که است کسی هر کار پژوهی اقدامدارد . سروکار آموزان دانش با و تربيت و تعليماست عام مفهومی پژوهنده معلم ترتيب این بهدر ... را و معلمان ، مشاوران ، مديران همه کهبواسطه معلمان حال هر به اما گيرد می برديگران از بيش ، آموزان دانش به نزديکی

هستند . پژوهی اقدام انجام به نيازمند

های زمينه با ای حرفه ، معلمیگوناگون

مهارتهاي • و دانش از متشكل حرفهاي معلمي . تدريس براي بايد معلم يك است گوناگونرا دانشها از مجموعهاي همزمان مطلوب،

تركيب مسير در تا بياميزد درهم هنرمندانه بهطوردر و طراحي اثربخش تدريسي آنها بهكارگيري و . براساس آموزشي اهداف كند ارائه درس كالس

. مييابند تحقق امكان فعاليتي واقع چنين درطيف مفهومي تعامل با معلمي حرفة

. مي گيرد شكل دانش ها از متنوعي

حرفه ( 2 در پژوهش سطوح معلمي

شانون • و گوناگون( 1993 )[1]پاترسون اشكال در معلمان ميدارد اظهار . ميكنند برقرار پيوند پژوهش و با دانش توليد فرايند در آنها ابتدا

خود عمل بهبود براي نظريه اي تا مي كنند مشاركت اطالعاتكنند تدريس . تدوين پژوهش، يافته هاي براساس آنكه ديگر

. درمي آورند اجرا مرحلة به و طراحي را اقدامات خود اينمي شود آموزش بهبود و توسعة به تكيه .منجر بدون معلمان

نخواهند خود حرفه اي مهارت هاي توسعة به قادر پژوهش برقرار بود. نقد معرض در زيادي تجربههاي پژوهش از استفاده با

. ميشود ميسر آگاهانه تصميمگيري و معلمان ميگيرد به پژوهشتغيير كنند، درك را بهبود و تغيير به نياز تا مي كند كمكتدريس بر را آن اعمال تأثير و دهند سامان را ثمربخشي . به معلمان تا مي كند ايجاد فرصتي پژوهش بگيرند اندازه شيوه هاي و دانش آموزان مورد در اطالعات از جديدي دنيايتوليدات بر تكيه بدون كه موضوعاتي يابند دست تدريس

مي شوند درك مشكل باردين، ) پژوهشي از نقل (. 2003به•

[1] - Patterson & Shannon

آموزشی ( 3 تحقيقات سطوحترسيم( 1379مهرمحمدي )• آموزشي تحقيقات حوزة در را پژوهشي سطح سه

ميكند:

: يادگيرندگان سطح در تربيتي و آموزشي تحقيقات اول : سطحسطح • گستردهترين و بنياديترين تربيتي، و آموزشي پژوهشهاي از سطح اين

. از سطح اين اساسي هدف ميآيد شمار به عرصه اين در پژوهشها ازآموختن و دانشآموزان در كاوشگري و كنجكاوي روحية تقويت تحقيقاتآنها به مجهول كشف و مسئله حل مهارتهاي يا پژوهشي ضروري مهارتهاي

است.• : معلم سطح در تربيتي و آموزشي تحقيقات دوم : سطحدر • معلمان ساختن درگير تربيتي، و آموزشي پژوهشهاي از سطح اين در

. رسالتهاي موفقيتآميز ايفاي در معلم دارد ضرورت پژوهشي فعاليتهايو جديد دانش كسب در و كند پژوهش به دست است مكلف خود حرفهاي . يا معلمان كه موقعيتي چنين به دستيابي با باشد داشته نقش حرفهاي معتبرپژوهشي قابليتهاي و توانايي از نيز تربيت و تعليم اصلي كارگزاران

بخشند، – سامان را يادگيري ياددهي امر بتوانند آن به اتكا با و باشند برخوردارو مييابد ارتقاء اميدواركننده مرتبهاي به تربيتي و آموزشي پژوهشهاي نظام

. ميآيد پديد بالندگي و كمال سوي به نظام اين سير در عطفي نقطة

آموزشی ( 3 تحقيقات سطوح• : سطح در تربيتي و آموزشي پژوهش هاي سوم سطح

دانشگاهي:دانشگاهي • يا علمي سطح تربيتي، و آموزشي تحقيقات از سطح سومين

. شناختهشدهتر ديگر سطوح از پژوهشها از سطح اين ميشود ناميدهتربيتي و آموزشي تحقيقات كه پرسش اين به پاسخ در i نوعا و است . از دسته اين ميشود اشاره پژوهشها از سطح اين به چيست،

است؛ آن كالسيك معناي به پژوهشگران فعاليتهاي حيطة در پژوهشهاآنها هدف پذيرد، انجام آن غير در خواه و دانشگاهي محيطهاي در خواهو كم و عام قانونمنديهاي عنوان به متغيرها بين موجود روابط كشف

. است تعميمپذير بيش• . دارد بارزي پژوهشي نقش معلم مذكور، سطوح و مطرحشده مباحث در

مطرحشده مباحث ميان از معلم پژوهشي متعدد نقشهاي واقع در. ميشود اشاره آن به بيشتر بعدي بخش در كه مينمايد ظهور

شده • ارايه پژوهش سطح سه اين انجام گستردگی بعد صفحه شکل دراست :

معلمان

يادگيرندگا

ن

سطح سوم

سطح دوم

سطح اول

سطوحپژوهشآموزشی

دانشگاهي

علمي

معلم (4 پژوهشي نقش هاي

حوزههاي • تركيب كارساز فرآيند معلمي، حرفة در پژوهشمشكالت و مسائل با مواجهه در تدريس دانش متعامل . پژوهش، از بهرهگيري با ميباشد درس كالس در موجوداهداف تحقق مسير در دانشآموزان مشكالت و مسائل . معلم ميشود چارهجويي آنها رفع براي و بررسي آموزشيفرهنگ ايجاد لزوم به عنايت با تدريس مسير در همچنينمسئله فعاليتهاي از مجموعهاي دانشآموزان در پژوهش . اينگونه تدارك ميآورد در اجرا مرحلة به و طراحي را محورمفهوم از معلم شناخت مستلزم پيشتر فعاليتها، از

آن با مرتبط فعاليتهاي پيشبيني در وي توانايي و پژوهشدر. معلمي وظايف اعمال با معلمان كلي بهطور ميباشد

: مينمايند پژوهشي نقش ايفاي زير چندگانة مسيرهاي

يافته هاي .1 به كارگيرندة:) دانش ) مصرف كنندة پژوهشي

از • استفاده با معلمان مرحله اين در i عمدتا كه عالمانهاي و پژوهشي كوششهاي

مسير است، گرفته انجام ديگران توسطآن در و شناسايي را تدريس از اميدواركنندهاي

. برميدارند گام

پژوهشي • يافته چند به اشاره . كند كمك نقش اين بيشتر فهم به :ميتواند

پژوهشي . يافته هاي به كارگيرندة:) دانش) مصرف كنندة

•« نام به كتابي كه وقتي شصت، دهة اواخر در« پيگماليوندر . چنين كتاب نويسندگان شدند مبهوت معلمان شد، منتشر درس كالس

كه كردند دانش آموز مطرح ازتوانايي هاي معلم كه انتظاري ) انتظارات ) اين بودن واقعي غير يا واقعي به بي توجه دارد

مي گذارد تأثير مدرسه در او پيشرفت چگونگي و ) در نتال روزو( 1968جاكوبسون، موفقيت انتظار انگيزش، در حال عين در و ،

. معلمان بعد، به كودكستان از است مؤثر نيز دانشآموزان نفس عزتدر كه دارند انتظار و ميدانند بقيه از تر هوش با را شاگردان از بعضي . معلمان كه نظري هرچند باشند داشته بهتري عملكرد بقيه با مقايسهاما دارد، بستگي او عملكرد به حدودي تا ميكنند پيدا كودك مورد درنيز اجتماعي قالبهاي تأثير تحت نگرش اين است ممكن حال عين در

سايي، ) يا ترجمه ديگران، و سن ما پژوهش (.488، 1370باشد اينبه آموزشي غير عوامل برخي كه مي كند صورت مطرح

. دارد خود تأثير تحت را معلمان تدريس ناعادالنة ولي مؤثر

پژوهشي يافته هاي به كارگيرندة:) دانش) مصرف كنندة

عنوان »• تحت كه ديگري تحقيق درس در كالس در برابر مشاركت« [1]فرصت باعناوين تحت دانشآموزان به زدن برچسب كه گرديد مشخص گرفت، انجام معلمان . تحقيق اين نتيجة ميدهد رخ كالسها در مداوم و ناآگاهانه كه است جرياني مختلف،

ميدهد در نشان را متفاوتي راه هاي خود، پيش داوري از متأثر معلمانمي گيرند پيش مختلف شاگردان با رفتار. ارتباط پانزده از تحقيق اين در

. در رفتار آن ميداد نشان كه بود تحقيقاتي نتايج از برگرفته رفتار هر شد استفاده . از برخي هرچند است مؤثرتر دانشآموزان يادگيري رشد و تحصيلي پيشرفت i اصال يا معلمان اغلب ولي هستند، شده شناخته و واضح i كامال معلمان براي رفتارهامتفاوت رفتارهاي بروز متوجه i اصال يا و نميدهند بروز درس كالس در را رفتارها ايننسبت خود پيشداوري تأثير از يعني نيستند؛ مختلف بظاهر شاگردان به نسبت خود

. ندارند آگاهي شاگردان دانشآموزان به از سوال نحوة از ، پرسيدن حمايتآنها ، دانشآموزان پاسخهاي به دانشآموزان ، توجه پاسخ نحوه از به و تعريف استناد

آنها . نظريات پژوهش اين براساس است بوده پژوهش اين انجام محورهاي جمله ازدر تدريس ظرافت هاي به معلم كم توجهي به دليل دانش آموزان از برخيايجاد در gعمال معلمان اين رو از و مي گيرند قرار توجه مورد كمتر كالس

مي مانند ناكام آموزشي برابر ابعاد. فرصت هاي از آشنايي با آنها درحاليكهبهبود توجهي قابل نحو به را آموزشي كيفيت توانستند تدريس مسير در خود رفتار

بهرنگي، ) ص 1371بخشند ،143 .)•

[1] - Equal opportunity The classroom


•( ميكند،( 1373منادي گزارش معلمان نيز كه اطالعاتيدر مي دارند، دريافت دانش آموزان ويژگي هاي از

مؤثر دانش آموزان به نسبت آنها تدريس تدارك نحوهغير است. اطالعاتي مطالعه مورد معلمان به تحقيق يك در

. در شد داده دانشآموزان از برخي هوشي درجه از واقعيو گرديد گزارش واقعي سطح از باالتر آنها هوشي درجة واقعكار دانشآموزان از مثبتي و مناسب تصور با معلم الجرم . بر مبتني كه مثبت تصور اين داد ادامه و شروع را خوداين تحصيلي پيشرفت بر بود واقعي غير اطالعات كسبمدتي از پس دانشآموزان اين و گذاشت تأثير دانشآموزان

. گرفتند قرار كالس و مدرسه بهترينهاي شمار در


متفاوت( 1373ساكي )• اسنادهاي تأثير به خود مطالعة در نيزدانشآموزان تحصيلي موفقيت و شكست علل از معلمان

. پژوهش اين نتايج براساس ميكند كه اشاره معلمانيبيشتر را دانش آموزان تحصيلي موفقيت و شكست ) ( نسبت معلم توان از بيرون بيروني عوامل به

موفقيت و شكست كه معلماني با مقايسه در دهند،توانايي كنترل در gعمدتا را دانش آموزان تحصيليو دارند كمتري موفقيت تدريس در مي بينند، خودتجربه را بيشتري تحصيلي افت آنها دانش آموزان

بر مي كنند. مؤثر عوامل كه هنگامي معلمان واقع دركمتري كوشش i عمال ميدانند، خود كنترل از خارج را تدريس . به i عمدتا نتيجه اين ميآورند عمل به تدريس بهبود براي راو شكست علل مورد در معلمان متفاوت نگرشهاي واسطة

. ميشود حاصل دانشآموزان تحصيلي موفقيت

توانند می آموزان دانش همهبگیرند یاد

را • آنچه ميتوانند دانشآموزان اكثر كه اعتقاد براين مبتني تازهاي روشبگير ياد بياموزد آنان به بايد »نمدرسه عنوان تحت حد د، در يادگيري

. [1]تسلط از« گوناگوني ترجمانهاي حاضر حال در است يافته گسترش . اساس را انديشه اين موارد اين همة دارد وجود تسلط حد در يادگيري روش

كه ميدانند و كار باشد، الزم نظم با و هشيارانه تدريس روش اگردانش آموز كمك به موقع به مشكالت با برخورد هنگام اگر

در را مطلب يادگيري براي الزم وقت دانش آموز به اگر و بشتابيمسنجش براي روشن مالك نوعي اگر هم چنين بدهيم، تسلط حد

باشد، داشته وجود مي دانيم تسلط حد در يادگيري ن گاه آآنچهيادگيري از بااليي سطح به توانست خواهند دانش آموزان اكثريت

. آيند نايلكمي • تعداد است، زمينه اين در كوششي كه آموزشگاهي يادگيري نظرية

يادگيري در افراد تفاوتهاي از بزرگي قسمت ايجاد سبب كه را متغيربا اگر كه هم به وابسته متغير سه ميكند؛ معرفي ميشود، آموزشگاهييك سمت به شد خواهند قادر آموزشگاهها شود، توجه آنها به الزم دقت

: . عبارتند متغير سه اين بردارند قدم اشتباه از خالي آموزشي نظام•

Mastery Learningـ [1]

یاد توانند می آموزان دانش همهبگیرند

پيشنيازهاي الف(• بر دانشآموز تسلط ميزاننظر مورد يادگيري به مربوط

يادگيري ب(• براي دانشآموز كه انگيزشي ميزان) باشد ) داشته ميتواند يا دارد

و پ(• شرايط با آموزشي روش تناسب ميزاندانشآموز ويژگيهاي

دربرگيرندة به نظريه اين مشخص، طوربازدههاي و آموزش دانشآموز، ويژگيهاي

. است يادگيري

يادگيري نظرية مهم متغيرهاي آموزشگاهي

توانند می آموزان دانش همهبگیرند یاد

موضوع • اين در موجود مفاهيم درك با معلمان از بسياريپيشرفت اثربخش، تدريس اجراي و طراحي با توانستهاند

فراهم خود دانشآموزان براي را مناسبتري تحصيليسيف، ) ترجمه بلوم، (.1363آورند

می • آموزان دانش همه که باور اين پذيرشبا توانند می معلمان همه و بگيرند ياد توانندو آموزشی ،تفاوتهای تدریس ريزی برنامه ( یا آموزان دانش همه و کنند کم را تحصيلی ) حد در درجه به را آموزان دانش همه تقريباو تدريس تحقق مبنای برسانند یادگیری تسلط

است . اثربخش مدرسه

آموخته » درماندگي مفهومشده« [1]شده

موضوع • . اين است شده كشيده تصوير به پژوهشگران توسط حدودي تا درماندگی نيزشده . آموخته است خود از درك حالت منفي ترين مفهوم معرف و این تعليم حوزة در

. آنها نمي دانند مرتبط پيشرفت با را كوشش كه مي كند اشاره يادگيرندگاني به تربيت . نمي يابند دست موفقيت به دهند انجام كاري هر مي كنند فكر كه هستند يادگيرندگاني

سليگ من وسيلة به ابتدا هستند فرد رفتار از مستقل رفتار پيامدهاي كه موضوع [2]اين(1975 . عنوان( به را آموخته شده درماندگي مفهوم سليگ من گرفت قرار پژوهش مورد

او كنترل در رويدادها اينكه بر مبني فرد اعتقاد نتيجه در اغلب كه ويژه اي حالت . آن در كه تجربه رشته يك از بعد ديگر، سخن به كرد تعريف مي شود، ايجاد او در نيستند،نتيجة و رفتار كه مي آموزد آزمودني نمي كند، تغييري او رفتار نتيجة در فرد پاسخ هاي

سيف، ) هستند مستقل يكديگر از او (.1375رفتارضربة • معرض در كه سگ هايي آموخته شده، درماندگي به مربوط اوليه آزمايش هاي در

) ( از هيچ يك كه آموختند بودند، گرفته قرار اجتناب قابل غير الكتريكي شوك برقياين ها جز و پريدن رفتن، راه كردن، پارس دادن، تكان دوم جمله از آنها، پاسخ هاي . در كه شدند داده قرار موقعيتي در سگ ها اين كه وقتي بعد نمي شود شوك قطع سببآن و طرف اين به كمي ابتدا سگ ها مي شد، شوك قطع باعث مانع يك انداختن آ ن . بيان به كردند شوك تسليم را خود منفعل طور به و كشيدند دراز بعد و رفتند راه طرفو دادند دست از را دادن پاسخ انگيزة ناپذير، كنترل صدمه تجربة از پس حيوانات ديگر، . در پاسخ ها از يكي اگر حتي اين، بر افزون گرفت اضطراب و افسردگي را آن جايناتوان است، مؤثر پاسخ آن اينكه يادگيري در حيوان بوده، موفقيت آميز مشكل رفع ( . همان. داد قرار تأييد مورد را باال آزمايش يافته هاي انسان ها با بعدي پژوهش هاي بود

(.377-378صص •

Learned helplessness ـ[1]Seligman ـ]2[•

پيامدهاي و رواني فشار موضوعطبقه بندي كالس هاي در را آن

شدهدر( 1372كديور )• را آن پيامدهاي و رواني فشار موضوع ،

. نتايج داد قرار مطالعه مورد شده طبقهبندي كالسهايكه است اين بيانگر تحقيق طبقه بندي اين

از استفاده و مدارس در دانش آموزان» « » ناتوان » و توانا تبيين برچسب هاي در را آنها

» اشكال» دچار خود زندگي رويدادهاي از مناسب . در قرارگرفتن با دانش آموزان يعني است كردهاين به مرور به كنترل قابل غير شرايط برابرو موفقيت كنترل در كه رسيده اند نتيجه

. با نتايج اين نداشته اند نقشي خود شكست هايبه زمينه اين در كه متعددي تحقيقات يافته هاي

هماهنگ آمده، است. عمل

رفتار بر ناكامي تأثير

به • زمينه اين در ديگري رفتار پژوهش بر ناكامي اردك تأثير يك . تعداد كه دادند قرار آكواريمي در را اردكماهي يك ميپردازد ماهي . به ماهي اردك وقتي بودند شناور آن اطراف در كپور ماهي زياديماهيهاي و او ميان كرد، عادت خود اطراف در غذايي ذخيرة وفور . شد گرسنه ماهي اردك وقتي دادند قرار شيشهاي ديوار يك ديگربه سرش مدام ولي برساند كپور ماهيهاي به را خود كرد سعي . يافت شدت غذا به او نياز اول وهلة در كرد برخورد شيشهاي ديواردست كپور ماهيهاي به كرد تالش پيش از سختتر ماهي اردك وكافي. اندازة به هدف به وصول در مكرر شكست باالخره، ولي يابدماهيها خوردن براي ديگر كه طوري به گرديد، او ناكامي موجب . و برداشتند را شيشهاي ديوارة وقتي واقع در نكرد كوششيكردند، شنا به شروع ماهي اردك اطراف در دوباره كپور ماهيهاي . نگرفت صورت اردكماهي طرف از هدفنگري فعاليت هيچ ديگرداشت قرار خوراكي وفور ميان در حاليكه در ماهي اردك باالخرهبند، ) عالقه ترجمه بالنچارد، و هرسي سپرد جان گرسنگي شدت از

ص 1377 ،28 .)

يافته هاي معلم . 1 به كارگيرندة:) دانش ) مصرف كنندة پژوهشي

برخي • روشنگر تحقيقات از دسته اين N آموزشي آسيب زاي رفتارهاي

رخ آموزشي محيط در كه است پرورشيتحقيقات. اين نتايج از آگاهي مي دهندو آموزشي رفتارهاي بازنگري امكان

. مي كند فراهم را آن اصالح

همواره • که داريد نياز معلم بعنوان اين بنابرهای يافته ترين تازه اساس بر را خود دانش

نماييد . روز به خود شغل به مربوط پژوهشی

به .2 پژوهش مدرس عنوان به معلم دانش آموزان

پژوهش، • موضوع خصوص در معلم نقش روش دومين آموزش. پژوهش است دانشآموزان اغلب به با محور پژوهش تدريس

. - خالقيت و كنجكاوي است سازگار يادگيري ياددهي رويكردهايتوسعة پژوهش روش بر مبتني تدريس مسير از دانش آموزان . برنامة از محور پژوهش تدريس مي رسد باروري به و مي يابد . كه تعريف اين با مي گيرد سرچشمه مسئله حل بر مبتني درسيسپس مي شود، پيش بيني دانش آموزان حركت براي كار مقدماتشده مطرح مسائل حل و بررسي به خود معلم، راهنمايي با آنهامي باشد، شده پيش بيني درسي برنامة محتواي از برگرفته كه

مي پردازند. سازمان • بايد معلم تدريس، در محوري پژوهش رويكرد تحقق براي پيداست

. مسئله حل كند اجرا و طراحي را آن با خالقيت [1]متناسب يا آفرينندگي وعناصر [2] مييابند، تحقق پژوهش مبتني تدريس روش طريق از i اصوال كه

. ميباشند رويكرد اين اصلي•

Problem Solvingـ [1]•]2[ -Creativity

اکتشافی يادگيری روش مراحل• 1 ): اكتشافى هاى روش دادن توضيح و يادگيرندگان ساختن آموزش آماده آغاز در

چه درس طول در كه بگويد يادگيرندگان به بايد معلم اكتشافى، يادگيرى براى . آماده ها فعاليت انجام براى را آموزان دانش بايد همچنين دهند انجام بايد كارهايى

:آندرز كند. است داده توضيح زير نحو به را اكتشافى آموزش مهم هاى شيوهكسب. • اكتشافى يادگيرى به مربوط درس هدف كه بگويد يادگيرندگان به معلم الف

. است مستقالنه تفكر و پژوهش انجام هدف بلكه نيست، تازه اطالعات• . بپرسد. سؤال يادگيرندگان از آفرين مسئله يا ابرانگيز yمعم موقعيت درباره معلم ب

نبايد هم معلم و باشد داشته وجود درست gمطلقا جواب يك تنها نبايد سؤال اين براى. بدهد توضيح را سؤال جواب كار آغاز همان در

دانش. • معلم، سؤال به دادن پاسخ براى موردنياز هاى داده آورى جمع ضمن در ج . بايد معلم بپرسند سؤال معلم از راهنمايى كسب براى تا بشوند تشويق بايد آموزان

. بدهد جواب شكل بهترين به را آموزان دانش هاى سؤال خود توان yحد تا•2): معمyابرانگيز موقعيت موقعيت ارائه معلم اكتشافى، آموزش از مرحله اين در

. بايد آفرين مسئله موقعيت ارائه دهد مى قرار يادگيرندگان اختيار در را ابرانگيز yمعمشناختى تعادل عدم حالت او در و كند جلب خود به را آموز دانش كه باشد اى گونه بهجواب. به رسيدن و الزم اطالعات كسب در يادگيرنده توفيق موجب امر اين بيافريند

. بود خواهد مسئله

گرى (3• آزمايش و ها داده يا اطالعات آورى جمع: جمع به يادگيرندگان مرحله، اين دربه آزمايش انجام و ها سؤال يا سؤال به دادن پاسخ براى نياز مورد اطالعات آورى . معلم، از پرسش طريق از اطالعات آورى جمع پردازند مى ذهنى يا عينى صورت

. است پذير امكان آن مانند و مطالعه تفكر،

اکتشافی يادگيری روش مراحلدادن (4• توضيح و سازى داده :فرضيه و اطالعات آموزان دانش آنكه از پس

موردنظر پديده درباره را ضرورى هاى آزمايش و كردند گردآورى را ضرورى هاى . مرحله اين در رسد مى فرضيه ساختن و توضيحات ارائه به نوبت دادند، انجام

تأييد و تشويق مورد را آموزان دانش پيشنهادى هاى انديشه تمام معلم كه است. دهد مى قرار

هاى • انديشه براى كه است آن اكتشافى آموزش از مرحله اين در معلم نقشتشويق آنان بين در را ها انديشه آزاد تبادل و شود قايل احترام آموزان دانشهاى. انديشه و عقايد تا بپرسد هايى سؤال آموزان دانش از تواند مى البته كند

. بياورند توجيهى داليل آن براى و سازند مستند را خود•5): اكتشاف فرايند كه تحليل است اين اكتشاف فرايند تحليل از منظور

تحليل و تجزيه به منجر كه دهند انجام را هايى فعاليت معلم كمك به يادگيرندگان . دانش از تواند مى معلم منظور، اين براى بشود خودشان فكرى فرايندهاى

رسيدن و تفكر ضمن در كه دريابند و بازگردند خود انديشه به تا بخواهد آموزان . تواند مى جمله از كردند طى را فكرى مراحل چه مسئله يا معمVا جواب به

توضيحات: بعضى چرا رسيد؟ ذهنتان به روشن توضيحات اولين زمانى چه بپرسدآيادر كنارنهاديد؟ i Vكال را توضيحات بعضى چرا داديد؟ ترجيح ديگر بعضى بر را

شد؟ تغييرات اين سبب چيزى چه داديد؟ تغيير را عقايدتان درس ...جريان و خانی) • حسین هادی

/http://www.qabas.org/marefat/archive/117/03.htm)

مدرس .2 عنوان به معلمدانش آموزان به پژوهش

•( جاويدي طاهره و وركي مؤلفه هاي ( 1376شعبانيروش بر مبتني فعال حل تدريس

: مسئله نمودهاند معرفي شرح اين به رايادگيري؛( 1• براي كمك آماده سازي و مسئله با دانشآموز كردن مواجه

مسئله تعريف در وي بهفعاليت؛( 2• از فرآيندي بر حلهاي تأكيد راه پيشنهاد پرسش، و گفتگو

دانشآموزان سوي از اطالعات و احتمالي گردآوري•3: پيشنهادي( حل راه به ارزيابي در معلم دربارة راهبري نتيجهگيري

مشابه موقعيتهاي در آن از استفاده امكان و راهحل تأثيركاوشگري • تدريس راهبردها الگوي مسئله حل رويكردهاي با متناسب نيز

. است شده تدوين آن براي كاوشگري آموزش ميكند ارائه معلمان براي را . شلنكر شوند كشانده علمي تفكر جريان به مستقيم بهطور دانشآموزان تا

علم،( 1976) از فهم افزايش موجب كاوشگري آموزش كه ميدهد گزارش . ميشود اطالعات تحليل و دريافت براي مهارتهايي و خالق تفكر در توليد

به .2 پژوهش مدرس عنوان به معلمدانش آموزان

يادگيرنده اي • ساختن آماده به اعتقاد بر كاوشگري آموزش اصلدارد؛ قرار ساچمن مستقل است نظريه چنين زمينه اين : در

به( 1• شوند مواجه آوري شگفت مسئله با وقتي شاگردان. مي پردازند كاوشگري

و( 2• شوند آگاه خود تفكر راهبردهاي به نسبت مي توانند آنان. يادگيرند را آنان تحليل

به( 3• و آموخت مستقيم به طور مي توان را جديد راهبردهاي. افزود دانش آموزان موجود راهبردهاي

از( 4• دانش آموزان يادگيري و تفكر رشد به جمعي كاوشگريديگر مناسب توضيحات و داشتن ماهيت بودن نوخاسته ، آزمايش

مي كند بهرنگي، ) كمك ترجمه ويل، ص 1370جريس، ،87 ،85.)كنجكاوي • هدايت براي را الزم شرايط تدريس، مناسب طراحي با معلم

مهيا پژوهش انجام نحوه مقدماتي مهارتهاي كسب مسير در دانشآموزان . مينمايد – كمك تحقيقاتي علمي جامعهاي ايجاد به اقدام اين با و ميكنداجتماعي مسائل به ونسبت فكور را دانشآموزان محور مسئله يادگيري

. ميآورد حساسبار

روش در مساله مفهوممساله حل آموزش

پژوهش، • انواع محركه موتور عنوان به موقعيت مسئله به اشارهاز استفاده با آن، با مواجهه در شخص كه دارد تكليفي يابه قادر دارد، اختيار در لحظه آ ن در كه مهارت هايي و اطالعات

نمي باشد؛ مناسب و سريع با پاسخ گويي لحظه آن در او واقع در . است روبهرو مسئله

از • فاصلهاي با طناب دو آن در كه داريد قرار اتاقي در شما كنيد فرضهم به را طناب دو آن كه است شده خواسته شما از و شده آويزان سقف . گرفتن دست در با نميتوانيد كه است گونهاي به طناب دو فاصله بزنيد گرهو بگيريد دست در هم را طناب اين ديگر طناب سوي به رفتن و آنها از يكي . وجود به را مسئله يك شما براي وضعيت اين بزنيد گره هم به را طناب دو . مهم ويژگي بنابراين، كنيد حل را آن بالفاصله نميتوانيد زيرا است، آوردهحل را آن نميتوان ميرسد ذهن به كه پاسخي اولين با كه است آن مسئلهآموخته اصول و دانشها از استفاده مستلزم مسئله كردن حل بلكه كرد،

( . همكاران و مورگان است تازه تركيبي در پيشين ص 1984شدة گفته( 182،يك »اند، بين تفاوت يا تعارض از است عبارت مسئله كلي طور به

» كنيم ايجاد مي خواهيم ما كه ديگري موقعيت و موجود موقعيت(. 515،ص 1375سيف،)

پژوهش .2 مدرس عنوان به معلمدانش آموزان به

با • مواجهه را پژوهش مرحله اولين ديويي جان ( دالور، ميداند ص 1382مسئله در بنابراين( 4،

پژوهش، يا مسئله حل روش بر مبتني آموزشسردرگمي و ابهام نوعي با تدريس در دانشآموزانهدايت و راهنمايي با كه ميشوند روبهرو شناختيرهگذر از و ميدارند بر گام آن رفع مسير در معلم

. ميدهند افزايش را خود آگاهي و دانش روش آنبراي را بيشتري عالقهمندي و انگيزه مسئله حل . يادگيري اين ميكند ايجاد دانشآموزان در يادگيري

. است روشها ساير در يادگيري از پايدارتر


آموزش • طريق از ميتوان را دانشآموزان در مسئله حل توانايي . اكثر در همچنين داد افزايش مسئله با برخورد درست شيوههاياز و كرد طرح را مختلفي مسائل ميتوان درسي موضوعهاي

. يلون قول به اما بپردازند آنها كردن حل به تا خواست [1]دانشآموزانوينستاين )[2]و فعاليت( 1977 سطح باالترين معني به مسئله حل

عنوان به مدارس در معلمان كه معمولي مسائل با نبايد را ذهنيبه و ميدهند دانشآموزان به آموزشي مطالب يادگيري براي تمرين

. ميگويند، وينستاين و يلون كرد اشتباه ميگويند، مسئله حل از آنياد gقبال آنچه تكرار با كه بپرسيد سوال هايي دانش آموزانكه سؤالهايي يعني دهند؛ جواب آن را نتوانند گرفته اند

مي دارند وا انديشيدن به را ) دانش آموزان صص 1375سيف، ،532 – 531 .)

•[1] - Yelon

•]2 - [Weinstein


دانشآموزان، • به ارائه قابل مسائل طبقهبنديتشويق مسئله، حل مهارتهاي آموزشمحدود يادگيرندگان، آفرينندة دستاوردهاي

احترام و خاص موارد به كودكان تجارب ننمودنذكر فعاليتهايي جمله از فردي تفاوتهاي به . مسئله حل روش مسير در ميتواند كه شدهاند

( صص همان، باشند مؤثر آفرينندگي -555و550.)

پژوهشی توان تقويت برای راهبردهاييآموزان دانش

•1 . : ها واقعيت به آنطور ایجادعالقه ها واقعيتمن ) خواست و ميل با که آنطور نه هست که

از ( . شوند شناسايي و کشف بايد باشد هماهنگتعصبي، بي و انصاف روحيه پرورش رو اين

حقيقت وجوي جست به بودن دانش حساس درکند . می کمک مهم اين به آموزان

متفكرانه . 2• شهامت واقعيتها: پرورش پژوهشواقعيتها کردن روشن و کند می روشن را

نباشد . خوشايند افراد برخی برای است ممکنبگويد . را واقعيتها شجاعانه بايد پژوهشگر

بر) ....(. کامپيوتری بازيهای تاثير


متفكرانه . 3• پشتكار است: پرورش گير وقت پژوهشکار يک پيگيری توان بايد پژوهشگر ، نيست چشمگير امادانشمندان . بزرگترين باشد داشته را بر طاقت و وقت

بااليي پشتکار از آنها بلکه نداشتند بااليي هوش اغلببودند . برخوردار

ها . 4• قضاوت در نمودن شكيبايي رويارويي: توانايي دردر ديگران ديدگاههای و ها صحبت و ها پديده بااطالعات . آنها باره در ندهيم بخرج عجله آنها ارزشيابی

کنيم . جمع•5 . فراوان خواندن و : مطالعه به مجهز را ما مطالعه

انجام برای ابزار مهمترين دانش و کند می دانش .... . خواندن و مطالعه و پژوهش ، کتاب است پژوهش

اظهارات نقادانه، ارزيابي براي موثر سواالت طرحو ...نويسنده


باشيم . 6• خوبی شنونده و تشخيص . بينندهکه موقعيتی يك در مثبت هاي جنبه و خطاها

ايد . شنيده که نظری واظهار انديشه يا ايد ديدهكن • گوش مخالف و موافق نظرات در تامل یمبا

بررسي دقت و حوصله با را جديد هاي وديدگاه.یمنماي

کنيم . 7• عادت نوشتن را . به خود خاطراتو بنويسيم . انتقادي از نوشتن انتقادي استفادهنگارش در واژگان

کنيم . 8• استفاده تر تجربه با افراد راهنمايي ازو) ...( مادر و پدر ، پژوهشگران ، معلمان


پژوهش . 9• انجام در درسی مطالب ازکنيم استفاده .خود

باره . 10• در را را خود های انديشهکنيم بيان صراحت به .موضوعات

مباحثه . 11• روحيه در ) تقويت يکديگر باکنفرانس موضوعات باره در درس کالس

کنيم (. مباحثه و بگذاريم

پژوهشگر . 3 عنوان به معلم) معلم پژوهنده (

در • و خود وظايف ايفاي مسير در معلمان نقش، اين دراطالعات و دانش توليد به تدريس دشواريهاي با مواجهه

. ميپردازند عملي موقعيتهاي در كاربرد معلم قابلپژوهشگر يا نقش پژوهنده از وجه اين به اشاره i عموما

. رفع و تدريس سطح بهبود دارد معلمان پژوهشاز بخش اين اصلي هدف تدريس، روي فرا دشواريهايبه معروف مطالعه نوعي مسير از كه است معلمي وظايف . ميرسد سرانجام به عمل در پژوهش يا اقدامپژوهي

كه را مشكالتي و مسائل پژوهش درعمل با معلمانشناسايي مي شود، آموزشي اهداف تحقق از مانعاطالعات گردآوري به آن چگونگي مورد در مي كنند؛اين به و مي جويند چاره آنها حل براي مي پردازند،فرايند تسهيل جهت در مداوم به طور ترتيب

مي دارند بر گام موانع رفع و با .آموزش وجه اين. شد خواهد ارائه بيشتري تفصيل

ساز ( 5 زمينه پژوهشی نقش سه پيوندای حرفه معلمان رشد

پژوهشي • گانة سه نقشهاي كه نيست ترديديسوي از و يكديگر با سو يك از معلمان براياساسي پيوندي آنها مهارتهاي ساير با ديگرتقويت موجبات آنها از يك هر تقويت و دارد . دارد پي در را معلمان تواناييهاي مجموعه

نقش • سه بر تکيه با ای حرفه معلمانرا آموزشی پيشرفت و ،شادابی پژوهشی

سازند . می خود آموزان دانش نصيب


• . متعددي مسيرهاي از معلميدارد حرفة با ناگسستني پيوندي پژوهش . ايفاي با معلم ميشود برقرار پيوند معلمي حرفه با پژوهش ميان

غلبه آموزش و تدريس دشواريهاي بر هم پژوهشي متعدد نقشهايمهيا پژوهشي فعاليتهاي پيگيري براي را دانشآموزان هم و ميكند

مينمايد. ظاهر • دانش آموزان به پژوهش مدرس نقش در معلم زماني

محور، پژوهش تدريس اجراي و طراحي با و مي شودهدايت مسئله حل بر مبتني آموزش مسير به را دانش آموزان

مهارتهاي مي كند. پرورش در اساسي سهمي معلم رويكرد اين بادر – پژوهشي علمي تقويت ساز زمينه و دارد دانشآموزان پژوهشي

. ميباشد جامعهديگران، • عالمانة تالش هاي براساس معلم ديگر، موقعيتي در

. در مي آورد اجرا مرحلة به و مي دهد سازمان را خود تدريستوليدات كنندة مصرف يا بكارگيرنده نقش در معلم رويكرد، اين

خردمندانة – تجارب از و مي شود ظاهر پژوهشي علمي. مي كند استفاده اثربخش تدريس ارائه براي اين پژوهشگران . ميشود وي شغلي ابعاد همة شامل معلم پژوهشي نقش از وجه


ارائه • پژوهشگر عنوان به خود معلم سرانجام و . كوشش هاي با وي موقعيت اين در مي كند نقشنموده، شناسايي را تدريس روي فرا موانع ذهني،مسير آن اجراي با و مي كند ارائه حل راه آنها براي . ظرفيتهاي از معلم نقش اين در مي سازد هموار رادشواري هايي حل و مطالعه براي خود ذهني

سر بر و وي عمل محدودة در كه مي كند استفاده. مي كنند ايجاد ممانعت تدريس و آموزش راه

از كمتر ويژه و بومي موقعيتهاي دليل به كه دشواريهايي . ميباشند حل و پاسخگويي قابل كالسيك پژوهشهاي طريق

مسير • در i كامال را معلمي حرفة موقعيت، سه اينبدون وي كه شيوهاي به ميدهد، قرار پژوهشي فعاليتهايو وظايف انجام از i عمال مذكور نقشهاي ايفاي و پژوهش

. ماند خواهد باز خود شغلي مأموريتهاي

خودآزمايي

در( 1• و معرفي را معلمي شغل حرفهاي ساختار تركيب. نماييد برجسته را پژوهش موقعيت آن

را( – 2• تربيتي آموزشي تحقيقات متفاوت سطوح. دهيد توضيح

مطلوب( 3• ايفاي نحوة و معلمان پژوهشي نقشهاي . برشماريد را آنها

به( 4• پژوهش مدرس عنوان به معلم نقش درپذيرد؟ صورت بايد اقداماتي چه دانشآموزان،

تدريسچگونه( 5• و آموزش با مرتبط پژوهشي يافتههايميكنند؟ اثربخشكمك تدريس اجراي و طراحي به

و( – 6• ذكر را تربيتي آموزشي پژوهشهاي از يكي يافتة. نماييد ارائه تدريس در را آن كاربرد

دوم فصل

فصل • اين مطالعة از پس رود مي انتظاردهید بتوانيد پاسخ زیر سواالت : به

دهید .(1• توضیح را پژوهی اقدام به نیاز و ضرورتتربیتی( 2• تحقیقات در را کیفی و کمی رویکرد تفاوت

. از یک شمارکدام در پژوهی اقدام نمایید بیان؟ است الذکر فوق رویکردهای

•3 ) چه پژوهی اقدام ضرورت برای لوین کرت؟ است نموده ارایه استداللی

بخشد • بهبود را تدریس تواند می چگونه پژوهی اقدام؟

مسايلحلدرکالسيکتحقيقاتضعفالفدرسکالسهاي

مخودوسياستمدارانونظرانصاحبازبسياريکمکنتوانستهکالسيکتحقيقاتکهمعتقدندعلمان

روآنباروزهرانهاکهمسايليحلبهچندانيپژوعاملبايدخودرواينازمعلمانهستندبرو

باشنددرسکالسدرهشرويکرد معلم پژوهنده بر اين مفهوم کليدي استوار

است که رويدادهاي درون کالس موقعيت هايي منحصر بفرد تلقي مي شوند که با تکيه صرف بر

پژوهشهاي کالسيک و دانشگاهي قابل تبيين نيستند.

کم ( 2002هاپکينز ) • را کالسيک پژوهشهاي تاثيراغلب معلمان و داند مي تدريس عمل در تاثيردنياي با کالسيک تحقيقات ميان چنداني ارتباط

نيستند . قائل خود شغليرا • کالسيک تحقيقات مشکل نيز آرتربولستر

مي ذکر معلمان جامعه واقعيتهاي از آنها دوريکند .

گالس • اي جين حرفه معلم ده اطالعات گويد مييک که است تحقيقاتي همه نتايج از موثرتر بسياردسترس در تحقيقات نتايج از است قادر معلم

کند . استفادهوي • همکاران و دانش مرديت اگر گويند مي

مي جراح پزشکان از را پژوهش از حاصل پزشکي . اما نبودند خود کار انجام به قادر ديگر آنها گرفتيماین به که است معلمی کدام ؟ چطور معلمانو تعلیم حوزه در پژوهشی دانش از بخواهد نسبت

؟ کند استفاده تربیت

شالمن ) • و پژوهش (2000النگمن گويند ميمعلمان عمل بهبود به منجر بندرت کالسيک

تغييرات . از فراواني مثالهاي چه گر است شدهتا و گذشته از درس کالسهاي در مدار پژوهش

تغييرات اين اکثر اما است داشته وجود بحال. اند بوده دوام کم و گذر زود

؟ است اینچنین چرا مسايل که تکنيکي عقالنيت روش با تدريس عمل

نسبتا حلي راه با و عادي مسايل نوع از را شغلينيست سازگار کند مي تعريف ( 1987شون . )مشخص

اگر که کند مي مطرح سوال يک با را مساله اينشغل ) ( در عادي غير مسايلي با معلمان کارورزانعمل چگونه ديدگاه اين اساس بر شوند روبرو خود

؟ کرد خواهند و پژوهندگي عنوان تحت را موضوع اين مهرمحمدي

شغلي را معلمي و کند مي مطرح هنرمندانه ادراکادراک از استفاده به ناچار معلم آن در که داند ميقواعد از گاهي رو اين از و است خود هنرمندانهمي تعديل را آنها يا کند مي عدول جسارت با موجود

وی تکنيکي کند عقالنيت بجاي را عملي عقالنيت. سازد مي مطرح

بزرگ استرينگر • پرداز نظريه يک در بعنوانعملي تحقيق کتاب مقدمه در پژوهي اقدام حوزهدانش عليرغم نتوانستم که وقتي گويد مي خودو کالسيک تحقيقات حوزه در بسيار اندوزيآموزشي ،عمل معلم يک بعنوان آموزشي آماريقدم پژوهي اقدام دنياي به بخشم بهبود را خودپيچيده دنياي توانستم ترتيب اين وبه گذاردمبهبودي مسير ودر درک بخوبي را آموزان دانش

بردارم . اساسي قدمهاي آموزشي عمل

پیوند پژوهی اقدام با معلمی حرفهاست خورده

خود • در آموزشي مطلوبيت که آنچه هرمي تجلي اي حرفه معلم وجود در عمال داردحوزه از را خود اعتبار اي حرفه معلم و يابد

کند . مي دريافت پژوهي اقدامآرمان • بعنوان کارآمد و بخش اثر مدارس

انساني نيروي به اتکا با آموزشي نظامهاييابند مي تحقق پژوهنده

مدرسه . سازنده اثربخش معلم باثربخش

سازند می را اثربحش مدارس پژوهنده معلمانمدارس ميزان • بخشي سنجيده اثر كوششي ميزان به

ميتحقق • براي معلمان كه تسلط شود حد در يادگيري

و .) روز آورند مي بعمل آموزان دانش همه براي ، ( .(Rouse & Florian 1996فلوريان

• ، اثربخش مدارس در واقع يادگيري در به دستيابيمدرسه در تحول كليد بعنوان بخش مطرح اثر

باشد . پژوهنده مي ديدگاه معلم براين را خود کار. کند مي مبتني


برعهده فعاليتها بيشترين اثربخش درمدارسمعلمان

. پژوهنده کار بايد که اند پذيرفته عمال آنها استبر را خود

و کنند متمركز يادگيري مفهوم نمودن عملياتيدارند تعهد

هدف مهمترين بعنوان را باال كيفيت با يادگيري كهو

روزن .) نمايند دنبال خود ، Rosen. وظيفه 2005)

مي اثربخش را مدرسه که است مقاصدي چنينسازد.


خصوص (2004رالف ) • در اي مطالعه طياعالم درس کالس در پژوهنده معلمان عملکردتا : آورند مي بعمل ملموسي کوشش آنها د نمو

ايجاد ( 1• آموزان دانش همه براي مثبت انتظاراتبراي را مناسب ظرفيت خود يك هر كه شود

دارند موفقيت كسبهر ( 2• براي آميز موفقيت تجارب كسب فرصت

سازند . مي فراهم را آموزان دانش از يكجدي ( 3 • كار انجام براي را مناسب ي فضا

. کنند مي فراهم آموزان دانش توسط

مدرسه . سازنده اثربخش معلم ب اثربخش

)كنNدي• Kennedy1999را مدرسـه اثربخشـي )مـستلزمايـجادـفرهنگيميداـندـکهدرآنتوـسعهاوـلويتاـولـقرارمـيـگيرد. حرـفهايـمعلـماندرـدرـاينـفرهـنگـمديريـتـاـثـربـخشـگردـشاـطالـعاتـوارـتـباـطاـتـحاكمـاـستــ.فرـاـيـندهاـيبرـناـمهـرـيزيبـصورـتـباـزومـبـادـلهـايتـوـسعهـميياـبدـ.تـخصيصمـنـابعـدرارتـبـاـطروـشنـباـاـهدافـصورـتمـيــپذيرد

ـراـهبـردـهايتNفكNرN باNزNتNابيـ. تـشوـيقمـيـشودو ــ.ـروشـنوـموـثريـبرايــارزشيـابيارـايـهميـگردد


( استراليا كانبراي در آموزان دانش اولياي (2004انجمنمدارس با نيز را ساخته 8اثربخش مشخص ويژگي

است:آموزشي ( 1 رهبري

2 ( معلمان( فکور و اي حرفه معلمانپژوهنده(

يادگيري ( 3 از مثبت و روشن اي فلسفه داشتنبراي ( 4 بازخورد بر مبتني ارزشيابي نظام استقرار

آموزان دانشيادگيري ( 5 برانگيزاننده محيط

فراگير ( 6 درسي برنامهجامعه ( 7 و اوليا مشاركتآنها( 8 از مناسب گيري بهره و منابع كفايت

عناصر( ساير با ه همرا پژوهي اقدام پگیرد می قرار آموزان دانش يادگيري خدمت .در

پژوهش در عمل

توسعه حرفه اي معلم

توسعه برنامه ريزي

توسعه http://cd.enb.gov.nkمنبعمدرسه

يادگيري دانش آموزان

پژوهياقداممفروضاتپاقداممفهومشناسيتبار

ژوهيبر • پژوهی انتقادي » اقدام نظريه فلسفي بستر

است« » « . استوار انتقادي فلسفي ديدگاه ياگويد : مي كه به »ديدگاهي مي خواهي اگر

شناخت به تنها نه بايد ببري، پي واقعيترا اين امكان بايد بلكه باشي، قادر آن

واقعيت آن بتواني كه باشي داشته هم. بدهي تغيير بهبودي جهت در را

ص 1382بازرگان،) ،2» )


ژوهياز اقدام پژوهي• کيفي روشی است .تحقيقاتچه • کمي پژوهشهاي با مقايسه در کيفي پژوهشهاي اما

. ديدگاه در ريشه کمي پژوهشهاي دارند اثبات تفاوتهاييجلوه : positivism ))گرا کند مي حرکت فرض اين با که دارد

طبيعي بسترهاي از مستقل واقعيتي اجتماعي محيط هايزمان طي در که هستند پژوهشگران ديدگاههاي و خود . پژوهشگر هستند مطالعه قابل و ثابت نسبتا وموقعيتهاو عددي هاي داده گردآوري طريق از را دانش ، گرا اثباتداده اين عرضه سپس و ها نمونه مشاهده قابل رفتارهاي

آورد . مي فراهم عددي تحليل به ها


ژوهيگرا • اثبات از فلسفه شناختي معرفت مبناي يك

فراهم آموزشي تحقيقات براي كمي روشهاي . حاليكه در سازد مربوط مي سواالت از بسياري

كمي روشهاي قالب در پرورش و آموزش بهنيستند سنجش .قابل ) )[1]کار. 1991)،هال( 1995

پژوهش ) هاي سنت از متاثر را آموزشي پژوهشنظريات بر تکيه با عمدتا که داند مي تجربيدر شناسي جامعه اخيرا و تجربي روانشناسياز تعميم قابل و کلي هاي قاعده کشف صدد

. است پژوهشي تحقيقات[1] . Carr


ژوهيکيفي • در تحقيقات گرا ريشه اثبات فرا ديدگاه

(post positivism . )است اين بر فرض ديدگاه اين در داردو ساخته فردي تفسيرهاي با اجتماعي هاي جلوه کهبه وابسته بشدت تفسيرها اين و شوند مي پرداختهکرده احاطه را آنها که هستند هايي موقعيت . درک طريق از را دانش گرا اثبات فرا پژوهشگر استانجام و کيفي ابزار از استفاده با و محيطي پيچيدگيهايرا آن مرتب و آورد مي بدست عمقي و جدي مطالعاتدر . را ها پديده گرا اثبات فرا پژوهشگران کند مي اصالحآنها در درگير عوامل مشارکت با و آنها طبيعي بستر

کنند . مي مطالعه


ژوهي

معرفت • موضع يک تفسيري تحقيقاتبر مبتني گرايي، اثبات با متضاد شناختيبه اجتماعي واقعيت که است فرض ايندرآن که شود مي ساخته افرادي وسيله

دارند . مشارکت


ژوهياقدام • که دارد گوناگوني انواع کيفي پژوهش

نگاري . مردم است آنها از مورد يک پژوهيتحليل) ( ، پژوهي مورد ، مردم ميان در حضوربه پژوهش هاي شيوه از ديگر برخي نیز محتوا

هستند . کيفي شيوه


ژوهيپژوهی • )اقدام درعمل کیفی رويكردي (پژوهش

كه جامعنگرو است تالشهايي مجموعه معرفي برايتدريس و آموزش بهبود و تغيير منظور به معلم توسط . با همواره تدريس مسير در معلم واقع در ميپذيرد انجاماز ناگزير آنها حل براي كه است مواجه مسائلي و مشكالت . آمد و رفت اين است ديگران و خود تجربههاي به مراجعهعمل به پژوهش از و پژوهش به عمل از متناوب بهصورتينام به علمي رويكرد يك از سازمانيافته چارچوبي در . منظور به كه رويكرد اين ميپذيرد صورت اقدامپژوهيتدريس اجراي و طراحي براي معلمان تواناييهايي توسعةمؤلفههايي و ابعاد دربرگيرندة است، شده ارائه اثربخش

فصل اين در كه . بیشتراست ميشود پرداخته آنها به

تاریخچهبه • منتسب را پژوهي لوين اقدام طرح کورت و

سال از را دانند . 1944آن مي وي توسطکه • بود معتقد صرفا وي اجتماعي پژوهش اگر

در آنکه بدون ، د گرد دانش توليد به منجرتغيير و بهبودي اجتماعي ليتهاي فعا چرخه

است نرسيده خود مقصود به کند . ايجاد از و جهان شناخت تنها پژوهش هدف وي ديدگاه . باشد مي نيز آن تغيير بلکه نيست آن تفسيرنيل براي نيرومند عاملي را پژوهي اقدام وي

دانست . مي مهم هدف اين به

تاریخچهعمل كورت لوين • تحقيق واژة پژوهی) (واضع حسب اقدام بر را فرايند اين

مي دهد اجراو حقيقت يابي، برنامه ريزي توضيح. برنامه ريزي»• مي شود شروع عمومي ايدة يك به شبيه چيزي با gمعموال

. مي رسد نظر به مطلوب دليل، هر به معلوم عينيyت يك به دست يازيدن . نتيجه، در نيست روشن خيلي عينيتي چنين به دستيابي و تعريف البته،با را ايده هستند، دسترس در كه ابزارهايي كمك با كه است اين قدم اولين

. موقعيت ها، و شرايط دربارة gغالبا كنيم امتحان بيشتري حقيقت يابيدقت . دو برود، پيش موفقيت با دورةبرنامه ريزي اولين اين اگر است لزوم مورد : عينيت آن به چگونه كه جهت اين در كلي برنامة يكي مي آيد پيش مورد . در است عمل قدم اولين به توجه با تصميم اتخاذ ديگري و برسيم

جنگ، اجراي گيرودار در يا اجتماعي مديريت يافتة توسعة خيلي رشته هاي . مي شود برداشته قطعي حقيقت يابي هاي دنبال به دوم قدم اين

: است عمليات رشته چهار تابع خود عمل حقيقت يابي بايستي نخست، . سپس، كرد بررسي شده تعيين پيش از انتظارات به توجه با را شده حاصلقرارداد، استفاده مورد بعدي صحيح برنامه ريزي مبناي عنوان به را آن بايدو » تغيير براي مبنايي منزلة به را آن بعد مرحلة در فرايند، اين ادامة در وبه« حقيقت يابي اين آنكه سرانجام و گرفت؛ كار به كلي برنامة تعديل ( . به مي دهد را جديد بينشي كسب و يادگيري براي فرصتي برنامه ريزها

كاروكميس از ص 1984، [1]نقل ،153 N152.)•

[1] Corr & Kemmis

تاریخچه

مهم لوين • ويژگي سه داراي را عمل تحقيق : از عبارتند كه بودن ، مشاركتمي داند دموكراتيك

علوم و و اجتماعي تغييرات به زمان هم كمكتكرار. اجتماعي با عمل تحقيق حلقه هاي او نظر از

حقيقت يابي به منجر ديگر مراحلي در كامل، دورة . با حلقه ها آن از حلزوني واقع در گردند مي بيشتر

. ط مي گيرد شكل مراحل مجدد يبراي كورت لوين • بيشتر را تحقيق روش نوع اين

بهبود هدفش و كرد وضع جنگ و اجتماعي مسائلانجام اعمال بررسي طريق از شرايط و اوضاع

. بود مناسب تصميم گيري هاي آن دنبال به و شده

تاریخچه

اقدام • جنبش شود گفته اگر که نکنيد تعجبها موقعيت هاو تخصص ها، زبان در پژوهيبخود را اهداف از طيفي تاریخ طول در

است . داده تنوع اختصاص همه اين با :اماکليدي • مفهوم اين با اغلب پژوهي اقدام

که شود مي تفکر تعريف و تفکر بدون عملبرند نمي جايي به راه عمل عمل . بدون با

با و شويم نمي نائل يادگيري به تفکر بدوننخواهيم محيط تغيير به قادر عمل بدون تفکر

ديگران،) , .شد و (2004هوگز

تاریخچه

پژوهی • اقدام اصلی هدف ترتیب این بهاست . عمل بهبود

• ، نيست بيش رويايي ، عمل بدون بينشزمان دادن هدر تنها بينش بدون عمل

تواند . مي که است عمل با بينش استدهد تغيير را ،) جهان نقل 1990بارکر به

،ص ديگران و ورکي شعباني از137 ،1381) .

پژوهش و عمل• » « » اصلي » مشخصة پژوهش و عمل هاي واژه پژوهی پيوند را اقدام

. از است عبارت ويژگي يا مشخصه اين ميسازد وبرجسته روشنبه كه ابزاري و وسيله مثابة به عمل در انديشهها بررسي و آزمون ( و هاتن ميانجامد دانش افزايش و اجتماعي شرايط بهبود

(.1997همكاران،اغلب • در كه است ويژگيهايي از عمل و پژوهش بين پيوند يا تركيب

است بارز و مشهود اقدامپژوهي همكاران )تعاريف و نيف ( 1382مككميس استفان از نقل به را عبارتي ، پيوند اين بر تأكيد و توجه با هم

گارت ) تا مك رابين . » 1982و دو( پيوند با ميگويند آنها كردهاند بيان . ميشود نمايان روش اين اصلي چهرة پژوهش، و اقدام اصطالحو كـار بهبـود براي وسيلـهاي عنـوان به ، عمل حين در نظر آزموناين ... « » كه ميگيرند نتيجه آنها دانش سطح ارتقاء براي ابـزارياقدام . كه موافقيم نظر اين با ما دارد تأكيد اقدام اهميت بر تعريفبه انندهاي برانگيز نيروي و ميشود پژوهش افتادن جريان به باعث . ميدهند انجام آنچه به نسبت اغلب پژوهان اقدام ميآيد حساب

همكاران، « ) و نيف مك هستند عالقهمند و ص 1382متعهد ،28.)

پژوهش و عملتوجه دوم• مركز در را عمل و اقدام بلكه نميشود محدود منفعل مشاهدة به اقدامپژوهي ،

. به كه شوند درگير عمل در گونهاي به محققان كه ميكند ايجاب توجه تمركز اين دارد خودشود . منتهي مدرسه يك در يا خاص كالس يك در تدريس اقدامات بهبود

دمكراتيك سوم• اقدامپژوهي و . [1]، گفتگو از بيشتري ميزان پژوهش شيوة اين استرا تدريس بهبود براي مداوم تالش در فعال مشاركت و كرده ترغيب را همكاران بين تعامل

ميكند . ايجابنظاممند چهارم • اقدامپژوهي فكورانه [2]، ميشود [3]و انجام اي چهارمرحله چرخهاي در و

.و • بهبود ونيز تربيتي اقدام شناخت روي همزمان طور به اقدامپژوهي در است مسلم آنچه

بهبود . نيز و شناخت براي روشي اقدامپژوهي ديگر، عبارت به ميشود تالش آن اصالحاست . آموزشي موقعيت

و يادگيري و آن تغيير طريق از تربيت و تعليم بهبود رويكرد اقدام پژوهياست . تغييرات نتايج و پيامدها از كميس« ) آموختن از نقل (. 23،ص 1994به

موقعيت • به وابسته gكامال تشخيص [4]اقدام پژوهي از پس محقق يعني است؛موقعيت همان در را مشكل آن تا مي كند تالش خاص موقعيت يك در مشكلي

. كند حل•[1] Democratic

•]2 [Systemmatic•]3 [Rrfelective•4] -Situational

پژوهش و عمل

همكاران ) • و را( 1989كارسون اقدام پژوهي نيزشناخت براي تالشي و پژوهش و عمل از تركيبي

محيط بهبود و اصالح منظور به تربيتي اقداماتمي كنند تعريف بيشتر آموزشي كه دارند تأكيد نكته اين بر و

از داشتهاند، مشاركت اقدامپژوهي پروژه يك در كه كساني. ميگويند سخن تجربه جايگاه و نقش

ميگويند : • چيست، اقدامپژوهي كه سؤال اين به پاسخ در آنهاعملي اول• جنبة اقدامپژوهي ، همه ديگر، . [1]از عبارت به دارد

زندگي مسائل بهتر شناخت جهت در تالشي اقدامپژوهيآنهاست . با رويارويي چگونگي و مدرسه و درس كالس واقعي

•[1] Practical

پژوهیاقدامفرايند)ديك• از( 1999 مجموعهاي معرفي براي قالبي را عمل در پژوهش

) ( ) ( را دانستن با پژوهش و تغيير يا عمل كه ميكند ذكر تحقيق روشهاي . معلم اقدامپژوهي مسير در دهد مي قرار توجه مورد توأمان بهصورت ) ( كه ميكند حركت پژوهش يا انتقادي تفكر و عمل بين متناوب بهصورت . اين با است آموزشي عمل بهبود نتيجه در و درك بهبود به منجر آن نتيجهدر دانايي افزايش به منجر كه است تكاملجو فرايندي اقدامپژوهي توصيفدر و ميشود درس كالس در موجود آموزشي پديدههاي و مسائل مورد

. برميدارد گام تدريس در معلم تجربههاي همگرايي ( 1377)گويا جهت i غالبا آن محقق كه ميكند ذكر تحقيق روش نوعي را آموزشي عمل تحقيق

است تدريس اوضاع بهبود آن هدف و تدريس به شاغل معلم» عمل» (تحقيق پژوهی) افراد اقدام وسيلة به كه است تحقيق از نوعي

بهبود آن هدف و ميشود انجام آموزشي ـ اجتماعي موقعيتهاي در درگيرادراكشان و فهم رفتن باال و آنها توسط اجتماعي عدالت اعمال و استدالل . كه است اين تحقيقي چنين حالت بهترين نتيجه، در است شرايط و اوضاع ازتحقيق گروه صورت اين در كه گيرد انجام درگير افراد مساعي تشريك با

. ميآورد دست به بيشتري اختيار و قدرت كننده

پژوهیاقدامفرايند

که • است استوار کليدي مفهوم اين بر پژوهنده معلم رويکردتلقي بفرد منحصر هايي موقعيت کالس درون رويدادهاي

و کالسيک پژوهشهاي بر صرف تکيه با که شوند مينيستند تبيين قابل آيزنر . دانشگاهي براي [1]اليوت که

، خود آثار از يکي در است قائل هنري ماهيت تدريسبا معلم ماجراجويانه برخورد مستلزم را تدريس حقيقت

يافته . او داند مي درس کالس در شده حادث هاي موقعيتدر بکارگيري و تعميم قدرت حيث از را علمي پژوهش هاي

دانسته دار مساله غايت به ، درس کالس خاص هاي موقعيتکند . مي ارزيابي تجويزي کارکرد فاقد را آنها

که • درس کالس وقايع از معلم تفسير و ادراک براي آيزنرگرفته بر حلهاي راه همچنين و اوست ژرفانگري بر مبتني

بر اي ويژه جايگاه تخيل و ، خالقيت ، بصيرت ، نبوغ ازخورداراست

[1]. Eliot Eisner

پژوهیاقدامفرايندعمل • در پژوهش شد، مفهوم گفته تر پیش که طور چيز همان هر از بيش

. است عمل و پژوهش اساسي فعاليت دو به اقدام پژوهي وابستهوسيله اي عنوان به پژوهش بين كه است كوششي

رابطة آموزشي عمل و دانستن و آگاهي برايمي كند برقرار برين. )ارگانيك كه ميكند،( 1998آنگونه بيان

. بررسي مشاركتي، پژوهش دارد شهرت نامها انواع با اقدامپژوهيعمل با همراه يادگيري رهاييبخش، پژوهش پژوهش گروهي، و

اقدامپژوهي موقعيتي فعاليت معرفي براي كه است متعددي عناوين از . . برميگيرند در را مشتركي مضمون آنها همه اما ميشوند در استفاده

. است كردن عمل طريق از يادگيري اقدام پژوهي ساده، بيانرا كوششي مي كنند، شناسايي را مسئله اي افراد از گروهي

در را خود موفقيت چگونگي مي دهند، سازمان آن حل براينتيجه كوشش ها اين اگر و مي كنند ارزيابي مسئله حل مسير

دوباره اي كوشش هاي باشد، نداشته به دنبال را رضايت بخشيمي شود . طرح ريزي

•


)كلهان• براي( 2003 رويكردي را اقدامپژوهيمعلمان توسط آموزشي مسائل حل و مطالعه . كالس، Vجو نظير موضوعاتي ميكند ذكرمواد و تدريس راهبردهاي كالس، مديريتشناختي و اجتماعي رفتار و آموزشي

حين پژوهش مسير در ميتوانند دانشآموزاننياز، برحسب و گيرند قرار مطالعه مورد عمل . وي شود انجام زمينهها اين در الزم تغييرات : ميكند ارائه شرح اين به را اقدامپژوهي مراحل


پژوهش

عمل

عمل و پژوهی اقدام رابطه


گارت • تا و ( 1992 )مک مشاهده را پژوهي اقدامآن با شخص که داند مي آنچه نظامدار و عميق تفکر

است . گير درابوت • و ترکيبي ( 1985 ) هاپکينز را پژوهي اقدام

مي آن جريان در فرد که دانند مي تحقيق و عمل ازکند اصالح و بخشد بهبود ، بشناسد را عملي تا کوشد

.وايتهد • ديدگاه سوال از اين با پژوهي اقدام

که شود مي آغاز را اساسي کارم توانم مي چگونهبخشم ؟ بهبود

پژوهیاقدامفرايندمك كاتچن ) • و و [1](1984ساندرز عملي، كار يك را معلمي

. » به » احتياج تدريس، مي دانند بازتابي كارورز يك را معلم . مي گويد، شون كه همان طور دارد عمل روي بر دائم بازتاب

نيازهاي و است متفاوت تكنيكي عقالنيت با تدريس دنياينمي گردند طرف بر ديدگاه آن ابزارهاي با در. آن معلم،

نشده پيش بيني موقعيت هاي با gعموما خود درس كالسسراسر كه انسان هايي با هميشه زيرا مي شود؛ مواجه

حال در ايجازند و . پيچيدگي چنين تدريس هدف است واكنشاست، ـ يادگيرنده دانشآموزان ـ انسانها كردن بارور واقع در معلمي،

و ماهرانه هدفمند، بايد تدريس حين در وي عمل شيوة رو همين از و. باشد شكيبايي با همراه

اتخاذ • تدريس چون پيچيدهاي حاالت و موقعيتها در كه اعماليدانشخاصي نيازمند است، مطلوب نتايج توليد آنها هدف و ميگردند » ميشود » ياد عمل نظريههاي مجموعة عنوان تحت آن از كه هستند

(.1982آرگريس،) •

[1] Sanders and Mc Cutcheon


معلمان ( 1991 )گي• توسط اقدام پژوهي هدفطريق از درس كالس مسائل حل و مطالعه را

. مي كند ذكر علمي روش هاي كارگيري بر بهمجموعهاي مطالعه بر ناظر اقدامپژوهي اساس، اين

سطح در معلمان روي فرا آموزشي مسائل ازمورد آنها خود توسط كه است درس كالسهاي

. محدودة ويژگي، اين با ميگيرد قرار مطالعهناظر و درسي كالس حوزه در اقدامپژوهي فعاليتهاي

. اين از ميشود تعريف محلي و خاص موقعيتهاي بردر اقدامپژوهي نتايج از استفاده و يافتهها تعميم رو

. نميكند پيدا چنداني اهميت موقعيتها ساير


كه • تحوالتي و تغييرات تمامي وجود مفهوم باپژوهی) ( كرده، اقدام پيدا عمل در تحقيق هنوز

» به » و لوين اولية تعريف جديد، تعاريف تمامي » « برنامهريزي، در حلزون مفهوم خصوص

. است شده حفظ بازتاب و مشاهده عمل،

پژوهیاقدامفرايندبازتابي - • خود حلزون يك طريق از پژوهي چرخههاي [1]اقدام برنامه ريزي از

بازانديشي يا تفكر و مشاهده . عمل، در ميشود تكرار و ميگيرد شكلآن جريان در كه است نظامدار يادگيري فرايند يك پژوهشي اقدام حقيقتايزدي . و اعرابي ميزنند اقدام به دست انديشه و تدبير با اندركار دست افراد » « اصلي روش توضيح براي را عملي تحقيق واكنش و كنش پيچش عبارت

برگزيدهاند اقدامپژوهي يا عملي تحقيق استرينگر. تحقيق اصلي روشرا كنيد، عمل عمل كنيد، فكر كنيد، نگاه مراحل از معرفي چرخه اي

جزئيات ، مرحله هر تحقيق، در كنندگان مشاركت ميدهد وادامه ميكندعمل و تفكر ، مشاهده مستمر فرايند طريق از را خود اقدامات و فعاليتهاميكنند بررسي را آنها مرحله هر تكميل از بعد ميدهند، قرار كندوكار مورد ) ( ) عمل) دوباره و كنيد فكر دوباره ميكنند فكر آنها مورد در ، كنيد نگاه دوباره

آ ) فعاليتي ( . ميكند عملي تحقيق دهد مي نشان تجربه ميكنند اصالح را نها . نميتوانند تحقيق در كنندگان مشاركت بنابراين نيست مرتب و منظم . عقب به مجبورند آنها دهند ادامه قدم به قدم فرآيند پايان تا را فعاليتهامورد را تفسيرها ، كنند بازنگري را ها رويه ، كنند تكرار را ها فرآيند برگردندتغييراتي تحقيق مسير در گاهي و بردارند جهشي را قدمها دهند، قرار بررسي

ايزدي، ) و اعرابي كنند اعمال شديد و (.1378تند•

[1] - Self - Reflective Spiral


عمل • تحقيق يك پژوهی ) (پيش نيازهاي چيست؟ اقدام•( كميس و گراندي ازنظر عمل، تحقيق يك نيازهاي پيش ص 1981حداقل ،

88: هستند( كافي و الزم شرط سهيك ●• عنوان به چون و است، اجتماعي عمل يك تحقيق، مورد اصلي موضوع

. ميباشد بهبود مستعد نتيجه در ميشود، گرفته نظر در استراتژيك عملعمل، ●• برنامهريزي، دورههاي از حلزوني طريق از عمل، تحقيق پروژة

طور به فعاليتها اين از كدام هر كه ميرود، پيش بازتاب و مشاهده. هستند مرتبط هم به درون از و درميآيند اجرا به سيستماتيك و خودنقادانه

•● « عمل تمرين در كه را آنهايي تمام تمام« [1]پروژه در هستند، مسئولميشود وسيعتر پروژه در مشاركت i تدريجا و ميكند؛ درگير فعاليت لحظاتكنترل حال عين در و برگيرد در هستند عمل از متأثر كه را ديگري افراد تا

. كند حفظ را فرايند مساعي تشريك با توأم تداوم•

[1] Practice


پژوهشی • فعالیت از سطح اين درکارکنان ساير و ن مديرا ، معلمان

دانش ترين بومي توليد به خود ، مدرسهاقدام خود کار محيط مسائل حل براي

. تعليم نظام هاي آرمان از يکي کنند ميفکور کارگزار هدف به دستيابي تربيت و

واستفاده بصيرت با بتواند که استو تعليم موقعيت ، پژوهش از هنرمندانه

بخشد . ارتقا را تربيت


پژوهی • اقدام اهدافزير برخی • شرح به اقدام پژوهي اهداف از

مي باشند: نظريه و عمل ميان سازگاري ايجاد ( سدر آموزشي رويدادهاي به نسبت انتقادي تفكر توسعة

ساكي از نقل به نايز و من 1382.) آموزشي عمل بهبود و تغيير خود موقعيت از آنها افزايششناخت در افراد به كمك در نفس به اعتماد و ارزشمندي خود احساس تقويت

معلمان ( ،رضايي درس كالس مسائل از (.1382افزايششناخت


ذكرشده، • اهداف كلية بخش وحدت محورفهم و درك براي معلمان تواناييهاي توسعةراههاي و تدريس و آموزش دشواريهاي بيشتر

. عمل در پژوهش آنهاست با روياروييمعلمان، تجربه و دانش بر تكيه با تا ميكوشدآموزشي مسائل حل در را جديدي ظرفيتهاي

. بگشايد

پژوهیاقدامفرايند كالس به مربوط پژوهشي امور در معلم مشاركت و مداخله

خود درس پژوهشي يافتههاي سريعتر كاربست آكادميك پژوهشگران و معلمان ميان رابطة بيشتر تقويت معلمان ميان در آموزشي نوين شيوههاي و نوآوري اشاعة

ديگران،) و (.1378سرمد. آموزشي كيفيت بهبود براي منظم پژوهش و تدريس عمل با مدرسه و آموزشي ساختارهاي رابطة كشف

يادگيري. ميكنند تدريسكمك بهبود به كه علمي روشهاي با آشنايي آنها بوسيلة كه راههايي از منتوعي طيف فهم و كشف

جانسون، ) مييابند دست يادگيري و تفكر به (.1990دانشآموزان

پژوهی ( 5 آثاراقدام

•( گالنز به( 1999جفري مربوط موجود پيشينه بررسي است مدعي : رويكرد اين كه است آن بر دال پژوهي اقدام

احساس و ميبخشد بهبود و ميكند تقويت را تصميمگيريتصميمات اتخاذ و مسئله حل در شايستگي و صالحيت از بهتري

. ميآورد وجود به آموزشي - ارزيابي وخود انديشي . [1]باز ميبخشد ارتقاء را . ميكند القاء را مداوم بهبود و اصالح به نسبت بندي پاي و تعهد و تدريس آن در كه ميكند ايجاد آموزشي تر مثبت جو يك

توجه مورد مسائل برجستهترين و مهمترين جمله از يادگيريهستند .

. گذارد مي تأثير اقدام و عمل روي مستقيم طور به ميسازد توانا ميكنند، شركت فرايند اين در كه را كساني

[1]- Self _Assessment

پژوهی ( 5 آثاراقدام

دهد • مي توضيح مورد اين تفسير در گالنزاقدامپژوهي به دست كه آموزشي مديران ، تئوريها بود نخواهند حاضر ديگر ميزنند،

ارزشمند ظاهر به كه را هايي وبرنامه نوآوريهاتفكر بدون و انتقادي غير صورت به ميرسند

موجب . ميتواند اقدامپژوهي رو اين از بپذيرندو اخص بهطور كالسها و مدارس ساختار تجديد

گردد . اعم طور به آموزشي اصالحات منشأ

پژوهش ها ( 6 ديگر با اقدام پژوهي افتراق و اشتراك وجوه

همكاران • و نيف ديگر مك و اقدام پژوهي افتراق و اشتراك وجوه بهمعتقدند و كرده اشاره با پژوهش ها ويژگي ها اين در اقدام پژوهي

است : مشترك تحقيقات ساير ميشود منتهي و منجر جديد دانش به ميبيند تدارك دانش اين از پشتيباني براي را شواهدي ميسازد آشكار را جديد دانش شكلگيري فرآيند زند مي پيوند موجود دانش به را جديد دانشاز و • است عبارت آن تفاوت وجوه : اما خود از الزم و مكمل بخش عنوان به اقدام و عمل مستلزم اقدامپژوهي

است تحقيق فرايند مالحظات تا ميشود تأكيد آن روي محقق حرفهاي ارزشهاي جنبه از بيشتر

شناسانه روش اي مجموعه درون پژوهشي i اعمال [1]ضرورتا كارگزار يا مربي يعني است؛

همكاران ) و نيف مك دهد مي قرار پژوهش و بررسي مورد را خود حرفهاي1996.)

•[1] - Insider Research

پژوهش ها ( 6 ديگر با اقدام پژوهي افتراق و اشتراك وجوه

پژوهشي • روشهاي ساير با اقدامپژوهي تفاوت دريافت و درك برايهمكاران ) و نيف مك كه نمونهاي روي ميكنند،( 1382ميتوان ذكر

. كه معتقدند آنها نمود ديگر تأمل با اقدام پژوهي بارز تفاوتزير پرسش دو بين موجود تفاوت در پژوهشي شيوه هاي

: است مشخص• ( پرسش بخشم بهبود را كارم كيفيت ميتوانم چگونه اينجا در

وايتهد( • .) بسي ) پرسش است وقوع حال در اتفاقي چه اينجا• ” “ ” “ اقدامپژوهي» پرسشي بسي پرسش برعكس وايتهد پرسش

دهندة . ... نشان بخشم، بهبود را ميتوانم چگونه من پرسش استبه بدان دستيابي كه است مفروضي حل راه به نسبت شما تعهد .» نكته اين بر باز دراينجا همكاران و وايتهد دارد بستگي شما اقدامبه كه است آن اقدامپژوهي بارز و اصلي ويژگي كه دارند تأكيد

. ميكند كمك وضعيت بهبود

منجر (7 عمل بهبود به چگونه اقدام پژوهيمي شود؟

دو • به وابسته اقدامپژوهي شد، مطرح كه همانطوراساسي دانايي پژوهشمفهوم بهبود فرايند معناي به

. عملو معلم اقدامپژوهي، حوزة در است آموزشيمحدودة در آموزشي پديدههاي مطالعة به متعهد . در ميگردد دانايي و بصيرت بر تكيه با خود تدريس

به واقع نسبت را معلم اقدام پژوهي رويكردو درس كالس در وي پيرامون كه وقايعيهوشيار و حساس مي دهد، رخ مدرسه

اقدام .مي سازد کلی کارکرد بعد صفحه اسالید دراست : شده ارایه زندگی بهبود برای پژوهی


، اقدام پژوهي • پرورش و آموزش نمودن در برجسته بامي سازد عايد را آموزشي عمل بهبود زير، : مراحل

مشكالت .1• و مسائل با مواجهه در تدريس و آموزشطي : است در كيفي و كمي توسعة وجود با آموزشي نظامهاي

آن هر كه هستند مواجهه متعددي دشواريهاي با هنوز اخير دهههاي . اتالف ميسازد روبهرو بست بن و مخاطره با را آنها اهداف تحققمنابع ساله هر همچنان خود انواع در پرورش و آموزش در تحصيلي . يونسكو گزارش براساس ميبلعد را توجهي قابل مادي و انساني

سال در كه افرادي تعداد مدرسه 1995از وارد بار اولين برايتحصيل ترك پنجم كالس به رسيدن از قبل آنها حدود i تقريبا شدهاند، . براساس. است متفاوت مختلف كشورهاي در نسبت اين كردهاندبه توسعهيافته كمتر كشورهاي در تحصيل ترك نرخ گزارش اين

. فقط كشورها از برخي در است باالتر درصد 56مراتب . يا پايه تكرار ميمانند مدرسه در چهارم كالس از بعد دانشآموزانهمچنان تحصيلي، اتالف مصاديق از يكي عنوان به نيز مردودي

( ، حسنراده ميباشد آموزشي نظامهاي از بسياري (1376دشواري


• » بنگاههاي » و توسعة حال در كشورهاي از بسياري كه همه براي آموزش برنامةكردهاند، تأييد را آن كار تحصيل امداد ترك و پايه كليدي تكرار بازدارندة عامل دو را

و ) حداد ميداند آموزشگاه دستآورد و آموزشي دسترسي افزايش راه در(.1990همكاران،

كارايي • نبود گوياي كه دارد مثبت همبستگي تحصيل ترك ميزان با پايه تكرار ميزانكشورهاي از بسياري در دبستاني آموزش بخش در همگاني سرمايهگذاريهاي در

ايندهم، ) است توسعة حال ايزمن، 1989در اون تاماس از نقل ترجمه 1997به ،حميدي، علي پايه(. 1378منصور تكرار كه است شده پذيرفته كلي بهطور

هر انجامد؛ مي تحصيل ترك و آموزشگاهي ناكامي به و ندارد چنداني سودمندياو آموزشگاهي موفقيت احتمال و دانشآموز توانايي افزايش آن از هدف كه چند

ص ) منبع، همان (.25باشديا • تحصيل ترك i صرفا آموزشي نظام بلكه مردوديدشواريهاي دربرنميگيرد، را

به را الزم مدارج و كرده طي را تحصيلي مراحل بهظاهر كه است كساني شامل . براساس يافتهاند دست آموزشي اهداف به كمتر عمل در اما آوردهاند، دست

به تحصيلي دورههاي اتمام وجود با دانشآموزان از زيادي تعداد يونسكو گزارشبرنامة در شده پيشبيني مهارتهاي و فرهنگي و علمي اخالقي، اجتماعي، دانش . تحقيقات نتايج يونسكو، گزارش براساس نمينمايند پيدا دست مدارس آموزشي

تعداد ميدهد نشان توسعة حال در كشورهاي در هم و صنعتي كشورهاي در همكافي مهارت حتي ميكنند، تمام را ابتدايي دوره كه دانشآموزاني از زيادي بسيار

( ، ناصرالدين نميآورند بهدست هم خواندن (.1376در


با • دانش آموزان از درصدي به امروزه تحصيلي افت » « اين بلكه ، نمي شود محدود ذهني ناتوان عنوانمحرومترين و پرتالش ترين و استعدادترين با مسئله

دربرمي گيرد نيز را ترك .دانش آموزان كه آنهايي i ضمناموفقيتآميز ظاهري با را تحصيلي مدارج و نميكنند تحصيلنوعي برگيرندگي در مشمول جديد تعاريف در ميكنند طي نيز . حاضر دانشآموزان تحصيلي افت از ميگردند تحصيلي افت ازكالس در الزم انگيزش نبود وجود با متعدد بهداليل كه كالس دركه است شده تعبير مومياييشده اجساد به ميمانند درسبا را مدرسه ميزهاي و نموده جدا دانش مسير از را خود i عمال . اندازة به نيز افراد اين نمودهاند اشغال آموزشي بيانگيزگيتهديدي و مينمايند نگراني ايجاد نموده تحصيل ترك كه افرادي ( رضايي، ميرزا ميآيند شمار به جامعه در سالمت ابعاد عليه

1382.)


مدارس. 2• و بهبود معلمان و :هستند یادگیریكانون تجربيات . دارد آموزشي تحوالت در مدارس محوري نقش از حكايت متعدد، مطالعاتمدارس سطح در آموزشي تصميمگيريهاي براي اختيارات اعطاي امروزه

. است افزايش حال در مالحظهاي قابل نحو بهو • مديران كه است اساسي فرض اين بر مبتني رويكرد اين

و دانش آموزان با كه نزديكي تماس سطح به دليل معلمانصالحيت – ديگران از بيش دارند يادگيري ياددهي فعاليت هايدر بايد بنابراين هستند دارا را آموزش بهبود راه هاي مطالعة

اعمال براي آن با متناسب و باشند داشته اختيار هدف اين مسير. آورند به دست را الزم توانايي و مهارت اختيار اين

مورد • آموزشي نظامهاي از بسياري در امروزه كه محوري مدرسه رويكرد . بهعنوان مدارس است اهدافي چنين تحقق پي در است گرفته قرار توجه

با همسو بايد گرديدهاند عهدهدار را پيچيدهاي وظايف كه اجتماعي مؤسساترا آموزشي مسائل حل مورد در تصميمگيري و انتخاب قدرت خود نيازهاي

. باشند داشته نقش نيز به توجه بدون آموزشي نظام هاي توسعة. ماند خواهد ناكام gعمال آن كاركنان و مدرسه


به • معلمان و مديران رويكرد، اين بر تكيه بامدارس سطح در تصميمگيري پايههاي عنوان

و طراحي به اقدام خود بايد كه ميشوند مطرحمسير خود و نمايند آموزشي برنامههاي اجراي

بصيرت و بينش با را آموزشي اهداف تحقق . ارائه i صرفا بخشها نقشساير سازند هموار

مدرسه در و است پشتيباني و حمايتي خدماتآموزشي نظام بهبود براي فعاليتها بيشترين

. درميآيد اجرا مرحلة به و طراحي


ظاهر .3• آموزشي تحول رهبران نقش در معلماننقش :مي شوند معلم همواره آموزشي تحوالت مسير در

. رهبران تعبير اخير، دهة دو طي در بهويژه است داشته برجستهاياست گرفته قرار استفاده مورد گذشته از بيش معلمان از آموزشيساختار در اقدامپژوهي رويكرد رسوخ واسطة برخي بهنظر كه

( . فارن كارنجاي است بوده معلمان ميكند( 1989حرفهاي گزارشنكنند، عمل حرفهاي افراد عنوان به و نيابند اختيار اگر معلمان كه . بعدها شد نخواهند بهبود براي آموزشي مهم تغييرات انجام به قادرعنوان به بايد معلمان ميداد نشان كه شد منتشر متعددي مطالعاتتا باشد داشته مدرسه تغيير فرايند در فعالي مشاركت رهبران،

مانسي ) و كانلي باشد موفقيت با همراه ليبرمن 1999 [1]تغييرات ،[2] نيكال 1989 و يورانسكي ،[3] 1997 .)

•[1] - Conley Muncey

•]2 - [Lieberman.•]3 - [Uranski Nicholaou

آموزشی رهبری نقش در معلمان

زيادي • پژوهشگران معلمي، حرفه در آموزشي رهبري نقش ويژگي توصيف براي . بيشتري افراد توافق مورد كه ويژگيها اين انواع از طبقهبندي يك نمودهاند تالش

: است چنين است،رهبري • نقش در معلم :ويژگي هايمتخصصان( 1• و همكاران ساير با را خود دانش و دارد تدريس و آموزشي خبرگي

ميكند . مبادله•2 . حركت( معلمي دانش با همگام ميسازد هماهنگ حرفهاي تغييرات با را خود

ميكند. •3. ميكند( تالش دانشآموزان يادگيري براي بهتر فرصت ايجاد براي i دائمانشان( 4 • دلبستگي آن اثربخشي تعيين و اقدامپژوهي طريق از مطالعه انجام به

ميدهد.مساعي( 5 • تشريك آموزشي، موضوعات مورد در سايرين و اوليا همكاران، ديگر با

دارد•6. ميباشد( درگير مسائل با و هشيار اجتماعي حيث از•7 . است( مرتبط عمل در پژوهش طريق از تغيير مدلهاي از انواعي مشاوره( 8با

. ميگيرد برعهده را تازهكار معلمان راهنمايي و•9 . مييابد( شركت علمي مجامع و دانشگاهها آموزشي برنامههاي در( 10در

واين، ) ميجويند شركت مدرسه پذير ريسك (.2002تصميمات


مي گيرد . 4• قرار تأكيد مورد معلمان حرفه اي توانايي اقدامپژوهي : توسعةشغلي» خود« [1]تواناسازي اهداف محدودة در آموزشي عمل بهبود عامل عنوان به را معلمان

: . ميشود برداشته زير شرح به مؤثري گامهاي ارتباط اين در است داده قرار•●: شغلي معلم خوداتكايي توانايي و دانش به توجهي قابل طور به اقدامپژوهي طريق از

معلم خوداتكايي نوعي و ميشود تكيه تدريس و آموزش به مربوط مسائل حل و مطالعه براي . ميشود تدريسمطرح روي فرا مشكالت و مسائل حل و راهبري مورد در تصميمگيري براي

از مانع و ميدارد نگاه فعال تدريس متعدد موانع هموارسازي مسير در را معلم رويكرد، اينبايد و دارد ديگري متوليان كار اين كه ميگردد سنتي فرض اين با مطالعه در وي پيگيري توقف

. گردد مديريت آنها توسط•●: يادگيري و تدريس مؤثر الگوهاي فرصت فهم عمل در پژوهش رويكرد طريق از معلم

الگوهاي اقدام اين رهگذر از و ميآورد بهدست تدريس الگوهاي انواع آزمون براي را فراواني . ديگر، عبارت به ميكند استفاده آنها از و برميگزيند را از مناسبتر بهره گيري با معلم

آموزش و تدريس شيوه هاي تكامل و بهبود مسير در مستمر به طور اقدام پژوهيبرمي دارد گام .خود

•●: اطالعات و دانش توليد در عملي در مشاركت خود معلم عمل، در پژوهش رويكرد در . در برميدارد گام آموزش براي خود نياز مورد اطالعات و دانش توليد جهت در پژوهشگر نقشايفا را منفعلي نقش دانش توليد فرايند با مواجهه در i صرفا كه اين از معلم رويكرد اين در واقع،

اين در و مييابد دانشحضور توليد مسير در توانا فرد يك عنوان به خود و ميجويد دوري كند . ميآورد عمل به فعاالنه مشاركتي فرايند

•[1] - Empowerment

•]2 - [Open your mind


•●: تعصب از خود پرهيز بينش و دانش تا ميكند وادار را معلم اقدامپژوهي . اهداف شناسايي بخشد توسعة يادگيري و تدريس موضوع خصوص در را

و تدريس بر آنها تأثير چگونگي و پرورش و آموزش اجتماعي و فردي . است معلمان توسط عمل در پژوهش دستاوردهاي از بخشي يادگيري،فرا دشواريهاي ماهيت درك منظور به عمل در پژوهش مسير در معلمآن بر مؤثر عوامل خصوص در ديگري آگاهيهاي كسب به تدريس روياميدوار چشمانداز ترسيم به قادر آگاهيها اين از استفاده با تا ميپردازداجرا را برنامه كند، برنامهريزي آن مسير در گردد؛ تدريس از كنندهتري

جديد تجربة براساس و كند ارزيابي را برنامه اجراي ثمربخشي نمايد؛ . بردارد مؤثرتر را بعدي گامهاي

•●: تفسير و بازتاب مشاهده، اقدامپژوهي توجه، رويكرد از بهرهمندياز شيوههايي بهكارگيري و توسعة با تا ميسازد قادر را آنها معلمان توسطميبخشد، ارتقاء را آنها تصميمگيري و مسئله حل مهارتهاي كه پژوهش

. تدريس حوزة در را مسئلهيابي مهارت بايد آنها شوند درگير مستقيم بهطورآنها حل براي نمايند، شناسايي را مسائل مهارت اين مدد به كنند، كسبارزيابي مورد را آن تأثير و سازند عمل وارد را خود انديشة كنند، انديشه

. مينمايد تواناييها از مجموعهاي از بارور را معلم فعاليتها اين دهند قرار . مييابد تجلي مناسبتر تصميمگيري و برتر انتخاب در آنها نتيجة كه


مي يابد .5• توسعة معلمان انتقادي بر: تفكر مبتني اقدامپژوهي رويكرد . معلم مسير اين در است بهتر وضعيتي به دسترسي براي موجود وضع نقدمورد را دانشآموزان يادگيري و خود تدريس و آموزش كيفيت مداوم بهطور . چرا ميپردازد تفكر به آنها براي پاسخ يافتن جهت در و ميدهد قرار سؤالچگونه مواجهند؟ دشواري با يادگيري مسير در دانشآموزان يا دانشآموزآموزش معلمان برخي چگونه بخشم؟ بهبود را خود تدريس وضعيت ميتوانمدانشآموزان برخي چرا مينمايند؟ ارائه خود دانشآموزان براي را بهتري

ميگيرند؟و ياد ديگر برخي از …بهترفلسفي • ذهينت رويكرد، پويايي [1]اين و ميبخشد توسعة معلمان ميان در را

. ديدن ميسازد يادگيري و تدريس نصيب را ذهنيتي چنين داشتن از حاصلآنچه بردن سوال زير ، قضاوت در شكيبايي آنها، متعدد جهات با مسائلموارد به نگريستن تعميم، قوة بهكارگيري ميشود، تلقي بديهي يا مسلمهستند ذهنيت اين شاخصهاي جمله از وسيع؛ زمينهاي مورد در خاص

بهرنگي،) ترجمة رويكرد( 1370اسميت، در معلمان رفتار در كه. ميكنند پيدا تجلي اقدامپژوهي

•[1] - Philosophic - Mindedness


بيروني( • اطالعات مطالعاتي: الف سوابق برگيرندة در كهفعاليت آنها به مراجعه با پژوهشگر و است اقدامپژوهي موضوعاين از و ميدهد قرار مطالعه مورد مفهومي بستر يك در را خودبهره خود طرح مؤثرتر اجراي براي گذشتگان تجربيات از جهت

ميبرد.• : دروني( اطالعات ويژگيهاي ب معرف اطالعات از دسته اين

. است آمده بهوجود آن در مسئله اين كه است محيطياي و مسئلهكه برميگردد، اقدامپژوهي هدف به اطالعات از بخش اين اهميت

. دقيق اطالعات تهية دارد توجه مورد واقعي محيط در را عمل بهبودگرديده آن آمدن پديد موجب كه شرايطي و مسئله ويژگيهاي از

. تركيب ميسازد فراهم را مناسبتر تصميمگيري امكان استتصميمگيري براي بهتر بينش موجب بيروني و دروني اطالعاتتربيت و تعليم نتيجه در و ميشود آموزشي مسائل بهخصوص

. خواهدشد فراهم بهتري


است . 6• اقدام پژوهي محور آموزشي عمل بهبود و :تغيير . آغاز نقطة واقع در ميشود آغاز عمل با اقدامپژوهي فعاليت i اصوال . در بدون اقدامپژوهي يابد بهبود بايد كه است عمل اقدامپژوهي در . مراحل ادامة در نيست انجام قابل علمي فضاي يك گرفتن نظرمشخص را كار روند كه است عملي فضاي موقعيت همچنانشده،. تعيين پيش از اهداف براساس عمل ارزشيابي ميسازد . حركت در اهداف مسير در عمل آيا است اقدامپژوهي ديگر مرحله

مانع آيا بينظمي [1]ميباشد؟ نوعي دربرگرفته [2]يا را عمل فضايبازتاب ديگر، مرحلة . [3]است؟ است عمل ارزشيابي نتايج پيرامون

مسئله ميشود كوشش مرحله اين در هستند؟ كدامها مشكالتشناسايي آن نمودن برطرف يا كاهش راههاي گرديده، كالبدشكافيمواجه. دشواري با را عمل فضاي مفهومي و كلي ساختار كدام شود

است؟ نموده•[1] Dravback•]2. [Disturb•]3 [Reflection


پيدا • ميتوان را ديگري راههاي موجود، فعاليت نمودن اثربخش براي آيانظري. مدل يك ايجاد دربرگيرندة [4]نمود موجود، وضعيت بهبود براي

. همچنين و ضعف و قوت نقاط مدل اين است كار بعدي مرحلةسرانجام و ميسازد روشن را شده پيشبيني اقدام كاركردهاي

تغييرات اعمال . [5]برنامهريزي راه اعمال بر نظارت است عمل در ) درستي ) به را انتظارات نحويكه به مدل قالب در شده پيشبيني حل . ميباشد كار از مرحله اين در اقدامپژوه كوششهاي از سازد، فراهمو نظريه از تركيبي فضاي يك در اقدامپژوهي فعاليتهاي كلي بهطور . اقدامپژوهي مراحل همة شد، ذكر كه همانطور ميرسند ثمر به عمل . اقدامپژوهي انتهاي و ابتدا مييابند سازمان عمل، موقعيت بر تكيه با

. ميشود ختم عمل بهشمارة • شكل حلزوني شكل در مفهوم نمايان اسالید 3اين خوبي به

: است گرديده•

خودآزمايي

ذکر ( 1• پژوهی اقدام انجام ضرورت بر دلیل چندنمایید .

شمرید ( .2• بر را اثربخش مدارس ويژگی؟ ( 3• است استوار فلسفه کدام بر پژوهی اقداماقدام ( 4• ضرورت در لوین کورت استدالل

نمایید . بیان را پژوهیآموزشی ( 5• رهبری نقش در معلم های ويژگی

شمارید . بر را

سوم فصلپژوهی اقدام روش

فصل • اين مطالعة از پس رود مي انتظاردهید بتوانيد پاسخ زیر سواالت : به

پژوهی (1• اقدام انجام برای دار اولویت مساله چندبرشمارید . را

را( 2• پژوهی اقدام در اطالعات گردآوری راههایکنید . بیان

•3 ) بیان را پژوهی اقدام در یابی اعتبار راههاینمایید

؟ ( 4• نمایید تهیه را پژوهی اقدام نهایی گزارش یک

پژوهی اقدام روش

روش • آن ماهیت به توجه با پژوهی اقدام انجام برایبا تواند می پژوهشگر و ندارد وجود استانداردی کامالآن اساس بر و انتخاب را روش یک خود آمادگی به توجه

. سازد دنبال را خود اقدامپژوهي کار کلی چرخة بطورميشود : تشكيل زير شرح به حلقه چهار از

برنامه ريزي- 1•اقدام- 2•مشاهده- 3•اقدام- ) (4• تعديل و تحليل بازتابگردیده • مطرح مختلفی زبانهای به چرخه این اجرای

است چرخه • است اين شده ارایه بعد اسالید : در

پژوهی اقدام روشاز • پژوهی یکی اقدام اشکال ترین ارایه رایج و

بصورت که است زیر مراحل برگیرنده در آن گزارشگیرد : می قرار بحث مورد تر تفصیلی

موضوع • انتخاب و عمل مشاهدهموجود • وضع توصیفاول ) (• نوع شواهد مساله پيرامون اطالعات گردآوريکاهش • يا حل راههاي پيرامون تفکر و مطالعه

) حل) راه انتخاب مسالهحل • راه اجراي• ( شواهد مساله پيرامون اطالعات گردآوري و عمل مشاهده

دوم ( نوعگيري • نتيجه و بحثگزارش • تهیهتکرار •


•1: موضوع ( انتخاب و عمل مشاهده• ، شد بیان فراوانی به تر پیش که همانطور

آموزشی عمل بهبود بر ناظر پژوهی اقداماز . پژوهی اقدام موضوعات باید این بنابر است

شوند . انتخاب آموزشی عمل جریانتدریس • عمل پژوهی اقدام با خواهید می شما

بنابر . بخشید ارتقاء موجود موانع رفع با را خودبر موثر عوامل و تدریس از را خود موضوع اینتابع . پژوهی اقدام موضوع انتخاب گزینید بر آن

است . خاصی شرایط


موضوع • انتخاب برای الزم نکاتباشد .• منطبق شما ای حرفه توان و امکانات بابطور ) • نباشد طوالنی زمانی به نیازمند آن مطالعه

تحصیلی ( یکسال معمولعمل • بهبود و کاربست برای ای زمینه آن مطالعه با

باشد . فراهمانجام • دیگران مشارکت با آن مطالعه االمکان حتی

پذیرد .باشد .• فهم قابل دیگران برای و روشن ، ساده موضع


موضوع • انتخاب برای الزم نکاتدیگر . • عبارت به باشد مطالعه به نیازمند آن به پاسخگویی

شما نه روشنی پاسخ آن برای واقعا که دارد وجود ای مسالهندارند . دیگران نه و

نباشد .• مشکل ایجاد موجب حقوقی و اخالقی نظر ازنمی . • شما باشد پژوهی اقدام روش چارچوب در موضوع

مطالعه پژوهی اقدام از استفاده با را ای مساله هر توانیدنمایید .

کار . • محدوده در باید شما باشد شما فعلی شغل با مرتبطاستفاده عمل در آن نتایج از بتوانید تا نمایید مطالعه خود

کنید .


این • ای بنابر پدیده با شما پژوهی اقدام درشما آموزشی عمل فراروی که مواجهید نامطلوب

است نموده ایجاد مشکل شما برای و گرفته قرارتحصیلی. پیشرفت روی بر تواند می مشکل اینآموزان دانش تمام یا آموز دانش یک پرورشی و

به . توجه بدون شما بنابراین باشد داشته تاثیرهستید . مشکل حل و بررسی به متعهد ، گستره

یا • یک رفتاری و تحصیلی مشکالت ترتیب بدینانتخاب برای منبعی تواند می آموزان دانش همه

باشد . پژوهنده معلم یک توسط موضوع

وانتخاب مساله تشخيص راههايپژوهي اقدام در موضوع

شوند؟ • مي شناسايي چگونه مسايل اما و موجود وضع بين مقايسه راهها از يکي

است؟ مطلوب مقايسه در آموزان دانش برخي ضعف علل

و ... ومدرسه کالس آموزان دانش سایر با از کمتر کالس در آموزان دانش از برخي چرا

گيرند؟ مي ياد ديگران انگيزه ايجاد ها بچه در من تدريس چرا

؟ کند نمي يادگيري

انتخاب و مساله تشخيص راههايپژوهي اقدام در موضوع

مسائل شناسايي براي ديگر راه بهره يکعلمي هاي نظريه از . گيري است

از گيري بهره بصيرت با علمي هاي نظريهتشخيص را خود روي فرا مسائل تا يابيم مي

دهيم. براي مبنايي ها انديشيدن نظريه درست

. آنها ها هستند واقعيت صيد براي ابزاريهستند . جهان در

وانتخاب مساله تشخيص راههايپژوهي اقدام در موضوع

در نمونه تسلط بطور حد در يادگيري توسط نظريه کهدرجه بلوم به توانند مي آموزان دانش ،همه گرديده ارايه

دست يادگيري تحصيلي .يابند تسلط افت نظريه اين با. نيست توجيه قابل سطحي هيچ در

ملي بعد در بويژه ديگران تحقيقات نتايج به : توجه در افت و آمارمردودي و پرلز و تيمز نتايج مانندبهبود در آنان نتايج از استفاده و گون گونا ابعاد

عمل.در • پژوهنده معلمان موضوعات از مجموعه پایان در

است . شده ارایه اخیر سالیان طی


•2) ) ( مساله تبیین موجود وضع توصیفمطالعه • برای را خود موضوع آنکه از پس

بپردازید . آن توصیف به آن حسب باید برگزیدیدرا ای زمینه بتوانید باید محقق یک بعنوان شماشده، ایجاد شما روی فرا ای مساله آن در که

جغرافیایی . اطالعات نمایید توصیف بخوبی ، معلمان ، آموزان دانش تعداد ، مدرسه

همچنین و مدرسه در تجهیزات و فضا وضعیتآموزان – دانش اجتماعی اقتصادی موقعیتکند . کمک موجود وضع توصیف به تواند می


دانش • ، درس کالس یعنی موضوع موقعیت به ادامه دراز بیشتری شرح و نزدیک آموزان دانش یا آموز

آموزی . دانش اگر بطورمثال دهیم می ارایه وضعیتمشکل این ، است رو به رو ریاضی درس پایین نمره با

درس مباحث کدام بر ضعف این و شده آغاز کی ازاست . ... استوار ریاضی

کمک • بیرونی داوران به موجود وضع توصیف در دقتاقدامات و لمس را شما موقعیت تر دقیق که کند می

کنند . ارزیابی تر مناسب را شما بعدیمعلمان • توسط موجود وضع توصیف از هایی نمونه

است . شده ارایه پایان در پژوهنده


اول ( ) (3• نوع شواهد مساله پيرامون اطالعات گردآوريقبل • مرحله ادامه در و مرحله این در شما

وضع از تر رفتاری و ملموسسنجشی اطالعاتاول . نوع شواهد واقع در کنید می ارایه موجودمساله علل تشخیص به تواند می که را آنچه هر

از . ای نمونه دارد همراه به خود با کند کمکتوصیفی ، آموزان دانش امتحان نمرات و اوراق

و ... اند نموده ارایه موجود وضع از دیگران کهقبول • قابل مستندات کمک به مرحله این در شما

از دقیق شرحی اعداد و جداول ، امار به اتکا با ونمایید . می ارایه مساله


تشخیصی های داده یا اول نوع آزمایشاتی شواهد ماننددر بیماری کیف و کم تعیین برای پزشک هر که استسپس و بینی پیش وی برای مطب به بیمار ورود بدوبنابراین نماید می دارو تجویز به اقدام آنها اساس بر

آزمونهای انواع از توانید می مرحله این در شمابخش این در را آن نتایج و برده بهره تشخیصی

نمایید . گزارشهای داده یا اول نوع گزارششواهد از هایی نمونه

شده ارایه پایان در پژوهنده معلمان توسط تشخیصیاست


حل ( : 4• راه انتخابکه • آنچه هر و اول نوع شواهد استناد به شما مرحله این در

راه یا حل راه تعیین به اقدام دانید می آن ابعاد و مساله ازاین . در خود موفقیت افزایش برای نمایید می حلهامیان در دیگران با را خود حل راه و تشخیص مرحله

تحقیقات . های یافته گیرید بهره آنها تجربه از و گذاریددر شما به تواند می نیز علمی منابع از استفاده و پیشین

کند . کمک مناسب حل راه تعیین و درست تشخیصیا • رفع برای موجود منابع تمام از مرحله این در باید شما

گیرید . بهره کاهشمساله حل حداقل راه باید عبارتی بهسازید معتبر مختلف منابع از استفاده با را .خود

انتهای • در معلمان توسط انتخابی حلهای راه از ای نمونهاست شده ارایه مطالب


حل ( 5• راه اجرایراه • به معتبر منابع از استفاده با و خود تشخیص به ازآنکه پس

برنامه آن بکارگیری برای باید رسیدید مشکل رفع برای حلی. سازید مهیا مشکل رفع برای را شرایط و کنید ریزی

مراقبت • اجرا حین و در بدرستی حل راه که آید بعمل نظارت وآید . در اجرا مرحله به خود مکان و زمان در

این . • بنابر نیست مراتبی سلسله و خطی روشی پژوهی اقدامشما حل راه که دریابید است ممکن حل راه اجرای حین در

داده تشخیص درست مساله اصوال یا و نشده انتخاب مناسبشواهد . دوباره نو از و گردید می بر شما بنابراین است نشده

حل راه انتخاب به و تعیین را مساله مجددا و مرور را تشخیصیتعدیل . و تغییر امکان همواره شما ترتیب این به زنید می دست

دارید . پژوهی اقدام مراحل همه در را


اجرای • آثار مشاهده با باید اجرا حین در شماثبت و سنجش را شده پدیدار تغییرات ، حل راه

امکان . شما به تغییرات دقیق ثبت نماییدداد . خواهد را شده انجام اقدامات ارزیابی

برای • بیرونی داوران و همکاران از اجرا حین درکمک خود حل راه ثمربخشی تعیین به کمک

راه . اجرای نحوه در آنها است ممکن بگیریداز باید که باشند داشته بهتری نظرات شما حل

کنید . استفاده آنها


پيرامون ( 6• اطالعات گردآوري و عمل مشاهدهدوم) ( نوع شواهد : مساله

آوری • جمع به آموزشی عمل مشاهده با مجددا بار این شماشما . پردازید می گوناگون ابزارهای از استفاده با شواهداطالعات خود حل راه ثمربخشی خصوص در خواهید می

گردآوری . به اقدام این بنابر سازید ارایه تری مستندنمایید . می خود حل راه اجرای پایان از پس اطالعات

گردآوری • قضاوت هدف با جدید اطالعات که نمایید دقتدر گیری اندازه ابزارهای از است بهتر این بنابر شوند میبتوانید تا نمایید استفاده اول نوع شواهد گردآوری مرحلهحل راه اجرای از بعد و قبل وضع تر دقیق مقایسه امکان

سازید . یه ارا را


گيري ( 7• نتيجه و :بحثفعالیت • چرخه یک از مرحله ،آخرین گيري نتيجه و بحث

از . پس را خود دستاورد اینجا در شما است پژوهی اقدامقوت نقاط خصوص در و ارایه ای مرحله چند فعالیت یکشما . اقدامات اگر بويژه کنید می بحث خود کار ضعف و

باید شما ، باشد ننموده رو پیش مشکل حل به کمکیدهید . شرح نتیجه این بروز دالیل از را خود استنباط

بخواهید • شما شرایطی چنین در است ممکن البتهجدیدی سازماندهی و نظم با را خود تکرارمطالعه

پژوهی. اقدام رویکرد محاسن از یکی ويژگی این نماییداین به گام مسوولیت احساس و تعهد با کارورز که است

یک از جدیدی مرحله جدی عزم با بنابراین و نهاده راهنماید . می آغاز مساله حل برای را پژوهی اقدام فعالیت


پژوهی • اقدام در اعتبار و کیفیت ارتقاء :روشهای

• : ديگران با ارتباط توسعة و مشاركت كيفيت ارتقاي اول تدبير

حضور • بدون وقت هيچ اقدامپژوهي طبيعي فرايند ميرسد نظر به . اقدام وقتي نميشود كامل نقاد دوستان و ارزيابان مشاركت ونيز ديگران انتقاد محك از و شود همراه پژوهشي بينش با فرد . پژوهشگران كه طوري همان ميكند پيدا مقبوليت بگذرد،

و مشترك وجوه خود يافتههاي دربارة بحث هنگام در دانشگاهيتوجه مورد پژوهشگران ساير يافتههاي با را آنها افتراقي جنبههايذيربط افراد نظرات از بايد همواره پژوهان ميدهند،اقدام قرارديدگاه متمايز وجوه و مشترك جنبههاي بتوانند تا كنند پيدا اطالع . دانشگاهي پژوهشگر هم بنابراين، دريابند نظرات ساير با را خود

. دارند نياز ديگران با مؤثر ارتباط برقراري به پژوه اقدام هم و


• : عمل انجام روش هاي توسعة دوyم تدبيرعملي فايدة رساندن حداكثر به : و

اعمال • و روشها در تغيير پژوهان اقدام وقتيباشند اميدوار ميتوانند كردند، مشاهده را خود

بوده مناسب و روا آنان پژوهشي فعاليت كهاست.

پژوهی اقدام روش• : طريق از اقدام پژوهي روايي افزايش سوم تدبير

ديدگاه ها 1كثرت گرايي تركيب و•

. است حاكم هم اقدام پژوهي روش شناسي بر كثرت گراييبه را تحقيق روش هاي از وسيعي دامنه پژوهان اقدام . و ارتباط مستلزم مشاركتي جهان بيني مي گيرند خدمتانسان ها همه چون و است يكديگر با انسان ها همكارياستفاده متفاوت روش هاي از حقيقت به رسيدن برايبراي مختلف راه هاي از اقدام پژوهي رويكرد در مي كنند،

. مي شود استفاده دانش برنامه كسب ارزيابي براي حتيكثرتگرايي و ميشود استفاده ديگران نظرات از هم اقدامپژوهي . انتظار دليل همين به ميخورد چشم به اقدامپژوهي مراحل همه درداشته وجود كمتري سوگيري اقدامپژوهي شناسي روش در ميرود

باشد.

•1. pluralism


• : چهارم طريق تدبير از اقدام پژوهي روايي افزايشمعنادار كار يك :انجام

موقعيت ها • به افراد كه معنايي اقدام پژوهي، در . مي دهد تشكيل را آنها مشاركت انگيزه مي دهند

كننده شركت افراد براي اقدام پژوهي بودن معنادارافزايش بهينه كار انجام براي را آنها اهتمام مي تواند

. اقدام كند تضمين حدي تا را كار كيفيت و دهدبراي ديگران طرف از كه كارمنداني مانند پژوهانعمل باشند، يافته مأموريت عمل و پژوهش انجامانجام پي در كارفرما و ارباب مانند بلكه نمي كنند،كرده اند؛ تعيين خودآنها كه هستند مأموريت هايي

براي را پژوهش اينكه جاي به پژوهان اقدام يعنيمي دهند انجام خودشان براي دهند، انجام ديگران


• : از اقدام پژوهي روايي افزايش پنجم تدبيرپيامدها كردن پايدار براي تالش :طريق

كه • دارد را بالقوه ظرفيت اين اقدام پژوهيمداوم اصالحات انجام به را خود اعضاي

يك از است ممكن كه چند هر سازد؛ متعهددر و شود آغاز محدود و موقت همكاري

منجر پايدار و فراگير مشاركت به نهايتبه. همكاري ها مشاركت اشكال همة در شود

مي يابند توسعة و مي گيرند شكل در تدريج وبه تعهدها سازی پایدار برای کوشش پژوهی اقدام

باشد . می اوضاع بهبود

پژوهی اقدام روشاقدام پژوهي • روايي و كيفيت بر ناظر سؤال هاي

مشاركت 1• و اجتماعي روابط توسعة و شكلگيري در اقدامپژوهي آيا ـاست؟ بوده موفق جمعي

مربوط 2• دغدغههاي و عاليق وسيله به اقدامپژوهي فرايند و برنامهريزي آيا ـاست؟ شده هدايت عملي پيامدهاي به

•3 ) كسب ) براي كثرتگرايي اصل ممكن راههاي همة از اقدامپژوهي در آيا ـاست؟ شده استفاده دانش

است؟ 4• شده منجر شركتكننده اعضاي فكري انسجام به اقدامپژوهي آيا ـفراهم 5• دانش كسب براي نظري عقل از فراتر راههايي اقدامپژوهي آيا ـ

است؟ كردهانجام 6• براي مناسب رويكردي عنوان به آگاهي روي از اقدامپژوهي آيا ـ

است؟ شده انتخاب تحقيقتلقي 7• معنادار كار يك عنوان به شركتكننده افراد براي اقدامپژوهي آيا ـ

است؟ شدهآمده 8• وجود به اصالحات شدن فراگير و شدن پايدار به اقدامپژوهي آيا ـ

است؟ كرده كمك

پژوهی اقدام روشپژوهی • اقدام کار به بخشی اعتبار مرسوم انواع

همكاران • توسط بخشي اعتباركه • دانشي اهميت به نسبت را خود همكاران از گروهي ميتوانيد آيا

كه كنيد قانع را آنها ميتوانيد آيا نماييد؟ متقاعد آوردهايد دست بهارزيابي براي ميتوانيد آيا است؟ بوده عالي و مسئوالنه شما عمل

شواهدي معيارها، آن براي و دهيد ارائه روشن معيارهاي خود كار ازآوريد؟ فراهم صريح

فرادستان • توسط اعتباربخشيمنظور • به را خود كار كه دهيد نشان خود مديران به ميتوانيد آيا

توسعة طرحهاي با شما كار جديد روش و دادهايد تغيير بهبود،است؟ سازگار سازماني

مراجعان • سوي از اعتباربخشيدر • شما عمل كه موافقند بودهاند، شما حمايت مورد كه افرادي آيا

مداخالت اثر در آنها زندگي كيفيت و است بوده آنها منافع راستاياست؟ يافته بهبود شما توسط اعمالشده


علمي • جامعة سوي از اعتباربخشي• . كند تأييد دانش توليد در را شما سهم نقشو علمي جامعة است الزم گاهي

از جايزه نوعي دريافت براي را خود پژوهش كه پژوهان اقدام از بسياريقابليت كه كنند عرضه طوري را آن بايد ميدهند، انجام علمي مجامع

. باشد داشته بررسيمردم • عامة توسط اعتباربخشيدر • كه هستند خوانندگاني از وسيعي مجموعة اعتباربخش، گروه آخرين

. اعالن بر عالوه دارند قرار جامعه ديگر بخشهاي يا سازماني محيطهاي . از انتشار پذيرش ساخت منتشر را آنها ميتوان پژوهش نتايج، عمومي

. حال، هر در بگيرد فرد از زيادي وقت است ممكن علمي نشريات سوي . چه است ضروري دارد، مشخصاتي چه پژوهشخوب يك اينكه دربارة تأملاجتماعي جنبشهاي يا نظريهها به يا باشد سياسي جنبه داراي كاري هر بسا

. طريق از فقط روا يافتههاي و نظرات حال، هر در باشد مرتبط مختلفي . مييابد تداوم ديگران زندگي در شدن ،) وارد (1383نویدی

پژوهی اقدام روشاقدام پژوهي • در داده ها تحليل و گردآوري روش هاي

1مشاهده •جمعآوري • روشهاي ترين كاربردي و مؤثرترين از يكي مشاهده

. ارتباط و كالس در خود حضور لحاظ به معلم است كالس از اطالعاتاطالعات از بسياري آنها پيرامون محيط و دانشآموزان با مستقيم

عادي . كردن نگاه بين چند هر ميآورد بهدست طريق اين از را خودنگاه حال هر به ولي دارد، وجود تفاوت هدفدار مشاهده و پديدهها به

در ميتواند نيز آن پيرامون فرايندهاي و كالس به عادي كردناينكه . براي باشد مؤثر كالس خاص ويژگيهاي كردن مشخص

مشاهده را خود اطراف محيط علمي و دقيق بهطور بتوانند معلماننظر در را آن مهم نكات و بشناسند را مشاهده ماهيت بايد كنند

فرآيند . با همزمان ميتواند كه است آن روش اين ويژگي از بگيرندگردد همراه مدرسه دستاندركاران ديگر و معلمان كار و تدريس

1-Observation

پژوهی اقدام روش1مصاحبه •ميشود . • تقسيم متفاوتي دستههاي به داريم كه نگاهي نوع به توجه با مصاحبه

باشد . باز يا و ساختاريافته نيمه ، يافته ساختار ميتواند مصاحبه شكلي نظر ازيافته در ساختار براي مصاحبة مشخص i كامال طرح يك از گر مصاحبه

قرائت شونده مصاحبه براي را نوشتهشده سؤاالت و كرده استفاده مصاحبهدر . ميكند ياداشت يا ضبط را وي شفاهي جواب و ، مصاحبةباز كرده

را سؤاالت خود انتخاب به و گرفته نظر در ذهن در را كلي هدف مصاحبهگرنياز مورد اطالعات كه برد پيشمي نحوي به را مصاحبه جريان و كرده مطرحدر . . ميگيرد قرار استفاده مورد باليني مصاحبههاي در شيوه اين آيد بهدست

ساختار نيمه ولي يافته مصاحبه مشخصشده، قبل از كلي سواالترا آنها يا و كرده عوض را سؤاالت ترتيب خود صالحديد به ميتواند گر مصاحبهدارد . . پژوهش هدف به بستگي مصاحبه مناسب نوع انتخاب نحوة دهد تغيير

مناسب يافته ساختار مصاحبه باشد ارزشيابي مصاحبه هدف كه صورتي درشونده مصاحبه از پاسخهايي پژوهشكسب هدف كه صورتي در ولي استنداشتهايم آگاهي آن به i قبال كه مهم عناصر شناسايي و سازي فرضيه براي

قاسميپويا، ) ميگردد متمايل باز هاي مصاحبه سوي به مصاحبه نوع ، باشد1373 .)

•1 - Interview

پژوهی اقدام روشپرسشنامه •پژوهش • در دادهها آوري جمع ابزارهاي معمولترين از يكي پرسشنامه

به . دادهها جمعآوري در پرسشنامه از استفاده وسعت هستندمترادف را پرسشنامه و پژوهش مواقع بسياري در كه است اندازهاي

براي . ميتواند معلم نيز اقدامپژوهي در ميآورند شمار به همداشته نظر در بايد ولي كند، استفاده پرسشنامه از اطالعات گردآوري

باشد . ضرورت بر بنا پرسشنامه از استفاده كه نوع باشد دو : استانداردشده پرسشنامه هاي اول دارد وجود پرسشنامه

كار زمينه آن در مشخص طور به كه پژوهشگراني توسط كهاستاندارد پرسشنامه هاي نام به و شده ساخته ، مي كنند

هاي . پرسشنامه ، مقياس ها هستند معروف شدهاين .... جمله از و روانشناسي هاي آزمون ، نگرش سنج

ساخته . محقق ها پرسشنامه دوم، نوع هستند پرسشنامه هارا آن خود هدف و نياز به توجه با پژوهشگر كه هستند

مي سازد .


پژوهش • نهایی گزارش تدوینخود • کار بتوانید باید پژوهشگر یک بعنوان شما

دیگران برای فهم قابل و روشن قالبی درمعمول . بطور نمایید اجزاء گزارش و مراحل

عمل در پژوهش زیر گزارش� موارد شاملاست :

مقدماتي : • مطالب الفعنوان- 1• صفحةلزوم- ) (2• صورت در قدرداني و تشكرچكيده- 3•محتوا- 4• فهرستها- 5• جدول و نمودارها و ها شكل فهرست


گزارش : • متن يا مطالب محتواي بمآخذ : • و منابع جها : • پيوست دميگردد : • درج زير مطالب i معموال عنوان صفحة درتحقيق( )1)• پژوهشگر( 2عنوان خانوادگي نام و نام

پژوهشگران ) گروه ،( 3يا پژوهش منطقة يا محلغيره . ) و اداره يا مدرسه نام ، شهر ، استان ( 4مثل

گزارش ارائه ،) تاريخ پویا (1383قاسمی

پژوهی اقدام روشمطالب • فهرست نمونه

صفحه • شماره مطالب فهرست عنوانالف چكيده •قدارني • و ب تشكرموجود • وضعيت وتوصيف 1مقدمهشواهد ) • اطالعات آوري 3( 1گرد

داده ها • تحليل و 4 تجزيه

موقتي • جديد راه 6 انتخابجديد • طرح 8اجرايشواهد ) • اطالعات 10( 2گردآورياعتباربخشي • و جديد اقدام تأثير 13ارزيابيپيشنهادي • و نهايي تصميم و نظر 17 تجديدمأخذ • و 22منابع 23 پيوستها •• (، پویا (1383قاسمی

ضمایم

اقدام الف: ( ضمایم الگوهای از تعدادیپژوهی

برنامشاهده�

مه

بازتاب

عمل

بازتاب

مشاهده

برنامه

www.vcd.ie.teach:منبعing

پروژه توسعه تدريس چارچوب فعاليت اقدام پژوهي

برنامه ريزي

عمل

ارزشيا

بي

بازتاب

www.celt.vst.hk:منبع

2002مدل الينرت

www.aifs.or.av منبع:

مشاهده

عمل

رنامهب

بازتاب

بازتاب

بازتابعمل

عمل رنامهب

رنامهب

مشاهده

مشاهده

مراحل اقدام 1982مدل استريتايلد و ديلسون پژوهي گروهي

تعريف

گروهي

مساله

تدوين گروهي برنامه

عمل

نوآوري آزمايشي

اجراي موقت راه حل

اجراي دايمي

جمع آوري

اطالعات

بازخورد

اطالعات

يا نظارت و

بازنگري

بازخورد

نتايج

يا

تعريف مجدد مساله

312306 ص http://information.net:منبع

فعاليت هاي اقدام پژوهي1999مدل بيسنيز

در اين مرحله معلمان به يك رويكرد جديد

دست يافته اند كه آن را براي استفاده عمل در قالب يك برنامه اجرايي

.آماده مي كنند

بازنگري تدريس و يادگيري

برنامه ريزي و توسعه

تدريس و جمع آوري اطالعات

بازنگري تدريس و يادگيري

در اين مرحله”نوآوري”جديد در قالب برنامه مرحله

.اجرا در مي آيد

*بازتاب پيرامون عمل و آنجه در حال اجراست*گردآوري اطالعات ازموقعيت تدريس و يادگيري

*تحليل اطالعاتwww.oiso.utoront:منبعo

اقدام پژوهي و توسعه مدارس(2000)مدل سيگور

افزايش اثربخشي فردي و گروهيتقويت روحيه جمعي

بهبود عملكرد دانش آموزان

جايگزيني فرهنگ حرفه اي

هدايت به سمت اقدام پژوهي مشاركتي

موقعيتهاي معمولي آموزشي

انزواي

معلم

نوآوري

پايين

كنترل كيفي بيروني

اثربخشي پائين

خودپنداره”يقه آبي”كارگري

1991مدل مك كرنانز مرحله اول عمل مرحله دوم عمل

موقعيت مشكل يا مساله

تعريف مجدد مساله

ارزيابي نيازها

راه حل هاي جديد

اجراي برنامه اصالح شده

ارزشيابي عمل

بازتاب، توسعه درك

تصميمات تعريف مسئله

ارزيابي نيازها

تعيين راه

برنامه اجرا

ارزشيابي

بازتاب،توسعه،درك،عمل

تصميمات

بازانديشي در برنامه عمل زمان دوم توسعه برنامه عمل زمان اول

www.asedorg:منبع

اقدام ب: ( ضمایم گزارش دوپژوهی

رياضي موضوع :• تكاليف به بخشي كيفيت چگونگيسعيديان • طاهرهمسئله • بيان و مقدمهابتدايي 28مدت • مدارس در معلم عنوان به كه است سال

. ساعات در هميشه تدريسهستم مشغول تهران شهربرخي چشمان در نگراني و اندوه و غم شاهد رياضي، درس

. اين به بودهام رياضي تكليف نداشتن دليل به ها بچه ازجمله از را رياضي تكاليف انجام كيفيتبخشي دليل،

سال در خود آموزشي كار سرلوحة و اصلي هدفهاياز استفاده با تا گرفتم تصميم و دادم قرار جاري تحصيلي

مشاوران همكاران اوليا، تجربيات و نوشتاري غير روشهايتفكر قدرت پرورش و تقويت به تربيت و تعليم متخصصين و

ابتكاري روشهاي و طرحها ارائه در دانشآموزان تحليل وبپردازم.

اقدام پژوهي فعاليت گزارشكه • است آن شده تفهيم كودك به خانواده در رياضي از آنچه i معموال

. بهكارگيري با خانوادهها اغلب واقع، در است سخت رياضي درساز غير درسي رياضي بفهمانند كودك به كه دارند تالش تنبيه و تشويقوقت شود ملزم آن يادگيري براي كودك i حتما تا است ديگر دروس . انجام بخصوص و رياضي درس ترتيب اين به كند صرف زيادتري . ميشود مبدل عالج قابل غير مشكلي به كودكان براي رياضي تكاليف

سالهاي • همچون بودم، تدريس مشغول ابتدايي دوم پاية در كه امسالبه دانشآموزان كه بود گونهاي به رياضي كالس وضعيت گذشته،خالي شانه رياضي تكاليف انجام از ميخواستند مختلف بهانههايبسيار. دانشآموزان، براي چه و من براي چه كالس، وضعيت اين كنند . مهارت كاهش باعث كه تمرين نداشتن بود كسالتآور و ناخوشايندمستمر نمرات كه بود شده سبب ميشد، تكاليف انجام در

و زمينه اين در مطالعه با گرفتم تصميم لذا كند، نزول دانشآموزانمشكل و كنم ايجاد وضعيت اين در تغييري صاحبنظران، با مشورت

. خود با كار اين براي نمايم حل است ممكن كه آنجا تا دانشآموزان را : نمودم مطرح چنين اين را سؤالهايم و كردم مشورت

اقدام پژوهي فعاليت گزارش

تكليف- 1• و رياضي درس از دانشآموزان از زيادي عده چرادارند؟ وحشت آن

دردهاي- 2• به تكليف انجام هنگام دانشآموزان برخي چراميشوند؟ دچار مختلف

تكليف- 3• خانواده فشار با دانشآموزان برخي چرامينويسند؟

هاي- 4• واقعيت با را رياضي رابطة دانشآموزان برخي چرانميكنند؟ درك زندگي

آنكه • وجود با كه كردند ارائه پاسخي دانشآموزان از يك هرموجب كه بود تلخي بهانههاي اما داشت واقعيت آنها اغلبورزند امتناع رياضي تكاليف نوشتن از دانشآموزان ميشد

كنند سستي و


شواهد )• و اطالعات ( 1گردآوريوضعيت • بررسي جهت پرسشنامهاي چيز هر از قبل ابتدا

آنها از و فرستادم اوليا براي دانشآموزان بهداشتي و خانوادگيواقعي و درست i كامال جواب پرسشنامه به كه كردم تقاضا . با سپس كنم استفاده رهنمود يك عنوان به آنها از بتوانم تا بدهندفعال و بيعالقگي علل شدن جويا براي جلسهاي همكارانم . جلسه اين در دادم تشكيل رياضي تكاليف انجام در بچهها نبودنمطرح را زمينه اين در مختلف كارشناسان و محققان نظرياتميكردند،. بيان را خود نظريههاي همكاران كه همچنان كردمبه را آنها صحبتهاي عمدة و مهم نكات ميكردم تالش نيز من . محترم معاون و مدير با ديگري جلسة كنم يادداشت خالصه طور . در طوالني سابقة دليل به دبستاني معاون دادم تشكيل دبستانمطرح را جالبي نكات و داشتند گرانقدري تجربيات تدريس امر

نمودند.

اقدام پژوهي فعاليت گزارشكودك » • به ناگهان نوزدهم قرن اطالعات از خالي كودكان، آنكه جمله از

» پيشنهاد دبستان مدير شداند مبدل بيستم قرن نيمه اطالعات از مملو . بنا لذا كنيم مطرح صاحبنظران و والدين از برخي با را موضوع نمودندمعاون و مدير دانشآموزان اولياي از برخي با جلسهاي ايشان پيشنهاد به . نتيجة من گرديد تشكيل دانشآموزان نمايندگان از نفر دو و دبستاناساتيد . نظرات از ضمن در كردم يادداشت را والدين نظريات و صحبتاستفاده نيز ميشدند دعوت مدرسه متفاوت شوراهاي در كه مختلف

كردم. شواهد )• اطالعات تحليل و ( 1تجزيهنظريههاي • و زياد كتابهاي مطالعه و ها نامه پرسش بررسي از پس

و مشاوران و دبستان مديريت دبستان، معاونت همكاران، دانشآموزان،قرار تحليل و تجزيه مورد فرآيند اين از حاصل اطالعات متخصصيناين. در بايد كه مواردي و مشخص i تقريبا رياضي تكاليف اشكاالت گرفت . به تحليل و تجزيه يافتههاي خالصه شد معين يابد، اصالح و تغيير زمينه

: است زير شرح

اقدام پژوهي فعاليت گزارش•: اوليه يافته هاي خالصهاين • به رياضي تكاليف نوشتن در دانشآموزان نبودن فعال علل از برخي

: بود شرحكالس- 1• سطح در تكليف بودن همگانيتكليف- 2• در تنوع نداشتننوشتاري- 3• تكاليف در دانشآموزان بيشتر ميلي بينشيني- 4• آپارتمان وضعيتطوالني- 5• زمان در اوليا بودن شاغلنشيني- 6• آپارتمان وضعيتتكليف- 7• ارزشيابي در سنجش معيار نداشتنكودك- 8• خالقيت سازي شكوفا راههاي به معلمان ناآشناييرقابتي- 9• روش به كالس در كارانفرادي- 10• روش به كالس در كارروزمره- 11• زندگي در رياضي كاربرد به دانشآموزان نداشتن توجه

اقدام پژوهي فعاليت گزارشرياضي • تكليف مباني و اصولبا • مشورت و زمينه اين در زياد بسيار علمي هاي كتاب مطالعه از پس

اين دانشآموزان خود و دانشآموزان اولياء همكاران، كارشناسان، اساتيد،بايد منزل و مدرسه در مناسب شرايط در تكليف كه شده حاصل نتايج

و امتدادي و بسطي تكليف سازي آماده تكليف تمريني، تكليف بهصورتمباني و اصول آنها نوشتن در و ميشود داده دانشآموزان به خالقيتي تكليف

: . كه ترتيب اين به گردد رعايت ويژهاي•1. بدهد- نگرش و مهارت كسب دانش، ارتقاء دانشآموز به بايد تكليفكه- 2• اين نه دارد، مجرب همكاران نظرخواهي به نياز خود تكليف، طرح

. شود ارائه مسئوليت و تكليف رفع براي•3 ) و- ) تفكر تمركز، و باشد دقيقه پانزده حداكثر كوتاه بسيار بايد تكليف

. آورد وجود به دانشآموز در خالقيترا- 4• درس از قسمت آن دانشآموز كه شود داده تكليفي دانشآموز به اگر

. است اضطرابآور و برايشمشكل باشد نياموخته


در- 5• انتقال سرعت و مسئوليت احساس بايد تكليفشود داده تكليف طوري و آورد وجود به دانشآموز

روزمره زندگي براي دانشآموز آن طول در كه . كند تجربه كسب

يا- 6• دانشآموزان عالقهمندي برپاية بايد تكليفتعيين ميدهد، رخ آنان اطراف محيط در كه وقايعي

شود.اجتماعي- 7• مهارتهاي دانشآموز در بايد تكليف

افكار،) واضح بيان كردن، عقيده ابراز نوبت، رعايتتمرين ....( ) تحصيلي مهارتهاي و و ديگران تشويق

. ) كند ايجاد كردن فكر بلند شفاهي،

اقدام پژوهي فعاليت گزارشتمريني – • تكاليف الف• i معموال و است مناسب كسبشده دانشهاي و مهارت تقويت براي تكليف نوع اين

. ) فعاليتهاي ) و يادگيري تثبيت جهت تكاليف اين ميگردد ارائه نوشتاري كتبي بهصورت . قديميترين از تكليف نوع اين ميشود گرفته كار به انفرادي و تمريني كارهاي و خواندن

. است تكاليف انواع باسابقهترين وآمادگي – • و آماده سازي تكليف ببه • و ميرود كار به بعد روز درسهاي براي شاگردان كردن آماده جهت تكليف نوع اين

مواد و مطالب جمعآوري درسي، كتاب از خارج مطالعة درسي، كتاب مطالعة صورتانجام دروس خواندن قبل از و روخواندن كردن، حفظ درس، كالس در كنفرانس از قبل

ميپذيرد. امتدادي – • و بسطي تكليف جموجبات • و ميدهد كالسسوق فعاليتهاي و كارها فراسوي را شاگرد تكليف نوع اين

. به بسطي تكليف ميآورد فراهم جديد موفقيتهاي در را مهارتها و ديدگاهها يادگيري . ميكند پيدا تحقق مسائل حل فعاليتهاي طريق از و طويلالمدت هاي پروژه صورت

خالقيتي – • تكليف دتكاليفي • آموزان دانش در نوآوري و خالقيت پرورش براي تكليف نوع اين در

. ارايه كلمات از جمله سازي يا و ناتمام فعاليت يك هدايت مي شود پيش بيني. مي شود پيش بيني خالقيتي تكليف در كه است محتوايي جمله از شده

اقدام پژوهي فعاليت گزارشآنها • از يك هر تحليل و تجزيه و شده جمعآوري اطالعات مطالعة و بررسي با

» در » بچهها با رياضي تكاليف به كيفيتبخشي براي كه رسيدم نتيجه اين به ) مواد ) و كافي زمان با بازي رسمي غير و طبيعي روشهاي به بايد پايين سن

آن از كدام هر توضيح به اجمالي طور به اكنون شوم متوسل آموزشي : پرداخته روشهاخواهم

آماده بازي:• سالم رقابت براي را زمينه و ميشود انگيزه ايجاد موجب بازيابتكار حال، آن در و ميورزند عشق بازي به دانشآموزان از بسياري ميكند

. ميشود داده بروز آنان خالقيت و. زمان• ميان: ارتباط بر بايد توجه دارد احتياج زمان به مسئله تدريسحل

. به شود متمركز ميرساند، جواب به را ما كه تفكري فرآيندهاي و مسئله » مورد » در كافي تفكر و كردن هضم براي بايد دانشآموزان سبب اين

زمان ) و حل مسير كشف براي زمان موضوع، درك براي زمان يعني مسئله . ) باشند داشته كافي وقت جواب به كردن فكر براي

•: آموزشي و مواد واقعي زندگي ميان پلي مثابة به آموزشي موادكمك درسي مطالب درك مسير در و هستند الگوريتها انتزاعي كاربردهاي

مينمايند ارائه توجهي قابل


حل )• راه اجراي ( 1چگونگي• « » راههاي » و مباني و اصول در آنچه كامل بررسي با

تمام« با كه رسيدم نتيجه اين به شد، مطرح پيشنهاديكيفيتبخشي » چگونگي كار ابتداي در ذكرشده هدفهاي

) ( » و نوشتاري غير روشطبيعي به رياضي تكاليف به ) متوسل ) بچههاست، عالقة مورد كه بازي رسمي غير

حل به دانشآموزان اشتياق و ميل طريق اين به تا شوم،كنم فراهم طوري را محيط و گردد بيشتر رياضي مسئلهاز خودرا كار شدند، عالقه و انگيزه داراي آنكه از بعد كه

) سوق ) رسمي روشهاي به رسمي غير روشطبيعيدهند.

اقدام پژوهي فعاليت گزارش• ) جديد ) حل راه تدريس از نمونه ايفرد • و زوج اعداد تدريسرفته • اردو به دانشآموزان كه كالسهايي از يكي در فرد و زوج اعداد تدريس

. بيشتر آرامش با ميتوانستم و بود وسيعتر و بزرگتر كالس شد انجام بودند،به كالس در موجود وسايل و دانشآموزان كمك به را تدريسم راحتتر و

. دهم انجام گروهي و انفرادي صورتاز ) • نفر نه� بود اختياري و آزاد دانشآموزان همه براي فعاليت و بازي

همياري گروههاي طريق از نفره سه گروههاي در كالس دانشآموزان .) كردهاند فعاليت

•: استفاده مورد آموزشي وسايل و بازي مواد اسباب مداد، كتاب،گل شكالت، انواع ني، بستني، چوب توپ، طناب، كالسي، موزاييك كودكي،

. فعاليت:• : » كردند » بازي به شروع يك عدد با ها بچه فرد رقمي يك اعدادروي از بچهها از نفر با يكچند عدهاي پريدند، ، يكموزائيك زدن طناب بار

با كردن يكبعضي طي و عروسك انداختن راه با ساحل گز، يا يكشكالت : من پريسا راه، الله يكمتر كلمه است، يكي خدا . يكنفرم، دارد تشديد

زهرا: كلمه است، يكي قرآن : يك زهرا . من شادي دارد و يكنقطة يكسر، : : انسان هر آيدا ماه، و خورشيد يگانه دارم، . يكقلب دارد آسمان در ستاره

اقدام پژوهي فعاليت گزارشموزاييك،» « : • دو روي پريدن زوج رقمي يك را 4يا 2 اعداد توپ بار

. : اعضاي دارم پا و دست دو گوش، دو چشم، دو مريم زدن زمين به . يكديگرند دوست و يار بدنم دوتايي

• . شد تمرين فرد و زوج رقمي يك اعداد تمام ترتيب بدين•: فرد و زوج رقمي دو دستهبندي اعداد با ها بچه از عدهاي

) از) پرداختند، فرد و زوج بازي به گز و شكالت كمك به و دهتاييبچهها بين و برداشت را شكالتها از زيادي مقدار يگانه جمله

: تعداد كنيد پيشبيني ها بچه گفت كردن تقسيم از قبل و كرد تقسيمكس هر پيشبيني فرد؟ يا است زوج ميكنم تقسيم كه شكالتي . شد خواهد داده وي به جايزه عنوان به شكالت يك باشد درست

• . دوازده گروهي ميكردند بازي باشك قايم نفره هفت گروهي . سر و نفر هفت بوسيله طناب سر يك ميكردند طناببازي نفره،

. دانشآموزان، از نفر چهار ميشد كشيده پنجنفر توسط طناب ديگرو ساخته جدول تشديددار و نقطهدار كلمات با هم كمك به و بيصدا

دادند ارائه

اقدام پژوهي فعاليت گزارششواهد )• ( 2گردآورياوليا • و همكاران خاطر رضايت از و آمد وجود به دانشآموزان روحية در كه تحولي از

. يك كنيم آوري جمع را دقيقتري اطالعات دادهايم، انجام آنچة دربارة گرفتيم تصميماولياي از تن چند و همكاران از بعضي و معاونت دبستان، مديريت با مشترك جلسة

. كار نتايج از شدن مطلع جهت را راههايي جلسه اين در نموديم برگزار دانشآموزان : جمله از كرديم، پيشبيني

محور- 1• i مخصوصا رياضي كتاب مباحث از بعضي از همكاران حضور در ارزشيابيروي “ و بيشتري و كمتري مبحث از ارزشيابي نيز و فرد و زوج سانتيمتر، و متر اعداد، . شد ” انجام سوپر از خريد با دانشآموزان توسط روزمره واقعيت يك صورت به كه هم

•2 . شد- گرفته بخشي هر از i قبال كه مستمر آزمونهاي با دانشآموزان نمرات مقايسة•3 ( ...... كمتري- عناوين تحت منطقه تحقيقات رابط حضور در فروردين ماه در ارزشيابي

. ) نتيجه و شد انجام ايشان توسط نيز دانشآموزان انتخاب شد انجام هم روي بيشتري يا . بسيار دانشآموزان نفس به اعتماد و خالقيت تفكر، از ايشان بود عالي بسيار

. دادند قرار تشويق مورد را همگي و شدند خوشحال•4 .... معاونت- و مديريت تهران، منطقه آموزشي معاونت حضور در ارزشيابي يك

. بود موفقيتآميز بسيار كار نتيجة كه شد انجام همكاران كلية و دبستانباعث- 5• آن پربار نتيجة كه اوليا حضور در فرد و زوج عناوين از دانشآموزان ارزشيابي

. گرديد آنان خاطر مسرت


اجرا • حل راه نتايج از ارزيابينتايج • و اجرا چگونگي دربارة الزم اطالعات اينكه از بعد

قرار مدعوين اختيار در گزارشها و شد جمعآوري آندر شده، اظهار انتقادهاي و نظرات به توجه با گرفت،اين در مشاوران و متخصص افراد و معلمان با جلسه

تا را خود عملي و نظري كاستيهاي كرديم تالش طرح، . كه داد نشان شواهد كنيم برطرف ميتوانيم، كه آنجا

( ) گروههاي ) رسمي و بازي رسمي غير متنوع روشهايبه( است؛ شده واقع مؤثر بسيار شده انجام همياري

به دانشآموزان كل ماه، فروردين تا ديماه از كه طوري . رسيدند علمي مطلوب سطوح

اقدام پژوهي فعاليت گزارشنتايج • خالصة• : روش ها اين اجراي با كه گرفت نتيجه مي توان گذشت آنچه ازنشاط- 1• و شور و شدند عالقه مند فوق العاده تكاليف انجام به دانش آموزان

. آمد به وجود كالس در آموختنو- ) 2• مسئله طراح خود، شدند خودكفا تكاليف انجام در بچه ها تمام gتقريبا

) شدند آن حل به قادرعالقه- 3• مورد كه نوشتاري غير طور به رسيدند نتيجه اين به دانش آموزان

. داد انجام تكليف مي توان نيز بچه هاست خاصاحساس- 4• و خوشحال بسيار فرزندانشان تكاليف انجام بابت از والدين

. مي كردند رضايتنهايي • تصميمواقعيت هاي • با را آنها فرزندانشان، كودكي زمان از خانواده ها مي كنم توصيه

. اوليه آموزش براي كنند آشنا رياضي مباني و اصول با و زندگي روزمرة ) زمان ) بازي طبيعي روش هاي به پيش دبستاني سنين در كودك با رياضي،

. مدرسه سن به كه هنگامي صورت اين در كنند كار آموزشي مواد يا و كافيبه اعتماد و خودباوري حس خالقيت تخيلي، تفكر، قدرت داراي مي رسند

. شد خواهند نفسخاص • مشكالت دليل به خانواده ها كه ديگر دروس براي تدريس شيوه اين

فرزندانشان .... مشكل گشاي نمي توانند و اجتماعي و فرهنگي اقتصادي، . بود خواهد آميز موفقيت نهايت در و جذاب و گيرا شيرين، بسيار باشند

تحصيلي : موضوع پيشرفت ضعف مي توانم چگونهدهم؟ كاهش ابتدايي پنجم كالس در را دانش آموزانم

رفعتپور صديقهموجود • وضعيت توصيفتجربة • با آموزگاري عنوان ابتدايي، 15به دورة در تدريس سال

ميتواند كه مشكلي عنوان به دانشآموزان تحصيلي ضعف به همواره . جاري سال در نمودهام نگاه شود، حل آموزشي عوامل ميان تعامل بادر ابتدايي پنجم پاية دانشآموزان مشكل حل براي خود تجربههاي از

. سالهاي مشكل مطالعه مورد كالس در بردهام بهره رياضي درسخودنمايي دانشآموزان اغلب در رياضي، پيشرفت ضعف يعني قبل،

در. صفر عامل يا رقمي چند ضرب نيستند، حفظ را ضربها هنوز دارد . . از ميشود حل راست سمت از تقسيم نميشود انجام خوب ضرب

و متر و مساحت به مربوط مباحث و مسئله حل توانايي بدتر همه . درس اين در دانشآموزان تحصيلي ضعف است كيلوگرم

موقعيت در دانشآموز، نفس به اعتماد آوردن پايين با ميتوانسترا دانشآموزان تحصيلي آيندة و يابد تسري نيز دروس ساير آموزشي

. مشكل و ميانديشيد چارهاي بايد معلم عنوان به كند مواجه مشكل با. ميكردم حل را


•) اول ) نوع شواهد اول مرحلة اطالعات گردآوري• . ميكردم مختلفششناسايي ابعاد در را مشكل بايد

. داد تشخيص درستي به را آن بايد ابتدا مشكل حل برايدارند؟ بيشتري مشكالت زمينههايي چه در دانشآموزان

است؟ • چقدر دانشآموزان ميان در مشكل گسترةساخته معلم آزمون يك طي اطالعات اين به نيل براي

. اين نتيجة گرفتم اندازه را دانشآموزان درسي وضعيتشمارة » جدول در . 1آزمون گفتني« است شده ارائه

رياضي شدة ارائه مطالب دربرگيرندة آزمون اين است. بود پنجم تا سوم پايههاي در


اطالعات • تحليل و تجزيهبر • عالوه دانشآموزان كه كرد مشخص دريافتي اطالعات

در را آموزشي مفاهيم i بعضا پنجم، پاية مفاهيم يادگيري مشكالت . براي دانشآموزان بنابراين نگرفتهاند فرا نيز پايينتر پايههايپوشش تحت بايد پنجم پاية در آموزشي اهداف به رسيدن . در ضعف تفاوت به توجه با البته گيرند قرار جبراني آموزشهاينيز يك هر نيازهاي با متناسب ويژه آموزشهاي پيشبيني افراد، . ابعاد در مشكل كه داد نشان اطالعات گيرد قرار توجه مورد بايد . تالش بايد موضوعات برخي در است نموده بروز مختلف،با ديگر موضوعات از برخي و پذيرد صورت مداوم و اساسي . و محيط و تفريق و ضرب هستند انجام قابل كمتري تالشو است بيشتري كار محتاج درصد و وزن مفهوم خمس، نسبت،قابل كمتري كوشش با مساوي كسر و بخشپذيري عددنويسي،

. است بهبود

اقدام پژوهي فعاليت گزارشحل • راه اجراي و انتخاب• . دانش آموزان، نمودم آغاز را گسترده اي تالش حل راه انتخاب براي

مطالعات به و طلبيدم كمك به مشكل اين رفع براي را همكاران و اوليا . جمع بندي با كردم مراجعه كار چارة شناسايي براي موضوع به مربوط

به كار و انتخاب زير ويژگي هاي با را حلي راه مرحله اين فعاليت هايگرفتم:

•1. دادم. تغيير را كتاب مطالب ارائه ترتيب و نظم•2. كردم. دسته بندي مشكل به ساده از را مطالب•3. كردم. مشخص gدقيقا را رياضي مبحث هر كاربرد موارداز. 4• تدريس در و نمودم پيدا قبل پايه هاي در را مطلب هر زيرمجموعه

. كردم استفاده دهنده سازمان پيش يك عنوان به آن•5. دادم. قرار استفاده مورد را بحث هر با متناسب آموزشي كمك وسايلملموس. 6• و عيني واقعي، موقعيت از بهره گيري با را ذهني مفاهيم

نمودم.•7. كردم. استفاده تدريس براي مشخص كدهاي يا داستان يا شعر از•8. نمودم. ارائه تعيين عمومي تكاليف كنار در را انفرادي تكاليفو. 9• وهم تا شود نشاط و شادي از لبريز رياضي درس كالس كردم سعي

. برود بين از آن از ترس

اقدام پژوهي فعاليت گزارش•10. نمودم. تضمين تدريس فرآيند در را دانشآاموزان مشاركت•11. گرفتم. بهره تنبيه و تشويق وسيلة ازمباحث. 12• نامگذاري براي خندهدار مفاهيم و كارتونها از

. اعشار براي كوچولوها آدم سرزمين مانند كردم؛ استفادههر. 13• ماژيك با كه كردم طراحي گنگ نام به جدول تعدادي

. ميشد دوره پايهاي مفاهيم جلسهيا = مثل: • و ضرب = برايرقمي • يك تفريق و جمع براي•14. گرفتم. بهره اوليا ظرفيت ازهم. » 15• با بيا نميدانم هم من جملهاي گفتن با مواقع بعضي در

. » كردم كوشش و تالش به وادار را دانشآموزان ، كنيم پيداو....•


شواهد ) • دوم مرحله اطالعات گردآوري) دوم نوع

بهطور • شده پيشبيني شيوة اجرايحكايت موجود وضع بهبودي از محسوس

با. خود اقدام ارزيابي براي مدتي از پس داشتاندازهگيري به اول آزمون مشابه i نسبتا آزموني

. اين پرداختم دانشآموزان رياضي دانشمن براي را انتخاب پيرامون قضاوت اطالعات

. كرد هموار


در • نمرات ميانگين و پانزده باالي نمرات فراواني . در يافت افزايش محسوسي بهطور دوم مرحلةدر داشتند، ده از پايينتر نمرة نفر ده اول مرحله

يازده از پايينتر نمرة فردي دوم مرحلة در حاليكهنداشت.

قرار • تأييد مورد را اقدام مذكوربخشي اطالعاتبيش بايد مطلوب وضعيت به رسيدن براي اما داد، . دست مطلوب موقعيت به هنوز كنم تالش اين از

اجراي. به تجربه اين حسب بر بنابراين نيافتهام . كه فعاليتي ميانديشم اثربخشتر فعاليتي

بتواند.....

اقدامپژوهي 15چكيده ج ( فعاليت

دانش آموزان( 1• علئيق به توجه با مي توان چگونهپرداخت امالء آموزشي مشكالت حل به

اكبرزاده • فاطمهپاية • دانشآموزان عملكرد بردن باال پژوهش اين هدف

. و مشكل شناسايي با ميباشد امال درس در ابتدايي پنجم : و حبوبات با حروف ساختن قبيل از روشهايي از استفاده

امالي كردن تصحيح الفبا، حروف كتاب از استفاده پولك،به پايتختهاي ديكتة گفتن يكديگر، توسط دانشآموزان

روخواني ديگر، دانشآموز توسط آن اصالح و دانشآموزانبراي جبراني تكاليف اختصاص و بلند صداي با

موجود وضعيت دارند؛ كمتري پيشرفت كه دانشآموزاني. يافت مالحظهاي قابل بهبود

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليت

علوم( 2• درس آموزش در استقرايي تفكر الگوي ارائهفرقاني • ناهيدمطالب • فهم در دبستان سوم پاية دانشآموزان زمانيكه

. داشتند مشكل علوم كتاب در مهرهداران بخش به مربوطدر نميتواند سنتي شيوه توسط تنها كه دريافت پژوهشگر

. تلفيقي، روش از تا گرفت تصميم لذا گردد مؤثر اهداف تحقق . نمايد استفاده مفهوم دريافت و استقرايي تفكر شيوة

: تكوين از عبارتند كه است مراحلي داراي روش اين فعاليتهايشيوه اين اجراي از پس اصول كاربرد و مطالب تفسير مفهوم،

ميتوانستند راحتي به دانشآموزان كه كرد مشاهده محقق . آن بر عالوه دهند انجام را مهرهداران بخش به مربوط تكاليف

. بود آمده بهوجود آنها بين در هم گروهي همياري و همكاري


درس( 3• در دانش آموزان از يكي مشكالت رفع راه هايامالء

فروغي • فروزندهپايه • دانشآموزان از يكي مشكل رفع پژوهش اين هدف

. كه مشخصشد بررسي، از پس امالبود درس در ابتدايي پنجم . نميباشد كارساز مشكل حل براي سنتي روشهاي از استفاده . گردد استفاده نوين روشهاي از تا شد گرفته تصميم نتيجه دردانشآموز در انگيزه و عالقه صميمانه، رابطة برقراري با ابتدا

با ) متعدد اشتباهات كردن يادداشت با سپس يافته، افزايش ) در كوشش و مشكل بروز علت به آنها فراواني به توجه

. بهتدريج راهحلها اجراي با شد پرداخته آن نمودن برطرف . و شادماني ايجاد به منجر امر اين شد كم اشتباهات تعداد

. گرديد دانشآموز در بيشتر دلگرمي


دانش آموزان( 4• در ديكته نمرات سطح ارتقاء چگونگيدوم ابتدايي پاية ذهني كم توان

قربانيان • پروين رفعي، فرزانهاز • يكي ديكتة نمرات سطح ارتقاي منظور به پژوهش اين

مشكل گرفت صورت ابتدايي دوم پاية ذهني كمتوان دانشآموزان . بود فارسي الفباي حروف يادگيري در اشكال كه دانشآموز اين

: عدم ) از بودند عبارت كه ضعف عمده علل شناسايي از پس ) از پس و والدين بيسوادي و فارسي الفباي حروف شناخت

نو طرحي اجراي به تصميم كتب مطالعة و همكاران با مشورت . شكل به اشارهاي دستي الفباي از استفاده طرح اين شد گرفته

ناشنوايان اشارهاي الفباي از متفاوت i كامال و حروف نوشتاريدانشآموزان. براي بودن ملموس دليل به نظر مورد طرح بودمالحظة قابل افزايش و حروف شناخت به منجر ذهني كمتوان

. گشت مطالعه مورد ديكتة نمرات

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتقلي( • بنام عروسكي با همراه كالس در آموزشعليونمقدم • منصورهدوم • پاية دانشآموزان از يكي مشكالت رفع منظور به پژوهشگر

: مدرسه، از ترس مدرسه، به بيعالقگي از بودند عبارت كه ابتداييگوشهگيري منظم، طور به تكاليف انجام عدم معلم، با همكاري عدم

يعني ... جذVاب و ساده روشي از و درسي ضعف انزواطلبي، و . طريق از ابتدا است برده بهره قلي نام به عروسكي از استفادهسپس ساخته، عالقمند درس و مدرسه به را او تشويق و محبت

بين ارتباطي دفتر همراه به ناظر و خود نمايندة عنوان به را عروسك . است فرستاده دانشآموز خانة به روزي چند براي مدرسه و خانه

: برخي آموزش مانند ديگر روشهاي از نامبرده مزبور بر عالوهو دانشآموز مثبت نكات تأييد انفرادي، بهطور قبل سال مطالب

آموزشي كمك وسايل از بيشتر استفاده مسئوليت، دادن او، تشويق . دهد ... كاهش را او اخالقي و درسي مشكالت توانست پژوهشگر و

تأييد مورد دانشآموز اولياي و مدرسه در همكاران توسط امر اين. گرفت قرار

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتچهارم( 6• پاية جغرافياي درس تدريس براي نو روشي

ابتداييياري • مريمدرس • يادگيري مشكالت نمودن برطرف پژوهش اين هدف

: عدم مانند مواردي در كه بود چهارم پايه دانشآموزان جغرافيايهر محصوالت يا خصوصيات و جايگاهها كردن مشخص در تواناييو درس اين نمرات سطح بودن پايين امتحان، از اضطراب ناحيه،

نموده پيدا جلو مشكل درسي عنوان به جغرافيا درس كردن تلقينقشه،. از شد گرفته تصميم موجود مشكالت به توجه با است

دانشآموز و آموزگار بين تدريس كردن مشاركتي مجسم، كارتهاي . مشاهده روند اين ادامه با شود استفاده تدريس كردن عيني و

و اول نوبت آزمونهاي در دانشآموزان نمرات تدريج به كه گرديدبين در عالقمندي و رضايت احساس و يافته افزايش دوم. است آمده بهوجود جغرافيا درس به نسبت دانشآموزان

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتو( • آموزش در مشاركت براي دانش آموزان فعال سازي شيوه هاي

مدرسه اموررسولزاده • ميكائيلو • مدرسه امور در دانشآموزان مشاركت موضوع اهميت به توجه با

تا شد آن بر پژوهشگر آيندهشان، زندگي در آنها مشاركتي تجربههاي تأثيراتارزندة نتايج و دهد بهبود را مدرسه امور در دانشآموزان مشاركت وضعيت

. گردآوري منظور به لذا نمايد لمس آنها آينده و فعلي زندگي در آنرا . از پس شد استفاده پرسشنامه و مصاحبه مشاهده، روشهاي از اطالعات

: مانند روشهايي از مشكل رفع منظور به اطالعات تحليل و تجزيههمياري، طريق از يادگيري روش اجراي كالس، دانشآموزان گروهبندي

مسئوليتهاي سپردن دانشآموزان، آراء توسط كالس نمايندة انتخابدر عضويت و مختلف كانونهاي تشكيل دانشآموزان، به مدرسه مختلف

شوراي برگزاري كانونها، از يك هر به مسئوليتهايي واگذاري آنها، از يكيو دانشآموزان توسط كالس امتحاني برنامه تهيه مدرسه، شهردار و مدرسه

. شده برده كار به راهحلهاي همة گشت استفاده مذهبي و ملVي همبستگيبه ... شد و خانه و مدرسه در دانشآموزان افزايشحسمشاركت به منجرالمپيادها در را عالياي مقامهاي خود فعال حضور با توانستند آنها كه نحوي

. نمايند كسب مسابقات و


لمسي( 8• افراد آموزش در يادگيري ارتقايجوانبخت • افتخارو • فارسي يادگيري مشكل رفع پژوهش اين هدف

. از پس بود ابتدايي اول پاية دانشآموزان از يكي رفتاريمتخصصان با صحبت و كتب مطالعة و زياد بررسيهاي

يادگيرياش و بوده لمسي مزبور دانشآموز كه گشت معلوم . گرفت تصميم پژوهشگر لذا ميگيرد لمسصورت طريق ازفارسي الفباي حروف آن روي بر كه پارچهاي كتابچة تهيه باآموزش كار مقوا، روي بر برشمصوتها و بود شده دوخته . معلوم همكاران ديگر نظر طبق ماهها از پس دهد انجام را . بشناسد بهدرستي را حروف توانسته دانشآموز كه گشت

. شد او رفتاري اختالالت كاهش به منجر امر همين

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتتعليمات( 9• تدريس در هنري مختلف رشته هاي از استفاده

ديني حسينزاده • جواددر • بتوان هنر از استفاده با كه است اين مذكور پژوهش از هدف

درس و رسيده معنويت روشن افقهاي به راهنمايي مدارس . بهرهگيري با پژوهشگر داد آموزش دانشآموزان به را ديني تعليماتآغاز را خود كار دين و هنر متخصصان با مشورت و همكاران كمك از

عالقه. و انگيزه دين، در زيبايي و هنر جايگاه معرفي با ابتدا كرداز استفاده با سپس برده، باال مذكور درس به نسبت را دانشآموزان

خوشنويسي، ذهني، تصوير نقاشي نمايش، سرود، مانند روشهاييتوانست حجمسازي و عكاسي گرافيك، توأم، نقاشي و داستان

. تا شد باعث امر اين كند مشخص ديني تدريس در را هنر معجزةو يابد افزايش ديني تعليمات درس به نسبت بچهها اشتياق و شور

. نمايند كسب درس اين از را بهتري نمرات آنها


فعاليت هاي( 10• انجام به دانش آموزان ترغيب چگونگيحرفه وفن درس عملي

ناصري • ريحانه و ميثاقي فرحناز معماريبناب، ربابهدست، • با مغز ميان هماهنگي ايجاد هدف مزبور پژوهش در

زمينه ايجاد دانشآموزان، در گروهي كار انجام روحيه تقويتخالقيت، پرورش عملي، و علمي استعدادهاي شكوفايي براي

مشاغل با دانشآموزان آشنايي و طراحي فرآيند با آشنايي . از آنها به نيل براي كه بود زندگي محيط در موجود مختلف

: كارهاي از ارزشيابي شيوه نمودن مشخص قبيل از روشهاييخالقيت، و همكاري ميزان به توجه دانشآموزان، براي عملي

و ... دستي كارهاي از نمايشگاهي برگزاري ، و دقت و نظمآن به كه كارهايي انجام به دانشآموزان اجبار از جلوگيري

. گرديد استفاده ندارند، عالقه


شنيداري( 11• و ديداري دقت ميزان افزايشپيش دبستاني دانش آموزان

موچاني • فهيمهدقت • ميزان و تشخيص قدرت افزايش مذكور پژوهش هدف

فضاي از بهينه استفاده جهت به پيشدبستاني دانشآموزان در . روشهايي از فوق اهداف به نيل منظور به بود اطرافشان زندگي

روش: از استفاده مختلف، اشكال در بگو و ببين بازي ماننداشتباهات اصالح و شناسايي زبانآموزي، زمينة در مفهوم دريافت

مورد رنگآميزي جهت تصاوير دادن شده، خوانده غلط متن يك . گرديد استفاده اشكال كردن پيچيده و پراكنده صورت به خاصاز حاصل نتيجه آموزشگاه مدير همكاري و دانشآموزان تشويق . در مسير اين در نوآموزان دقت و عمل سرعت بود رويكرد اينبود، شده خواسته كه كارهايي به و يافته افزايش محسوسي حد

. دادند نشان عالقه


درس( 12• كالس هاي در تدريس الگوهاي كاربردما مدرسه ي

رهسپار • زهرهاز • معلمان كه بود آن پژوهش اين اجراي از هدف

درس كالسهاي در جديد بهويژه تدريس الگوهاي روشهاي : . از عبارتند شده گرفته كار به روشهاي نمايند استفاده

معرفي تدريس، نوين الگوهاي زمينه در كتابهايي معرفيآن پيگيري و ماهانه صورت به معلمان به تدريس روش

الگوي ترويج استقرايي، تفكر الگوي ترويج معلمان، توسط . تمامي مرور به بديعهپردازي الگوي و مفهوم دريافت

بسيار عالقه دانشآموزان و روششده اين جذب معلمان. دادند نشان خود از مدرسه و درس يادگيري به نسبت زيادي

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتكالس( 13• در زمان از مفيد استفادة مناسب روش هاي

پيش دانشگاهي دورة زيست شناسيجمالينسب • محبوبهكالس • بهرهوري و انگيزه افزايش منظور به مذكور پژوهش

دوره دانشآموزان براي مطالب تفهيم و زيستشناسي . فوق اهداف به رسيدن براي پژوهشگر گرفت صورت پيشدانشگاهي : آموزشي برنامههاي تهية بودند عبارت كه گرفت كار به را راهحلهاييتغيير دانشآموزان، براي ماهانه يا هفتگي روزانه، طرحهاي صورت به

بين كار تقسيم تدريس، جديد طرحهاي اجراي و تدريس روش درتهية كالسي، فعاليتهاي دادن سازمان دانشآموزي؛ گروههاي

�رد ب نصب و كالس ظاهر در تغيير ايجاد كالس، در كتابخانهداشتن و تفريحي و علمي گردشهاي برگزاري زيستشناسي،

. منجر شده گرفته كار به فعاليتهاي حرفهاي تدريس جامع چهارچوبآنان عالقة و انگيزه و بهتر دانشآموزان نمرات كه گرديد نتيجه اين به

. شود بيشتر زيستشناسي درس به

اقدامپژوهي 15چكيده فعاليتو( 14• گياهان در مثل توليد درس صحيح يادگيري در ضعف

تجربي سوم سال در گياهي زندگي چرخه هايرحيمزاده • خوشروبه • مربوط بخشهاي و مطالب كه بود اين مزبور پژوهش هدف

مأنوس و فهم قابل دانشآموزان براي زيستشناسي كتاب گياهانطريق اين از تا شود خارج صرف تئوري حالت از تدريس و باشد

. منظور همين به يابد افزايش درس اين به دانشآموزان عالقةآوردن : از بودند عبارت كه كارگرفت به را روشهايي پژوهشگراز استفاده دانشآموزان، توسط كالس به گياهان از نمونههاييخشك تفاوتها، درك جهت دانشآموزان توسط ميكروسكوپمجموعه يك بهصورت آنها جمعآوري و گياهي نمونههاي كردن

خواص زمينة در اطالعات جديدترين آموزش و دانشآموزان توسط . تا گرديد باعث شد برده كار به روشهاي گياهان دارويي

گونهاي به شوند، عالقمند و فعال درس فراگيري در دانشآموزانخوارزمي جشنوارة در شركت قصد عملي كارهاي انجام با حتي كه

. داشتند را


راهنمايي( 15• سوم سال دانش آموزان فعال سازيهنر درس در

مالمير • روحالهگسترش • ايجاد و خالقيتها پرورش پژوهش هدف

مختلف زمينههاي در دستي و ذهني حسي، مهارتهاي . از هدف اين به رسيدن براي بود دانشآموزان در هنري

فيلم، بازديد، گروهي، كار كالس، در گفتگو راهكارهايوسايل كارگيري به دانشآموزان، ديگر هنري كار تماشاي . كارگيري به نتيجة شد استفاده نقاشي، يا طراحي جديد

به دانشآموزان افزايشعالقة به منجر نامبرده روشهاي . گرديد گروهي و جمعي كارهاي با آنها آشنايي و هنر درس

پژوهنده 115عناوين د ( معلمان فعاليت هاي از طرح) اقدام پژوهي) موضوعات

•. سميه تحصيلي پيشرفت در ورزش تأثير•. ابتدايي پنجم پايه دانش آموز يك فارسي امالي ضعف علل بررسي•. يادگيري امر در دانش آموزان عاليق از استفاده نحوةكمك • رياضي درس در دانش آموزان پيشرفت به مي توانم چگونه

كنم؟عملي • فعاليت هاي انجام به دانش آموزان ترغيب چگونگي

حرفه وفن.•. دانش آموزان انشانويسي مشكل حل•. آن حل راه و فاطمه پرخاشگري علل بررسي•. مهدي گفتاري مشكالت حل نحوة بررسي•. دانش آموزان از يكي بدخطي و مناسب يادگيري عدم علل•. حرفه وفن درس در ليال فعال سازي•. آموزشي كمك وسايل از استفاده به معلمان ترغيب راه هاي•. پژوهش براي دانش آموزان فعال سازي شيوه•. انگليسي زبان واژگان يادگيري بر آموزشي بازي هاي تأثير•. راهنمايي اول كالس در نگارش مشكل علل

•. سميه تحصيلي پيشرفت در ورزش تأثير•. ابتدايي پنجم پايه دانش آموز يك فارسي امالي ضعف علل بررسي•. يادگيري امر در دانش آموزان عاليق از استفاده نحوةكمك • رياضي درس در دانش آموزان پيشرفت به مي توانم چگونه

كنم؟عملي • فعاليت هاي انجام به دانش آموزان ترغيب چگونگي

حرفه وفن.•. دانش آموزان انشانويسي مشكل حل•. آن حل راه و فاطمه پرخاشگري علل بررسي•. مهدي گفتاري مشكالت حل نحوة بررسي•. دانش آموزان از يكي بدخطي و مناسب يادگيري عدم علل•. حرفه وفن درس در ليال فعال سازي•. آموزشي كمك وسايل از استفاده به معلمان ترغيب راه هاي•. پژوهش براي دانش آموزان فعال سازي شيوه•. انگليسي زبان واژگان يادگيري بر آموزشي بازي هاي تأثير•. راهنمايي اول كالس در نگارش مشكل علل

پژوهنده 115عناوين معلمان فعاليت هاي از طرح) اقدام پژوهي) موضوعات

•. شفاهي سؤاالت به دادن پاسخ در رضا ناتواني علل بررسي•. علوم گروهي كار در دانش آموزان فعال سازي•. انگليسي زبان درس در دانش آموزان مشاركت افزايش•. پنجم فارسي كتاب روخواني تقويت•. مشاركت براي دانش آموزان فعال سازي شيوة•. حرفه وفن عملي كار به دانش آموزان ترغيب چگونگيبرانگيخت؟ • محتوا بر بيشتر تمركز به را دانش آموزان مي توان چگونه•. دانش آموزان در تفكر تقويت براي نو راهي•. اجتماعي درس مطلوب تدريس جهت حل راه ارائهدانش آموزان • به را خواندن درس صحيح روش مي توانم چگونه

بياموزم؟كنم؟ • حل را دانش آموزان انضباطي مشكل مي توانم چگونهعربي • درس به دانش آموزان عالقة طنز از استفاده با مي شود چگونه

كرد؟ بيشتر راكنيم؟ • تقويت اول پاية در را دانش آموزان روخواني چگونه•. زبان يادگيري در دانش آموزان عالقه تقويت راه هاي•. بخشم بهبود را انگليسي در خود تدريس روش مي توانم چگونه


•. تكليف انجام در نابينا دانشآموزان كندي علل بررسي•. تركيبي اعداد آموزش در اعداد پرندة بشقاب از استفادهبياموزم؟ • را نقشه مفهوم چگونهانجام • در دانشآموزان از يكي سستي مشكل ميتوانم چگونه

كنم؟ حل را تكليف•. يادگيري فرايند ميزان بر كارگروهي تأثير بررسيچند • عددهاي در رقمي چند اعداد ضرب يادگيري روشهاي بهبود

رقمي.در • استقرايي تفكر الگوي ارائة در موفق تجربهاي ارائه

دانشآموزان.كنم؟ • اصالح را دانشآموزان سرقت عادت توانستم چگونه•. درس تكاليف انجام در دانشآموزي فعالسازي•. كالس فعاليتهاي در دانشآموزان مشاركت عدم علل بررسي•. ديرآموز دانشآموزان انگيزش ارتقاي راهبرد


•. كالسدرس در دانشآموزان تمركز افزايش راههاي•. يادگيري پيشبرد در دستساز ماكتهاي نقشرا • دانشآموزان لغات گنجينه كمبود از ناشي عقبماندگي ميتوان چگونه

كرد؟ جبران•. لمس افراد آموزش در يادگيري ارتقاي•. دانشآموزان يادگيري براي تصويري سؤاالت از استفاده بررسي•. ديكته و فارسي درس در دانشآموزان فعالسازي شيوههاي•. ابتدايي پنجم دختر دانشآموزان در پرخاشگري كاهش راههاي•. رياضي تكاليف به كيفيتبخشي چگونگي•. دانشآموزان گروهي مشاركت براي چارهانديشيدوم • كالس در امال درس پيشرفت جهت در انگيزه ايجاد راهبردهاي

ابتدايي.كنيم؟ • انگيزه ايجاد تاريخ درس در دانشآموزان براي ميتوانيم چگونه•. هنر درس در دانشآموزان كردن فعال و ترغيب چگونگي•. زبان درس در دانشآموزان فعالسازي راههاي


در • سعيد بهنام دانشآموزي در تحصيل به انگيزه ايجاد راههاي بررسي. حرفهوفن درس

بياموزيم؟ • دانشآموز به را مسئله يك حل ميتوانم چگونه•. درماني بازي طريق از محمد نوشتاري توان افزايشاز • جلوگيري براي تدريس روش ارائه و كاربردها بر تأكيد با رياضي تدريس

. دانشآموزان در درس فراموشيدانشآموزان • براي را زبان كالس آموزشي كمك وسايل با ميتوانم چگونه

كنم؟ جذابسازم؟ • فعال جغرافيا درس در را كالسم دانشآموزان ميتوانم چگونه•. قلي نام به عروسكي با همراه كالس در آموزش•. علوم درس به نسبت راهنمايي سوم دانشآموزان رغبت افزايشكنم؟ • اصالح را هندسه يادگيري فرآيند ميتوانم چگونه•. دانشآموزان در آن بهبود به اقدام و كلمات نوشتن در ضعفبخشم؟ • بهبود را فاطمه امالي درس نامطلوب نمرات ميتوانم چگونه


•. ذهني كمتوان كودكان اجتماعي سازگاري روند بهبود•. شنوا نيمه دانشآموزان گفتاري و زباني مهارتهاي تقويت شيوههاي•. ديني تعليمات درس به دانشآموزان بيتوجهي بررسي•. پيشدبستاني كودك يك پرخاشگرانة رفتار اصالح•. علوم درس در بهسازي راههاي•. رياضيات در نفس به اعتماد ايجاد•. حسابداري رشتة در دانشآموزان يادگيري توان افزايش•. فارسي امالي درس در دانشآموزان درسي ضعف با مقابله روشهايدرس • در همياري اجراي به پيشدانشگاهي دانشپژوهان ترغيب راهكارهاي

شيمي.كرد؟ • عالقمند هنر درس به نسبت را دانشآموزان ميتوان چگونهنمود؟ • ترغيب ورزشي فعاليتهاي به را گوشهگير نوجوان ميتوان چگونهدورة • زيستشناسي كالس در زمان از مفيد استفادة روشهاي

پيشدانشگاهي.دورة • در پرورشي فعاليتهاي اثربخشي و كارآيي افزايش راههاي

دبيرستان.


•. دانشآموز قوت نقاط تقويت راههاي•. اول پاية در دانشآموزان حضور عالقه عدم علل بررسيرا • دانشآموزان ذهني تمركز ميتوان چگونه يادگيري و ياددهي فرآيند در

داد؟ افزايشرا • ناسازگاري دانشآموزان يك رفتاري مشكالت ميتوان روشهايي چه با

كرد؟ برطرف•. ديني تعليمات تدريس فرآيند در نوانديشي و بازنگري•. شمعي مداد تكليف با تصويرسازي يادگيري تقويتكنم؟ • تدريس اول كالس در را عددنويسي چگونه•. دانشآموزان در ضرب تدريسشيوه براي راهكارهايميگيرند؟ • ياد بهتر را ضرب مفهوم دانشآموزان چگونهرساند؟ • مهارت به را ذهني توان كم دانشآموزان ميتوان چگونهفن • و حرفه به را دانشآموزان انگيزش و عالقه ميتوانم روشي چه به

كنم؟ بيشتر


•. دانش آموزان علمي بردن باال جهت حمايتي و عملي راهكارهاي•. ادبيات درس در روخواني مهارت ايجاد شيوه هاي•. فن و حرفه درس انجام در دانش آموزان تقويت و ترغيب•. اتحادها تدريس بهينه سازي شيوه هايكرد؟ • كمك رياضي يادگيري در دانش آموزان به مي توان چگونهبخشم؟ • بهبود را نظم خشونت و تنبيه از استفاده بدون مي توانم چگونهداد؟ • افزايش انشا درس به را دانش آموزان عالقه مي توان چگونهكنم؟ • زياد علوم درس به را دانش آموزان عالقه توانستم چگونه•. ذهني توان كم دانش آموزان در ديكته نمرات سطح ارتقاي چگونگي•. ذهني توان كم دانش آموزان در رفتاري مشكالت كاهش راهكارهايو • فني دانش و كار رشته هاي به اول سال دانش آموزان جذب افزايش

حرفه اي.اصول • درس در را برق رشته دوم سال هنرجويان مي توان چگونه

. كرد فعاليت به وادار اندازه گيري•. ابتدايي اول پايه دانش آموزان يادگيري بهبود در آموزشي بازي هاي نقش•. زبان لكنت با رابطة در خانواده يك غلط باور تغييردر • را رياضي مسائل حل توانائي توانستم آموزشي طراحي با چگونه

كنم؟ تقويت دانش آموزان


مثبت • جهت در را خود حد از بيش انرژي تا كنم كمك مهسا به ميتوانم چگونهبرد؟ كار به

دروس • نگهداري و تقويت به خوشايند و تازه رفتارهاي ايجاد با ميتوان چگونهكرد؟ كمك

مدرسه • در ميتوان نمود؟ xچگونه ايجاد دوستانهتري روابط كاركنان بينكنم؟ • درمان را كالس دانشآموزان از يكي پرخاشگري چگونه•. دبيرستان اول پايه در رياضيات تدريس روند كيفيتبخشي چگونگيدبيرستان • دانشآموزان تنفس و خون گردش استقامت ضعف ميتوانم چگونه

دهم؟ كاهش را سميه دخترانهرياضي • ضعفهاي تدريس، روش بهبود با ابتدايي پنجم پاية در ميتوانم چگونه

كنم؟ كمرنگتر راكنم؟ • جذاب اوVليها براي را كالسم چگونهبرم؟ • كار به را مسئله روشحل كالس در چگونهاست؟ • شده تحصيلي افت دچار i اخيرا حسين چراكنم؟ • تشويق مدرسه امور در مشاركت به را معلمان چگوتهدرس • در را راهنمايي اوVل پاية دانشآموز بهروز تحصيلي موقعيت ميتوانم آيا

بخشم؟ بهبود رياضي

منابع فهرستتي )• ارنست ، مجريان ( 1378استرينگر راهنماي ، علمي تحقيق

تحول و دفتر. تغيير ، تهران ، ايزدي داود و غزالي محمد سيد ترجمةفرهنگي پژوهشهاي

عباس • تربيت، (1372)بازرگان، و تعليم در آن كاربرد و و اقدامپژوهي تعليم فصلنامهشماره تربيت زمستان 4و 3، و ،پاييز

س • بنجامين يادگيري (1363)بلوم، و آدمي ويژگي هاي.آموزشگاهي دانشگاهي، نشر انتشارات سيف، علياكبر دكتر ترجمة ،

اكبر • علي پرورشي (1375)سيف، .روانشناسي آگاه، انتشارات ، •( همکاران و رضا ، ( 1383ساکی اقدام

: تدریس و آموزش بهبود برای راهبردی پژوهی ) پژوهشکده) ، عمل چارچوب و ها ،نظریه اصول

تربیت و تعلیم• : تحصيلي موفقيت و شكست علل مورد در معلمان نگرش رضا ساكي،

تربيت دانشآموزان، و تعليم شماره فصلنامة .40و 39،پروين • شده، ( 1372)كديور، طبقهبندي كالسهاي در رواني فشار

تربيت و تعليم زمستان فصلنامة و پاييز ،.

منابع فهرست

زهرا • در (1372)گويا، آن كاربرد و عمل تحقيق تاريخچةتربيت آموزش و تعليم فصلنامة ،. زمستان و پاييز ،

اقبال • پويا، پژوهش (1381)قاسمي عملي راهنمايعمل . در تربيت، و تعليم پژوهشكدة انتشارات ،

•( . محمود و(. 1379مهرمحمدي، آموزش قلمرو در پژوهش در ج ستارهايي.پرورش : تربيت. و تعليم پژوهشكدة انتشارات تهران

ديگران، ) • و محمدرضا. ارزشيابي، اجر، طراحي: اقدام پژوهي ( 1382مكنيف ترجمة

ر انتشارات ، تهران شدآهنچيان،احد • روايي ) 1382( نويدي، و كيفيت اهداف، ماهيت، دربارة اجمالي بحث

آموزشي، اقدامپژوهي، شمارة پژوهشنامة ، 13ويژهنامه

اقدام پژوهی و کاربرد آن در آموزش و تدريس دبيرخانه...

Documents