اصول و مباني تربيت بدني

 

 

تهيه و تنظيم

دكتر محمد علي قرهعضو هيأت علمي دانشگاه پيام نور

           

فصل اول

بدني و ورزش تربيت، بازي، حركت 

بدني و ورزش در تمدن تربيت هاي اوليه

نظر سقراط درباره تربيت بدني ومت وقت ازرف حكه وي از طا كاز آنج

موعظه كردن منع شده بود، ليكن اغلب او را ديدند كه در ميدانهاي ورزشي بين جوانان مي

كند. نتيجه آنان صحبت مي گردش كرده و با گيريم كه بدنهاي ورزيده از نظر سقراط مي

اهميت خاصي داشته است. وي زيباييهاي عضالت را تمجيد نموده است و مهمترين اصل در زندگي را سالمتي دانسته، كه از

توان به دست آورد. طريق ورزش آن را مي

نظرات افالطون درباره تربيت بدنييلهالح او ورزش را وسردان صردن ماده كراي آماي ب

دانست. براي رسيدن به مدينة فاضله ميارة تربيتدني مي دربك بد يه باير مدرسگفت: ه

مؤسسه ورزشي و يك محل براي بازيها داشته باشد، در اين مرحله كودك چنان از سالمت و تندرستي

وجود طبيب برخوردار خواهد شد كه پس از آن بهاحتياج نخواهد داشت.

،يلا تحصراط در ورزش يون افدة افالطبه عقيعلم شماري را در بردارد. ورزشكار بي مضرات بي

خطرناك و عالم غير ورزشكار، عليل و نحيف شود. بنابراين بهترين طريقة تعليم و تربيت آميخته مي

كردن ورزش و تحصيل است. موفقيت هميشه نصيب كساني است كه قسمتي از اوقات خود را صرف تربيت بدن و قسمت ديگر را صرف تربيت روح

W قويتر و مي كنند. روحيات اين گونه افراد طبعافكرشان روشنتر است.

بدني و ورزش در قرون وسطي تربيت

رون تربيتود را در طي اين قترت خدني و ورزش دوران فبگذرانيد. چرا كه عاليترين مقام شخصيت اجتماعي را كساني مي

كردند، و اين به ظاهر داشتند كه در رشتة الهيات تحصيل ميكردند كه پرورش جسم متروك روحانيون، با تمام قدرت سعي مي

شود. رون تربيتوم در اين قهم را از دانش و علترين سدني و ورزش كمب

مختلف برد و به طور كلي از برنامه انسانها كنار ماند.ام دين، ورزش و تربيت عليه نحيح برات ناصه اين تفكدني رغم همب

جايگاه خاصي براي طبقات ثروتمند داشته و ورزش و تفريح جزء است. ورزشهاي مفرحي داده الينفكي از زندگي آنان را تشكيل مي

چون شنا كردن، سرسره خوردن، اسب دواني، تمرين با تير و كمان، زني، تنيس و فوتبال در بين آنان رواج داشت. گيري، مشت كشتي

رنه در قوت كاس اليارة تربيت مي16سر تومت، دربدني و زيسبنويسد: شخصيت هر فردي منوط به ميزان ورزش در كتاب خود مي

نمايد. ورزش بدن را قوي و توجهي است كه در ورزش مصروف مينمايد، جوانهاي ورزيده در ورزشكار را زرنگ و با استقامت تربيت مي

مانند. حين جنگ و در مواجهه با خطر درمانده و حيران نميمندان اين دوران، مير انديشده از ديگه عقيرد كام بتر نوان از ملكاست

داشت نبايد تربيت جسم را به يك نفر و تربيت روح را به دست ديگري سپرد، چرا كه در اين صورت تمام تالش بر روي تربيت روحي متمركز

شود. بصيرت و احاطة بدني به كلي فراموش مي شود و تربيت ميشود كه قضاوت حقيقي معلمين و مربيان كودكان وقتي سنجيده مي

خود را در انتخاب نوع ورزش براي افراد مختلف به كار برند. 

ظهور دوبارهبدني و ورزش بعد از تربيتغرب

دي=دگاه فالس=فه حس=ي و تج=ربي اروپ=ا در ق=رن هف=دهم درب=اره تربيت بدني

ن ه=اي تربي=تي اس=ت ك=ه در آ ب=دني قس=متي از برنامه تربيترود. ب==ا ه==اي مناس==ب  فعاليته==اي ب==دني ب==ه ك==ار مي برنامه

اس=تفاده از امكان=ات و وس=ايل خ=اص، رش=د و نم=و جس=مي، رواني، عقالني و پ=رورش شخص=يت ك=ودك بس=تگي كام=ل ب=ه

پيشرفت و تكامل انواع فعاليتهاي بدني او دارد.

ديدگاه عقليون درباره تربيت بدني ) دكارت (ب==دني و ورزش ارائ==ه مشخص==اتي ك==ه اين دانش==مند از تربيت

داده، ش=امل چه=ار وظيف=ة عم=ده اس=ت: رس=يدگي و م=راقبت از ب=دن، ايج=اد نظم و انض=باط، معت=دل ك=ردن روح زن=دگي، و

باالخره تزكية اخالق.

ديدگاه ماديون درباره تربيت بدني1 نظ===ر ب===ورگر دل :مه===ترين اص===ل و ه===دف از عرض===ة -

طور كلي افزايش بازده نيروي بدني است. بدني به تربيت2ب=دني مجم=وع روش=هايي اس=ت - نظ=ر دك=تر لوب=وش :تربيت

جهت تب=ديل ب=دن ب=ه وس=يلة م=ورد اعتم=اد و تط=ابق همگ=امي ب=ا ش==ناختي و اجتم==اعي از طري==ق پ==رورش محيطه==اي زيست

ش=ناختي ... اين ب=اعث ب=ه وج=ود آم=دن كن=ترل و عوام=ل زيستاف=زايش مهارته=اي ب=دني = ك=ه يكي از عوام=ل مهم رفت=ار و

شود. شخصيت آدمي است = مي

بدني و ورزش در مكتب تعريف تربيتوحي 

اس=ت از ت=ربيت ك=ل ابع=اد وج=ودي انس=ان از ب=دني عب=ارت تربيتلح==اظ جس==ماني، فك==ري، اجتم==اعي، ع==اطفي، اخالقي و ايم=اني ب=ر مبن=اي توان=ايي و اس=تعداد و ب=ا واس=طه ق=رار دادن

ب=دني ن=وعي ت=ربيت اس=ت و بخش=ي ب=دن. ب=ه عب=ارت ديگ=ر تربيتده=د از ك=ل ت=ربيت مكت=بي اس=ت ك=ه جس=م را واس=طه ق=رار مي

ولي غايت و هدف جسم نيست.

در مكتب وحي ت=ربيت ب=دني از دو مفه=وم تشكيل شده است :

- تربيت1 - بدن2

تربيت ةوي از ريشر لغربيت از نظب« تkد«، »راي »خداونه معنب

»پروردگار« و »صاحب« است اين مفهوم با چنين معنايي در فرهنگي كه برخاسته از مكتب اسالم باشد اشاره بر »شناختن خداوند به عنوان رب هستي و قبول ربوبيت او پشت كردن به غير او« دارد. يعني مربي كه مسئوليت تربيت را بر دوش دارد، بايد شاگردان را در خالل زمان تربيت چنان رهنمون كند كه شاگرد به ربوبيت و پروردگاري خداوند هدايت شود و در كليه رفتارهاي خود از حدود او

پيروي كند.

بدندامة انه مجموعه بت كومي اسدن مفها، بافت ها، به

اعصاب و مغز آدمي و باالخره به كليه اعضاي مادي انسان شود. هر چند كه به لحاظ فيزيكي، ماده است اطالق مي

ولي در مجموعة وجودي مختلطي به نام انسان به كار رفته، اين امتزاج او را از سطح ساير ماديات ارتقا داده است و در واقع قداستي خاص يافته است، كه حيات او با حيات انسان و رستاخيز او نيز با رستاخيز انسان همراه است و بدون او انسان به كمال وجودي خود )كه پذيرش

حق است( نخواهد رسيد.

ظهورحركت و جنبش در طول حيات آدمي

. حركات بازتابي1 . حركات بنيادي2 هاي ادراكي = حركتي . توانايي3

هاي جسماني . توانايي4 . حركات مهارتي5

ورزش

ورزش از نظ=ر لغ=وي اس=م مص=در اس=ت. ب=ه معن=اي و برزي=دن مص=در آن، يع=ني ك=اركردن، »ورزي=دن«

عم=ل ك=ردن، كوش=يدن، پي=اپي انج=ام دادن و رياض=ت (. 1335)دهخدا كشيدن است

مع=ادل كلم=ه ورزش در زب=ان انگليس=يsport اس=ت ك=ه ب=ه ه=ر ن=وع فع=اليت ب=دني و ب=ازي ك=ه منج=ر ب=ه انج=ام مس=ابقه و نم=ايش مه=ارت بين دو ف=رد و ي=ا دو گ=روه ش=ود ك=ه مل=زم ب=ه انج=ام تمرينه=اي م=داوم و فراگ==رفتن مه==ارت در ي==ك ح==ركت ي==ا رش==تة

(.1367شود )خلجي ورزشي باشد، اطالق مي

از نظركواكلي ورزشتعريف

كت از يارت اسابتي ورزش عباليت رقفع نهادينه شده كه مستلزم كاربرد نيروي

هاي جسماني شديد و يا استفاده از مهارتكنندگاني پيچيده به وسيلة شركتجسماني

است كه توسط عوامل دروني و بيروني شوند. تحريك مي

شرايطي كه يك فعاليت بدني در رديف فعاليت هاي ورزشي قرار مي دهد:

- فعاليت بايد شامل مهارت جسماني، شهامت و نيروي 1.جسماني باشد

.- فعاليت بايد سازمان يافته و داراي ماهيت رقابتي باشد2

كنندگان در آن فعاليت، بايد از بعد دروني و بيروني به - شركت3

.شوند هاي دروني و بيروني برانگيخته وسيله پاداش

انواع ورزش

بندي ب=ر حس=ب اب=زار م=ورد اس=تفاده . مالك تقس=يم1 در ورزش

مانن=د ورزش=هاي ب=دون وس=يله چ=ون كش=تي و دو، و ورزشهاي با وسيله مثل واليبال، تنيس و ...

بندي از نظ==ر چگ==ونگي رابط==ه در رون==د . تقس==يم2فع==اليت ورزش==ي مالك ورزش==ي را ب==ه س==ه ن==وع

بندي اي، مي=داني، ط=بيعي و مك=انيكي دس=ته مب=ارزهكنند. مي

بندي ب=ر حس=ب زم=ان و من=ابع ان=رژي م=ورد . تقس=يم3استفاده

بندي، ورزش==ها را در ان==واع اين ن==وع تقس==يم ه===وازي اس===تقامتي و س===رعتي، ه===وازي و بي

كند. بندي مي دسته

انواع ورزش

شناسي ورزشي بندي با نگرش روان تقسيم .4ب==دني در بن==دي از نظ==ر نقش فعاليته==اي تربيت اين جدول

دبس=تانها و دبيرس=تانها و اث=رات تربي=تي ك=ه ب=ر روي رون=د تكام=ل گ=يرد. مانن=د شخص=يت ف=رد و جامع=ه دارد م=ورد توج=ه ق=رار مي

ش=ود )كوهن=وردي(، فعاليته=ايي ك=ه م=وجب تس=لط ب=ر ط=بيعت ميش===ود م===وجب برت===ري جامع===ه و مص===ونيت بخش===يدن آن مي

)تيران=دازي(، فعاليته=ايي ك=ه م=وجب پيش=رفت و هم=اهنگي عص=بي شود. = عضالني مي

بندي از نظر واكنشهاي رفتاري و عوامل مؤثر بر آن . تقسيم5بندي براس=اس چگ=ونگي مح=ركي ك=ه در مقاب=ل اين ن=وع دس=ته

ورزش=كار وج=ود دارد، ب=ه وج=ود آم=ده اس=ت. مانن=د ورزش=هايي ك=ه مهارته=اي تش=كيل دهن=دة آن از ن=وع مهارته=اي بس=ته اس=ت )پ=رش

ب=رداري( ي=ا از ن=وع مهارته=اي ب=از اس=ت ط=ول و ارتف=اع و وزنه (.1365 = 66)فوتبال، واليبال( )خالدان

بازي

تعريف بازيب=ازي ص=ورت تغي=ير ش=كل يافت=ه مس=ائل واقعي

اس=ت ك=ه ف=رد ب=ا توج=ه ب=ه عالق=ة خ=ود آن را س=ازمان داده است و داراي شرايط زير است:

.معي=ار ب=ازي، داش=تن مقاص=د وهمي و خي=الي اس=ت -1- ب==ازي ب==ه ط==ور آزادان==ه از ط==رف ف==رد انتخ==اب 2

.شود مي . باشد»لذت بخش«- بازي بايد 3 .شود - بازي به طور ذاتي برانگيخته مي4

فصل دوم

آن با علومارتباط بدني و ‌تربيت

sciences

بندي علوم طبقه

ارسطو بندي علوم از نظر طبقه لا عمناختن، يه شا متوجان ياليت انسه فعت كوده اسد بطو معتقارس

شود به: مي و يا خلق و ابداع است. از اين جهت فلسفه هم تقسيمفلسفة نظري )رياضيات، فيزيك و ماورالطبيعه(، فلسفة عملي )اخالق،

سياست مدن و تدبير منزل(، و فلسفة شعري )خطابه، شعر و جدل(.

ابوعلي سينا بندي علوم از نظر طبقهالهيز در رسينا نوعلي سام »في ابه نام اي بالعقليه« حكمت العلوم اقس

را ابتدا به دو حوزة نظري و عملي تقسيم كرده و سپس حكمت نظري را به علم طبيعي، رياضي و الهي تقسيم كرده و حكمت عملي را نيز

به اخالق، تدبير منزل و سياست مدن تقسيم كرده است.

رپآم بندي علوم از نظر طبقه ه دوا بوع آنهب موضر حسوم را بفه« علام »فلسه نابي بپر در كتآم

دستة بزرگ تقسيم كرده است. اول علومي كه در آنها ماده مطالعه شود كه آنها را علوم جهاني ناميده است. دسته دوم را كه موضوع مي

آنها ذهن است به عنوان علوم عقلي معرفي نموده است، سپس هر دسته را نيز به چهار قسمت تقسيم نموده است. علوم رياضي، فيزيك، طبيعي و پزشكي را جزء علوم جهاني آورده است. علوم فلسفه، كالم،

شناسي و سياسي را جزء علوم عقلي محسوب داشته هنر، علوم نژاداست.

آليسم ايده

تند ر عباآليستي مؤثر بودند اي كه در انديشة ايده افراد برجسته: از

افالطون در يونان باستان و بعد از او دكارت، بركلي، كانت و هگل راتوان نام برد. در تاريخ معاصر مي

ها آليست جهان و هستي از ديدگاه ايده مشخصه و ويژگي جهان، ذهني و روحي است، يعني هر آنچه كه

واقعيت دارد در نهايت ذهني و در نتيجه شخصي است

آليسم ماهيت معرفت و دانش از ديدگاه ايده پاسخ اين سؤال در روش دانستن، موضوع دانش و معيار حقيقت بيان

شود: شود. روش دانستن اين مكتب در سه مرحلة زير خالصه مي ميكشاند. . اغتشاش در ذهن، كه ما را به مطالعه و تحقيق مي1. تحليل اين نابساماني و بررسي جوانب آن.2. مربوط كردن نتايج تحليل با تجربة خودمان، يعني در اين مرحله به 3

پردازيم. هاي خود مي تركيب تحليل

آليسم مالك ارزشها از ديدگاه ايده انهاي مثبت، همرا ارزشني دارد زية ذهيز جنبها در اين مكتب نارزش

تجليات روح مطلق است. براي نمونه محبت و عشق تجليي از روح مطلق است و انسان نسبت به آنها احساساتي دارد.

آليسم مباني تربيتي ايدهها: آليست از نظر ايده

تعليم و تربيت فرآيندي است كه هدف و غايتي دارد كه همان.تحقق روحي انسان است

مدرسه ش=ود. از آنج=ا ك=ه به عن=وان ي=ك نه=اد اجتم=اعي در نظ=ر گرفت=ه مي

نهاده==اي اجتم==اعي محلي اس==ت ك==ه روح مطل==ق در آن تجلي كن=د بن=ابراين ح=الت اجتم=اعي تعليم و ت=ربيت ض=رورت پي=دا ميكند. مي

برنامة درسي دهندة روح انس=ان راهنم=اي آليس=تها معتقدن=د اج=زاي تش=كيل ايده

خ=وبي ب=راي تع=يين م=واد آموزش=ي اس=ت. ل=ذا س=ه جنب=ه فك=ري == عقلي، احساس==ي و ارادي ب==راي روح قائ==ل هس==تند. از اين رو عل==وم و مس==ائل علمي ب==ه جنب==ه فك==ري = عقلي روح انس==ان

ش=ود. اyش=كال مختل=ف ه=نر پاس=خي اس=ت ب=ه جنب=ه مرب=وط مياحساس=ي روح. درس=هايي ك=ه ن=اظر ب=ه عم=ل هس=تند مث=ل ت=اريخ و ن=يز فعاليته=اي مختلفي ك=ه مظه=ر اراده هس=تند ب=راي پ=رورش

شود. اراده پيشنهاد مي

اصول و روش تدريس =اس=ت، زي=را 1ت=رين اص=ل در ت=دريس اص=ل »فع=اليت خ=ودلي اص »

بخش=د. يع=ني تعليم و طري=ق خ=ود را تحق=ق مي روح انس=ان از اينده=د اس=توار ت=ربيت باي=د ب=ر فعاليته=ايي ك=ه خ=ود ف=رد انج=ام مي

باش===د. در اين دي===دگاه فعاليته===اي معلم، مث===ل م===واد خ===ام و ه=ايي اس=ت ك=ه ه=ر ف=ردي براس=اس ارادة خ=ود آن م=واد را زمينه

ده=د. ب=ر اص=ل ف=وق، س=ه اص=ل ديگ=ر ن=يز م=ورد اس=تفاده ق=رار ميشود: استوار مي

1اصل كوشش3 . اصل رغبت2 . اصل تقليد .  

  

ها دو دسته آليست هاي تدريس از نظر ايده روشهستند:

كه با اتكا به مباحث منطقي ايجاد . روشهاي منطقي1شود مثل روش »ديالكتيك« كه يك نوع آن مي

ديالكتيك سقراطي است، كه اين روش از طريق رود. روش تحليل و تعارض و گفت و گو پيش مي

ها، روش استقرايي و قياس، از تركيب انديشههاي ديگر روشهاي منطقي است. همة اين نمونه

آليسم شود اما ايده روشها در تدريس استفاده ميبراي روش ديالكتيك اصالت بيشتري قائل است.

روش سخنراني )معلم در تدريس . روشهاي عمومي:2به عنوان سخنگو است(، روش پروژه )هم به

شود(، هاي عملي و هم آزمايشي درس توجه مي جنبهروش حل مسئله )كه داراي مراحل مواجهه با

آوري اطالعات، طرح كردن فرضيه، مشكل، جمعگيري است( همگي صورتهاي كاربرد فرضيه و نتيجه

(.1368مختلف روشهاي عمومي هستند )باقري

آليسم بدني از ديدگاه ايده تربيت

ه در مكتب ايدهمن اينكدني ضعة بد و توسم رشآليسدهد. با اين بخشي از سلسله مراتب ارزشها را تشكيل مي

W در قعر توتم پرستي اهداف واقع شده است وجود عموما(.1365 66)خالدان

ول كلي ايدهاربرد اصا كم در تربيت به عالوه بدني، آليسببدني و ورزش مفاهيم و تصوراتي مثل اينكه قلمرو تربيت

گيرد. حتي اگر هاي جسماني است، شكل مي فراتر از جنبهذهن و جسم در يك قالب تكامل يابند، در حقيقت

آليسم بر تكامل ذهن و جريان فكري تأكيد دارد. ايدهآمادگي جسماني و حركت جسماني به دليل تأثير آن بر

بدني و كند. در تربيت توسعة شخصيت اهميت پيدا ميكيد قرار گيرند. معلم آلها بايد مورد تأ برنامة ورزشي ايده

آموزان به ويژه از لحاظ شخصيت و ارزشها، الگوي دانشاست. لذا در اين ديدگاه تكامل شخصيت اهميت بيشتري

(.1364دارد )بهرام و خلجي

آليسم نقد و ارزيابي ايده

عبارتند د نشو كه بر اين مكتب وارد مياشكاالتياز:

شناسي، »ادراك« را با »وجود« ها در جهان آليست - ايده1اند. اين موضوع از نظر متافيزيكي و فيزيكي مساوي گرفته

و فلسفي قابل تأمل است. چون مفاهيم ادراك و وجود نه تنها تطابق ندارند بلكه با هم متباين نيز هستند.

ها آليست شناسي، معيار حقيقت نزد ايده - در معرفت2انسجام دروني يك انديشه و هماهنگي آن با ساير

هاست. اين بيان در قلمرو دانشهايي چون علومي انديشهبر جهان خارج است به تنهايي قابل قبول نيست. كه مبتني

بلكه مراجعه به امور واقع در جهان خارج، معيار كافي (1368است )باقري

آليست - در مورد آموزش و پرورش و برنامة درسي، ايده3اند زيرا توجه ها از واقعيتهاي جهان محسوس غافل مانده

خود را بيشتر به رشد روحي و عاطفي انسان معطوف هاي اند و جنبة مهم »رواني حركتي« را در برنامه داشته

درسي ناديده گرفته و يا در مورد آن توجه كافي مبذول اند. نداشته

رئاليسم

« هم برايي« واقعاز رئاليسيز مكتب گو ن اند، اين مكتب به اصالت واقع تعبير كرده

معتقد است. وجود مستقل از ذهن

وانه عنخص بور مشه طه بي كاولين كس يك رئاليست شناخته شده است ارسطو است. در تاريخ معاصر اين افراد بر تفكر

دكارت، كانت، جان رئاليستي مؤثر بودند: . دو نفر اخير از الك، سانتايانا و وايتهد

هاي انتقادي معروف هستند.رئاليست

جهان و هستي از ديدگاه رئاليسم تان را هم رئاليسبيعي، انسان طتقيم از جهه ادراك مسد كا معتقدنه

به واقعيت مادي جهان )اشيا( و هم واقعيت ذهني )تصورات ذهني( رساند. واقعيت مادي همواره در حال تغيير است. آنچه انسان از مي

هاي مختلفي است كه در كند همين صورت جهان خارج دريافت ميشوند. طول تغيير مالحظه مي

ماهيت دانش و معرفت از ديدگاه رئاليسم اره ميواس برودي در اين به حات مختلفي كه كيفيا با اتكان بد انسگوي

گذارد و از طريق مقايسة آنها با خود شئ از اشيا در اختيار او ميكند. در فرايند كسب شناخت حسي انسان خارجي شناخت پيدا مي

هايي را شود. سپس از طريق قياس و برهان قضيه دچار خطا نميبخشد. وسيله انسان به شناخت خود توسعه مي كند و بدين درست مي

ها از ديدگاه رئاليسم مالك ارزشارة ارزشه ارزش دربت كرودي اين اسان با بيتند هني هسور عيا امه

و از قماش صورتهايي هستند كه بر بعد مادي جهان نسبت داده شود. هر كس مستعد پي بردن به آنها باشد آن ارزشها را درك ميكند. همچنانكه در شناخت ساير مسائل، استعداد فرد مطرح است. مي

بردن به آنها ها صورتهايي از اشيا هستند كه اگر ما مستعد پي ارزشتوان براي هر يك از يابيم. از نظر برودي مي باشيم به آنها دست مي

قلمروها يك جنبة عيني و يك جنبة ذهني قائل شد.

در مكتب رئاليسمهدف تعليم و تربيت

ات نيكرودي حير بربيت 1از نظدف تعليم و ته شود كه ‌است. شاگرد وقتي به اين هدف نائل مي

از نظر عقلي رشد نموده باشد.

در مكتب رئاليسمنقش مدرسه

راي اينت. به »دانش« اسي مدرسور اساسمحپردازد. محور، مدرسه به ايجاد سه گونه عادت مي

عادت مربوط به كسب دانش، عادت مربوط به استفاده از دانش براي حل مسائل زندگي و عادت مربوط به لذت بردن از دانش يا استفادة تخيلي از آن براي فعاليت خالق و تفهم. داشتن اين عادات

ها يا وسايل الزم براي نائل سه گانه يكي از جنبهشدن به حيات نيك است و اين وظيفة اصلي

مدرسه است.

گانة فوق عادات سه،برودي براساس مباني فلسفي خود كند: برنامه را به شرح زير پيشنهاد مي

1:زب=ان ع=ادي و . اب=زار س=مبوليك ي=ادگيري، تفك=ر و ارتب=اط

متع==ارف، زب==ان كمي )رياض==يات( و زب==ان ه==نر )ط==راحي، نقاشي و موسيقي(.

2:فيزي====ك، ش====يمي، نج====وم، . بخش اساس====ي دانش شناس=ي، شناس=ي، ف=يزيولوژي، گياه شناس=ي، زيست زمين شناسي. شناسي و جامعه روان

 3:گ==زارش تح==ولي كيه==ان، گ==زارش . س==ازمان گذش==ته بن=ديهاي بش=ري )خ=انواده، اجتماع=ات و ان=واع تح=ولي گروه

دولت( گ===زارش تح===ولي عل===وم نه===ادي، فن===ون، ه===نر و نظامهاي ارزشي.

4:نقش . ان===واح تحلي===ل و مواجه===ه ب===ا مش===كالت آين===ده كش=اورزي، پزش=كي و مهندس=ي؛ حق=وق، عل=وم سياس=ي، اقتص=اد و م=ديريت؛ عل=وم مرب=وط ب=ه توزي=ع اطالع=ات مانن=د

نگ===اري و ارتباط===ات تعليم و ت===ربيت، كتاب===داري، روزنامهمردمي.

5بخش=د و ك=ه دانش بش=ر را وح=دت ميه=اي ارزش=ي . نظ=امبخشد: فلسفه هنرهاي زيبا. آرزوهاي او را قوت مي

6:مش=اوره و راهنم=ايي ب=راي ح=ل مس=ائل . مس=ائل شخص=ي شخصي.

روش تدريس برودي براي روش تدريس؛ مراحلي قائل است كه

»فرآيند تدريس يادگيري«مجموعة آنها را تحت عنوان مطرح نموده است. البته اين مراحل در جهت و راستاي

اند از: هدف تربيتي هستند. اين مراحل عبارت

انگيزش . 1. ارائه 2. كوشش و پاسخ 3. بصيرت 4ت ا. تشكيل عاد5 . آزمون6

بدني از ديدگاه فلسفة رئاليسم تربيت

قب=ل از ق=رن بيس=تم نظري=ات نس=بتا| ن=اچيزي درب=ارةب=دني در مكتب رئاليس=م وج=ود داش=ت، ام=ا در تربيت

ق=رن بيس=تم اين مكتب ت=ربيت جس=م را ب=ه عن=وان يك واقعيت عملي پذيرفت.

مك كل=وي درب=ارة مزاي=اي ت=ربيت جس=ماني نظري=ات وسيعي ارائه نموده است:

گوي=د هيچ تض=اد بني=ادي بين تعليم و ت=ربيت از او ميبدني وجود ندارد. طريق بدن و تربيت

كن=د اس=تدالل مي1937اي در س=ال وي در مق=الهك=ه تعليم و ت=ربيت از طري=ق ب=دن ب=ه هم=ان ان=دازه

كن==د، ب==ه هم==ان ك==ه جري==ان رش==د را پش==تيباني ميكل==وي ب==راي كن==د. مك نس==بت ن==يز ب==ه آن كم==ك مي

اثب=ات نظ=ر خ=ود ب=ا نگ=اهي ب=ه گذش=ته اين چ=نين ب==دني نباش===د؟ اج==داد م==ا گوي==د: چ==را تربيت مي

ميليونه==ا س==ال ب==ه ت==ربيت از طري==ق ب==دن اص==رار ت=وان آتنيه=اي يون=ان ورزيدن=د و در اين زمين=ه مي مي

باس=تان را ب=ه خ=اطر تمدنش=ان و ب=راي اينك=ه نيمي ب=دني ب=وده از برنام=ة تربيتش=ان فعاليته=اي تربيت

است، مورد ستايش قرار داد.

نقد و ارزيابي رئاليسم

رئاليسم طبيعي، بر واقعيتها تكيه دارد و بر علم و روش ورزد و اين امري درست و قابل تحسين علمي تأكيد مي

است ولي بايد توجه داشت كه اين فقط شرط الزم است نه شرط كافي. زيرا صرف تجربة حسي، دربارة كليه

پذير نيست. به عبارت ديگر مراحل قانون تجربي تعميممعني است چرا تجربه خشك علمي بدون استنتاج عقل بي

كه دستيابي به ارتباط متقن و يقين تنها از طريق استدالل دهنده پذير است، زيرا عقل و ذهن صورت عقالني امكان

تجربه علمي و تجربه حسي ماده علم است. عالوه بر اين رئاليسم علمي و طبيعي اخالق را در قلمرو قوانين اجتماعي و طبيعي قرار داده و آن را قابل بررسي علمي

توان به منزلة توصيف داند. حال آنكه اخالق را نمي ميگونه كه هستند به شمار آورد بلكه چون حوادث واقعي آن

شود با اصل جبر علمي از آزادي و اختيار انسان ناشي ميدر تناقض است زيرا در غير اين صورت براي انسان

توانست وجود گونه مسئوليت و تكليفي نمي مجبور، هيچبايد مورد مؤاخذه قرار باشد و در نتيجه وي نمي داشته

گيريم كه اخالق در قلمرو احكام ارزشي گيرد. لذا نتيجه ميذاتي و عقلي انسان است و تنها تربيت است كه آن را از

آورد. اخالق از آزادي و اراده انسان و نه قوه به فعل درميشود منبعث است )هيوود از چيزي كه بر علم تحميل مي

1377).0

پراگماتيسم رنر قه در اواخت كور اسبي نوظهفه مكتم فلسپراگماتيس

نوزدهم و اوائل قرن بيستم در آمريكا مطرح شد. تندة عملي داشودن و فايد بور مفير محم بپراگماتيس

انديشه آدمي استوار است. در ميان فالسفه گذشته ها را افكاري مشابه افكار پراگماتيست2»هراكليتوس«

(.1358داشته است )حجتي هود ريشاريخ با اين وجد در تتر بايم را بيشهاي پراگماتيس

معاصر جستجو كرد. پيش از همه جان ديويي در است. او در تفكرات دهي اين مكتب سهيم بوده سامان

خويش، از هگل، داروين، پيرس و جيمز تأثير قابل توجهي پذيرفته است.

ار ميه كفه براي اين فلساوين مختلفي با و عنرود: ‌نامهگرايي، ابزارگرايي و ‌گرايي تجربي، عمل‌طبيعت

گرايي است كه هر كدام به جنبة خاصي از آن مكتب ‌تجربه .اشاره دارند

مباني فلسفي پراگماتيسم جهان و هستي از ديدگاه پراگماتيسم: .واقعيت« محصول ارتباط انسان و جهان است« .تمرا و مسامعين، پويتند ندادهايي هسايع رخايع، وقت از وقارت اسواقعيت عب

از نظر ديويي نه فقط امور همچون تولد و مرگ رخداد يا واقعه هستند بلكه ساختمانهاي پايدار اشيا هم واقعه هستند.

ماهيت معرفت از ديدگاه پراگماتيسم : ورته صامعين بوقعيت نا مان بل انسق تعامرفت از طريويي، معر دير نظبراب

گيرد، به آيد: انسان وقتي در موقعيتهاي تازه و نامعين قرار مي زير به وجود مييك رشته شود. اين مرحله نقطة شروع تعادلي مي دليل سازگار نبودن دچار بي

فعاليت براي سازگار شدن با موقعيت جديد است. سپس تجسمهايي را كه از هاي پيشين بدست آورده در مواجهه با تجربيات قبلي در مواجهه با موقعيت

كند. آنگاه انسان آنها مشكل جديد به صورت ايده، تفكر و طرح عمل تبديل ميبرد. اگر اين را )طرح عمل، ايده و تفكر( به صورت يك فرضيه به كار مي

كند تا مسئله اي ديگر مطرح مي فرضيه منجر به حل و سازگاري نشود، فرضيهحل شود. بدين ترتيب به كارگيري فرضيه و نتيجة آن به عنوان بخشي از دانش

شود كه در نهايت چنين روشي موجب پيدايش پيكره دانش در نظر گرفته ميشود. مي

ها از ديدگاه پراگماتيسم : مالك ارزشيهتي و علمي، فرضاياي معرفد قضي همانناياي ارزشا را قضه آنهتند كهايي هس

توان ارزيابي كرد. تنها برحسب موقعيتي كه مسئله وجود دارد مي لوع در حه آن موضه اينكت بروط اسري مشر امراي هدن بل شارزش قائ

مسئله مشاركت داشته باشد. به واسطة همين مشاركت آن موضوع مورد توان در نظر گيرد. بنابراين هيچ ارزشي مطلق و ثابتي نمي توجه قرار مي

گرفت.

مباني تربيتي پراگماتيسم در اين بخش، تعريف، هدف برنامة تربيتي و روش تدريس از نظر پراگماتيست

شود: ها بيان مي

تعريف تربيت: ه جهانا بواره با اتكامعين و همان نون واقعيت جهي از مكتب، چشناس

متغير است پس انسان و جامعة بشري همواره سازگاري خود را با موقعيتهاي پيشين از دست داده و در موقعيتهاي بعدي دچار تعارض و

شود. بنابراين مسؤوليت تعليم و تربيت اين است كه امكان مشكل ميسازگار شدن با موقعيتهاي جديد را فراهم آورد.

هدف تعليم و تربيت:اي جهانه مبنه با توجذير بد تغييرپربيت بايدف تعليم و تي هشناس

باشد. براي اينكه هدف تغييرپذير باشد بايد برخاسته از موقعيت و نامد و منظور شرايط باشد. ديويي هدف تعليم و تربيت را »رشد« مي

از آن همان تجديد سازمان تجربه است. »رشد« از طريق مشاركت شود. اين نوع روابط افراد در حيات و مسائل اجتماعي فراهم مي

شود. اجتماعي، »دموكراسي« ناميده مي ائلا و مسا، فعاليتهه رغبتها با اتكد بي باية درسبرنام ي ة درسبرنام

افراد آغاز شود. يعني براي تعيين مواد آموزشي بايد عالئق، رغبتها و ارضاي آنها در فرد، مورد مالحظه قرار گيرد، اما در ضمن آنها افراد را

زيستي، بايد براي استفاده از رياضيات، فيزيك، شيمي، علومشناسي و غيره )به ترتيب( تشويق و آماده كرد. شناسي، جامعه روان

روش تدريس: ائله يل مسي(، روش حربي، )روش آزمايشوم تجق در علروش تحقي

است. روش پروژه در اين مكتب به عنوان روش تدريس معرفي شدهاز نظر ديويي آن روشي در تعليم و تربيت مطلوب است كه فعاليت

(.1368فرد را در فرايند تفكر ياري رساند )باقري

بدني و پراگماتيسم تربيت

پراگماتيس=م در م=ورد انس=ان اس=اس نگ=رش خ=ود را ب=ر پاي=ةشناس==ان جدي===د مبت==ني ب===ر »وح==دت قب==ول نظري===ة روان

گ==ذارد ك==ه در آن روح و جس==م ب==ه ارگانيس==م« انس==اني ميش=وند، بلك=ه عن=وان دو مقول=ة ج=دا از هم در نظ=ر گرفت=ه نمي

معتقدن=د ك=ه تمرك=ز و توج=ه مربي=ان باي=د ب=ر تم=امي ابع=اد باش=د ن=ه فق=ط ب=ر ب=دن. يع=ني پراگماتيس=تها ب=رخالف اف=رادي ك=ه آم=ادگي جس=ماني را ب=ه ط=ور اختصاص=ي م=ورد توج=ه ق=رار

دهن=د، بيش=تر ب=ه مفه=وم »مجم=وع آمادگيه=ا« ي=ا »آم=ادگي ميمن====د هس====تند. بن====ابراين ب====رخي از علم====اي كلي« عالقه

پراگماتيس=تي چ=ون ويلي=امز و هوگ=وس اه=داف تعليم و ت=ربيت كنند: بدني را به شرح زير معرفي مي و تربيت

.اه=داف تعليم و ت=ربيت باي=د ب=ر حس=ب زن=دگي تب=يين ش=وده=دف دانش=گاهها ن=يز ت=ربيت ف=رد ب=راي زن=دگي متع=الي اس=ت

اي مح==دود نيس==ت. چ==ون زن==دگي ص==رفا| ب==راي عالئ==ق ح==رفهاي جامعتر است. مطلوب از فعاليتهاي حرفه

من==دي ب==ه اي==ام مدرس==ه به==ترين دوران آم==ادگي ب==راي عالقهتفريح=ات س=الم و زن=دگي اجتم=اعي اس=ت، چ=نين تج=اربي در زن==دگي اجتم==اعي و نح==وة گ==ذران اوق==ات ف==راغت پس از

ثير بس====زايي دارد. س====ازمانها و تش====كيالت مدرس====ه ت====أآم=وزي، گروهه=اي ورزش=ي، ايج=اد ش=رايطي ب=راي ب=روز دانش

خالقيته=اي متهوران=ه و تالش=هاي ارزن=ده، فرص=تهاي مناس=بي آلهاي مطل=وب و ه=دايت شايس=تة آن=ان را ب=راي تحق=ق اي=ده

آورند. فراهم مي

35

بدني و پراگماتيسم تربيت

ب==دني در ص==ورتي ب==ه عن==وان واح==د، در برنام==ة تحص==يلي تربيتتوان=د گنجان=ده ش=ود ك=ه س=ودمندي خ=ود را نش=ان ده=د. م=دارس مي

همچنين در راستاي تحقق ارزشهاي تعليم و تربيت باشد.

رغم اهميت زي===ادي ك===ه ب===راي تج===ارب ه===ا علي پراگماتيس===تنوجوان=ان قائ=ل هس=تند بيش=تر از »تج=ارب گ=روهي« در ورزش=هاي

بخش كنن=د زي=را معتقدن=د ك=ه اين تج=ارب حي=ات رق=ابتي حم=ايت ميگوين=د جنب=ة تج=ارتي ب=ودن در ورزش=هاي رق=ابتي باي=د هس=تند و مي

گون=ه ش=رايط ارزش=هاي تربي=تي ك=امال| از بين ب=رود، زي=را تحت اينرون==د. همچ==نين آن==ان اهميت خاص==ي ب==راي پ==رورش از بين مي

توان==د در وض==عيتهاي مش==ابه روحي==ة تع==اون و همك==اري ك==ه ميدهندة ص==ورت پ==ذيرد، قائ==ل هس==تند. در حقيقت عوام=ل تش==كيل

رقابت نسبت به اين امر، يك موضوع ثانويه هستند.

دي==ويي در كت==اب »دموكراس==ي و تعليم و ت==ربيت« توج==ه قاب==لاي ب=ه پدي=دة ب=ازي و اس=تفاده از آن در برنام=ة آم=وزش مالحظه

گوي=د: رفتن ب=ه مدرس=ه زم=اني ك=ه م=دارس نم=وده اس=ت. او ميامك==ان فعاليته==اي جس==ماني ب==ه كودك==ان داده ش==ود و تحريك==ات

بخش اس=ت. ادارة چ=نين ط=بيعي آن=ان در بازيه=ا ف=راهم ش=ود، ل=ذتگ=يرد و همچ=نين ي=ادگيري را مدارس=ي ب=ا كم=ترين فش=ار ص=ورت مي

كن=د. ب=ازي و فعاليته=اي ب=دني ح=الت مص=نوعي مدرس=ه آس=ان ميآم=وزان س=ازگارند و ده=د، چ=ون آنه=ا ب=ا غراي=ز دانش را ك=اهش مي

نژاد، ش=وند )دانش=مندي و هم=تي آم=وزان مي م=وجب انگ=يزش دانشگرايي ...«(. »تجربه

ارزيابي و نقد پراگماتيسم

ها نقاط هاي فلسفي و تربيتي پراگماتيست در انديشهعيارتند كه موارد مهم آن وجود داردضعف و قوتي

:از

سازد مانند گويي است كه در . تصويري كه ديويي از جهان مي1فضا معلق است، نه بر خود اتكا دارد )پيوسته در حركت و

كند نه تغيير( و نه بر چيزي ديگر. جهاني كه او ترسيم ميسمت و جهت معيني دارد و نه تغيير و حركت معين. بنابراين

تواند داشته اگر نهايت جهان روشن نباشد، هويتي نيز نميباشد!

W روش و معرفت علمي و . در زمينة معرفت2 شناسي منحصراتوان و نبايد تجربي مورد پذيرش پراگماتيستهاست. آيا نمي

هاي آنها تمايز قائل شد؟ در حالي ميان انواع معرفت و شيوهكه برخي از فالسفة معاصر بر ضرورت تميز انواع روش

كيد بسيار دارند. معرفت و معرفت تأ

37

ارزيابي و نقد پراگماتيسم

گويند: براي ارزيابي ارزشها بايد ديد شناسي مي . در باب ارزش3كند. به كار بستن آنها چه نتايج عملي يا فوايد عملي ايجاد مي

گيرد ارزشهاي مطلق را ناديده مي»نتيجه و محصول«تأكيد بر گونه كند. به عبارت ديگر اين و تفكر اخالق نسبي را رايج مي

كند، انديشيدن در باب ارزشها، »نتايج« را جايگزين معيارها مي تابع »معيار«در حالي كه نتايج و فوايد تابع موقعيتهاست. اما

ممكن است »راست گفتن«موقعيتها نيست. به عنوان مثال در شرايط و موقعيتهاي مختلف نتايج متفاوتي به وجود آورد

(. 1361)جعفري

. تحول در عامل ارتباط در نظام تربيتي از شكل يك ارتباط 4W صوري و ظاهري ميان معلم و شاگرد به ارتباط عميق و صرفا

بر مسئلة رغبت و تجربة فعال خود تأكيدصحيح از طريق شاگرد از مهمترين نقاط قوت اين نظريه است )باقري

1368.)

رئاليسم اسالمي

جهان و هستي از ديدگاه رئاليسم اسالمي اس=الم ب=راي هس=تي واقعي=تي قائ=ل اس=ت = اص=الت در خ=ارج

از آن هس==تي اس==ت. ماهي==ات ي==ا ح==دود موج==ودات، ام==وري وج=ودي نيس=تند، بلك=ه ام=ور ع=دمي هس=تند. وج=ود عي=ني در عين ك=ثرت واح=د اس=ت و در عين وح=دت كث=ير يع=ني واقعيت خ==ارجي از م==راتب مختل==ف وج==ودي برخ==وردار اس==ت. هيچ

اي ب==دون علت غ==ايي )مقص==د وج==ود( و علت ف==اعلي پدي==ده)مبدأ وجود( قابل تصور نيست.

ماهيت معرفت از ديدگاه رئاليسم اسالميپ=ذير اس=ت. انس=ان مع=رفت حقيقي، نس=بت ب=ه واقعيت امكان

ش=ود ام=ا ب=ه ط=ور ب=ه ط=ور اجم=الي ب=ه م=اهيت اش=يا نائ=ل ميت=وانيم ب=ه ش=ناخت م=اهيت اش=يا منطقي مي1دقي=ق ب=ا تحدي=د

گون=ه علم نس=بت ب=ه جه=ان برس=يم. انس=ان در لحظ=ة تول=د هيچخ=ارج ن=دارد. در ص=ورتي ك=ه ب=ا اش=ياي پ=يرامون مواج=ه ش=ود طي م=راتب ادراك حس=ي )ادراك ناش=ي از احس=اس(، ادراك خي==الي )تص==وراتي ك==ه از اش==يا در حافظ==ه داريم( و ادراك

بندي اش==يا و ...( ب==ه علم نائ==ل س==ازي، دس==ته عقلي )مفهومشود. مي

معي=ار حقيقي ب=ودن مع=رفت )علم اكتس=ابي( انطب=اق آن ب=اواقعيت خ=ارجي اس=ت. بن=ابراين حقيقت يع=ني ادراك ص=حيح ك=ه معي=ار آن هم=ان انطب=اق ب=ا واقعيت خ=ود آن ش=ئ اس=ت

(1368)باقري

 

39

ها از ديدگاه رئاليسم اسالمي مالك ارزش

اري ارزشوم اعتبك مفهه يد كر چندها هد و نبايا بايا يهگردند. ريشه در هستند، اما به يك امر واقع و عيني برميها يا ايم. ارزش واقعيات دارند و ما خود آنها را جعل نكرده

اعتبارات، خودشان انواع و مراتبي دارند: اعتبارات ثابت مثل رابطة بين عدالت و آرامش اجتماعي كه - 1

يك رابطة ضروري و پايدار بين آنها برقرار است. بنابراين گوييم انسان براي هميشه بايد عدالت را رعايت كند. مي

- اعتبارات متغير اعتبار نسبي هستند. يعني در رابطه با موارد 2شود. ما آنها را مختلف به صورت مختلف در نظر گرفته مي

كنيم. ارزش متغير فرض مي دهيمر بيزي ديگه چيزي را بد چا حه مني اينكا يعار در اينجاعتب

W حد شير بودن شير را به حسن نسبت دهيم مي گوييم مثال»حسن شير است.« در اين جا ادراك ما نسبت به شير بودن

ادراك ما در كه حسن يك ادراك اعتباري است، در صورتيمورد شير بودن شير ادراك حقيقي و ماهوي است )هيوود

1377.)

مباني تربيت رئاليسم اسالمي

شود: در اين بخش چارچوب تربيتي اسالم بيان ميتعريف تربيت

تربيت يع=ني اينك=ه انس=ان ويژگيه=اي ب=القوه خ=ود را ب=ه فعليتبرس=اند و در نتيج=ه ب=ه م=نزل غ=ايي خ=ود )به=ترين ش=كل ممكن خ=ود( نزدي=ك ش=ود. البت=ه انس=ان اين مس=ير را ب=ا »اختي=ار« طي

كند. ميهدف تربيت

هدف غ==ايي تعليم و ت==ربيت آن اس==ت ك==ه انس==ان از طري==قش=كوفايي اس=تعدادهاي فط=ري و عقالني خ=ود كام=ل ش=ود،

مظهر كماالت الهي گردد و به خدا نائل شود.برنامه

در نگ==رش رئاليس==م اس==المي واقعيت وج==ود انس==ان مح==وراساس=ي ب=راي تهي=ة برنام=ه اس=ت. واقعيت وج=ود انس=ان از ب=دن و نفس )ادراك=ات فط=ري، گ=رايش ب=ه خ=دا، گ=رايش ب=ه

حقيقت، اخالق( به زيبايي تركيب شده است.روش تربيت

مفه===وم روش در اينج===ا تنه===ا ب===ه روش ت===دريس منحص===رهاي مختل=ف ب=راي رس=يدن ب=ه مقص=د ش=ود بلك=ه ب=ه ش=يوه نمي

اش==اره دارد. در م==ورد ه==ر قس==مت از برنام==ه، روش==هاي مختلفي مطرح است.

در رئاليس=م اس=المي از روش=هاي مختلفي چ=ون ع=ادتي، آزادشود. انديشي و دانشي استفاده مي

بدني و رئاليسم اسالمي تربيت

ك تربيتوان يه عنالم بم در مكتب اسويت جسدني، تقبارزش قلمداد شده و همواره تحصيل آن با طلب علم،

فضايل اخالقي و جوانمردي قرين شده است.

ه ميود دارد كراواني وجواهد فات و شه روايدر اين رابطتوان به داستان طالوت ، قوت روحي و جسمي حضرت

محمد )ص( و شجاعت و قدرت امام )ع( اشاره كرد.

ديه هرم )ص( و ائمول اكاتي از رسنين در روايهمچبدني و ورزش تيراندازي، السالم محتوي تربيت عليهم

برداري، شترسواري، كشتي و ... سواركاري، شنا، وزنهمعرفي شده است. كه به خاطر حفظ منابع و مصالح عاليه مملكت، مطابق طرز جنگ آن روز به مسلمين توصيه شده

ها، تقويت جسم و تمرين گونه برنامه است و منظور از ايننها براي تحمل ناهمواريها و مصونيت بخشيدن به كشور آ

هاي دشمنان داخلي و خارجي و اسالمي در مقابل توطئهبرداري و تمتع از زندگي است )حجتي همچنين بهره

1358.)

بدني و ورزش در ‌جايگاه تربيتعلوم‌

دني و ورزش در چون تربيتبرابطه با انسان است پس از

است. علوم انسانياجزاي سؤالهاي اساسي در اين باره مطرح بود: انسان چه ويژگيهايي دارد؟ جهت حركت انسان چيست؟ و ... بيان شد كه اسالم قدرت و نيرومندي را يكي از

كند و كماالت انساني قلمداد مياز آن به عنوان ابزاري در خدمت

خواهي و خداجويي استفاده كمالبدني مجزا و كند. تربيت مي

صرف و بدون توجه به مسير كماالت انساني مورد پسند

اسالم نيست.

؟بدني چيست تربيت

ه به تربيتت كربيت اسوعي تدني نيلة بوسفعاليتهاي بدني مجموعة وجود انسان را مورد

دهد. تربيت قرار مي

ه تربيتتي كتربي ي ت آموزشدي اسدني فراينب جانبه هدف آن بهبود بخشيدن به رشد همه

انسان از طريق فعاليتهاي جسماني است.

بدني و ورزش رشته تربيت

شاخه هاي تربيت بدني امروزه عبادتند از :شناسي ورزشي ‌روان .1شناسي ورزشي ‌. جامعه2. تعليم و تربيت 3بدني و ورزش ‌. فلسفه تربيت4. يادگيري حركتي 5. رشد و تكامل حركتي 6. فيزيولوژي ورزشي 7. طب ورزشي 8. بيومكانيك ورزشي 9

بدني تطبيقي ‌. تربيت10

ت==ربيت ب==دني و ب==ه ه==اي وابس==ته حوزهورزش

- تندرستي1- تفريحات سالم 2 - حركات موزون3

تندرستي )بهداشت( ،توزش بهداشت آمني بهداشرد يعادگي كلي فآم

جسماني، ذهني، اجتماعي، هيجاني و رواني را در نظر دارد. بهداشت داراي سه بخش آموزشي، خدماتي و

.زيست است‌‌بهداشت محيطتفريحات سالم

ر حوزهالم از ديگات سه تربيت تفريحته باي وابسدني و هبورزش است. فعاليتهاي اختياري كه به وسيله آنها فرد از

هاي شود براي تمام رده نظر روحي وجسمي بازپروري ميسني ضروري است. با تفريحات سالم، افراد استفادة مفيد

گيرند.‌و سازنده از اوقات فراغت را ياد ميحركات موزون

ه تربيتته بوزة وابسومين حوزون سات مدني و حركبورزش است. اين حركات فعاليتهاي عمومي هستند

هايي از حركت و هنر، حركات موزون يعني بيان آميختهشناسي در قالب حركت. زيبايي

فصل پنجم

بدني و ورزش اهداف تربيت

منظور از اهداف چيست؟ دف نقطهت و هدف اسع هداف جموي اهه سان به انست كاي اس

(. 1365كند )خلجي آن حركت ميانهدة نشدف در برگيرننين هت ‌همچوب اسايج مطلد و نتها، مقاص

. شود‌بدني و ورزش حاصل مي‌هاي تربيت‌كه از شركت در برنامه

آرمان چيست؟انه نشايي كدف غك هت از يارت اسان عبت و آرمدهندة جهت اس

ماهيت دور از دسترس و عمومي دارد.

ويژگي هاي آرمانW پايدار باشد .1 - آرمان بايد نسبتا- آرمان بايد با هوي و هوس و ابهام ها در زمان هاي مختلف روبرو 2

نباشد. - آرمان بايد داراي صفاتي متعالي و برازنده باشد تا كوشش افراد 3

ناپذير باشد. جهت رسيدن به آن پايانبخشي به منظور كوشش بيشتر افراد - آرمان بايد داراي قدرت الهام4

باشد.بيني( هاي تعليم و تربيت و )جهان - آرمان بايد با نتايج و يافته5

سازگاري داشته باشد و در نتيجه سبب تحكيم اعتبار اين قبيل ها شود. يافته

هدف زندگي چيست؟

تررآن بيشر قاز نظ دانستن و توانستن غايت انسان نيست. بلكه هدف اصلي از زندگي تنها »معبود« و نزديك شدن به اوست و دانستن )خداشناسي و ...( و

توانستن مقدمة رسيدن به كماالت عالي هستند.

داف وامي اهع تمدر واق چيزهايي كه انسان به دنبال آنهاست جز ذات خداوند )كه هدف اصلي است( اهداف ثانوي

اي هستند، يعني وسيلهبراي رسيدن به هدف

.اصلي هستند

بدني و ضرورت وجود اهداف در تربيتورزش

ب=دني را در ش=ناخت به=تر اه=داف، مربي=ان تربيت1.هايي ك===ه ب===راي ني===ل ب===ه آنه===ا تالش خواس===ته

كنن=د، ي=اري خواه=د ك=رد، زي=را اه=داف ب=ر م=واد و ميفعاليته=اي م=ورد ت=دريس و روش ت=دريس ت=أثير

گذارند. مي

ب=دني را در درك به=تر ارزش . اه=داف، مربي=ان تربيت2قلم===رو رش===ته، ي===اري خواه===د ك===رد. اه===داف

ب==دني باي==د ب==ا اه==داف تعليم و ه==اي تربيت برنامه متناس=ب باش=د. اين تناس=ب آث=ار ت=ربيت و ج=امعهكند. بدني و ورزش را آشكار مي اجتماعي تربيت

. اه=داف، معلم=ان را در مواجه=ه ب=ا مش=كالت ي=اري 3خواه=د ك=رد. مربي=ان س=ازمانهاي مختل=ف ب=ا آگ=اهي

گيري و ب==دني در تص==ميم كام==ل از اه==داف تربيتشوند. نهايتا| اتمام صحيح امور ياري مي

 

51

. اه=داف، مربي=ان را در تفس=ير و تش=ريح به=تر تالش=ها 4در افك==ار عم==ومي ي==اري مي كنن==د. در تربيت ب==دني و ورزش س=وء تفاهمهايي وج=ود دارد، ك=ه آگ=اهي مربي=ان از اه=داف اين رش=ته مي توان=د در اش=اعة ص=حيح آنه=ا و

ها مؤثر باشد.اصالح سوء تفاهم

. اه=داف، مربي=ان را در ش=ناخت و تص=ديق نت=ايجي ك=ه 5دانش آم=وزان در ي=ك برنام=ة كام=ل، ب=ا ه=دايت آنه=ا ب=ه دس===ت آورده ان===د، ي===اري خواه===د ك===رد. ب===ه دلي===ل مس=ئوليت پذيري، مربي=ان تربيت ب=دني مس=ئول تغي=يرات رفت=اري اف=راد تحت آم=وزش خ=ود هس=تند. ب=ا ش=ناخت نت===ايج مطل===وب برنامه ه===ا كارشناس===ان ب===ه ارائ===ة برنامه ه=ايي مي پردازن=د ك=ه دانش آم=وزان را در رس=يدن ب==ه اه===داف م==ورد نظ==ر ي==اري مي كن==د. م==وفقيت دانش آم===وزان در برنام===ه، ح===اكي از موف===ق ب===ودن برنامه هاس==ت و اين عوام==ل ممكن اس==ت در ت==أمين كمكه=اي م=الي بيش=تر، پرس=نل، تجه=يزات و ت=داركات

(.1374مؤثر باشند )بوچارد

بدني و ورزش ضرورت وجود اهداف در تربيت

اهداف تعليم و تربيت

. پرورش ابعاد وجودي و شخصيتي انسان )جسماني، 1حركتي، عقالني و ...(

. پ===رورش ق===درت تش===خيص در انس===ان از طري===ق 2مشاهده، تجربه، تفكر و تعليم

جويي در انسان . پرورش روح حقيقت3. آگاه كردن انسان از پايگاه خويش در جهان هستي4. س=وق دادن انس=ان ب=ه س=وي خداون=د و پ=رورش اف=راد 5

(.1365مؤمن و متقي )خلجي . پ=رورش ش=ئون اقتص=ادي چ=ون برق=راري قس=ط و 6

(.1368روحية قناعت )باقري . ايج=اد روح ب=رادري، براب=ري، تع=اون، احس=ان، ايث=ار و 7

پ==رورش روحي==ة تالش و مب==ارزه ب==ا ظلم و فس==اد و (.1365مظاهر آن )خلجي

اهداف تربيت و ورزش

- تكامل جسماني1 - تكامل رواني حركتي2- تكامل شناختي3- تكامل عاطفي 4- تكامل اخالقي 5

ايجاد توان بدني و اهداف توسعة جسماني:1(افزايش آن از طريق فعاليتهاي بدني كه موجب توسعه و تكامل سيستمهاي ارگانيكي مختلف بدن

شود، جزء هدف تكامل جسماني است. مي

اين هدف با بهبود آگاهي ( هداف توسعة حركتي:2بدني، انجام حركت جسماني مؤثر با هزينة انرژي كمتر و حركت آميخته با مهارت و حس

شناسي و جذابيت در ارتباط است. زيبايي

هوش و تفكر يكي از ( هداف تكامل شناختي:3ضروريات اجراي صحيح فعاليتهاي بدني است. آگاهي از بدن، آگاهي محيطي، آگاهي اجتماعي و سازگاري در اجرا، آگاهي بر قوانين و ... جزء

شوند. هدف شناختي محسوب مي

اهداف تربيت و ورزش

55

گسترش خصلتهاي ( هداف تكامل عاطفي:4ورزشكاري، عدالت، وجدان گروهي و حس زندگي جمعي، تجربه لذت شيرين موفقيت، احساس تعلق، مورد تصديق قرارگرفتن، خودباوري و عشق از

بدني و ورزش هاي تربيت مهمترين اهداف برنامهاست.

هاي از مهمترين هدف( هداف تكامل اخالقي:5بدني، تربيت انسانيت انسان است يعني تربيت

راستي، شجاعت، تواضع، شجاعت، قناعت، اي سادگي، عفت و ... همه از سجاياي حميده

بدني و ورزش از طريق هستند كه در درس تربيتW هدف مربي مورد توجه قرار مي گيرد. اساسا

اصلي؛ تطهير نفس و پاكي درون و پيوستن به خداي تعالي است.

اهداف تربيت و ورزش

فصل ششم

بدني و تاريخ تربيت

تاريخ

نامه به اين صورت معني شده است: تاريخ در واژه رير ديگور اما ظههور تديم و مشري عظيم، قداي امدتي را از ابتم«

اي، يا سلسله اعمال و دهد، زمان وقوع واقعه كه در ادامة آن رخ ميحوادث قابل ذكر كه به ترتيب زمانها تنظيم شده باشد.« )معين

1371).

تعريف جيمز رابينسون از تاريخ: اماكنون انجان ته انسارة آنچا دربهاي مت از دانشارت استاريخ عب

داده، فكر و انديشه نموده، اميد بسته و احساس كرده است. )باقري 1366.)

، تعريف استاد مطهري از تاريخكند: تاريخ را در سه مرحله تعريف مي

( علم تاريخ را علم وقايع و حوادث سپري شده، اوضاع گذشتگان و 1 ها كه در ميان همه ملل تعريف شده ها سيره نامه ها، فتح نامه زندگياست،

( تعريف دوم، به تاريخ علمي تعبير شده و عبارت است از علم به قواعد 2و سنتهاي حاكم بر زندگيهاي گذشته كه از مطالعات، بررسي، تحليل

آيد. حوادث و وقايع گذشته به دست مياي به مرحلة ديگر ( تاريخ در معناي سوم؛ علم تكامل جوامع از مرحله3

W اين تاريخ را »فلسفه تاريخ« نيز است، نه علم زيست آنها. اصطالحانامند )مطهري، جامعه و ... (. مي

توان آموخت از تاريخ چه درسهايي مي

حوادث گذشتگان براي انسان اين فايده ها را دارد:

- ب=ا مطالع=ة آنه=ا دس=تورالعملي ب=راي خ=ويش ت=دوين كن=د و آنه=ا 1را سرمش=ق ام=ور خ=ود ق=رار ده=د ت=ا از تجربي=ات آنه=ا در انج=ام

امور استفاده ببرددرواقع آشنايي

حاص=ل خوش=يهاي بي -ت=اريخ، انس=ان را از بس=ياري فريبه=ا و دل2 (. 1364دارد )بهرام و خلجي دور نگه مي

هاي مختلف در فلسفه نظري تاريخ ديدگاه

ان=د سه س=ؤال اساس=ي در فلس=فة نظ=ري مط=رح اس=ت ك=ه عبارتاز:

رود )هدف(؟ - تاريخ به كجا مي1 رود )سازوكار حركت و محرك(؟ - تاريخ چگونه مي2رود )مسير(؟ - تاريخ از چه راهي مي3

هاي بنيادي فلسفه ديدگاه هگل در باره پرسش. نطري تاريخ

هدف تاريخ:

تاريخ به طرف هر آنچه آزادتر شدن انديشة متعالي كند. است، سير مي

سازوكار حركت و محرك آن:

نزاع دائمي انديشة مطلق با خود و محرك آن عشق اين انديشه براي رهايي از فراق است.

مسير:

هاي متوالي انديشة مطلق است در مسير تاريخ جلوهها. پوشش ملت

61

هاي بنيادي فلسفه نطري تاريخ ديدگاه ماركس درباره پرسش

هدف:كند. ‌طبقه سير مي‌تاريخ به طرف جامعة بي

سازوكار حركت و محرك: محرك حركت رشد ابزار توليد و نزاع طبقة نوخاسته با

طبقه كهن است.

مسير:داري، فئودالي ‌مراحل مختلف تاريخ ادوار برده

دار( ‌داران(، بورژوازي )طبقه سرمايه‌)حكومت زميناي از ‌اي متناسب با درجه‌و ... است كه هر يك دوره

اند.‌رشد ابزار توليد حكومت و عموميت يافته

هاي بنيادي ديدگاه اسالم در باره پرسشفلسفه نطري تاريخ

،در آياتي چند از قرآن سرانجام و سرنوشت تاريخو در ضمن مسير و بستر تكامل تاريخ به

صورتبيان شده است:

ايماني پيروزي ايمان بر بيبند و باري پيروزي تقوا بر بي

پيروزي صالح بر فساد پيروزي عمل صالح بر عمل ناشايست

بدني و ورزش در جوامع مدني قديم تربيت

بدني و ورزش در يونان باستان تربيت

ب==دني و يون==ان اولين كش==وري ب==ود ك==ه در گس==ترش تربيت اس=ت. آن زم=ان »ب=ه س=الهاي طاليي« ورزش كوش=ش نم=وده

ها مع==روف ب==وده اس==ت و م==ردم در تم==ام فن==ون و رش==تهس=ازي، پيش=رفت ش=اياني نمودن=د، مانن=د ه=نر نقاش=ي، مجسمه

ب=دني در جش=نهاي ملي و ش=كار ك=ردن ك=ه يكي اج=راي تربيتاز مهم=ترين و مت=داولترين كاره=ايي ب=ود ك=ه م=ردان يون=ان

هاي مختل=ف ورزش=ي مانن=د دادن=د و در رش=ته باس=تان انج=ام ميبوكس، رقص و شنا نيز مهارت داشتند.

بانوان هم مانن==د م==ردان ب==راي ق==وي و نيرومن=د ك==ردن خ==ودكردن==د، ح==تي قب==ل از هفت س==الگي ب==ه ورزش ورزش مي

ژيمناس==تيك ب==راي رش==د كام==ل ب==دن توج==ه خاص==ي نش==ان (.1366دادند )باقري مي

قب=ل از ميالد مس=يح ب=راي 776بازيه=اي المپي=ك ق=ديم در س=ال اولين ب=ار در يون=ان تش=كيل و در آن ورزش=كاران ب=ا انگ=يزة

دادن==د )دهخ==دا النوعه==ا ب==ا يك==ديگر مس==ابقه مي رض==ايت رب(. البت==ه ب==انوان در المپي==ك ش==ركت نداش==تند )ب==اقري 13771366.)

بدني و ورزش در روم تربيت

تهر گذاشان اثان در روميوم يونانيياري از آداب و رسبسبدني در بود. از زماني كه امپراطور به قدرت رسيد تربيت

شود و به طور اساسي ورزش آنها ارتش آنها مشاهده ميبر عمليات نظامي استوار بوده است.

امه نامي بان را در اردويي نظان و نوجوانا جوانآنهكردند و آنها را جهت يافتن شكل بدني مي »ماتيوس« جمع

العاده به تمرينات سنگين از جمله دويدن، عالي و فوقكردند. روميها به پريدن، شنا، پرتاب نيزه و ديسك وادار مي

بدني يونان با ساز و آواز توأم بود با آن دليل آنكه تربيتبدني بايد تماشاچي موافق نبودند و معتقد بودند كه تربيت

هاي را احساساتي كند، خونش را به جوش آورد و صحنهتوان مسابقات آن زمان را به ترسناكي را ايجاد كند. مي

سواري، مبارزه گالدياتورها و طريقة جنگيدن مردان با ارابهشد خالصه حيوانات كه منجر به كشته شدن يكي از آنها مي

(. 1377نمود )دهخدا

بدني و ورزش در مصر باستان تربيت

ت==وان در س==ه موض==وع ب==دني در مص==ر را مي تربيتمورد بحث قرار داد:

اشراف، سربازان

مردم عادي.

اش=راف چ=ون ق=درت م=الي ك=افي داش=تند، فرزن=دان خ=ود راهاي خصوص====ي ب====راي تعليم و ت====ربيت ب====ه مدرس====ه

آموختن=د ك=ه ب=ا كم=ان و فرس=تادند و در آنج=ا ب=ه آنه=ا مي مين=يزه چگون=ه ش=كار كنن=د و ن=يز ژيمناس=تيك، كش=تي، رقص و

دادند. شنا را به آنان ياد ميب=دني ب=راي س=ربازان ص=رفا| ب=راي آم=اده س=اختن ب=دن تربيت

ب=ه منظ=ور جلوگ=يري از حمل=ة دش=منان كش=ور و حم=ايت از شده است. آوري ماليات انجام مي فرعون براي جمع

ت=وان اولين كش=وري دانس=ت ك=ه پي ب=ه اهميت مص=ر را ميه=ا نش=ان داده ش=ده ك=ه ش=نا ب=رده اس=ت، چ=ون در كتيبه

كردند. سربازان در رودخانة نيل چگونه شنا ميب==دني ب==راي م==ردم ع==ادي ب==ا ش==غل م==ردم رابط==ة تربيت

مس=تقيم داش=ت. ب=ه ط=ور مث=ال اگ=ر كس=ي چن=ان ب=ود ك=ه جنبش و ح=ركت ف=راوان الزم داش=ت، او خ=ود ب=ه خ=ود داراي

شد. بدني قوي و نيرومند مي 

بدني و ورزش در چين باستان تربيت

نيا عليچيم، رغم تأ هأثير تأئوئيسالي ذهن و تر تعه بدي ككيبوديسم، و كنفوسيوئيسم بر زندگي روحاني آرام و پرزحمت داشتند

بدني و شواهد و قراين روشني دال بر شركت در فعاليتهاي تربيتهاي كالسيك چينيها مطالب ورزش در چين وجود دارد. در مباحثه

زيادي دربارة شركت پسران ثروتمندان در موسيقي، رقص، كشي، تيراندازي با كمان، كشتي، بوكس، فوتبال، چوگان، طناب

ورزشهاي آبي چيووان )فعاليتي شبيه به گلف( بازي بدمينتون و بازي، وجود دارد. بنابراين بازي از سرگرميهاي طبقات باال بادبادك

هاي مردم براي شركت در فعاليتهاي بدني رسمي بود و تودهفرصت كمي داشتند.

ا دري از بيماريها بعضدة چينيهه عقيه بت كه اين اسالب توجه جنكتآيند. تاريخ حاكي از اين است كه وجود مي اثر فعاليت نكردن به

پيش از ميالد گسترش يافته 269فو و ژيمناستيك در سال كونگبود. ژيمناستيك طبي براي حفظ بدن در شرايط ارگانيكي مناسب، مورد توجه بود. اين باور كه بيماري در اثر سوء عملكرد ارگانها و

آيد، رواج داشت. بنابراين اگر عدم كارآيي دروني به وجود ميحركات مشخصي مانند خم كردن زانوها و خم و راست شدن

شد، بيماري بهبود همراه با بعضي از تمرينات تنفسي انجام مي (.1374يافت )بوچارد مي

بدني و ورزش در ايران باستان تربيت

اريخ ميراين ته از قا آنچوم آريه قت كت آورد اين اسه دسوان بتاي از اقوام هند و اروپايي بودند بين پانصد تا دوهزار سال قبل از شعبه

ميالد به ايران آمدند. آنان مردماني جنگجو بوده و با وجود مهاجرتها و سواري، پرتاب نيزه و تيراندازي شك در اسب جنگهاي فراوان بي

اند و در كوهنوردي، پرتاب سنگ، دويدن و عبور از ورزيدگي داشته.موانع مهارت خاصي داشتند

مالا در شكيل مادهتي تشل از ميالد دولرن هفتم قبران در قغربي ايدادند و بيشتر در جنگ با دولت آشور بودند از آنها فنون جنگاوري،

خورد. سواري، پرتاب نيزه در تاريخ به چشم مي تيراندازي، اسب

انان آنتند در زمكونت داشران سوب ايايي در جنيان آريپارس(. 1371دادند )دهخدا خصوص هخامنشيان به ورزش اهميت مي به

سپاهيان ايراني، قوي و از نظر جسماني برازنده بودند. تحت هدايت كوروش، روياي بزرگ� توسعة قلمرو به واقعيت پيوست. در پايان

پيش از ميالد، امپراتور ايران تمام خاور 592فرمانروايي او در سال گرفت. موفقيت كوروش در جنگها مرهون نزديك را در برمي

خصوصيات اخالقي و آمادگي جسماني سربازانش بود. پسرها در شش كردند. تمرينات شامل سالگي بايد براي تعليم و تمرين خانه را ترك مي

راني، شكار، هايي چون دو، تيراندازي با كمان، پرتاب نيزه، ارابه برنامهرژه نظامي و كمنداندازي بود. سربازان، توانايي مسافرت با غذا و

كردند لباس كم را داشتند و تمام شرايط سخت را به راحتي تحمل مي(.1374)بوچارد

بدني و ورزش در قرون وسطي تربيت

رنرن بين قامل ده قريب شور تقه ططي بقرون وسپنجم تا آغاز قرن شانزدهم ميالدي است.

دا شت رومي هاعث شكسپراتور روم به اما باجم بربرهتهو به دليل اينكه اين قوم مردمي چادر نشين بودند كه به

كردند و زندگي آنها توأم با شكار، شكل بدوي زندگي ميچوپاني و شركت در جنگها و ورزشها بود موجب احيايتربيت بدني گرديد. در چنين شرايط زيستي، قدرت و

شد. خوبي ايجاد مي تناسب و هماهنگي سيستم عصبي بهبربرهاي توتني، به تضمين نسلي قوي، سالم و بسيار

(.1374تنومند در آينده كمك كردند )بوچارد

فصل هفتم

بدني در تعليم و تربيت‌نقش تربيت

مفهوم تعليم و تربيت

:ديدگاه ديويي در تعليم و تربيتر ميين فكارب پيشاس تجخص براسربيت شا تد، و يكن

فرد عبارت است از تمام اعمال از بدو تولد تا لحظة مرگ. تعليم و تربيت يك پديدة عملي است، فرد با عمل ياد

گيرد. تعليم و تربيت در كالس درس، كتابخانه، ميپيوندد و وقوع مي بازي، ورزشگاه، مسافرت و خانه به زمين

محدود به كليسا يا كالس درس نيست، بلكه هر جا كه افراد جمعي را تشكيل دهند تربيت تحقق خواهد يافت

(.1374 ،)بوچارد

: گويد استاد مطهري دربارة تربيت مي ه فعليت درني برورش دادن، يعت از پارت استربيت عب

آوردن استعدادهاي دروني فرد. بدين جهت تربيت بايد تابع و پيرو فطرت باشد، يعني تابع و پيرو طبيعت و سرشت آدمي باشد. اگر بخواهيم يك فرد استعدادهايش شكوفا شود، بايد كوشش كرد همان استعدادهايي كه در او هست

.بروز و ظهور كند

عن=وان ي=ك مع=ني پ=رورش ف=رد به ام=روزه، تعليم و ت=ربيت بهموج=ود هدف=دار، مس=تقل، معن=ويت خ=واه و خداجوس=ت. ب=راي اينك=ه قش=ر ج=وان ب=راي ني=ل ب=ه چ=نين ه=دفي مهي=ا ش=وند باي=د

موارد زير را درك كنند:

. شناس=ايي فط=رت خ=ويش و ديگ=ران و ظ=رفيت ادام=ة خ=ود 1تكاملي و ارتباط با ديگران.

. درك ميراثهاي فرهنگي و توانايي ارزيابي آنها.2. درك مظ=اهر اجتم=اعي، مه=ارت و ارزش=هاي ض=روري ب=راي 3

شركت مؤثر در فعاليتها.. درك نقش ارتباط و مهارت در برقرار كردن ارتباط.4. شناخت جهان مادي و توانايي سازگاري با آن.5شناس=ي در زن=دگي انس=ان، ه=اي زيبايي . ش=ناخت نقش جلوه6

ه=ا ظ=رفيت بي=ان و اظه=ار احساس=ات خ=ود از طري=ق اين جلوه(.1374 ،)بوچارد

بيني و منظ=ور انتخ=اب برت=رين جه=ان بينيه=ا به . ك=اوش در جهان7اي=دئولوژي ب=راي آگ=اهي كام=ل ب=ر غ=ايت هس=تي و روش ص=حيح

زندگي.. درك فواي=د تزكي=ه و ته=ذيب نفس ب=راي دس=تيابي ب=ه س=عادت و 8

( كه غايت هستي است.1364الله )اشرفي الي قرب

قلمروهاي تعليم و تربيت

قلمروهاي تعليم و تربيت عبارتند از:

يادگيري شناختيابليتناختي، قركب از حوزة شي ماي عقالني و هوشه

ها، مفاهيم، قدرت حل مسأله، گيري ايده معرفت، شكلگيرد. تجزيه و تحليل و ارزيابي اطالعات را در برمي

احساسي )عاطفي( اد، آرمانهق، عقايل عالئر تكاماطفي بي و عرو احساسقلم

ها متمركز است. رفتارها و ارزشرواني حركتي

ماني وادگي جسعة آمل و توستي، تكامحرك حوزه رواني هاي حركتي و هماهنگي عصبي عضالني را كسب مهارت

شود. شامل مي

بدني و ارتباط آن با تعليم و تربيت تربيت

ل نقش تربيتريح كامد براي تشدني در فراينببدني در سه تعليم و تربيت، بايد توانايي تربيت

حوزة تربيتي مورد بحث قرار گيرد.

حوزة شناختي

ردن فهم واال برفت و بعة معناخت، توسل شهدف از تكامادراك است.

دني به تربيتت. بؤثر اساملي مد تكف در اين رونرق مختلطاين راه ها عبارتند از:

بدني در موفقيت تحصيلي و فرهنگي مؤثر است تربيت. 1. فعاليت حركتي با جريان فكري پويا و متعالي در ارتباط است. 2بدني موجب شناخت تمرين و ورزش، تندرستي و بيماري ‌. تربيت3

شود ‌ميبدني موجب شناخت بدن انسان است ‌. تربيت4بدني روشنگر نقش فعاليت جسماني و ورزش در فرهنگ ملل . تربيت5

است. بدني و ورزش به مصرف معقول و استفادة مطلوب از خدمات . تربيت6

كند. و تسهيالت كمك مي

قلمرو احساسي )عاطفي(

ات و ارزشار، احساسرات و رفتق، نظرو عالئدر اين قلم ها مد نظر هستند.

فهي و فلستم ارزشر سيسرو به و در اين قلمه پاياي كشود. موارد تأثير اساس بلوغ و تكامل فرد است تأكيد مي

اند از: بدني در اين قلمرو عبارت تربيت

نفس و واكنش سالم واصولي در بدني به خودشكفتگي عزت تربيت. 1كند. مقابل فعاليت جسماني كمك مي

بدني موجب باور و تصديق زيبايي است. . تربيت2بدني در جهت دادن زندگي به سوي اهداف ارزشمند سهيم . تربيت3

است. فرد تربيت يافته بايد هوشيارانه زندگي را در جهت صحيح هدايت كند.

بدني داراي اهداف انسان دوستانه هستند هاي تربيت . برنامه4بدني از طريق بازي، لذت از تجارب غني هاي تربيت . برنامه5

سازد اجتماعي را فراهم ميآورد بدني فرصت بازي گروهي را فراهم مي هاي تربيت . برنامه6 آموزد. بدني تواضع، بازي عادالنه و خصايل پهلواني را مي . تربيت7

حوزة رواني = حركتي

تي در در تربيتاي حركا مهارتهتي بحرك وزة رواني دني حبارتباط است. فعاليتهاي سازمان يافته در مدارس اساس و

سازي عملكردهاي جسماني قشر جوان در مبناي بهينهطرق بدني به طول دوران رشد و تكامل است. تربيت

مختلف در حوزة رواني حركتي مؤثر است. اين راهها :اند از عبارت

بدني مهارتهاي حركتي را در ورزشكاران و تربيت1.بخشد . تماشاگران بهبود مي

بدني به كسب مهارتهاي استفاده از اوقات فراغت ‌تربيت2.كند. ‌پس از اشتغال ذهني كمك مي

زيست را بدني مهارتهاي اساسي حفاظت از محيط تربيت3. .دهد توسعه مي

فصل هشتم اجتماعيورواني ، بدني در مسائل زيستي نقش تربيت

هاي جسماني شناختي فعاليت فوايد زيست

اليتأثيرات فعدني تتي و باي حركهمطلوب خود را به صورتهاي مختلف آشكار

سازد. اثرات آن عبارت است از: مي

( اثر ساختاري1 ( اثر كاركردي2 ( اثر بهداشتي3

( اثر درماني4

هاي بدني اثر ساختاري فعاليت

ابعاد بدن و تناسب اندام. 1 . تركيب بدني2

هاي بدني كاركردي فعاليت اثر

تغييرات كاركردي بدني كه بر اثر فعاليتهاي بدني طوركلي به شرح ذيل است: آيد به به وجود مي

اعمال ورزشي سبب تغييرات خاصي در متابوليسم شده و . 1كند. كمي نيز تحوالتي درآن ايجاد مي از نظر كيفي و

فرد ورزشكار به مراتب بهتر از يك فرد غير ورزشكار قادر . 2به تنظيم قند خون خود است.

خون نيز در ورزشكاران خيلي بهتر از افراد PH. تنظيم 3غيرورزشكار است.

تمرينات ورزشي موجب افزايش حجم و قدرت عضالت و . 4شود. افزايش كارآيي قلب مي

هاي حركتي موجب افزايش اكسيژن مصرفي و . فعاليت5شود. تهوية ريوي مي

هاي حركتي موجب تقويت دستگاه عصبي . فعاليت6شود. مي

هاي بدني در ترشحات غدد داخلي توازن . باالخره فعاليت7كند. ايجاد مي

 

هاي بدني بهداشتي فعاليتاتاثر

ترش تربيتعه و گسر نقش توسدني و ورزش عالوه ببظرفيتهاي متفاوت جسمي، موجبات پيشگيري از بيماريهاي

هايي از آن آورد كه در زير به نمونه گوناگون را فراهم ميشود. اشاره مي

شود. -  فعاليت بدني موجب افزايش قدرت دفاعي بدن مي1كلية تغييرات ساختاري و كاركردي كه در اثر فعاليت بدني

آيد به باال بردن قدرت دفاعي بدن در مقابل وجود مي بهنمايد. دفاع وقتي مؤثر است كه بدن ميكروبها كمك مي

قوي و سالم بوده و تمام ارگانها هماهنگ كار كنند.- ورزش از ابتالي انسان به برخي از بيماريها كه در اثر 2

كند و شود، جلوگيري مي كهولت و پيري عارض ميمهمترين آنها بيماريهاي قلبي است.

- ورزش از احتمال بروز بيماريهاي آترواسكلروز )سفتي 3كفايتي شريانهاي عضالت قلب و انفاركتوس، ‌شريانها(، بي

پذيري اعصاب، باال رفتن كلسترول خون، ‌ضعف و تحريكويژه درستون فقرات و ‌تغيير در وضع و قامت بدن به

آيد ‌باالخره پيري زودرس كه به علت ضعف اعضا پيش مي .نمايد‌و غيره جلوگيري مي

هاي بدني اثر درماني فعاليت

اج=راي فعاليته=اي ب=دني ب=راي درم=ان و معالج=ة بس=ياري ازگ=يرد. همچ=نين ب=ا گس=ترش بيماريه=ا م=ورد اس=تفاده ق=رار مي

اي تحت پژوهش=هايي در اين زمين=ه در س=الهاي اخ=ير، رش=تهاس==ت ك==ه روز ب==ه روز عن==وان »ورزش درم==اني« پدي==د آمده

اث=رات مثبت فعاليته=اي ب=دني در معالج=ة بيماريه=ا را آش=كارتر آيد: هايي در ذيل مي نمايد. در اين خصوص نمونه مي

. ورزش ب=راي بيم=اران قن=دي ي=ا دي=ابتي ام=ري اس=ت مهم و ب=ا 1ارزش زي==را در هنگ==ام فع==اليت، مق==داري از قن==د س==وخته

آي=د. همچ=نين ب=راي ش=ود و ان=دازه آن درخ=ون پ=ايين مي ميط=ور ماليم به=ترين ورزش اس=ت. آن=ان راه رفتن و دوي=دن به

راه رفتن ب=اعث تولي=د انس=ولين بيش=تر در ب=دن ش=ده و مق=دار (.1371آورد )اسوآهوال قند خون را پايين مي

. حرك=ات ب=دني آرام در درم=ان بيم=اران مبتال ب=ه انف=اركتوس 2قل=بي نقش مهمي دارد. مبتالي=ان ب=ه انف=اركتوس تحت نظ=ر

روي و ورزش=هاي پزش=ك، درم=ان ض=ايعات عروقيش=ان ب=ا پي=ادهاند. سبك تسريع شده و حتي به حمله دوم مبتال نشده

. عالوه ب=ر اث=رات ف=وق فعاليته=اي ب=دني نقش مهمي در درم=ان 3بيماريه=اي عملك=ردي قلب و دس=تگاه گ=ردش خ=ون ك=ه اغلب

(.1367در كودكان ديده شده دارد )خلجي

هاي جسمانيفوايد اجتماعي فعاليت

W بسياري عقيده دارند كه فعاليت بدني، مخصوصاهاي ورزشي، محيط مناسبي بازي و تمرينات رشته

را جهت كسب ارزشهاي فرهنگي، گرايشهاي مثبت فردي اجتماعي و رفتارهاي سنجيده فراهم

آورد و آنچه كه از راه حركات بدني آموخته ميهاي زندگي نيز قابل انتقال شود به ساير جنبه

است.

- ورزش و رشد شخصيت1- اجتم===اعي ش===دن از طري===ق فعاليته===اي 2

ورزشي- مشاركت ورزشي و بزهكاري3- مش==اركت ورزش==ي و م==وفقيت در ام==ور 4

ديگر - انترناسيوناليسم و ورزش5