1

صنعت گاز روسيه ، قطر و ايران

وضع موجود و چشم انداز آينده

)بخش چهارم(

ارائه كننده : اكبر تركان

1388اسفند ماه

2

ارمنستان، بهايران گاز طبيعي طرح صادراتعمان،

امارات متحده عربي، كويت، بحرين، سوريه و نخجوان

ساير مسيرها3-1

مسيرهاي صادرات گاز طبيعي ايران از طريق خط لوله

• راس الزور

عسلويه

گناوه بندر

امارات

سيري

هنگام

جاسك

جنوبي پارس

بحرين

برق

گاز

سرخس

بندرجاسك

درصد ذخاير 16 )جهان ذخاير گاز طبيعي رتبه دوم دارا بودن •گازي جهان(

توانايي باال در صادرات گاز طبيعي •برخورداري از كيلومترها مرز آبي و ارتباط با آب هاي بين •

المللي و قابليت ايجاد اسكله ها و بنادر صادراتي موقعيت جغرافيايي برجسته در منطقه درياي خزر، خليج •

فارس و درياي عماندانش آموختگان دانشگاهي منابع انساني برجسته شاملوجود •

و ظرفيتهاي عظيم دانشگاهي و نخبگانموقعيت جغرافيZايي و دسترسZي بZه آبهZاي آزاد و واقZع شZدن در •

منطقه انرژي خيز خاورميانه(، ITورود بZه حZوزه هZاي فنZاوري برتZر نظZير فنZاوري اطالعZات )•

( و انZرژي NT( و نZانو تكنولZوژي )BTبيوتكنولZوژي )هسته اي

تZامين • نقلي و ظرفيتهZاي و زيرسZاختهاي شZبكه حمZل وجZود انرژي از جمله برق، گاز و شبكه هاي انتقال

11

اقتصاد و صنعت گاز ايران – SWOTتحليل نقاط قوت

شدت انZرژي بZاالي و مصZرف فزايZده و روبZه رشZد گZاز طZبيعي در داخZل •كشور

صZادرات گZاز جهZان بZا 15صادرات نZاچيز گZاز طZبيعي و دارا بZودن رتبZه • درصدي0.7سهم

محZدوديت منZابع سZرمايه گZذاري و نيZاز فزاينZده بZه جZذب سZرمايه گZذاري •و دانش فني در صنعت گاز

بZا كشZورهاي • باالتر بZودن نZرخ تZورم و بيکZاري در کشZور در مقايسZه تازه صنعتي شده و رقباي منطقه اي

نظZام پZولي و مZالي توسZعه نيافتZه و غZير مرتبZط بZا سيسZتمهاي بين •المللي

بخش خصوصي توسعه يافته و روند کند و نامناسب خصوصي سازي•دولت حجيم و تصدي گري گسترده دولت•بZراي • الزم مقZررات و قZوانين و حقZوقي زيرسZاختهاي وجZود عدم

تقويت حضور بخش خصوصي در اقتصاداتكZاي كامZل بZه نفت جهت كسZب در آمZدهاي ارزي و وابسZتگي كليZه •

برنامه هاي كشور به اين درآمد فناوري هاي كهنه و غير کاراي توليد و عرضه کاالها و خدمات•12 فرار سرمايه هاي انساني تحصيل كرده و ماهر•

اقتصاد و صنعت گاز ايران – SWOTتحليل نقاط ضعف

وجZود موانZع رقZابتي شZدن اقتصZاد از جملZه حجم بZاالي يارانZه هZا •و قوانين دست و پاگير تجاري و گمرکي

بي تZوجهي بZه دانش و مهZارت مZديريت بعنZوان يكي از الزامZات •توسعه

اصZل شايسZته • رعZايت عZدم و نامناسZب سZازماني ساختارهاي ساالري

فقZدان نگZاه بلندمZدت و فراجنZاحي در سياسZتگذاري هZاي كالن •كشور

دخالتهZاي سياسZي در سZاختارهاي اقتصZادي و غلبZه اولويتهZاي •سياسي بر واقعيتهاي اقتصادي

و • سياسZي هZاي گZيري تصZميم در باثبZات رويZه وجZود عدم اقتصادي

وجZود موانZع قZانوني و عZدم شZفافيت قZوانين تجZاري موجZود در •جهت جذب سرمايه گذاران خارجي بويژه در صنعت نفت و گاز

13

اقتصاد و صنعت گاز ايران – SWOTتحليل نقاط ضعف

نيZاز رو بZه گسZترش بازارهZاي جهZاني بZه گZاز طZبيعي و ظZرفيت بZالقوه •ايران در زمينه صادرات گاز طبيعي

وجZود منZاطق اکتشZاف نشZده و پتانسZيل بZاالي توليZد مZواد هيZدروكربوري •در بلند مدت

پيZدايش قطب هZاي جديZد قZدرت اقتصZادي در جهZان، شZامل چهZار كشZور •( BRICsبرزيل، روسيه، هند و چين )

اجراي طرح تحول اقتصادي و هدفمند كردن يارانه ها•وجود شرايط اقليمي متنوع•خZيز • و حاصZل غZني بZا کشZورهاي مZذهبي و فZرهنگي هZاي مشZابهت

منطقهوجZود بازارهZاي مصZرفي بZالقوه در کشZورهاي همسZايه و نيZاز مZبرم آنهZا •

به ارائه خدمات و محصوالت سZاله نظZام بZه عنZوان اسZتراتژي بلندمZدت 20وجZود سZند چشZم انZدازه •

توسعه اقتصادي کشورامكZان ورود ايZران بZه همZراه كشZورهاي مكزيZك، انZدونزي و تركيZه بZه •

(E7جمع كشورهاي صنعتي )14

اقتصاد و صنعت گاز ايران – SWOTتحليل فرصتها

اعمال تحريم و فشارهاي بين المللي توسط قدرت هاي غربي عدم حضور گسترده سرمايه گذاران خارجي در صنعت گاز ايران به

دليل فشارهاي سياسي بين المللي وابستگي باالي اقتصاد به درآمدهاي نفتي و تأثير پذيري شديد

اقتصاد از تغييرات قيمتي آن فرار سرمايه هاي انساني و بعضا فرار سرمايه هاي فيزيكي عدم دسترسي به فناوريهاي برتر و فاصله قابل توجه با کشورهاي

پيشرو در اين زمينهديپلماسي ضعيف خارجي بويژه در سطح کشورهاي منطقهنامناسب بودن فضاي کسب و کار در کشور ساله نظام به عنوان سند 20عدم توجه و پايبندي به سند چشم انداز

توسعه اقتصادي کشور

15

اقتصاد و صنعت گاز ايران – SWOTتحليل تهديدات

در اي برجسZته نقش گZاز صZنعت گذشZته سZالهاي طي ديپلماسZي خZارجي روسZيه ايفZا نمZوده و اين كشZور از اهZرم گZاز بZه عنZوان يكي از مهمZترين مولفZه هZاي ارتقZاي امZنيت ملي و اقتZدار اقتصZادي خZود بهZره بZرده اسZت. روسZيه پس از فروپاشZي شZوروي سZابق درصZدد بازيZافتن نقش تعZيين كننZده خZود در سياسZت و اقتصZاد جهZاني بZوده و بZا سZرمايه گZذاري گسZترده در صZنعت گZاز و بZا دسZتيابي بZه سZهم قابZل توجZه از بازارهZاي جهZاني گZاز بZويژه اتحاديZه اروپZا تاحZدود اسZZت. بZZوده موفZZق هZZدف اين تحقZZق در زيZZادي

16

جمع بنديروسیه

جنZگ آغZاز از پيش تZا كZه فZارس خليج درمنطقZه امZا عنZوان مرکزتجZاری كشZورهاي حاشZيه بZه كZويت تحميلي جنZوبي خليج فZارس تلقي مي شZد بZه دليZل همجZواري بZا عZراق و بعZدها بZه دليZل جنZگ ايZران و عZراق بتZدريج بZا افZول مواجZه شZد و جZاي خZود را بZه دوبي داد. طي جنZگ تحميلي بZه دليZل تحZريم اقتصZادي ايZران و صZادرات مجZدد فزاينZده امZارات بZه ايZران و همچZنين سZرازير شZدن سZرمايه گZذاري هZاي خZارجي اين كشZور بZا رشZد اقتصZادي قابZل مالحظZه فZارس خليج منطقZه تجZارت مركZز بZه و شZد مواجZه اي

مبدل گرديد.

قطر

رZترده قطZاي گسZذاري هZرمايه گZل سZه دليZر بZال حاضZا در حZامدر بخش گZاز و حضZور شZركتهاي تZراز اول جهZان در صZنعت گZاز قطZر، ورود بZه دوره گZاز طZبيعي و برخZورداري از سZومين ذخZاير و منطقZه در آمريكZا قZواي تقZويت و يكسZو از جهZان گZاز اسZتقرار نيروهZاي آمريكZايي در عZراق و يمن و انتقZال بخشZي از نيروهZاي سZرفرماندهي آمريكZا در عربسZتان بZه دوحZه و تZاثير پZذيري بسZيار كم اقتصZاد قطZر از بحZران اقتصZادي بين المللي و رتبZه دوم جهZان بZه لحZاظ درآمZد سZرانه، منطقZه خليج فZارس در آسZتانه شZروع عصZري جديZد بZا پيشZقراولي قطZر مي باشZد كZه ،) الجزيZره ( المللي بين خZبري شZبكه مهمZترين انZدازي راه برگZزاري اجالس هZاي معتZبر بين المللي نظZير اجالس سZازمان گZذاري هZاي گسZترده در دوحZه، جZذب سZرمايه تجZارت جهZاني خZارجي بZويژه در صZنعت گZاز و سZاير بخشZهاي اقتصZادي بZويژه

قZررداد نظيرانعقZاد سZاخت 2.5خZدمات بZراي دالري ميليZارد فرودگZاه بين المللي دوحZه و دسZتيابي بZه عنZوان رياسZت اجالس

كشورهاي صادركننده گاز، گواه اين مدعاست.

17

جمع بندي

در بZه قرارداشZتن توجZه بZا ايZران اسZالمی جمهZوری دوره دوم عمZر مخZازن نفت كشZور و اقبZال جهZاني بZه نوظهZور قZدرتهاي پيشZقراولي طZبيعي، گZاز سZمت

( شZامل روسZيه، برزيZل، چين و BRICاقتصZادي جهZان )اين در بZويژه گZاز تقاضZاي فزاينZده رشZد و هنZد كشZورها و اتحاديZه اروپZا و نقش تعZيين كننZده تجZارت بZا پشZتوانه بايZد الملZل بين گZاز در تجZارت و اقتصZاد تعZيين نقش ايفZاي بZراي كشZور گZاز عظيم ذخZاير و نگرانZه آينZده تZدابير گZاز جهZاني بZازار در كننZده

سنجيده اي بيانديشيد.

ترينZران مهمZاز در ايZد گZه رشZده و روبZرف فزاينZمصاز سياسZتهاي گZيري بهZره بZا كZه ماسZت آتي تهديZد مناسZب و كارامZد قيمZتي و غيرقيمZتي آن را از پيش

رو برداشت.

منZاز ضZوزه گZحيح در حZي صZاذ ديپلماسZاتخ بZا ضمنا تZامين امZنيت ملي پايZه هZاي اقتZدار اقتصZادي جمهZوري

اسالمي ايران را تحكيم نمود.

18

نتيجه گيري

19

به اميد آينده اي بهتر

براي ايراني سرفراز

با تشكر از توجه شما

والسالم