و غذايي امنيت تغذيه،يادگيري

مينائي ميناجامعه تغذيه بهبود دفتر كارشناس

امنيت غذايي:

بر اس�اس تعری�ف س�ازمان جه�انی خوارب�ار و کش�اورزی، ام���نیت غ���ذایی� عبار�تس���ت از دستر�س���ی ف���یزیکی،� ا�قتص�اد�ی و اج�تم�اع�ی تم�ام� م�ر�دم �در �ت�م�ام� او�ق�ات ب�ه غ�ذ�ای ک�اف�ی، م�غ�ذی� و �س�ا�لم� ب�ه م�نظ�ور �ت�امین �ن�یازه�ای�

تغد�یه ا�ی برای یک �زندگی س�الم و �فعالبر اساس گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی

842 میالدی، 2013و برنامه جهانی غذا در سال ند. ) از میلیون نفر در جهان دچار ناامنی غذایی بود

نفر یک نفر در جهان(8هر ، 2012بر اساس گزارش برنامه جهاني غذا در سال

ميليون كودك سنين مدرسه دچار ناامني 66تعداد غذايي بودند.

امنیت غذایی و دريافت :غذايي

ناامني غ�ذايي ب�ر روي انتخ�اب و دري�افت م�واد غ�ذاييدر ت�اثير گ�ذاش�ته و دان�ش آم�وزان خ�انواده� و از جمل�ه

ب�ر ب�ا تغي�ير� دركم�يت و �كيفيت غ�ذاي دري�افتي � نه�اي�ت.� مي �گ�ذارد ک�ودکان� اث�ررشد �و� تكام�لر�وی�

ایی ذالگ�وی مص�رف م�واد غ� ناامنی غ�ذایی می توان�در�ا ب�ا ک�اهش� م�ص�رف� من�ا�ب�ع پ�ر�وت�ئین� حی�وانی، �میو�ه ه�ا و� �س�بزی ها و �اف�زایش �مص�رف کربو�هی�دراتها �و چرب�یه�ا

تغییر دهد. ب�ه عن�وان مث�ال، مص�رف من�ابع پروت�ئین حی�وانی مانن�د

گوش�ت�، م�رغ�، پن�یر و م�اس�ت در ک�ودک�ان خان�واره�ای ناامن غ�ذایی� به طو�ر قابل� تو�جهي كم�تر �است.

امنیت غذایی و دريافت :غذايي

تعیین ارتباط جهت 2002مطالعه ای در سالبین امنیت غذایی خانوار، دریافت غذایی و نمایه

دانش آموزان نشان داد که مصرف توده بدنی گوشت در دانش آموزان خانوارهای ناامن غذایی

است .به طور قابل توجهی کمتر نیز دانش آموزان اینمیانگین نمایه توده بدنی

ی یخانوارهاکه در ی استبيشتر از دانش آموزانزندگی می کنند که مشکل ناامنی غذایی ندارند.

امنیت غذایی و دريافت :غذايي

شهر اصفهان نشان داد كه دفعات در مطالعه اي نان، ماكاروني، سيب زميني، ماهانهمصرف

حبوبات و تخم مرغ در ميان دانش آموزان خانوارهاي ناامن غذايي بيشتر از دانش آموزاني

زندگی می کنند که است كه در خانوارهاي مشکل ناامنی غذایی ندارند.

در ميان دانش آموزان خانوارهاي ناامن غذاييدفعات مصرف گوشت، مرغ، ماهي، سبزي و

ه است.ميوه پايين تر بود

:بنابراين

دركودك))ان غ))ذایی الگ))وی تغی))یر ب))ا آن)ان ب)ا (، ن)اامني )غ)ذاي)ي خا)نوار)ه)اي دچ)ا)ر

B6، B12، Cك)اه)ش) دري)ا)فت) ويت)امي)ن ه)اي )فو)لي)ك اس)يد حي نظ)ير كلس)يم، )و و )امال)

مواجه هست)ند.رو)ي، آهن) و پتاسيم

امنیت غذایی و تكامل : شناختی

تغذي�ه ب�ر تکام�ل ش�ناختي كودك�ان مانن�د ه�وش، حافظ�ه و تمركز نقش موثري به عهده دارد.

ن�امطلوبی ن�اامنی غ�ذایی اث�رات تکام�ل ب�ر وض�عیت گ��ذارد دانش آم��وزان م�یش��ناخ�تی � ، �چ��را ك��ه �کمیت� و

ازکیفیت م��واد غ��ذا�یی تکام��ل عوام��ل م��وثر �در ��یک�ی .دانش آموزان هستندشناختی

دچ��ار م��رات ریاض��ی در دانش آم��وزان خانواره��ای ن �غ��ذا�یی ب��ه �ط��ور� قاب��ل ت��وجهی کم��تر از س��ایر �ین��اامن

ست.ادانش آموزان

امنیت غذایی و تكامل : شناختی

مني غذايي، نه تنها انادچار خانوارهایدانش آموزاننمره رياضي بلكه قدرت يادگيريشان در كليه مباحث

درسي كاهش مي يابد.

افت تحصيلي اين دانش آموزان موجب عدم موفقيتمی شود.آنان در سالهاي آتي

.احساس گرسنگي موجب كاهش يادگيري مي شود

مشكالت روحي خانواده در تامين غذا موجب مشكالتذهني، رفتاري و كاهش تمركز ويادگيري مي گردد.

امنیت غذایی و تكامل :شناختی

دانش آم��وزان خانواره��اي دچ��ار ن��اامني غ��ذاييممكن اس���ت دچ���ار افس���ردگي، بيش فع���الي،

خشونت و اختالالت رفتاري شوند.

در ض��من، مطالع��ات نش��ان داده ان��د ك��ه به��ره هوش��ي دانش آم��وزان در مع��رض خط��ر ن��اامني غ���ذايي ب���ه م���يزان قاب���ل ت���وجهي پ���ايين تر از

دارای دانش آم�وزاني اس�ت ك�ه در خ�انواده ه�اي .امنيت غذايي زندگي مي كنند

یادگیری و : تغذیه

بهره هوشي بستگي به عوامل محيطي وبيولوژيكي دارد و تغذيه به عنوان يكي از

مهمترين عوامل بيولوژيكي موثر بر بهره هوشي مطرح است .

تغذيه يكي از عوامل موثر بر تكامل ادراكي دركودكان است ، بنابراين سوء تغذيه مي تواند

اثرات نامطلوبي بر بهره هوشي و تكامل ادراكي كودكان بگذارد.

ویادگیری تغذیه : سوءريز مغذي ها

آهن: o خطر كم خوني ناشي از فقر آهن در كودكان خانوارهاي

دچار ناامنی غذايي سه برابر بيشتر از ساير كودكان است.كاهش امتياز بهره هوشي دانش آموزان به دليل كمبود آهن خستگي ،اختالل در ياد گيري و كاهش موفقيت درسي در

كودكان دچار كم خوني :ید به دليل 12.5- 13.5كاهش نمره بهره هوشي به ميزان

كمبود يد افزایش اختالالت در یادگیری در صورت کم خونی ناشی از

فقر آهن و کمبود ید

نت)ايج ارزي)ابي برنام)ه غ)ني س)ازي نم)ك ب)ا ي)د در يكي ي)د طي كم)ب)ود ب)ا)الي ش)يوع ) ب)ا اس)تانهاي )چين از

ت)ا 1995س)ال)هاي ) ب)ر رو)ي كودك)ان) 2005 ت)ا 8 10 س)اله نش)ا)ن داد )ك)ه به)ره هوش)ي كودك)ان) در طي

افزايش )نشان داده است). 96.9 ب)ه 91ده) سال ا)ز

: ادامه

درشت مغذی ها مصرف پروتئين موجب ارتقاي يادگيري دانش

آموزان می گردد. به عنوان مثال مصرف ماهي حداقل هفته اي يك بار مي تواند منجر به افزايش

بهره هوشي دانش آموزان شود. مصرف مکمل غذایی حاوی گوشت تاثیر مثبتی بر روی

تکامل شناختی کودکان سنین مدرسه داشته است. افزایش دریافت انرژی به تنهائی جهت تکامل کافی

نیست و پروتئین حتی به مقدار کم باید در مکمل های غذایی گنجانده شود.

یادگیری و تغذیه : سوء نتايج مطالعه اي نشان داد كه نمرات آزمونهاي تعيين كننده

تكامل شناختي دركودكان سنین مدرسه مبتال به سوء تغذيه پروتئين انرژي به طور معناداري كمتر از ساير كودكان بوده

است. دقت و حافظه در اين كودكان بطور قابل توجهي كمتر از

كودكاني بوده كه مبتال به سوء تغذيه نبوده اند. بهره هوشی با شدت سوء تغذیه کاهش می یابد.

مطالعات نشان داده اندكه مصرف اسيدهاي چرب چند غيراشباع منجر به افزايش عملكرد ادراكي دانش آموزان مي

گردد. در حالي كه مصرف زياد كلسترول در برنامه غذايي روزانه

دانش آموزان منجر به كاهش عملكرد شناختي آنان شده است.

یادگیری و تغذیه : سوء بهره هوشی در کودکان سنین مدرسه با شدت

سوء تغذیه کاهش می یابد.وضعيت ) کشور بر اساس اطالعات موجود 79در

با افزایش هر (آموزش وشيوع کوتاه قدی كودكان درصد در شيوع کوتاه قدی ) کمتر از منهای 10

2SD درصد کودکانی که سالهای اولیه مدرسه را ) درصد کاهش می یابد. 9/7به اتمام می رسانند تا

دانش آموزانی که وزن برای قد یا قد برای سنآنان کمتر از منهای دو انحراف معیار می باشد

نمرات درسی ، توجه و تمرکزشان کمتر از سایر دانش آموزان است.

یادگیری و : صبحانه کودکانی که صبحانه نمی خورند و به جای آن میان وعده

های شیرین مصرف می کنند عالوه بر این که دچار اضافه وزن می شوند ، تمرکز حواس کمتری داشته و نمرات

درسی کمتری کسب می کنند. کودکانی که صبحانه نمی خورند میزان انرژی و ریز مغذی

های دریافتی آنان کاهش یافته و دچار کاهش تمرکز حواس و بهره هوشی می شوندو نسبت به محیط بی تفاوت

هستند. کودکانی که صبحانه مناسب می خورند ، عملکرد درسی

مطلوبی داشته و کمتر غیبت می کنند. کودکانی که صبحانه نمی خورند توانایی یادگیری دروس

اول وقت را ندارند.

:برنامه تغذيه در مدارس 18مطالعه مروري اثربخشي برنامه تغذيه مدارس در

( كشور پردرآمد9 كشور كم درآمد و 9كشور ) :اهداف

بهبود ، كاهش ورفع گرسنگي هاي كوتاه مدت افزايش دانش آموزان، رشدووضع ريزمغذيها

در درسي دانش آموزانشناختی و عملكردکشورهای کم درآمد و پرآمد

افزایش حضور دانش آموزان در کالس درس وثبت نام در مدرسه در کشورهای در حال توسعه

، برنامه تغذیه 2004 برنامه جهانی غذا در سال میلیون دانش آموز در 17مدارس را برای حدود

کشور اجرا نمود.72

:برنامه تغذيه در مدارسصبحانه یا ناهار یا یک میان وعده تغذیه مدارس :

مانند شیر

بيشتر كودكان ) سال 19 تا 5كودكان گروه هدف : (مدارس ابتدايي

در کشورهای کم درآمد دانش آموزان ساکن روستا و در صورت سکونت در شهر دانش آموزان خانوارهای

فقیردر کشورهای پردرآمد دانش آموزان خانوارهای فقیر

% یا 15 % انرژی روزانه یا 15 ) تامین کمتر از انرژی:بیشتر(

:برنامه تغذيه در مدارس

برخی از شاخص های مورد بررسی: وضعیت تغذیه )شاخص های تن سنجی و

ریز مغذی ها(

،روانی اجتماعی )موفقیت در درس ریاضیثبت نام و حضور در مدرسه( ، بهره هوشی

، حافظه

:برنامه تغذيه در مدارس

در کشورهای کم درآمد مطالعه9 برنامه توزیع صبحانه 4 برنامه توزیع ناهار 1 برنامه توزیع شیر4

کیلو کالری در روز195-730انرژی: گرم در روز10-27 پروتئین:

عدم دریافت غذا یا فقط یک میان گروه کنترل: وعده جزئی یا قرص یا شربت آهن

:برنامه تغذيه در مدارس

در کشورهای پر درآمد مطالعه 9 برنامه توزیع صبحانه 4 برنامه توزیع ناهار 1 برنامه توزیع شیر4

کیلو کالری در روز126-705انرژی: گرم در روز3-26 پروتئین:

:برنامه تغذيه در مدارسافزایش وزن:

در كشورهاي كم درآمد تحت پوشش برنامه كه در سه مطالعه دانش آموزانی

نسبت به كودكان هم سن خود كه مدارس بودندتغذيه 0.39به طور معناداری وزنشان نمی گرفتند تغذيه

کیلوگرم در 0.25 ماه یا 19بیشتر بود)طی كيلوگرم سال (

0.71همچنین درسه مطالعه دیگر وزن گروه مداخله ماه( 12 تا 10کیلوگرم بیشتراز گروه کنترل بود)

پسراني كه در در چهار مطالعه در كشورهاي پردرآمد، ، وزنشان می خوردند به عنوان میان وعده مدرسه شير

) مدت یک كيلوگرم بيشتر از گروه كنترل بود. 1.42سال(

:برنامه تغذيه در مدارس

افزایش قد: تغذيه در سه مطالعه در كشورهاي كم در آمد

1.43موجب افزايش قد كودكان به ميزانمدرسه شده است.سانتي متر

مصرف شير در كشورهاي پردرآمد نيز موجبسانتيمتر . 92افزايش قد دانش آموزان به ميزان

ماه(7 ) مدت شده است.

نتايج اين مطالعات نشان داد كه تغذيه رايگان دربهره هوشي و نمرات افزايشمدرسه موجب

گرديده است مورددر كودكانرياضي

:برنامه تغذيه در مدارس

وضعیت ریز مغذی ها : ، در کشورهای کم درآمد پس از یک سال مداخله

سرم بطور معناداری در دانش B12ویتامین آموزان افزایش یافته بود ) در گروهی که غذایشان حاوی گوشت بود( ولی افزایش هموگلوبین معنادار

نبود. همچنین وضعیت هموگلوبین در گروه کنترل که

مکمل آهن دریافت کرده بودند نیز تغییری نشان نداد.

در کشورهای پردرآمد نیز افزایش هموگلوبینمعنادار نبود.

:برنامه تغذيه در مدارس حض)ور در مدرس)ه، نم)رات ریاض)ی و

بهره هوشی: تع�داد پردرآم�د و درآم�د کم کش�ورهای در

روزه�ای حض�ور در مدرس�ه در گ�روه مداخل�ه به طور معناداری افزایش یافت.

ریاض�ی نم�رات درآم�د کم کش�ورهای در برنام�ه پوش�ش تحت ک�ه آم�وزانی دردانش معن��اداری بط��ور بودن��د مدرس��ه تغذی��ه

افزایش یافت. هوش�ی به�ره درآم�د کم کش�ورهای در

برنام�ه پوش�ش تحت ک�ه آم�وزانی دردانش معن��اداری بط��ور بودن��د مدرس��ه تغذی��ه

نمره (4افزایش یافت.)

كاهش نم)رات رياض)ي، غيبت در كالس، نگ)راني ، بر)ق)راري در مش)كل ، كالس در حض)ور) ت)ا)خير ک)ا)هش ع)دم )تمرک)ز، ی)اد)گیری،) ک)اهش ارتب)اط،) در ك)ه ا)س)ت آم)وزان)ی دان)ش م)ش)كالت دقت )ا)ز

مي زن)دگي غ)ذايي ن)اامني خا)نواره)اي )دچ)ا)ر كنن)د.بن)ابرای)ن بر)نام)ه ه)ا)ی تغذی)ه) در م)دارس بای)د نیا)زمن)د حمایت)ه)ای تغ)ذی)ه ای درم)ن)اطق مح)روم و

انج)ام گرد)د.

منابع:

Kristjansson B, Petticrew M, MacDonald B, Krasevec J, Janzen L, Greenhalgh T, Wells GA, MacGowan J, Farmer AP, Shea B, Mayhew A, Tugwell P& Welch V (2009). School feeding for improving the physical and psychosocial health of disadvantaged students. The Cochrane Library Issue 1

Theodore , R.F., Thompson , J.M.D., Waldie , K.E., Wall, C., Becroft, D.M.O., Robinson. E., Wild, C.J., Clark, P.M. &Mitchell,

E.A (2009). Dietary patterns and intelligence in early and

middle childhood. Intelligence

Bhoomika , R.K., Shobini, L. R.& , Chandramouli, B.A(2007). Cognitive development in children with chronic protein energy malnutrition.Behavioral and Brain Functions, 4:31

منابع:

Wang, Y., Zhang†,Z., , Ge, P., Wang, Y. & Wang, S(2008). Iodine deficiency disorders after a decade of universal salt iodization in a severe iodine deficiency region in China. Indian J Med

Res 130, 413-417

Monika ,J. & Chandra, S (2012). Correlation between haematological and cognitive profile of anaemic and non anaemic school age girls. Curr Pediatr Res 16 (2): 145-149.

Jyoti, D.F., Frongillo, E.A., & Jones, S.J. (2005). Food insecurity affects school children’s academic performance, weight gain, and social

skills .

Journal of Nutrition, 135, 2831–2839.

Alaimo, K., Olson, C.M., Fronjillo Jr, E.A. & Briefel, R.R. (2001). Food insufficiency, family income and health in US preschool and school-aged children. American Journal of public Health, 91 (5), 781-786.

 

 

از توجه شما سپاسگزارم