อนาคตเศรษฐก�จไทยโดย

ดร. ธาร�ษา ว�ฒนเกส สวนสามพราน ว�นท�� 28 ม�ถ�นายน 2554

1

บร�บททางเศรษฐก�จในอนาคต

• บร�บทของเศรษฐก�จโลกเปล��ยนแปลงมาก บทบาทของจ�นและเอเซ�ยส�งข !น GDP 2010: U.S. $ 14.6 tril. China 5.9 tril. Japan 5.1 tril.

• การรวมกล#$มทางเศรษฐก�จเข%มแข&งข !น รวมท'!ง Asian Economic Community (AEC) in 2015

บร�บททางเศรษฐก�จในอนาคต (ต$อ)

• ความผ'นผวน ความไม$แน$นอนทางเศรษฐก�จส�ง จากโลกาพ�ว'ฒน, ด�มานด, ซ'บพลายของส�นค%าเปล��ยนตาม global warming, global awareness, energy availability, technology,etc)

• ประชากรส�งว'ยมากข !น

เศรษฐก�จไทยระยะส'!นม�ความแข&งแกร$ง

• ผลกระทบจากว�กฤตเศรษฐก�จโลกเป0นเพ�ยงผลทางอ%อมและสามารถฟ3! นต'วได%เร&ว

• ภาวะเศรษฐก�จเด5อนเมษายน 2554 ขยายต'วในอ'ตราชะลอลงบ%างจากภ'ยพ�บ'ต�ในญ��ป#7น แต$ป8จจ'ยสน'บสน#นย'งอย�$ในเกณฑ,ด� –รายได%เกษตรกรด� (เพ��ม 63% yoy)–ว$างงานต;�า (0.7%)–ร'ฐบาลย'งคงม�บทบาทในการกระต#%นเศรษฐก�จ–ส�นเช5�อย'งขยายต'วต$อเน5�อง

เศรษฐก�จไทยระยะส'!นม�ความแข&งแกร$ง(ต$อ)

–การส$งออกย'งขยายต'วส�ง (24.7%)–การท$องเท��ยวขยายต'วส�ง

• คาดว$าเศรษฐก�จขยายต'ว 4.1 % ในป< 2554• ป8จจ'ยท��ต%องระว'ง

– ภาวะเง�นเฟ=อ (คาดการณ, 3.9% ในป< 2554)– เง�นท#นไหลเข%าค$าเง�นผ'นผวน/แข&ง , ฟองสบ�$– ผลกระทบจากการเม5อง

66

แต�ม�ป!ญหาเช�งโครงสร&างในระยะยาว

1 .ความสามารถในการแข�งข�นของไทย2. โครงสร&างประชากรของไทยและป!ญหาการ

ขาดแคลนแรงงาน3. การลงท�นด&านการศ+กษาและสาธารณส�ข

7

1915

12 14

6

20 2722 17 18

25 34 25 2520

42

48

39 4246

0

10

20

30

40

50

60

Economic Performance Government Efficiency

Business Efficiency Infrastructure

ѠѤьчѤэзњѥєѝѥєѥіщѲьдѥіѰеҕкеѤьеѠкѳъѕ

โครงสร&างพ-.นฐานเป/นข&อจ0าก�ดในการพ�ฒนาข�ดความสามารถ

ในการแข�งข�นของไทย

7

ท��มา: IMD WORLD COMPETITIVENESS YEARBOOK 1995-2010

8

ไทยต&องพ�ฒนาโครงสร&างพ-.นฐานอ�กหลายด&าน8

0 10 20 30 40 50 60

ѝѫеѓѥёѰј ѣѝѧѷкѰњчј ҖѠє

щьь

ѯъзѱьѱј ѕѨѰј ѣдѥі ѝѪѷѠѝѥі

дѥіћѩдќѥ

іщѳђ

дѥідіѣлѥѕѱзікѝі ҖѥкёѪѸьуѥь

њѧъѕѥћѥѝшіҙ

дѥіеьѝҕкъѥкьѼѸѥ

дѥіѯеҖѥщѩкъіѤёѕѥдіьѼѸѥ

дѥіэѼѥіѫкіѤдќѥ

ёј Ѥккѥь

дѥіеьѝҕкъѥкѠѥдѥћ

°´ ´ oµÃ¦ ¦oµ¡ºÊ µ µ Ê®¤� � � � � � � � � � � � � � � � ¦³Á«� �

ъѨѷєѥ: IMD лѤчѠѤьчѤэлѥдъѤѸкўєч 58 юі ѣѯъћ

ѠѤьчѤэ

9

การจ�ดอ�นด�บการพ�ฒนาด&านโครงสร&างพ-.นฐาน

การลงท�นด&านโครงสร&างพ-.นฐานของไทยต0�าส�งผลให&ประส�ทธ�ภาพด&าน Logistics ต0�าเม-�อเปร�ยบ

เท�ยบก�บต�างประเทศ

การจ�ดอ�นด�บโลจ�สต�กส5

ส�ดส�วนการลงท�นภาคร�ฐต�อ GDP

0 10 20 30 40 50 60

ฟ?ล�ปป?นส,อ�นโ ดน�เซ�ย

อ�นเด�ยไ ทย

จ�นมาเลเซ�ย

ฮ$องกงน�วซ�แลนด,

เกาหล�ออสเตรเล�ย

ไ ต%หว'นญ��ป#7น

ส�งคโ ปร,

ท��มา: IMD จ'ดอ' นด'บจากท'!งหมด 58 ประ เทศ, 2010

โครงสร&างพ-.นฐาน

อ'นด'บ 0 1 2 3 4 5

อ�นโ ดน�เซ�ยอ�นเด�ย

ฟ?ล�ปป?นส,ไ ทย

มาเลเซ�ยจ�น

เกาหล�น�วซ�แลนด,

ออสเตรเล�ยฮ$องกง

ญ��ป#7นส�งคโ ปร,

Logistics performance index (2552)

ท��มา: World Bank ด'ชน�

1 = ประส�ทธ�ภาพต0�า, 5 = ประส�ทธ�ภาพส6ง

ทางออกของการลงท#นด%านโลจ�สต�กส,• ลงท#นเพ��มโดยภาคร'ฐ• ท;า PPP (Private-public partnership) มากข !น

อย$างโปร$งใส• การร$วมท#นก'บต$างประเทศ

– ลดผลกระทบจากอ;านาจครอบง;า เพ��มความสามารถในการพ �งตนเองด%านเทคน�ค

– การถ$วงด#ลระหว$างจ�นและญ��ป#7น– การเม5องต%องตามให%ท'นข%อเสนอ ทางเศรษฐก�จ

1111

ป!ญหาเศรษฐก�จในระยะยาว

1 .ความสามารถในการแข�งข�นของไทย2 .โครงสร&างประชากรของไทยและป!ญหาการ

ขาดแคลนแรงงาน3 .การลงท�นภาคร�ฐ: ระด�บและประส�ทธ�ภาพ

12ไทยก0าล�งก&าวเข&าส6�ส�งคมผ6&ส6งอาย� ก0าล�งแรงงานจะลดลง ป!ญหาขาดแคลนแรงงานจะทว�ความร�นแรงมากข+.นใน

อนาคต

13

โครงสร&างประชากรไทย

ล&านคน

ท��มา: การคาดการประชากรของประเทศไทย ,สศช . ,2550หมายเหต�: * รายจ�ายสว�สด�การรวมรายจ�ายด&านสาธารณส�ขและสว�สด�การส�งคม

1414

0

5

10

15

20

25

30

2543 2553 2558 2563 2568 2573

ส�ดส�วนผ6&ส6งอาย�ต�อประชากรท�.งหมด จ0านวนประชากรว�ยแรงงานต�อผ6&ส6งอาย�1 คน

ท��มา : โครงการการออกแบบระบบบ0านาญแห�งชาต� ค0านวณโดย สศช.

จ0านวนประชากรว�ยแรงงานต�อผ6&ส6งอาย�ลดลงต�อเน-�อง

ส�ดส�วน (ร&อยละ)

15

Labor productivity (GDP/employment)

อ�ตราการขยายต�วโดยเฉล��ย

-19721986 27. %-19871996 72. %-19971999 -25. %-20002010 26. %- (20002007 ie. ไม�รวม

ว�กฤตเศรษฐก�จโลก)3.1%

Source: NSO

ประส�ทธ�ภาพการผล�ตของแรงงานในแต�ละช�วงเวลา

ทางออกด&านแรงงาน

เศรษฐก�จไทยไม�อาจพ+�งพาการผล�ตท��เน&นใช&แรงงานเม-�อเข&าส6�ส�งคมผ6&ส6งอาย� ค�าจ&างแรงงานจะส6งข+.น และไม�สามารถแข�งข�นก�บต�างประเทศด&วยค�าแรงราคาถ6ก

โครงสร&างประชากรและAEC จะส�งผลกระทบต�อแรงงาน จ+งต&องเร�งวางแผนร�บม-อ ท�.งด&านหล�กส6ตรการศ+กษา การพ�ฒนาท�กษะและฝ<ม-อให&สอดคล&องก�บความต&องการในอนาคตท�.งในประเทศ และในภ6ม�ภาค

การลงท�นด&านเทคโนโลย�และ นว�ตกรรมช�วยเพ��มประส�ทธ�ภาพการผล�ตของแรงงาน และศ�กยภาพของเศรษฐก�จในระยะยาว

16

1717

ป!ญหาเศรษฐก�จในระยะยาว

1 .ความสามารถในการแข�งข�นของไทย2 .โครงสร&างประชากรของไทยและป!ญหาการ

ขาดแคลนแรงงาน3 .การลงท�นภาคร�ฐ: ระด�บและประส�ทธ�ภาพ

18ด&านสาธารณ6ปโภคต&องใช&วงเง�นลงท�นอ�กจ0านวนมาก

* World Bank Database, International Institute for Management Development (IMD ), World Metro Database

** ค;านวณโดยใช%ต%นท#นต$อหน$วยจาก Tito Yepes ( 2005)

ไทย

ค�ากลางของกล��ม Asia-Pacific *

จ0านวนเง�นลงท�นท��ต&องการ **

(ล&านบาท)

ไฟฟ>า (ก�โลว�ตต5/ช��วโมง/คน)205,

55

4 ,7 8 3 . 3

302332, ,

44.

ถนน (กม . / ตร . กม.)035.

0 0670.

205854, ,

1 .8

รถไฟ (กม./ตร . กม.)000.

9 0014.

692550, .

รถไฟฟ>า (กม ./ พ�น ตร.กม.)009.

0 0172.

143684, .

4โทรศ�พท5บ&าน (จ0านวน / 1 พ�นคน)

104. 0 3800.

736092, .

โทรศ�พท5เคล-�อนท�� (จ0านวน / 1พ�นคน)

920. 0 9470.

72009, .

อ�นเทอร5เน?ต (จ0านวน / 1 พ�นคน)

209. 0 6960.

129882, .

9

วงเง�นท��ต&องการท�.งหมด 550, 5499 ล&านบาท

ประมาณร&อยละ 55 ของ GDP• ทยอยลงท�น 10 ป< ร&อยละ 5

5 ของ GDP ต�อป< • จ�ดล0าด�บความส0าค�ญ

19ในช�วงท��ผ�านมา รายจ�ายเพ��มข+.นมากกว�ารายได&ท��เพ��มข+.น

2540-2549

2550-2554

งบประมาณรายจ�าย 4.9 8.8

- รายจ�ายด&านสว�สด�การ 1/ 7.0 12.5

- รายจ�ายด&านการศ+กษา 5.8 11.3

- รายจ�ายด&านอ-�นๆ 2/

(ไม�รวมการช0าระค-นต&นเง�นก6&และชดใช&เง�นคงคล�ง)

4.5 6.6

รายได&ร�ฐบาลส�ทธ� 4.7 4.2

Nominal GDP 6.3 6.5

อ�ตราการขยายต�วเฉล��ยต�อป< (ร&อยละ)

หมายเหต�: 1/ รายจ�ายด&านสว�สด�การ หมายถ+งรายจ�ายหมวดการสาธารณส�ข รายจ�ายหมวดส�งคมสงเคราะห5 และรายจ�ายหมวดการเคหะและช�มชน รวมถ+งค�าร�กษาพยาบาลข&าราชการ2/ รายจ�ายด&านอ-�นๆ ได&แก� รายจ�ายด&านเศรษฐก�จ การบร�หารท��วไป การป>องก�นประเทศ การร�กษาความสงบภายใน การส��งแวดล&อม การศาสนา ว�ฒนธรรม และน�นทนาการ

2020

0

20

40

60

80

100

2541 2543 2545 2547 2549 2551 2553

งบประจ0าท��ผ6กพ�น งบประจ0าอ-�น งบลงท�น ช0าระต&นเง�นก6&และชดใช&เง�นคงคล�งร%อยละ

รายจ�ายผ6กพ�นท��ม�แนวโน&มเพ��มข+.น

(ร&อยละต�องบประมาณ)25

41

2

5

4

325

45

25

47

25

49

2

5

5

1

2

5

5

3

เง�นเด-อน บ0าเหน?จ บ0านาญ ค�าร�กษาพยาบาล 38.3

4

1.339

2

44

2

40

6

4

1.4

4

3 .9

ภาระดอกเบ�.ยและต&นเง�นก6& 4.8 7.7

9.6

10

9

10

2

9.7

1

2.3

เง�นอ�ดหน�น*4.5

6.1

9.4

12

5

10

2

1

2.6

1

8 .4

รวม47

6

5

5.1

58

2

67

6 61

6

3.7

74.6

หมายเหต�: *ประกอบด&วย กองท�นประก�นส�งคม องค5กรปกครองส�วนท&องถ��น กองท�นหล�กประก�นส�ขภาพแห�งชาต� กองท�นให&ก6&ย-มเพ-�อการศ+กษา และเบ�.ยผ6&ส6งอาย�

ภาระผ6กพ�นส6งเป/นข&อจ0าก�ดท0าให&งบลงท�นน&อยลง

ส�ดส�วนรายจ�ายแต�ละประเภทต�องบประมาณรายจ�ายท�.งหมด

ประเด?นส0าค�ญ• ควบค�มการใช&

จ�าย• เพ��ม

ประส�ทธ�ภาพการใช&จ�าย

ประเม�นประส�ทธ�ภาพของการใช%จ$าย

กรณ�ต'วอย$าง--การใช%จ$ายด%านการศ กษา--การใช%จ$ายด%านสาธาณส#ข

23ประส�ทธ�ภาพการใช&จ�ายการใช&จ�ายด&านสว�สด�การและการศ+กษาเพ��มข+.นมาก

23

พ�นล&านบาท

รายจ�ายด&านการศ+กษาของไทยไม�ได&ต�างจากค�าเฉล��ยในกล��มมากน�ก

แต�จ0านวนคนท��เข&าเร�ยนระด�บม�ธยมย�งน&อยกว�าหลายประเทศ

24

1.1

2.1

3.0

3.1

3.6

3.9

4.2

4.2

4.3

4.5

4.7

5.7

6.0

0 2 4 6 8

ѠѧьѱчьѨѯоѨѕ

ђҌј ѧююҌьѝҙ

лѨь

ѝѧкзѱюіҙ

ѠѧьѯчѨѕ

р ѨѷюѫҐь

ѳъѕ

ѯдѥўј Ѩ

ѳшҖўњѤь

ѡҕѠкдк

ѠѠѝѯшіѯј Ѩѕ

ьѧњоѨѰј ьчҙ

єѥѯј ѯоѨѕ

¦µ¥nµ¥£µ¦´ oµ µ¦«¹¬µn°� � � � � � � � GDP e�

ъѨѷєѥ IMD 2010

nµÁ¨É¥� � =3.9

¦o°¥ ³ n°� GDP

59.9

68.7

69.7

73.8

76.1

79.5

87.5

94.6

94.6

95.0

96.4

98.0

98.0

0 50 100 150

ђҌј ѧююҌьѝҙ

єѥѯј ѯоѨѕ

ѠѧьѱчьѨѯоѨѕ

ѠѧьѯчѨѕ

ѳъѕ

ѡҕѠкдк

ѠѠѝѯшіѯ…

ѳшҖўњѤь

ьѧњоѨѰј ьчҙ

ѝѧкзѱюіҙ

ѯдѥўј Ѩ

лѨь

р ѨѷюѫҐь

´ nª ÉÁoµÁ¦¥ ¦³ ´¤ ¥¤ n°� � � � � � � � � � �¨»n¤°µ¥»Á¥ª ´ Ê®¤� � � � � � � � � ¦o°¥ ³

ъѨѷєѥ IMD 2010

nµÁ¨É¥� �

¦o°¥ ³

รวมท�.งค�ณภาพการศ+กษาของไทยค�อนข&างต0�า25

0

100

200

300

400

500

600

ѳш

ҖўњѤь

ѯдѥў

јѨ

ѡ ҕѠ к д к

рѨѷюѫҕь

ь ѧњ о ѨѰ ј ь ч ҙѠѠѝѯш

іѯј

Ѩѕ

ѳъ

ѕ

Ѡ ѧь ѱ ч ь Ѩѯ о Ѩѕ

зц ѧшћѥѝші ҙ њѧъѕѥћѥѝші ҙ

ɤµ� : PISA survey of 15-year olds

³Â� � �� µ¦ � ¦³Á¤·� � »� £µ¡ � µ¦«¹� ¬µ

26

งานว�จ�ยของ ธปท . ในอด�ตพบว�า. . . . . . .

การลงท�นด&านการศ+กษาน�.นต&องให&ความส0าค�ญในช�วงปฐมว�ย ซ+�งเป/นช�วงท��เด?กม�การพ�ฒนาการด&านสมองมากท��ส�ด และการพ�ฒนาท�กษะควรเน&นท�.งท�กษะด&านป!ญญาและอารมณ5 (cognitive และ non-cognitive skill) เน-�องจากตลาดแรงงานให&ความส0าค�ญท�กษะท�.ง 2 ด&านน�.ไม�แพ&ก�น

การลงท�นด&านการศ+กษาน�.นต&องให&ความส0าค�ญในช�วงปฐมว�ย ซ+�งเป/นช�วงท��เด?กม�การพ�ฒนาการด&านสมองมากท��ส�ด และการพ�ฒนาท�กษะควรเน&นท�.งท�กษะด&านป!ญญาและอารมณ5 (cognitive และ non-cognitive skill) เน-�องจากตลาดแรงงานให&ความส0าค�ญท�กษะท�.ง 2 ด&านน�.ไม�แพ&ก�น จากส�มมนาว�ชาการประจ0าป< 2549 บทความเร-�อง ท0าอย�างไร คนไทยจ+งจะแข�งข�นได&ในโลกศตวรรษท�� 21 เข�ยนโดย ดร . กอบศ�กด�B ภ6ตระก6ล ดร . อ�ศว�น อาฮ6ยาและ ฐ�ต�มา ช6เช�ด

2727รายจ�ายด&านสาธารณส�ขของไทยไม�ได&ต�างจากค�าเฉล��ยของกล��ม

แต�ค�ณภาพย�งต&องการการพ�ฒนา

รายจ�ายภาคร�ฐด&านสาธารณส�ขต�อGDP ป<2551

0 2 4 6 8

อ�นโ ดน�เซ�ยอ�นเด�ย

ส�งคโ ปร,ฟ?ล�ปป?นส,มาเลเซ�ย

จ�นฮ$องกง

ไ ท ยเกาหล�ไ ต%หว'น

ออสเตรเล�ยญ��ป#7น

น�วซ�แลนด,

ท��มา: IMD 2010 ร%อยละต$อGDP

ค�าเฉล��ย= 3.2

อาย�ข�ยเฉล��ย(ป<)

0 20 40 60 80 100

อ�นเด�ยอ�นโ ดน�เซ�ย

ไ ท ยฟ?ล�ปป?นส,มาเลเซ�ย

จ�นไ ต%หว'นเกาหล�

ส�งคโ ปร,น�วซ�แลนด,

ออสเตรเล�ยฮ$องกง

ญ��ป#7น

ท��มา: IMD 2010 ป<

ค�าเฉล��ย= 75.8

29

รายจ�ายภาคร�ฐด&านการศ+กษาและสาธารณส�ขไทยไม�ได&แตกต�างจากประเทศในกล��ม Asia Pacific

ป!ญหาท��ส0าค�ญอย6�ท��ประส�ทธ�ภาพการใช&จ�ายและการจ�ดสรรให&เข&าถ+งกล��มเป>าหมาย

ทางออกด&านการลงท�น

โครงสร&างประชากรท��เข&าส6�ว�ยผ6&ส6งอาย�มากข+.น ท0าให&แนวโน&มรายจ�ายด&านสว�สด�การเพ��มข+.น เม-�อรวมก�บงบผ6กพ�นเช�นเง�นเด-อน บ0าเหน?จบ0านาญ การช0าระค-นต&นเง�นก6&และดอกเบ�.ย ท0าให&งบลงท�นลดลงไปมาก

การลงท�นท��ลดลงท0าให&ความสามารถในการแข�งข�นของไทยโดยเฉพาะด&านโครงสร&างพ-.นฐานอย6�ในระด�บต0�า จ+งจ0าเป/นต&องปฏ�ร6ปโครงสร&างการคล�งท�.งรายจ�ายและรายได& ให&ม�ความย��งย-นทางการคล�ง

ให&ความส0าค�ญก�บประส�ทธ�ภาพของการใช&จ�าย

30