کمالی محمد کمالی دکتر محمد دکترعلوم دانشگاه توانبخشی علوم دانشکده علوم استاديار دانشگاه توانبخشی علوم دانشکده استاديار

ايران ايران پزشکی پزشکیبهداشت آموزش بهداشت متخصص آموزش متخصص

www.mkamali.comkamali@mkamali.com

http://healthedu.blogspot.comپستی - صندوق پستی - تهران صندوق 1744517445--183183تهران

اهداف و مشكل تعيينريزي برنامه در

ارتباطي

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

در كه ، غيرعادي است اي پديده مشكل يا در مسأله كه ، غيرعادي است اي پديده مشكل يا مسألهبي و اخالل چون و دارد وجود سيستم كار بي روند و اخالل چون و دارد وجود سيستم كار روندكمي كاهش يا افت سبب كند مي ايجاد كمي نظمي كاهش يا افت سبب كند مي ايجاد نظمي . گردد مي سيستم بازده و كارها جريان كيفي . و گردد مي سيستم بازده و كارها جريان كيفي و

از عبارت مشكل با مسأله ديگر عبارت از به عبارت مشكل با مسأله ديگر عبارت بهباشد بايد آنچه و موجود وضعيت بين باشد شكاف بايد آنچه و موجود وضعيت بين ..شكاف

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

غيرفعال هاي غيرفعال روش هاي :: روشسرپرستان -- توسط ارزيابي و سرپرستان كنترل توسط ارزيابي و كنترل

بازرسي بازرسي

بحراني بحراني واقعه واقعه

انتقاد و شكايت انتقاد بروز و شكايت بروز

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

فعال –– هاي فعال روش هاي روش

كارها كرده كارها ساده كرده ساده

آماري آماري كنترل كنترل

ادواري آمار ادواري مقايسه آمار مقايسه

سازمانها ساير با سازمانها مقايسه ساير با مقايسه

ها شاخص با ها مقايسه شاخص با مقايسه

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

نيازسنجينيازسنجي كليدي افرادي كليدي مصاحبه افرادي مصاحبه

گروهي گروهي مصاحبه مصاحبه

جمعي جمعي مصاحبه مصاحبه

مستقيم مستقيم مشاهده مشاهده

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

موارد يا مورد موارد مطالعه يا مورد مطالعه

--) كليدي ) نقاط گلوگاه كنترل يا (پايش كليدي ) نقاط گلوگاه كنترل يا پايش

مالي مالي كنترل كنترل

انتظار -- زمان فرآيند انتظار بررسي زمان فرآيند بررسي

علمي -- اطالعات و متون علمي مرور اطالعات و متون مرور

وهمايشهاي -- آموزشي هاي دردوره وهمايشهاي شركت آموزشي هاي دردوره شركتعلمي علمي

چيست؟ چيست؟ مسئله مسئله

رويدادها آگهي رويدادها پيش آگهي پيش

قضاوتي آگهي قضاوتي پيش آگهي پيش

روند آگهي روند پيش آگهي پيش

معلول و علت آگهي معلول پيش و علت آگهي پيش

اهداف اهداف تعيين تعيين

كلي - - هدف كلي تعيين هدف موجود تعيين مشكل موجود براساس مشكل جهت جهت براساسرسانهرسانه

موجود اطالعات آوري جمع موجود ـ اطالعات آوري جمع ـ

اطالعاتي - - هاي رسانه ساير در اطالعاتي تجسس هاي رسانه ساير در تجسس

بودجه ) ( مثل منابع وجود از اطمينان بودجه ) (ـ مثل منابع وجود از اطمينان ـ

مي كه ارگانهايي و سازمانها ساير معرفي مي ـ كه ارگانهايي و سازمانها ساير معرفي ـنمايند همكاري امر اين در نمايند توانند همكاري امر اين در توانند

كلي هدف تعيين اول كلي قدم هدف تعيين اول قدم

؟ چيست جامعه در ؟ مشكالت چيست جامعه در مشكالت مشكل مهمترين مورد در افراد خود مشكل باور مهمترين مورد در افراد خود باور

، باشند مي روبرو آن با كه ، بهداشتي باشند مي روبرو آن با كه بهداشتي؟ ؟ چيست چيست

تواند مي اطالعات تواند چگونه مي اطالعات مشكل چگونه مشكل برروي بررويباشد؟ باشد؟ تاثيرداشته تاثيرداشته

كار مشكل اين روي بر كساني كار چه مشكل اين روي بر كساني چه؟ ؟ ميكنند ميكنند

بيماريهاي ::11ـ ـ 11جدول جدول از بيماريهاي پيشگيري از پيشگيريزنان زنان مقاربتي مقاربتي

شامل جنسي بهداشت شامل مشكالت جنسي بهداشت :: مشكالتايدز بيماري ايدز ـ بيماري نازايي ـ نازايي ـ ـ

ايدز شامل مقاربتي بيماريهاي ايدز ـ شامل مقاربتي بيماريهاي ـ ، تناسلي دستگاه عفونتهاي شامل مثل توليد سيستم بيماريهاي ساير ، ـ تناسلي دستگاه عفونتهاي شامل مثل توليد سيستم بيماريهاي ساير ـ

قاعدگي و قاعدگي سرطانها و سرطانها

شامل جنسي بهداشت شامل خدمات جنسي بهداشت :: خدماتايدز بيماري درمان و تشخيص ، پيشگيري ايدز ـ بيماري درمان و تشخيص ، پيشگيري ـ

نازايي درمان و تشخيص ، پيشگيري نازايي ـ درمان و تشخيص ، پيشگيري ـمقاربتي بيماريهاي درمان و تشخيص ، پيشگيري مقاربتي ـ بيماريهاي درمان و تشخيص ، پيشگيري ـ

ايدز و مقاربتي بيماريهاي زمينه در بهداشت آموزش ايدز ـ و مقاربتي بيماريهاي زمينه در بهداشت آموزش ـ

از عبارتند جنسي بهداشت خدمات ضعيف عملكرد اي ريشه از علل عبارتند جنسي بهداشت خدمات ضعيف عملكرد اي ريشه :: عللناكافي ـ ـ ناكافي آموزش ازدواج آموزش سن رفتن باال ازدواج ـ سن رفتن باال ـ

زنان عليه خشونت زنان ـ عليه خشونت اقتصادي ـ و اجتماعي نامناسب وضعيت اقتصادي ـ و اجتماعي نامناسب وضعيت ـتصميم در شركت عدم يا و ضعيف نقش يا و منابع روي بر كنترل فقدان تصميم ـ در شركت عدم يا و ضعيف نقش يا و منابع روي بر كنترل فقدان ـ

گيريهاگيريها

اطالعات : آوري جمع دوم اطالعات : قدم آوري جمع دوم قدمموجودموجود

، گزارشات در موجود اطالعات كسب ، ـ گزارشات در موجود اطالعات كسب ـمستندات بقيه و مستندات مطالعات بقيه و مطالعات

كه جايي در اوليه تحقيق يك دادن ترتيب كه ـ جايي در اوليه تحقيق يك دادن ترتيب ـباشيد مي كار باشيد مشغول مي كار مشغول

مشكل گستردگي ميزان مشكل ـ گستردگي ميزان ؟؟ ـ

؟ است افتاده اتفاق اين چرا ؟ ـ است افتاده اتفاق اين چرا ـ

؟ داد انجام توان مي چكار ؟ ـ داد انجام توان مي چكار ـ

اطالعات : آوري جمع دوم اطالعات : قدم آوري جمع دوم قدمموجودموجود

روش هاي نموداري شناسايي عوامل ايجاد روش هاي نموداري شناسايي عوامل ايجاد ـ ـ در بحث گروهي مورد در بحث گروهي مورد كه كه كننده مسأله كننده مسأله

::استفاده قرار مي گيرند عبارتند ازاستفاده قرار مي گيرند عبارتند از

ت ت يي شبكه عل شبكه عل - -

نمودار استخوان ماهي نمودار استخوان ماهي - -

نمودار شش كلمه اي نمودار شش كلمه اي - -

نمودار تجزيه و تحليل ميدان فشار نمودار تجزيه و تحليل ميدان فشار - -

نمودار زنجيره تك علتي نمودار زنجيره تك علتي - -

سوم سوم قدم بسيج ::قدم ساير به بسيج رجوع ساير به رجوعاطالعاتي اطالعاتي هاي هاي

حاصل : اطمينان چهارم حاصل : قدم اطمينان چهارم قدماند دسترس در منابع كه اند نمائيد دسترس در منابع كه نمائيد

باشد روشن پروژه اهداف باشد ـ روشن پروژه اهداف ـ

ضرورت توجيه ، طرح اجراي اهميت ضرورت ـ توجيه ، طرح اجراي اهميت ـآن آن انجام انجام

فعاليتها مورد در توضيحات فعاليتها ـ مورد در توضيحات ـدرگير - - سازمانهاي نام ذكر و درگير تعيين سازمانهاي نام ذكر و تعيين

بودجه -- بودجه تعيين تعيين

ساير : شناسايي پنجم ساير : قدم شناسايي پنجم قدمبرنامه با توانند مي كه برنامه سازمانهايي با توانند مي كه سازمانهايي

نمايند نمايند همكاري .. همكاري

خيريه ـ آژانسهاي و المللي بين روي سازمانهاي بر كه آنهايي بخصوص ،مد موضوعات با المللي بين مجالت داراي است ممكن كنند مي كار افراد سالمت

بهداشت سازمان جمله از باشند داشته كشوري تحقيقات از گزارشاتي يا و ما نظرمانند هايي خيريه يا ODA . NORAD . DANIDA جهاني غيره ..…… و

بهداشتي ـ مراكز معاونتهاي از بيماري شيوع ميزان مورد در اطالعاتي i معموالمورد . در اطالعاتي آنها همچنين باشند مي دارا كشور تمام از و بهداشتي

استقرار دهندگان خدمات كه اي منطقه و شده ارائه خدمات نوع ، موجود امكاناتمثل . تحقيقات و ها بررسي از هايي يافته است ممكن آنها ضمن در ميدانند ، دارند

عملكرد و نگرش ، دانش مورد در تحقيقاتي و دموگرافيك و بهداشتي هاي بررسيباشند . داشته

بهداشتي ـ تسهيالت ساير و در بيمارستانها دقيق اطالعاتي است ممكن نيزكار آنجا در نيز شما كه جاهايي در موردي تحقيقات و ثبت ، آماري خدمات مورد

به . ميتواند مسائل با درگير پزشكي مسئوالن با گفتگو باشند داشته نمود خواهيدبدانيد بهتر را منطقه در بهداشتي مشكالت كه كند كمك . شما

ديگر ـ مراكز و ها كتابخانه ، گزارشات دانشگاهها است ممكن اسناديباشند داشته را خاص موضوعات روي بر يا و خاص جوامع در مطالعات از . تحقيقات

جهت 11ـ ـ 22جدول جدول احتمالي جهت منابع احتمالي منابعبهداشت مورد در اطالعات بهداشت دريافت مورد در اطالعات دريافت

جنسيجنسي

مشكالت اهم تا كند مي كمك شما به اطالعاتي بسيج يك خلق در قدمها اوليننمائيد پيدا را مشكالت نمودن پيدا جهت دسترس قابل منابع و جامعه در . موجود

بايد شما بسيج يك شروع : دريك ـ كلي الف اين هدف كنيد معين اطالعاتي بسيج براي اهداف تعدادي يا

آنچه ، مردم احتياجات يا و ها خواسته ، نظر مد اساسي مشكالت مبناي بر اهدافانجام توان مي i واقعا كه كارهايي يا و دهند مي انجام حاضر حال در سازمانها ساير

ميباشد . دادـ اطالعات ب آوري جنسي جمع زمينه در بهداشت موجود تحقيقات مبناي بر

: بخصوصمشكل ـ 1 ، ) گسترش است آن از متأثر بيشتر كسي چه ، است رايج چقدر

است ( شديدتر مشكل اين منطقه يك در چرادهد ـ 2 مي رخ اتفاق اين باورها ) چرا چون پزشكي غير عوامل و پزشكي علل

جامعه ( در عملكرد وداد ـ 3 انجام ميتوان بهداشتي ) چكار خدمات كيفيت و ظرفيت مبناي بر

دهند ( انجام توانند مي مردم كه آنچه و بهداشتي موجود پرسنل باشيد داشته ياد بهموجود باورهاي و عملكرد مورد در ارزش با اطالعات است ممكن جامعه اعضاء و

باشند داشته خودشان اجتماع . درـ اطالعاتي ج هاي بسيج ساير به كرده رجوع كار مشابه مشكالت روي بر كه

نصايحي چه و اند داشته مشكالتي چه ، اند كرده چكار آنها اينكه فهميدن جهت اندبكنند كمك ما به توانند . مي

بسيج اين اينكه و بودجه جزئيات مبناي بر منابع كه شويد مطمئن ـ هزينه د چقدرباشند دسترس در ، داشت . خواهد

ـ سازمانهايي ر ساير يا شناسايي و نمايند همكاري ما با توانند مي كهبدهند ياري . پيشنهاد

مشكل تعيين خالصه

هدف گروه هدف تعيين گروه تعيين

رساني اطالع فعاليت از مرحله اين طول رساني در اطالع فعاليت از مرحله اين طول درنمائيد جستجو را زير نمائيد مسائل جستجو را زير .. مسائل

رفتار - - و نگرش ، اعتقادات ، دانش از رفتار كداميك و نگرش ، اعتقادات ، دانش از كداميككند تغيير بايد فعاليت اين كند در تغيير بايد فعاليت اين .. در

تغيير - - به مردم ترغيب براي اطالعاتي نوع تغيير چه به مردم ترغيب براي اطالعاتي نوع چهاست الزم پيام تهيه جهت نظر مورد است رفتار الزم پيام تهيه جهت نظر مورد رفتار

هدف گروه هدف تعيين گروه تعيين

كه باشند مي گروهي مستقيم هدف گروه كه ـ باشند مي گروهي مستقيم هدف گروه ـمد آنان عملكرد ، نگرش ، دانش در مد تغيير آنان عملكرد ، نگرش ، دانش در تغيير

آنان ) رفتار كه است آن قصد باشد مي آنان ) نظر رفتار كه است آن قصد باشد مي نظركند ( كند (تغيير تغيير

كه باشند مي آنهايي مستقيم غير هدف گروه كه ـ باشند مي آنهايي مستقيم غير هدف گروه ـو سالمت بر مستقيم غير اثرات و اعمالشان سالمت بر مستقيم غير اثرات اعمالشان

دارد مستقيم هدف گروه گيري دارد تصميم مستقيم هدف گروه گيري تصميم

براي 11ـ ـ 33جدول جدول احتمالي هدف براي گروه احتمالي هدف گروهتحقيقتحقيق

متاهل غير و متاهل زنان و متاهل مردان غير و متاهل زنان و مردانزنان گروههاي ، معلمين و جامعه زنان رهبران گروههاي ، معلمين و جامعه رهبران

جامعه كليدي جامعه افراد كليدي افرادمدرسه ) / / غير اي مدرسه ، زن مرد جوانان و مدرسه ) / / نوجوانان غير اي مدرسه ، زن مرد جوانان و نوجوانان

اي (اي ( ( ، خواهر ، زن مادر ، عمه ، بزرگها مادر ، ) منسوبين خواهر ، زن مادر ، عمه ، بزرگها مادر منسوبين

برادران (برادران (جامعه در بهداشتي جامعه كاركنان در بهداشتي كاركنان

شيميدان ) / ( داروساز شيميدان ) / (سايرين داروساز سايرينبدكاره بدكاره زنان ....………… زنان

باشند مي تاالسمي و هموفيلي بيماريهاي دچار كه باشند افرادي مي تاالسمي و هموفيلي بيماريهاي دچار كه افرادي

براي 11ـ ـ 33جدول جدول احتمالي هدف براي گروه احتمالي هدف گروهتحقيقتحقيق

مشخصاتمشخصاتسنسن

جنسجنساي / حرفه آموزش اي / سواد حرفه آموزش سواد

مذهبمذهبروستايي / روستايي / شهري شهري

فرزندان فرزندان تعداد تعدادزبان يا زبان نژاد يا نژادشغلشغل

جنسي رفتارهاي يا جنسي تجارب رفتارهاي يا تجارب

جمع بايد كه اطالعاتي جمع انواع بايد كه اطالعاتي انواعگردد گردد آوري آوري

چه - - كليدي مباحث درباره هدف گروههاي از يك چه هر كليدي مباحث درباره هدف گروههاي از يك هر؟ ؟ ميدانند ميدانند

؟ - - چيست هدف گروه اعتقادات و ؟ نگرش چيست هدف گروه اعتقادات و نگرش

؟ - - كنند مي رفتار چگونه ؟ آنها كنند مي رفتار چگونه آنها

وجود - - هدف گروه رفتار تغيير سر بر موانعي وجود چه هدف گروه رفتار تغيير سر بر موانعي چه؟ ؟ دارد دارد

هدف - - گروه اطمينان مورد اطالعاتي هدف منابع گروه اطمينان مورد اطالعاتي منابع؟ ؟ چيست چيست

حاملگي طول در آهن فقر شديد خوني كم با مادران كه است آن تبليغات بسيج اجراي از حاملگي هدف طول در آهن فقر شديد خوني كم با مادران كه است آن تبليغات بسيج اجراي از هدفغير . و مستقيم هدف گروههاي بخشند بهبود را غذايي هاي وعده و نموده مصرف آهن غير . قرص و مستقيم هدف گروههاي بخشند بهبود را غذايي هاي وعده و نموده مصرف آهن قرص

باشند . مي زير شرح به بسيج اين باشند .مستقيم مي زير شرح به بسيج اين مستقيم

) اعمال و رفتار () اعمال و رفتار ( گروه هدفگروه هدف

مستقيم : آنها ميتوانند عالئم كم خوني را در مستقيم : آنها ميتوانند عالئم كم خوني را در زنان باردار جستجو نمايند . بر طبق زنان باردار جستجو نمايند . بر طبق

دستورالعمل وزارتخانه و حتي ارجاع به دستورالعمل وزارتخانه و حتي ارجاع به واحدهاي تسهيالت زايماني بدهند يا واحدهاي تسهيالت زايماني بدهند يا

خودشان قرص آهن را به آنها بدهند .خودشان قرص آهن را به آنها بدهند .غير مستقيم : آموزش به اعضاء خانواده و زن غير مستقيم : آموزش به اعضاء خانواده و زن

درباره عالئم كم خوني و اهميت مصرف درباره عالئم كم خوني و اهميت مصرف قرص آهن در دوران بارداريقرص آهن در دوران بارداري

.. (.. (…………عامل زايمان ) ماما محلي دوره ديده عامل زايمان ) ماما محلي دوره ديده

مستقيم : آنها ميتوانند عالئم كم خوني را مستقيم : آنها ميتوانند عالئم كم خوني را جستجو نمايند يا غذاهاي حاوي آهن بيشتر جستجو نمايند يا غذاهاي حاوي آهن بيشتر

را جهت دختر يا عروسشان طبخ نمايند .را جهت دختر يا عروسشان طبخ نمايند .غير مستقيم : آنها مي توانند زن باردار را غير مستقيم : آنها مي توانند زن باردار را

متقاعد سازند كه قرص آهن را مصرف متقاعد سازند كه قرص آهن را مصرف نمايد يا اگر الزم باشد همسرانشان را نمايد يا اگر الزم باشد همسرانشان را

متقاعد سازند كه مواد غذايي حاوي آهن متقاعد سازند كه مواد غذايي حاوي آهن بيشتر را خريداري نمايند .بيشتر را خريداري نمايند .

مادر يا مادر شوهر زنانمادر يا مادر شوهر زنان

مستقيم : خريد مواد غذايي بهتر و تامين مستقيم : خريد مواد غذايي بهتر و تامين بودجه آنبودجه آن

غير مستقيم : تشويق همسران به مصرف غير مستقيم : تشويق همسران به مصرف قرص آهن و مواد غذايي حاوي آهنقرص آهن و مواد غذايي حاوي آهن

همسرانهمسران

غير : 22ـ ـ 33جدول جدول و مستقيم هدف گروهاي غير : انتخاب و مستقيم هدف گروهاي انتخابمستقيممستقيم

درباره تنظيم خانوادهدرباره تنظيم خانواده درباره بهداشت دوران حاملگيدرباره بهداشت دوران حاملگي انواع داده هاانواع داده ها

آيا زنان از خطراتي كه سالمتي آنها را در آيا زنان از خطراتي كه سالمتي آنها را در حاملگي هاي سنين پائين يا حاملگي هاي حاملگي هاي سنين پائين يا حاملگي هاي

تا ( تهديد مي كند تا ( تهديد مي كند 33زياد ) بيشتر از زياد ) بيشتر از آگاهند آگاهند

آيا زنان و مردان قصد دارند كه درباره آيا زنان و مردان قصد دارند كه دربارهروشهاي موثر پيشگيري از بارداري بيشتر روشهاي موثر پيشگيري از بارداري بيشتر

بدانندبدانند

آـيا زـنان عالئم كم ـخوني را مي آـيا زـنان عالئم كم ـخوني را ميداننددانند

ــاره علــل ــاره علــل ماماهــاي ســنتي درب ماماهــاي ســنتي دربمسـموميت حـاملگي در طـول مسـموميت حـاملگي در طـول ارداري و زايـمان ـچه فـكر مي ارداري و زايـمان ـچه فـكر مي ـب ـب

كنندكنند آيــا خطــر فاصــله كوتــاه بين آيــا خطــر فاصــله كوتــاه بين

تر از ا ) كـم املگي ـه تر از ـح ا ) كـم املگي ـه 22ـحــادر و ــالمت مـ ــال ( در سـ ــادر و سـ ــالمت مـ ــال ( در سـ سـ

كودك درك شده استكودك درك شده است

) آنچــه كــه گــروه هــدف ميداننــد ، آنچــه كــه ) آنچــه كــه گــروه هــدف ميداننــد ، آنچــه كــه دانشدانشنميدانند و آنچه كه ميخواهند بدانند (نميدانند و آنچه كه ميخواهند بدانند (

آـيا همـسران ـگرايش يكـساني را نـسبت ـبه آـيا همـسران ـگرايش يكـساني را نـسبت ـبهتنظيم خــانواده و تعــداد فرزنــدان دلخــواه تنظيم خــانواده و تعــداد فرزنــدان دلخــواه

خود دارندخود دارند ــهاي ــانبي روش ــوارض ج ــاره ع ــان درب ــهاي زن ــانبي روش ــوارض ج ــاره ع ــان درب زن

ــارداري چــه فكــر ــارداري چــه فكــر مختلــف پيشــگيري از ب مختلــف پيشــگيري از بميكنند .ميكنند .

زنـــان دربـــاره كيفيت ارائـــه زنـــان دربـــاره كيفيت ارائـــهخــدمات بهداشــتي در منطقــه خــدمات بهداشــتي در منطقــه

خود چه احساسي دارند .خود چه احساسي دارند . آيـا زنـان تـرجيح مي دهنـد كـه آيـا زنـان تـرجيح مي دهنـد كـه

ا اي محلي ـي ان را از ماماـه ا درـم اي محلي ـي ان را از ماماـه درـمــافت ــنتي دريـ ــانگران سـ ــافت درمـ ــنتي دريـ ــانگران سـ درمـــت در ــنين اس ــر چ ــد و اگ ــت در دارن ــنين اس ــر چ ــد و اگ دارنـمورد ـكدام ـيك از مـشكالت اين ـمورد ـكدام ـيك از مـشكالت اين

اقدام صورت مي گيرد .اقدام صورت مي گيرد .

اد گرايش و ادراكگرايش و ادراك ا اعتـق د ـي ا فـكر ميكنـن ه آنـه ه ـك اد ) آنـچ ا اعتـق د ـي ا فـكر ميكنـن ه آنـه ه ـك ) آنـچدارند و آنچه كه ديدگاه آنهاست (دارند و آنچه كه ديدگاه آنهاست (

ــانواده ــهاي تنظيم خـ ــا زوجين از روشـ ــانواده آيـ ــهاي تنظيم خـ ــا زوجين از روشـ آيـــافت ــا آن را دري ــد و آي ــافت اســتفاده مي نماين ــا آن را دري ــد و آي اســتفاده مي نماين

مي دارندمي دارند

ان در ه زـن نتي ـب اي ـس ا ماماـه ان در آـي ه زـن نتي ـب اي ـس ا ماماـه آـياهي اهي ـطول ـحاملگي داروـهاي گـي ـطول ـحاملگي داروـهاي گـي

ميدهند ميدهند ــاملگي ــول ح ــاملگي آيــا زنــان در ط ــول ح آيــا زنــان در ط

كمكهـــاي طـــبي دريـــافت مي كمكهـــاي طـــبي دريـــافت مي دارـند ، اـگر ـچنين اـست از ـچه دارـند ، اـگر ـچنين اـست از ـچه

كساني ؟كساني ؟

ار ارالگوهـاي رفـت ه الگوهـاي رفـت دي چگوـن احث كلـي اره مـب ه ) آنهـا درـب دي چگوـن احث كلـي اره مـب ) آنهـا درـبرفتار مي كنند (رفتار مي كنند (

آيا اعتقادات مذهبي و فرهنگي مانع آيا اعتقادات مذهبي و فرهنگي مانعاستفاده از وسايل پيشگيري از بارداري استفاده از وسايل پيشگيري از بارداري

ميشود .ميشود . آيا واحدهاي ارائه دهنده خدمات تنظيم آيا واحدهاي ارائه دهنده خدمات تنظيم

خانواده در تسهيالت بهداشت محلي قابل خانواده در تسهيالت بهداشت محلي قابل دسترسي مي باشد.دسترسي مي باشد.

چه باورهــاي غلــط تغذيــه اي چه باورهــاي غلــط تغذيــه ايـحتي اـگر مـحدود اـست در زـنان ـحتي اـگر مـحدود اـست در زـنان

آبستن وجود داردآبستن وجود دارد چه مـسائل و مـشكالتي ـمانع از چه مـسائل و مـشكالتي ـمانع از

آن ميشـــود كـــه زنـــان بـــراي آن ميشـــود كـــه زنـــان بـــراي زايمــان بــه تســهيالت زايمــاني زايمــان بــه تســهيالت زايمــاني

مراجعه ننمايندمراجعه ننمايندFood TaboosFood Taboos

ع عمواـن ام دادن بعـضي مواـن انع از انـج ه ـم رعي ـك رات ـف ام دادن بعـضي ) اـث انع از انـج ه ـم رعي ـك رات ـف ) اـثكارـهايي ميـشود ـكه آنـها قـصد انـجام دادنش را كارـهايي ميـشود ـكه آنـها قـصد انـجام دادنش را

دارند (دارند (

آيا كارمند بهداشتي يا ساير داوطلبان در جامعه ) رابطين ( وجود دارند تا اطالعات آيا كارمند بهداشتي يا ساير داوطلبان در جامعه ) رابطين ( وجود دارند تا اطالعاتبهداشتي را ارائه كنند .بهداشتي را ارائه كنند .

چه كساني در جامعه بيشترين تاثير و نفوذ را در زنان دارد ؟ ماماهاي سنتي ؟ چه كساني در جامعه بيشترين تاثير و نفوذ را در زنان دارد ؟ ماماهاي سنتي ؟دوستان يا سايريندوستان يا سايرين

مردم اغلب چگونه راديو گوش فرا مي دهند ؟ تلويزيون تماشا مي كنند يا مردم اغلب چگونه راديو گوش فرا مي دهند ؟ تلويزيون تماشا مي كنند ياروزنامه و مجله مطالعه مي نمايند ؟روزنامه و مجله مطالعه مي نمايند ؟

ميزان توجه به اطالعات موجود در اين منابع چقدر است ؟ آنها چقدر براي ميزان توجه به اطالعات موجود در اين منابع چقدر است ؟ آنها چقدر برايكارمندان بهداشتي منطقه خود اعتبار قائلند ؟كارمندان بهداشتي منطقه خود اعتبار قائلند ؟

اتي ابع اطالـع اتيمـن ابع اطالـع ردم مـن ذيرش ـم ا و ـپ ار آنـه يين اعتـب ردم ، تـع ذيرش ـم ا و ـپ ار آنـه يين اعتـب ، تـعدر استفاده از آنهادر استفاده از آنها

تحقيق روشهاي تحقيق انواع روشهاي انواع

متمركز گروهي متمركز بحث گروهي بحث Focus group discussionFocus group discussion

عميق عميق مصاحبه مصاحبه In - depth interviewIn - depth interview

هدف گروه هدف مشاهده گروه مشاهدهObservationObservation

عملكرد بررسيبررسي و نگرش ، عملكرد دانش و نگرش ، دانش KAKAPP

متمركز گروهي متمركز بحث گروهي بحث

در بررسي مورد موضوعات از ليستي چك در ـ بررسي مورد موضوعات از ليستي چك ـرا آن و نموده تهيه مختلف هدف را گروههاي آن و نموده تهيه مختلف هدف گروههاي

نمائيد آزمون نمائيد پيش آزمون پيشتسهيل آموزي مهارت و بازآموزي تسهيل ـ آموزي مهارت و بازآموزي ـ

كنندگانكنندگانتداركاتي و پشتيباني خدمات تداركاتي ـ و پشتيباني خدمات ـ

بحث در كنندگان شركت انتخاب بحث ـ در كنندگان شركت انتخاب ـدهيد انجام را متمركز گروهي بحث دهيد ـ انجام را متمركز گروهي بحث ـ

بسته است . :سئواالت خير يا بلي آنها پاسخنمي فكر سئواالت پاسخ درباره هدف گروه i معموال

شامل . سئواالت نوع اين از مثالهايي : كند؟ ـ داريد بچه تا چند

ايدز از پيشگيري براي كاندوم روش از i قبال آيا ـايد كرده ؟ استفاده

باز بيشتر :سئواالت شرح با پاسخهايي به نيازشامل . مثالها : دارد

منتقل ـ راههايي چه از ايدز بيماري شما عقيده به؟ شود نمي

در جنسي مسائل آموزش مورد در شما نظر ـ؟ چيست مدرسه

كردن 4ـ 3جدول طرح انواعمختلف فنون با سئواالت

دار جهت يا كننده رهبري كند :سئواالت مي پاسخي به اشاره

مصاحبه عقايد دهنده پيشنهاد يا است آن جستجوي در گر مصاحبه كهگروه . پاسخ بر ميتواند سئواالت نوع اين طرح اينكه بدليل است گربكار گروهي بحث روش به تحقيق انجام در نبايد ، بگذارد تائير هدف

مثال . شود : بردهايدز از پيشگيري مطمئن وسيله يك كاندوم كه كنيد مي فكر شما آيا ـ

؟ استكننده پيگيري بيان :سئواالت در كننده شركت تشويق براي

يا عقيده اگر بخصوص است مفيد بسيار موضوع يك از بخشي جزئياتدر ميتواند سئواالت نوع اين طرح گروهي بحث در باشد مبهم پيشنهاد

در مشاركت يا و دوستان ساير عقايد تائيد يا رد براي ديگران از دعوتمثال . شود استفاده يكديگر : اعتقادات

؟ دهيد توضيح مقاربتي بيماريهاي به مبتاليان آينده درباره -ميتوانيداز بعضي چرا اينكه علت درباره ديگري عقيده كه هست كسي آيا ـ

؟ باشد داشته ، نمايند نمي استفاده كاندوم از مردها

كردن 4ـ 3جدول طرح انواعمختلف فنون با سئواالت

عميق عميق مصاحبه مصاحبه In - depth interview In - depth interview

از يك هر مختلف هاي پرسشنامه از ـ يك هر مختلف هاي پرسشنامه ـ

كنيد آزمون پيش و تهيه را كنيد گروهها آزمون پيش و تهيه را .. گروههاگران مصاحبه بازآموزي و آموزش گران ـ مصاحبه بازآموزي و آموزش ـ

تداركاتي و پشتيباني نيازهاي تامين تداركاتي ـ و پشتيباني نيازهاي تامين ـمصاحبه در كنندگان شركت انتخاب مصاحبه ـ در كنندگان شركت انتخاب ـ

عميقعميقعميق مصاحبه انجام عميق ـ مصاحبه انجام ـ

هدف گروه هدف مشاهده گروه مشاهده

و ) ( ليست چك وارسي سياهه تهيه و ) ( ـ ليست چك وارسي سياهه تهيه ـمشاهده براي آن آزمون پيش مشاهده انجام براي آن آزمون پيش انجام

گران مشاهده بازآموزي و آموزش گران ـ مشاهده بازآموزي و آموزش ـتداركاتي و پشتيباني وسايل تامين تداركاتي ـ و پشتيباني وسايل تامين ـ

كنيد انتخاب را مشاهده مكانهاي كنيد ـ انتخاب را مشاهده مكانهاي ـمشاهده اجراي مشاهده ـ اجراي ـ

مشاهده 66ـ ـ 33جدول جدول جهت موضوعات مشاهده نمونه جهت موضوعات نمونهحاملگي طول در رفتاري الگوهاي در هدف حاملگي گروه طول در رفتاري الگوهاي در هدف گروه

جامعه جامعه در در در خانه

زنان باردار چه فعاليتهايي انجام مي دهند ؟ آيا آنها همان كارهاييرا كه زنان غير باردار انجام ميدهند ، انجام ميدهند ؟

آيا كسي هست كه در كارهاي روزانه به زنان باردار كمك كنند. ( …) تامين آب آشاميدني ، جمع آوري هيزم و

چه كسي كمك كننده است ؟ آيا زنان باردار در طول روز استراحت مي كنند ؟ چه مقدار ؟ با

چه تناوبي ؟چه غذاهايي را زنان باردار ميل مي نمايند ؟

آيا آنها به همان ميزان زنان غير باردار غذا ميخورند ؟ كمتر ؟ بيشتر ؟

مراقبت از زنان باردار توسط ساير گروههاي هدف چطور است ؟ آيا مشابه زنان غير باردار است ؟

آيا تفاوتي وجود دارد ؟

مشاهده 66ـ ـ 33جدول جدول جهت موضوعات مشاهده نمونه جهت موضوعات نمونهحاملگي طول در رفتاري الگوهاي در هدف حاملگي گروه طول در رفتاري الگوهاي در هدف گروه

جامعه جامعه در در

در مركز بهداشتي درماني

چطور با زن باردار زماني كه از راه مي رسد برخورد ميشود ؟ چه فرآيندهاي كاري در مركز بهداشتي درماني انجام ميشود ؟ آيا مادر باردار

وزن ميشود ؟ آيا فشارخون او كنترل مي گردد ؟ آيا او از نظر كم خوني كنترل مي گردد

) در صورت لزوم ( آيا هيچگونه آموزش يا مشاوره بهداشتي از وسايل كمك آموزشي ديداري مثل

پمفلت ، عكس برگردان و غيره استفاده ميشود ؟ آيا به مادران باردار اجازه سئوال كردن داده ميشود يا آنها تشويق مي شوند تا

سئوال كنند ؟چه داده هايي تجويز مي گردد ؟ چند بار ؟

مشاهده 66ـ ـ 33جدول جدول جهت موضوعات مشاهده نمونه جهت موضوعات نمونهحاملگي طول در رفتاري الگوهاي در هدف حاملگي گروه طول در رفتاري الگوهاي در هدف گروه

جامعه جامعه در در

ماماهاي سنتي يا كمك زايمانهاي دوره ديده

ماماي سنتي چه ميكند ؟ آيا او معاينه فيزيكي انجام ميدهد ؟آيا دارو يا مواد گياهي تجويز ميكند ؟

آيا او درباره مشكالت دوران بارداري سئوال ميكند يا دربارهاين مشكالت صحبت نموده و به اين مسئله توجه دارد ؟ چه

نوع مشكالتي را مطرح مي نمايد ؟

عملكرد و نگرش ، دانش عملكرد بررسي و نگرش ، دانش بررسيKAPKAP

گران : 55ـ ـ 33جدول جدول مصاحبه گران : آموزش مصاحبه آموزش نگرشنگرش

و - - اجتماعي ارزشهاي ، ها ايده به و توجه اجتماعي ارزشهاي ، ها ايده به توجهكنندگان شركت كنندگان سنتهاي شركت سنتهاي

باالتر -- فردي گر مصاحبه كه موضوع اين باالتر درك فردي گر مصاحبه كه موضوع اين دركسطح يك در بلكه نيست كنندگان شركت سطح از يك در بلكه نيست كنندگان شركت از

دارد دارد قرار قرار

شركت - - از يادگيري به تمايل و شركت رغبت از يادگيري به تمايل و رغبتآنها به آموزش بجاي آنها كنندگان به آموزش بجاي كنندگان

گران :55ـ ـ 33جدول جدول مصاحبه گران :آموزش مصاحبه آموزش دانشدانش

برنامه - - در حاصل نتايج گيري بكار برنامه چگونگي در حاصل نتايج گيري بكار چگونگيفعاليتهاي فعاليتهاي ريز ريز

جمع - - و جستجو ، نظر مورد اطالعات جمع بسيج و جستجو ، نظر مورد اطالعات بسيجدرباره اساسي و فني اطالعات درباره آوري اساسي و فني اطالعات آوري

موضوعاتموضوعات

گروهها - - پويايي و گروهي گروهها كار پويايي و گروهي كار

ها - - داده تحليل و تجزيه ها نحوه داده تحليل و تجزيه نحوه

مصاحبه - - براي عملي تداركات و مصاحبه سازماندهي براي عملي تداركات و سازماندهي

گران :55ـ ـ 33جدول جدول مصاحبه گران :آموزش مصاحبه آموزشهاهامهارتمهارت

و - - افراد براي سئواالت طرح و چگونگي افراد براي سئواالت طرح چگونگيگروههاگروهها

كالمي - - غير پاسخهاي تفسير كالمي چگونگي غير پاسخهاي تفسير چگونگي

شنيدن - - شنيدن مهارت مهارت

كردن - - ثبت كردن مهارت ثبت مهارت

صوت - - ضبط و كاست بكارگيري صوت مهارت ضبط و كاست بكارگيري مهارت

مزايا و معايب روشهاي مختلف تحقيق مزايا و معايب روشهاي مختلف تحقيق77 ـ ـ 33جدول جدول

معايبمعايب مزايامزايا روشروش

نياز به زمان زياد براي آمادگينياز به زمان زياد براي آمادگي طراحي و پيش آزمون چك ليست براي هر يك از طراحي و پيش آزمون چك ليست براي هر يك از

گروههاي هدفگروههاي هدفـ آموزش دقيق تسهيل گرانـ آموزش دقيق تسهيل گران

نياز به انتخاب و شناسايي دقيق گروه هدفنياز به انتخاب و شناسايي دقيق گروه هدف دشواري كار تداركاتي در ترتيب دادن جلسات بحث دشواري كار تداركاتي در ترتيب دادن جلسات بحث

گروهيگروهي دشواري تجزيه و تحليل نتايج و صرف زمان زياد ) گرچه دشواري تجزيه و تحليل نتايج و صرف زمان زياد ) گرچه

از مصاحبه عميق سريعتر است (از مصاحبه عميق سريعتر است (

به آساني بدون محدوديت به آساني بدون محدوديتميتوان دانش ، اعتقادات ، ميتوان دانش ، اعتقادات ،

نگرش و عملكرد افراد را نگرش و عملكرد افراد را جستجو نمود جستجو نمود

قابل انعطاف بودنقابل انعطاف بودن ميتواند احساسي از چگونگي ميتواند احساسي از چگونگي

تعامل مردم در جامعه را ايجاد تعامل مردم در جامعه را ايجاد نمايد نمايد

بحث گروهي متمركزبحث گروهي متمركز

: نياز به زمان زياد براي آمادگي :نياز به زمان زياد براي آمادگيـ طراحي و انجام پيش آزمون پرسشنامه براي هر ـ طراحي و انجام پيش آزمون پرسشنامه براي هر

گروه هدفگروه هدفـ آموزش پرسشگرانـ آموزش پرسشگران

انتخاب دقيق شركت كنندگانانتخاب دقيق شركت كنندگاندشواري تجزيه و تحليل نتايج و زمان براي آندشواري تجزيه و تحليل نتايج و زمان براي آن

موضوعات بيشتري را نسبت به موضوعات بيشتري را نسبت بهبحث گروهي پوشش ميدهدبحث گروهي پوشش ميدهد

، تشويق به پاسخهاي صحيح ، تشويق به پاسخهاي صحيحباز و با شرح كاملباز و با شرح كامل

تهيه اطالعات در مورد رفتار تهيه اطالعات در مورد رفتارگروه هدف كه بيان مي دارد آن گروه هدف كه بيان مي دارد آن

را انجام ميدهد را انجام ميدهد

مصاحبه عميقمصاحبه عميق

تاثير بر رفتار گروه هدف زيرا مشاهده اغلب موجب تاثير بر رفتار گروه هدف زيرا مشاهده اغلب موجبمي گردد كه مردم رفتارشان را تغيير دهندمي گردد كه مردم رفتارشان را تغيير دهند

زمان بري زياد بخصوص اگر نياز به مشاهده حوادث زمان بري زياد بخصوص اگر نياز به مشاهده حوادثنادر مثل زايمان باشد نادر مثل زايمان باشد

تهيه اطالعات در آنچه كه مردم تهيه اطالعات در آنچه كه مردمبطور واقعي انجام ميدهند بجاي بطور واقعي انجام ميدهند بجاي آنچه كه مي گويند انجام آنچه كه مي گويند انجام

ميدهيمميدهيم مفيد بودن براي جمع آوري داده مفيد بودن براي جمع آوري داده

هاي تكميلي از طريق مصاحبه هاي تكميلي از طريق مصاحبه يا بحث گروهييا بحث گروهي

فايده خاص اگر پيام يا مواد فايده خاص اگر پيام يا موادآموزشي براي استفاده در آموزشي براي استفاده در

.. .. …………مركز بهداشتي درماني مركز بهداشتي درماني تهيه گردندتهيه گردند

مشاهده گروه هدفمشاهده گروه هدف

آماده سازي هزينه بر گران و نياز به وقت زياد آماده سازي هزينه بر گران و نياز به وقت زيادمهارتهاي فني پيچيده داردمهارتهاي فني پيچيده دارد

زياد بودن تعداد افراد دوره ديده مورد استفاده در زياد بودن تعداد افراد دوره ديده مورد استفاده درمصاحبهمصاحبه

نياز به كامپيوتر و مهارتهاي فني مربوطه جهت نياز به كامپيوتر و مهارتهاي فني مربوطه جهتپردازي و تجزيه و تحليل داده ها پردازي و تجزيه و تحليل داده ها

اطالعات بدست آمده كيفي نمي باشد ) نمي اطالعات بدست آمده كيفي نمي باشد ) نميگويد چرا مردم به بعضي چيزها معتقدند يا آنها را گويد چرا مردم به بعضي چيزها معتقدند يا آنها را

انجام ميدهند (انجام ميدهند (

: تهيه اطالعات كمي در :تهيه اطالعات كمي درشايع بودن يك اعتقاد يا رفتارشايع بودن يك اعتقاد يا رفتار /ميران تغيير اعتقادات / نگرش/ ميران تغيير اعتقادات / نگرش

عملكردهاعملكردهاتهيه داده هاي معتبر علميتهيه داده هاي معتبر علمي

(( KAPKAPبررسي دانش نگرش و عملكرد ) بررسي دانش نگرش و عملكرد )

هدف گروه بر تحقيق هدف خالصه گروه بر تحقيق خالصهانجام در فعاليت اولين و مهمترين هدف گروههاي عملكرد و نگرش ، دانش در اطالعات آوري انجام جمع در فعاليت اولين و مهمترين هدف گروههاي عملكرد و نگرش ، دانش در اطالعات آوري جمع

پيامي چه كه گفت خواهد شما به هدف گروه بر تحقيق ، ميباشد رساني اطالع فعاليت پيامي يك چه كه گفت خواهد شما به هدف گروه بر تحقيق ، ميباشد رساني اطالع فعاليت يكاز عبارتند موضوع اين در الزم قدمهاي گردند تهيه بايد پيامها چگونه و بدهيد مردم از به عبارتند موضوع اين در الزم قدمهاي گردند تهيه بايد پيامها چگونه و بدهيد مردم :: به

هدف گروههاي تعيين ـ هدف الف گروههاي تعيين ـ و : :الف جامعه ، مردان ، زنان شامل ميتوانند هدف و گروههاي جامعه ، مردان ، زنان شامل ميتوانند هدف گروههاي ( ، عمو ، عمه و بزرگها مادر شامل منسوبين ، جوانان و نوجوانان ، مذهبي ، ) رهبران عمو ، عمه و بزرگها مادر شامل منسوبين ، جوانان و نوجوانان ، مذهبي رهبران

بسيار.. ( . ………… تفاوتهاي نيز مشخص گروه يك در حتي باشند جامعه در بهداشتي كاركنان بسيار.. ( . و تفاوتهاي نيز مشخص گروه يك در حتي باشند جامعه در بهداشتي كاركنان و . ، باشند مختلف سنين در ميتوانند مردان و زنان مثال براي باشد داشته وجود ميتواند ، . مهم باشند مختلف سنين در ميتوانند مردان و زنان مثال براي باشد داشته وجود ميتواند مهم

كه . هستيد شما باشند مختلف مذاهب داراي و باشند برخوردار متفاوت تحصيالت سطح كه . از هستيد شما باشند مختلف مذاهب داراي و باشند برخوردار متفاوت تحصيالت سطح ازنمائيد . تعيين خود اهداف اساس بر را رساني اطالع فعاليت براي مناسب هدف گروه نمائيد . ميتوانيد تعيين خود اهداف اساس بر را رساني اطالع فعاليت براي مناسب هدف گروه ميتوانيدپيامهاي بتوان تا نموده آوري جمع را الزم اطالعات هدف گروههاي از يك هر براي است پيامهاي الزم بتوان تا نموده آوري جمع را الزم اطالعات هدف گروههاي از يك هر براي است الزم

نمود طراحي گروهها آن براي نمود اختصاصي طراحي گروهها آن براي .. اختصاصيگردد آوري جمع بايد اطالعاتي چه كه بگيريد تصميم ـ گردد ب آوري جمع بايد اطالعاتي چه كه بگيريد تصميم ـ .. ب

بيماريهاي ، ايدز بيماري شامل است ممكن شوند داده پوشش تحقيق در بايد كه بيماريهاي موضوعاتي ، ايدز بيماري شامل است ممكن شوند داده پوشش تحقيق در بايد كه موضوعاتيكه . است نياز و گردد مطرح است بهتر نيز موضوع چند باشند مباحث ساير و كه . مقاربتي است نياز و گردد مطرح است بهتر نيز موضوع چند باشند مباحث ساير و مقاربتي

و . هدف گروه هر براي گردد آوري جمع حيطه آن در كار فرآيند براي بيشتري و . اطالعات هدف گروه هر براي گردد آوري جمع حيطه آن در كار فرآيند براي بيشتري اطالعاتشود تهيه بايد زير نياز مورد اطالعات اصلي شود موضوعات تهيه بايد زير نياز مورد اطالعات اصلي .. موضوعات

؟ ميدانند چه ؟ مردم ميدانند چه مردم؟ چيست آنها نگرش و ؟ درك چيست آنها نگرش و درك

؟ ميدهند انجام چه ؟ مردم ميدهند انجام چه مردم؟ چيست آنها نظر از موجود ؟ موانع چيست آنها نظر از موجود موانع

؟ كدامند اعتماد مورد اطالعاتي ؟ منابع كدامند اعتماد مورد اطالعاتي منابعـ ـ ج كنيد ج اجرا را تحقيق كنيد طرح اجرا را تحقيق رساني . . طرح اطالع فعاليت يك در تحقيق اجراي براي روش رساني بهترين اطالع فعاليت يك در تحقيق اجراي براي روش بهترين

زمينه . در اطالعات آوري جمع براي روشها اين است عميق مصاحبه و متمركز گروهي زمينه . بحث در اطالعات آوري جمع براي روشها اين است عميق مصاحبه و متمركز گروهي بحثآوري . جمع در همچنين و هستند مفيد ميدهند انجام و كنند مي فكر ، ميدانند مردم كه آوري . آنچه جمع در همچنين و هستند مفيد ميدهند انجام و كنند مي فكر ، ميدانند مردم كه آنچهاز . يك هر از باشند مي مفيد نيز ميدهند انجام واقعي بطور مردم كه آنچه درباره از . اطالعات يك هر از باشند مي مفيد نيز ميدهند انجام واقعي بطور مردم كه آنچه درباره اطالعات

تهيه . . : شامل آمادگي شويد آماده دقت به بايد كار اين براي كنيد استفاده تحقيق تهيه . . : روشهاي شامل آمادگي شويد آماده دقت به بايد كار اين براي كنيد استفاده تحقيق روشهايگروه انتخاب و پشتيباني تداركات تامين پرسشگران آموزش ، ليست چك يا گروه پرسشنامه انتخاب و پشتيباني تداركات تامين پرسشگران آموزش ، ليست چك يا پرسشنامه

.. هدفهدف

تحقيق هاي يافته از تحقيق استفاده هاي يافته از استفادهپيام تكميل و اهداف پيام تعيين تكميل و اهداف تعيين

موضوع هر در را زير اطالعات شما ، تحقيق طي موضوع در هر در را زير اطالعات شما ، تحقيق طي دركنيد مي آوري كنيد جمع مي آوري .. جمع

مي - - چيز چه و دارند اطالعاتي چه هدف مي هرگروه چيز چه و دارند اطالعاتي چه هدف هرگروه؟ بدانند ؟ خواهند بدانند خواهند

؟ - - كنند مي كار چه ؟ آنها كنند مي كار چه آنها

بعضي - - انجام از را آنها است ممكن موانعي بعضي چه انجام از را آنها است ممكن موانعي چهباز دهند انجام خواهد مي و دانند مي كه باز چيزهايي دهند انجام خواهد مي و دانند مي كه چيزهايي

؟ ؟ دارد دارد

؟ - - كدامست آنها اطمينان مورد اطالعاتي ؟ كانالهاي كدامست آنها اطمينان مورد اطالعاتي كانالهاي

گزارشگزارش تحقيقتحقيق

تحقيق نتايج تحليل و تجزيه تحقيق ـ نتايج تحليل و تجزيه ـسئواالت مبناي بر گزارش سئواالت سازماندهي مبناي بر گزارش سازماندهي

تحقيق در شده تحقيق مطرح در شده مطرحنياز - - مورد كه اطالعاتي مختلف انواع تشيخص نياز در مورد كه اطالعاتي مختلف انواع تشيخص در

باشد مي باشد مردم مي مردممردم - - استفاده مورد كه اطالعاتي كانالهاي مردم بايد استفاده مورد كه اطالعاتي كانالهاي بايد

نمايد تحليل را نمايد ميباشد تحليل را ميباشدمنابع - - اين به ميزان چه به مختلف هدف منابع گروههاي اين به ميزان چه به مختلف هدف گروههاي

؟ دارند اطمينان ؟ اطالعاتي دارند اطمينان اطالعاتي

گزارشگزارش تحقيقتحقيق

زير موضوعات از اي خالصه بايد كامل زير گزارش موضوعات از اي خالصه بايد كامل گزارش:: باشدباشد

چند ) -- ؟ اند داشته مشاركت مردم از تعدادي چند ) چه ؟ اند داشته مشاركت مردم از تعدادي چهبحث در نفر چند يا اند شده مصاحبه بحث نفر در نفر چند يا اند شده مصاحبه نفر

؟ ( اند كرده شركت ؟ (گروهي اند كرده شركت گروهيدر -- شركت براي افراد منطقه كدام يا كجا در از شركت براي افراد منطقه كدام يا كجا ازنام ) ؟ شدند انتخاب مصاحبه يا گروهي نام ) بحث ؟ شدند انتخاب مصاحبه يا گروهي بحثدر : قبيل از خاص موقعيت و بخش و در : روستا قبيل از خاص موقعيت و بخش و روستا

و ، كلينيك در ، و خانه ، كلينيك در ، .. (.. (…………خانه

شدند انتخاب زماني شدند چه انتخاب زماني .. چه

گزارشگزارش تحقيقتحقيق

ارزش با زير موارد در ميتواند تحقيق ارزش گزارش با زير موارد در ميتواند تحقيق گزارش:: باشدباشد

و -- اساسي مشكالت نمودن آشكار و و ارائه اساسي مشكالت نمودن آشكار و ارائهموارد با مردم اطالعات بين موجود موارد فاصله با مردم اطالعات بين موجود فاصله

انتظار انتظار مورد مورد-- مردمي واكنشهاي گزارشات از ليستي مردمي تهيه واكنشهاي گزارشات از ليستي تهيهاز آينده در ميتوانند گروهها ساير و شما سازمان از كه آينده در ميتوانند گروهها ساير و شما سازمان كه

كنند استفاده كنند آن استفاده آن-- ارزشيابي و پايش در ارزشيابي كمك و پايش در بسيج كمك بسيج فعاليتهاي فعاليتهاي

نمايد مي نمايد اطالعاتي مي .. اطالعاتي

نمونه اي از گزارش يافته ها درباره نمونه اي از گزارش يافته ها درباره 88 ـ ـ 33جدول شماره جدول شماره زنان روستايي كه حداقل يك حاملگي داشته اند . زنان روستايي كه حداقل يك حاملگي داشته اند .گروه هدف :گروه هدف :مراقبتهاي پيش از تولدمراقبتهاي پيش از تولد

مراقبتهاي پيش از بارداري مراقبتهاي پيش از بارداريعنوان :عنوان :

زنان معتقدند كه : رفتن براي مراقبتهاي پيش از زنان معتقدند كه : رفتن براي مراقبتهاي پيش ازبارداري قبل از پنجمين يا ششمين ماه بارداري بد بارداري قبل از پنجمين يا ششمين ماه بارداري بد

يمن است .يمن است . عالوه بر دريافت مراقبتهاي قبل از بارداري از عالوه بر دريافت مراقبتهاي قبل از بارداري از

كلينيك بهداشتي ، زنان گاهي اوقات در طول كلينيك بهداشتي ، زنان گاهي اوقات در طول بارداري به مراكز سنتي جهت دريافت توصيه بارداري به مراكز سنتي جهت دريافت توصيه

گروه ذكر شده گروه ذكر شده 44هاي الزم مراجعه مي كنند ) توسط هاي الزم مراجعه مي كنند ) توسط زن گفتند كه يك مراقبت را در آخرين حاملگي زن گفتند كه يك مراقبت را در آخرين حاملگي 44و و

داشته اند (داشته اند ( علت اينكه زنان براي مراقبت قبل از بارداري به علت اينكه زنان براي مراقبت قبل از بارداري به

مراكز بهداشتي مراجعه مي كنند . در مرحله اول مراكز بهداشتي مراجعه مي كنند . در مرحله اول براي دريافت كارت است كه آنها با آن بتوانند براي دريافت كارت است كه آنها با آن بتوانند

براي انجام زايمان به تسهيالت زايماني بروند . آنها براي انجام زايمان به تسهيالت زايماني بروند . آنها متوجه نيستند كه مراقبتهاي قبل از بارداري چگونه متوجه نيستند كه مراقبتهاي قبل از بارداري چگونه

گروه گروه 55مستقيماm به آنها كمك خواهد كرد ؟ ) توسط مستقيماm به آنها كمك خواهد كرد ؟ ) توسط اين مطلب بيان شد . با توافق گسترده در گروهها ، اين مطلب بيان شد . با توافق گسترده در گروهها ،

زن اين باور را قوياm در مصاحبه بيان كردند ( زن اين باور را قوياm در مصاحبه بيان كردند (22 فكر مي كنند مراقبتهاي قبل از بارداري mفكر مي كنند مراقبتهاي قبل از بارداري زنان عموما mزنان عموما

زماني بهتر است كه آنها مقداري دارو و يا آمپول نيز زماني بهتر است كه آنها مقداري دارو و يا آمپول نيز 99 گروه و توسط گروه و توسط 66دريافت كنند ) توافق جدي در هر دريافت كنند ) توافق جدي در هر

زن در مصاحبه (زن در مصاحبه ( بسياري از زنان مي گويند كه آنها مدت زيادي براي بسياري از زنان مي گويند كه آنها مدت زيادي براي

انجام مراقبت منتظر مي مانند و پرستاران و ماماها انجام مراقبت منتظر مي مانند و پرستاران و ماماها كم حوصله ، بي ادب و رفتارشان خشونت آميز است كم حوصله ، بي ادب و رفتارشان خشونت آميز است ) بحث سختي در اين زمينه در بحث گروهي در گرفت ) بحث سختي در اين زمينه در بحث گروهي در گرفت ( زناني كه به كلينيك هاي دولتي مي رفتند ، نسبت ( زناني كه به كلينيك هاي دولتي مي رفتند ، نسبت به زناني كه به بخشهاي خصوصي مراجعه مي نمودند به زناني كه به بخشهاي خصوصي مراجعه مي نمودند

88با مشكالت بيشتري مواجه بودند . ) اظهارات با مشكالت بيشتري مواجه بودند . ) اظهارات نفر از آنان به تسهيالت دولتي نفر از آنان به تسهيالت دولتي 77زن در مصاحبه كه زن در مصاحبه كه

رفته بودند (رفته بودند (

ها ها يافته روستاي يافته روستاي از ، AA ( ( 66از گروهي ، بحث گروهي مصاحبه مصاحبه 1313بحثتوسط ( : ) توسط ( : ) عميق در 33عميق و در گروه و انفرادي 55گروه انفرادي مصاحبه مصاحبهاست . ( شده است . (مطرح شده مطرح

زنان روستايي كه زنان روستايي كه گروه هدف :گروه هدف :حداقل يك حاملگي داشته اند .حداقل يك حاملگي داشته اند .

نمونه اي از نمونه اي از 88 ـ ـ 33جدول شماره جدول شماره گزارش يافته ها درباره مراقبتهاي گزارش يافته ها درباره مراقبتهاي

پيش از تولدپيش از تولد

اطالعاتي عنوان :عنوان : اطالعاتي كانالهاي كانالهاي

» زنان به دليل » مشغله زياد « زنان به دليل » مشغله زيادوقت براي گوش دادن به راديو وقت براي گوش دادن به راديو

ندارند و فكر مي كنند آنچه كه مي ندارند و فكر مي كنند آنچه كه مي شوند كاربردي در زندگيشان ندارد شوند كاربردي در زندگيشان ندارد

نفر از نفر از 1010 گروه توسط گروه توسط 22 ) در ) در زن گفته شد ( زن گفته شد (1313

زنان به توصيه ها و تجويزهاي زنان به توصيه ها و تجويزهايسنتي گوش مي دهند ، چرا كه سنتي گوش مي دهند ، چرا كه

آنها احساس مي كنند كه اين آنها احساس مي كنند كه اين افراد نسبت به مشكالت آنها ، افراد نسبت به مشكالت آنها ،

دلسوز هستند و آنها را درك مي دلسوز هستند و آنها را درك مي كنند .كنند .

ها ها يافته يافته

براي اختصاصي اهداف براي تنظيم اختصاصي اهداف تنظيماطالعات بسيج اطالعات فعاليتهاي بسيج فعاليتهاي

چارچوب كننده تعيين بسيج فعاليتهاي چارچوب اهداف كننده تعيين بسيج فعاليتهاي اهدافميباشند زير ميباشند كاري زير .. كاري

باشيد - - داشته اجرا براي اي برنامه باشيد چه داشته اجرا براي اي برنامه .. چه

داريد . - - را كساني چه به دسترسي داريد . قصد را كساني چه به دسترسي قصدمخاطب) (مخاطب) (

داريد - - انتظار تغيير ميزان داريد چه انتظار تغيير ميزان .. چه

كشي - - خواهد طول مدت كشي چه خواهد طول مدت چه

براي اختصاصي اهداف براي تنظيم اختصاصي اهداف تنظيماطالعات بسيج اطالعات فعاليتهاي بسيج فعاليتهاي

بخصوص - - ، باشد مشكل تواند مي اهداف بخصوص تعيين ، باشد مشكل تواند مي اهداف تعيينباشيد نداشته كافي اطالعات شما باشيد اگر نداشته كافي اطالعات شما .. اگر

باشند - - گيري اندازه قابل بايد باشند اهداف گيري اندازه قابل بايد اهدافباشند - - دسترس در و انجام قابل بايد باشند اهداف دسترس در و انجام قابل بايد اهداف

و 99ـ ـ 33جدول جدول كلي اهداف از اي و نمونه كلي اهداف از اي نمونهبسيج سه براي اختصاصي بسيج هدفهاي سه براي اختصاصي هدفهاي

اطالعاتياطالعاتي: كلي درميان هدف وكالميديا گونوره بروزعفونتهاي ميزان كاهش

دارند جنسي نظرفعاليت مورد منطقه در كه . بزرگساالناختصاصي : به اهداف بسيج شروع از يكسال طول در :

كاندوم از استفاده جهت جنسيشان شريكان و مردان نگرش بهبودصورتي) % % ( در به از كاندوم براي دسترسي ميزان افزايش

باشد موجود ارزشي با اطالعات . كهدر ) ( جنسي فعالين بزرگساالن درميان آگاهي سطح افزايش

ميزان ) به وكالميديا گونوره وعالئم ها نشانه % (50زمينهدر ) ( جنسي فعالين بزرگساالن درميان آگاهي سطح افزايش

مقاربتي بيماريهاي درمان اهميت درمان زمينه كامل انجام شاملدارويي هاي فرآورده با

مقاربتي بيماريهاي بيماران به كه بهداشتي پرسنل ارائه تشويقخود جنسي شريك بخواهدكه بيماران از اينكه به نمايند مي خدمت

دارند اعزام درماني مراكز به مناسب درمان جهت . را

و 99ـ ـ 33جدول جدول كلي اهداف از اي و نمونه كلي اهداف از اي نمونهبسيج سه براي اختصاصي بسيج هدفهاي سه براي اختصاصي هدفهاي

اطالعاتياطالعاتي

كلي : د هدف خوني كم شيوع ميزان زنان ركاهش ميانـ % 3بارداردر به ـ از منطقه %

اختصاصي : طول اهداف به 6در ، بسيج شروع از ماه :و آنان همسران و زنان ميان آگاهي طرح افزايش

غذاهاي وجود اهميت درباره مادران سببي خويشاوندانزياد آهن اينكه حاوي از قرصهاي % 75اطمينان باردار زنان

كنند مي دريافت مرتب بطور بارداري طول در را آهنمي) : دسترس در آهن قرصهاي بگيريد نظر در توجه

باشند (

و 99ـ ـ 33جدول جدول كلي اهداف از اي و نمونه كلي اهداف از اي نمونهبسيج سه براي اختصاصي بسيج هدفهاي سه براي اختصاصي هدفهاي

اطالعاتياطالعاتي

كلي : از هدف پس هاي مراقبت افزايشكشوري ) ( زايمان

اختصاصي : اهدافهمسرانشان و زنان ميان در آگاهي سطح افزايش

زايمان از پس مراقبت اهميت دربارهاينكه از طول % 50اطمينان در پس 6زنان هفته

نظر ) : در با توجه اند شده مراقبت زايمان ازمراكز در زايمان از پس مراقبتهاي اينكه داشتن

ميباشد ( دسترس در بهداشتي تسهيالت

پيام محتوي درباره گيري پيام تصميم محتوي درباره گيري تصميم هاها

تهيه - - تحقيق هاي يافته اساس بر i دقيقا تهيه پيامها تحقيق هاي يافته اساس بر i دقيقا پيامها شودشود

نمايند - - متقاعد كارها بعضي انجام در را نمايند مردم متقاعد كارها بعضي انجام در را مردمنمايند - - توجه هدف گروههاي عالئق به بايد نمايند پيامها توجه هدف گروههاي عالئق به بايد پيامها

محتوي 1010ـ ـ 33جدول جدول عمده محتوي نكات عمده نكاتبسيج بسيج پيامهاي پيامهاي

بارداري عنوان : از قبل مراقبتهايهدف : اند گروه داشته بارداري يك حداقل كه روستايي زنان

زنان …… اطالعاتي نيازهايكنيد مالحظه را سالم مادران و سالم زنان جزوه . در

اگر حتي و شوند منتشر و يافته شدت بارداري طول در توانند مي شديد عوارض يا بيماريهااين . توان مي بارداري از قبل مراقبتهاي با باشد نداشته وجود مشاهده قابل عالئم

( . ، ويتامينها ، آهن قرصهاي بارداري طول در داروها تجويز داد تشخيص را مشكالتكرد ( . خواهد كمك نوزادش و مادر سالمت به i مطمئنا كزاز توكسوئيد واكسيناسيون

توانند مي زنان كاري چه اينكه درباره زايمان از پيش هاي مراقبت طول در مهمي اطالعاتبمانند سالم زايمان از پس و بارداري طول در تا دهند . انجام

دهند ..…… انجام بايد آنها كه : اقداماتيمراجعه بايد مراقبت و معاينه اولين براي است باردار شد متوجه اينكه محض به بايد زن يك

از ) بعد تا اينكه نه بيندازد (4كند تعويق به ماهگيحداقل بايد زن دارد . ) 4يك اي عارضه يا بيماري هر اگر شود مراقبت بارداري طول در بار

از بار (4بيشترنمايد مراجعه مراقبت جهت يكبار اي هفته بايد بارداري ماه آخرين طول در زن . يك

و داروها دريافت زمينه در آنان به بارداري از قبل هاي مراقبت در كه آنچه مورد در بايد زناننمايند پيگيري است شده توصيه . ويتامينها

محتوي 1010ـ ـ 33جدول جدول عمده محتوي نكات عمده نكاتبسيج بسيج پيامهاي مواجهند پيامهاي آن با آنها كه : موانعي

شش و پنج ماه از قبل بارداري از قبل مراقبتهاي جهت رفتن كه معتقدند زنانمطرح را او وجود ، جنين بودن مشاهده قابل از قبل مادر اگر است يمن بد بارداري

شود سحر يا نفرين نوزاد است ممكن . نمايد: پيشنهاد

داروها » « دادن و بارداري از قبل مراقبتهاي خود از محافظت فوايد بر . تاكيدندارند . وقت بارداري از قبل مراقبتهاي انجام جهت ماندن انتظار در براي زنان

بودن : دسترس در ساعات افزايش براي بهداشتي تسهيالت روي كاركردن پيشنهادبراي كننده سرگرم روشهاي با را انتظار ساعات اينكه يا زايمان از پيش مراقبتهايخانواده . اعضاء ساير و همسران براي پيامي انتشار همچنين نمايند تر مفيد بانوانكافي وقت آنها تا كنند كمك كارهايشان در زنان به تا شود متذكر ايشان به كه آنان

تسهيالت . دريافت براي i معموال زنان باشند داشته مراقبت مراكز به رفتن برايجامعه : مسئولين و مردان براي پيامي پيشنهاد نمايند مي روي پياده بهداشتي

وسيله پيشنهاد و شود داده تربيتي باردار زنان اين نقل و حمل براي تا شود طراحياتوبوس . ) ( نظير شود داده جانشين نقليه

مراقبت آميز توهين يا بد نحوي به ماماها يا پرستاران توسط ندارند دوست زنانبا : گروهي بحث يك يا آموزي مهارت دوره دادن ترتيب پيشنهاد پيشنهاد شوند

گونه به يا آنان در انگيزش ايجاد و ديگران با ارتباط نحوه آموزش و منطقه پرستاراننمايند عمل گذشته تا متفاوت . اي

باشد ) ( متناسب و الزم است ممكن نيز پيامها ساير پيام از اي نمونهبه را مهمي اطالعات و خدمات ، داروها ، زايمان از قبل مراقبتهاي

نمايند فراهم نوزاد و مادر سالمت حفظ . منظور

محتوي 1010ـ ـ 33جدول جدول عمده محتوي نكات عمده نكاتبسيج بسيج پيامهاي پيامهاي مقاربتي عنوان : بيماريهاي درمان و پيشگيري

هدف : نفر ) (گروه يك از بيشتر متعدد جنسي شركاي با مردانمردان اطالعاتي نيازهاي

درمان عدم صورت در و ناراحتي ، درد ايجاد ميتواند مقاربتي بيماريهايادرار . : حين در درد از عبارتند مقاربتي بيماريهاي عالئم نمايد عقيمي

ميتوانند . زنان تناسلي دستگاه در تورم و زخم و ، آلت از ترشح ، كردنبه . بيماريها اين باشند مقاربتي عفونتهاي به مبتال عالمتي هيچگونه بدونكند . مي سرايت ديگر شخص به شخص از مقاربت زمان در راحتي

مبتال فرد با دوباره كه صورتي در كامل درمان از بعد فرد ابتالء امكاندارد وجود هميشه باشد داشته جنسي . تماس

دهند انجام بايد آنها كه : اقداماتيمحض به فوري درمان ، مقاربتها دفعات تمامي در كاندوم از استفاده

بطور دارويي دستورات و گيرد انجام بايد مقاربتي بيماريهاي عالئم بروزحتي . كامل بطور جنسي شركاء تمامي براي درمان شوند رعايت دقيق

گردد اجرا بايد باشد نداشته وجود عالئمي هيچ . اگر

محتوي 1010ـ ـ 33جدول جدول عمده محتوي نكات عمده نكاتبسيج بسيج پيامهاي پيامهاي

شوند مواجه آن با است ممكن كه : موانعيكه مقاربتي بيماريهاي عالئم مورد در بحث درباره دستپاچگي و پريشاني و نگراني

محرمانه : گويد مي بهداشتي پرسنل يك به بيمار كه آنچه اينكه بر تاكيد ميگردد پيشنهادهاي . دوره اجراي و طراحي طريق از بهداشتي پرسنل آموزش همچنين بود خواهد

حساس و نگران بيماران با مشاوره و ارتباطات موضوع در آموزي مهارتپيشنهاد شوند مي مقاربتي بيماريهاي به متبال بدكاره و فاحشه افراد فقط اينكه به اعتقاد

گردد : مقاربتي بيماريهاي به مبتال ميتواند كسي هر كه شود تاكيد ها پيام در .بيماريهاي درمان براي سنتي درمانگران توسط گياهي هاي درمان از معمول استفاده

كه : كنيم متقاعد را آنها اينكه براي سنتي درمانگران روي كار پيشنهاد مقاربتيدهند ارجاع بهداشتي مراكز به را مقاربتي بيماريهاي عالئم داراي . افراد

بر : پيشنهاد ميشود ايجاد جادوگري و سحر اثر در مقاربتي بيماريهاي اينكه به اعتقادتوانند مي جنسي اعضاء كه دهيد توضيح برايشان ميتوانيد شما ، باور اين و قدرت مبناي

درمان را بيماريها اين كه قادرند داروها و شوند بيماري دچار جنسي اعمال طول در. نمايند

مردي ) ( باشد مناسب و الزم است ممكن نيز پيامها ساير پيام از اي نمونهدر را مقاربتي بيماريهاي به ابتالء احتمال دارد كار و سر متعدد زنان با كه

حفاظت . براي راه بهترين كاندوم از استفاده دارد بدن مختلف هاي بخشباشد مي بيماريهايي چنين برابر . در