Χρήστος Σ. Ζερεφός

Η εξελισσόμενη πλανητική αλλαγή

Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η Πλανητική Αλλαγή στην αρχή του 21ου Αιώνα

Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού έφθασε τον διπλασιασμό ανά 40 χρόνια. Ο πληθυσμός τα τελευταία 100 χρόνια τετραπλασιάστηκε και έχει ξεπεράσει τα 6 δισεκατομμύρια.

Οι εκπομπές της βιομηχανίας αυξήθηκαν 40 φορές και η χρήση της ενέργειας 16 φορές τα τελευταία 100 χρόνια. Τον 20ο αιώνα η ανθρωπότητα χρησιμοποίησε δεκαπλάσια ενέργεια απ’ όλη όση είχε χρησιμοποιήσει στα προηγούμενα χίλια χρόνια.

Τα τελευταία 100 χρόνια τα αέρια του θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί κατά 30% το διοξείδιο του άνθρακος και κατά 100% το μεθάνιο, για να φθάσουν τις υψηλότερες τιμές των προηγούμενων 15 εκατομμυρίων ετών.

Η Πλανητική Αλλαγή στην αρχή του 21ου Αιώνα

Οι εκπομπές των οξειδίων του αζώτου στην ατμόσφαιρα από τα ορυκτά καύσιμα και από την καύση της βιομάζας και οι εκπομπές του διοξειδίου του θείου από τη βιομηχανία ξεπέρασαν τις εκπομπές από φυσικές πηγές αυξάνοντας δευτερογενώς τις συγκεντρώσεις του όζοντος και των αιωρουμένων σωματιδίων με συνέπειες στην υγεία.

Η θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί τα τελευταία 30 χρόνια περισσότερο από όσο τα προηγούμενα χίλια χρόνια με σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον μεταξύ των οποίων η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών καταστάσεων και αποσταθεροποίησης του κύκλου του ύδατος παγκόσμια.

Στα τελευταία 100 χρόνια η αστυφιλία δεκαπλασιάστηκε, το μισό του πληθυσμού της γης ζει σε πόλεις και το 50% της καλλιεργήσιμης γης άλλαξε χρήση.

IPCC 2007

IPCC 2007

IPCC 2007

IPC

C 2

007

Winter (DJF) averaged-mean Mediterranean precipitation ano malies (with respect to 1961-1990) from 1500 to 2002, defined as the average over the land area 10°W to 40°E and 35°N to 47°N (thin black line). The values for the period 1500 to 1900 are reconstructions (Pauling et al., 2005); data from 1901 to 2002 are derived from Mitchell et al. (2004) and Mitchell and Jones (2005). The thick black line is a 30-year smooth ‘minimum slope’ constraint (mean squared error, MSE=0.856) calculated according to Mann (2004). The dashed horizontal lines are the 2 standard deviations of the period 1961-1990. The driest and the wettest Mediterranean winters for the reconstruction and the full period are denoted.

European Annual Mean Precipitation Change (SRES A1B)

•A northward shift of the rain pattern appears consistently in all the models. Precipitation decrease in the Eastern Mediterranean region seems to be part of this more extensive northward shift.

•Currently investigating whether the shift is due to a northward shift of the Mediterranean storm track

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ

ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΑΝΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΚΠΟΜΠΕΣ(%)

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) / ΕΤΟΣ

Αναπτυσσόμενες

Ανεπτυγμένες

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 40 +5 −1.0

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

31 +5 +1.0

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 22 +6 +2.0

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 4 +6 +1.5

ΑΛΛΟΙ ΤΟΜΕΙΣ 3 +5 +1.0

Συμπεράσματα

Εκτιμάται ότι στις προσεχείς δεκαετίες θα συνεχιστεί η

αύξηση των ακραίων καιρικών καταστάσεων και η

υποβάθμιση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και

της ποιότητας των υπογείων υδάτων στην Ελλάδα με

περίπου τους σημερινούς ρυθμούς.

Η Ευρώπη από μόνη της θα είναι αδύνατο να

αντιστρέψει την παγκόσμια κλιματική μεταβολή

ακόμα και αν φτάσει ή και ξεπεράσει τις κατά 20%

μειώσεις των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου,

δεδομένου ότι το 2020 η ΕΟΚ θα συνεισφέρει περίπου

10% στις παγκόσμιες εκπομπές αυτών των αερίων.

Συμπεράσματα

Επομένως μια μείωση των εκπομπών κατά 20% σε

επίπεδο Ευρώπης θα οδηγήσει μόλις σε μείωση 2-2.5%

παγκοσμίως, ποσοστό αμελητέο για να σταθεροποιηθεί

η κλιματική αλλαγή, για τη σταθεροποίηση της οποίας

απαιτούνται μειώσεις που ξεπερνούν το 40%

παγκοσμίως. Οι χώρες που θα κυριαρχούν το 2020 στις

εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα είναι η Κίνα,

οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ιαπωνία οι οποίες εκτιμάται ότι

συνολικά θα ξεπερνούν σε εκπομπές το 65% των

παγκόσμιων εκπομπών.

Συμπεράσματα

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι εάν δεν οδηγηθούμε

σταδιακά σε παγκόσμια απεξάρτηση από τον άνθρακα

και το πετρέλαιο ή έστω σε σημαντική δέσμευση των

εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο βιομηχανικό

τομέα και αντικατάσταση των μεταφορών με άλλα

καύσιμα, είναι βέβαιο ότι η εξαγγελθείσα, ορθή κατά

άλλα, ομόφωνη απόφαση της Ε.Ε κατά 20% μέχρι το

2020 των εκπομπών του CO2 θα αποτελεί μια ηρωική

Ευρωπαϊκή απόφαση η οποία πολύ λίγο θα βοηθήσει

στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής

αλλαγής από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.