هش�داردهنده ه�اي هش�داردهنده ه�اي ایمنیایمنی

استاد درس:مهندس ژوبین غیوراستاد درس:مهندس ژوبین غیور

::ارائه دهندگانارائه دهندگانميرعباس بزرگي رادميرعباس بزرگي راد

غالمحسين ميرسراجيغالمحسين ميرسراجيرعنا افضليرعنا افضلي

85آذر

؟ چیست ایمنی ؟ عالئم چیست ایمنی عالئمجلب ► جهت که شود می گفته عالئمی کلیه جلب به جهت که شود می گفته عالئمی کلیه به

سالمت که هایی موقعیت به نسبت افراد سالمت توجه که هایی موقعیت به نسبت افراد توجهمی کار به کند می مواجه خطر با آنها می وایمنی کار به کند می مواجه خطر با آنها وایمنی

رود.رود.

کلیدی کلیدی مباحث مباحث

.I.Iکلیاتکلیات

.II.II واشکال ها واشکال رنگ ها رنگ

.III.III گذاری گذاری کد کد

.IV.IV دهنده هشدار دهنده وسایل هشدار وسایل

کلیاتکلیات

قرار : 1(1( شخص دید معرض در آنچه قرار : هدف شخص دید معرض در آنچه هدف. گیرد .می گیرد می

خصوصیاتی : 2(2( با هایی رنگ ایمنی های خصوصیاتی : رنگ با هایی رنگ ایمنی های رنگ. کنند می تداعی را خاصی معانی که .ویژه کنند می تداعی را خاصی معانی که ویژه

رساندن : 3(3( برای که عالئمی ایمنی رساندن : عالئم برای که عالئمی ایمنی عالئم. روند می کار به خاص .هشدارهای روند می کار به خاص هشدارهای

)4)4 : ایمنی عالئم بر مازاد توضیح مکمل : عالئم ایمنی عالئم بر مازاد توضیح مکمل عالئم. بیشتر وضوح .جهت بیشتر وضوح جهت

واستانداردها ایمنی واستانداردها عالئم ایمنی عالئم

از ► کاربرد زمینه به توجه با ایمنی از عالئم کاربرد زمینه به توجه با ایمنی عالئمکنند : می تبعیت خاصی کنند : استانداردهای می تبعیت خاصی استانداردهای

►ISO 3864 (1984) : “safety color & safety ISO 3864 (1984) : “safety color & safety signssigns””

►ISO 13200(1995):”general principles for ISO 13200(1995):”general principles for safety signssafety signs””

و...و...►

واستانداردها ایمنی واستانداردها عالئم ایمنی عالئم

واستاندارد کاربرد زمینه به توجه با مشخصات واستاندارد کلیه کاربرد زمینه به توجه با مشخصات کلیه. گردد می تعیین .مربوطه گردد می تعیین مربوطه

:جنس عالئم:جنس عالئم میلی متر میلی متر1.51.5 تا تا 0.80.8 فوالد رنگ شده به ضخامت فوالد رنگ شده به ضخامت میلی متر میلی متر44 تا تا 33 پالستیک به ضخامت پالستیک به ضخامت 22 ت�ا ت�ا 1.51.5 آلومی�نیوم ب�ا روکش�ی از رن�گ ب�ه ض�خامت آلومی�نیوم ب�ا روکش�ی از رن�گ ب�ه ض�خامت

میلی مترمیلی متر میلی میلی 55 ف�ایبر گالس ب�ا روکش اپوکس�ی ب�ه ض�خامت ف�ایبر گالس ب�ا روکش اپوکس�ی ب�ه ض�خامت

مترمتر

واستانداردها ایمنی واستانداردها عالئم ایمنی عالئم

:سایز عالئم:سایز عالئم 250250 ** 180180میلی متر میلی متر

350350 ** 250250میلی متر میلی متر

500500 ** 350350میلی متر میلی متر

: زاویه دید :زاویه دید زاوی�ه ای ک�ه ش�ی تحت آن زاوی�ه ای ک�ه ش�ی تحت آن د�ی�ده �می ط�ور �کام�ل د�ی�ده �می ب�ه ط�ور �کام�ل ب�ه

شودشود

واشکال ها واشکال رنگ ها رنگ

رنگی : های زوج از رنگی :استفاده های زوج از استفاده

)1)1 : زمینه پس عنوان به که رنگی ایمنی : رنگ زمینه پس عنوان به که رنگی ایمنی رنگ . است خاص معنایی وبیانگر شود می . استفاده است خاص معنایی وبیانگر شود می استفاده

با : 2(2( همراه زوج عنوان به که رنگی متضاد با : رنگ همراه زوج عنوان به که رنگی متضاد رنگمعنایی بیانگر و شود می استفاده ایمنی معنایی رنگ بیانگر و شود می استفاده ایمنی رنگ

. باشد نمی .خاص باشد نمی خاص

رنگهای ایمنی و معانی آنهارنگهای ایمنی و معانی آنها

► ) : سفید ) متضاد رنگ ( قرمز : سفید ) متضاد رنگ قرمز

ممنوعیت : - کار انجام از بازداری ممنوعیت : - معنی کار انجام از بازداری معنی

) : سفید ) متضاد رنگ ( آبی : سفید ) متضاد رنگ آبی

اجبار : – کار انجام به الزام اجبار : – معنی کار انجام به الزام معنی

رنگهای ایمنی و معانی آنهارنگهای ایمنی و معانی آنها

► ) : سیاه ) متضاد رنگ ( زرد : سیاه ) متضاد رنگ زرد

موجود : خطر از آگاهی موجود : معنی خطر از آگاهی معنی

) سفید ) : متضاد رنگ (سبز سفید ) : متضاد رنگ سبز

امن : موقعیت امن : معنی موقعیت معنی

اشکال هندسی و معانی آنهااشکال هندسی و معانی آنها

دایره : دایره : ►

کاری انجام به الزام یا کاری بازداری انجام به الزام یا بازداری

مثلث : مثلث :

هشدار هشدار

ومستطیل : ومستطیل : مربع مربع

رساندن آگاهی و رساندن اطالعات آگاهی و اطالعات

ارتباط بین اشکال هندسی و رنگ هاارتباط بین اشکال هندسی و رنگ ها

آبی - دایره............................. دایره............................. آبی - قرمز قرمز

مثلث.............................. زردمثلث.............................. زرد

مربع و مستطیل............. سبزمربع و مستطیل............. سبز

طراحی اهداف رنگیطراحی اهداف رنگی

هدف : افزایش قدرت تشخیص عالئمهدف : افزایش قدرت تشخیص عالئم: عوامل مؤثر بر تشخیص بهتر هدف :عوامل مؤثر بر تشخیص بهتر هدف

م�ابین نوش�ته و پس زمین�ه م�ابین نوش�ته و پس زمین�ه contrastcontrastاف�زایش اف�زایش 1.1.آنآن

ب�اال و درخش�ایی ب�اال و درخش�ایی contrastcontrastانتخ�اب رن�گ دارای انتخ�اب رن�گ دارای 2.2.مناسبمناسب

رنگ پس زمینهرنگ پس زمینه3.3.

تیرگی تیرگی1.1.

سادگی سادگی2.2.

طراحی اهداف رنگیطراحی اهداف رنگی

اس�تفاده از رنگه�ای فلورس�نت در پس زمین�ه ه�ای تیره اس�تفاده از رنگه�ای فلورس�نت در پس زمین�ه ه�ای تیره4.4.

اس�تفاده از رن�گ س�فید (روش�ن) در پس زمین�ه ه�ای اس�تفاده از رن�گ س�فید (روش�ن) در پس زمین�ه ه�ای 5.5.تیرهتیره

عدم استفاده از پس زمینه های راه راه عدم استفاده از پس زمینه های راه راه6.6.

استفاده از زوجهای رنگی مناسب استفاده از زوجهای رنگی مناسب7.7. س�فید – قرم�ز س�فید – قرم�ز - س�بز روش�ن - س�بز روش�ن

قرمزقرمز زرد روش�ن – مش�کی زرد روش�ن – مش�کی - زرد روش�ن - زرد روش�ن

آبیآبی

کدگذاریکدگذاری

تعريفتعريف

كدگذاري كدگذاري مزاياي مزاياي

كدگذاري هاي روش كدگذاري انواع هاي روش انواع

روشهای کدگذاریروشهای کدگذاری

رنگی دهی رنگی کد دهی کد شکل اساس بر دهی شکل کد اساس بر دهی کد تفاوت براساس تفاوت کددهی براساس کددهی

((MagnitudeMagnitudeدراهمیت)دراهمیت)( انحراف اساس بر )کددهی انحراف اساس بر ((InclinationInclinationکددهی ترکیبی ترکیبی کددهی کددهی

کدگذاری رنگیکدگذاری رنگی

کدگ�ذاری. . 11 جهت ن�ور از کدگ�ذاریاس�تفاده جهت ن�ور از Color Colorاس�تفاده lightslights

:عوامل مؤثر بر طیف نوری قابل تمایز:عوامل مؤثر بر طیف نوری قابل تمایزمیزان درخشایی نورمیزان درخشایی نورزاویه دید زاویه دید رنگ نور رنگ نور

ک�ور اف�راد توس�ط تش�خیص قاب�ل ک�ور رنگه�ای اف�راد توس�ط تش�خیص قاب�ل رنگه�ای رنگ :رنگ :قرمز – زرد – سبز – آبی – بنفشقرمز – زرد – سبز – آبی – بنفش

کدگذاری رنگیکدگذاری رنگی

درکدگ�ذاری. . 22 رنگی ازس�طوح درکدگ�ذاریاس�تفاده رنگی ازس�طوح Surface Surfaceاس�تفاده colorscolors

قابليت تشخيص كمتر از نور هاقابليت تشخيص كمتر از نور ها ب�ا تغی�یر م�یزان ش�دت رنگه�ا، اف�رایش توان�ایی در ب�ا تغی�یر م�یزان ش�دت رنگه�ا، اف�رایش توان�ایی در

تشخیص تشخیص :رنگهای مورد استفاده برای افراد کوررنگ: رنگهای مورد استفاده برای افراد کوررنگ

قرمز – آبی – سبزقرمز – آبی – سبز

و اش�کال از اس�تفاده ب�ا و کدگ�ذاری اش�کال از اس�تفاده ب�ا کدگ�ذاری حروفحروف

:اع�داد و ح�روف از اع�داد: اس�تفاده و ح�روف از & Numbers & Numbersاس�تفاده LettersLetters

آموزش راحت و سریعآموزش راحت و سریع

:هندس�ی اش�کال و تص�اویر از هندس�ی:اس�تفاده اش�کال و تص�اویر از اس�تفاده Geometric & pictorialGeometric & pictorial

شباهت شکل و هدف مورد نظرشباهت شکل و هدف مورد نظر

تمایز اشکال بکار رفته نسبت به یکدیگر تمایز اشکال بکار رفته نسبت به یکدیگر

کدگذاری با استفاده از تفاوت در اهمیتکدگذاری با استفاده از تفاوت در اهمیت: از استفاده با دهی از :کد استفاده با دهی کد

اشکال 1.1. در اشکال تفاوت در تفاوت

تفاوت در مساحت اهدافتفاوت در مساحت اهداف2.2.

خطخط3.3.

تعداد نقاط نوری هدفتعداد نقاط نوری هدف4.4.

فرکانس چشمک زدن منبع نورفرکانس چشمک زدن منبع نور5.5.

تغییر در روشنایی منبعتغییر در روشنایی منبع6.6.

تفاوت در حجم اهدافتفاوت در حجم اهداف7.7.

کدگذاری با استفاده از تفاوت در اهمیتکدگذاری با استفاده از تفاوت در اهمیت

: نكات مهم :نكات مهمتعیین حدود باال و پایینتعیین حدود باال و پایینتعیین تعداد گامها تعیین تعداد گامها

ق�انون تع�یین تع�داد گامه�ا: بای�د نس�بت بین ه�ر دو ق�انون تع�یین تع�داد گامه�ا: بای�د نس�بت بین ه�ر دو گ�ام �مت�وال�ی در مقی�اس �لگ�اری�تمی یکس�ان �باش�د، گ�ام �مت�وال�ی در مقی�اس �لگ�اری�تمی یکس�ان �باش�د، مش�خ�ص ن�س�بت� ی�ک� ب�ا گ�امه�ا مش�خ�ص ب�ه� �عب�ار�ت �دی�گ�ر ن�س�بت� ی�ک� ب�ا گ�امه�ا ب�ه� �عب�ار�ت �دی�گ�ر

بزرگ و کوچک شوند.بزرگ و کوچک شوند.

براس�اس و کدگ�ذاری ترکی�بی براس�اس کدهای و کدگ�ذاری ترکی�بی کدهای انحرافانحراف

:کدگذاری بر اساس انحراف خط:کدگذاری بر اساس انحراف خطمهم�ترین ک�اربرد: تع�یین جهت در اه�داف متحرکمهم�ترین ک�اربرد: تع�یین جهت در اه�داف متحرککاهش خطا با افزایش طول خط کاهش خطا با افزایش طول خط

:کدهای ترکیبی:کدهای ترکیبی انتق�ال مق�ادیر بیش�تری از اطالع�ات ب�ه بینن�ده، توس�ط انتق�ال مق�ادیر بیش�تری از اطالع�ات ب�ه بینن�ده، توس�ط

یک وسیلهیک وسیله:عوامل مهم در پیشگیری از پیچیدیگی کدها: عوامل مهم در پیشگیری از پیچیدیگی کدها

ب�ه ب�ا روش�های مخص�وص از اطالع�ات ب�ه کددهی ه�ر ک�دام ب�ا روش�های مخص�وص از اطالع�ات کددهی ه�ر ک�دام همان اطالعاتهمان اطالعات

تع�داد روش�های ک�ددهی براب�ر ب�ا تن�وع اطالع�ات نمایشی تع�داد روش�های ک�ددهی براب�ر ب�ا تن�وع اطالع�ات نمایشی

انواع وسایل هشداردهندهانواع وسایل هشداردهنده

سیگنالی های دهنده سیگنالی هشدار های دهنده هشدارLights signalsLights signals سیگنال های نوریسیگنال های نوری1.1.

صوتی 2.2. های صوتی سیگنال های Auditory signalsAuditory signalsسیگنال

مکانیکی های مکانیکی پرچم های پرچم) - ( روشن خاموش سیستم وضعیت اعالم (جهت - ( روشن خاموش سیستم وضعیت اعالم جهت

خصوصيات وسایل هشداردهندهخصوصيات وسایل هشداردهنده

:یک وسیله هشداردهنده کارا باید بتواند: یک وسیله هشداردهنده کارا باید بتواند

توجه اپراتور را به خود جلب نمایدتوجه اپراتور را به خود جلب نماید

اپرات�ور را نس�بت ب�ه مش�کل پیش آم�ده آگ�اه نماید اپرات�ور را نس�بت ب�ه مش�کل پیش آم�ده آگ�اه نماید

عالئم س�ایر ب�ه اپرات�ور توج�ه ک�اهش س�بب عالئم س�ایر ب�ه اپرات�ور توج�ه ک�اهش س�بب هشداردهنده نگرددهشداردهنده نگردد

دچار نقص فنی نشود دچار نقص فنی نشود

چراغه����ای پ����یرامون چراغه����ای نک����اتی پ����یرامون نک����اتی هشداردهندههشداردهنده

.I.I : حداکثر م�یزان انح�راف از خ�ط دی�د مس�تقیم : حداکثر م�یزان انح�راف از خ�ط دی�د مس�تقیم درجه درجه3030

.II.II استفاده از استفاده ازMaster lightMaster light

.III.III دی�ده خ�وبی ب�ه ک�ه باش�د ح�دی ن�وردر دی�ده شدت خ�وبی ب�ه ک�ه باش�د ح�دی ن�وردر شدت برای بیننده ایجاد مزاحمت ننماید.برای بیننده ایجاد مزاحمت ننماید.شود و شود و

.IV.IV ب�ا فرک�انس از چ�راغ چش�مک زن ب�ا فرک�انس اس�تفاده از چ�راغ چش�مک زن 44اس�تفاده چشمک در هر ثانیهچشمک در هر ثانیه

.V.V نمایش وضعیت قسمتهای مختلف سیستمنمایش وضعیت قسمتهای مختلف سیستم

چراغه����ای پ����یرامون چراغه����ای نک����اتی پ����یرامون نک����اتی هشداردهندههشداردهنده

.VI.VI:جلوگیری از استفاده بیش از حد:جلوگیری از استفاده بیش از حد.I.I در فق�ط قرم�ز رن�گ از در اس�تفاده فق�ط قرم�ز رن�گ از اس�تفاده

موارد خطرموارد خطر

.II.II ش�لوغ محله�ای در ن�ور از ش�لوغ اس�تفاده محله�ای در ن�ور از اس�تفاده فقط در موارد اضطراریفقط در موارد اضطراری

.VII.VII:رنگ نور: رنگ نور

.I.I قرمز – سبز – زرد – سفیدقرمز – سبز – زرد – سفید

.II.IIآبی – ارغوانی آبی – ارغوانی

با تشکربا تشکر