سالم نوزاد هاي سالم ويژگي نوزاد هاي ويژگي  

نوزادان طبيعي نوزادان طبيعي

95جنيني% 90ـ سن با 37ـ42نوزادانشوند مي متولد هفته

مورد بايد تولد از پس نوزادان همهگيرند قرار بررسي و معاينه

،كلي بررسي و درنگاه است ممكن زيرامورد مشكالت و مسائل از بسياري

و رشد بر آينده ودر نگرفته قرار توجهگذارند بجا نامطلوب تاثير نوزاد، .تكامل

شده متولد تازه نوزاد وزن 3/4ميانگين . باشد مي كيلوگرم

. است دختران وزن از بيش اندكي پسران وزن در% 95حدود متولدشده طبيعي نوزادان

بين ر Aمقر .2/5-4/6موعد دارند وزن كيلوگرم قد تقريبا 50متوسط كه باشد مي متر سانتي

بين% 95 .45-55نوزادان دارند قد سانتي متر حدود سر دور اندازه متر 35ميانگين سانتی

بين كه باشد 37/2- 32/6است مي . متغير

نوزاد است نوزاد بهتر است بهتر

بررسی و معاینهتولد – از پس بالفاصلهزندگي 24در و – اول ساعت

نظر ارائه از ضروري هاي آموزشنوزاد – تغذيه چگونگيمكونيوم – دفعمحيط – حرارت درجه لحاظ به مراقبتو – استحمام شستشوزردي – پيدايش

نوزاد نوزاد زردي زردي

شايع مسائل از يكي نوزادي دوره يرقاناز توجهي قابل درصد كه باشد مي

و فيزيولوژيك هاي شكل به نوزادانشوند مي مبتال آن .پاتولوژيك

روز پايان از معموال فيزيولوژيك يرقانشروع زندگي دوم

حداكثر به پنجم و چهارم روزهاي درخود رسد مقدار مي

يابد مي كاهش تدريج به .سپس

از كمتر روبين بيلي ميزان كلي 12بطوربا نوزادان در ليترخون ميلي درصد گرم ميلي

طبيعي جنيني سن از كمتر روبين درصد 14بيلي گرم ميلي

نارس نوزادان در خون ليتر ميلي ميشود ناميده فيزيولوژيك يرقان مقادير از روبين بيلي مقدار كه صورتي در

تجاوز نارس و طبيعي نوزادان براي شده يادكند

شود مي محسوب پاتولوژيك يرقان

اتخاذ مواردزير، از يك هر مشاهده صورت اتخاذ در مواردزير، از يك هر مشاهده صورت درباشد مي ضروري فوري باشد تصميم مي ضروري فوري تصميم

1 )در كه شروع 24يرقاني زندگي اول ساعتشود

2 )از روبين، بيلي درصد 5افزايش گرم ميليدر ليتر كند 24ميلي تجاوز ساعت

3 )از روبين نوزادان 12بيلي در گرم ميليو تجاوز 14طبيعي نارس درنوزادان گرم ميلي

كند4 )و هفته يك از بيش طبيعي، نوزادان در يرقان

طول به هفته، دو بيشتراز نارس نوزادان درانجامد

علل و عواملي كه به توليد بيش از حد معمول بيلي علل و عواملي كه به توليد بيش از حد معمول بيلي روبين در نوزادان منجر مي شوند روبين در نوزادان منجر مي شوند

( ناسازگاري گروههاي خوني مادر و جنين كه عمدتا 1و گروههاي فرعي است ABOو Rhشامل ناسازگاري

( اختالالت ژنتيكي )اختالالت آنزيمي نظير اسفروسيتوز 2مادرزادي( وهموگلوبينوپاتي ها نظير آلفا و بتا

تاالسمي و گاالكتوزمي( هموليز گلبول هاي قرمز خون مانند مصرف بيش از 3

Kحد ويتامين( هماتوم و خونريزيهاي داخلي4( انسدادهاي مكانيكي منجربه اختالل در گردش كبدي ـ 5

روده اي ترشحات صفراوي

( يرقان نوزاد در صورت عدم توجه و رسيدگي، ( يرقان نوزاد در صورت عدم توجه و رسيدگي، 11ممكن است به عوارض وخطراتي مانند مرگ و عقب ممكن است به عوارض وخطراتي مانند مرگ و عقب

ماندگي ذهني و حركتي غيرقابل درمان منجرشود.ماندگي ذهني و حركتي غيرقابل درمان منجرشود.( افتراق ميان يرقان فيزيولوژيك و پاتولوژيك ( افتراق ميان يرقان فيزيولوژيك و پاتولوژيك 22

هميشه به سادگي امكان پذير نيست.هميشه به سادگي امكان پذير نيست.( لحظات و دقايق در تصميم گيري به منظور اقدام ( لحظات و دقايق در تصميم گيري به منظور اقدام 33

مناسب براي نوزادمبتال به يرقان پاتولوژيك، بسيار مناسب براي نوزادمبتال به يرقان پاتولوژيك، بسيار سرنوشت ساز هستند.سرنوشت ساز هستند.

( همه موارد يرقان هاي نوزادي را نمي توان با ( همه موارد يرقان هاي نوزادي را نمي توان با 44و گروه هاي خوني، توجيه كرد. يافتن و گروه هاي خوني، توجيه كرد. يافتن RhRhسازگاري سازگاري

علل و عوامل ديگر يرقان ها از اهميت برخوردار علل و عوامل ديگر يرقان ها از اهميت برخوردار است.است.

( در مواردي مي توان قبل از زايمان و بعد از زايمان ( در مواردي مي توان قبل از زايمان و بعد از زايمان 55با اقداماتي از پيدايش و افزايش پاتولوژيك بيلي با اقداماتي از پيدايش و افزايش پاتولوژيك بيلي

روبين پيشگيري نمودروبين پيشگيري نمود

نوزادي هاي مراقبت نوزادي نخستين هاي مراقبت نخستين نخستين هفته زندگي، حساسترين دوران نخستين هفته زندگي، حساسترين دوران

استاست زندگي انسان بعد از تولدزندگي انسان بعد از تولد درصد تمام درصد تمام 5050ــ6060در كشور هاي فقير دنيا در كشور هاي فقير دنيا

مرگ هاي اطفال درنخستين ماه زندگي رخ مرگ هاي اطفال درنخستين ماه زندگي رخ مي دهدمي دهد

و از اين مقدار بيش از نيمي ممكن است در و از اين مقدار بيش از نيمي ممكن است در خستين هفته تولد تلف شوندخستين هفته تولد تلف شوندنن

به سرعت و به سرعت و چرا كه در اين دوران نوزاد بايد چرا كه در اين دوران نوزاد بايدبه طور موفقيت آميزي خود را با جهان غريبه به طور موفقيت آميزي خود را با جهان غريبه

خارج وفق دهدخارج وفق دهد ساعت پس از ساعت پس از 2424ــ4848 خطر مرگ در نخستين خطر مرگ در نخستين

تولد بيش از هر زمان ديگري استتولد بيش از هر زمان ديگري است

نوزادي هاي مراقبت نخستين نوزادي هدف هاي مراقبت نخستين هدف

حفظ و ايجاد اعمال قلبي ـ ريوي حفظ و ايجاد اعمال قلبي ـ ريوي 1.1.

پايه گذاري رژيم تغذيه اي رضايت بخش پايه گذاري رژيم تغذيه اي رضايت بخش 2.2.

حفظ دماي بدن حفظ دماي بدن 3.3.

جداسازي و درمان زود هنگام ناهنجاري هاي مادر جداسازي و درمان زود هنگام ناهنجاري هاي مادر 4.4.زادي زادي

دوري از عفونت دوري از عفونت 5.5. عفونت هاي مادر زادي كه بوسيله عفونت هاي مادر زادي كه بوسيله

توكسوپالسموز، سرخجه، ويروس هرپس انساني، توكسوپالسموز، سرخجه، ويروس هرپس انساني، سیتومگالو ویروس و سيفيليس )سندرم سیتومگالو ویروس و سيفيليس )سندرم

((TORCHSTORCHS ايجاد مي شود، با ميزان باالي مرگ و ايجاد مي شود، با ميزان باالي مرگ و مير نوزادان مرتبط استمير نوزادان مرتبط است

مراقبت هاي فوري پس از زايمان ـ پاك كردن راه تنفسي 1

ايجاد و حفظ عملكرد قلبي ـ تنفسي مهمترينمساله در لحظه تولدكودك است

هر عمل ديگري در مرتبه دوم قرار مي گيرد براي كمك به برقراري تنفس، راه هاي هوايي

بايد از مخاط و ساير ترشحات پاك باشند دقيقه 1در صورتيكه تنفس طبيعي در عرض

ايجاد نشود، احياءنوزاد ضروري است

The newborn is commonly assessed with the APGAR score, a quick test performed at 1 and 5 minutes after birth to determine the physical condition of the newborn. The five categories assessed are heart rate, respiratory effort, muscle tone, reflex irritability, and color. Each of these categories is scored 0, 1, or 2, depending on the observed condition of the newborn.

نمره )2 ( Apgarـ

5 دقيقه پس از تولد و مجددا 1آپگار ) نمره )ضريب دقيقه پس ازتولد اندازه گيري مي شود

امروزه حذف اندازه گيري نمره آپگار يك نوزادبخصوص نوزادان كم وزن يك سهل انگاري

محسوب مي شود باشد10 تا 9نمره كامل بايد نشاندهنده آنست كه كودك به شدت غير 0ـ3 نمره

نشاندهنده حال عمومي 4ـ6فعال است و نمره متوسط است

نيازمند امداد فوري است5 نمره زير دقيقه از 5نوزادان با ضريب آپگار پائين پس از گذشت

عمرشان در معرض خطر زياد عوارض بعدي و مرگ درخالل دوران نوزادي مي باشند

ناف 3 بند مراقبت ـ

در مورد نوزاد طبيعي، هنگامي كه ضربان بند ناف متوقفشد بايد بريده و گره زده شود

مزيت اين كار آن است كه كودك در حدود ده ميلي ليتر خون اضافي دريافت خواهد كرد

،با بكار بردن وسايل استريل و دقت در گره زدن بند ناف از ابتالء نوزاد به كزاز جلوگيري مي شود

ساعت اول تولد معمول نيست24 عفونت ناف در ماليدن يك داروي ضد عفوني كننده روي ريشه بند ناف و

)در حال حاضر طبق پوست اطراف آن ضروري استنمی شود(توصیه دستورالعمل کشوری

روز 5ـ8بند ناف بايد تا حد ممكن خشك بماند. تا در عرض .نكروزه شده و جدا گردد

ها 4 چشم از مراقبت ـ

قبل از آنكه چشم هاي نوزاد باز شود، حاشيه پلك هاياو بايد به وسيله سواب هاي استريل مرطوب پاك گردد

براي هر چشم يك سواب و ازسطح داخل به سمت خارج استفاده مي شود

تجويز قطره سولفاميد يا هر نوع قطره و پماد آنتيبيوتيك چشمي ديگر بطور معمول به نوزادان در بدو

.تولد در جمهوري اسالمي ايران ممنوع مي باشد در خانه هاي بهداشت در صورت مواجه شدن با عفونت

روز از 5چشمي خفيف مي بايست نوزادان به مدت قطره سولفاستاميداستفاده نمايند

در عفونت هاي شديد ارجاع نوزادان بايد انجام شود

ـ مراقبت از پوست5

استحمام زودرس نوزاد بدليل هيپوترمي نبايدانجام شود

ساعت پس از تولد 24 نخستين حمام بهتر است انجام گيرد

زيرا از كاهش دماي بدن در ساعات اوليه عمر جلوگيري مي شود

ـ حفظ دماي بدن6

از طريق ركتال 37/5 -36/5دماي نرمال بدن يك نوزاد بين درجه سانتي گراد 36ـ37 اززير بغل يك كودك تازه متولد شده به محيط بيرون كه ممكن است

درجه سردتر باشد وارد مي گردد10ـ20 نوزاد كنترل دمايي چنداني ندارد و به سرعت گرماي بدن

خود را ازدست مي دهد بالفاصله پس از تولد بيشترين اتالف گرما از طريق

تبخيرمايع از بدن مرطوب كودك رخ مي دهد هفتاد و پنج درصد اتالف گرما ازطريق سر نوزاد است الزم است كنترل درجه حرارت بدن نوزاد از طريق زير

پنج دقيقه زير سه تا بايد حداقل ترمومتربغل انجام شود و بغل نوزادباشد

گذاشتن كودك در پهلوي مادر براي Rooming in ساعت را 24نخستين

مي گويند

كه الزم است به محض تثبيت وضع مادر و نوزاد هم اتاقي اجرا گردد

مواردي كه موقتا هم اطاقي را بايد به تاخير انداخت شامل بار در 160موارد مربوط به نوزاد ـ ضربان قلب مداوم ) الف

هفته، 34دقيقه يابيشتر، نوزاد نارس با سن جنيني كمتر از سترس ید گرم، نوزاد مبتال به 2000نوزاد باوزن كمتر از

تنفسي، نوزاد باعمل جراحي و نوزاد مبتال به ناهنجاري مادرزادي شديد

موارد مربوط به مادر كه شامل اختالل هوشياري مادر است ) ب و به هردليل به مادران بايد تاكيد شود كه تحت هيچ شرايطي از پستانك، بطري شير، آب و آب قند براي شيرخوار استفاده

نشود

مادر و نوزاد بايد همزمان با يكديگر از مادر و نوزاد بايد همزمان با يكديگر ازبيمارستان مرخص شوند تابا هم بودن بيمارستان مرخص شوند تابا هم بودن

آنان امر شيردهي را تداوم بخشدآنان امر شيردهي را تداوم بخشد Baby friendly hospitalBaby friendly hospital در جمهوري اسالمي ايران هنگام ترخيص در جمهوري اسالمي ايران هنگام ترخيص

BBبه نوزاد واكسن ب ث ژ و هپاتيت به نوزاد واكسن ب ث ژ و هپاتيت تزريق و قطره فلج اطفال خورانده مي تزريق و قطره فلج اطفال خورانده مي

شودشود مادران بايد پس از ترخيص به يكي از مادران بايد پس از ترخيص به يكي از

واحد هاي بهداشتي درماني جهت پيگيري واحد هاي بهداشتي درماني جهت پيگيري مراقبت هاي بهداشتي مراجعه نمايندمراقبت هاي بهداشتي مراجعه نمايند

( Breast feeding ـ تغذيه با شير مادر )7

ساعت پس از 1شيردهي بايد در عرض تولد آغاز شود

زيرا عليرغم آن كه در آن زمان شير كميوجود دارد ولي اين كار كمك ميكند تا تغذيه

bondingو ارتباط نزديك مادر و كودك كه به معروف است پايه ريزي شود.

نخستين شير كه به نام كلستروم يا آغوز ناميده نخستين شير كه به نام كلستروم يا آغوز ناميدهمي شود مناسب ترين غذا براي كودك است مي شود مناسب ترين غذا براي كودك است

حاوي غلظت باالي پروتئين و ساير مواد مغذي حاوي غلظت باالي پروتئين و ساير مواد مغذي است همچنين غني از عوامل ضد عفوني است است همچنين غني از عوامل ضد عفوني است

كه كودك را در برابر عفونت هاي تنفسي و كه كودك را در برابر عفونت هاي تنفسي و بيماري هاي اسهالي محافظت مي نمايدبيماري هاي اسهالي محافظت مي نمايد

بايد هر زمان كه نوزاد بخواهد به او شير داده بايد هر زمان كه نوزاد بخواهد به او شير داده شودشود

شيردهي به كودك بر طبق خواسته اوبه وزن شيردهي به كودك بر طبق خواسته اوبه وزن گيري كودك كمك مي كندگيري كودك كمك مي كند

بسيار مهم است كه به مادران توصيه شود از بسيار مهم است كه به مادران توصيه شود از شير بطري براي تغذيه نوزاد استفاده نكنندشير بطري براي تغذيه نوزاد استفاده نكنند

مادر انجام شود مادر انجام شود تخت تخت بهتر است تغذيه نوزاد در بهتر است تغذيه نوزاد درو در مادراني كه تحت عمل سزارين قرار مي و در مادراني كه تحت عمل سزارين قرار مي گيرند شير دهي بايد به محض به هوش آمدن گيرند شير دهي بايد به محض به هوش آمدن

مادر انجام شودمادر انجام شود

نوزاد ) (Neonatal examمعاينه

نخستين معاينه بالفاصله پس از زايمان وترجيحا در اطاق زايمان صورت مي گيرد.

اين معاينه عبارتست از :حصول اطمينان از اينكه كودك در ) الف

فرآيند تولد دچار آسيب نشده است جدا سازي كودكان با ناهنجاري بخصوص ) ب

آنهائيكه به درمان سريع نيازمندندارزيابي ميزان رسيدگي نوزاد) ج

پس از كسب اطمينان اوليه از در معرض خطر پس از كسب اطمينان اوليه از در معرض خطرفوري نبودن نوزاد، معاينه كاملتر در اتاق فوري نبودن نوزاد، معاينه كاملتر در اتاق

نوزادان انجام ميگيردنوزادان انجام ميگيرد معاينه اوليه و معاينه در اتاق نوزادان بايد تحت معاينه اوليه و معاينه در اتاق نوزادان بايد تحت

پوشش منبع گرمايي انجام گيرد، آنچنانكه مانع پوشش منبع گرمايي انجام گيرد، آنچنانكه مانع كاهش درجه حرارت بدن نوزاد شودكاهش درجه حرارت بدن نوزاد شود

كاهش درجه حرارت محيط و بدن نوزاد ممكن كاهش درجه حرارت محيط و بدن نوزاد ممكن است سالمتي نوزاد را بطور جدي به خطر است سالمتي نوزاد را بطور جدي به خطر

اندازداندازد

زايمان اتاق در زايمان معاينه اتاق در معاينه

توجه فوري به رنگ پوست نوزاد بسيار مهم است زيرا ممكن است نوزاد به علت ناهنجاري هاي قلبي

و يا ريوي، دچار سيانوز عمومي )كبودي عمومي رنگ پوست( بوده و نياز به اقدام سريع و جدي

داشته باشد درمواردي نوزادان طبيعي، سيانوز زودگذر انتهاها

دارند كه معموال دردقايق اول زندگي بر طرف مي شود

رنگ پريدگي شديد نوزاد ممكن است ناشي از كمخوني يا آسفيكسي )خفگي( باشد كه نياز به اقدام

جدي دارد آغشته بودن پوست نوزاد به مكونيوم، نيز در

مواردي هشدار دهنده بوده و دقت در چگونگي زايمان ومعاينه كامل وضعيت قلب و ريه نوزاد را

اقتضا مي كند

اق اـت در ا ـه ه رـي و قلب وـضعيت ه ـب ه توـج ار كـن اق در اـت در ا ـه ه رـي و قلب وـضعيت ه ـب ه توـج ار كـن در زايمانزايمان

ه لوـل ضـايعات د مانـن ادرزادي ـم ضـايعات مالحظـه ه لوـل ضـايعات د مانـن ادرزادي ـم ضـايعات مالحظـه شـكم، دار ـج اختالالـت اـم، ـك و لبـ شـكاـف شـكم، ـعصـبي، دار ـج اختالالـت اـم، ـك و لبـ شـكاـف ـعصـبي، ـناهنـجـاري ـهاي دـستگاه ـناهنـجـاري ـهاي دـستگاه ناهنـجاري ـهاي اـستخواني، ناهنـجاري ـهاي اـستخواني، تـناـسلي ـخارجي وـ ـبازبـودن مـجراي مقـعد باـيد ـمورد تـناـسلي ـخارجي وـ ـبازبـودن مـجراي مقـعد باـيد ـمورد

توجـه قرـار گيردتوجـه قرـار گيرد آـسيب ـهاي هنـگام زايـمان نـظير بي حرـكتي ـبازو و آـسيب ـهاي هنـگام زايـمان نـظير بي حرـكتي ـبازو و

ـه علت ـب ـه علتـساـعد ـب )كـشش اعـصاب ـشبكه )كـشش اعـصاب ـشبكه pulsy pulsy ErbErbـساـعد بازويي( بازويي(

اسـتخوان شكسـتگي ازويي، ـب شـبكه ه ـب صـدمه اسـتخوان شكسـتگي ازويي، ـب شـبكه ه ـب صـدمه ايعه ـض ال ـاـحتـم و انـه ـش رفتگي دـرـ و ازـو ـب وه، ايعه ـتـرـق ـض ال ـاـحتـم و انـه ـش رفتگي دـرـ و ازـو ـب وه، ـتـرـقعـصبـ فـرنـيكـ در ـمعاـيـنـات اـتاقـ زايـمان ـبا دقـت باـيد ـعـصبـ فـرنـيكـ در ـمعاـيـنـات اـتاقـ زايـمان ـبا دقـت باـيد ـ

بررسي شوندبررسي شوند

نوزادان اتاق در نوزادان معاينه اتاق در معاينه

پس از معاينه اوليه، بايد يك بررسي دقيق تر ساعت اول تولدانجام شود12در

اندازه گيري دور سر و دور سينه و طول قد وثبت درجه حرارت و تعداد ضربان قلب و

تنفس بايد انجام شود زردي، محتمل ترين تغيير در رنگ پوست است

كه در معاينه دوم مشخص مي شود عالوه براين، سيانوز و رنگ پريدگي، بايد دو

باره بررسي شوند نوزاد بايد دقيقا از نظر وجود همانژيوم، خال

هاي پوستي رنگي و بدون رنگ، و لكه هاي پوستي بررسي شود

جمجمه بايد از نظر روي هم قرار گرفتن شكاف جمجمه بايد از نظر روي هم قرار گرفتن شكافها، باز بودن شكاف ها، تورم زير پوست سر ها، باز بودن شكاف ها، تورم زير پوست سر

جنين و خون مردگي، بررسي شودجنين و خون مردگي، بررسي شود چشم ها بايدمعاينه شوند. خونريزي ملتحمه چشم ها بايدمعاينه شوند. خونريزي ملتحمه

و ... كه در معاينه مشخص مي شودو ... كه در معاينه مشخص مي شودوجود رفلكس نوري بايد ثبت شود وجود رفلكس نوري بايد ثبت شود اندازه مردمك و واكنش به نور و وجود كاتاراكت اندازه مردمك و واكنش به نور و وجود كاتاراكت

و اندازه كره چشم )ازنظر ميكروفتالمي( بايد و اندازه كره چشم )ازنظر ميكروفتالمي( بايد بررسي شودبررسي شود

در صورت نوزاد بايد بدنبال شواهدي از در صورت نوزاد بايد بدنبال شواهدي از اختالالتي مانند تريزومي ها و كرتينيسم بوداختالالتي مانند تريزومي ها و كرتينيسم بود

بررسي تقارن اجزاي صورت از نظر رد صدمات بررسي تقارن اجزاي صورت از نظر رد صدمات( پس از زايمان ( پس از زايمان facialfacialاحتمالي عصب صورتي )احتمالي عصب صورتي )

هاي سخت يا زايمان با فورسپس اهميت داردهاي سخت يا زايمان با فورسپس اهميت دارد

ناهنجاري گوش ها ممكن است نشاندهنده ناهنجاري گوش ها ممكن است نشاندهندهاختالل كليوي همراه باشداختالل كليوي همراه باشد

اغلب خانوادگي بوده و فقط از نظر اغلب خانوادگي بوده و فقط از نظر اگر چه اگر چهزيبايي اهميت داردزيبايي اهميت دارد

وجود ياعدم وجود غضروف در الله گوش براي وجود ياعدم وجود غضروف در الله گوش براي تعيين سن جنين كاربرد داردتعيين سن جنين كاربرد دارد

كام نرم و سخت را بايد با استفاده از يك كام نرم و سخت را بايد با استفاده از يكانگشت و منبع نوري مستقيم، از نظر شكاف انگشت و منبع نوري مستقيم، از نظر شكاف

كام، بررسي نمودكام، بررسي نموداندازه زبان براي حفره دهان بايد مناسب باشد اندازه زبان براي حفره دهان بايد مناسب باشد زبان بزرگتر از حد مناسب، شك به همانژيوم و زبان بزرگتر از حد مناسب، شك به همانژيوم و

يالنفانژيوم را بر مي انگيزديالنفانژيوم را بر مي انگيزد زبان بزرگ در كرتينيسم با عالئم ديگري همراه زبان بزرگ در كرتينيسم با عالئم ديگري همراه

استاست

در معاينه گردن، هر استخوان ترقوه، بايد از نظر در معاينه گردن، هر استخوان ترقوه، بايد از نظرشكستگي معاينه شودشكستگي معاينه شود

يك رفلكس يك رفلكس MoroMoro غير قرينه، معموال شك باليني غير قرينه، معموال شك باليني به شكستگي ترقوه را مطرح مي كند كه در لمس به شكستگي ترقوه را مطرح مي كند كه در لمس

مشخص مي شودمشخص مي شود ريه ها و قلب، مجددا، اما با توجه بيشتر به يافته ريه ها و قلب، مجددا، اما با توجه بيشتر به يافته

هاي بدست آمده در زمان تولد بخصوص سوفل هاي بدست آمده در زمان تولد بخصوص سوفل هاي قلبي يا صداهاي اضافي و نبضها، معاينه مي هاي قلبي يا صداهاي اضافي و نبضها، معاينه مي

شوندشوند كيفيت ضعيف يا كاهش يافته نبضها، نشاندهنده كيفيت ضعيف يا كاهش يافته نبضها، نشاندهنده

برون ده ناكافي قلبي استبرون ده ناكافي قلبي است فقدان نبض هاي فمورال )راني( همراه با فقدان نبض هاي فمورال )راني( همراه با

كوآركتاسيون آئورت مي باشد و نبضهاي فمورال كوآركتاسيون آئورت مي باشد و نبضهاي فمورال قوي نيز مي توانند نشاندهنده بيماري مادرزادي قوي نيز مي توانند نشاندهنده بيماري مادرزادي

قلبي باشندقلبي باشند معاينه شكم نيز براي رد وجود توده دو باره انجام معاينه شكم نيز براي رد وجود توده دو باره انجام

مي شودمي شود

براي بيشتري شواهد تناسلي دستگاه براي معاينه بيشتري شواهد تناسلي دستگاه معاينهدهد مي بدست حاملگي سن دهد تعيين مي بدست حاملگي سن تعيين

،هيپوسپادياس نظر از بايد پسر هيپوسپادياس، نوزادان نظر از بايد پسر نوزادانيا testistestisموقعيت موقعيت اينگوينال فتق رد يا و اينگوينال فتق رد و

شوند معاينه شوند هيدروسل معاينه هيدروسل اختالالت نظر از بايد نوزاد هر هاي اختالالت اندام نظر از بايد نوزاد هر هاي اندام

مفصل مادرزادي دررفتگي مانند مفصل ساختماني مادرزادي دررفتگي مانند ساختمانيبررسي عصبي اختالالت و چماقي پاي بررسي ران، عصبي اختالالت و چماقي پاي ران،

شودشود

انتقالي انتقالي دوره دوره

ضربان زايمان، انتهايي مراحل طي دربين طبيعي، بطور نوزاد بار 120ـ140قلب

است متغير دقيقه در سريعي افزايش زايمان، از پس

حد تا قلب در 160ـ180درضربان باركه دهد مي روي دقيقه 10ـ15دقيقه

طي تدريج به و كشد مي دقيقه 30طولبه و كرده مي 100ـ120افت دقيقه در بار

رسد

طي طي در نامنظم 1515در تنفس زندگي، اول نامنظم دقيقه تنفس زندگي، اول دقيقهبين تنفس تعداد اوج و بين است تنفس تعداد اوج و در 8080تا تا 6060است در بار بار

باشد مي باشد دقيقه مي دقيقه تعداد و قلب ضربان در تغييرات اين با تعداد همزمان و قلب ضربان در تغييرات اين با همزمان

مانند هايي واكنش و بوده هوشيار نوزاد مانند تنفس، هايي واكنش و بوده هوشيار نوزاد تنفس،گريه ديگر، سمت به سمت يك سراز گريه حركات ديگر، سمت به سمت يك سراز حركات

دهد مي نشان لرزش و دهد كردن مي نشان لرزش و كردن حرارت درجه كاهش با همراه تغييرات حرارت اين درجه كاهش با همراه تغييرات اين

افزايش و حركتي فعاليت افزايش افزايش بدن، و حركتي فعاليت افزايش بدن،باشد مي عضالني باشد تونيسيته مي عضالني تونيسيته

در نوزاد طبيعي، پس از دوره اوليه واكنش نشان در نوزاد طبيعي، پس از دوره اوليه واكنش نشاندادن، يك دوره عدم پاسخ و سپس دوره دوم دادن، يك دوره عدم پاسخ و سپس دوره دوم

واكنش پذيري ديده مي شودواكنش پذيري ديده مي شود دقيقه طول دقيقه طول 2020 تا تا 1515 دوره اوليه واكنش پذيري دوره اوليه واكنش پذيري

مي كشدمي كشدتظاهرات گوارشي اين دوره عبارتندازتظاهرات گوارشي اين دوره عبارتنداز پيدايش صداهاي روده، دفع مكونيوم و توليد پيدايش صداهاي روده، دفع مكونيوم و توليد

بزاق، كه همگي نتيجه تحريك پاراسمپاتيك در طي بزاق، كه همگي نتيجه تحريك پاراسمپاتيك در طي اين دوره مي باشنداين دوره مي باشند

دقيقه اي در نوزادان دقيقه اي در نوزادان 1515ــ2020 اين دوره اوليه اين دوره اوليه طبيعي كه زايمان مشكلي را گذرانده اند و طبيعي كه زايمان مشكلي را گذرانده اند و

درنوزادان بيمار و نوزادان نارس، طوالني تر مي درنوزادان بيمار و نوزادان نارس، طوالني تر مي شودشود

پس از اين دوره اوليه واكنش پذيري، نوزاد مي پس از اين دوره اوليه واكنش پذيري، نوزاد ميخوابد و يا كاهش قابل مالحظه اي در فعاليت حركتي خوابد و يا كاهش قابل مالحظه اي در فعاليت حركتي

وي ديده مي شودوي ديده مي شود بار در دقيقه افت مي كند بار در دقيقه افت مي كند 100100ــ120120 ضربان قلب به ضربان قلب به

و نوزاد نسبتا پاسخ ناپذير مي شودو نوزاد نسبتا پاسخ ناپذير مي شود اين دوره پاسخ ناپذيري كه اغلب همراه با خواب اين دوره پاسخ ناپذيري كه اغلب همراه با خواب

دقيقه طول مي كشد و سپس دوره دقيقه طول مي كشد و سپس دوره 100100 تا تا 6060است، است، دقيقه دقيقه 1010دوم واكنش پذيري رخ مي دهد كه از دوم واكنش پذيري رخ مي دهد كه از

تا چندساعت طول مي كشدتا چندساعت طول مي كشد دوره هايي از افزايش تعداد ضربان قلب و تعداد دوره هايي از افزايش تعداد ضربان قلب و تعداد

تنفس همراه با تغييراتي در تونيسيته عضالني، رنگ تنفس همراه با تغييراتي در تونيسيته عضالني، رنگ پوست و توليد ترشحات، مشاهده مي شودپوست و توليد ترشحات، مشاهده مي شود

.مكونيوم، معموال در طي دوره دوم، دفع مي شود. مكونيوم، معموال در طي دوره دوم، دفع مي شود اطالع از تغييرات طبيعي در طي دوره انتقال، باعث اطالع از تغييرات طبيعي در طي دوره انتقال، باعث

شناخت زودرس نوزادي كه تطابق خارج رحمي شناخت زودرس نوزادي كه تطابق خارج رحمي طبيعي برقرار نكرده، مي شودطبيعي برقرار نكرده، مي شود

اندازه گيري كودك

وزن هنگام تولد1.

اندازه قد 2.

دور سر3. ساده ترين و درعين حال قابل

اعتمادترين وسيله اي هستند كه توسط آن مي توان سالمتي و ميزان رسيدگي

كودك را آزمود

( Birth weight ـ وزن تولد )1

اندازه گيري وزن تولد ترجيحا بايد درنخستين ساعات زندگي

قبل از آنكه كم شدن وزن پس از تولد بطور واضحي رخ دهد انجام گيرد

نوزاد برهنه بايد روي يك حوله تميز روي كفه ترازو گذاشته شود

نوزاد با دقت بر طبق روش هاي استانداردوزن مي شود

(Birth height ـ قد موقع تولد )2

اين اندازه گيري سريعا الزم نيست اما بايد در طيسه روز نخست انجام گيرد

طول بدن بايد با بيشترين دقت به وسيله يك صفحه اندازه گيري انجام گيرد كه داراي يك سر ثابت است كه كودك به پشت روي آن مي خوابد

بطوريكه پاهايش كامال كشيده باشد بديهي است كه دونفر مورد نياز است تا كودك را

بطور صحيح نگهدارند سانتي متر 0/1در اين روش دقت اندازه گيري

است

Headـاندازه دور سر )3Circumference)

اين اندازه گيري با يك نوار اندازه گيري در Occipitofrontalگردي ماكزيمم در شعاع

انجام مي شودهدف از چنين اندازه گيري عبارتست از( دستيابي به اندازه هاي كودك و مقايسه با 1

استاندارد ها در جمعيت ( فراهم كردن يك عدد پايه براي آنكه پيشرفت 2

هاي بعدي اندازه گيري و قابل بررسي شود

نوزادي ) ( Screeningغربالگري

هدف از غربالگري نوزادي در درجه اول عبارتست از جدا كردن نوزادان با ناهنجاري هاي قابل درمان ژنتيكي

ساير ناهنجاري ها از رشدي در درجه دوم فراهم آوردن مشاوره ژنتيكي براي والدين آن

ها ضريب آپگار و معاينات باليني رايج، تست هاي ساده

غربالگري مي باشند، كه بايد روي تمامي نوزادان انجام گيرد 10 ميلي ليتراز خون بند ناف در هنگام تولد بايد جمع 15 تا

آوري و در يخچال نگهداري شودكه براي تعيين گروه خون، مبس و ساير تست ها در صورت نياز به كارمي آيدوتست ك

غربالگري دوره نوزادي

غربالگري دوره نوزادي معموال جهتتشخيص اختالالت متابوليك مادرزادي

،فنيل كتونوري و هيپوتيروئيدي .انجام مي شود

داليل انجام اين بررسي عبارتند از

( اين وضعيت ها در صورت عدم تشخيص زودرس 1 و درمان، منجر به ناتواني هاي دائمي يادگيري

شده و ممكن است باعث شوند فرد هرگز قادر به زندگي مستقل نباشد و از رشد و تكامل طبيعي

باز ماند( با تشخيص زودرس و درمان مناسب، تقريبا تمام 2

كودكان مبتال، مي توانند داراي رشد و تكامل طبيعي عصبي باشند

( زماني كه فنيل كتونوري و هيپوتيروئيدي به 3صورت باليني ظاهرشوند، آسيب مغزي قبال ايجاد

شده است

( هر دو آزمايش، بسيار حساس و دقيق مي ( هر دو آزمايش، بسيار حساس و دقيق مي 44ندرتا در كودكان ندرتا در كودكان باشند. يعني اين تست هاباشند. يعني اين تست ها

واقعا طبيعي، مثبت مي شوند و تقريبا واقعا طبيعي، مثبت مي شوند و تقريبا هميشه درنوزادان واقعا غير طبيعي، مثبت هميشه درنوزادان واقعا غير طبيعي، مثبت

مي شوندمي شوند هزار هزار 66( شيوع فنيل كتونوري حدود يك در هر ( شيوع فنيل كتونوري حدود يك در هر 55

33تولد و شيوع هيپوتيروئيدي حدود يك در هر تولد و شيوع هيپوتيروئيدي حدود يك در هر هزار تولد زنده مي باشد. بنابراين هيچ يك هزار تولد زنده مي باشد. بنابراين هيچ يك

بسيار نادر نمي باشندبسيار نادر نمي باشند( هزينه غربالگري براي هر مورد بسيار كمتر ( هزينه غربالگري براي هر مورد بسيار كمتر 66

از هزينه مراقبت از يك كودك بيمار تشخيص از هزينه مراقبت از يك كودك بيمار تشخيص داده نشده يا دير تشخيص داده شده، مي داده نشده يا دير تشخيص داده شده، مي

باشدباشد

تشخيص نوزادان در معرض خطر

كيلوگرم 2/5( وزن تولد كمتر از 1( دو قلو ئي يا چند قلوئي 2( نوبت تولد پنجم يا بيشتر3( تغذيه مصنوعي با شير خشك 4% وزن مورد انتظار )به معناي سوء 70( وزن زير 5

(3 يا 2تغذيه درجه ( عدم افزايش كافي وزن در خالل سه ماه متوالي 6و ) )سوء تغذيه پروتئين ـ انرژيPEM( كودكان با 7

اسهال ( كودكان با مادران شاغل يا تك والدي8

نوزاد آسيب پذير

شيرخواران مير و مرگ ميزان كاهش 1ـ12باماهه

( نوزادان مير و مرگ ميزان اول 28اهميت روززندگي(

اززندگي حساس دوره اين خطرزاي عواملاست نموده جلب خود به را بيشتري توجه

اين بهداشت آموزش و پيشگيري هاي مراقبتبااليي بسيار ازاولويت زندگي، از دوره

و دوم سطوح كه است طبيعي است، برخورداردارند را خود جايگاه نيز پيشگيري سوم

عواملي كه سالمتي نوزادان را در معرض خطر قرار مي دهند

1 )دموگرافيك ـ اجتماعي عواملاز 1. كمتر حاملگي از 16سن بيشتر 40يا

سال ) آمار طبق كشورما 78سال در ،سنين% 22/7 در ها حاملگي و 16از سال

) است داده رخ كمتر،مخدر 2. مواد الكل، سيگار، مصرففقر 3.احساسي  4. ـ هيجاني يا فيزيكي استرس

(emotional stress)

(سابقه بيماري هاي مادر2

.1 ) ديابت ) بيماري خون قند بودن باال

خون  2. پرفشاري

عالمت   3. بدون ادراري عفونت

روماتيسمي   4. هاي بيماري

دارو   5. مصرف

( چگونگي حاملگي هاي قبلي3

  مرگ داخل رحمي 1.

   مرگ نوزاد2.

( prematurity   نارسي نوزاد )3.

Intra Uterine Growth   تاخير رشد داخل رحمي )4.Retardation :IUGR )

   ناهنجاري هاي مادرزادي 5.

   نارسايي دهانه رحم 6.

   ناسازگاري گروه خوني ـ زردي غير طبيعي 7.

    كاهش تعداد پالكت هاي نوزاد 8.)ترومبوسيتوپني(

    هيدروپس جنيني 9.     اختالالت متابوليكي مادرزادي10.

( مسائل مربوط به حاملگي فعلي4

واژينال   1. خونريزي

مقاربتي   2. هاي بيماري

قلويي   3. چند هاي حاملگي

.4 ) اكالمپسي   ) پره حاملگي مسموميت

جنيني   5. هاي پرده زودرس پارگي

از   6. كمتر قبلي 3فاصله حاملگي با سال

مايع   7. طبيعي غير كاهش يا افزايشآمنيوتيك

حاد   8. جراحي يا طبي بيماري

حاملگي   9. دوران ناكافي مراقبت

( مسائل حين زايمان5

هفته( 37   زايمان زودرس )زودتر از 1.

هفته( 42   زايمان ديررس )ديرتر از 2.

  زجر جنيني )ديسترس جنين( 3.

   نمايش ته )پرزانتاسيون بريچ( 4.

   مايع آمنيوتيك آغشته به مكونيوم 5.

   عمل جراحي سزارين 6.

    زايمان با فورسپس 7.

( مسائل مربوط به دوره نوزادي6

گرم يا بيشتر 2500وزن تولد كمتر از 1. گرم 4000از

42 يا بعد از هفته 37 تولد قبل از هفته 2.بارداري

رشد كمتر از حد مناسب با سن بارداري 3.(Small for Gestational Age:SGA )

  رشد بيش از حد مناسب با سن 4. Large for Gestationalبارداري )Age:LGA )

نوزادان با جثه بزرگ به نسبت سن حاملگي

(Large for Gestational Age:LGA ميزان مرگ و مير نوزادان با افزايش وزن

گرم، كاهش مي يابد 4000تولد، تا حدود پس از آن با افزايش وزن مجددا افزايش مي

يابد اين گروه از نوزادان با جثه بزرگ معموال در

موعد مقرر متولد شده اند احتمال مرگ و مير نوزادان نارس با وزن زياد

به نسبت سن حاملگي، نيزدر مقايسه با نوزادان طبيعي در همان وزن، افزايش مي

يابد ديابت و چاقي مادر از عوامل زمينه ساز اين

پديده به شمار مي روند

بزرگ جثه با نوزادان مشكالت

نوزادان با جثه بزرگ، صرفنظر از سنحاملگي، بيشتر در معرض

صدمات زمان تولد مانند ،صدمات شبكه عصبي گردني و بازوئي

آسيب عصب فرنيك بافلج ديافراگم ، شكستگي استخوان ترقوه ، واكيموز

)خون مردگي( در سر وصورت همچنين شيوع بيشتر ناهنجاري هاي

مادرزادي بخصوص ناهنجاري هاي مادرزادي قلبي، قرار دارند

طبق قرار داد بين المللي وزن كم بدو طبق قرار داد بين المللي وزن كم بدو )تا )تا kgkg 2/52/5تولد به عنوان وزن كمتراز تولد به عنوان وزن كمتراز

( تعريف شده است( تعريف شده استgg 24992499سقف سقف

اندازه گيري ترجيحا درنخستين ساعات اندازه گيري ترجيحا درنخستين ساعات زندگي قبل از كم شدن قابل مالحظه زندگي قبل از كم شدن قابل مالحظه

وزن پس از تولد صورت مي گيردوزن پس از تولد صورت مي گيرد

سه گروه تقسيم مي شوند كه سه گروه تقسيم مي شوند كه و و Pre-term Post-termPre-term Post-term, , اصطالحاتاصطالحات

TermTerm در مورد آن ها بكار مي رود در مورد آن ها بكار مي رود

كودكاني كه قبل از پايان هفته كودكاني كه قبل از پايان هفته Pre-termPre-termالف ـ الف ـ 259259 بارداري به دنيا مي آيند )كمتر از بارداري به دنيا مي آيند )كمتر از 3737

و قبل از موعد مقرر، ناميده مي شوند.و قبل از موعد مقرر، ناميده مي شوند.) ) روزروز هفته كامل تا كمتر هفته كامل تا كمتر 3737 كودكاني كه از كودكاني كه از TermTermب ـ ب ـ بارداري بارداري ) ) روز روز293293 تا تا 259259 هفته كامل ) هفته كامل )4242از از

به دنيا مي آيند و طبيعي مي باشند.به دنيا مي آيند و طبيعي مي باشند. هفته كامل هفته كامل 4242 كودكاني كه پس از كودكاني كه پس از Post-termPost-termج ـ ج ـ

از از ) ) روز و بيشتر روز و بيشتر294294يا هر زمان پس از آن )يا هر زمان پس از آن )بارداري به دنيا مي آيند و بعد از موعد مقرر، بارداري به دنيا مي آيند و بعد از موعد مقرر،

ناميده مي شوندناميده مي شوند

Pre-Termالف ـ كودكان

37كودكاني هستند كه بسيار زود متولد مي شوند، قبل از هفتگي

رشد داخل رحمي آن ها ممكن است طبيعي باشد اين بدين معناست كه وزن، قد و رشد آن ها ممكن است در

دوره جنيني درمحدوده نرمال باشد با مراقبت هاي خوب دوران نوزادي اين كودكان مي توانند به

سالگي داراي اندازه هاي 3 تا 2رشد خوب برسند و در سن نرمال و تكامل طبيعي خواهند بود

حدودا دو سوم تمام كودكان كم وزن در كشور هاي توسعهيافته به دنيا مي آيند

،علت آن : چند زائي، عفونت هاي حاد، كارجسماني سخت در موارد بسياري علت ناشناخته ...فشار خون در حاملگي و

است اغلب با اقداماتي از قبيل غربالگري قبل از زايمان و مراقبت

هاي آن، عدم تشويق به بارداري در سنين ميانسالي و درمان فشار خون قابل پيشگيري است

(Post matureنوزاد ديررس )

نوزادان ديررس نوزاداني هستند كه بدون درنظر گرفتن وزن هنگام تولد

هفته به دنيا مي آيند42 با سن جنيني بيش از عوامل موثر برتولد ديررس هنوز به درستي

شناخته نشده اند جثه بزرگ نوزاد ارتباط چنداني با زايمان

ديررس ندارد ولي با جثه بزرگ هر يك از والدين، چندزايي

مادر )مولتي گراويديتي( و يا وضعيت قند خون باالي مادرارتباط دارد

تظاهرات باليني

نوزادان ديررس، ممكن است از لحاظباليني، از نوزادان طبيعي قابل افتراق

نباشند اما برخي از نوزادان ديررس، ظاهر و

هفتگي را دارند1ـ3رفتارنوزادي با سن اين نوزادان دير متولد شده، اغلب وزن

زمان تولد بيشتري داشته نشانه هايي مانند ناخن هاي بلند، موهاي

زياد در سر، پوست سفيد يا پوسته دار و افزايش هشياري در آن ها ديده مي شود

قلويي چند هاي قلويي حاملگي چند هاي حاملگي

مشكالت دو قلويي عبارتند از1.

افزايش مايع آمنيوتيك )پلي هيدرآمينوس( 2.

تهوع شديد حاملگي3.

مسموميت حاملگي )پره اكالمپسي( 4.

پارگي طوالني مدت پرده هاي جنيني5.

عروق نابجا6.

نمايش هاي غير طبيعي )مانندنمايش ته يا 7.پرزانتاسيون بريچ( و زايمان زودرس

نوزاد قل دوم نسبت به قل اول بيشتر در معرض خطر سندرم زجر )ديسترس( تنفسي و

خفگي )آسفيكسي( ميباشد

دو قلوها بيشتر در معرض خطر اختالالت زير مي باشند

( تاخير رشد داخل رحمي IUGR )( انتقال خون دو قلوها به يكديگر twin - twin

transfusion ) ناهنجاري هاي مادرزادي كه بيشتر در دوقلوهاي

يك تخمكي )منوزيگوت( رخ مي دهد ناهنجاري هاي مربوط به تحت فشار قرار گرفتن

در رحم )مانند در رفتگي مفصل لگن( )دو قلوهاي بهم چسبيده، آنانسفالي )فقدان مغزمننگوميلوسل نيز ممكن است رخ دهد

احتمال مرگ نوزادان دو قلو بيشتر از احتمال مرگ نوزادان دو قلو بيشتر از نوزادان تك قلو مي باشدنوزادان تك قلو مي باشد

هفتگي هفتگي 2020مرگ و مير دوره پري ناتال )از مرگ و مير دوره پري ناتال )از جنين تا يك هفتگي نوزاد( در دوقلوها حدود جنين تا يك هفتگي نوزاد( در دوقلوها حدود

برابر يك قلوهاست برابر يك قلوهاست44 44ــ55احتمال مرگ نوزادي در چند قلويي با احتمال مرگ نوزادي در چند قلويي با

جنين، براي هر جنين بسيار باالستجنين، براي هر جنين بسيار باالست

نارسي و تاخير رشد داخل رحمي

(Prematurity and Intra Uterine Growth Retardation) نوزاداني كه در هنگام تولد، سن جنيني آن

هفته تمام باشد، نارس 37ها كمتر از ناميده مي شوند

همچنين نوزاداني كه هنگام تولد، سن هفته دارند و عليرغم 37جنيني بيش از

2500آن، وزن زمان تولد آن ها كمتر از گرم مي باشد، نوزادان مبتال به تاخير رشد

( تلقي مي شوندIUGRداخل رحمي )

برابر ها آن تولد هنگام وزن كه يا 2500نوزاداني گرم

كنند مي تقسيم گروه دو به باشدرا كمتر1( نوزادان نارس )Premature كه سن جنيني )

هفته در زمان تولد دارند37كمتر از 2 نوزادان مبتال به تاخير رشد داخل رحمي )

(IUGR كه سن جنيني )هفته يا بيشتر در زمان 37 تولد دارند 

طبق مطالعه اي كه در سال هاي گذشته در% از 6/5زايشگاههاي شهر تهران انجام شد

نوزادان متولد شده، مبتال به كم وزني زمان تولد (LBW ،بودند كه از اين نوزادان )موارد نارس 57 %

( IUGR% دچار تاخير رشد داخل رحمي )43و بودند