با مواجهه کنترل و مراقبتی خودداری درخانه شیمیاییخطرناک مواد

اصل رضوي محمدحسن سيداي حرفه بهداشت كارشناس

موذي حيوانات و حشرات با مبارزه جهت شوينده عنوان به كننده پاك و گندزا عنوان به دكوراسيون و بنايي در الكتريكي و مصرفي لوازم در اطالع بدون ثالث شخص توسط انتقال

مواجهه و استفاده موارد

جیوه تفلونی ظروف رنگها در سرب تركیبات منزل در غیره حشرهكشو سموم اکسیدکربن منو منزل در پز و پخت نتیجه در شیمیایی تركیبات منزل در سیگار از ناشی دود لباس موكت، زدایی لكه در استفاده مورد شیمیایی مواد

ظرفشویی در جالدهنده شویی، منزل در گندزدا و کننده ضدعفونی مواد از استفاده غذایی مواد در شیمیایی تركیبات

منزل در استفاده قابل شیمیایی مواد ترین مهم

عادی حالت در فشارسنج و دماسنج مصرف، كم المپهای در موجود جیوهجیوه بخارات شدن متصاعد امكان شدن، شكسته از بعد اما ندارد مشکلی

. کرد رعایت را زیر بهداشتی نکات باید و دارد وجود منزل درتمیز- 1 برقی جارو از استفاده با هیچگاه را زمین روی بر شده شكسته المپ

نکنید. کنید- 2 دستكشاستفاده و ماسك ازرا- 3 المپ خردههای المپ، ترکیدن هنگام

پالستیك الیهای دو یا دربدار شیشهای ظرف دربگذارید.

4 . داشت- نگه را سوخته مصرف كم المپهای نباید هرگز ) بازیافت) مراكز به تحویل

باروری در همچنین و بینایی مغز، عملكرد اعصاب، سیستم روی بر جیوه . ماهی، مثل غذایی مواد طریق از جیوه همچنین دارد زیانباری اثرات افراد،

. شود ناپذیری جبران اثرات باعث و شود بدن وارد تواند می

منزل در جیوه

. افتد می اتفاق بیشتر كودكان در سرب با مواجهه دارد وجود رنگها همه در سربدهان در عادت حسب بر و كنند لمسمی را دیوار دست با نوزادان و كودكان چون

. گذارند می اتفاق بیشتر غیره و پنجره و درب دیوار، نقاشی اولیه روزهای در سرب با مواجهه

. میافتد . باشد می منزل از بیشتر ابتدایی مدارس و کودکها مهد در سرب با مواجه امكان . بایستی والدین كودكان، خصوص در شود می انسان بدن به آسیب باعث سرب

در یا و خشك حالت در چه رنگ به كودك زدن دست از امکان حد تا و بوده مراقب . کنند اجتناب نقاشی اولیه روزهای

. شود رعایت باید فردی بهداشت نکات کلیه در مان كودك صورت و دست شستشوی

. شود انجام آن از بعد یا خوردن غذا هنگام زمان تا شده رنگ تازه محل در حضور از

. شود اجتناب رنگ، بوی شدن طرف بر

رنگها در تركیباتسرب

( پلی شیمیایی مواد حاوی که تفلونی ظروف از برخیسم ( PFCSفلورینه تولید باعث حرارت طی در باشد

. دادن حرارت هنگام شود می توصیه میشوند خطرناکی . کنند احتیاط ظروف این

بدن وارد تفلون مقداری است ممکن خوردن غذا بار هر درو کلیوی بیماریهای ایجاد باعث زمان مرور به و شود فرد

. شود کبدی وجود تفلونی ظروف در کادمیوم وجود احتمال همچنین

دارد. بدن به مواد این ورود باعث تفلونی ظروف در خراش

. شود می انسان

تفلونی ظروف در موجود پلیمری ترکیبات

زنگ )استیل ضد نام :(فوالد به را آن ایران درفلزات و آهن تركیب از «میشناسیم، »استیل مختصر

شدهاند ساخته .دیگر می: پیرکسنشکن استفاده قابل ظروف بیخطرترین

باشد. مثل : مس دیگر فلز یك از ای الیه با مسی ظروف اگر

غذا به مس ورود از شوند، پوشانده زنگ ضد فوالد یا قلعشود می می. جلوگیری محسوب بیخطر ظروف جزء و

شوند.چدن

ظروفجایگزین

نیست دیدن قابل كه است خطرناك بسیار گاز یك مونواكسیدكربن گاز. میباشد بیطعم و بیبو و

و بخاری از استفاده با رابطه در خفگی اصلی عامل منواكسیدكربن . خانههاست در كننده گرم وسایل

خون در موجود هموگلوبین با شود می بدن وارد كربن منواكسید وقتیمی بدن بافتهای به رسانی اكسیژن كاهش موجب و شده تركیب

شود. كمبود اثر در همه از زودتر كه میباشد بدن بافت حساسترین مغز

. میبیند آسیب اكسیژن می حاصل چوب یا زغال بنزین، مثل موادی ناقص سوختن از گاز این

شود. غیرعمدی مسمومیت ترین كشنده كربن منوكسید گاز با مسمومیت

. باشد می باال بسیار زمستان فصل در آن شیوع و است ما كشور در

كربن مونواكسید گاز انتشار

استاندارد غیر دودكش بدون های بخاری نانوایی تنورهای گازی های اجاق گازوئیلی و بنزینی موتورهای زغالی پز كبابشومینه

  كنند؟ تولید كربن مونواكسید توانند می وسایل چه

محیط در هوا تهویه سیستم نصب بودن استاندارد و سالمت از همیشه دائمی، بررسی با

حاصل اطمینان غذاپزی وسایل و گرمازا دستگاههایشود.

وسایل با را احتراقی موتورهای و وسایل شود سعیجایگزین كنند می كار باطری با كه وسایلی و الكتریكی

کنید.

پیشگیری نحوه

متصاعد مشخصی مایعات و جامدات از و بوده گاز شکل به فرار آلی ترکیبات . شوند می

بر مدت طوالنی یا کوتاه تأثیرات که هستند شیمیایی مواد شامل ترکیبات این . دارند افراد سالمتی روی

خارج باز فضای در آنها مقدار از بیش ساختمان داخل در ترکیبات این مقدار . و بیرون فضای بین چندانی تفاوت آلوده شهرهای در چند هر است ساختمان

. ندارد وحود ساختمان خارج کنیم می مصرف روزانه زندگی در که محصول هزاران از فرار آلی ترکیبات

. ساختمانی، مصالح ، شوینده مواد الکل، و الک رنگ، مثل شود می متصاعدکاغذ غلطگیرها، پرینتر، و کپی دستگاههای مانند اداری تجهیزات منزل، لوازم

مواد و عکاسی های محلول و ماژیک، چسب، مانند تحریر لوازم کپی،. میگیرند قرار استفاده مورد خانگی لوازم در گسترده طور به شیمیایی

،کننده ضدعفونی مواد شویندهها، واکسها، انواع و دهنده جال مواد رنگها . هستند آلی مواد دارای همگی اسباببازیها و چربی حاللهای آرایشی، لوازم

فرار آلی ترکیبات

،خانه داخل هوای آالینده آلی گاز در فرمالدئیدمهمترین می‌باشد . می‌باشد کم بسیار باز هوای در آن غلظت که حالی

: شامل خانه در گاز این عمده منابع ساختمانی تخته‌های و الیی چند تخته‌های در چسب سیگار دود دوام با فشرده های پارچه به معموال و اند شده ساخته فشرده چوب الیه چند از که چوبی لوازم

شوند مي استفاده دکوراسیون و کابینت مثل ساختمانی مصالح عنوان اسفنج در که می‌باشد فرمالدئید های رزین حاوی سنتزی مواد از

. می‌رود کار به عایق‌بندی برای فرمالدئید اوره . دارد تشخیص قابل و تند بوی اما است نامرئی گاز این

فرمالدئید

تهویه و تصفیه دستگاههای از استفاده روزهای جز به روز طول در یکبار حداقل شیمیایی مواد از استفاده

شهر آلوده منزل در زینتی گلهای از استفاده چسب و رنگ درپوشظروف گذاشتن باز از خودداری شوینده مواد روی بر شده نوشته دستورالعمل به توجه باز طریق از مواد این از استفاده هنگام در تازه هوای ازجریان استفاده

پنجرهها و دربها گذاشتن منزل در آنها داشتن نگه از و کنید خریداری نیاز مورد اندازه به را مواد

کنید . خودداری . دارید نگه دور حیوانات و دسترسکودکان از را مواد این در اینکه مگر نکنید مخلوط دیگر شیمیایی مواد با را مواد این هرگز

. باشد بالمانع عمل این انجام آن، دستوالعمل

منزل هوای در ها روشکاهشآالینده

از مخلوطی سیگار سوختن از ناشی شیمیایی 4000دود ماده نوعو هیدروژن فرمالدئید، نیکوتین، کربن، اکسید مونو که بوده آور زیان

. هستند جمله آن از هیدروژن سیانید های بیماری و سرطان ایجاد عوامل از مواد این

. هستند انسان تنفسی دستگاه ،تنفسی دستگاه عفونت الریه، ذات برونشیت، عالئم

) کودکانی ) در آسم و گوش عفونت درد گوش. شود می دیده کودکان دیگر از بیشتر دارند قرار دود معرض در که . دارد بستگی منزل در موجود دود مقدار به مستقیما عفونت تعدد

یکی که کودکانی از بیشتر هستند سیگاری ها آن والدین که کودکانی . شوند می مبتال ریوی های عفونت به هستند سیگاری آنها والدین از

سیگار دود

کنند از ه ضدعفونی دسته‌ای شیمیایی ها که مواد هستندباکتری اسپور قارچ‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها، بر اثر ها با

رشد از یا و می‌برند بین از را آنها اورگانیسم‌ها، سایر ومی‌کنند آن جلوگیری . ها

کننده اه ضدعفونی

. میشود استفاده آب زنی کلر جهت ژاول آب از است سدیم هیپوکلریت ژاول، آب در موجود اصلی ماده

آن از کم خیلی درصد که است قوی فوق‌العاده ترکیبی و(5 ) تحت مختلف نام‌های با و می‌کنند حل آب در را درصد

برای و می‌کنند عرضه بازار به کننده سفید عنواندیوارهای لباس‌ها، حمام، وان و لگن کردن ضدعفونی

است مناسب آشپزخانه و توالت . حمام،

) ژاول ) آب وایتکس

شوینده مواد با وایتكس كردن مخلوط عدم ( اسید نمک جوهر با وایتکس کردن مخلوط عدم

کلریدریک( استفاده زمان در کردن رقیق ژاول آب از استفاده هنگام در تهویه بودن روشن استفاده زمان در دستکش از استفاده بدن با تماس صورت در فوری شستشوی سربسته و مات ظروف در ژاول آب از نگهداری

وایتکس از استفاده در ایمنی نکات

:آمونیاک . آمونیاک شود می استفاده وسایل کردن تمیز جهت آمونیاک از. شود مي گلو التهاب و تنفسی دستگاه ، بینی ، سوزشچشم باعث

. بگذارد تاثیر تنفس روی است ممکن . دارید نگه دور کودکان دسترس از را آن و کنید استفاده مناسب تهویه از . میشود خطرناک کیبات تر تولید باعث کننده سفید برمواد آمونیاک افزودن: اتیلن رود پرکلرو می کار به شویی خشک در و بوده کننده پاک ماده یک

خشكشوییها در پركلرواتیلن از استفاده ها، حالل شایع كاربردهای از یكی. باشد می

،كلیه كبد، روی بر منفی اثرات ایجاد تواند می شیمیایی ماده این با مواجهه . باشد داشته قلب و اعصاب

. است زا سرطان ترکیب یک استاندارد حد از بیش غلظت در اتیلن پرکلرو

منزل در خطرناک مواد سایر

. کرد استفاده شیشه کردن تمیز برای می‌توان سفید سرکه از . می‌کشد را میکروب‌ها از بسیاری سرکه

استفاده نمک و لیمو مخلوط از میتوان زنگ، بردن بین از برایرا. لیمو سپس بریزید، زده زنگ جای روی بر نمک مقداری کرد

ساعت سه تا دو برای کند، حل را نمک خوب تا کنید اضافه . بمانند باقی محل روی مواد این بگذارید

استفاده گرد بردن بین از برای می‌توان فیبری پارچه‌های از. نیست شیمیایی مواد{ به نیازی هیچ کرد،

آب با را سفید سرکه فنجان چهارم یک شیشه، کردن تمیز برای . گرفتن برای کنید اسپری شیشه روی بر و کرده مخلوط گرم

درخشش تا کنید خشک را شیشه روزنامه، با نتیجه بهترین. کنید مشاهده را شیشه

خطر کم یا بیخطر جایگزین مواد

( ساسو کک، شامل آفات های کننده کنترل :) شپشکشها

) به ) هگزاکلراید گامابنزن لیندان حاوی حشرهکشهای . اعصاب روی بر ها کش حشره هستند خطرناک شدتآلرژی و ریوی های ناراحتی باعث و گذاشته منفی تاثیر . . کنید استفاده برقی کشهای حشره از میشود

توری از استفاده ( زباله ظرف از استفاده منزل در بهداشت رعایت

) گلدان زیر کردن تمیز دار، درب

کشها حشره

ه هه کنند،هههههه ههه هه نمی تمیز را هوا واقعیتایناستکهخوش‌بوکنندهها،بوهای شود می سبب آنها در موجود قوی شیمیایی مواد بلکه

. نرسد مشام به نامطبوع فنل هستند، فنل و فرمالدئید حاوی هوا، های بوکننده خوش

.باعث شود می مرکزی عصب دستگاه اختالالت فوقانی تنفسی مجاری چشم، مخاط شدید دیگر تحریک از

. است آن اثرات هههههه ههههه هه میهههه ه مصنوعی موادشیمیاییموجوددرخوش‌بوکنندههای

هه هههه ههه ه تواندبرایافرادمبتالبهآسم،تنگینفسوبیماریهایههههه هههه ههههه ههههه هه هه . کند ایجاد مشکالتی مزمن برونشیت و آمفیزم مانند تنفسی

. کنید استفاده کننده بو خوش از نیستید مجبور

ها کننده خوشبو

که همانند ساولن كروزول، دتول، مواد بتادین، اغلببدن به آسیب باعث و هستند برانگیز تحریک و خورنده

. شوند می انسان و پوست به آسیب چشم، تحریک باعث ها سفیدکننده

. شوند می تنفسی دستگاه بخشفوقانی

گندزدا مواد

- هنگام دارو در نور مصرف در � حتما شیمیایی های فرآورده از استفاده یا و . نمائید سپسمصرف نموده مطالعه را بندی بسته روی برچسب کافی. باشد خطرناک توانند می تاریکی در شیمیایی مواد و داروها از استفاده

- کننده پاک و شوینده های فرآورده و شیمیایی مواد از استفاده هنگام در. باشد داشته جریان محیط در خوبی به هوا تا کنید باز را ها پنجره

-مانند شیمیایی مواد اختالط نمک از های جوهر فرآورده کننده با � سفید جدا . خفه و سمی بسیار اختالل این از ناشی گازهای و بخارات کنید خودداری

. باشد می کننده -محیط در بازکن لوله و بر جرم کننده، سفید شوینده، مواد مصرف از پس

حمام، و دستشویی مانند کوچک و دربسته هاینکنید، توقف ها مکان این در عنوان هیچ به

شده تولید گازهای که چرامناسب، تهویه بدون ها محیط این در

. باشند می سمی و کننده خفه

مسمومیتشیمیایی از جلوگیری برای الزم های توصیه

های محیط در بازکن لوله و بر جرم کننده، سفید شوینده، مواد مصرف از پستوقف ها مکان این در عنوان هیچ به حمام، و دستشویی مانند کوچک و دربسته

خفه مناسب، تهویه بدون ها محیط این در شده تولید گازهای که چرا نکنید،باشند می سمی و .کننده

دستکش مانند کننده محافظت وسایل از � حتما شیمیایی مواد از استفاده ضمننمایید استفاده جوراب و بلند شلوار بلند، آستین لباس ناپذیر، نفوذ کفش بلند،

-مۆثر ها مسمومیت بروز از پیشگیری در کار محیط در ایمنی اصول رعایتاز. یکی ایمنی کفش دستکشو ماسک، مانند ایمنی وسایل از استفاده است

صنعتی مسمومیت بروز از پیشگیری راه‌های مهم‌ترین حال عین در و ترین ساده. باشد می

. سازید- آگاه را مسئولین ای، حادثه هر بروز صورت در شیمیایی صنایع در - دخانیات استعمال و آشامیدن و خوردن از شیمیایی، مواد با کار هنگام در

. کنید پرهیز - استحمام و فردی بهداشت رعایت

آلودگی انتقال از شیمیایی، مواد با کار از پس. کند می جلوگیری خانه محیط به

از جلوگیری برای الزم های توصیهمسمومیتشیمیایی

ورود های راه ترین مهم پوستی و تنفسی راه دانید می آیاباشند؟ می صنعتی های محیط در بدن به سموم

پوست شدن ضدعفونی سبب تنها نه متانول از استفادهدر خصوصا تواند می آن پوستی جذب بلکه گردد، نمی

. باشد خطرناک کودکان در تواند می هیدروژن سولفید گاز از ناشی مسمومیت

به مشغول قنات و چاه مانند زمین عمق در که گارگرانی. نماید مرگ و خفگی ایجاد هستند، کار

نفوذ لباس ماسک، مانند حفاظتی وسایل از استفاده عدممزارع پاشی سم هنگام در کشاورزان دستکشدر و ناپذیر

. گردد مسمومیت بروز سبب تواند می باغات، و

از جلوگیری برای الزم های توصیهمسمومیتشیمیایی

ماده با پوستی تماس در که فردی با برخورد در گام نخستین . باشیم خودمان مراقب که است این گرفته قرار شیمیایی

معرضمسمومیت در هم را ما مصدوم، بدن و لباس با تماس . محافظتی وسایل از مصدوم با تماس از پسقبل می‌دهد قرار

کنید استفاده دستکش .مانند . را  وی لباس‌های باید است لباسمصدوم درآوردن دوم گام

. ببندید را آن در و دهید قرار پالستیکی کیسه‌ای درون درآورده، . صابون شوینده، ماده بهترین است فرد تن شستن سوم گام

. حد تا را بیمار باید منظور این به است فراوان آب با همراهاز پس و شست صابون و آب زیادی مقدار با نوبت دو در امکان

. بپوشانید را بیمار شستن،

کرد؟ باید چه پوست طریق از مسمومیتشیمیایی بروز موقع

اقدام این اما است، مرسوم پوستی آسیب‌های با برخورد در زخم پانسمانبدن روی سم هنوز و دارند سمی ماده با پوستی تماس که افرادی در درمانی

می‌شود سم سریع‌تر و بیشتر جذب باعث بلکه نیست، مفید نه‌تنها . آنهاست،. نکنید پانسمان را پوست نکردید، پاک سم از را فرد بدن تا بنابراین

. است  آسیب محل روی کرم و چرب مواد از استفاده رایج، اشتباهات از یکیبدن جذب و مانده آسیب محل در سمی مواد تا شوند می باعث مواد این. می‌کند. مشکل را درمان سیر و بوده دشوار آنها شستن طرفی، از شوند

خنثی آنها متقابل ماده با را قلیایی یا اسیدی مواد باید که می‌کنند تصور بعضی . ترکیب. قلیایی با اسیدی که زمانی است بزرگی اشتباه تفکر این کرد

کند تشدید را پوستی آسیب می‌تواند که می‌کند حرارت تولید می‌شود، منتقل مسمومان تخصصی مرکز به باید مصدومان تمام که نکنید فراموش

بیماران. برای مخصوص پادزهر و حمایتی اقدامات که است الزم گاهی شوند. شود استفاده

کرد؟ نباید چه پوست طریق از مسمومیتشیمیایی بروز موقع