อั�ตราส่�วนจำ�านวนภาชนะเก็�บก็�ก็น��าภายในคร�วเร�อันที่��ไม่�ม่�ก็ารป้�อังก็�นลู!ก็น��าม่�ความ่ส่�ม่พั�นธ์$ก็�บอั%บ�ต&ก็ารณ์$ก็ารเก็&ดโรคไข้+เลู�อัดอัอัก็ในช%ม่ชนหร�อัไม่�นสพ.น�ติ�พ�ฒน� วั�ฒนจิ�ติศิ�ริ�นสพ.เจิษฎา พ�มพ�ริ�ติน�

หลู�ก็ก็ารแลูะเหต%ผลู ม�การิริะบาดของไข�เลื�อดออกในจิ�งหวั�ด

พ�ษณุ"โลืกทุ"กปี&แม�วั(าจิะม�การิปีริะชาส�มพ�นธ์�ให�ม�การิปี+องก�นการิเก�ดโริคด�วัยวั�ธ์�การิติ(างๆ ให�ปีริะชากริในช"มชนทุริาบแลื�วัก/ติาม

การิปี+องก�นการิริะบาดของไข�เลื�อดออกทุ�0ด�ก/ติ�องม�การิก1าจิ�ดย"งลืายทุ�0ม�ปีริะส�ทุธ์�ภาพทุ1าให�ลืดอ"บ�ติ�การิณุ�การิเก�ดการิริะบาดของโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนได�

ที่บที่วนวรรณ์ก็รรม่ จิากการิส1าริวัจิของกริมควับค"มโริค

ติ�ดติ(อทุ�0ได�ส1าริวัจิแหลื(งเพาะพ�นธ์"�ย"งลืายในภาคติ(างๆ ปี& 2533 พบวั(าแหลื(งเพาะพ�นธ์"�ย"งลืายริ�อยลืะ 70.82 เปี3นแหลื(งเก/บก�กน14าภายในเขติคริ�วัเริ�อน ทุ�4งทุ�0เปี3นน14าด�0มแลืะน14าใช� ริ�อยลืะ 15.68 เปี3นแหลื(งน14าจิานริองขาติ5�ก�นมด ทุ�0เหลื�อเปี3นแหลื(งอ�0นๆทุ�0ม�น14าข�งได�ในช"มชน เช(น ยางริถยนติ�

ค�าถาม่หลู�ก็ จำ�านวนภาชนะเก็�บก็�ก็น��าภายในคร�ว

เร�อันที่��ไม่�ม่�ก็ารป้�อังก็�นลู!ก็น��าม่�ความ่ส่�ม่พั�นธ์$ก็�บจำ�านวนผ!+ป้0วยด+วยโรคไข้+เลู�อัดอัอัก็ในช%ม่ชนหร�อัไม่�

ค�าถาม่รอัง จำ�านวนภาชนะเก็�บก็�ก็น��าภายในคร�ว

เร�อันที่��ไม่�ม่�ก็ารป้�อังก็�นลู!ก็น��าเป้1นป้2จำจำ�ยเส่��ยงที่��ที่�าให+เก็&ดโรคไข้+เลู�อัดอัอัก็ในช%ม่ชนหร�อัไม่�

ว�ตถ%ป้ระส่งค$ก็ารว&จำ�ย เพ�0อศิ7กษาควัามส�มพ�นธ์�ของ

จิ1านวันแหลื(งเก/บก�กน14าในเขติคริ�วัเริ�อน ทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าก�บจิ1านวันผู้5�ปี9วัยโริคไข�เลื�อดออกภายในช"มชน

ผลูที่��คาดว�าจำะได+ร�บ ส(งเสริ�มการิปี+องก�นการิริะบาดของโริคไข�

เลื�อดออกในช"มชน โดยการิควับค"มแหลื(งเพาะพ�นธ์"�ย"งลืายในเขติคริ�วัเริ�อน

ทุริาบถ7งอ�ติริาควัามเส�0ยงของปีริะชากริในช"มชนทุ�0ม�ภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าทุ�0จิะปี9วัยเปี3นโริคไข�เลื�อดออก

ระเบ�ยบว&ธ์�ก็ารว&จำ�ย ร!ป้แบบก็ารว&จำ�ย

Cross Sectional Analytic Study

ก็ลู%�ม่ป้ระชาก็รที่��ที่�าก็ารศึ4ก็ษา ศิ7กษาเปีริ�ยบเทุ�ยบในช"มชน 2 ช"มชนทุ�0ม�อ"บ�ติ�การิณุ�ของโริคไข�เลื�อดออกในช"มชน โดยส1าริวัจิปีริะชากริเปี3นหลื�งคาเริ�อน เพ�0อเก/บข�อม5ลืการิเก�ดโริคไข�เลื�อดออกภายในคริอบคริ�วัน�4นๆภายในปี& พ.ศิ.2545 แลืะข�อม5ลืจิ1านวันแหลื(งเก/บก�กน14าในเขติคริ�วัเริ�อน

ข้นาดป้ระชาก็ร ก1าหนดการิส1าริวัจิแลืะสอบถามภายใน

ช"มชน หม5(ทุ�0 1 แลืะหม5(ทุ�0 2 หม5(บ�านวั�งส�มซ่(า ติ1าบลืทุ(าโพธ์�; อ1าเภอเม�อง จิ�งหวั�ดพ�ษณุ"โลืก โดยใช�กลื"(มติ�วัอย(างในการิส1าริวัจิแลืะสอบถาม จิ1านวันช"มชนลืะ 25 หลื�งคาเริ�อน

ก็ารค�ดเลู�อัก็ก็ลู%�ม่ป้ระชาก็ร ค�ดเลื�อกบ�านทุ�0จิะทุ1าการิส1าริวัจิโดยวั�ธ์�

การิส"(มเลื�อกบ�านทุ�0อย5(ติ�ดก�นภายในริ�ศิม� 50 เมติริจิากจิ"ดเริ�0มติ�นในการิส1าริวัจิ เน�0องจิากม�การิศิ7กษาพบวั(าย"งลืายจิะหาก�นภายในเขติริ�ศิม� 50 เมติริเทุ(าน�4น

อัคต&ก็ารว&จำ�ย ย"งลืายทุ�0แพริ(กริะจิายมาจิากแหลื(งอ�0นนอก

ช"มชน เช(นทุางริถยนติ� ผู้ลืกริะทุบจิากปี<จิจิ�ยอ�0น เช(น การิพ(นยาฆ่(า

แมลืง,การินอนกางม"�ง,การิเลื�4ยงปีลืาก�นลื5กน14า เปี3นติ�น ช70งจิะม�ผู้ลืติ(อการิเพาะพ�นธ์"�ย"งลืาย

ผู้ลืกริะทุบจิากค(าลื5กน14าย"งลืาย BI ,CI แลืะ HI

เคร��อังม่�อัก็ารว&จำ�ย การิส�มภาษณุ�เก/บข�อม5ลืช"มชนติาม

แบบสอบถาม ผู้5�ทุ1าการิวั�จิ�ยเก/บข�อม5ลืบ�นทุ7กข�อม5ลื

เพ�0มเติ�มจิากการิเด�นส1าริวัจิภายในบริ�เวัณุบ�าน

ติ�วัอย(างแบบสอบถามแบบส่อับถาม่ก็ารว&จำ�ย : ควัามส�มพ�นธ์�ริะหวั(างการิเก�ดโริคไข�

เลื�อดออกแลืะแหลื(งเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�ฝาปี?ดในเขติคริ�วัเริ�อนภายในช"มชน

-         บ�านเลืขทุ�0........................................... -         จิ1านวันผู้5�อย5(อาศิ�ย................................คน -         จิ1านวันสมาช�กในคริอบคริ�วัทุ�0ได�ริ�บการิวั�น�จิฉั�ยวั(าเปี3น

โริคไข�เลื�อดออกภายใน ปี& 2545 ม�.......คน -         จิ1านวันแหลื(งเก/บก�กน14าในเขติคริ�วัเริ�อน 1.      ภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ม�ฝาปี?ด ม�จิ1านวัน ...................... 2.      ภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�ฝาปี?ด (ใส(ทุริายอะเบทุ) ม�

จิ1านวัน ......... 3.      ภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�ฝาปี?ด (ไม(ใช�ทุริายอะเบทุ) ม�

จิ1านวัน ......

ก็ารว&เคราะห$ข้+อัม่!ลู เปี3นการิศิ7กษาวั�จิ�ยในริ5ปีแบบ Cross Sectional

Analytic Study โดยน1าข�อม5ลืทุ�0เก/บมาได�จิะม� 2 ติอน ค�อ ตอันที่��1 : ควัามส�มพ�นธ์�ของจิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�ฝาปี?ดแลืะไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าย"งลืายม�ผู้ลืติ(อจิ1านวันผู้5�ปี9วัยโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนหริ�อไม(ข้+อัม่!ลู : ข�อม5ลืเช�งค"ณุภาพ (ได�ข�อม5ลืจิากการิน�บ)

ก็ารว&เคราะห$ข้+อัม่!ลู : Pearson Chi-Square

ก็ารว&เคราะห$ข้+อัม่!ลูตอันที่�� 2 : การิศิ7กษาจิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าภายในคริ�วัเริ�อนทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าเปี3นปี<จิจิ�ยเส�0ยงทุ�0ทุ1าให�เก�ดโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนหริ�อไม(ข้+อัม่!ลู : ข�อม5ลืเช�งค"ณุภาพ (ได�ข�อม5ลืจิากการิน�บ)

ก็ารว&เคราะห$ข้+อัม่!ลู : Case-Control เพ�0อหาค(า Relative Risk แลูะ Odds ratio

กริอบควัามค�ด

ช"มชนทุ�01ม�การิริะบาดของไข�เลื�อดออกมาก

ช"มชนทุ�0 2ม�การิริะบาดของไข�เลื�อดออกน�อย

ควัามแติกติ(างของแหลื(งเก/บก�กน14าภายในคริ�วัเริ�อนของทุ�4ง2ช"มชน

ปี<จิจิ�ยทุ�0กริะทุบ-การิใช�สาริเคม�ก1าจิ�ดย"ง-การิปี+องก�นย"งก�ด-แหลื(งเพาะพ�นธ์"�ย"งอ�0นๆ

ผลูก็ารศึ4ก็ษาตอันที่��1 : ควัามส�มพ�นธ์�ของอ�ติริาส(วัน

จิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าย"งลืายม�ผู้ลืติ(อจิ1านวันผู้5�ปี9วัยโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนหริ�อไม(

ตาราง : แสดงจิ1านวันจิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าภายในคริ�วัเริ�อนทุ�0ม�การิปี+องก�นลื5กน14า ก�บจิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าภายในคริ�วัเริ�อนทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าช"มชนหม5(ทุ�0 1 แลืะหม5(ทุ�0 2 บ�านวั�งส�มซ่(า ติ1าบลืทุ(าโพธ์�; อ1าเภอเม�อง จิ�งหวั�ดพ�ษณุ"โลืกหม5(ทุ�0(อ"บ�ติ�การิณุ�ไข�

เลื�อดออก)

ภาชนะทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าย"ง

ลืาย

ภาชนะทุ�0ม�การิ

ปี+องก�นลื5กน14าย"ง

ลืาย

รวม่

2(อ"บ�ติ�การิณุ�ส5ง)

38 161 199

1(อ"บ�ติ�การิณุ�ติ10า)

11 125 136

รวม่ 49 289 335

Chi-square Chi-square

= 335*((38*125)-(161*11))2/(49*286*199*136)

= 7.84 อั�ตราส่�วนจำ�านวนภาชนะที่��ไม่�ม่�ก็ารป้�อังก็�น

ลู!ก็น��าม่�ผลูที่�าให+อั%บ�ต&ก็ารณ์ก็ารเก็&ดโรคไข้+เลู�อัดอัอัก็ในช%ม่ชนเพั&�ม่ข้4�นอัย�างม่�น�ยส่�าค�ญที่างส่ถ&ต&ที่��ระด�บความ่เช��อัม่��น > 99% (p<0.01)

ตอันที่�� 2 : การิศิ7กษาจิ1านวันภาชนะเก/บก�กน14าภายในคริ�วัเริ�อนทุ�0ไม(ม�การิปี+องก�นลื5กน14าเปี3นปี<จิจิ�ยเส�0ยงทุ�0ทุ1าให�เก�ดโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนหริ�อไม(

หม5(ทุ�0

จิ1านวันผู้5�ปี9วัยโริคไข�เลื�อด

ออก

จิ1านวันปีริะชากริทุ�0ทุ1าการิส1าริวัจิ

ริวัม

2 8 105 113

1 3 86 89

ริวัม

11 191 202

ตาราง แสดงจิ1านวันผู้5�ปี9วัยด�วัยไข�เลื�อดออกภายใน ปี& พ.ศิ.2545 ของช"มชนหม5(ทุ�0 1แลืะช"มชนหม5(ทุ�0 2 บ�านวั�งส�มซ่(า ติ1าบลืทุ(าโพธ์�; อ1าเภอเม�อง จิ�งหวั�ดพ�ษณุ"โลืก

ติอนทุ�0 2(ติ(อ)

Odds ratio = 2.18

จำร&ยธ์รรม่ในก็ารว&จำ�ย เน�0องจิากการิศิ7กษาน�4เปี3นการิศิ7กษาเก�0ยวัก�บจิ1านวัน

ภาชนะเก/บก�กน14าทุ�0ไม(ม�ฝาปี?ดในคริ�วัเริ�อนวั(าม�ควัามส�มพ�นธ์�ก�บการิเก�ดโริคไข�เลื�อดออกในช"มชนหริ�อไม( โดยทุ1าการิเก/บข�อม5ลืจิากการิส�มภาษณุ� ติามแบบสอบถามทุ�0ได�จิ�ดทุ1าข74น ซ่70งจิะทุ1าการิส�มภาษณุ�โดยผู้5�ทุ1าการิวั�จิ�ย ไม(ม�การิบ�นทุ7กช�0อผู้5�ถ5กส�มภาษณุ� แลืะไม(ม�การิน1าเสนอข�อม5ลืทุ�0จิะส(งผู้ลืกริะทุบติ(อผู้5�ถ5กส�มภาษณุ� แติ(อย(างใด จิ7งเช�0อได�วั(าจิะไม(ม�ผู้ลืกริะทุบติ(อจิริ�ยธ์ริริมการิวั�จิ�ยทุางการิแพทุย�