1

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนั

1

2

เอกสารอ้างอิง “Energy Pricing” ใน ยุทธศาสตร์พลังงานของประเทศไทย: ทางเลือกการจดัหาพลังงาน (Fuel Options) เมษายน 25

49 หน้า -179194 “บทเรยีนและความท้าทายส้ำาหรบัยุทธศาสตร์พลังงานของไทย ” โดย ยรรยง ไทยเจรญิ, จรยิา เปรมศิลป ์และ วสัยา ลิ�มธรรมมหิศร เสนอในสมัมนาวชิาการประจ้ำาปี 2549 ของธนาคารแห่งประเทศไทย (“Lessons in Energy” in www.praipol.com)

22

3

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนั ท้ำาไมต้องเก็บภาษีน้ำ�ามนั? ท้ำาไมเก็บภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัต่างๆ ในอัตราไมเ่ท่ากัน?

3

4

ภาษีน้ำ�ามนั ณ วนัท่ี 30 มถินุายน 2551 (อ้างอิงราคาขายปลีกน้ำ�ามนั บรษัิท ปตท)  ภาษีต่างๆ

  %ของราคาขาย

ปลีก %ของราคากลัน่ +

ค่าการตลาดเบนซนิ 95 16% 22%แก๊สโซฮอล 95 16% 19%เบนซนิ 91 16% 22%ดีเซลหมุนเรว็ (0.035%S ) 12% 14%ไบโอดีเซล (B5 ) 12% 14%ดีเซลหมุนเรว็ (0.7%S) 13% 14%ดีเซลหมุนชา้ 13% 15%น้ำ�ามนัเตา 11% 12%ก๊าซหงุต้ม 20% 25%

5

ภาษีน้ำ�ามนั ณ วนัท่ี 6 สงิหาคม 2552 (อ้างอิงราคาขายปลีกน้ำ�ามนั บรษัิท ปตท)  ภาษีต่างๆ

  %ของราคาขาย

ปลีก %ของราคากลัน่ +

ค่าการตลาดเบนซนิ 95 2 6 % 46%แก๊สโซฮอล 95 29% 45%เบนซนิ 91 29% 54%ดีเซลหมุนเรว็ (0.035%S ) 27% 41%ไบโอดีเซล (B5 ) 28% 3 9 %ก๊าซหงุต้ม 20% 25%

6

โครงสร้างราคาน้ำ�า มันในกรุงเทพฯณวันท่ี23 สิงหาคม2553 ( อ้างอิงราคาขายปลีกน้ำ�า มันบริษัทปตท)

% ของราคาขายปลีก % ของ( ราคาโรงกล่ัน+ ค่าการตลาด)ULG 95R ; UNL 26% 47%ULG 91R ; UNL 29% 55%GASOHOL95 E10 29% 47%GASOHOL91 30% 46%GASOHOL95 E20 28% 38%GASOHOL95 E85 13% 9%H-DIESEL(0.035%S) 27% 39%BIODIESEL (B5) 27% 37%H-DIESEL (COASTAL FISHING) 29% 36%FO 600 (1) 2%S NA 13%FO 1500 (2) 2%S NA 14%LPG (B/KG.) 20% 25%

ภาษีต่างๆ

7

โครงสรา้งราคาน้ำ�ามนัในกรุงเทพฯ ณ วนัท่ี 3พฤษภาคม 2554 (อ้างอิงราคาขายปลีกน้ำ�ามนั บรษัิท ปตท)  ภาษีต่างๆ

  % ของราคาขาย

ปลีก % ของ (ราคาโรงกลัน่

+ ค่าการตลาด)ULG 95R ; UNL 22% 36%ULG 91R ; UNL 24% 40%GASOHOL95 E10 24% 35%GASOHOL91 25% 34%GASOHOL95 E20 24% 30%GASOHOL95 E85 12% 8%H-DIESEL(0.035%S) 7% 7%FO 600 (1) 2%S NA 13%FO 1500 (2) 2%S NA 13%LPG (B/KG.) 20% 27%

8

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนั การเก็บภาษีน้ำ�ามนั: ค้ำาอธบิายทางเศรษฐศาสตร์ รายได้เขา้รฐั เก็บง่าย ให้บรกิารแก่ผู้จา่ยภาษี

แก้ความบดิเบอืนจาก ความล้มเหลว“ของตลาด ” (market failures)

8

9

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนั

9

“ ” ความล้มเหลวของตลาด จาก 4 สาเหตุ

อ้ำานาจเหนือตลาด(market power) สนิค้ามหาชน (public goods) ผลกระทบภายนอก(externalities) สารสนเทศไมส่มมาตร(asymmetric information)

10

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัเหตผุลทางเศรษฐศาสตรข์องการเก็บภาษี

น้ำ�ามนั1 . ค่าใชจ้า่ยในการใชถ้นน (road user

charge)ใชน้้ำ�ามนั = ใชร้ถ = ใชถ้นนเก็บภาษีจากการใชน้้ำ�ามนัง่ายกวา่ และยุติธรรมรฐัใชร้ายได้ในการสรา้ง/ซอ่มถนน

10

11

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัเหตผุลทางเศรษฐศาสตรข์องการเก็บภาษี

น้ำ�ามนั2 . ผลกระทบภายนอกด้านสิง่แวดล้อม

(environmental externalities) เผาน้ำ�ามนั (เชื�อเพลิงฟอสซลิ )

มผีลต่อภาวะโลกรอ้น ขอ้เสนอ “carbon tax”

11

12

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัเหตผุลทางเศรษฐศาสตรข์องการเก็บ

ภาษีน้ำ�ามนั3 . ผลกระทบภายนอกด้านจราจร

(traffic congestion externalities)ใชน้้ำ�ามนั ใชถ้นน ท้ำาให้รถติด และอุบติัเหตุ

12

13

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัเหตผุลทางเศรษฐศาสตรข์องการเก็บภาษี

น้ำ�ามนั4. ภาระความเสีย่งจากการพึง่พาน้ำ�ามนัมาก

เกินไป (security of supply)กระจุกตัวมากเกินไป เสีย่งด้านอุปทานผลักดันให้ประหยดั และหันไปใชพ้ลังงานอ่ืน

13

14

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัเหตผุลทางเศรษฐศาสตรข์องการเก็บภาษี

น้ำ�ามนั5 . การกระจายรายได้

รฐัใชร้ายได้จากน้ำ�ามนัเพื่อกระจายรายได้ เก็บภาษีจากเบนซนิ เพื่อไปอุดหนุนน้ำ�ามนั

คนจน “ ” (เชน่ น้ำ�ามนัก๊าด ดีเซล? ก๊าซหงุต้ม ) เป็นการ อุดหนุนไขว้“ ”(cross subsidy)

14

15

ภาษีผลิตภัณฑ์น้ำ�ามนัในทางปฏิบติั ประเทศเก็บภาษีน้ำ�ามนัต่าง

กันไป:ยุโรปเก็บ 200% ของ (ราคา ณ โรง

กลัน่ + ค่าการตลาด ) ซึง่สงูมากสหรฐัฯ เก็บ 10% (ค่อนขา้งต้ำ่า)ซาอุฯ อิหรา่น เวเนซูเอลา อุดหนุนราคา

น้ำ�ามนั15

16

Gasoline Prices, Jan. 2006 (US$/litre)

17

การค้ำานวณภาษีน้ำ�ามนัตามทฤษฎี (เบนซนิ 95)8 มนีาคม 2549 (บาทต่อลิตร)

  ตามทฤษฎี ราคาจรงิราคา ณ โรงกลัน่ 17.32 17.32ค่าการตลาด 1.08 1.08Road charge 11.46  Congestion costs 3.77  Accident costs 7.01  Non-carbon pollution costs 2.15  Carbon costs 0.95  รวมเป็นราคาขายปลีก 43.74 24.24     ภาษีทั�งหมด 25.34 5.84

(% ของ [ราคาโรงกลัน่ + ค่าการตลาด] )

(138%)  (32%)