راهنما : راهنما :استاد استادزاده منشی آقای زاده جناب منشی آقای جناب

دهندگان : دهندگان :ارائه ارائهغالمی – – امیر دهقان علی باقرزاده غالمی – – ناصر امیر دهقان علی باقرزاده ناصر

13841384زمستان زمستان

مقدمهمقدمه

المللی ) بین صندوق موقت المللی )کمیته بین صندوق موقت درسال ( درسال ( IMFIMFکمیتهای 19861986 بودجه شفافیت بودن االجرا الزم ضوابط ای میالدی بودجه شفافیت بودن االجرا الزم ضوابط میالدی

با که دولت مالی آمارهای نظام بندی طبقه براساس با را که دولت مالی آمارهای نظام بندی طبقه براساس رانمود : اعالم گیرد می انجام زیر خصوصیات نمود :رعایت اعالم گیرد می انجام زیر خصوصیات رعایت

درآمدها – ) – – 11 ها بدهی ها دارایی عملکرد درآمدها – ) – – شفافیت ها بدهی ها دارایی عملکرد شفافیتها ( ها (وهزینه وهزینه

درآمد .- بعنوان ای سرمایه های دارایی فروش درآمد .عدم بعنوان ای سرمایه های دارایی فروش عدمدارایی - تملک اعتبارات با هزینه اعتبارات تداخل از دارایی جلوگیری تملک اعتبارات با هزینه اعتبارات تداخل از جلوگیریسوی- 22- از جهانی شده پذیرفته های استاندارد با سوی- هماهنگی از جهانی شده پذیرفته های استاندارد با هماهنگی

پول المللی بین پول صندوق المللی بین صندوقیکدیگر .- با دولتها عملکرد به بودجه بودن مقایسه یکدیگر .قابلیت با دولتها عملکرد به بودجه بودن مقایسه قابلیت

العمل دستور العمل هدف دستور GFSGFSهدف

همان یا ، دولت مالی های آمار نظام العمل همان دستور یا ، دولت مالی های آمار نظام العمل GFSGFSدستورکند . می تشریح را کالن اقتصاد تخصصی آماری کند .نظام می تشریح را کالن اقتصاد تخصصی آماری نظام

تحلیلی وحسابداری اقتصادی اصول ، العمل دستور تحلیلی این وحسابداری اقتصادی اصول ، العمل دستور اینمی فراهم ای بودجه های آمار ارائه برای را می مناسب فراهم ای بودجه های آمار ارائه برای را مناسب

سازد .سازد .

ها آمار آوری گرد علمی های جنبه به العمل دستور ها این آمار آوری گرد علمی های جنبه به العمل دستور ایندر راهنمایی وظیفه اما پردازد نمی مند نظام در بطور راهنمایی وظیفه اما پردازد نمی مند نظام بطور

دارد . عهده بر را ها زمینه دارد .این عهده بر را ها زمینه این

فرصتهای فرصتهای مهمترین GFSGFS مهمترین

تحلیل- 11 برای جامع چوب چهار تحلیل- تهیه برای جامع چوب چهار تهیهمالی :وارزیابی وارزیابی مالی :سیاست سیاست

از اصلی از هدف اصلی و GFSGFSهدف تحلیل برای جامع چوب چهار و تهیه تحلیل برای جامع چوب چهار تهیهبخش کل عملکرد خصوص به ، مالی سیاست بخش ارزیابی کل عملکرد خصوص به ، مالی سیاست ارزیابیهر عمومی بخش عملکرد وسیعتر سطحی در و هر دولت عمومی بخش عملکرد وسیعتر سطحی در و دولت

است . است .کشور کشور

سیاست که است دستگاههایی شامل دولت بخش سیاست کل که است دستگاههایی شامل دولت بخش کلوتوزیع بازاری غیر خدمات ارائه طریق از اغلب را وتوزیع عمومی بازاری غیر خدمات ارائه طریق از اغلب را عمومیکه کنند می اجرا هایی فعالیت با همراه وثروت درآمد که مجدد کنند می اجرا هایی فعالیت با همراه وثروت درآمد مجدد

شوند . می پشتیبانی اجباری های مالیات وضع با شوند .، می پشتیبانی اجباری های مالیات وضع با ،

بخش – 22 اندازه وتحلیل بخش – تجزیه اندازه وتحلیل تجزیهعمومی :عمومی :

بخش وتحلیل تجزیه برای عمومی مالیه بخش تحلیلگران وتحلیل تجزیه برای عمومی مالیه تحلیلگرانآن سهم ، آن عمومی سهم ، عمومی

اثر و انداز وپس گذاری سرمایه ، انباشته تقاضای اثر در و انداز وپس گذاری سرمایه ، انباشته تقاضای درسیاست سیاست

وضعیت ، منابع از استفاده قبیل از براقتصاد ای وضعیت بودجه ، منابع از استفاده قبیل از براقتصاد ای بودجهوبدهی وبدهی پولی پولی

ایمنی شبکه و حمایتی تعرفه ، مالیاتی بار و ایمنی ملی شبکه و حمایتی تعرفه ، مالیاتی بار و ملیاجتماعیاجتماعی

اند . کرده استفاده ای بودجه های آمار از سنتی اند . بطور کرده استفاده ای بودجه های آمار از سنتی بطور

ها – :33 هزینه بخشی اثر ها – :تحلیل هزینه بخشی اثر تحلیل

، زدایی فقر بر مخارج بخشی اثر ن بیا در ، تحلیلگران زدایی فقر بر مخارج بخشی اثر ن بیا در تحلیلگرانسیاست سیاست استقرار استقرار

مطالبات و ثروت خالص ، بدهی خالص ، مالی مطالبات های و ثروت خالص ، بدهی خالص ، مالی هایعهده به عهده احتمالی به احتمالی

تامین نشستگان باز مستمری تعهدات جمله از ، تامین دولت نشستگان باز مستمری تعهدات جمله از ، دولت ، ، اجتماعی اجتماعی

اند . داده نشان خود از افزونی روز اند .عالقه داده نشان خود از افزونی روز عالقه

های – 44 فعالیت وتحلیل های – تجزیه فعالیت وتحلیل تجزیهمالی :مالی :

آمار از استفاده بجای اغلب ، تحلیلی هدف این به دستیابی آمار برای از استفاده بجای اغلب ، تحلیلی هدف این به دستیابی برایکل کل

شود . می استفاده عمومی بخش آمار از دولت شود .بخش می استفاده عمومی بخش آمار از دولت بخش

های سیاست توانند می مالی وغیر مالی عمومی های های شرکت سیاست توانند می مالی وغیر مالی عمومی های شرکتمالیمالی

وتحلیل وتجزیه بخشند تحقق مختلف های روش از را وتحلیل دولت وتجزیه بخشند تحقق مختلف های روش از را دولتفعالیتفعالیت

آمار نیازمند های وستد داد آمار از استفاده بجای اغلب مالی آمار های نیازمند های وستد داد آمار از استفاده بجای اغلب مالی هایکلیهکلیه

است . ها است .فعالیت ها فعالیت

معیار– 55 همسازی و هنگامی معیار– به همسازی و هنگامی بهتحلیل : تحلیل :های های

العمل العمل دستور به GFSGFSدستور را المللی بین شده شناخته های معیار به ، را المللی بین شده شناخته های معیار ،منظورمنظور

به مالی های وتحلیل تجزیه برای نیاز مورد آمارهای آوری به گرد مالی های وتحلیل تجزیه برای نیاز مورد آمارهای آوری گردهنگامهنگام

کند . کند .می می

ودو ملی های حساب نظام از عبارتند آماری دیگر های ودو نظام ملی های حساب نظام از عبارتند آماری دیگر های نظامنظام نظام

تاکید مالی و پولی وآمارهای ها پرداخت تراز بر که تاکید تخصصی مالی و پولی وآمارهای ها پرداخت تراز بر که تخصصیدارند . دارند .

وتحلیل – :66 تجزیه وتحلیل – :اعتبار تجزیه اعتبار

این در استفاده مورد ای پایه وتعاریف ها بندی طبقه ، این مفاهیم در استفاده مورد ای پایه وتعاریف ها بندی طبقه ، مفاهیماصول به آن کاربرد شرایط از صرفنظر ، العمل اصول دستور به آن کاربرد شرایط از صرفنظر ، العمل دستورجهانی نظر از که دارد بستگی هایی واستدالل جهانی اقتصادی نظر از که دارد بستگی هایی واستدالل اقتصادی

است . است .معتبر معتبر

نظر صرف ها کشور کلیه براقتصاد دولت مالی های آمار نظر نظام صرف ها کشور کلیه براقتصاد دولت مالی های آمار نظاماست . کاربرد قابل کشور آن قانونی یا نهادی ساختار است .از کاربرد قابل کشور آن قانونی یا نهادی ساختار از

ها کشور برخی در کاربرد قابل ، هایی قسمت است ها ممکن کشور برخی در کاربرد قابل ، هایی قسمت است ممکننباشد .نباشد .

نظام نظام کاربرد GFSGFS کاربرد

دولت- :11 بخش و عمومی بخش دولت- :کلیه بخش و عمومی بخش کلیه

خالصه اطالعات تولید برای دولت مالی آمارهای خالصه نظام اطالعات تولید برای دولت مالی آمارهای نظامعملکرد عملکرد شده شده

بخش وکل عمومی بخش مالی های موقعیت و بخش کلی وکل عمومی بخش مالی های موقعیت و کلییکسری از ، یکسری دولت از ، دولت

وام خالص ، عملیاتی تراز خالص نظیر کننده تراز وام اقالم خالص ، عملیاتی تراز خالص نظیر کننده تراز اقالموام و وام دهی و دهی

کند . می استفاده ویژه ارزش در تغییر و کند . گیری می استفاده ویژه ارزش در تغییر و گیری

دولت – :22 از مشخصی سطح های دولت – :فعالیت از مشخصی سطح های فعالیت

آمار نظام تفضیلی های آمار از ، آمارها سایر آمار برخالف نظام تفضیلی های آمار از ، آمارها سایر برخالفدولت مالی دولت های مالی های

های فعالیت مشخص سطوح بررسی برای توان های می فعالیت مشخص سطوح بررسی برای توان میاستفاده استفاده دولتی دولتی

. . کرد کرد

دولتی – :33 بخش بین های ستد دولتی – :دادو بخش بین های ستد دادو

در عمومی بخش یا دولت بخش کل گسترش ارزیابی در برای عمومی بخش یا دولت بخش کل گسترش ارزیابی برایآمارهای نظام های داده توان می اقتصاد بقیه با آمارهای ارتباط نظام های داده توان می اقتصاد بقیه با ارتباط

کرد . ترکیب ها نظام سایر های داده با را دولت کرد .مالی ترکیب ها نظام سایر های داده با را دولت مالی

که کند می فراهم را امکان این المللی بین های معیار که ایجاد کند می فراهم را امکان این المللی بین های معیار ایجاددر ها دولت فعالیت تحلیل در دولت مالی های در آمار ها دولت فعالیت تحلیل در دولت مالی های آمار

یا – ها مالیات نسبت مقایسه نظیر مختلف های یا – کشور ها مالیات نسبت مقایسه نظیر مختلف های کشورقرار استفاده مورد داخلی ناخالص تولید به ها قرار هزینه استفاده مورد داخلی ناخالص تولید به ها هزینه

گیرند .گیرند .

نظام های ویژگی و نظام ساختار های ویژگی و ساختارGFSGFS

پوشش- :11 تحت های پوشش- :بخش تحت های بخش

قرار GFSGFSنظام نظام پوشش تحت را ودولتی عمومی های قرار بخش پوشش تحت را ودولتی عمومی های بخشدهد . دهد . می می

دارایی توانند می اقتصادی های دستگاه مثابه به ها بخش دارایی این توانند می اقتصادی های دستگاه مثابه به ها بخش اینرا را ها ها

حقوق آوردن بدست منظور وبه نمایند ایجاد بدهی ، کنند حقوق تملک آوردن بدست منظور وبه نمایند ایجاد بدهی ، کنند تملکبا با خود خود

ستد دادو و اقتصادی های فعالیت به دیگر های ستد دستگاه دادو و اقتصادی های فعالیت به دیگر های دستگاهبپردازند .بپردازند .

اقتصادی – :22 های فعالیت اقتصادی – :ثبت های فعالیت ثبت

دولت مالی های آمار نظام دولت در مالی های آمار نظام داد GFSGFSدر جریان نوع داد دو جریان نوع دوشوند : می ثبت اقتصادی های جریان سایر و شوند :وستد می ثبت اقتصادی های جریان سایر و وستد

ستد • دادو کلیه نتایج دولتی عملیات وضعیت ستد صورت دادو کلیه نتایج دولتی عملیات وضعیت صورتمی اتفاق دوره یک طول در که کند می ثبت را می هایی اتفاق دوره یک طول در که کند می ثبت را هایی

افتد .افتد .

در • تغییر به منجر ای هزینه و درآمدی های وستد در داد تغییر به منجر ای هزینه و درآمدی های وستد دادگردد . می ویژه گردد . ارزش می ویژه ارزش

دارایی • در تغییرات اقتصادی های جریان سایر وضعیت دارایی صورت در تغییرات اقتصادی های جریان سایر وضعیت صورتکند . می ارائه بطورخالصه را ویژه ارزش و تعهدات کند .ها می ارائه بطورخالصه را ویژه ارزش و تعهدات ها

وطیف قیمت در تغییرات شامل اقتصادی های جریان وطیف سایر قیمت در تغییرات شامل اقتصادی های جریان سایردارایی نگهداری بر که است اقتصادی های رویداد از دارایی متنوعی نگهداری بر که است اقتصادی های رویداد از متنوعیحوادث از ناشی ها وزیان ها بدهی حذف نظیر ، تعهدات و حوادث ها از ناشی ها وزیان ها بدهی حذف نظیر ، تعهدات و ها

موثرند .موثرند .

نظام نظام در می GFSGFSدر ثبت تعهدی روش اساس بر ها می جریان ثبت تعهدی روش اساس بر ها جریانشوند .شوند .

داد که است معنی این به تعهدی روش از استفاده داد همچنین که است معنی این به تعهدی روش از استفاده همچنیننظام در کامل بطور پولی غیر های نظام وستد در کامل بطور پولی غیر های شده GFSGFSوستد شده ادغام ادغام

اند .اند .

گذاری – :33 گذاری – :ارزش ارزش

جریان ها ، دارایی ها ، تعهدات و ارزش ویژه در دستور جریان ها ، دارایی ها ، تعهدات و ارزش ویژه در دستور العمل العمل

GFSGFS

به قیمت های جاری بازاری ارزشگذاری شده اند ، اما به قیمت های جاری بازاری ارزشگذاری شده اند ، اما ثبت ارزش ثبت ارزش

اسمی اسناد بدهی دولت بعنوان یک قلم یادداشتی پیش اسمی اسناد بدهی دولت بعنوان یک قلم یادداشتی پیش بینی شده است بینی شده است

ترازنامه – :ترازنامه – :44

شامل عمومی بخش یا دولت بخش کل برای شامل ترازنامه عمومی بخش یا دولت بخش کل برای ترازنامهذخایر ذخایر تمام تمام

و ها بدهی ، مالی غیر های دارایی ، مالی های و دارایی ها بدهی ، مالی غیر های دارایی ، مالی های داراییویژه ویژه ارزش ارزش

کل ارزش با برابر بخش ویژه ارزش که است کل بخش ارزش با برابر بخش ویژه ارزش که است بخشها دارایی ها همه دارایی همه

است . تعهدات همه کل ارزش است .منهای تعهدات همه کل ارزش منهای

یکپارچه – :55 آماری یکپارچه – :نظام آماری نظام

باعث اقتصادی های جریان سایر و ها وستد داد جامع باعث ثبت اقتصادی های جریان سایر و ها وستد داد جامع ثبتکامل کامل ادغام ادغام

ترازنامه بین ی ها مغایرت رفتن بین واز وذخایر ها ترازنامه جریان بین ی ها مغایرت رفتن بین واز وذخایر ها جریانهای های

کند می فراهم را امکان این و ، شود می واختتامیه کند افتتاحیه می فراهم را امکان این و ، شود می واختتامیه افتتاحیهترازنامه ترازنامه که که

. شوند داده تطبیق هم با کامل بطور اختتامیه و افتتاحیه .های شوند داده تطبیق هم با کامل بطور اختتامیه و افتتاحیه های

ذخایر – :66 و ها جریان بندی ذخایر – :طبقه و ها جریان بندی طبقه

می انجام متفاوت های شیوه به وذخایر ها جریان بندی می طبقه انجام متفاوت های شیوه به وذخایر ها جریان بندی طبقهشود :شود :

مالیات** آنکه براساس درآمدی های وستد داد بندی مالیات** طبقه آنکه براساس درآمدی های وستد داد بندی طبقهدرآمد دیگر انواع یا درآمد باشد دیگر انواع یا باشد

موضوع** یا هدف اساس بر ای هزینه های وستد موضوع** داد یا هدف اساس بر ای هزینه های وستد داداقتصادیشان اقتصادیشان

آنها** بودن مالی غیر یا مالی برحسب ها آنها** دارایی بودن مالی غیر یا مالی برحسب ها دارایی

هزینه** سند نوع حسب بر هم مالی های دارایی و هزینه** تعهدات سند نوع حسب بر هم مالی های دارایی و تعهداتداشته نگه دارایی که واحدی بخش حسب بر هم و داشته مالی نگه دارایی که واحدی بخش حسب بر هم و مالی

شده ایجاد تعهدات یا کند می منتشر را دولت توسط شده شده ایجاد تعهدات یا کند می منتشر را دولت توسط شدهکند می نگهداری را دولت کند توسط می نگهداری را دولت توسط

تحلیلی – :77 چوب تحلیلی – :چهار چوب چهار

نظام در جدید کننده تراز نظام اقالم در جدید کننده تراز GFSGFSاقالموهزینه ( : درآمد شده نظر تجدید تعاریف وهزینه ( :الف درآمد شده نظر تجدید تعاریف الف

شود . می ناشی ها وستد داد از که ویژه ارزش تغییرات شود .یعنی می ناشی ها وستد داد از که ویژه ارزش تغییرات یعنیغیر های دارایی در ها ستد دادو وضعیت در نظر تجدید غیر به های دارایی در ها ستد دادو وضعیت در نظر تجدید به

شد . منجر کنده تراز جدید اقالم معرفی و شد .مالی منجر کنده تراز جدید اقالم معرفی و مالی

واگذاری ( یا تحصیل مستلزم که هایی وستد داد کلیه واگذاری ( ب یا تحصیل مستلزم که هایی وستد داد کلیه بمالی وستد داد بعنوان اکنون ، است مالی های مالی دارایی وستد داد بعنوان اکنون ، است مالی های دارایی

، کمیت ، دادن وام یا گرفتن وام وخالص گردد می ، تلقی کمیت ، دادن وام یا گرفتن وام وخالص گردد می تلقیدارایی کلیه تحصیل خالص بعنوان که است ای کننده دارایی تراز کلیه تحصیل خالص بعنوان که است ای کننده تراز

نتیجه در شده ایجاد های بدهی کلیه خالص منهای مالی نتیجه های در شده ایجاد های بدهی کلیه خالص منهای مالی هایشود . می تعریف ها وستد شود .داد می تعریف ها وستد داد

نظام میان های نظام تفاوت میان های با با GFSGFSتفاوتSNASNA

– نظام آمارهای مالی دولت بر داد وستد های مالی – مالیات – نظام آمارهای مالی دولت بر داد وستد های مالی – مالیات 11بندی ، مصرف هزینه ، وام گرفتن و وام دادن – تمرکز دارد ، بندی ، مصرف هزینه ، وام گرفتن و وام دادن – تمرکز دارد ،

بر تولید ومصرف کاال و خدمات تاکید دارد . بر تولید ومصرف کاال و خدمات تاکید دارد . SNASNAدر حالی که در حالی که

– در بسیاری از موارد ، تهیه آمار های مالی دولت اولین گام در – در بسیاری از موارد ، تهیه آمار های مالی دولت اولین گام در 22گرد آوری آمار های کل بخش دولت در حساب های ملی خواهد گرد آوری آمار های کل بخش دولت در حساب های ملی خواهد

بود بود

همانند است، اما همانند است، اما SNASNA و و GFSGFS – تعریف مفاهیم در نظام – تعریف مفاهیم در نظام 33ممکن است پوشش یک دسته خاص از داد وستد ها تا حدودی ممکن است پوشش یک دسته خاص از داد وستد ها تا حدودی

متفاوت باشد متفاوت باشد

نظام نظام اجرای GFSGFS اجرای

نظام راجرای نظام د راجرای احتمالی GFSGFSد مشترک مساله احتمالی چند مشترک مساله چندباشد : مفید تواند می آنان به توجه که دارد باشد :وجود مفید تواند می آنان به توجه که دارد وجود

به ( کشوری از اقتصادی های جریان اینکه به توجه با به ( الف کشوری از اقتصادی های جریان اینکه به توجه با الفاز کوچکی بخش ،اجرای است متفاوت دیگر از کشور کوچکی بخش ،اجرای است متفاوت دیگر کشور

در GFSGFSنظام نظام ها کشور از برخی در معموال که در ، ها کشور از برخی در معموال که ،آوری جمع برای شود می اجرا نظام اجرای آوری ابتدای جمع برای شود می اجرا نظام اجرای ابتدای

انجام عمومی های اولویت تعیین منظور به که ها انجام داده عمومی های اولویت تعیین منظور به که ها دادهنیست . مناسب گردد نیست .می مناسب گردد می

نظام ( اجرای نظام ( ب اجرای در GFSGFSب وپیشرفت زمان گذشت در به وپیشرفت زمان گذشت بهونیاز ها جریان توسط که داشت خواهد نیاز ونیاز فضایی ها جریان توسط که داشت خواهد نیاز فضایی

. میگردد تعیین کشور یک متفاوت . های میگردد تعیین کشور یک متفاوت های

ج ( احتمال دارد که بسیاری از کشور ها به منظور ج ( احتمال دارد که بسیاری از کشور ها به منظور استفاده از این نظام مسیر مشابه ای را طی کنند :استفاده از این نظام مسیر مشابه ای را طی کنند :

_ در اولین گام ممکن است کشور ها ساختار طبقه بندی _ در اولین گام ممکن است کشور ها ساختار طبقه بندی تجدید نظر شده در صورت وضعیت عملیات دولت یا تجدید نظر شده در صورت وضعیت عملیات دولت یا

صورت وضعیت منابع و مصارف نقدی را بپذیرند .صورت وضعیت منابع و مصارف نقدی را بپذیرند .

_ ممکن است جمع آوری اطالعات تراز نامه مورد _ ممکن است جمع آوری اطالعات تراز نامه مورد تعهدات ودارایی های مالی باشد که بتوان به انجام تعهدات ودارایی های مالی باشد که بتوان به انجام

برآورد هایی از سایر جریان های اقتصادی نظام دست برآورد هایی از سایر جریان های اقتصادی نظام دست یافت که به اقالم مالی مربوط می شوند .یافت که به اقالم مالی مربوط می شوند .

_ قدم احتمالی مشکل تر ، جمع آوری مجموعه کاملی از _ قدم احتمالی مشکل تر ، جمع آوری مجموعه کاملی از اطالعات مربوط به ذخایر دارایی های غیرمالی است اطالعات مربوط به ذخایر دارایی های غیرمالی است که در یک سازمان مشخص نگهداری شده وبه قیمت که در یک سازمان مشخص نگهداری شده وبه قیمت

های جاری بازاری ارزشگذاری شده اند .های جاری بازاری ارزشگذاری شده اند .