Стратегија за развој на платниот систем во Република...

Toni Mir~eskiToni Mir~eski

Rakovoditel na otsek za

nadgleduvawe na

platnite sistemi

Direkcija za platni sistemi,

Narodna banka na

Republika Makedonija

Стратегија за развој на платниот систем Стратегија за развој на платниот систем во Република Македонија до 2011 во Република Македонија до 2011

годинагодина

Ohrid, 29.06.2009 godina

2

NBRM MF ZB

Spogodba za formirawe na Nacionalen sovet za

platni sistemi na Republika Makedonija

Sekoj Osnova~ delegira do 4 ~lenovi, vkupno 12 ~lenovi. Odlukite (zaklu~oci i preporaki) se nosat so konsenzus.

Pretsedatelot na Sovetot e imenuvan od Guvernerot

Zam. Pretsedatelot na Sovetot e imenuvan od Ministerot za Finansii

Sekretarot na sovetot e imenuvan od Pretsedatelot na Sovetot

Sovet (se misli na Nacionalen sovet za platni sistemi na Republika Makedonija)

Se koristi i kratenkata (NSP)Втора конференција на финансискиот сектор во Македонија за платните системи и системите за порамнување на хартии

од вредност

3Втора конференција на финансискиот сектор во Македонија за платните системи и системите за порамнување на хартии


3 3

Задачи на НСПja pottiknuva sorabotkata pome|u u~esnicite i nadle`nite institucii (regulatori) na pazarot vo domenot na platnite sistemi;pokrenuva inicijativa do nadle`nite institucii za donesuvawe na propisi vo vrska so platniot promet, a po potreba dava inicijativi za izmeni i dopolnuvawa na postoe~kite zakonski i podzakonski propisi;definira i predlaga zaedni~ki postapki vo platniot promet so cel za edinstvena primena na zakonski propisi od razli~ni podra~ja; go sledi razvojot i vr{i promocija na zaedni~ki incijativi koi se naso~eni kon implementacija na novi uslugi i servisi vo platniot promet zaradi pokvaliteten odnos na bankite i nejzinite komitenti;u~estvuva vo podgotovka na Strategiskiot dokument za razvojot na platniot sistem vo Republika Makedonija;ja pottiknuva i sledi implementacijata na reformite vo platnite sistemi vo Republika Makedonija;gi utvrduva problemite koi nastanuvaat vo odvivaweto na platniot promet vo zemjata i predlaga re{enija za nivno otstranuvawe;



4 4

Задачи на НСПdava pomo{ vo identifikacijata na vlijanijeto na razli~nite opcii vrz delovnite i dnevnite operacii na u~esnicite kako i na interesite na krajnite korisnici;u~estvuva vo izborot na glavni principi i opcii za dizajnot na platnite sistemi vo Republika Makedonija;po potreba razgleduva individualni proekti koi treba da bidat zapo~nati i implementirani i po istite mo`e da dade mislewe;vr{i promocija na standardizacija na proceduri i sistemi vo sklad so aspiraciite na Republika Makedonija vo idnite evro-atlanski integracii;uka`uva na monopolski pojavi vo platniot promet i gi afirmira pazarnite principi na funkcionirawe;vr{i promocija na poznavaweto na pra{awata povrzani so platnite sistemi vo zemjata. Za taa cel Sovetot koristi razli~ni sredstva soodvetni na potrebite (rabotni sesii, seminari, internet stranici, bilteni vo mediumi itn.) ivr{i promocija na regionalnata i internacionalnata sorabotka na site aktivni institucii vo platnite sistemi i sistemite za poramnuvawe na hartii od vrednost.

Втора конференција на финансискиот сектор во Македонија за платните системи и системите за порамнување на хартии


5 5

Историјат на Документот со насловСтратегија за развој на платниот

систем на Република Македонија до 2011 година

III. Усвојување од страна на НСП

I. Домашни консултации

II. Меѓународни консултации



6 6

I. Домашни консултации

Како инструмент беше користен Анкетен прашалник со цел комплетирање на стратешките насоки

Банките

Стопанските комори



7 7

II. Меѓународни консултации

Централни банки на-Холандија-Германија-Шпанија-Италија-Португалијa-Австрија-Латвија -Слова~ка-Словенија i-Чешка

Prakti~ni konsultacii za ulogata na Centralnata banka vo izrabotka na dokumentot i negovoto usvojuvawe, kako i preporaki za konsultativniot proces vo izrabotkata na dokumetot



8 8

III. Усвојување од страна на НСП

Усвојувањето подразбира консензус на основачите на НСП-НБРМ-МФ-Здружение на банкарство

НСП ја усвои Стратегијата на 10.08.2007 на својата 11 седница



9 9

Цели на СтратегијатаIdniot razvoj na platniot sistem na Republika Makedonija paraleleno so drugite aktivnosti vo ramki na evrointegracioniot proces, treba da ovozmo`i priklu~uvawe na Republika Makedonija kon Edinstvenata

evropska plate`na oblast (SEPA) preku ostvartuvawe na osnovnite operativni celi na platniot sistem na sekoja nacionalna ekonomija:Razvoj na efikasni, doverlivi, bezbedni i stabilni platni sistemi;Obezbeduvawe i prevencija od pazarni i kriminalni zloupotrebi;Pro{iruvawe na platnite servisi do {to pogolem broj na korisnici.

Vo ostvaruvaweto na operativnite celi osobeno e zna~aen procesot na nadzor na platnite sistemi, koj zaedno so ostanatata finansiska regulatorna/supervizorska infrastruktura treba da pridonese za ekonomskiot razvoj i finansiskata stabilnost na ekonomijata.



10 10

Цели на Стратегијата

Ostvaruvaweto na ovie celi podrazbira kompleksen i koordiniran pristap na pove}e institucii involvirani vo platniot sistem na Republika Makedonija: Narodna banka na Republika Makedonija, Ministerstvo za finansii, Komisijata za hartii od vrednost i bankite, so ogled na nivnite ulogi vo platniot sistem.



11 11

Акционен план за имплементација

Акциониот план содржи конкретни активности по сите дефинирани стратешки насоки кои треба да се преземат и завршат во определен рок и од соодветна институција

НСП на 10.08.2007 на својата 11 седница го усвои и Акциониот план за имплементација на стратегијата



12 12

Стратешки насоки

implementirawe na EU direktivite i drugi pravni akti relevantni za obezbeduvawe na efikasen, stabilen i siguren platen sistem.

координатор е Министерство за Финансии, формирана e РГ составена од МФ, банки, НБРМ, КИБС

рок: kontinuirana rabota

Стратешка насока број 1

Pravna ramka - harmonizirawe so evropskata regulativa



13 13


opis: podzakonski akti vo delot na nadzorot na platnite sistemi

nositel na implementacija: NBRM

рок: kraj na 2007 godina

Status: Zavr{eno

Doneseni se Odluki za nadzor na platnite sitemi i za kriteriumi i standardi za rabota na platnite sistemi)(Slu`ben vesnik na RM br.159/07), kako i Upatstvo za procenka na usoglasenost na raboteweto na platnite sistemi so standardite.

Стратешка насока број 2Definirawe na ulogata na Narodna banka na Republika

Makedonija vo platnite sistemi (evropski kontekst)



14 14


opis: soodvetna primena i rabota preku transakciski smetki na site u~esnici (pravni i fizi~ki lica) vo platniot promet i prijavuvawe na istite vo ERTS

nositel na implementacija: Banki-nositeli na platen promet

рок: kraj na 2007 godina

Status: Zavr{eno

Prijaveni se site smetki na fizi~kite smetki vo ERTS

Стратешка насока број 3Konsolidacija na postojnata sostojba na smetki za vr{ewe na

platen promet i nivno standardno definirawe vo sklad so nivnata namena na transakciski smetki



15 15


opis: kreirawe na politiki od strana na Ministerstvoto za finansii, bankarskiot sektor i centralnata banka vo nasoka na:

zgolemuvawe na brojot na fizi~ki lica so bankarski smetki;zgolemuvawe na efikasnosta na bankarskiot sektor so davawe na pobrza i poeftina usluga, kako i podobra distribucija na platno servisnite to~ki na teritorijata na Republika Makedonija

nositel na implementacija: RG vo sostav MF,NBRM, banki

koordinator:MF

рок: Kontinuirana rabota

Status: Aktivnost na RG dostaven e 2 izve{taj do NSP

Стратешка насока број 4Potiknuvawe na nagorni trendovi na bezgotovinski pla}awa



16 16


opis: Formirawe na Rabotni grupi za implementacija na strate{kata nasoka:Rabotna grupa za elektronski kreditni transferi;Rabotna grupa za elektronski direktni zadol`uvawa;Rabotna grupa za plate`ni karti~ki;Rabotna grupa za ke{;Rabotna grupa za pravna podr{ka;Rabotna grupa za podr{ka na operacii, infrastruktura, tehnologija i standardi.

koordinator:NSP


Status: RG dostavile Izve{tai do NSP

Стратешка насока број 5Harmonizacija na platnite instrumenti i voveduvawe na novi

instrumenti vo nasoka koja ovozmo`uva lesen i efikasen premin od nacionalna vo panevropska plate`na infrastruktura



17 17


opis: podzakonski akti vo delot na izdavaweto na elektronski pari

nositel na aktivnost:NSP

рок: kraj na 2007

Status: Zavr{eno

Donesena e podzakonskata regulativa od strana na NBRM

Стратешка насока број 6

Voveduvawe na elektronski pari



18 18


opis: prifa}awe na Bazi~nite principi za sistemski va`nite platni sistemi i 4-te odgovornosti na Centralnata banka od strana na Narodna banka na Republika Makedonija, a od aspekt na sistemite za poramnuvawe za hartii od vrednost potrebno e prifa}awe na standardi i preporaki i metodologija za nivna procenka od strana na Komisijata za hartii od vrednost vo sorabotka so Ministerstvoto za finansii

koordinator:NBRM i KHV vo sorabotka so MF


Status: NBRM donese Odluka za kriteriumi i standardi za rabota na platnite sistemi - kako standardi se prifateni Bazi~nite principi (Formalno od Sovetot na NBRM)(Slu`ben vesnik na RM br.159/07)

Стратешка насока број 7Prifa}awe na me|unarodnata metodologija i standardi



19 19


opis: implementirawe od strana na bankite koe so donesuvaweto na noviot Zakon za platen promet stana zakonska obvrska za nositelite na platen promet

Nositel:banki


Status: Bankite za ovaa obvrska se pod superviziski nadzor na NBRM

Стратешка насока број 7Transparentnost na cenite na uslugite za vr{ewe na pla}awe



20 20


opis: Strate{kata komponenta na ovoj ~ekor ne e vo procesot na kreirawe na definicii i poimi tuku, prifa}awe na op{to prifateni definicii i poimi vo evropski kontekst i nivno implementirawe vo postojnata/novata regulativa

koordinator: MF vo sorabotka so Rabotnite grupi od za implementacija na Strategijata


Status: Vo Zakonot za platen promet se implementirani poimite i funkciite na platnite sistemi. Potrebno e ponatamo{no kontinuirano sledewe i implementirawe vo ovoj domen

Стратешка насока број 8Definirawe na poimi i funkcii na platnite sistemi i sistemite za

poramnuvawe na hartii od vrednost



21 21


opis: Potrebno e vo regulativata da se definira Trezorot kako poseben nositel na platen promet, so ogled na va`nosta na Trezorot kako edinstven u~esnik vo platniot promet vo ime i za smetka na Buxetot i buxetskite korisnici

koordinator: MF

рок: do po~etok na 2008 godina

Status: Implementirano vo Zakonot za platen promet

Стратешка насока број 9Definirawe na Trezorot kako poseben nositel na platen promet



22 22


opis: zgolemuvawe na intenzitetot na stru~no usovr{uvawe na vrabotenite od Narodna Banka na Republika Makedonija, Ministerstvoto za finansii, Bankarskiot sektor, Klirin{kata ku}a i drugite involvirani strani vo nacionalniot platen sistem vo ramkite na individualnite institucii

koordinator: na predlog i vo organizacija na ~lenovite na NSP


Status: -Prva konferencija na finansiskiot sektor

za platni sistemi i sistemi za poramnuvawe na hartii od vrednost, a vo ovoj moment vo tek e vtora...

Стратешка насока број 10Stru~no usovr{uvawe, me|unarodna sorabotka, konferencii,

rabotilnici, seminari



23 23


Генерални Препораки до РГ од Националниот Совет за платни системи на Република Македонија

Za da se obezbedi voedna~en pristap i pogolema efikasnost pri rabotata so cel prakti~na realizacija, kako na dostavenite predlozi po prvite izve{tai, taka i na idnite predlozi, NSP gi definira slednite osnovni instrumenti кои РГ треба да ги користат:

a.Administrativen instrument

b.Pazaren instrument i

v.Instrument - kampawa, edukacija, promocija, seminari i sl.

Да се навратиме на Стратешка насока број 5Harmonizacija na platnite instrumenti i voveduvawe na novi instrumenti vo

nasoka koja ovozmo`uva lesen i efikasen premin od nacionalna vo panevropska plate`na infrastruktura



24 24

a.Administrativen instrument

Ovoj instrument se upotrebuva vo kolku predlogot na RG podrazbira intervencija vo postojnata pravna ramka od strana na nadleèn administrativen organ (vo vid na: regulativa, izvestuvawe, naredba ili sli~no), neophodna za ostvaruvawe na strategiskata nasoka koja e cel na soodvetnata RG.

Во препораките се дефинирани и мerkite i aktivnostite koi RG gi prezema vo ramkite na ovoj instrument.

So ovoj instrument se pretpostavuva vo izve{taite da ne se koristat frazi od tipot "imame ograni~uvawe od postojnata regulativa", "zavisi od ovoj Zakon ili sl.", odnosno rabotnata grupa vo sorabotka so RG za pravna poddr{ka moè da predloì podlabinski izmeni koi }e odat vo nasoka na ostvaruvawe na predvidenata strategiska cel.



25 25

б.Пазарен instrument

Dokolku ostvaruvaweto na strategiskata nasoka (cel) na RG zavisi od pazarnite sili, a pazarot na isporaka na platni servisi ne moè da ja ostvari sam po sebe ovaa cel, naj~esto zaradi potrebata od koordinacija na u~esnicite vo platnite sistemi (banki, klirin{ki institucii, NBRM, sektor trezor pri Ministerstvo za finansii i sli~no), RG go koristat ovoj instrument za implementirawe na strategiskata nasoka.


So ovoj instrument se pretpostavuva pogolema inicijativnost na ~lenovite vo RG od bankarskiot sektor od aspekt na osoznavawe na najdobrite svetski praktiki od ovaa oblast (pr. panevropskata plate`na infrastruktura) i nivno preto~uvawe vo nacionalnite platni sistemi i infrastruktura. Se ohrabruvaat rabotnite grupi da kreiraat pogolema inicijativnost so cel pogolemo razdviùvawe na pazarot na platnite servisi, a vo izve{taite da se izbegnuvaat frazi od tipot "ova zavisi od ovaa ili onaa banka ili institucija" i odnapred moèbi dobra inicijativa bi se proglasila za neuspe{na.



26

v.Instrument - kampawa, edukacija, promocija, seminari i sl.

Ovoj instrument RG imaat mo`nost da go koristat dokolku smetaat deka ostvaruvaweto na strategiskata nasoka (cel) zavisi od informiranosta i/ili educiranosta na pazarnite u~esnici i krajni korisnici na platnite servisi, kako za primenata na novite predlo`eni re{enija od RG, taka i za pogolema efikasnost na postojnite.




Суштинска препорака за РГ на НСП за имплементација на Стратешките компоненти на Стратешката насока број 5 Harmonizacija na platnite instrumenti i voveduvawe na novi instrumenti vo nasoka koja ovozmo`uva lesen i efikasen premin od nacionalna vo panevropska plate`na infrastruktura

NSP gi zadol`i RG, pri dostavuvaweto na konkretnite predlog instrumenti, da identifikuvaat i dostavat indikatori za kvantitativno merewe na efektite od idnite merki i aktivnosti po predlozite na oddelnite RG (kvantitativni indikatori).

28

Ви благодариме на вниманиетоВи благодариме на вниманието!!

Народна банка на Народна банка на Република МакедонијаРепублика Македонија

02-3108 [email protected]

Стратегија за развој на платниот систем во Република...

Documents