از ناشی خونی کمفقر

کم سایر و آهنهای خونی

ایی تغذیه

اهداف•. کنید تعریف را ایی تغذیه های خونی کمدر • ایی تغذیه های خونی کم اپیدمیولوژی

. دهید توضیح را وایران جهانمقدار • و غذایی منابع آهن، ونقش جذب

. کنید بیان را آن روزانه شده توصیهغذایی • منابع و روزانه شده توصیه مقدار

و .B12فوالت دهید توضیح رارا • ایی تغذیه های خونی کم عوارض و علل

. دهید شرحرا • آهن کمبود از پیشگیری های استراتژی

. کنید بیان

ای تغذیه های خونی کم

آن • در که هایی خونی کمکمتر خون هموگلوبین محتوایاز ناشی که است طبیعی حد از

مغذی ماده چند یا یک کمبودفوالت، آهن، ، B12مانند

و Cو Aویتامین مس پروتئین، ،B2. باشد می

آهن کمبود اپیدمیولوژیسن

از • کمبود 6بعد پیشرفت ماهگیآهن

مدرسه سنین از قبل کودکاننوجوانان

باروری سنین در زنانسالمندان

جنس

زنان•

فیزیولوژی شرایطبارداری•دختر • نوجوانان

پاتولوژی شرایط

کرم ) • شیستوزومیا، ها عفونتقالبدار(

ها • بیماری

محیطی عوامل

آهن • کم دریافتغذایی آهن کم دسترسی زیست

ساز خون مغذی مواد کمبوددیگر

اجتماعی اقتصادی عواملاقتصادی • وضعیت با افراد

پائین اجتماعی

شیوع ترتیبباردار • زنانمدرسه • سنین از فبل کودکانیا • ترم LBWپری

دیگر • زنانسالمندان•مدرسه • سنین کودکان

مردان•

علل و خطر معرض در های گروه کمبود

زنان •

ماهانه سیکلجنین به انتقال

کم فاصله با های بارداریاز IUDاستفاده

کودکان•6 : زندگی اول ماه

LBW مادر شیر مصرف عدم

تا 6 :3ماهگی سالگی سریع رشد

کمکی غذاهایعفونتها

PEM

از :3باالتر سال رشد

ها عفونتنوجوانان •

رشد ماهانه سیکل

بارداری سالمندان •

ناکافی دریافتداروها و بیماری اثر

آهن • اختالل کمبود ترین شایعایی دنیا تغذیه در

دنیا )5-4• در نفر %( 66-80بیلیونآهن کمبود

از ) 2• بیش نفر کم%( 30بیلیوناز ناشی عمده طور به که خون

است آهن کمبود

خونی % % کم % IDAناحیهآهن کمبود

29 39افریقا 73

34 14 18امریکا

جنوب آسیای 39 53شرقی

99 7 9اروپا

17 شرقی 29 38مدیترانه

72 غربی 29 38پاسیفیک

72 64 26 34کل

کم • شیوع کمترین آفریقا جنوبدر دنیای نواحی زیر در خونی

از استفاده علت به توسعه حالپز و پخت در آهنی ظروف

و آهن کمبود در IDAاپیدمیولوژی 1374ایران

زنان روی :15-49بررسی سال

خونی کم %33.4 شیوعآهن %34.5کمبود

آهن فقر خونی %16.6کم

وجود • روستا و شهر بین اختالفینداشت.

از • بعد خونی سالگی 40کم. یافت می افزایش

با • آهن فقر خونی کم شیوعمی افزایش زایمان تعداد افزایش

یافت.خوردند • می کمتر گوشت که زنانی

را اهن فقر خونی کم باالتر شیوع. دادند نشان

زنان سرم فریتین 15-49وضعیتایران 1374سال

( %ug/L)فریتین

<( شدید 34.3( 12تخلیه( متوسط 9.9( 12-18تخلیه

( خفیف 5.8( 19-24تخلیه

28.5( 25-99طبیعی )( آهن مثبت ( 100-229تعادل

15.3اضافی ) 6.1( 300آهن

سال ایران 80بررسی در

در • خونی 15-23کودکان% 38کمماهه

تا روستایی مناطق برخی در60%

زیر • کودکان در خونی کم شیوعیافته 2 افزایش کشور سال

آهن کمبود و خونی کم مقایسهدختران کشور 20-14در ساله

سال 74سال 80

خونی 18 31کمآهن 25 39کمبود

فرقی باردار زنان در شیوعنکرده

در ملل سازمان عمومی مجمع2002

سال • تا باید 2010کشورهاشرایط اساس بر را مداخالتیتا کنند اجرا و تهیه خود محلی

سوم یک به خونی کم شیوعیابد .کاهش

غذایی آهن اشکال

میوگلوبین هم• درهموگلوبین،ها آنزیم وبعضی

هم • غذاهای در غیر بعضیهای حیوانی ) آنزیم

وفریتین غذاهای (غیرهم ،گیاهی

هم آهنوزیکول • تشکیل باغذایی% 5-10تنها • آهن

تا • %25جذب

غیرهم آهنیافته • تسهیل انتقالغذایی • بیشترآهن%2-10جذب •

آهن جذب دهنده افزایش عواملغیرهم

فرو • شکلاسکوربیک • اسیدمعده • اسیدیته

حاوی هاقندهاواسید• آمینه یگوگرد

گوشت • (MFP)عامل

نیاز • افزایش (، رشد ، دهی شیر ، بارداری

آهن ( کمبود

شیر • الکتوفرین و الکتالبومینمادر

آهن • کم دریافت

آهن جذب دهنده کاهش عواملهم غیر

اگزاالت •

فیتات•تانن •

کلسیم•معده • اسید کاهشروده • حرکت افزایش استاتوره •

دفع

روزانه اتالف• mg 1آهنوکمی درزنان کمتردرمردان

ماهانه سیکل بدون

درسیکل • روزانه ماهانه اتالف mg 0.5حدود

درروز

عملکرد

و • یوگلوبینمدرهموگلوبینهم • آهن حاوی های درآنزیم

در وغیرهمتنفسی غیره زنجیره و

درمغز • متعدد های آنزیمدهنده عصبی وسنترانتقال های

عملکردایمنی •

غذایی منابع

منبع • جگربهترین

قلب، • کلیه، دریایی، غذاهایومرغ گوشت

آهنی • های دیگ

RDAmg/d

شیرخواران

0.27ماه 0 -6 11ماه 12-7

7سال 3-110سال 8-4

پسر 11نوجواناندختر 15نوجوانان

8مردان

18سال 19-50زنان 8سال+ 51زنان

27بارداری 9شیردهی

غذاها برخی آهن محتوای

mg گاو 5.8گرم 90جگر

چربی بدون گاو 3گرم 90گوشتعدد یک مرغ 1.2سینه

لیوان یک 2اسفناجبرش یک کامل گندم 1نان

پخته های 4گرم 90لوبیا

خونی کم آهن علل فقر

غذایی • آهن ناکافی دریافت

عوامل جذب • علت به ناکافیافزایش کمبود یا آهن جذب کاهنده

آهن، جذب های اسهال، دهندهای، روده بیماری آکلریدری،

گاسترکتومی، اتروفیک، گاستریتداروها اسیدها، :تداخل آنتی

را سایمتیدین، تیدین، نیکلسترامین،تتراسیکلین(

آهن • به نیاز افزایش• : ماهانه سیکل خون اتالف

خونریزی سنگین،کرم به آلودگی حاد، یا مزمن

ورزشکاران،قالبدارIUD داروها ،

به • ذخایر از آهن ناقص شدن آزادبه آهن مختل استفاده و پالسما

اختالالت یا مزمن التهاب علتدیگر مزمن

خونی کم و آهن کمبود عوارض

و • شناختی تکامل اختاللسایکوموتور

و تمرکز و یادگیری قدرت کاهشتحصیلی پیشرفت

( بی خستگی، رفتاری تغییرات(Picaاشتهایی،

IQکاهش گفتاری تکامل اختالل

عفونت • به مقاومت کاهشدر- ها لکوسیت توانایی کاهش

ها میکروارگانیسم بردن بین ازدر- ها لنفوسیت توانایی کاهش

میتوژن با تحریک در تکثیرهای- سلول تعداد کاهشسلولی واسطه با ایمنی مسئول

فاگوسیتی- فعالیت کاهشها نوتروفیل

و • کار انجام ظرفیت کاهشورزش

بارداری • عوارضو مادر میر و مرگ افزایش

شیرخوارو IUGRنارسی

کم توسعه حال در کشورهای درتا عامل شدید مرگ% 20خونی

. است مادرانبارداری مطلوب در% 30-45نتایج

شیر و است کمتر خون کم زنان . دارند آهن کمتر ذخایر آنها خواران

رشد • اختالالت

اپیتلیال • اختالالتمعده دهان، ناخن، زبان،

نروترنس • و اندوکرین اختالالتمیترها

و تولید تیروئید، عملکردو ها کاتکوالمین متابولیسم

دیگر ی میترها نروترنس

سنگین • فلزات جذب افزایش

فقر خونی کم و کمبود تشخیص/•آهن پالسما سرم فریتین

•/ پالسما سرم آهن• TIBC

• TS%

سرم • در محلول رسپتورهایترانسفرین

پروتوپورفیرین •

ZnPP/hemeنسبت •آهن • یاری مکمل به پاسخ

کم از پیشگیری های استراتژیآهن فقر خونی

غذایی • رژیم بهبود: دریافتی آهن کیفیت و کمیت

فیتات حذف های روشغذا با لبنیات و چای مصرف عدمویتامین حاوی مواد با Cمصرف

غذاشیر در مادر شیر مصرف

خواران

آهن • با غذاها سازی غنی

آهن • یاری مکملباردار زنان و خواران شیر برای

شود می تجویزباروری سنین در زنان تمام

باشند هدف گروهروزانه و هفتگی نوع دو

عفونت • کنترل

یاری آهن علمی کمیته توصیهکشور

مدت مقدارتا 2mg/kg 2حداقل LBW نوزادان

ماهگی 24

تا 2mg/kg 6 ماهه 24تا 6کودکان ماهگی 24

بار mg 30 سال 6تا 2کودکان 3یکسال در ماه

هفته دربار 60mg سال 14تا 7 ماه 3یک

سال درهفته در

مدت مقداربار 60mgنوجوانان در 4یک ماه

سالهفته در

باروری سنین در بار 60mg زنان ماه 4یکسال در

هفته در

باردار ماه + 60mgروزانه زنان پایان 4ازتا 3بارداری

از 400 پس ماه فوالت میکروگرمزایمان

سازی غنی مزایای

می • جمعیتی های بخش تمام بهرسد

ندارد • افراد همکاری به نیاز

برای • بهداشتی سیستم به نیازندارد انتقال

است • ارزان

یاری مکمل معایب

نمی • جمعیتی های بخش تمام بهرسد

دارد • افراد همکاری به نیاز

است • سازی غنی از تر گران

فوالت

کمبود • ترین شایع فوالت کمبوددنیا در ویتامینی

ذخایر 10تا %• امریکا جمعیت. دارند فوالت ناکافی

درغذا • فوالت دسترسی زیستنصف

است ویتامین مکمل

در • فوالت دسترسی زیستغذا هابیشتر

است% 25_50

DRI

RDAزنان و در ومیکر 400مردان گرم

معادل روزغذایی فوالت

1 = غذا فوالت 6.0میکروگرممیکروگرم

شده غنی غذاهای از اسیدفولیکفوالت مکمل یا

غذا با شده مصرف

منابع

سبزیجات • و قارچ جگر، غنی منابعشکل برگی سبز

زمینی، • سیب گوشت، خوب منابع ، کامل گندم نان

حبوبات

یا 90-50%• پختن ذخیره، در ویتامیندر فرایند

رود می بین از باال حرارتهای

کمبود

سنتز • در RNA,DNAاختاللمگالوبالستیک خونی کم

پوستی • جراحات

رشد • کاهش

پلی • ، افسردگی عمومی، ضعفیتنروپا

هموسی • خونستئین افزایش

•NTD

کمبود عللناکافی • مصرف

پخت های روش فقر، و قحطینامناسب، غذایی عادات غذا،بیماران سالمندی، الکلیسم،

روانیناکافی • جذبنیاز • افزایشو ) • الکل یافته تغییر متابولیسم

داروها(•) طوالنی ) اسهال دفع افزایش

B12) کباالمین )

•: امریکا درباالی 10-15%• کمبود 60افراد سال

B12. دارند

باالی • افراد در کشنده خونی 50کمافزایش با و است بیشتر سال

. شود می زیاد سن

باالی 2%• خونی 60افراد کم سال. دارند کشنده

Framighamمطالعه

که% 12شیوع سالمندانی در. کنند می زندگی خانواده در

: دیگر مطالعاتمراکز% 30-40شیوع در

بیمار سالمندان یا سالمندان

DRI

•RDA

زنان و در 2.4مردان میکروگرمروز

منابعباکتریها • توسط سنتز

سنتز • های ویتامین جذب عدمکولون در شده

بعضی غ• و جگر ترین نیدریایی سبزیجات

مرغ، • تخم شیر، گوشت، سپسپنیر ، ماهی

صورت ذغ• در فقط گیاهی اهایسنتزباکتری یا حاوی اآلودگی یی

12B هستند

کمبود

در • ) تقاختالل مغز سلولی سیممخاط و استخوان

روده(مگالوبالستیک لذا خونی کم

عصبی • اختالالتو محیطی اعصاب شدن دمیلینه

مرکزی

کمبود علل

ناکافی ترشح و کم سبب IFتولیدکشنده خونی

) پرنیشیوز)

اختالل • سالمندی، ارثی، کمبودسوء ااتو گاسترکتومی، یمون،

شیر کودکان ایلئکتومی، جذب،گیاهخوار خوارزنان عفونت مادر ،

پیلوری هلیکوباکتر