Ανάπτυξη και ΠεριβάλλονΑνάπτυξη και Περιβάλλον

Π. ΚάπρουΚαθηγητή ΕΜΠ και Προέδρου ΡΑΕ

3.11.2001 2

Παραδοσιακά «Δόγματα»Παραδοσιακά «Δόγματα»

• Το περιβάλλον είναι «εξωτερικό» αγαθό• Έντονος ανταγωνισμός στην αγορά είναι

ασυμβίβαστος με φιλικότερο περιβάλλον• Μεγαλύτερη προστασία του

περιβάλλοντος, αυξάνει το κόστος, υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα και έτσι μειώνει την αναπτυξιακή δυναμική

• Άρα πρέπει κανείς να διαλέξει ;– Χαμηλό κόστος ή φιλικότητα προς το Χαμηλό κόστος ή φιλικότητα προς το

περιβάλλον;περιβάλλον;– Μεγαλύτερη ανάπτυξη ή Προστασία του Μεγαλύτερη ανάπτυξη ή Προστασία του

Περιβάλλοντος;Περιβάλλοντος;

3.11.2001 3

Το περιβάλλον είναι αγαθό ή Το περιβάλλον είναι αγαθό ή χαρακτηρίζει την ποιότητα χαρακτηρίζει την ποιότητα αγαθώναγαθών • Υπάρχει «προθυμία

πληρωμής» για φιλικότητα στο περιβάλλον

• Π.χ. – Πράσινος ηλεκτρισμόςΠράσινος ηλεκτρισμός– Επιγραφές στα λευκά Επιγραφές στα λευκά

ηλεκτρικά είδηηλεκτρικά είδη– Διαφήσιμη Διαφήσιμη

περιβαλλοντικών περιβαλλοντικών επιδόσεων προϊόντωνεπιδόσεων προϊόντων

Customer Satisfaction

Quality Value

Service

3.11.2001 4

Ανταγωνισμός και ΠεριβάλλονΑνταγωνισμός και Περιβάλλον

ΠροδιαγραφήΠροδιαγραφήΠροϊόντωνΠροϊόντων

Ζήτηση

Ζήτηση

Πρ

οσ

φο

ρά

Πρ

οσ

φο

ρά

ΤιμέςΤιμές

(1)

ΡύθμισηΑγοράς

π.χ.-non fossil fuel obligation

-Green certificates-Emission trading

(2)

ΕνθάρρυνσηΕπενδύσεων

και Τεχνολογικής

Προόδου:Αποδόσεις κλίμακας

(3)

3.11.2001 5

Η Ενδογενής Ανάπτυξη μπορεί να Η Ενδογενής Ανάπτυξη μπορεί να είναι και Βιώσιμη Ανάπτυξηείναι και Βιώσιμη Ανάπτυξη• Ενδογενής Ανάπτυξη:

– Οικονομική Μεγέθυνση μέσω ενσωμάτωσης Οικονομική Μεγέθυνση μέσω ενσωμάτωσης Επιταχυνόμενης Τεχνολογικής ΠροόδουΕπιταχυνόμενης Τεχνολογικής Προόδου

• Βιώσιμη Ανάπτυξη:– Οικονομική Μεγέθυνση με αναστρέψιμες Οικονομική Μεγέθυνση με αναστρέψιμες

συνέπειες για το Περιβάλλον ώστε να μην συνέπειες για το Περιβάλλον ώστε να μην ακυρωθεί η ανάπτυξη μακροχρόνιαακυρωθεί η ανάπτυξη μακροχρόνια

• Η ενδογενής ανάπτυξη δεν είναι απαραίτητα και βιώσιμη ανάπτυξη και αντίστροφα:– Η κατάλληλη οικονομική-τεχνολογική πολιτική Η κατάλληλη οικονομική-τεχνολογική πολιτική

και ρύθμιση των αγορών μπορεί μόνο να και ρύθμιση των αγορών μπορεί μόνο να εξασφαλίσει και τα δύο !εξασφαλίσει και τα δύο !

3.11.2001 6

Περιβάλλον: μοχλός για ενδογενή Περιβάλλον: μοχλός για ενδογενή και βιώσιμη ανάπτυξηκαι βιώσιμη ανάπτυξη• Ο περιβαλλοντικός περιορισμός:

– Επιταχύνει την αντικατάσταση του Επιταχύνει την αντικατάσταση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και επιταχύνει τις κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και επιταχύνει τις επενδύσειςεπενδύσεις

– Επιταχύνεται η καινοτομία και η τεχνολογική Επιταχύνεται η καινοτομία και η τεχνολογική πρόοδος (πρόοδος (learning by doing)learning by doing)

– Με κατάλληλο μέγεθος εσωτερικής αγοράς οι Με κατάλληλο μέγεθος εσωτερικής αγοράς οι αποδόσεις κλίμακας στους τεχνολογικούς αποδόσεις κλίμακας στους τεχνολογικούς κλάδους διαχέεται σε όλη την οικονομίακλάδους διαχέεται σε όλη την οικονομία

– Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα λόγω της Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα λόγω της επιτάχυνσης της τεχνολογικής προόδου επιτάχυνσης της τεχνολογικής προόδου βελτιώνουν τους όρους εξωτερικού εμπορίουβελτιώνουν τους όρους εξωτερικού εμπορίου

• Άρα: ανάπτυξη ενδογενής και βιώσιμη

3.11.2001 7

Φαινόμενο Θερμοκηπίου: Φαινόμενο Θερμοκηπίου: Καθολική επίδραση στο Καθολική επίδραση στο περιβάλλονπεριβάλλον• Μειώνοντας την εκπομπή ρύπων

θερμοκηπίου βελτιώνονται όλα σχεδόν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που εξαρτώνται από τον τομέα της ενέργειας

• Το θέμα διαπερνά όλους τους κλάδους της οικονομίας και όλες της χώρες και δεν έχει τοπικό χαρακτήρα

• Αφορά σε επιτάχυνση της αντικατάστασης του εξοπλισμού σε όλους τους κλάδους με τρόπο που η τεχνολογία του εξοπλισμού θα προοδεύει με επιταχυνόμενο ρυθμό.

3.11.2001 8

Ευρωπαϊκή ΠολιτικήΕυρωπαϊκή Πολιτική

• Ευρεία ενιαία εσωτερική αγορά για τις μέγιστες αποδόσεις κλίμακας

• Αυστηρές τεχνολογικές προδιαγραφές έστω και μονομερώς – επίτευξη συγκριτικού πλεονεκτήματος στην Ευρωπαϊκή βιομηχανία εξοπλισμών

• Επικύρωση του πρωτοκόλλου Κυότο έστω και μονομερώς με σκοπό την ενδογενή ανάπτυξη.

• Θέσπιση μέτρων συμβατών με το μηχανισμό της αγοράς– Εμπόριο αδειών ρύπωνΕμπόριο αδειών ρύπων– Πράσινα πιστοποιητικάΠράσινα πιστοποιητικά– Αναπροσαρμογή της Αναπροσαρμογή της

φορολογίας στα καύσιμαφορολογίας στα καύσιμα

• Μέτρα επιτάχυνσης της καινοτομίας– Προγράμματα Προγράμματα R&DR&D– Ρυθμιζόμενα τιμολόγια Ρυθμιζόμενα τιμολόγια

που δίνουν κίνητρα στις που δίνουν κίνητρα στις επενδύσειςεπενδύσεις

– Κανόνας Κανόνας «αμοιβαιότητας» για την «αμοιβαιότητας» για την αποφυγή αθέμιτου αποφυγή αθέμιτου ανταγωνισμούανταγωνισμού

3.11.2001 9

Τεχνολογίες Ανάπτυξης-Τεχνολογίες Ανάπτυξης-ΠεριβάλλοντοςΠεριβάλλοντος• Τεχνολογίες Συνδυασμένου κύκλου με φυσικό

αέριο– Κύρια λύση μεσοπρόθεσμα, εξασφαλίζοντας Κύρια λύση μεσοπρόθεσμα, εξασφαλίζοντας

ανταγωνισμό, τυποποίηση, φιλικότητα σε κάθε ανταγωνισμό, τυποποίηση, φιλικότητα σε κάθε περιβαλλοντικό πρόβλημα, κλπ.περιβαλλοντικό πρόβλημα, κλπ.

• Διάσπαρτη παραγωγή ενέργειας– ΑΠΕ, μικροτουρμπίνες, κυψέλες καυσίμου, ...ΑΠΕ, μικροτουρμπίνες, κυψέλες καυσίμου, ...– Ορθολογικοποίηση προσφοράς και ζήτησης με Ορθολογικοποίηση προσφοράς και ζήτησης με

μεγίστη ανάτπυξη του ανταγωνισμού στην αγοράμεγίστη ανάτπυξη του ανταγωνισμού στην αγορά

• Νέες τεχνολογίες για το αυτοκίνητο, κυψέλες καυσίμου– Ευκαιρία επιβίωσης και ανάπτυξης της Ευκαιρία επιβίωσης και ανάπτυξης της

αυτοκινητοβιομηχανίαςαυτοκινητοβιομηχανίας

Όχι δίλημμα ανάπτυξη ή Όχι δίλημμα ανάπτυξη ή περιβάλλονπεριβάλλον

αλλά αλλά είναι δυνατή ενδογενής και είναι δυνατή ενδογενής και

βιώσιμη ανάπτυξηβιώσιμη ανάπτυξη

Αυτή είναι και η πολιτική ΡΑΕ και ΥΠΑΝ

ΡΑΕ : www.rae.gr