@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ფერი, ქიმია, ჩვენ

www.tpdc.ge

ელიზბარ ელიზბარაშვილი

პროფესორი, ქიმიის მეცნიერებათა დოქტორი

elizbarashvili@gtu.ge

577 64 01 71

ფერი სამყაროს ერთ-ერთი საოცრებაა

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ბუნებამ ამ ყვავილთან ერთად პიგმენტებიც

. შექმნა, აი ეს არის ბუნების

– სილამაზის ერთ ერთი...საიდუმლო

ფერი სამყაროს ერთ-ერთი საოცრებაა

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ერთი შეხედვით ლამაზი ყვავილის... სურათია

, სინამდვილეში ეს პიგმენტების ლამაზად

შეხმატკბილების. სურათია

ფერი სამყაროს ერთ-ერთი საოცრებაა

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

აქ ერთი სახეობის, ყვავილია პიგმენტების

... რაოდენობა კი .ბევრად მეტი

რამდენი ფერი არსებობს?

• პასუხი: რამდენი ფერის გარჩევაც შეუძლია თვალს!

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ფერის აღქმის პროცესში მონაწილეობენ , განათების წყარო დაკვირვების

, ობიექტი თვალი და ცენტრალური ნერვული ( )სისტემა ტვინი

ვარდისფერით აღნიშნული უბანი განაგებს ფერის აღთქმას

რამდენად სწორად ვხედავთ ფერებს?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

კვადრატი A და B ერთიდაიგივე. ფერისაა თუმცა შუქჩრდილების

გავლენით ისინი განსხვავებულად.გვეჩვენებიან

. . მიზეზი არის ე წ ადელსონის .ჩრდილების ილუზია

რამდენი ფერის გარჩევა შეუძლია თვალს?

ისააკ ნიუტონიწითელი, ნარინჯისფერი, ყვითელი, მწვანე, , ცისფერი

ლურჯი, იისფერი. (1790)თომას იუნგი

, , ( )წითელი ლურჯი ყვითელი ძირითადი ფერები

(1878)ედვარდ ჰერინგი, , , ( წითელი მწვანე ყვითელი ლურჯი უნიკალური) + ფერები თეთრი ან შავი ფერი

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

როგორ მიიღება სპექტრი?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

.1 ნახ სინათლის დაშლა შემადგენელ ფერებად

პრიზმისსაშუალებით

რამდენი ფერის შედის სპექტრში?

წნყმცლი –- წადი ნახე ყარამანი მინდვრად ცოცხალ ლომთან იბრძვის.წისქვილი ნელა ყვებოდა მეწისქვილის ცხოვრების ლამაზ ისტორიას.

ROY G BIV – Richard of York Gave Battle in Vain.

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

თომას იუნგის მოდელი

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

რამდენი ფერის ჩამოთვლა შეიძლება?

• პასუხი: რამდენიმე მილიონის!!!

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

(1000ეს სურათი მილიონ x1000) სხვადასხვა ფერის წერტილს

. მოიცავს

როგორ დავასახელო ფერები?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

დიაგრამა ფერის კოორდინატებით

გამოსახვისათვის

რატომ აქვს ზოგ ნივთიერებას ფერი?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ტალღის, სიგრძე

ნმ

სპექტრალურიფერი

დამატებითიფერი

400-435 იისფერი –მომწვანოყვითელი

435-480 ცისფერი ყვითელი

480-490 –მომწვანო ლურჯი ნარინჯისფერი

490-500 –მოლურჯო მწვანე წითელი

500-560 მწვანე მეწამული

560-580 –მოყვითალო მწვანე იისფერი

580-595 ყვითელი ლურჯი

595-605 ნარინჯისფერი –მომწვანო ლურჯი

605-730 წითელი –მოლურჯო მწვანე

730-760 მეწამული მწვანე

რა კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს ნივთიერება, რომ ჰქონდეს ფერი?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

• უპირველეს ყოვლისა, გვახსოვდეს, რომ ყველა ნივთიერება შთანთქავს ელექტრო-მაგნიტურ ტალღას (გამოსხივებას)

• თუ ნივთიერება შთანთქავს ე.წ. ხილულ უბანში (400-800 ნმ), მაშინ მას აქვს ფერი.

რა კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს ნივთიერება, რომ ჰქონდეს ფერი?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

• საღებარი ეს არის ის ნივთიერება, რომელსაც აქვს ფერი და ასევე შესწევს უნარი, სხვა ნივთიერებებსაც გადასცეს იგი. ანუ, თუ ძალიან მცირე რაოდენობის ნაერთს შეუძლია შეღებოს დიდი რაოდენობის ნივთიერება.

• უნდა გვახსოვდეს, რომ “საღებარი” და “საღებავი” სხვადასხვა მცნებებია.

საღებარი საღებავი

რას წარმოადგენს საღებარი?

• საღებარი არის ორგანული ან არაორგანული ნივთიერება

• საღებარი შეიძლება იყოს ბუნებრივი ან სინთეზური ნივთიერება

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

რატომ არის სტაფილო მოწითალო?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

– –ბეტა კაროტინი– ერთ ერთი ბუნებაში ფართოდ

გავრცელებული ბუნებრივი.სარებარი

ორგანიზმში მოხვედრისას კაროტინი მეტაბოლოზმის

შედეგად შუაზე იხლიჩება და მიიღება A-ვიტამინი

გაზაფხულზე ბუნება რატომ მწვანდება?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ფოთლების მწვანე ფერი განპირობებულია ქლოროფილის

არსებობით

ქლოროფილის მოლეკულის სხვადასხვა მოდიფიკაციები

რატომ ყვითლდებიან ფოთლები?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

( ) ქლოროფილი ჭარბად+

კაროტინოიდები

ქლოროფილი+

( ) კაროტინოიდები ჭარბად

+მხოლოდ კაროტინოიდები

, ქიმიური რეაქცია რომელიც გაზაფხულიდან შემოდგომამდე მიმდინარეობა

რატო არის ია ლურჯი?

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

– ლურჯი ფერი განპირობებულია პიგმენტის ანტოციანინების – არსებობით

პირმენტი ანტოციანინი

როგორ მიიღება სინთეზური საღებარი?

• დღეისათვის სინთეზური საღებრების მიღების მრავალი მეთოდი არსებობს

• ლაბორატორიაში სინთეზური საღებრის მიღება ნებისმიერ ქიმიკოსს შეუძლია

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

N+

N Cl-

+OH N

N

OH

უფერული უფერული

წითელი

აზოშეუღლების რეაქცია

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

–ჰაშ მჟავა

. ნახ აზოშეუღლების რეაქციის დროს აზო კომპონენტის ცვლილებით შეიძლება

მიღებული იქნას სხვადასხვა ფერისსაღებრები

აზოპარტნიორი

აზოპარტნიორი

დიაზო პარტნიორი

წარმოქმნილი საღებარი

საღებრების გამოყენება საფეიქრო მრეწველობა

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

, ადამიანი ძველი რომის ისტორიიდან

, მოყოლებული მუდმივად მიისწრაფოდა ეტარებინა

. ფერადი ტანსაცმელი ამ მისწრაფებამ დასაბამი

დაუდო როგორც , საღებრების ქიმიის ისე

ზოგადად მთელი ორგანული ქიმიის სწრაფ

.და მძლავრ განვითარებას

საღებრების გამოყენება საკანცელარიო მასალები

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

საღებრების გამოყენება კვების ტექნოლოგიაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

. . “ ”. კვების პროდუქტებში ყოველთვის გამოიყენება ე წ კვების საღებრები ასეთი საღებრები მხოლოდ სპეციალური სერტიფიკაციის შემდეგ შეიძლება

.გამოყენებულ იქნან საკვებ პროდუქტებში

სარებრების გამოყენება კოსმეტიკაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

თმის შესაღებად სპეციალური საღებრები გამოიყენება

. . “ ”ე წ ტატუ - ს დატანა ადამიანის სხეულზე ასევე სპეციალური

.საღებრებით წარმოებს

საღებრების გამოყენება მედიცინაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

წამლის ეს ბურთულები და კაპსულები მედიკამენტთან

ერთად ასევე შეიცავენ. საღებრებს ამიტომაც

გამოიყურებიან ასე “ ლამაზად და მადის

” აღმძვრელად

საღებრების გამოყენება კომპიუტერულ ტექნოლოგიაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

პირველი ფერადი ბეჭდვის . . “ შესაძლებლობა ე წ ჭავლური

” პრინტერების საშუალებით გახდა. შესაძლებელი

ეს პრინტერები კი იყენებენ საღებრებზე დამზადებულ სპეციალურ

.მელნებს

საღებრების გამოყენება კომპიუტერულ ტექნოლოგიაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ლაზერული და ჭავლური პრინტერი ძალიან განსხავებული , პრინციპით მუშაობს თუმცა

ფერადიგამოსახულების შექმნაში .ორივე საღებრებს იყენებს

საღებრების გამოყენება კომპიუტერულ ტექნოლოგიაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

საღებრების გამოყენებით უკვე არსებობს ოპტიკური

დამამახსორებელი (მოწყობილობები CR-ROM,

CD-RW, DVD, DVD-Blue) .დისკები

სულ მალე გამოჩნდება , ახალი თაობის დისკები

რომლის1 . . 1 კვ სმ ტერაბაიტი

!!!!ინფორმაცია ჩაიცერება

საღებრების გამოყენება ჰოლოგრაფიულ ტექნოლოგიაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

N

NN

+O

-

O

OH

OH

laz

eri

N N

N+

O-

OOHOH

i nf o r mac i a ar i s

საღებრების გამოყენება ელექტროტექნიკაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

ფერადი დისპლეის თითოეული“ ” წერტილი შედგება სამი

, პიქსელისაგან რომელთა ფერებია (წითელი R), (მწვანე G), (ლურჯი B).

საღებრების გამოყენება ლაზერებში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

საღებრების გამოყენება მედიცინაში

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

შეღებილი უჯრედი

საღებრები და ეკოლოგია

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

( დიდი რაოდენობით საღებრების ისევე ) როგორც სხვა ნივთიერებების მოხვედრა

. ჩამდინარე წყლებში დაუშვებელია

ამიტომ მიმართავენ საღებრების დაშლას . - სხვადასხვა მეთოდებით ერთ ერთი

ყველაზე პოპულარული მეთოდია .ოზონით ზემოქმედება

@2011, . მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი პროფ ელიზბარ ელიზბარაშვილი

მადლობთ ყურადღებისათვის