پزشکی هسته ای

ای هسته پزشکی

ظریفیان خانم سرکار گرامی استاد

هسته‌ای پزشکیهسته‌ای ) پزشکی ( Nuclear Medicine: انگلیسیبه

از پزشکی شاخه‌ای مولکولی و فیزیک ، پرتونگاری ( مثل مواد هسته‌ای خواص از که است

بیماری‌ها( رادیوایزوتوپ‌ها درمان و تشخیص برای . این به نیز هسته‌ای داروسازی می‌کند استفاده

. می‌کند کمک پزشکی پایه5 علوم از شاخهارایه توانایی که است این در هسته‌ای پزشکی ویژگیعملکردهای و فرایندها از تصویری اطالعات دادن

دیگر متابولیکی صورتیکه در دارد را بدنهمانند پزشکی برداری‌های تصویر مدالیته‌های

رایانه‌ای اطالعات ام‌آرآیو مقطع‌نگاری B عموما. می‌کنند تولید آناتومیکال و ساختاری

هسته‌ای پزشکی در رادیوایزوتوپ پرکاربردترینتکنیتیوم۹۹مممممممم- m . از و پر مدالیته‌هایاست

می‌توان هسته‌ای پزشکی در استفادهپوزیترون نشر با و مقطع‌نگاری

تک‌فوتونی رایانه‌ای ) مقطع‌نگاری : انگلیسیبه SPECT ( . به( تلفیقی حالت در برد نام : انگلیسیراhybrid . سیستم‌های( سی‌تی-نیز و پت

سی‌تی- .اسپکت مصرفند پر بسیار

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%BE

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B7%D8%B9%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D8%A2%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85-%DB%B9%DB%B9m

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85-%DB%B9%DB%B9m

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B7%D8%B9%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D8%B4%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B7%D8%B9%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DA%A9%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C

روش‌های در تصویربرداری

هسته‌ای پزشکی

استخوان تزریق: اسکندر آن تجمع پرتوزا، موادیو استخوان، مغزتشخیص و تصویربرداریاز یکی توسط آنتصویربرداری روش‌های .) ببینید) را زیر تصویربا می‌توان لذا را تومورهاماده بیشتر نسبی جذب

و رادیواکتیو کرد مشاهده. داد تمیز

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%88

مغزی اسکنمغزی از: اسکن آن عبور پرتوزا، موادی مغز تزریق خونی ، سد

) ( و ، تومورها مثل مغزی آسیب‌دیدگی‌های در آن تجمعروش‌های از یکی توسط آن تشخیص و تصویربرداری

.تصویربرداری

http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D8%AF_%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D8%B2&action=edit&redlink=1&preload=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&editintro=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3&summary=%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF+%DB%8C%DA%A9+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%86%D9%88+%D8%A7%D8%B2+%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82+%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1&nosummary=&prefix=&minor=&create=%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87+%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF

اسکن‌گالیمگالیم • ) اسکن : انگلیسیبه

Gallium scan )آزمایش نوعیهسته‌ای در .پزشکی است

یا ) • تهاجمی غیر روش این در ) از تهاجمی« »نیمه

67گالیم رادیوایزوتوپ ) گالیم) نیترات يا سیتراتالتهاب نواحی تشخیص برایكار به مزمن عفونت يادر. گاليم اسكن ميرودبا تب استئومیلیت، تشخيصو ناشناخته منشا

هوجکین استفاده لنفوممی‌شود.


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%86%D9%81%D9%88%D9%85_%D9%87%D9%88%D8%AC%DA%A9%DB%8C%D9%86

موگا اسکنموگا • ) اسکن : انگلیسیبه

MUGA scan )مخففMultiple Gated Acquisition scan ،

در پزشکی آزمایش نوعیپرتوزا مواد با آنژیوگرافی

است.• ( یا تهاجمی غیر روش این در

) از تهاجمی« »نیمهبرای رادیوایزوتوپ تکنیتیوم

( به قلبی بازدهی سنجش( cardiac output: انگلیسی

. می‌شود استفادهنام با روش این -Technitiumاز

99m ventriculography یاNuclear ventriculography نیز

. می‌شود یاد




پوزیترون نشر با مقطع‌نگاری

نگاری مقطع ) نشر) با توموگرافی

) پوزیترون : انگلیسیبه Positron Emission

Tomography )اختصار به کهPET روشی می‌شود، نامیده

علوم در که است نویندر تشخیصی

پزشکی بویژه فیزیکهسته‌ای کاربرد پزشکی

روزمره5 و تحقیقاتی. دارد فراوانی




اسکن پترا روش این که متداولی دستگاهکار به برداری تصویر جهت

اسکن می‌برد و پت دارد نامهزار چند از متشکل

ساز ) آشکار نوع از کوچکBismuth Germanium و

Leutetium Orthosilicate )که انطباقی( است بصورت

Coincidence detection( تولید 511keV گاماپرتوهای

( جفتی نابودی از pairشدهannihilation )و الکترون

بدن پوزیترون درون از را. می‌کند سازی آشکار بیمار

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B2

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%D9%87%D9%85%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88_%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86

در • بار اول اسکن پتلوییس سنت در واشنگتن ۱۹۷۵درسال دانشگاه

فلپس بتوسط . مایکل این در گشت اختراععنصر یک عمر با رادیواکتیوسیستم که نیمه کوتاه

گرفتن لحاظ ) پوزیترونبا به که می‌شود متالشیمحسوب متابولیک فعال ملکول شیمیاییاز( پس و می‌گردد تزریق بیمار بدن به می‌شود ( سیستم در مواد پخش جهت کوتاهی وقفه ) داخل به تصویرگیری جهت بیمار بدن گردش . بدین که مولکولی می‌شود منتقل اسکن دستگاهاکسی دی فلوئورو می‌شود استفاده منظور

.FDG-۱۸گلوکز ) می‌باشد( در • بیمارستانها در پت دستگاه‌های امروزه

و آشکارسازی در نیز و متحده ایاالت سرتاسرمغز ناراحتی‌های همچون زمینه‌هایی در تحقیقات

مثل اعصاب ، پارکینسون، روان‌گسیختگیو.آلزایمر دارند وسیع کاربرد آنکولوژی و ،

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%AA%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D9%86%D8%AA_%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%B3

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%84_%D9%81%D9%84%D9%BE%D8%B3_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C)


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87_%D8%B9%D9%85%D8%B1

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%AE%D8%AA%DA%AF%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B1

هسته‌ای استرس آزمونبا که هسته‌ای، استرس آزمون انجام PETدر

به را رادیواکتیو ماده‌ای پزشکان می‌گیرد،از استفاده با سپس می‌کنند، تزریق خوندر خون حرکت چگونگی گاما اشعه دوربین . آزمون این می‌کنند بررسی را قلبقابلیت حد چه تا قلب که می‌کند مشخصرا عضله به دار اکسیژن خون رسانیدن

دارد.یک می‌دهند، انجام دوبار را آزمون این اغلبحال در قلب کارکرد بررسی برای بارو فعالیت حال در دیگر بار و استراحت، . اسکن دو دادن انجام جسمی فشار تحت

PET ( تا زیادی مدت است ( ۵ممکن ساعت آزمون این اینکه از گذشته بیانجامد، بطول . زیادی B نسبتا مقادیر معرض در را بیمار

می‌دهد قرار تششع

تک‌فوتونی رایانه‌ای مقطع‌نگاری

نگاری یا برش‌نگاری توموگرافی یا مقطعفوتونی تک Single Photon: انگلیسیبه ) رایانه‌ای

Emission Computed Tomography )اصطالح به یادر اسپکت تشخیصی علوم در که است روشی ،

پزشکی هسته‌ای بویژه فیزیک کاربرد پزشکی. دارد فراوانی روزمره5 و تحقیقاتی

که می‌شود استفاده رادیوایزوتوپهایی از روش این در. می‌کنند ساطع خود از گاما ذرات

جهت را روش این که متداولی دستگاه‌های نمونه ازمی‌برد کار به برداری تصویر

انگر دوربین یا و گاما را( Anger Camera )دوربیندر نیز و بیمارستان‌ها در امروزه که برد نام می‌توان

. دارند وسیع کاربرد آنکولوژیگاما یا ۱۸۰دوربین‌های قابلیت ۳۶۰و بیمار حول درجه

. کنند تولید مقطعی تصاویر بتوانند تا دارند گردشماتریس‌های در B عموما اسپکت .۱۲۸در ۱۲۸تصاویر

پیکسل می‌شوند باز سازی




http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86_%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D9%84

در ریوی اسکن‌هایهسته‌ای پزشکی

هسته‌ای در برای پزشکی پزشکی آزمایش نوع دو B عمدتا . یکی دارد وجود ریوی معضالت اسکن تشخیص

تهویه‌ای دیگری ریوی و ریوی است اسکن. پرفیوژنی بطور آزمایش‌ها این به گاهی دارد نام

/جفتی کیو وی ) اسکن نیز( V/Q scan: انگلیسیبه . می‌شود اطالق



پرفیوژنی ریوی اسکن ( به روش این : انگلیسیدر

pulmonary ventilation scan )یک ،تنفس رادیواکتیوگاز فرد توسط

در مواد این اینکه از پس و گردیده،پخش شش‌ها داخل فضای

تصویر آن تریسرهایمی‌شود،به راجع خوبی اطالعات مواد،را شش‌هایی داخل فضاهاییا و برونشی مشکالت با که می‌دهد

عارضه‌های شش‌ها هوایی .کیسه‌های مواجه‌اند

ارزیابی برای نیز B معموال روش این ازاز قبل شش‌ها فعالیت کارکردبرده بکار نیر جراحی عمل‌های

می‌شود.



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%B1

http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3)

تهویه‌ای ریوی اسکنروش این pulmonary :انگلیسی به) در

ventilation scan) ، گاز رادیواکتیویکاز پس و گردیده، تنفس فرد توسط

داخل فضای در مواد این اینکه تصویر می‌شود، پخش شش‌ها

خوبی تریسرهای اطالعات مواد، آنرا شش‌هایی داخل فضاهای به راجعیا و برونشی مشکالت با که می‌دهد

عارضه‌های شش‌ها هوایی کیسه‌های مواجه‌اند .

ارزیابی برای نیز B معموال روش این ازاز قبل شش‌ها فعالیت کارکردبرده بکار نیر جراحی عمل‌های

.می‌شود



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%B1

http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3)

- تکنیتیوم سستامیبی اسکنام۹۹

•- تکنیتیوم سستامیبی ) ۹۹اسکن به : انگلیسیامTechnetium-99m Sestamibi scan )اختصار به گاهی که

در MIBI scanمخفف آزمایش نوعی می‌شود، شناختههسته‌ای . پزشکی در بخصوص آزمایش‌ها این است

. دارند کاربرد قلبی معایناتاز • روش این اممممممممم - رادیوایزوتوپ لیگانددر تکنیتیوم۹۹

اصطالح به یک ) MIBIبا : انگلیسیبه methoxyisobutylisonitrile. می‌شود( استفاده

قلبی نواحی • جذب سکته را فوق شده تزریق مواد ،همانند. ممممممممم ممممم-می‌کنند می‌توان سینتیگرافیتالیم۲۰۱م ،

به موسوم قلبی آزمایش در ماده این exerciseازtolerance test نواحی می‌کند کمک که نمود استفاده

. شود مشخص قلبی ماهیچه‌های به کم‌جریان خونی



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85_%DB%B9%DB%B9-%D8%A7%D9%85


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DA%A9%D8%AA%D9%87_%D9%82%D9%84%D8%A8%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%85-%DB%B2%DB%B0%DB%B1

- تالیم ۲۰۱سینتیگرافی- تالیم ) ۲۰۱سینتیگرافی : انگلیسیبه

Thallium-201 Scintigraphy )نوعی( سینتیگرافی ( در تصویربرداری روش

هسته‌ای .پزشکی است

از روش این -رادیوایزوتوپدر ۲۰۱تالیوم . یک در نخست را ماده می‌شود استفادهاز را تصاویری و کرده تزریق وریدثبت را قلب از عبور حال در تریسرتصویر،. سرد اصطالح به نقاط می‌کنندآنها در که است نواحی با متناظر

قلبی .سکته داده رخ

مممممم مممممممم-همانند م مم م ، اسکنسستامیبیتکنیتیوم۹۹امممقلبی آزمایش در ماده این از می‌توان

به exercise tolerance testموسومنواحی می‌کند کمک که نمود استفادهقلبی ماهیچه‌های به کم‌جریان خونی

. شود مشخص


http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C



http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DA%A9%D8%AA%D9%87_%D9%82%D9%84%D8%A8%DB%8C

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86_%D8%B3%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A8%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85-%DB%B9%DB%B9%D8%A7%D9%85

تیروئید اسکن• ( به تیروئید Radioactive iodine uptake: انگلیسیاسکن

test )در تصویربرداری روش هسته‌ای نوعی پزشکیاست.

از • روش این -رادیوایزوتوپدر استفاده ۱۳۱ید آن. تجمع از را تصاویری و کرده تزریق را ماده می‌شود

غده . تیروئیددر فعالیت افزایش یا کاهش می‌کنند ثبت. می‌سنجند ید از غده استفاده ظرفیت با آنگاه را غده

و • فعالیت، کوچکی، یا بزرگی می‌توان تصاویر این با. نمود ارزیابی را غده موقعیت

درمان برای رادیوایروتوپ همین از که است توجه قابل. شود می استفاده نیز تیروئیدی بیماری‌های




http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF

مولکولی تصویرسازیسازی • تصویر

) مولکولی : انگلیسیبه Molecular imaging )به

بطور که گویند روشیمستقیم غیر و مستقیمزمانی و فضایی توزیعو مولکولی فرایندهایکاربردهای برای را سلولیزیست- شیمی، زیستو تشخیصی شناسی،ثبت و بررسی را یادرمانی

می‌کند.


مصطفی: سید گردآورندنادمی

- پزشکی: ویکیپدیا منبعای هسته

پزشکی هسته ای

Documents