حقیقت و 91 / 8 / 17مجاز

سال سوم

205

چهارشنبه

جلسه 31

)مصداق( انسان ضاحک بالعرض:(4است. )

حمل

)مفهوم( انسان حیوان اولی ذاتی:(1ناطق است. )

سالبه

موجبه

شایع صناعی

است: )مفهوم( انسان مفهومعقد الوضع (2کلی است. )

عقد الوضع استمصداق

)مصداق( انسان بالذات:(3حیوان است. )

)مفهوم( انسان شجر اولی ذاتی: (5نیست )

شایع صناعی

است: )مفهوم( انسان مفهومعقد الوضع ( 6جزئی نیست )

مصداقعقد الوضع است:

: )مصداق( انسان حیوان بالعرضنیست.

)یعنی انسان مصداق بالعرض (8حیوان نیست( )

: )مصداق( انسان ضاحک بالذاتنیست

)یعنی مصداق بالذات ضاحک (7نیست( )

حقیقت و مجاز

سال سوم

206

چند نکته :

»عدم الحمل« نیست مراد از »سلب«

حکم به فساد است مراد از »عدم صحت«

نکته اول

پس:

عالمت حقیقت صحJت حمل و عدم صحت سلب

عالمت مجاز صحJت سلب و عدم صحت حمل

اصال محل بررسی نیست»صحت عدم حمل«

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

207

چند نکته :

در کلمات اصولیون :

دانسته شده»عدم صحت حمل« همان »صحت سلب«

دانسته شده»عدم صحت سلب« همان »صحت حمل«

نکته دوم (1)

نتیجه کالم اصولیون :

صحت حملیک عالمت حقیقت داریم

صحت سلب یک عالمت مجاز

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

208

چند نکته :

نکته دوم عالمت داریم!4در حالیکه : (2)

عالمت های چهارگانه

1 صحت حمل عالمت حقیقت

2 عدم صحت سلب عالمت حقیقت

3 صحت سلب عالمت مجاز

4 عدم صحت حمل عالمت مجاز

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

209

چند نکته :

منکر بر طبق احتمالی که داده اند، مرحوم میرزای رشتی

شده اند حمل اولی ذاتی

آن را مطرح کرده و از آن پاسخ داده مرحوم اصفهانی

است

نکته سوم

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

210

بررسی اقسام هشت گانه قضیه

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

211

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

کالم مرحوم آخوند

عدم صحت لفظ از یک معنی و صحت حمل بر معنی اگر به باشند، حمل اولی

عالمت آن است که لفظ در آن معنی، حقیقت است

استاتحاد مفهومی مالک در حمل اولی،

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

اشکال مرحوم خویی

کاشف اتحاد معنی موضوع و معنی محمولحمل ذاتی آنچه به عنوان لفظ واقع می شود از مقام حمل خارج است

پس در حمل انسان بر حیوان ناطق :: اتحاد معنای انسان و معنای حیوان ناطق است آنچه می فهمیم

: لفظ مورد نظر در این معنی حقیقت است یا آنچه نمی فهمیم مجاز؟

212

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

سال سوم

کالم مرحوم اصفهانی

اتحاد دو حمل بما هو حمل اگر اوJلی استمعنی در ذات و حقیقت اتحاد دو حمل بما هو حمل اگر شایع است

معنی را در وجود و مصداق

استعمال لفظ در این معنی، اعم از حقیقت و مجاز است!

صحت حمل زمانی عالمت حقیقت است که 213یقین داشته باشیم قرینه ای در کار نیست

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

(1ما می گوییم )

کالم مرحوم اصفهانی به نوعی پاسخ به اشکال مرحوم خویی است

تالش ما این است که بگوییم »معنای موضوع« معنای »لفظ محمول« است

تنها متکفJل در حالی که : صحت حمل « است.اتحاد دو معنی»

سال سوم

214

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

لفظ محمول )انسان(

لفظ موضوع )حیوان ناطق(

معنای محمول )معنای انسان(

)معنای معنای موضوع (حیوان ناطق

اتحاد

اتحاد

استعمال= فناءفناء = استعمال

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

(2ما می گوییم )

تقریر »عالمیت« توسط مرحوم اصفهانی:

اتحاد دو معنی + احراز استعمال لفظ محمول در معنای حقیقی

صحت جواب مرحوم اصفهانی اگرچه این جواب به نوعی خروج از فرضی

است که مرحوم آخوند مطرح کرده اند. احراز عدم : مرحوم آخوند »چراکه« را مورد اشاره قرار نداده بودقرینه

سال سوم

215

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31

حقیقت و مجاز

اشکال سیدنا االستاذ

حمل اولی : : حمل لفظ بر عین مفهوم قسم اول . 1

انسان بشر استف بر معرlف قسم دوم . 2 mحمل معر :

انسان حیوان ناطق استاتحاد مفهومی ندارند در نوع دوم

ف هم ماهیت هستند ولی nف و معرoگرچه معرمفهوم واحد ندارند

و حیوان ماهیت مجملهچراکه: انسان برای وضع ماهیت به قید تفصیلناطق برای همین

شده

سال سوم

216

حمل موجبه اولی ذاتی قسم اول

17 / 8 / 91چهارش

نبهجلسه

31