Хамт олон ба бүлэг

Эрчимжсэн буюу хагас эрчимжсэн аж ахуй эрхэлж байгаа малчид, фермерүүдийн хамтын ажиллагааны түвшигээрээ 3 хуваагдана. Үүнд:• Тус тусдаа ажиллагч хувь хүн/өрхүүд• Бүлэг• Хамт олон гэсэн гурван хэлбэртэй байж болно.

Сургалтын материалд заавал орох зүйл?

Сургалтын материалаар өгч байгаа мэдлэг, чадварыг хэрэгжүүлэхэд гарцаагүй бүлгээр (2-6 өрх) болон бүлэг хооронд хамтран ажиллах үйл ажиллагаа, түүнийг хэрхэн хэрэгжүүлэх арга замын зөвлөмж, ажил үүргийн хуваарь, оролцогч байгууллага, тэдгээрийн үүрэг

Энгийн жишээ: • сайн үүлдрийн бухаар хээлтүүлнэ гэхэд нэг бүлэг багадаж болох тул

бүлэг хооронд яаж хамтрах вэ• Сайн үүлдрийн үнээ худалдан авх тал дээр яаж хамтрах? ядуу гишүүд

яах вэ• Тэжээл тарих бэлтгэх, хадгалах тээврэлэх тал дээр аль түвшинлд

хамтрах вэ• Эр тугал, өвөр үхрийг бордож, борлуулах боломж• Бэлчээр ашиглалт, эрсдлийн менежмент (даатгалд бүлгээрээ

хамрагдах гм)• Маркетинг, хадгалалт, боловсруулалт, чанарын хяналт, тээвр гэх мэт

салбар дээр хэрхэн хамтран ажиллах

Сургалтын материалын бүлгийн талаарх хэсгийг боловсруулахад мэдвэл зохих ойлголт, зарчим:

Á¿ëýã – àøèã ñîíèðõîë íü íýãäìýë áóþó òóëãàðñàí áýðõøýýëèéã õàìòðàí àæèëëàõã¿éãýýð øèéäâýðëýõ áîëîìæã¿é õ¿ì¿¿ñèéí áóþó ºðõ¿¿äèéí íýãäýë þì Õºãæèë – õóâü õ¿í áóþó á¿ëãèéí àøèã ñîíèðõëûã õýðýãæ¿¿ëýõ áóþó òàâüñàí çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä ãàðч áàéãàà ýåðýã ººðчëºëò þì. Õºãæèë íü:• ìýäëýã, чàäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ• íýìýëò íººö òàòàõ• áàéãàà íººöèéã ¿ð àøèãòàé àøèãëàõ ãýñýí ãîë ãóðâàí çàìààð

õýðýãæèíý. Òîãòâîðòîé õºãæèë – õîéч ¿åèéíõíèéõýý àøèã ñîíèðõîëûã õîõèðîîõã¿éãýýð ºíºº ¿åèéíõíèé õýðýãöýýã õàíãàõàä ÷èãëýäýã. Òîãòâîðòîé õºãæèë íü äîîðõ ãóðâàí çîðèëãûã ºìíºº òàâüäàã. ¯¿íä: •Эдийн засгийн зорилт: газрын бүтээмжийг дээшлүүлж, малчдын орлогыг тогтвортой өсгөх, савалгааг багасгах •Нийгмийн буюу нөөц, орлогыг тэгш хууварилах нөхцлийг бүрдүүлэх /чинээлэг малчид 2-3 өвөлжөөтэй, ядуу малчид өөрийн өвөлжөөгүй байх/ •Байгаль орчны тэнцвэрийг хангах, хойч үедээ өвлүүлж үлдээх

Бүлгийн хөгжил гэж юу вэ• Бүлгийн хөгжил гэдэг нь ямар нэг тодорхой асуудлыг шийдэх гэсэн

нэг удаагийн үйлдэл буюу үйлдлүүдийн цуглуулга биш харин тасралтгүй үргэлжлэх үйл явц юм. Энэ нь хүмүүсийг одоогийн болон ирээдүйн үйл явцыг зөв танин мэдэж түүнийг өөрсдийн эрх ашгийн үүднээс удирдан жолоодоход сургах үйл явц юм.

• Өөрөөр хэлбэл бүлгийн хөгжил гэдэг нь тулгамдсан асуудлаа хамтран судлаж, зөв шийдлийг олж хэрэгжүүлэх арга замд хүмүүсийг сургах үйл явц юм. Үүнд байнгын хамтын ажиллагаа, оролцоо шаардагдахын зэрэгцээ төлөөлөл, зөрчил, буулт хийлтийг бүлгийн нийтлэг эрх ашгийн төлөө зөв удирдан чиглүүлэх хэрэгтэй болдог. Түүнчлэн ашиг сонирхлын олон янз байдлыг хүлээн зөвшөөрч, асуудалд цогцолбороор хандахыг шаарддаг байна.

• Á¿ëãèéí õºãæèë íü çºâõºí òóõàéí á¿ëãèéí ãèø¿¿äèéí ýðõ àøèãò íèéöýýä çîãñîõã¿é òóõàéí á¿ñ íóòãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèíé õºãæëèéí ãîë õºäºëãºã÷ õ¿÷ ò¿¿íèé îðøèí òîãòíîõ ¿íäýñ áîëäîã.

Бүлгийн хөгжлийн бүдүүвч

Бүлгийн хөгжил гэж юу вэ

Á¿ëãèéí õºãæèë ãýäýã íü á¿ëãèéí íèéò ãèø¿¿ä îðîëöîí õàìòûí øèéäâýð ãàðãàæ, ò¿¿íèéãýý õýðýãæ¿¿ëýõ çàìààð á¿ëãèéí íèéò ãèø¿¿äèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí ñàéí ñàéõíûã äýýøë¿¿ëýõ ¿éë ÿâö þì. • Ýíýõ¿¿ ¿éë ÿâö íü äîîðõ çàðчèì äýýð ñóóðèëíà. ¯¿íä:• ªºðèéíõºº àìüäðàëä íºëºº ¿ç¿¿ëýõ àëèâàà øèéäâýð ãàðàõàä

õ¿í á¿ð îðîëöîõ ýðõòýé • Îðîëöîîíû àðäчèëàë áîë á¿ëãèéí ¿éë àæèëëàãààã

õýðýãæ¿¿ëýõ ñîíãîäîã àðãà • Хүмүүс өөрийн амьдралын хүссэн орчноо бусдын эрх ашгийг

хохироохгүйгээр байгуулах эрхтэй • Хүмүүс гаднаас тулган хүлээлгэсэн орчныг хүлээж авахгүй байх

эрхтэй • Бүлгийн дотор гишүүдийн хоорондын харилцааг эрчимжүүлэх нь

хүний хөгжлийг түргэтгэх боломжийг нэмэгдүүлнэ. Өөрөөх хэлбэл бүлгийн хөгжил нь гишүүдийн хоорондын харилцааны эрчмээс хамаарна.

Òîãòâîðòîé õºãæèë á¿õèé á¿ëãèéí àìüäðàõ îðчèí íü:

• Аþóëã¿é• Цýöýãëýí õºãæñºí• Нèéò ãèø¿¿äèéíõýý îðîëöîîí äýýð òóëãóóðëàí ¿éë

àæèëëàãààãà òºëºâëºæ õýðýãæ¿¿ëäýã• Гèø¿¿ääýý àæèë ýðõëýõ, ¿éë÷èëãýý àâàõ áîëîí àìüäðàëûí

õýâ ìàÿãàà ººðñ人 ñîíãîõ áîëîìæîîð íü õàíãàæ ÷àääàã áàéíà.

Áүëãèéí õºãæëèéí çºâëºõ /ñóðãàã÷/-èéí ãîë ¿¿ðýã áîë òóõàéí á¿ëýã ºìíºº òóëãàð÷ áàéãàà çîðèëòîî íàðèéí òîäîðõîéëæ, õðýãæ¿¿ëýõýä íü òóñëàõ ÿâäàë þì. Èíãýõäýý äîîðõ ¿éë àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëíý. ¯¿íä:• Òóõàéí á¿ëãèéí õóâüä òóëãàðààä áàéãàà áýðõøýýë,

áîëîìæèéã èëð¿¿ëýõ• Òàâèõ çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëæ, ýðýìáëýõ• Çîðèлòîä õ¿ðýõ áîîìæèò õóâèëáàðóóäûí òàëààð ìýäýýëýë

öóãóóëàæ, ä¿í øèíæèëãýý õèéõ• Îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã ñîíãîõ • Ñîíãîñîí õóâèëáàðûã õýðýãæ¿¿ëýõ

Бусад ойлголтууд

Òàíèí ìýäýõ¿éí îéëãîëòóóä• Ñýòãýëãýý /çàí ¿éëäýë/-íèé ººð÷ëºëò• Àñóóäëûã øèéäâðýëýõ Ñîöèîëîãèéí îéëãîëòóóä • Íèéãìèéí ñèñòåì Social system • Øèéäâýð ãàðãàõ Decision Making• Íèéãìèéí õÿíàëò Social Control • Íèéìãèéí ººð÷ëºëò Social ChangeÝäèéí çàñãèéí îéлãîëòóóä • Marginal Analysis • Аëäàãäñàí áîëîìæèéí ºðòºã Opportunity Cost • Хувийн, бүлгийн, нийгмийн бүтээгдхүүн• Õýìæýýíèé ýäèéí çàñàã Economies of Size• Îðëîãî-çàðëàãûí øèíæèëãýý Benefit-Cost Analysis• ÕÝÐÝÃÆÈÕ ÁÎËÎÌÆÈÉÍ ÎÉËÃÎËÒÓÓÄ FEASIBILITY CONCEPTS• Õýðýãæèõ áîëîìæ Feasibility• ªÌ×ÈÉÍ ÝÐÕÈÉÍ ÎÉËÃÎËÒÓÓÄ PROPERTY RIGHTS CONCEPTS• ªì÷èéí ýðõ Property Rights