ايمني در برق

ايمني ايمني جايگاه جايگاهو و

حوادث از حوادث پيشگيري از پيشگيري

ايمني در برقايمني در برق

حوادث از ناشي انساني حوادث زيانهاي از ناشي انساني زيانهاي

فرد) به فرد) مربوط به مربوطديده(ديده( حادثهحادثه

حوادث از ناشي اقتصادي حوادث زيانهاي از ناشي اقتصادي زيانهاي

) كارفرما) به (مربوط كارفرما) به مربوط

حوادث از ناشي اجتماعي حوادث زيانهاي از ناشي اجتماعي زيانهاي

) جامعه) به (مربوط جامعه) به مربوط

حوادث از ناشي حوادث زيانهاي از ناشي زيانهاي

رنج و رنج درد و درد روحي روحي فشارهاي فشارهاي درآمد درآمد كاهش كاهش اضافي اضافي مخارج مخارج كارها از بعضي انجام توانايي دادن دست كارها از از بعضي انجام توانايي دادن دست از ( و دوستان خانواده، متعلقان به بيشتر ) وابستگي و دوستان خانواده، متعلقان به بيشتر وابستگي

همكاران(همكاران( فعاليتهاي از بعضي انجام توانايي دادن دست فعاليتهاي از از بعضي انجام توانايي دادن دست از

اجتماعي و اجتماعي ورزشي و ورزشي زندگي دادن دست از يا شدن معلول زندگي احتمال دادن دست از يا شدن معلول احتمال

از ناشي انساني زيانهاي ـ از الف ناشي انساني زيانهاي ـ الفحوادثحوادث

تجربه با و ماهر كارگر دادن دست تجربه از با و ماهر كارگر دادن دست از توليد توليد كاهش كاهش مصدوم فرد كاركرد عدم اثر بر درآمد مصدوم كاهش فرد كاركرد عدم اثر بر درآمد كاهش جايگزين يا مصدوم كارگر مجدد تربيت و آموزش جايگزين هزينه يا مصدوم كارگر مجدد تربيت و آموزش هزينه

اواو كاركنان بقيه روحيه بر حادثه تاثير از ناشي زماني كاركنان تلفات بقيه روحيه بر حادثه تاثير از ناشي زماني تلفات آسيب تجهيزات و دستگاهها تعويض تعميريا آسيب هزينه تجهيزات و دستگاهها تعويض تعميريا ديدهديده هزينه موارد از بعضي در ييمه حق موارد افزايش از بعضي در ييمه حق افزايش بدليل بيشتر نظارت براي ناظرين به حقوق بدليل پرداخت بيشتر نظارت براي ناظرين به حقوق پرداخت

حادثهحادثه كارشناسان بوسيله حادثه رسيدگي و تحقيق كارشناسان مخارج بوسيله حادثه رسيدگي و تحقيق مخارج ديده حادثه فرد درمان ديده مخارج حادثه فرد درمان مخارج

ب ـ زيانهاي اقتصادي ناشي از حادثهب ـ زيانهاي اقتصادي ناشي از حادثه

آن خدمات از استفاده و جامعه به بيشتر آن وابستگي خدمات از استفاده و جامعه به بيشتر وابستگي

وارد پزشكي و درماني خدمات بر كه مالي بار يا وارد مخارج پزشكي و درماني خدمات بر كه مالي بار يا مخارجآيدآيد ميمي

فرد احتمالي افتادگي كار از يا عضو نقص خسارت فرد پرداخت احتمالي افتادگي كار از يا عضو نقص خسارت پرداخت

) جامعه ) پيشرفت عوامل از تجربه با فرد يك رفتن دست (از جامعه ) پيشرفت عوامل از تجربه با فرد يك رفتن دست از

از ناشي اجتماعي زيانهاي ـ از ج ناشي اجتماعي زيانهاي ـ جحادثهحادثه

حادثه حادثه تعريف AccidentAccidentتعريف

ناخواسته ناخواسته اتفاق اتفاق ناخواسته انرژي شدن آزاد يا ناخواسته رهاشدن انرژي شدن آزاد يا رهاشدن

واقعه واقعه حادثه پيش اياي حادثه پيش است در است كه نشده در بيني كه نشده بينيبرنامه زنجيرهزنجيره وقايع از برنامه اي وقايع از عمل اي اثر بر شده عمل ريزي اثر بر شده ريزي

مي رخ ايمن نا وضع يا ايمن مي نا رخ ايمن نا وضع يا ايمن ممكن نا و ممكن دهد و دهد. شود نيز خسارت بر منجر .است شود نيز خسارت بر منجر است


ايمني ايمني تعريف Safety DifinationSafety Difinationتعريف

مخاطره شرايط از مخاطره رهايي شرايط از آميزآميز رهايي خطرات از فرار خطرات ميزان از فرار ميزان

خطر با انسان تماس رساندن حداقل خطر به با انسان تماس رساندن حداقل به و اصول رعايت و امنيت و امن معناي به و ايمني اصول رعايت و امنيت و امن معناي به ايمني

شرايط از رهايي بمنظور شرايط مقررات از رهايي بمنظور مقرراتو مخاطرهمخاطره انساني نيروي حفظ جهت و آميز انساني نيروي حفظ جهت آميز

تاسيساتتاسيسات



اوليه الف : مخاطرات

الكتريكي سوختگيشوك انفجار و آتش سوزي

حرارتي يا ژول سوختگي

الكتريكي قوس از ناشي سوختگي

جرقه از ناشي

ساكن الكتريسته از ناشي

ثانويه ب : مخاطرات( غيرارادي واكنشهاي )

اشياء با برخورد اشياء و كار ابزار انداختن ارتفاع از سقوط

خطرات برقخطرات برق

الكتريكي الكتريكي شوك شوكبدن صبي سيستم اتفاقي و ناگهاني تحريك بدن يك صبي سيستم اتفاقي و ناگهاني تحريك يك

. است الكتريكي جريان عبور .براثر است الكتريكي جريان عبور براثر

الكتريكي شوك از ناشي الكتريكي عوارض شوك از ناشي عوارض ماهيچه ماهيچه انقباض هاها انقباضخفگيخفگي قلب قلب فيبريالسيون فيبريالسيونسوختگيسوختگي

يا ) نول و فاز برقدار مدار سيم يا هادي دو هر با يا ) تماس نول و فاز برقدار مدار سيم يا هادي دو هر با تماس) فاز و (فاز فاز و فاز

زمين و برقدار مدار فاز سيم با زمين تماس و برقدار مدار فاز سيم با تماس فازها بار تعادل عدم شرايط در زمين و نول سيم با فازها تماس بار تعادل عدم شرايط در زمين و نول سيم با تماس بدنه اتصالي داراي كه هايي دستگاه فلزي بدنه با بدنه تماس اتصالي داراي كه هايي دستگاه فلزي بدنه با تماس

) تماسي) ولتاژ (باشند تماسي) ولتاژ باشند ذخيره الكتريكي بار ذخيره تخليه الكتريكي بار را تخليه انرژي كه هايي دستگاه از را شده انرژي كه هايي دستگاه از شده

مي مي ذخيره خازن ذخيره مانند خازن كنند مانند فشار كنند كابلهاي ، سركابلها ، فشار ها كابلهاي ، سركابلها ، هابلند بلند قوي قوي

يا زمين با فاز اتصالي شرايط در پا دو بين پتانسيل يا ايجاد زمين با فاز اتصالي شرايط در پا دو بين پتانسيل ايجادزمين به برق و رعد جريان زمين تخليه به برق و رعد جريان تخليه

راه هاي ايجاد برقگرفتگي(شوك راه هاي ايجاد برقگرفتگي(شوك الكتريكي)الكتريكي)

برقگرفتگي بر مؤثر برقگرفتگي عوامل بر مؤثر عوامل

ولتاژولتاژ جريان جريان شدت شدت انسان بدن انسان مقاومت بدن مقاومت تماس سطح و جريان عبور تماس مسير سطح و جريان عبور مسير جريان جريان نوع نوع برق جريان عبور زمان برق مدت جريان عبور زمان مدت برق برق فركانس فركانس ديگر ديگر عوامل عوامل


عادي شرايط در تماس مجاز ولتاژ عادي حداكثر شرايط در تماس مجاز ولتاژ حداكثر

برق برق براي فركانس A.CA.Cبراي فركانس با 50Hz50Hzبا

آلمان ) استاندارد آلمان )طبق استاندارد VDEVDE))====<<65 volt65 voltطبق

انگليس ) استاندارد انگليس )طبق استاندارد IECIEC))====<<50 volt50 voltطبق

هر در جانوران هر براي در جانوران فوق 22براي فوق استاندارد مي 2525استاندارد مي ولت باشد.باشد. ولت

برق برق براي D.CD.Cبراي

هر هر طبق voltvolt 120120>>====استاندارد استاندارد 22طبق

هر در جانوران هر براي در جانوران مي 6060استاندارد استاندارد 22براي مي ولت باشدباشد ولت


فیزیولوژیکی بدن اثرات محدودیت درهایناحیه

ناحیه

واکنش بدون Nبدن معموال در ی میلی 0/5تا آمپر

aخط

AC-1

فیزیولوژیکی مضر اثرات بدون Nمعموال میلی 0/5خط تا آمپر

b

AC-2

احتمال ، اندامها به خسارت انتظار هیچ بدون Nمعموالزمان مدت برای تنفس در اشکال و عضالنی انقباض

از بیش جریان از 2عبور برگشت قابل اختالل ، ثانیهجمله از قلب تپش در هدایت و گیری شکل

بدون گذرا قلبی وگرفتگی دهلیزی فیبریالسیونزمان و جریان مقدار افزایش با بطنی فیبریالسیون

تا bخط C1منحنی

AC-3

و قلبی ایست مانند پاتوفیزیولوژی خطرناک اثراتافزایش با است ممکن شدید های سوختگی و تنفسی

ناحیه اثرات بر عالوه زمان و جریان .3اندازه دهد رخ

منحنی باالیC1

AC-4

تا % بطنی فیبریالسیون احتمال 5افزایش C1-C2 AC-4.1

حدود % تا بطنی فیبریالسیون 50احتمال C2-C3 AC-4.2

از % بیش بطنی فیبریالسیون 50احتمال از بعد C3منحنی

AC-4.3

1414

الكتريكي جريان الكتريكي شدت جريان شدت

برق برق براي فركانس A.CA.Cبراي فركانس با 50Hz50Hzباالكتريكي جريان شدت احساس الكتريكي آستانه جريان شدت احساس ميلي ميلي 11آستانه

آمپرآمپرخطر بدون جريان خطر شدت بدون جريان آمپرآمپر ميلي ميلي 1010تا تا 88 شدت

خطرناك جريان خطرناك شدت جريان آمپرآمپر ميلي ميلي 2525 شدت

برق برق براي D.CD.Cبراي

خطرناك جريان خطرناك شدت جريان آمپرآمپر ميلي ميلي 5050شدت


انسان بدن انسان مقاومت بدن مقاومتاهم اهم قانون V=RIV=RIقانون

( كروان )نظريه كروان ((KervanKervanنظريه

kk

R V = C (k << 1)R V = C (k << 1)

صورتيكه CCمقدارمقدار صورتيكه در ، R=2000R=2000 در ، اهم و و V=250vV=250vاهمk=0.83k=0.83


جريان جريان نوع نوع

جريان مقابل در بدن جريان پوست مقابل در بدن مقاومت مقاومت D.CD.Cپوستجريان به نسبت جريان بيشتري به نسبت .A.CA.Cبيشتري .دارد دارد

جريان در مرگ جريان علت در مرگ برق A.CA.C علت برق فركانس فركانس جريان در مرگ جريان علت در مرگ خون D.CD.C علت خون تجزيه تجزيه

ومسموميت ومسموميت


برق جريان عبور برق مسير جريان عبور مسير

خطرناكترينخطرناكترين

جريان عبور جريان مسير عبور مسير

مغزمغزو و ششهاششها، ، قلبقلباز از

باشد.باشد. ميمي

بيشتر برقگرفتگي شدت باشد بيشتر تماس سطح بيشتر هرچه برقگرفتگي شدت باشد بيشتر تماس سطح هرچهاست.است.



بدن از جريان عبور زمان بدن مدت از جريان عبور زمان مدت

100100 مدت ميليميلي در مدت آمپر در فيبرپالسيون 33آمپر باعث فيبرپالسيون ثانيه باعث ثانيهمي ضربان قطع و مي قلب ضربان قطع و شود.شود. قلب

2525 مدت ميلي ميلي در مدت آمپر در مي 55آمپر مرگ باعث مي ثانيه مرگ باعث شودشود ثانيه

II==

116116

√√tt

T = 1s , I=116 mAT = 1s , I=116 mA

T = 4s , I = 58 maT = 4s , I = 58 ma

T = 9s , I = 38.6 mAT = 9s , I = 38.6 mA

برقگرفتگي در فركانس برقگرفتگي اثر در فركانس اثر

هاي هاي فركانس باعث 6060و و 5050فركانس باعث هرتز هرتزعصب انتهاي در تحريك عصب حداكثر انتهاي در تحريك حداكثر

شوند.شوند. ميمي

فركانس در فركانس جريان در بيشتراز جريان بيشتراز هاي 110KH0KHهايمي بدن مي ازسطح بدن برق ازسطح و برق گذرد و گرفتگي گرفتگي گذرد

نمي نمي رخ دهددهد رخ


ديگر ديگر عوامل عوامل

افراد افراد سن ، ، تشنگيتشنگي، ، خستگيخستگي، ، سنو ، ، بيماريبيماري، ، گرسنگيگرسنگي رواني و مشكالت رواني مشكالت

شرايط شرايط ، ، رطوبترطوبت، ، حرارتحرارت درجهدرجه، ، روحيروحيمحيطي و محيطي جوي و ضعف ......و و جوي يا شدت ضعف در يا شدت در

. مؤثرند .برقگرفتگي مؤثرند برقگرفتگي


سوختگيسوختگي

حوادث بعدي اثرات مهمترين حوادث سوختگي بعدي اثرات مهمترين سوختگي . است . الكتريكي است الكتريكي

ولتاژ از ناشي ولتاژ سوختگي از ناشي فشارضعيف سوختگي وو فشارضعيف . متوسطمتوسط است عميق و جدي بسيار . متناوب است عميق و جدي بسيار متناوب

فشار ولتاژهاي از ناشي الكتريكي فشار شوك ولتاژهاي از ناشي الكتريكي شوكشدت بودن پايين بدليل است ممكن شدت قوي بودن پايين بدليل است ممكن قويسوختگي ولي نباشد شديد خيلي سوختگي جريان ولي نباشد شديد خيلي جريان

ولتاژ بدليل آن از ولتاژ ناشي بدليل آن از فشارقوي ناشي ممكن ممكن فشارقوي و بپوشاند را بدن از زيادي وسعت و است بپوشاند را بدن از زيادي وسعت است

باشد . جدي باشد .بسيار جدي بسيار

بار اضافه از ناشي الكتريكي تجهيزات و كابلها حرارت بار اضافه اضافه از ناشي الكتريكي تجهيزات و كابلها حرارت اضافهها ها هاديهادي

((Over loadOver load)) الكتريكي مدار اتصاالت بودن شل از ناشي الكتريكي حرارت مدار اتصاالت بودن شل از ناشي حرارت

((Loose connectionLoose connection)) ضعيف و مناسب نا ايزوالسيون از ناشي ضعيف جريانهاي و مناسب نا ايزوالسيون از ناشي جريانهاي

((Earth leakageEarth leakage)) اضافه از ناشي اضافه حرارت از ناشي كوتاه حرارت اتصال از حاصل كوتاه جريان اتصال از حاصل جريان

((short circuitshort circuit)) الكتريكي تجهيزات نزديكي در اشتعال قابل مواد حرارت الكتريكي اضافه تجهيزات نزديكي در اشتعال قابل مواد حرارت اضافه

((Over heatOver heat)) وسائل جرقه يا قوس بوسيله اشتعال قابل مواد شدن وسائل روشن جرقه يا قوس بوسيله اشتعال قابل مواد شدن روشن

الكتريكيالكتريكي))Spark / FlashSpark / Flash((

آتش ايجاد آتش داليل ايجاد سوزي سوزي داليلالكتريكيالكتريكي

دو بين الكتريكي پتانسيل اختالف وقتياز برق جريان بطوريكه ايجاد بدن از نقطه

ديگري نقطه از و وارد بدن از نقطه يكمي رخ برقگرفتگي شود، دهد. خارج

بندد به را الكتريكي مدار انسان بدن بندد وقتي به را الكتريكي مدار انسان بدن وقتي. كند كامل .يا كند كامل يا

زمين به بدن از الكتريكي جريان زمين وقتي به بدن از الكتريكي جريان وقتي. شود .تخليه شود تخليه

تعريف برق گرفتگي :تعريف برق گرفتگي :

تماسي تماسي ولتاژ ولتاژ

( ( Touch VoltageTouch Voltage))

با انسان تماس اثر بر كه است با ولتاژي انسان تماس اثر بر كه است ولتاژيداراي كه الكتريكي دستگاه داراي بدنه كه الكتريكي دستگاه بدنه

نسبت فرد بدن بين است بدنه نسبت اتصالي فرد بدن بين است بدنه اتصاليمي پيش زمين مي به پيش زمين آيد.آيد. به


گامي گامي ولتاژ ولتاژ

( ( step Voltagestep Voltage))

) ولتاژ ) الكتريكي پتانسيل اختالف ( وقتي ولتاژ ) الكتريكي پتانسيل اختالف وقتيمي بوجود پا دو مي بين بوجود پا دو آيد.آيد. بين


گامی : و تماسی ولتاژ گامی :خطر و تماسی ولتاژ خطر

2727

انتقالی : انتقالی :ولتاژ Transferred TransferredولتاژVoltageVoltage

انتقالی انتقالی پتانسیل سیستم پتانسیل یک پتانسیل افزایش سیستم ، یک پتانسیل افزایش ،یک وسیله به زمین به جریان انتقال از ناشی یک ارتینگ وسیله به زمین به جریان انتقال از ناشی ارتینگ

کابل،انسان،خط ) فلزی غالف مانند کابل،انسان،خط ) هادی فلزی غالف مانند ،ریل هادی ،ریل لوله لولهافزایش( بدون یا کم مناطق به شده متصل افزایش( آهن بدون یا کم مناطق به شده متصل آهنبه منتج که است مرجع زمین به نسبت ولتاژ به نسبی منتج که است مرجع زمین به نسبت ولتاژ نسبیمی پیرامونش محیط و هادی بین پتانسیل می اختالف پیرامونش محیط و هادی بین پتانسیل اختالف

گردد. گردد.

یک بین است ممکن یافته انتقال پتانسیل یک همچنین بین است ممکن یافته انتقال پتانسیل همچنینکه وقتی پتانسیل افزایش پیرامون محیط و که هادی وقتی پتانسیل افزایش پیرامون محیط و هادیزمین شود باعث شده متصل مرجع زمین به زمین هادی شود باعث شده متصل مرجع زمین به هادی

. شود داخل ولتاژ افزایش منطقه به .مرجع شود داخل ولتاژ افزایش منطقه به 2828مرجع

انتقالی : ولتاژ انتقالی :خطر ولتاژ خطر

2929

مستقيم : مستقيم :تماس تماس

الكتريكي سيستم كه الكتريكي هنگامي سيستم كه سالمسالمهنگامي اثر بر انسان و اثر است بر انسان و انگاري است انگاري سهل با با سهل

( باس ، ها فاز مانند برقدار ) هادي باس ، ها فاز مانند برقدار هادي )... دو يا يك در و بوشینگها ، ...( بارها دو يا يك در و بوشینگها ، بارهامي گيرد، تماس مستقیما مي گيرد، نقطه تماس مستقیما نقطه

. مي دهد رخ .برقگرفتگي مي دهد رخ برقگرفتگي


مستقيم : غير مستقيم :تماس غير تماساثر بر برقدار هادی یک كه اثر هنگامي بر برقدار هادی یک كه هنگامي

عايق بندي شدن عايق بندي خراب شدن فلزي خراب بدنه فلزي با بدنه با ( یعنی مي يابد تماس الكتريكي ) دستگاه یعنی مي يابد تماس الكتريكي دستگاهبرقدار معموال که دستگاه هادی برقدار بدنه معموال که دستگاه هادی بدنهشکست بدلیل اتفاقی طور به باشد شکست نمی بدلیل اتفاقی طور به باشد نمی ) همان با انسان و شود برقدار ( عایقی همان با انسان و شود برقدار عایقی

برقدار برقدار بدنه تماس بدنه تماس در آن در به آن باشد، به باشد،مي گويند غيرمستقيم مي گويند برقگرفتگي غيرمستقيم ..برقگرفتگي


مستقیم غیر مستقیم تماس غیر تماس

3232

انسان بدن از الكتريكي جريان عبور از انسان جلوگيري بدن از الكتريكي جريان عبور از جلوگيري

حد در بدن از عبوري جريان كردن حد محدود در بدن از عبوري جريان كردن محدود) برقگرفتگي) جريان از كمتر ميزان به (مجاز برقگرفتگي) جريان از كمتر ميزان به مجاز

بروز محض به تغذيه مدار خودكار بروز قطع محض به تغذيه مدار خودكار قطع) مستقيم ) غير براي فقط (برقگرفتگي مستقيم ) غير براي فقط برقگرفتگي

(يا خطرناك تماسي ولتاژ ايجاد مانع يا) بايد خطرناك تماسي ولتاژ ايجاد مانع بايدطوالني نسبتا زمان براي ولتاژ طوالني برقراري نسبتا زمان براي ولتاژ برقراري

شود(شود(

مقابل راهراه در حفاظت كلي مقابل هاي در حفاظت كلي هايمستقيم : غير و مستقيم مستقيم :تماس غير و مستقيم تماس

گيري :گيري : نتيجهنتيجه

مقابل در ايمني كه روشي از مقابل استفاده در ايمني كه روشي از استفادهرا دو هر مستقيم غير و مستقيم را تماس دو هر مستقيم غير و مستقيم تماس

. گيرد عهده .به گيرد عهده به

روشهاي از همزمان گرفتن كار روشهاي به از همزمان گرفتن كار بهمقابل در ايمني براي يكي ، مقابل مختلف در ايمني براي يكي ، مختلف

تماس براي ديگري و مستقيم تماس تماس براي ديگري و مستقيم تماس. مستقيم .غير مستقيم غير


: عادي شرايط در برقگرفتگي مقابل در :ايمني عادي شرايط در برقگرفتگي مقابل در ايمني) مستقيم) تماس مقابل در (حفاطت مستقيم) تماس مقابل در حفاطت

مستقيم ( تماس مقابل در كامل ايمني مستقيم ( الف تماس مقابل در كامل ايمني الف

مستقيم ( تماس مقابل در مشروط ايمني مستقيم ( ب تماس مقابل در مشروط ايمني ب

مستقيم ( تماس در مضاعف ايمني مستقيم ( ج تماس در مضاعف ايمني ج


تماس ( - مقابل در كامل ايمني تماس ( - الف مقابل در كامل ايمني الفمستقيممستقيم

قسمت- 11 بندي قسمت- عايق بندي برقدار عايق برقدار هاي هاي

) اساسي) كردن (عايق اساسي) كردن عايق

كردن- 22 محفوظ و كردن- پوشاندن محفوظ و پوشاندن

) كردن) (محصور كردن) محصور


برقدار- :11 قسمتهاي بندي برقدار- :عايق قسمتهاي بندي عايقمختلف ولتاژهای در الکتریکی تجهیزات مختلف اجزای ولتاژهای در الکتریکی تجهیزات اجزایبدنه از و یکدیگر از مناسب طور به بدنه بایستی از و یکدیگر از مناسب طور به بایستی

ای وظیفه عایق ای بوسیله وظیفه عایق Functional Functional))بوسیلهInsulationInsulation)). گردند .ایزوله گردند ایزوله

) ( داخل در دستگاه اكتيو فعال قسمتهاي ( تمام ( داخل در دستگاه اكتيو فعال قسمتهاي تماممي قرار كامل عايق مي يك قرار كامل عايق دسترسي يك امكان تا دسترسي گيرد امكان تا گيرد

نداشته نداشته وجود ،. وجود ولتاژ تحمل بايد عايق اين ،. باشد ولتاژ تحمل بايد عايق اين باشدداشته را مكانيكي فشارهاي و حرارت ، داشته جريان را مكانيكي فشارهاي و حرارت ، جريان

باشد.باشد.

جعبه) در سيم كردن عايق ، کابلها عایق جعبه) مانند در سيم كردن عايق ، کابلها عایق مانندبرق ( عایق نوارهای با اتصاالت محل يا برق (تقسيم عایق نوارهای با اتصاالت محل يا تقسيم

و- :) 22 ها محفظه كردن محفوظ و و- :) پوشاندن ها محفظه كردن محفوظ و پوشاندنحصارها(حصارها(

يا حفاظ يك زير بايد دستگاه فعال قسمتهاي يا تمام حفاظ يك زير بايد دستگاه فعال قسمتهاي تمامتماس از تا قرارگيرد محافظتي پوسته يك تماس داخل از تا قرارگيرد محافظتي پوسته يك داخلکمک بدون برقدار قسمتهای با عمدی یا کمک اتفاقی بدون برقدار قسمتهای با عمدی یا اتفاقی

. شود جلوگیری .ابزاری شود جلوگیری ابزاری

داخل ، تابلو داخل برقدار قسمتهای داخل مانند ، تابلو داخل برقدار قسمتهای مانندها ها کوبیکل روزنه سوراخ)سوراخ)کوبیکل و روزنه ها و از ها كوچكتر از ها كوچكتر 1212ها

. ميليمترميليمتر از درپوش يا پوشش فاصله نبايد . باشد از درپوش يا پوشش فاصله نبايد باشداز آن داخل اكتيو از قسمتهاي آن داخل اكتيو ميليمتر 8080قسمتهاي كمتر كمتر ميليمتر

يا خاص ابزار با بايد فقط حصار كردن باز يا باشد، خاص ابزار با بايد فقط حصار كردن باز باشد،) باشد امكانپذير برق (قطع باشد امكانپذير برق قطع

تماس ( مقابل در مشروط ايمني تماس ( ب مقابل در مشروط ايمني بمستقيممستقيم

دسترس از خارج در دسترس استقرار از خارج در استقرارراه يا مانع دادن قرار راه با يا مانع دادن قرار و با حفاظ یا و بند حفاظ یا بند

دسترسی محل و برقدار های قسمت بین دسترسی حصارهایی محل و برقدار های قسمت بین حصارهاییفاصله رعايت توسط ، فاصله افراد رعايت توسط ، افراد

امكان) عمدي بطور مانع از گذشتن امكان) چون عمدي بطور مانع از گذشتن به چون است، به پذير است، پذيرايمني اين دليل ايمني همين اين دليل باشد (مشروطمشروطهمين باشد (مي مي

ولتاژ تحت قطعات به اتفاقي شدن نزديك از ولتاژ جلوگيري تحت قطعات به اتفاقي شدن نزديك از جلوگيري . یا موانع اين دارد وجود آن با تماس خطر احتمال . كه یا موانع اين دارد وجود آن با تماس خطر احتمال كه

مي راه راه مي بندها نرده بندها ، استخوانی ،فیبر پاراوان نرده توانند ، استخوانی ،فیبر پاراوان توانند .) باشند حصار و (.توري باشند حصار و توري


برق برابر در حفاظت هاي برق روش برابر در حفاظت هاي روشگرفتگيگرفتگي

گرفتگي . برق مقابل در حفاظت روشهاي گرفتگي . الف برق مقابل در حفاظت روشهاي الف مستقيممستقيم

دار .1 .1 برق قسمتهاي بندي دار عايق برق قسمتهاي بندي عايق

تجهيزات .2 .2 كردن تجهيزات محصور كردن مترمتر2/52/5محصور

دسترس .3 .3 از خارج در دسترس استقرار از خارج در استقرار

دسترسي حدود دسترسي تعريف حدود :: تعريف

1/25 1/25 1/251/25

1/25 1/25

مستقيم ( تماس در مضاعف ايمني مستقيم ( ج تماس در مضاعف ايمني ج

زمين به نشتي جريان كليد از زمين استفاده به نشتي جريان كليد از استفاده

يا يا

( ( FIFIكليد )كليد )يايا

RCDRCD )Residual Current Protective )Residual Current Protective Device(Device(


ادامه:ادامه:

زير خطاهاي باعث تواند مي ايزوالسيون زير نقص خطاهاي باعث تواند مي ايزوالسيون نقص::شودشود

بدنه -1 -1 بدنه اتصال اتصالكوتاه -2 -2 كوتاه اتصال اتصالزمين -3 -3 زمين اتصال اتصال

تواند مي فوق پديده سه از تواند هريك مي فوق پديده سه از فلز كاملكاملهريك فلز يعني يعنييا فلز يا به فلز جرقه ناقصناقصبه با يا و مقاومت روي جرقه بر با يا و مقاومت روي بر

باشد همراه باشد الكتريكي همراه ..الكتريكيجاني خطر تواند مي بدنه جاني اتصالي خطر تواند مي بدنه اتصالي

خطر زمين اتصال و كوتاه اتصال خطر و زمين اتصال و كوتاه اتصال وباشد داشته پي در سوزي باشد آتش داشته پي در سوزي ..آتش

كليد ، اموال تگهداري و انسان حفظ براي كليد بنابراين ، اموال تگهداري و انسان حفظ براي بنابرايناست مؤثر نشتي است جريان مؤثر نشتي ..جريان

نشتي جريان نشتي كليد جريان : : ((FIFI))كليد

فاز از كه هايي جريان مقايسه وسيله به كليد فاز اين از كه هايي جريان مقايسه وسيله به كليد اين ) ( ، كنند مي عبور جريان برگشت سيم نول ، ) ( و كنند مي عبور جريان برگشت سيم نول و

) معين ) را ارت يا زمين به نشتي يا عبوري ( جريان معين ) را ارت يا زمين به نشتي يا عبوري جريانكه . كوچك نشتي هاي جريان تواند مي كند كه . مي كوچك نشتي هاي جريان تواند مي كند ميشروع براي ولي شوند نمي فيوز عملكرد شروع باعث براي ولي شوند نمي فيوز عملكرد باعثباشند مي كافي گرفتگي برق يا سوزي آتش باشند يك مي كافي گرفتگي برق يا سوزي آتش يك

. . دهد تشخیص . .را دهد تشخیص را

جريان ترانسفورماتور ازيك نول و فاز هاي جريان سيم ترانسفورماتور ازيك نول و فاز هاي سيمثانويه پيچي سيم و كنند مي عبور خارجی یا ثانويه داخلی پيچي سيم و كنند مي عبور خارجی یا داخلیمي متصل حساس الكترونيكي آشكارگر يك به مي آن متصل حساس الكترونيكي آشكارگر يك به آن

خط با كه بريكر قطع باعث تواند مي كه خط شود با كه بريكر قطع باعث تواند مي كه 220220شودو و ولت شود . 5050ولت به کند می کار شود . هرتز به کند می کار جمع هرتز جمع بایستی بایستی

پیچ سیم از که خط جریانهای پیچ برداری سیم از که خط جریانهای می CTCTبرداری می عبور عبور. باشد صفر .کند باشد صفر کند

4444

RCDکلیدتکفاز

كليد از استفاده با مدار سريع كليد قطع از استفاده با مدار سريع قطع: تفاضلي :جريان تفاضلي جريان

: فاز سه تفاضلي جريان :كليد فاز سه تفاضلي جريان كليد

ادامه :ادامه :برای کلید یک در بریکر با همراه نشتی جریان برای کلید کلید یک در بریکر با همراه نشتی جریان کلید: شود می استفاده نیز اصلی وظیفه دو به :دستیابی شود می استفاده نیز اصلی وظیفه دو به دستیابی

کوتاه - اتصال و جریان اضافه مقابل در کوتاه حفاظت اتصال و جریان اضافه مقابل در حفاظتروی ) - ولتاژ وجود مستقیم غیر تماسهای مقابل در روی ) حفاظت ولتاژ وجود مستقیم غیر تماسهای مقابل در حفاظت

) عایقی ضعف بدلیل ها دستگاه هادی (بدنه عایقی ضعف بدلیل ها دستگاه هادی بدنه

آتش ریسک مقابل در حفاظت برای توان می عالوه آتش به ریسک مقابل در حفاظت برای توان می عالوه بهنشتی جریان یا کوچک خطای شکل تغییر از ناشی نشتی سوزی جریان یا کوچک خطای شکل تغییر از ناشی سوزیبار اضافه مقابل در استاندارد های حفاظت وسیله به بار که اضافه مقابل در استاندارد های حفاظت وسیله به که

. کرد استفاده شود نمی داده .تشخیص کرد استفاده شود نمی داده تشخیص

حداکثر RCDRCDکلید کلید نامی نشتی جریان حداکثر با نامی نشتی جریان برای برای 30mA30mAبااستفاده نیز مستقیم تماس برقگرفتگی مقابل در استفاده حفاظت نیز مستقیم تماس برقگرفتگی مقابل در حفاظت

. گردد .می گردد می4747

جریان حسب بر عملکرد مجاز جریان زمان حسب بر عملکرد مجاز زمانزمین زمین اتصال اتصال

4848

ادامه:ادامه:

برداری بهره برداری اصل بهره نشتی RCDRCDاصل جریان واسطه نشتی به جریان واسطه بهبرای لذا برای است لذا های است های سیستم استفاده استفاده TN-STN-SووITITو و TTTTسیستم

سیستم برای ولی شود سیستم می برای ولی شود گردد TN-CTN-Cمی نمی گردد استفاده نمی استفادهنیز محافظ هادی عنوان به نول سیستم این در نیز زیرا محافظ هادی عنوان به نول سیستم این در زیراپذیر امکان نشتی جریان کشف نتیجه در و رفته پذیر بکار امکان نشتی جریان کشف نتیجه در و رفته بکار

پیچ. سیم داخل از نول وقتی چون پیچ. نیست سیم داخل از نول وقتی چون عبور عبور C.TC.Tنیست. باشد می صفر همیشه ها جریان برداری جمع کند .می باشد می صفر همیشه ها جریان برداری جمع کند می

4949

نشتی : جریان کلید نشتی :انواع جریان کلید انواعسینوسی : : ACACنوع نوع شرط به تدریجی یا ناگهانی نشتی سینوسی جریان شرط به تدریجی یا ناگهانی نشتی جریانبودنبودن

سینوسی : : AAنوعنوع صورت در تدریجی یا ناگهانی نشتی سینوسی جریان صورت در تدریجی یا ناگهانی نشتی جریانپالس پالس یا DCDCیا

، کامپیوتر مانند الکترونیکی اجزاء با برقی وسایل ، مانند کامپیوتر مانند الکترونیکی اجزاء با برقی وسایل مانند... و فاکس و فتوکپی ...دستگاه و فاکس و فتوکپی دستگاه

ناگهانی ::BBنوع نوع ناگهانی جریان یا جریان سینوسی صورت تدریجی،در یا یا سینوسی صورت تدریجی،در DCDCیاپالس پالس یا DCDCیا

) خازنی ) بار به متصل تکفاز کننده یکسو مدارهای (مانند خازنی ) بار به متصل تکفاز کننده یکسو مدارهای مانند

عملکرد : در تاخیر حیث از دیگری بندی عملکرد :دسته در تاخیر حیث از دیگری بندی دستهآنی - یا تاخیر بدون آنی نوع یا تاخیر بدون نوع

تیپ- یا تاخیری تیپ- نوع یا تاخیری SSنوع5050

یا نشتی جریان یا کلید نشتی جریان به RCDRCDکلید است به ممکن است ممکنیا یا تنهایی تنهایی

: رود بکار دیگری تجهیزات :با رود بکار دیگری تجهیزات باکند - می شناسایی را زمین به نشتی جریان کند فقط می شناسایی را زمین به نشتی جریان RCCBRCCBفقط

Residual Current Circuit Breaker 16 Residual Current Circuit Breaker 16 125125 تاتا A Aنوع - همه حفاظت برای اتوماتیک کلید یا فیوز یک با نوع همراه همه حفاظت برای اتوماتیک کلید یا فیوز یک با همراه

اتصالیاتصالیدهد - می تشخیص را جریان اضافه هم و نشتی دهد جریان می تشخیص را جریان اضافه هم و نشتی جریان

RCBORCBO از ترکیبی واقع از در ترکیبی واقع اتوماتیک RCDRCDدر کلید یک اتوماتیک با کلید یک بامغناطیسیمغناطیسی

Residual Current Operated Circuit Breaker With Residual Current Operated Circuit Breaker With Integral Over Current Protection Integral Over Current Protection 125125 تا تا A A

یک - از یک ترکیبی از یک CTCTترکیبی و نشتی جریان دهنده تشخیص رله یک یک و و نشتی جریان دهنده تشخیص رله یک وباال جریانهای و صنعتی بارهای برای ، کنتاکتور یا باال کلید جریانهای و صنعتی بارهای برای ، کنتاکتور یا کلید

5151

5252

در GFCI/RCBOکلیدکانادا و و GFCIآمریکا

اروپا نامیده RCBOدر . در کلید این شود می

و زمین اتصال مقابلمی قطع بار اضافه

کند.Ground fault circuit

interrupterResidual Current Circuit

Breaker

5-30mA , 25-40mS

روشهاي پيشگيري از روشهاي پيشگيري از برقگرفتگي غير مستقيمبرقگرفتگي غير مستقيم

از- 11 استفاده با تغذيه منبع خودكار قطع توسط از- حفاظت استفاده با تغذيه منبع خودكار قطع توسط حفاظتديژنكتور و ، خط محافظ كليد ، فيوز ، زمين ديژنكتور اتصال و ، خط محافظ كليد ، فيوز ، زمين اتصال

زمين سيم مقطع زمين سطح سيم مقطع t t 22 S > IS > I..سطح

II =كوتاه اتصال جريان شدت مؤثر مقدار كوتاه= ميانگين اتصال جريان شدت مؤثر مقدار ((AA))ميانگينtt = خطا جريان حداكثر براي ثانيه در رله عملكرد خطا = زمان جريان حداكثر براي ثانيه در رله عملكرد زمانkk = ،آن عايق و سيم جنس با متناسب مواد ثابت آن، = ضريب عايق و سيم جنس با متناسب مواد ثابت ضريب

عايق عايق براي برابر PVCPVCبراي مسي سيم برابر و مسي سيم 115115وSS = مربع ميليمتر حسب بر زمين سيم مقطع مربع = سطح ميليمتر حسب بر زمين سيم مقطع سطح

K

1


قطع ) قطع )جريان IIAA :) :) IIA = A = KK . . IINN جريان

ININ =فيوز نامي فيوز= جريان نامي آن = KKجريان محل و فيوز نوع به آن = بستگي محل و فيوز نوع به بستگي KK = = 1/251/25 سريع قطع با مغناطيسي خودكار كليدهاي سريع براي قطع با مغناطيسي خودكار كليدهاي براي

خانگي ) 2/52/5 = = محافظ كليدهاي خانگي ) براي محافظ كليدهاي براي 2525تا ( تا ( HLSHLSبراي براي آمپر آمپرمنازل تابلوهاي و هوايي وسيمهاي منازل كابلها تابلوهاي و هوايي وسيمهاي كابلها

( ( IN 25 AIN 25 A) ) محافظ 3/53/5 = = كليدهاي براي و تندكار فيوزهاي تمام محافظ براي كليدهاي براي و تندكار فيوزهاي تمام براي

تا 2525تا( تا( LSLSخط )خط ) كندكار فيوزهاي براي و تا آمپر كندكار فيوزهاي براي و IN INآمپر )آمپر )5050آمپر 50 50) )

كند 55 = = فيوزهاي كند براي فيوزهاي مساوي براي يا بيشتر مساوي كار يا بيشتر آمپر آمپر 6363كار( ( IN 63AIN 63A ) )

زمین : سیم توسط زمین :حفاظت سیم توسط حفاظت

5555

دوبل- 22 يا مضاعف بندي دوبل- عايق يا مضاعف بندي عايق

براي باشد فلزي محفظه داراي الكتريكي دستگاه براي اگر باشد فلزي محفظه داراي الكتريكي دستگاه اگراز بايد آن فلزي بدنه شدن برقدار از از جلوگيري بايد آن فلزي بدنه شدن برقدار از جلوگيري

. هاديهاي يعني شود استفاده مضاعف بندي . عايق هاديهاي يعني شود استفاده مضاعف بندي عايقباشند مي عايق ال دو داراي الكتريكي باشند برقداروسايل مي عايق ال دو داراي الكتريكي برقداروسايل

. ندهد رخ خطري عايق خرابي صورت در .تا ندهد رخ خطري عايق خرابي صورت در تا

عايق مواد به آغشته الياف و لعاب ، الك عايق پوشش مواد به آغشته الياف و لعاب ، الك پوشش . در بايد شوند نمي محسوب محافظ عايق . بعنوان در بايد شوند نمي محسوب محافظ عايق بعنوان

حرارتي و الكتريكي ، مكانيكي هاي تنش حرارتي برابر و الكتريكي ، مكانيكي هاي تنش برابر . براي و ندارد ارت به نياز باشد داشته . استقامت براي و ندارد ارت به نياز باشد داشته استقامت. شود مي استفاده متحرك و حمل قابل .وسايل شود مي استفاده متحرك و حمل قابل وسايل


محيط- 33 كردن محيط- عايق كردن عايق كفپوش عايق كفپوش مقاومت عايق نبايد مقاومت ديوارها و نبايد ها ديوارها و ها

و ساختمان كف از قسمت هيچ و در ساختمان كف از قسمت هيچ درتا سطح اختالف با كه تا ديوارها سطح اختالف با كه AC500VAC500Vديوارها

مي DC750VDC750Vو و مي سنجيده از سنجيده از شود 500500شوديك باالتر سطح اختالف در و يك كيلواهم باالتر سطح اختالف در و كيلواهم

. باشد كوچكتر اهم .مگا باشد كوچكتر اهم مگا مرور به و باشد دائمي بايد فوق مرور شرايط به و باشد دائمي بايد فوق شرايط

. نشود كم مقاومتش .زمان نشود كم مقاومتش زمان


مدار از گرفته برق شخص مدار نجات از گرفته برق شخص نجات برقبرق

مداربرق & & مداربرق قطع قطع

ازمدار & & ازمدار رهاكردن رهاكردن

قلبي & & ماساژ و مصنوعي قلبي تنفس ماساژ و مصنوعي تنفس

پزشك & & به پزشك رساندن به رساندنتماس: تذکرتذکر گرفته برق شخص بدن به وجه هیچ تماس: به گرفته برق شخص بدن به وجه هیچ به

. بایستی شوید برقگرفتگی دچار است ممکن که . نیابید بایستی شوید برقگرفتگی دچار است ممکن که نیابید . فشارضعیف برق در جداکنید مدار از را مصدوم . سریعا فشارضعیف برق در جداکنید مدار از را مصدوم سریعا

و پالستیک ، خشک چوب مانند عایق وسیله از توانید و می پالستیک ، خشک چوب مانند عایق وسیله از توانید مینبض و تنفس سپس و نمایید استفاده مصدوم لباس نبض یا و تنفس سپس و نمایید استفاده مصدوم لباس یا

و استخوان شکستگی دنبال به بعد و بررسی و اورا استخوان شکستگی دنبال به بعد و بررسی اورا

باشید باشید سوختگی . .سوختگی

کار : محیط ی ساز کار :ایمن محیط ی ساز ایمنو - محیط کردن محصور برای رنگی نوارهای از و استفاده محیط کردن محصور برای رنگی نوارهای از استفاده

تضمین نقاط تضمین جداکردن نقاط جداکردنو - سرپوشیده های درکارگاه رنگی کشی خط از و استفاده سرپوشیده های درکارگاه رنگی کشی خط از استفاده

ها آزمایشگاه مانند ثابت ها احتماال آزمایشگاه مانند ثابت احتماالهشدارهای - دادن برای خطر های چراغ از هشدارهای استفاده دادن برای خطر های چراغ از استفاده

) آبی) یا سبز ، زرد ، قرمز (ایمنی آبی) یا سبز ، زرد ، قرمز ایمنیاز - خارج به مردم هدایت برای روشن فلش عالئم از از استفاده خارج به مردم هدایت برای روشن فلش عالئم از استفاده

خطر محیط و خطر مسیرکار محیط و مسیرکارعالئم - از استفاده با هشدار دادن نفرجهت عالئم گماردن از استفاده با هشدار دادن نفرجهت گماردنو - کار های اتومبیل باالی در خطرگردان های چراغ از و استفاده کار های اتومبیل باالی در خطرگردان های چراغ از استفاده

خطر خطر محل محلبرای - محل ترک هنگام به ها منهول و ها گودال درب برای پوشاندن محل ترک هنگام به ها منهول و ها گودال درب پوشاندن

خودرو یا افراد سقوط از خودرو جلوگیری یا افراد سقوط از جلوگیری5959

الكتريكي : زمين الكتريكي :تعريف زمين تعريف

“كلمهكلمه “زمين” كه زمين” ميشود اطالق زميني به برقي كارهاي كه در ميشود اطالق زميني به برقي كارهاي درباشد صفر پتانسيل باشد داراي صفر پتانسيل داراي

نوع به بستگي آن مقاومت و است الكتريسيته هادي نوع زمين به بستگي آن مقاومت و است الكتريسيته هادي زمين . كم مقاومت داراي رس و مرطوب خاك دارد خاك . تركيبات كم مقاومت داراي رس و مرطوب خاك دارد خاك تركيبات

است.است.

: ارت يا زمين اتصال :تعريف ارت يا زمين اتصال تعريف

بدنه و حفاظتي و نول هاديهاي عمدي و مصنوعي بدنه اتصال و حفاظتي و نول هاديهاي عمدي و مصنوعي اتصالزمين اتصال ، زمين به را الكتريكي مدار تجهيزات هادي زمين هاي اتصال ، زمين به را الكتريكي مدار تجهيزات هادي هاي

. گويند مي ارت .يا گويند مي ارت يا

را آن شود زمين شبكه از نقطه يك وقتي را درحقيقت آن شود زمين شبكه از نقطه يك وقتي تكتكدرحقيقتمختلف ((UnigroundedUnigrounded))زمينيزميني نقطه درچندين وقتي مختلف و نقطه درچندين وقتي و

را آن باشد شده را زمين آن باشد شده زميني زمين زميني چند مي مي ((MultigroundedMultigrounded))چندنامند .نامند .

اولیه : تعاریف اولیه :بعضی تعاریف بعضیارتینگ : یا زمین ارتینگ : سیستم یا زمین بخشی سیستم که اقدامات و ابزارها تمام بخشی مجموع که اقدامات و ابزارها تمام مجموع

) ( یا سترس در تجهیزات هادی های بدنه ، الکتریکی مدار یک ( از ( یا سترس در تجهیزات هادی های بدنه ، الکتریکی مدار یک ازهادی ) های قسمت الکتریکی تاسیسات مجاور هادی های هادی ) قسمت های قسمت الکتریکی تاسیسات مجاور هادی های قسمت

. ) شوند می متصل زمین به بیگانه یا اصلی .غیر ) شوند می متصل زمین به بیگانه یا اصلی غیر

: زمین : الکترود زمین فلزی الکترود های هادی از سیستم یک یا فلزی هادی فلزی یک های هادی از سیستم یک یا فلزی هادی یکمشابه اقدام دارای فلزی های قسمت دیگر یا پیوسته هم مشابه به اقدام دارای فلزی های قسمت دیگر یا پیوسته هم به ) در) شده تعبیه یا زمین در شده تعبیه ، یکسان عمل روش ( دارای در) شده تعبیه یا زمین در شده تعبیه ، یکسان عمل روش دارایمی تماس در زمین با بزرگی منطقه یک در که است می بتن تماس در زمین با بزرگی منطقه یک در که است بتن

.) ساختمان) فونداسیون مانند (.باشد ساختمان) فونداسیون مانند باشد

زمین : زمین : هادی الکتریکی هادی تاسیسات یک از بخشی یک که ایست الکتریکی هادی تاسیسات یک از بخشی یک که ایست هادیغیر هادی های قسمت یا تجهیزات معرض در هادی های بدنه غیر ، هادی های قسمت یا تجهیزات معرض در هادی های بدنه ، ) را ) زمین الکترودهای یا وصل زمین الکترود یک به را بیگانه ( اصلی را ) زمین الکترودهای یا وصل زمین الکترود یک به را بیگانه اصلی . می قرارداده خاک باالی در زمین هادی نماید می متصل هم . به می قرارداده خاک باالی در زمین هادی نماید می متصل هم به

. گردد می عایق آن از شده دفن خاک در اگر یا و . شود گردد می عایق آن از شده دفن خاک در اگر یا و شود6161

مرجع : مرجع : زمین سطح زمین در خصوص به زمین از سطح قسمتی در خصوص به زمین از قسمتیمورد زمین الکترود اثر حوزه از بیرون و مورد زمین زمین الکترود اثر حوزه از بیرون و زمین

ولتاژ. هیچ که اتفاقی نقطه دو بین یعنی ولتاژ. نظراست هیچ که اتفاقی نقطه دو بین یعنی نظراستاین از که زمین سیستم جریان از ناشی درک این قابل از که زمین سیستم جریان از ناشی درک قابل . زمین پتانسیل ندارد وجود نماید می عیور . الکترود زمین پتانسیل ندارد وجود نماید می عیور الکترود

. گردد می فرض صفر همیشه .مرجع گردد می فرض صفر همیشه مرجع

) ( ارت پتانسیل زمین اتصال (ولتاژ ( ارت پتانسیل زمین اتصال است : : VVEEولتاژ است ولتازی ولتازییک در مرجع زمین و زمین اتصال سیستم بین یک که در مرجع زمین و زمین اتصال سیستم بین کهاین طریق از عبوری زمین جریان از معین این مقدار طریق از عبوری زمین جریان از معین مقدار

. دهد می رخ ارت .سیستم دهد می رخ ارت سیستم

زمین سطح زمین پتانسیل سطح نقطه : : VxVxپتانسیل یک بین نقطه ولتاژ یک بین در در xxولتاژ. است مرجع زمین و زمین .سطح است مرجع زمین و زمین سطح

6262

زمین مخصوص زمین مقاومت مخصوص از : : ρρ مقاومت مکعب متر یک از مقاومت مکعب متر یک مقاومتابعاد به ابعاد زمین به ای 11××11××11زمین صفحه الکترود دو بین که ای متر صفحه الکترود دو بین که متر

آن واحد و شده سنجیده هم آن مقابل واحد و شده سنجیده هم .ΩΩ-m-mمقابل باشد .می باشد می

6363

زمین : الکتریکی زمین : خواص الکتریکی خواصویژه یا مخصوص مقاومت وسیله به زمین الکتریکی ویژه خواص یا مخصوص مقاومت وسیله به زمین الکتریکی خواص . مقاومت ساده تعریف رغم علی شود می مشخص . زمین مقاومت ساده تعریف رغم علی شود می مشخص زمینزیر اصلی دلیل دو به اغلب آن مقدار تعیین ، زمین زیر مخصوص اصلی دلیل دو به اغلب آن مقدار تعیین ، زمین مخصوص

باشد : می باشد :پیچیده می پیچیده

مواد- از هایی الیه از ولی نیست همگن ساختار دارای مواد- زمین از هایی الیه از ولی نیست همگن ساختار دارای زمین. است شده تشکیل .مختلف است شده تشکیل مختلف

و- متغییر گسترده طور به زمین نوع یک ویژه و- مقاومت متغییر گسترده طور به زمین نوع یک ویژه مقاومت. باشد می آن رطوبت محتوای به وابسته .بسیار باشد می آن رطوبت محتوای به وابسته بسیار

مشخصات اطالعات داشتن مستلزم زمین مقاومت مشخصات محاسبه اطالعات داشتن مستلزم زمین مقاومت محاسبه . تغییر بنابراین باشد می آن ویزه مقاومت خصوص به . خاک تغییر بنابراین باشد می آن ویزه مقاومت خصوص به خاک . ویژه مقاومت گیری اندازه است مشکل یک ، مقادیر در . زیاد ویژه مقاومت گیری اندازه است مشکل یک ، مقادیر در زیاد . باره در اطالعات جائیکه در شود انجام دقت به . بایستی باره در اطالعات جائیکه در شود انجام دقت به بایستی

معموال ، نیست مشخص مقادیر معموال ، نیست مشخص . ΩΩ-m-m 100 100مقادیر گردد می . فرض گردد می فرض 6464

اتصال سیستم الکتریکی اتصال خواص سیستم الکتریکی خواص:) ارتینگ ) (:زمین ارتینگ ) زمین

به اساسا زمین سیستم الکتریکی به خواص اساسا زمین سیستم الکتریکی پارامتر خواص پارامتر دو زیر زیر دو: دارد :بستگی دارد بستگی

زمین - اتصال زمین مقاومت اتصال مقاومتزمین - اتصال الکترود زمین پیکربندی اتصال الکترود پیکربندی

زمین اتصال زمین مقاومت اتصال زمین مقاومت ولتاژ بین زمین رابطه ولتاژ بین مقدار VVEEرابطه مقدار و و . کند می تعیین را زمین . جریان کند می تعیین را زمین جریان

زمین الکترود زمین پیکربندی الکترود سطح پیکربندی روی بر پتانسیل توزیع سطح ، روی بر پتانسیل توزیع ،تعیین را باشد می زمین در جریان عبور حاصل که تعیین زمین را باشد می زمین در جریان عبور حاصل که زمین

. کند .می کند می

در خاصی اهمیت از زمین سطح روی بر پتانسیل در توزیع خاصی اهمیت از زمین سطح روی بر پتانسیل توزیعبرخوردار الکتریکی شوک مقابل در حفاظت درجه برخوردار ارزیابی الکتریکی شوک مقابل در حفاظت درجه ارزیابی

. کند می تعیین را گامی و تماسی ولتاژهای زیرا ، .است کند می تعیین را گامی و تماسی ولتاژهای زیرا ، است6565

: نول و ارت يا گراند :تعريف نول و ارت يا گراند تعريف: ارت يا :گراند ارت يا گراند

برق سيمكشي سيستم در ارت يا برق گراند سيمكشي سيستم در ارت يا هاديي acacگراند هاديي ، ،

از تا ايجاد زمين به را كمي امپدانس با مسير يك كه از است تا ايجاد زمين به را كمي امپدانس با مسير يك كه استنمايد جلوگيري تجهيزات در گذرا خطرناك ولتاژهاي نمايد بروز جلوگيري تجهيزات در گذرا خطرناك ولتاژهاي بروز

زمين زمين هادي نمي ((grounding conductorgrounding conductor))هادي جريان نمي داراي جريان دارايباشد.باشد.

كلمه از شمالي درآمريكاي كلمه عموما از شمالي درآمريكاي در groundgroundعموما در و واز زبان انكليسي از كشورهاي زبان انكليسي .earthearthكشورهاي نمايند مي .استفاده نمايند مي استفاده

::((neutralneutral))نولنولكار در است ممكن كه است ازمدار جزئي هادي كار اين در است ممكن كه است ازمدار جزئي هادي اين

. است متصل ارت به هميشه و باشد جريان داراي .عادي است متصل ارت به هميشه و باشد جريان داراي عاديفاز سه سيستم فاز در سه سيستم فازها acacسيمه سيمه 33در از هركدام فازها بايستي از هركدام بايستي

باشند داشته نول سيم به نسبت برابري ولتاژ باشند داراي داشته نول سيم به نسبت برابري ولتاژ ..داراي

) ارت ) زمين اتصال بردن بكار از (هدف ارت ) زمين اتصال بردن بكار از هدف

گير. 11 برق هاي دستگاه كردن عمل گير. درست برق هاي دستگاه كردن عمل درست

و. 22 اتصاالت كشف جهت كافي سرعت شدن و. فراهم اتصاالت كشف جهت كافي سرعت شدن فراهمعيب فوري شدن برطرف و ها رله توسط عيب اشكاالت فوري شدن برطرف و ها رله توسط اشكاالت

سيستم سيستم

بروز. 33 اثر در سيستم ولتاژ افزايش از بروز. ممانعت اثر در سيستم ولتاژ افزايش از ممانعتبار تعادل عدم اثر بر ولتاژ وافت بار اتصالي تعادل عدم اثر بر ولتاژ وافت اتصالي

تعميركار. 44 ، اپراتور از اعم كاركنان جان تعميركار. محافظت ، اپراتور از اعم كاركنان جان محافظتگرفتگي... برق مقابل در گرفتگي... و برق مقابل در و

الكتريكي. 55 هاي دستگاه الكتريكي. حفاظت هاي دستگاه حفاظت

: ارت يا زمين اتصال :انواع ارت يا زمين اتصال انواع

سيار: يا موقت زمين اتصال سيار: الف يا موقت زمين اتصال الفبهنگام برقگرفتگي از جلوگيري بهنگام بمنظور برقگرفتگي از جلوگيري بمنظور

در فقط و تعميراتي و اجرائي كارهاي در انجام فقط و تعميراتي و اجرائي كارهاي انجام. ميشود استفاده مربوطه زمان .مدت ميشود استفاده مربوطه زمان مدت

ثابت: يا دائم زمين اتصال ثابت: ب يا دائم زمين اتصال بحفاظتي& زمين حفاظتي& اتصال زمين اتصالالكتريكي& زمين الكتريكي& اتصال زمين اتصال

موقت : زمین اتصال موقت :شرایط زمین اتصال شرایطاتصال ) -- از استفاده زمین مقاومت حداقل اتصال ) داشتن از استفاده زمین مقاومت حداقل داشتن

شده زمین اسکلت یا دسترس در دائم شده زمین زمین اسکلت یا دسترس در دائم زمین) موقت زمین الکترود نصب یا (مطمئن موقت زمین الکترود نصب یا مطمئن

--( کافی مقطع با زمین اتصال )کابل کافی مقطع با زمین اتصال میلیمتر میلیمتر 2525یا یا 1616کابلمربع(مربع(

قطع - نوع هر تا شفاف زمین اتصال کابل قطع روکش نوع هر تا شفاف زمین اتصال کابل روکش . شود دیده هادی در خرابی یا . شدگی شود دیده هادی در خرابی یا شدگی

و - زدگی زنگ بدون و سالم مربوطه های و بست زدگی زنگ بدون و سالم مربوطه های بست. باشد کامل .اتصال باشد کامل اتصال

محل - به نقطه نزدیکترین در موقت زمین محل اتصال به نقطه نزدیکترین در موقت زمین اتصال. باشد رویت قابل و .کار باشد رویت قابل و 6969کار

زمین اتصال انجام زمین چگونگی اتصال انجام چگونگیموقت :موقت :

ونم- ) 11 خاکی مناسب زمین در زمین اتصال میله ونم- ) نصب خاکی مناسب زمین در زمین اتصال میله نصبدار(دار(

متصل- 22 میله به مربوطه بست با را زمین اتصال متصل- کابل میله به مربوطه بست با را زمین اتصال کابلنمایید.نمایید.

پرش- 33 چوب از استفاده با را کابل دیگر سر های پرش- بست چوب از استفاده با را کابل دیگر سر های بستسمت به شبکه فاز نزدیکترین از ترتیب به خود سمت مخصوص به شبکه فاز نزدیکترین از ترتیب به خود مخصوص

. کنیم می متصل زمین به .خودمان کنیم می متصل زمین به خودمان

کابل- 44 از استفاده با توان می فشارضعیف کابل- برای از استفاده با توان می فشارضعیف برایبه سپس و نول به ابتدا موقت زمین اتصال به مخصوص سپس و نول به ابتدا موقت زمین اتصال مخصوص

. نمود متصل فاز های .هادی نمود متصل فاز های هادی

ابتدا تبصره : تبصره : کار، اتمام از پس زمین اتصال بازکردن ابتدا برای کار، اتمام از پس زمین اتصال بازکردن برای. نمود جدا زمین میله از سپس و شبکه فازهای از .بایستی نمود جدا زمین میله از سپس و شبکه فازهای از بایستی

7070

:) ( تجهیزاتی حفاظتي زمين (:اتصال ( تجهیزاتی حفاظتي زمين اتصال

يا فلزي قطعات كليه كردن يا زمين فلزي قطعات كليه كردن زمينالكتريكي تأسيسات هادي هاي الكتريكي بدنه تأسيسات هادي هاي بدنه

مدار با مستقيم ارتباط در مدار كه با مستقيم ارتباط در كه . براي روش اين نيستند . الكتريكي براي روش اين نيستند الكتريكيولتاژ مقابل در اشخاص ولتاژ حفاظت مقابل در اشخاص حفاظت

. باشد مي .تماسي باشد مي تماسي

:) ( سیستمی الكتريكي زمين (:اتصال ( سیستمی الكتريكي زمين اتصال

كه الكتريكي دستگاه از اي نقطه كردن كه زمين الكتريكي دستگاه از اي نقطه كردن زمينحفاظت براي و است الكتريكي مدار از حفاظت جزئي براي و است الكتريكي مدار از جزئي

بكار بكار دستگاهها دستگاهها. رود .مي رود مي

و دستگاهها صحيح كار بخاطر كردن زمين و اين دستگاهها صحيح كار بخاطر كردن زمين ايننسبت سالم فازهاي ولتاژ افزايش از نسبت جلوگيري سالم فازهاي ولتاژ افزايش از جلوگيريزمين با فازها از يكي تماس موقع در زمين زمين به با فازها از يكي تماس موقع در زمين بهنول سيم كردن زمين مانند گيرد مي نول صورت سيم كردن زمين مانند گيرد مي صورت

ترمينال و ترانس ستاره مركز و ترمينال شبكه و ترانس ستاره مركز و ثانويه ثانويه kkشبكهc.tc.t و وp.tp.t

ارت( :11 ارت( :چاه چاه بايد برق تير از زمين اتصال چاه فاصله بايد حداقل برق تير از زمين اتصال چاه فاصله 0/50/5حداقل

مترباشد .مترباشد . است متفاوت محل شرايط به بسته شده حفر چاه است عمق متفاوت محل شرايط به بسته شده حفر چاه عمق

برسد . زمين مرطوب قسمت به بايد صورت هر در برسد .ولي زمين مرطوب قسمت به بايد صورت هر در ولي ) ( حداقل بايد متوسط و ضعيف فشار چاه دو بين حداقل ) ( فاصله بايد متوسط و ضعيف فشار چاه دو بين 2020فاصله

. فاصله ، موازي زمين اتصال دو ايجاد براي ولي باشد . متر فاصله ، موازي زمين اتصال دو ايجاد براي ولي باشد متراست . كافي اي ميله الكترود طول دوبرابر اندازه به ها است .چاه كافي اي ميله الكترود طول دوبرابر اندازه به ها چاه

چاه دو فاصله ، اي صفحه الكترود از استفاده صورت چاه در دو فاصله ، اي صفحه الكترود از استفاده صورت درحداقل بايستي حداقل ارت بايستي .33ارت باشد .متر باشد متر

) ( شبكه محور شبكه مسير امتداد در ارت چاه االمكان ( حتي ( شبكه محور شبكه مسير امتداد در ارت چاه االمكان حتيشود . شود .حفر حفر

22: زمين( اتصال :الكترود زمين( اتصال الكتروداي- 1-21-2 ميله اي- الكترود ميله الكترود

: مشخصات. و جنس :الف مشخصات. و جنس الف حداقل قطر حداقل به قطر طول 1616به و طول ميليمتر و متر متر 33و و 5/25/2، ، 5/15/1ميليمتر جنس جنس از (فوالد فوالد از اندود) (قلع اندود) قلع جنس از جنس يا از پوش ((Copper WeldCopper Weld)) كاپرولدكاپرولديا مس فوالد پوش يا مس فوالد يا

حداقل ضخامت با مس از اي اليه ها ميله اين حداقل در ضخامت با مس از اي اليه ها ميله اين 25/025/0در( 2020ميليمتر )ميليمتر ) قرار آبكاري شكل به فوالد روي ( ميكرون قرار آبكاري شكل به فوالد روي ميكرون

غالف بصورت مسي هاي روكش از ،استفاده غالف گرفته بصورت مسي هاي روكش از ،استفاده گرفتهاست . است .ممنوع ممنوع

ارت ارت ميله از : گالوانيزهگالوانيزهميله اي اليه ها ميله اين در از : گرم اي اليه ها ميله اين در گرمحداقل قطر به گرم حداقل گالوانيزه قطر به گرم ميله 8080گالوانيزه روي ميله ميكرون روي ميكرون

. گيرد مي قرار .فوالدي گيرد مي قرار فوالدي كشاورزي و رسي هاي زمين در الكترود اين از كشاورزي استفاده و رسي هاي زمين در الكترود اين از استفاده

كه صورتي در ها زمين ساير در و شود مي كه توصيه صورتي در ها زمين ساير در و شود مي توصيهاست . استفاده قابل نمايد تامين را مطلوب است . مقاومت استفاده قابل نمايد تامين را مطلوب مقاومت

: اي( ميله الكترود نصب روش :ب اي( ميله الكترود نصب روش ب

كرد : نصب توان مي روش سه به را زمين اتصال كرد :الكترود نصب توان مي روش سه به را زمين اتصال الكترودچاه :• حفر با ارت ميله چاه :نصب حفر با ارت ميله نصب

حداقل عمق به ارت چاله روش اين حداقل در عمق به ارت چاله روش اين ميله 1/51/5در و شده حفر ميله متر و شده حفر مترنبايد . روش اين در الكترود طول شود مي كوبيده چاله ته در نبايد . ارت روش اين در الكترود طول شود مي كوبيده چاله ته در ارت

باشد .1/51/5از از كمتر باشد .متر كمتر مترزمين : در سوراخ حفر با ارت ميله زمين :نصب در سوراخ حفر با ارت ميله نصبحداقل عمق به سوراخي روش اين حداقل در عمق به سوراخي روش اين قطر 33در و قطر متر و 2020تا تا 1515متر

حفر مخصوص آالت ماشين يا و حفاري مته توسط حفر سانتيمتر مخصوص آالت ماشين يا و حفاري مته توسط سانتيمترتوسط آن اطراف و گيرد مي قرار آن داخل ارت ميله و توسط شده آن اطراف و گيرد مي قرار آن داخل ارت ميله و شده

گردد . مي پر بنتونيت گردد .دوغاب مي پر بنتونيت دوغابچاله : حفر بدون زمين در كوبيدن روش به ارت ميله چاله :نصب حفر بدون زمين در كوبيدن روش به ارت ميله نصب

در سري بطور هم دنبال به ارت ميله چند يا دو روش در دراين سري بطور هم دنبال به ارت ميله چند يا دو روش دراينكوبيده زمين در اول ميله كه ترتيب اين به شوند مي كوبيده كوبيده زمين زمين در اول ميله كه ترتيب اين به شوند مي كوبيده زميناول ميله انتهاي به مخصوص بوش توسط دوم ميله ابتداي و اول شده ميله انتهاي به مخصوص بوش توسط دوم ميله ابتداي و شده

در . شده نصب هاي ميله كلي طول شود مي كوبيده شده در . وصل شده نصب هاي ميله كلي طول شود مي كوبيده شده وصلاز روش از اين روش باشد . 33اين كمتر نبايد باشد . متر كمتر نبايد متر

ادامه :ادامه :

حداقل بايستي ارت ميله حداقل سر بايستي ارت ميله سطح 5050سر از سطح سانتيمتر از سانتيمتر

گامي هاي ولتاژ ايجاد از تا باشد تر پائين گامي زمين هاي ولتاژ ايجاد از تا باشد تر پائين زمين. شود جلوگيري زمين سطح در .خطرناك شود جلوگيري زمين سطح در خطرناك

در عمودي بصورت االمكان حتي ارت ميله در بايستي عمودي بصورت االمكان حتي ارت ميله بايستيبصورت اينصورت غير در يا و گيرد قرار بصورت زمين اينصورت غير در يا و گيرد قرار زمين

از عمودي حالت به نسبت آن زاويه بطوريكه از مايل عمودي حالت به نسبت آن زاويه بطوريكه مايل6060. ننمايد تجاوز .درجه ننمايد تجاوز درجه

يك بوسيله ميله به زمين سيم اتصال يك بايستي بوسيله ميله به زمين سيم اتصال بايستي. گيرد انجام سخت برنزي .بست گيرد انجام سخت برنزي بست

اي- :2-22-2 صفحه اي- :الكترود صفحه الكترود حداقل طرف هر سطح با مربع بايد حداقل صفحه طرف هر سطح با مربع بايد مترمربع مترمربع 0/50/5صفحه

ضخامت حداقل و مس جنس از ضخامت صفحه حداقل و مس جنس از ميليمتر ميليمتر 22صفحه قلع فوالد جنس از صفحه از استفاده صورت قلع در فوالد جنس از صفحه از استفاده صورت در

ضخامت حداقل ، ضخامت اندود حداقل ، باشد 33اندود باشد ميليمتر ميليمتر يا و گيرد قرار زمين در عمودي بطور بايد يا صفحه و گيرد قرار زمين در عمودي بطور بايد صفحه

زاويه زاويه حداكثر داشته 6060حداكثر عمودي محور به نسبت داشته درجه عمودي محور به نسبت درجهباشد.باشد.

حداقل زمين ازسطح صفحه بااليي لبه حداقل فاصله زمين ازسطح صفحه بااليي لبه متر متر 11فاصلهباشد باشد

سنگالخي و شني زمينهاي در الكترود اين از سنگالخي استفاده و شني زمينهاي در الكترود اين از استفادهشود مي شود توصيه مي توصيه

3-23-2:) ( كانال- در دفن عمق و افقي (:الكترودهاي ( كانال- در دفن عمق و افقي الكترودهاي

اي تسمه اي الكترودهاي تسمه مسمساز از الكترودهاي از اي تسمه از الكترودهاي اي تسمه گالوانيزه الكترودهاي گالوانيزه آهن گرم گرم آهن مسي سيم مسي الكترودهاي سيم الكترودهاي ضخامت حداقل داراي يد با مسي ضخامت تسمه حداقل داراي يد با مسي مقطع 22تسمه سطح و مقطع ميليمتر سطح و 5050ميليمتر

برابر حداقل بايستي تسمه سطح بنابراين ، مربع برابر ميليمتر حداقل بايستي تسمه سطح بنابراين ، مربع ميليمتر ميليمتر 22 ××2525ميليمترباشد.باشد.

ضخامت حداقل با اندود قلع فوالدي ضخامت تسمه حداقل با اندود قلع فوالدي مقطع 33تسمه سطح و مقطع ميليمتر سطح و 100100ميليمترحداقل بابعاد بايستي تسمه بنابراين مربع، حداقل ميليمتر بابعاد بايستي تسمه بنابراين مربع، ميليمتريعني ميليمتريعني 3/53/5 ××3030ميليمتر

برابر برابر سطحي .105105سطحي باشد .ميليمترمربع باشد ميليمترمربعسيمسيم . مقطع سطح حداقل است مفتولي چند مسي سيم استفاده . مورد مقطع سطح حداقل است مفتولي چند مسي سيم استفاده مورد

از 1616مجاز مجاز حداقل شده توصيه ولي مربع از ميليمتر حداقل شده توصيه ولي مربع . 2525ميليمتر قطر شود . استفاده قطر شود استفادهاز نبايد ازمفتولها از هريك نبايد ازمفتولها .1/71/7هريك باشد كمتر .ميليمتر باشد كمتر ميليمتر

. باشد مي ممنوع بكلي افشان هاديهاي از .استفاده باشد مي ممنوع بكلي افشان هاديهاي از استفاده از افقي الكترود دفن عمق از معموال افقي الكترود دفن عمق . 22معموال بين اغلب و نيست بيشتر . متر بين اغلب و نيست بيشتر متر

.0/80/8تاتا0/50/5 است .متر است متر شود ايجاد الكترود اطراف در پتانسيل هم سطحي باشد الزم شود هنگاميكه ايجاد الكترود اطراف در پتانسيل هم سطحي باشد الزم هنگاميكه

معموال باشدو كم الكترود عمق بايد معموال باشدو كم الكترود عمق .0/50/5بايد ميشود انتخاب .متر ميشود انتخاب متر

4-24-2-- ( دستورالعمل به توجه با سيمي ) الكترود دستورالعمل به توجه با سيمي الكترودتوزيع(:توزيع(:

مقطع سطح حداقل با تابيده مسي مقطع سيم سطح حداقل با تابيده مسي مربع 3535سيم مربع ميليمتر ميليمترحداقل عمق در حداقل و عمق در راستايي 0/450/45و در زمين سطح از راستايي متر در زمين سطح از متر

طول به و مستقيم طول بطور به و مستقيم شود .3030بطور مي دفن شود .متر مي دفن متر تر مناسب موازي بطور كوتاهتر سيم تعدادي از تر استفاده مناسب موازي بطور كوتاهتر سيم تعدادي از استفاده

از ها شاخه تعداد اينكه شرط به از است ها شاخه تعداد اينكه شرط به نكند .66است تجاوز نكند .عدد تجاوز عدد عمق در حفاري كه سنگي هاي زمين در الكترود اين عمق از در حفاري كه سنگي هاي زمين در الكترود اين از

شود . مي استفاده است شود .مشكل مي استفاده است مشكل حداقل بايستي شود استفاده فوالدي تابيده سيم از حداقل اگر بايستي شود استفاده فوالدي تابيده سيم از اگر

رشته هر رشته قطر هر كل 2/52/5قطر مقطع سطح و كل ميليمتر مقطع سطح و ميليمتر ميليمتر 9595ميليمتر. باشد .مربع باشد مربع

دستورالعمل ) --5-25-2 به توجه با اي تسمه دستورالعمل ) الكترود به توجه با اي تسمه الكترودتوزيع( :توزيع( :

عمق در عمق بايد در .11تا تا 0/50/5بايد گيرد قرار زمين سطح از .متري گيرد قرار زمين سطح از متري ضخامت حداقل با اندود قلع فوالدي ضخامت تسمه حداقل با اندود قلع فوالدي سطح 33تسمه و سطح ميليمتر و ميليمتر

حداقل 100100مقطع مقطع بابعاد بايستي تسمه بنابراين مربع، حداقل ميليمتر بابعاد بايستي تسمه بنابراين مربع، ميليمتربرابر 3/53/5××3030 سطحي برابر ميليمتريعني سطحي ميليمترمربعميليمترمربع105105ميليمتريعني ضخامت حداقل با مسي ضخامت تسمه حداقل با مسي سطح 22تسمه حداقل و سطح ميليمتر حداقل و ميليمتر

مربع 5050مقطع مقطع مربع ميليمتر ميليمتر برابر سطحي بايستي تسمه حداقل برابر بنابراين سطحي بايستي تسمه حداقل ميليمتر ميليمتر 22××2525بنابراين

باشد.باشد.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- همان با صفحه يك به نسبت تسمه يا سيم يا ازميله همان استفاده با صفحه يك به نسبت تسمه يا سيم يا ازميله استفاده

. دارد ارجحيت جانبي .سطوح دارد ارجحيت جانبي سطوح

زمين( :33 اتصال زمين( :هادي اتصال هادي كه است زمين سيستم از قسمت آن زمين اتصال كه هادي است زمين سيستم از قسمت آن زمين اتصال هادي

. كند مي وصل زمين ترمينال به را زمين .الكترود كند مي وصل زمين ترمينال به را زمين الكترود. باشد سازگار كامال ميشود وصل بآن كه الكترودي با .بايستي باشد سازگار كامال ميشود وصل بآن كه الكترودي با بايستي با تماس در مس پوشش داراي يا لخت آلومينيم از با نبايستي تماس در مس پوشش داراي يا لخت آلومينيم از نبايستي

استفاده زمين هادي بعنوان جه و الكترود بعنوان چه استفاده زمين زمين هادي بعنوان جه و الكترود بعنوان چه زمينبعنوان. مواد اين از نبايد نيز مرطوب هاي محيط در بعنوان. نمود مواد اين از نبايد نيز مرطوب هاي محيط در نمود

. شود استفاده زمين .هادي شود استفاده زمين هادي توانائي به توجه زمين هادي مقطع سطح و نوع انتخاب توانائي در به توجه زمين هادي مقطع سطح و نوع انتخاب در

درجه در زمين به كوتاه اتصال جريانهاي شدت حداكثر درجه عبور در زمين به كوتاه اتصال جريانهاي شدت حداكثر عبور. است اهميت .اول است اهميت اول

نظر دو هر از بايد زمين هادي سيستم خالصه نظر بطور دو هر از بايد زمين هادي سيستم خالصه مكانيكي مكانيكي بطور.خوردگي خوردگي وو باشد الزم استقامت .داراي باشد الزم استقامت داراي

ادامه :ادامه : از بيش عمق در كه زمين اتصال هادي از از قسمتهايي بيش عمق در كه زمين اتصال هادي از قسمتهايي

بدون 3030 بايد شود مي واقع زمين زير بدون سانتيمتري بايد شود مي واقع زمين زير سانتيمتريشود . شود .روكش روكش

رنگ به دار روكش كابل از بايد زمين اتصال رنگ هادي به دار روكش كابل از بايد زمين اتصال هادياست- : زير شرح به آن مقطع وسطح باشد زرد است- :سبز زير شرح به آن مقطع وسطح باشد زرد سبز

مقطع سطح با كابل مقطع سطح با كابل مربع 2525 مربع ميليمتر ميليمترمقطع سطح با كابل مقطع سطح با كابل مربع 3535 مربع ميليمتر ميليمتر

و تكه يك صورت به بايد زمين اتصال هادي و كابل تكه يك صورت به بايد زمين اتصال هادي كابل

ايجاد اتصال ازآن اي نقطه هيچ در و بوده ايجاد سرتاسري اتصال ازآن اي نقطه هيچ در و بوده سرتاسريمقاومت گيري اندازه جهت كه نقطه يك جز مقاومت نشود گيري اندازه جهت كه نقطه يك جز نشود

شود . مي ايجاد زمين شود .اتصال مي ايجاد زمين اتصال

اصالح یا زمین مقاومت کاهش اصالح روشهای یا زمین مقاومت کاهش روشهایخاك : خاك :

بلند- : 11 های میله از بلند- : استفاده های میله از مرطوب استفاده های الیه به رسیدن مرطوب برای های الیه به رسیدن برایزمینزمین

، 33یا یا 2/52/5، ، 1/51/5 : : طولطول ، متر فوالد : فوالد : جنسجنسمیلمتر، میلمتر، 1616حداقل : حداقل : قطرقطرمتر ) ( ، پوش مس فوالد کاپرولد یا ( گالوانیزه ( ، پوش مس فوالد کاپرولد یا و : کاربردکاربردگالوانیزه سست و : زمین سست زمین

خاکیخاکی

موازی- 22 الکترودهای از موازی- استفاده الکترودهای از ها فاصله فاصله حداقل: حداقل: استفاده میله ها بین میله 22بین ، میله طول ، برابر میله طول ،: کاربرد کاربرد برابر سنگالخ یا سفت های ،: محل سنگالخ یا سفت های : : مزیتمزیتمحل

بیشتر جریان عبور بیشتر ظرفیت جریان عبور ظرفیت

پرکننده- : 33 مواد از پرکننده- : استفاده مواد از استفاده

بنتونیت- : بنتونیت- : رس از رس ، بنتون فورت نام به آمریکا در محلی نام از از ، بنتون فورت نام به آمریکا در محلی نام از ، آتشفشان خاکسترهای از ناشی ، لونایت موریل مونت رس ، کانی آتشفشان خاکسترهای از ناشی ، لونایت موریل مونت رس کانی

، زیاد آب جذب و ، نرم زیاد آب جذب و از دسته دسته 22نرم از غنی تا سدیمسدیمغنی که سرشوی گل تا یا که سرشوی گل 55یاغنی ، باال آب جذب خاصیت ی دارا کند می جذب آب وزنش غنی برابر ، باال آب جذب خاصیت ی دارا کند می جذب آب وزنش برابر

از از شده کلسیم کلسیم شده8383

ترکیب از ، کمتر جذب ترکیب خاصیت از ، کمتر جذب و 3535خاصیت بنتونیت و درصد بنتونیت 6565درصدزیر آبهای و خاک و الکترود بر مخربی اثر هیچ ، خاک زیر درصد آبهای و خاک و الکترود بر مخربی اثر هیچ ، خاک درصد

. ندارد . زمینی ندارد ویژه 10/510/5آن آن PHPHزمینی مقاومت ویژه ، مقاومت ،33 - باال به متر - اهم باال به متر اهم

سال مارکونیت- : مارکونیت- : در مارکونی سال مهندسین در مارکونی مشابه 19621962مهندسین مشابه ، ،یا کریستال شکل حاوی ، کم مقاومت دارای ، یا بنتونیت کریستال شکل حاوی ، کم مقاومت دارای ، بنتونیتخاصیت ، کمی کلراید و سولفور دارای ، کربن خاصیت بلورین ، کمی کلراید و سولفور دارای ، کربن بلورین

ویژه مقاومت دارای ، دارد کمی ویژه خورندگی مقاومت دارای ، دارد کمی - 22خورندگی ، متر - اهم ، متر اهمتا ویژه مقاومت بتن با تا ترکیب ویژه مقاومت بتن با . 11ترکیب - ./، یابد می کاهش متر . اهم - ./، یابد می کاهش متر اهم

صخره در بتن با ، است بنتونیت از بهتر گرمتر هوای و آب صخره در در بتن با ، است بنتونیت از بهتر گرمتر هوای و آب در. شود می استفاده استاتیک ضد فرش کف ، کوهها و .ها شود می استفاده استاتیک ضد فرش کف ، کوهها و ها

تنهایی) به بتن ویژه تنهایی) مقومت به بتن ویژه (9090تا تا 3030مقومت - متر (اهم - متر اهم

گچ- : گچ- : سنگ کلسیم سنگ سولفات کلسیم یا سولفات یا ((GypsumGypsum))یا تنهایی به یا ، تنهایی به ،ویژه مقاومت ، طبیعی خاک یا بنتونیت با ویژه مخلوط مقاومت ، طبیعی خاک یا بنتونیت با اهم اهم 1010تا تا 55مخلوط

–، خاک برای ضرر و خوردگی بدون ، ،– متر خاک برای ضرر و خوردگی بدون ، 8484 6/96/9تا تا 6/26/2آن آن PHPHمتر

شیمیایی : - - مواد از شیمیایی : استفاده مواد از نمک ) استفاده سدیم نمک ) کلرور سدیم کلرورسولفات( ، سدیم کربنات ، کلسیم ،کلرور سولفات( معمولی ، سدیم کربنات ، کلسیم ،کلرور معمولی

فلزات سولفات انواع و فلزات مس سولفات انواع و مس

از بیش رطوبت محتوی وزن درصد صورت به از نمک بیش رطوبت محتوی وزن درصد صورت به 55نمک. درصد درصد دارد کمی . اثر دارد کمی اثر

از استفاده از روش استفاده ذغال روش خاكه و ذغال نمك خاكه و قديمي نمك قديمي روشي روشياتصاالت و سيم خوردگي باعث مدت دراز در و اتصاالت بوده و سيم خوردگي باعث مدت دراز در و بوده

. گردد مي زمين اتصال . سيستم گردد مي زمين اتصال سيستم

مش- 44 یا ای شبکه ارت مش- استفاده یا ای شبکه ارت استفاده

8585

بايستي( 77 مي Nمعموال كه بايستي( نقاطي مي Nمعموال كه نقاطي: گردند زمين :اتصال گردند زمين اتصال

توزيع هاي ترانسفورماتور پيچي سيم ستاره توزيع مركز هاي ترانسفورماتور پيچي سيم ستاره مركز توزيع هاي شبكه نول توزيع سيم هاي شبكه نول سيم محافظ محافظ سيم وجود ((PEPE))سيم صورت در توزيع هاي وجود شبكه صورت در توزيع هاي شبكه توزيع تكفاز ترانسفورماتورهاي ثانويه سيمهاي از توزيع يكي تكفاز ترانسفورماتورهاي ثانويه سيمهاي از يكي برقگيرها زمين برقگيرها ترمينال زمين ترمينال ولتاژ و جريان ترانسفورماتوهاي ثانويه ترمينالهاي از ولتاژ يكي و جريان ترانسفورماتوهاي ثانويه ترمينالهاي از يكي معابر روشنائي شبكه نول معابر سيم روشنائي شبكه نول سيم مكان به برق ورود محل در مشتركين كليه نول مكان سيم به برق ورود محل در مشتركين كليه نول سيم

) كنتور) نصب (آنها كنتور) نصب آنها ) ترانس ) بدنه جمله از الكتريكي تجهيزات فلزي هادي ( بدنه ترانس ) بدنه جمله از الكتريكي تجهيزات فلزي هادي بدنه

كليدهاي برق، شبكه و روشنائي فلزي هاي پايه تابلو، كليدهاي ، برق، شبكه و روشنائي فلزي هاي پايه تابلو، ،و ... برق پستهاي هاي نرده و فنسها ، و ...قدرت برق پستهاي هاي نرده و فنسها ، قدرت

88: استاندارد( :مقاومت استاندارد( مقاومت

قابل و استاندارد مقاومت قابل مقدار و استاندارد مقاومت مقدارحداكثر تكي ي ها ارت براي حداكثر قبول تكي ي ها ارت براي 55قبول

حداكثر زميني چند هاي ارت براي و حداكثر اهم زميني چند هاي ارت براي و اهمباشد .22 مي باشد .اهم مي اهم

الكترود مقاومت گيري الكترود اندازه مقاومت گيري اندازهخاك مخصوص مقاومت و خاك زمين مخصوص مقاومت و زمين

ويژه يا مخصوص مقاومت گيري ويژه اندازه يا مخصوص مقاومت گيري اندازههدف با الكترود احداث شروع از قبل هدف خاك با الكترود احداث شروع از قبل خاك

انجام آن مشخصات درباره گيري انجام تصميم آن مشخصات درباره گيري تصميمميشود.ميشود.

از پس كه الكترود مقاومت گيري از اندازه پس كه الكترود مقاومت گيري اندازهبسيار ميشود انجام الكترود احداث بسيار پايان ميشود انجام الكترود احداث پايانگردد انجام ايراد بدون اگر و است گردد مهم انجام ايراد بدون اگر و است مهم

به آنها كار صحت و تجهيزات و افراد به ايمني آنها كار صحت و تجهيزات و افراد ايمني. داشت خواهد بستگي .مقدارآن داشت خواهد بستگي مقدارآن

الكترود مقاومت گيري الكترود اندازه مقاومت گيري اندازهزمينزمين

: كار :اساس كار اساسكه معني بدين باشد مي اهم قانون كه براساس معني بدين باشد مي اهم قانون براساس

از كمكي الكترود يك بكمك را جرياني از شدت كمكي الكترود يك بكمك را جرياني شدتگيري اندازه آنرا مقدار و داده عبور اصلي گيري الكترود اندازه آنرا مقدار و داده عبور اصلي الكترود

كنند كنند مي الكترود ((II))مي سر دو ولتاژ حال همان در الكترود و سر دو ولتاژ حال همان در وگيري اندازه ديگري كمكي الكترود بكمك را گيري اصلي اندازه ديگري كمكي الكترود بكمك را اصلي

كنند كنند مي مقدار ((UU))مي ، مقدار دو اين تقسيم از مقدار و ، مقدار دو اين تقسيم از و. آيد مي بدست الكترود .مقاومت آيد مي بدست الكترود مقاومت

I I ∕∕R=UR=U

ارت دستگاه با گیری ارت اندازه دستگاه با گیری اندازهسنج :سنج :

9090

مخصوص مقاومت گیری مخصوص اندازه مقاومت گیری اندازهزمین :زمین :

9191

براساس زمين اتصال سيستم براساس انواع زمين اتصال سيستم انواع:: IECIEC 6036460364استاندارد استاندارد

كد يا حرف دو از استفاده با كه زمين اتصال سيستم كد انواع يا حرف دو از استفاده با كه زمين اتصال سيستم انواعاز : عبارتند شوند مي نامگذاري از : التين عبارتند شوند مي نامگذاري TN , TT , ITTN , TT , ITالتين

منبع وسايل و زمين بين اتصال نشاندهندة ، كد يا حرف منبع اولين وسايل و زمين بين اتصال نشاندهندة ، كد يا حرف اولينباشد ) ( . مي ترانسفورماتور يا ژنراتور باشد ) ( . تغذيه مي ترانسفورماتور يا ژنراتور تغذيه

TT ( : فرانسوي كلمه از زمين با نقطه يك مستقيم اتصال فرانسوي : ) يعني كلمه از زمين با نقطه يك مستقيم اتصال يعنيterreterre ) )

II : امپدانس طريق از يا ندارد اتصال زمين به اي نقطه امپدانس : هيچ طريق از يا ندارد اتصال زمين به اي نقطه هيچكلمه ) ( ) از دارد اتصال بينهايت بااليي كلمه ) ( ) بسيار از دارد اتصال بينهايت بااليي ( ( IsolatedIsolatedبسيار

الكتريكي وسايل و زمين بين اتصال نشاندهندة دوم الكتريكي حرف وسايل و زمين بين اتصال نشاندهندة دوم حرفباشد . مي ها كننده باشد . مصرف مي ها كننده مصرف

TT : در زميني اتصال هر از مستقل ، زمين به مستقيم در : اتصال زميني اتصال هر از مستقل ، زمين به مستقيم اتصالتغذيه تغذيه سيستم سيستم

NN : زمين به تغذيه شبكه طريق از زمين : اتصال به تغذيه شبكه طريق از اتصال

TNTN : : TN TN شبكهشبكهnetworknetwork

زمين اتصال سيستم زمين در اتصال سيستم يا TNTNدر ژنراتور نقاط از يكي يا ، ژنراتور نقاط از يكي ، " فاز سه سيستم در ستاره نقطه معموال " ترانسفورماتور فاز سه سيستم در ستاره نقطه معموال ترانسفورماتور

طريق از الكتريكي وسايل بدنه و دارد اتصال زمين طريق به از الكتريكي وسايل بدنه و دارد اتصال زمين بهمي متصل زمين به درترانسفورماتور زمين اتصال مي اين متصل زمين به درترانسفورماتور زمين اتصال اين

گردند . گردند . ) ( را كننده مصرف وسايل هادي فلزي بدنه كه را ) ( هاديي كننده مصرف وسايل هادي فلزي بدنه كه هاديي

حفاظتي هادي ، نمايد مي متصل زمين حفاظتي به هادي ، نمايد مي متصل زمين به ( ( protective earth = PEprotective earth = PE . ) نامند نامند ( . مي مي

يا نمايد مي متصل فاز سه در ستاره نقطه به كه يا هاديي نمايد مي متصل فاز سه در ستاره نقطه به كه هادييرا كند مي حمل فاز تك سيستم در را برگشتي را جريان كند مي حمل فاز تك سيستم در را برگشتي جريان

نول ) نول ) سيم نامند ( . Neutral = NNeutral = Nسيم نامند ( . مي مي

سيستم مختلف سيستم انواع مختلف : :TNTN انواع

TN-STN-S : : PEPE و وNN كه هستند اي جداگانه كه هاديهاي هستند اي جداگانه هاديهاياند . شده متصل يكديگر به تغذيه منبع محل در اند . فقط شده متصل يكديگر به تغذيه منبع محل در فقط

TN-CTN-C: : مشترك هادي مشترك يك هادي ( ( PE + NPE + Nيعني ) يعني ) PENPENيكهاي هادي كار هاي كه هادي كار دهد . NNو و PEPEكه مي انجام دهد . را مي انجام را

TN-C-STN-C-S: : مشترك هادي از سيستم از مشترك قسمتي هادي از سيستم از قسمتيPENPEN مجزاي هادي دو به نقاط بعضي در مجزاي و هادي دو به نقاط بعضي در NNو و PEPEو

مشترك . هادي شود مي مشترك . تقسيم هادي شود مي " PENPENتقسيم بين " عموما بين عمومادارد وجود ساختمان به ورودي نقطه و برق دارد ايستگاه وجود ساختمان به ورودي نقطه و برق ايستگاه

مجزاي هاديهاي از ساختمان درداخل مجزاي و هاديهاي از ساختمان درداخل NNو و PEPEوشود . مي شود . استفاده مي استفاده

زمين اتصال زمين سيستم اتصال TN-CTN-C سيستم

زمين اتصال زمين سيستم اتصال TN-STN-Sسيستم

زمين اتصال زمين سيستم اتصال TN-C-STN-C-Sسيستم

زمين اتصال زمين سيستم اتصال ITITسيستم

زمين اتصال زمين سيستم اتصال TTTTسيستم

ايمني در برق

Documents