گیاه شناسی

شناسی شناسی گیاه گیاه

شناسی گیاه اساسکتاب شناسی بر گیاه اساسکتاب 11برنادری : انگیز روح دکتر نادری : مولف انگیز روح دکتر مولف

نور پیام دانشگاه نور انتشارات پیام دانشگاه انتشارات

شناسی شناسی گیاه 11گیاه

www.kvm.blogfa.com

حسینیحسینی

http://www.kvm.blogfa.com/

شناسی شناسی گیاه 11گیاهدرس درس فهرست فهرست

. گیاهی بافتهای و سلول اول . فصل گیاهی بافتهای و سلول اول فصل . گیاهی اندامهای مورفولوژی دوم . فصل گیاهی اندامهای مورفولوژی دوم فصل . ساقه سوم . فصل ساقه سوم ((StemStem))فصل . میوه و گل ساختمان چهارم . فصل میوه و گل ساختمان چهارم فصل . گیاهان در نمو و رشد پنجم . فصل گیاهان در نمو و رشد پنجم فصل . متابولیسم ششم . فصل متابولیسم ششم فصل . گیاه تغذیه هفتم . فصل گیاه تغذیه هفتم فصل . فتوپریودیسم هشتم . فصل فتوپریودیسم هشتم فصل . گیاهی هورمونهای نهم . فصل گیاهی هورمونهای نهم فصل


اول اول فصل فصل

گیاهی بافتهای و گیاهی سلول بافتهای و سلول


مقدمهمقدمه همه ساختمانی واحد عنوان به سلول همه امروزه ساختمانی واحد عنوان به سلول امروزه

یك هر درباره و می‌شود معرفی زنده یك موجودات هر درباره و می‌شود معرفی زنده موجوداتمتعددی بررسیهای آن تشكیل‌دهنده اجزای متعددی از بررسیهای آن تشكیل‌دهنده اجزای از . سلول، كه می‌شود گفته اگر می‌آید عمل . به سلول، كه می‌شود گفته اگر می‌آید عمل به

این است، زنده موجودات كار و ساختار این واحد است، زنده موجودات كار و ساختار واحدجاندارانی در بلكه سلولیها تك در تنها نه جاندارانی گفته در بلكه سلولیها تك در تنها نه گفته

نیز شده تشكیل سلول میلیاردها از بدنشان نیز كه شده تشكیل سلول میلیاردها از بدنشان كه . پرسلولی موجود این زندگی زیرا، است . صادق پرسلولی موجود این زندگی زیرا، است صادقتشكیل‌دهنده اجزای هماهنگ فعالیت‌ به تشكیل‌دهنده وابسته اجزای هماهنگ فعالیت‌ به وابسته

. است . آنها است آنها

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبخش بهبه دو شامل گیاهی سلول هر كلی بخش طور دو شامل گیاهی سلول هر كلی طور

. كه پروتوپالسم است دیواره و . پروتوپالسم كه پروتوپالسم است دیواره و پروتوپالسماز می‌آید شمار به سلول زنده بخش از فعال‌ترین می‌آید شمار به سلول زنده بخش فعال‌ترین

. دور است یافته تشكیل هسته و . سیتوپالسم دور است یافته تشكیل هسته و سیتوپالسمدیواره بین كه فراگرفته غشایی را دیواره سیتوپالسم بین كه فراگرفته غشایی را سیتوپالسم . سیتوپالسم در است واقع سیتوپالسم و . سلول سیتوپالسم در است واقع سیتوپالسم و سلول

. حاوی هسته دارد وجود متفاوتی . اندامكهای حاوی هسته دارد وجود متفاوتی اندامكهایاحاطه غشایی وسیله به و بوده وراثتی احاطه مولكولهای غشایی وسیله به و بوده وراثتی مولكولهای

) مانند. ) پست ابتدایی سلولهای در ( می‌شود مانند. ) پست ابتدایی سلولهای در می‌شوداجزای ولی نمی‌شود یافت مشخص هسته اجزای باكتریها ولی نمی‌شود یافت مشخص هسته باكتریها

دارند وجود وراثتی مولكولهای یعنی هسته دارند مهم وجود وراثتی مولكولهای یعنی هسته . . مهم


) اسكلتی ) دیواره سلولی ( دیواره اسكلتی ) دیواره سلولی دیواره سیتوپالسمی غشایی خارجی بخش سیتوپالسمی در غشایی خارجی بخش سلول در سلول هر هر

. دارد وجود سلولی دیواره نام به دیواره‌ای . گیاCهی دارد وجود سلولی دیواره نام به دیواره‌ای گیاCهیبه بوده، سلول خارجی اسكلت منزلCه به دیواره به این بوده، سلول خارجی اسكلت منزلCه به دیواره اینمحافظت آن درون محتویاCت از و می‌دهد شكل محافظت آن آن درون محتویاCت از و می‌دهد شكل آن

بعضی سختی و استحكاCم مسئول همچنین و بعضی می‌كند سختی و استحكاCم مسئول همچنین و می‌كند . گیاCهی سلولهای از بعضی است گیاهی باCفتهای . از گیاCهی سلولهای از بعضی است گیاهی باCفتهای از

نهان‌زادان خزه‌ها، مژك‌دار آنتروزوئید‌هاCی نهان‌زادان ماCنند خزه‌ها، مژك‌دار آنتروزوئید‌هاCی ماCننددیواره فاقد ابتدایی بازدانگان از برخی و دیواره آوندی فاقد ابتدایی بازدانگان از برخی و آوندی

. چند از معموال كه سلولCی دیواره هستند . سلولی چند از معموال كه سلولCی دیواره هستند سلولیو ترشح پروتوپالسم وسیله به می‌آید به‌وجود و الیه ترشح پروتوپالسم وسیله به می‌آید به‌وجود الیه

. می‌شود . ساخته می‌شود ساخته

شناسی شناسی گیاه 11گیاه قطب دو در كه تقسیم حال در گیاهی سلول یك قطب در دو در كه تقسیم حال در گیاهی سلول یك در

استوانه در نازكی الیه آمده، پدید جدید هسته دو استوانه آن در نازكی الیه آمده، پدید جدید هسته دو آنسلول دو تشكیل مقدمات و می‌شود تشكیل سلول سلول دو تشكیل مقدمات و می‌شود تشكیل سلول

. میانی تیغه را الیه این می‌آورد فراهم را . جدید میانی تیغه را الیه این می‌آورد فراهم را جدید . میانی تیغه است كلسیم پكتات جنس از و . می‌گویند میانی تیغه است كلسیم پكتات جنس از و می‌گویند . می‌شود مجاور سلولهای اتصال موجب چسب . مانند می‌شود مجاور سلولهای اتصال موجب چسب مانند

به جدیدی نازك الیه سلولها شدن بزرگ به ضمن جدیدی نازك الیه سلولها شدن بزرگ ضمنساخته میانی تیغه طرفین در سلول هر ساخته وسیله میانی تیغه طرفین در سلول هر وسیلهو. می‌نامند نخستین دیواره را الیه این و. می‌شود می‌نامند نخستین دیواره را الیه این می‌شود

شامل ) عمده به‌طور است پكتوسلولزی آن شامل ) جنس عمده به‌طور است پكتوسلولزی آن جنس .) از و نبوده پیوسته نخستین دیواره پكتوز و (. سلولز از و نبوده پیوسته نخستین دیواره پكتوز و سلولز

و آمده وجود به انعطاف‌پذیر و نازك بسیار و رشته‌های آمده وجود به انعطاف‌پذیر و نازك بسیار رشته‌های . نمی‌كند جلوگیری سلول شدن بزرگ از نتیجه . در نمی‌كند جلوگیری سلول شدن بزرگ از نتیجه در

شناسی شناسی گیاه 11گیاه دیواره و میانی تیغه تنها سلولها از عده‌ای دیواره در و میانی تیغه تنها سلولها از عده‌ای در

. عده‌ در كه صورتی در می‌آید وجود به . نخستین عده‌ در كه صورتی در می‌آید وجود به نخستیندومین نام به جدیدتری دیواره سلولها از دومین دیگر نام به جدیدتری دیواره سلولها از دیگر

ساخته نخستین دیواره روی بر درون از ساخته دیواره نخستین دیواره روی بر درون از دیواره . سلولز است سلولز جنس از منحصرا كه . می‌شود سلولز است سلولز جنس از منحصرا كه می‌شود

) روی ) در فیبریل نازكی رشته‌های صورت ( به روی ) در فیبریل نازكی رشته‌های صورت به . رشته‌های این استقرار می‌كند رسوب . دیواره رشته‌های این استقرار می‌كند رسوب دیواره . می‌شود دیواره این استحكام موجب . سلولزی می‌شود دیواره این استحكام موجب سلولزی

الیه‌های دیواره، دومین تشكیل از پس الیه‌های بنابراین، دیواره، دومین تشكیل از پس بنابراین،دو میانی، تیغه یك شامل مجاور سلول دو دو بین میانی، تیغه یك شامل مجاور سلول دو بین

خواهد دومین دیواره دو و نخستین خواهد دیواره دومین دیواره دو و نخستین ..دیواره

شناسی شناسی گیاه 11گیاه رسوب خاطر به Cسلولی دیواره Cچوبی بافتهای رسوب در خاطر به Cسلولی دیواره Cچوبی بافتهای در

ضخامت هم باز لیگنین یا چوب نام به ضخامت ماده‌ای هم باز لیگنین یا چوب نام به ماده‌ایاز بعضی در كه به‌طوری می‌كند حاصل از بیشتری بعضی در كه به‌طوری می‌كند حاصل بیشتریحدی به دیواره دومین ضخامت سلولها قبیل حدی این به دیواره دومین ضخامت سلولها قبیل ایننخواهCد باقی سیتوپالسم برای جایی كه نخواهCد می‌رسد باقی سیتوپالسم برای جایی كه می‌رسد

. توجه باید می‌میرد سلول حالت این در و . گذاشت توجه باید می‌میرد سلول حالت این در و گذاشتبیرون از سلولی دیواره شدن ضخیم كه بیرون داشت از سلولی دیواره شدن ضخیم كه داشت

. دومین دیواره یعنی می‌گیرد صورت درون . به دومین دیواره یعنی می‌گیرد صورت درون به . است سیتوپالسمی غشأ مجاور و بوده . جوان‌تر است سیتوپالسمی غشأ مجاور و بوده جوان‌تر

صورت بیشتر سازی دیواره هرچه جهت هCمین صورت به بیشتر سازی دیواره هرچه جهت هCمین به . می‌شود كوچكتر سلول درون فضای . گیرد، می‌شود كوچكتر سلول درون فضای گیرد،


سلولی< دیواره سلولی< تغییرات دیواره تغییرات به گوناCگون بافتهاCی سلولهای در سلولی به دیواره گوناCگون بافتهاCی سلولهای در سلولی دیواره

جالبی تغییرات می‌دهد انجام كه كاCری جالبی تناسب تغییرات می‌دهد انجام كه كاCری تناسب . چوب شدن، كوتینی است كرده . حاصCل چوب شدن، كوتینی است كرده حاصCل

چوبی‌شدن 22پنبه‌ای‌شدنپنبه‌ای‌شدن چوبی‌شدن ، كانی‌شدن 33، كانی‌شدن ، ژلCه‌ای 44، ژلCه‌ای و و. 55شدنشدن و شدن كوتینی است تغییرات این جمله . از و شدن كوتینی است تغییرات این جمله از

صورت گیاه محافظ باCفتهای در شدن پنبه‌ای صورت چوب گیاه محافظ باCفتهای در شدن پنبه‌ای چوبخارجی. دیواره روی شدن كوتینی در خارجی. می‌گیرد دیواره روی شدن كوتینی در می‌گیرد

ماده‌ای است، تماس در بیرون محیط با كه Cماده‌ای سلولها است، تماس در بیرون محیط با كه Cسلولها . را كوتینی الیه می‌شود ساخته كوتین نام . به را كوتینی الیه می‌شود ساخته كوتین نام به

. است شكل موم ماده‌ای كوتین می‌نامند . كوتیكول است شكل موم ماده‌ای كوتین می‌نامند كوتیكول . دارد تعلق چربیها گروه به . و دارد تعلق چربیها گروه به و

شناسی شناسی گیاه 11گیاه از سلولها دومین دیواره شدن پنبه‌ای چوب از در سلولها دومین دیواره شدن پنبه‌ای چوب در

پنبه‌ چوب یا سوبرین نام به ماده‌ای پنبه‌ جنس چوب یا سوبرین نام به ماده‌ای جنسنوع. این با پنبه‌ای چوب بافت مطالعه با نوع. است این با پنبه‌ای چوب بافت مطالعه با است . در شدن چوبی شد خواهید آشنا بیشتر . تغییر در شدن چوبی شد خواهید آشنا بیشتر تغییرصورت چوبی آوندهای و استحكامی صورت بافتهای چوبی آوندهای و استحكامی بافتهای

نام. به ماده‌ای بافتها این سلولهای در نام. می‌گیرد به ماده‌ای بافتها این سلولهای در می‌گیرد ) كربن ) هیدراتهای گروه از لیگنین یا ( چوب كربن ) هیدراتهای گروه از لیگنین یا چوب

رسوب سلولها دیواره در و می‌شود رسوب ساخته سلولها دیواره در و می‌شود ساختهزیاد. تدریجا چوبی دیواره ضخامت زیاد. می‌كند تدریجا چوبی دیواره ضخامت می‌كند

. می‌كند اشغال را سلول عمده حجم و . می‌شود می‌كند اشغال را سلول عمده حجم و می‌شود . می‌میرند سلولها حالت این . در می‌میرند سلولها حالت این در

شناسی شناسی گیاه 11گیاه گندم ساقه یا برگ روی را خود دست گندم وقتی ساقه یا برگ روی را خود دست وقتی

. آن دلیل كرد خواهید احساس زبر را آن . بكشید آن دلیل كرد خواهید احساس زبر را آن بكشیدخارجی سطوح روی سیلیسی تركیبات خارجی رسوب سطوح روی سیلیسی تركیبات رسوب

به. كانی تركیبات شدن اضافه به. سلولهاست كانی تركیبات شدن اضافه سلولهاست. می‌گویند شدن كانی را سلولی .دیواره می‌گویند شدن كانی را سلولی دیواره

تركیبات می‌نمایند، لعاب تولید دانه‌ها تركیبات برخی می‌نمایند، لعاب تولید دانه‌ها برخیمیانی تیغه دیواره ساختمان در كه دانه میانی پكتیكی تیغه دیواره ساختمان در كه دانه پكتیكی

زیادی آب می‌توانند و رفته‌اند كار به زیادی سلولها آب می‌توانند و رفته‌اند كار به سلولهابا شوند تبدیل ژله یا لعاب به و كنند با جذب شوند تبدیل ژله یا لعاب به و كنند جذب

جدا هم از مجاور سلولهای شدن جدا ژله‌ای هم از مجاور سلولهای شدن ژله‌ایمی‌شوند می‌شوند

شناسی شناسی گیاه 11گیاه.بسیار پالسمودسماتا.پالسمودسماتا منافذ راه از گیاهی بسیار سلولهای منافذ راه از گیاهی سلولهای

پدید اسكلتی دیواره شدن ساخته هنگام در كه پدید ریزی اسكلتی دیواره شدن ساخته هنگام در كه ریزی . منافذ این راه از می‌كنند پیدا ارتباط هم با . می‌آیند، منافذ این راه از می‌كنند پیدا ارتباط هم با می‌آیند،

را مجاور سلول دو كرده، عبور سیتوپالسمی را رشته‌های مجاور سلول دو كرده، عبور سیتوپالسمی رشته‌های . ارتباط سیتوپالسمی رشته هر به می‌دهند پیوند هم . به ارتباط سیتوپالسمی رشته هر به می‌دهند پیوند هم به

پالسمودسماتا آنها مجموع به و پالسمودسما پالسمودسماتا دهنده آنها مجموع به و پالسمودسما دهندهمی‌گویند. می‌گویند.

.در النها.النها مجاور سلول دو بین اسكلتی دیواره در ضخامت مجاور سلول دو بین اسكلتی دیواره ضخامت . در دوم دیواره كه نقاطی به نیست یكسان نقاط . همه در دوم دیواره كه نقاطی به نیست یكسان نقاط همه

الن نمی‌آید وجود به یا و می‌ماند باقی نازك الن آن نمی‌آید وجود به یا و می‌ماند باقی نازك آنپالسمودسماتا. تعدادی معموال النها محل در پالسمودسماتا. می‌گویند تعدادی معموال النها محل در می‌گویندامكان‌پذیر سلولها بین تبادل آنها راه از كه دارد امكان‌پذیر وجود سلولها بین تبادل آنها راه از كه دارد وجود

..می‌شودمی‌شود


واكوئلهاواكوئلها به حفره‌هایی جانوری و گیاهی سلو‌لهای به در حفره‌هایی جانوری و گیاهی سلو‌لهای در

واكوئل آنها به كه دارند وجود مختلف واكوئل اندازه‌های آنها به كه دارند وجود مختلف اندازه‌هایواكوئلها. جوان گیاهی سلولهای در واكوئلها. می‌گویند جوان گیاهی سلولهای در می‌گویند

. رشد با اما هستند بیشتر تعداد به و . كوچك رشد با اما هستند بیشتر تعداد به و كوچكبه‌طور و پیوسته هم به كوچك واكوئلهای به‌طور سلول، و پیوسته هم به كوچك واكوئلهای سلول،

كه می‌آید پدید بزرگ واكوئل چند یا یك كه معمول می‌آید پدید بزرگ واكوئل چند یا یك معمولمی‌كند اشغال را سلول حجم عمده می‌كند قسمت اشغال را سلول حجم عمده ..قسمت

شناسی شناسی گیاه 11گیاه از یافته‌ای تمایز و بزرگ واكوئلهای چنین از وجود یافته‌ای تمایز و بزرگ واكوئلهای چنین وجود

سلولهای در و است گیاهی سلولهای سلولهای اختصاصات در و است گیاهی سلولهای اختصاصات . نام به شیره‌ای واكوئلها در نمی‌شود یافت . جانوری نام به شیره‌ای واكوئلها در نمی‌شود یافت جانوری

مواد و آب شامل كه دارد وجود واكوئلی مواد شیره و آب شامل كه دارد وجود واكوئلی شیره . زنده بخش وسیله به مواد این است آن در . محلول زنده بخش وسیله به مواد این است آن در محلول

مواد جزو است ممكن و می‌آیند فراهم مواد سلول جزو است ممكن و می‌آیند فراهم سلول . به واكوئلها باشند سلول زاید مواد یا . اندوخته‌ای به واكوئلها باشند سلول زاید مواد یا اندوخته‌ایآلی، ) نمكهای مانند مواد بعضی اندوختن آلی، ) خاطر نمكهای مانند مواد بعضی اندوختن خاطر

و رنگین مواد كانی، نمكهای و پروتئینها، رنگین مواد كانی، نمكهای خود،( ……پروتئینها، خود،( در در . واكوئلها اساسی كار اما می‌آیند شمار به سلول . انبار واكوئلها اساسی كار اما می‌آیند شمار به سلول انبار

میان آب تبادل در زیرا است سلول داخل آب میان تنظیم آب تبادل در زیرا است سلول داخل آب تنظیم . دارند عهده بر مهمی بسیار نقش آن محیط و . سلول دارند عهده بر مهمی بسیار نقش آن محیط و سلول

شناسی شناسی گیاه 11گیاهپالسمولیز پالسمولیز تورژسانسو تورژسانسو

محیط از رقیق‌تر محیطی در گیاهی اندام محیط هرگاه از رقیق‌تر محیطی در گیاهی اندام هرگاهجذب آب سلولها شود، داده قرار سلول جذب درونی آب سلولها شود، داده قرار سلول درونی

حالت ایجاد ،Cسلول درون به آب ورود نتیجه حالت می‌كنند ایجاد ،Cسلول درون به آب ورود نتیجه می‌كنند . می‌گویند توCرژسانس آن به كه است Cسلول در . تورم می‌گویند توCرژسانس آن به كه است Cسلول در تورممی‌شود وارد سلولی دیواره به فشاری حالت این می‌شود در وارد سلولی دیواره به فشاری حالت این در

. فشار است معروف تورژسانس فشار به . كه فشار است معروف تورژسانس فشار به كهدیوCاره به محكم را پالسمایی غشای دیوCاره تورژسانس، به محكم را پالسمایی غشای تورژسانس،

. محكم و سخت سلول نتیجه در می‌چسباند . سلول محكم و سخت سلول نتیجه در می‌چسباند سلولسلول. اطراف Cمحیط در آب كه زمانی تا سلول. می‌شود اطراف Cمحیط در آب كه زمانی تا می‌شود

. این می‌ماند برقرار توCرژسانس فشار باشد، . موجود این می‌ماند برقرار توCرژسانس فشار باشد، موجودبرگها، مانند گیاه نرم بافتهای برای ویژه به برگها، مسئله مانند گیاه نرم بافتهای برای ویژه به مسئله. است مهم بسیار علفی و نرم ساقه‌های و .گلبرگها است مهم بسیار علفی و نرم ساقه‌های و گلبرگها

شناسی شناسی گیاه 11گیاه . حال می‌دارد نگه طبیعی وضع به و محكم را آنها . زیرا حال می‌دارد نگه طبیعی وضع به و محكم را آنها زیرا

كه شوند داده قرار محیطی در گیاهی سلولهای كه اگر شوند داده قرار محیطی در گیاهی سلولهای اگرپیش چه باشد سلول درون از بیشتر آنها پیش غلظت چه باشد سلول درون از بیشتر آنها غلظت

دست از آب گیاهی سلول صورت این در آمد؟ دست خواهد از آب گیاهی سلول صورت این در آمد؟ خواهد . نتیجه در می‌شود جمع و كوچك واكوئل و . می‌دهد نتیجه در می‌شود جمع و كوچك واكوئل و می‌دهدسلولی دیواره از نقاط بعضی در پالسمایی سلولی غشای دیواره از نقاط بعضی در پالسمایی غشای

. تردی و شادابی سلولها، حالتی چنین در می‌شود . جدا تردی و شادابی سلولها، حالتی چنین در می‌شود جداپالسمولیز حالت این به می‌دهند دست از را پالسمولیز خود حالت این به می‌دهند دست از را خود

نمایانگر. تورژسانس كه داشت توجه باید نمایانگر. می‌گویند تورژسانس كه داشت توجه باید می‌گویندوضع پالسمولیز حالت و بوده سلولها طبیعی وضع وضع پالسمولیز حالت و بوده سلولها طبیعی وضع

ادامه پالسمولیز چنانچه و می‌دهد نشان را ادامه غیرطبیعی پالسمولیز چنانچه و می‌دهد نشان را غیرطبیعی . می‌شود سلول مرگ به منتهی . یابد می‌شود سلول مرگ به منتهی یابد


) پالستید‌ها ) (پالستها پالستید‌ها ) پالستها در منحصرا كه هستند اندامكهایی در پالستها منحصرا كه هستند اندامكهایی پالستها

ابتدایی موجودات از بعضی و گیاهی ابتدایی سلولهای موجودات از بعضی و گیاهی سلولهایحدود در اندازه‌ای و می‌شوند حدود یافت در اندازه‌ای و می‌شوند 66تا تا 44یافت

. به كوچك‌تری دانه‌های از پالستها دارند . میكرون به كوچك‌تری دانه‌های از پالستها دارند میكروننیافته تمایز سلولهای در كه پالست پیش نیافته نام تمایز سلولهای در كه پالست پیش نام

. پالستها سلول، رشد با می‌آیند پدید دارند، . وجود پالستها سلول، رشد با می‌آیند پدید دارند، وجودعهده بر را معینی وظایف و می‌كنند رشد عهده نیز بر را معینی وظایف و می‌كنند رشد نیز

: نوعند. سه اصلی پالستهای : می‌گیرند نوعند. سه اصلی پالستهای می‌گیرند . كلروپالستها و كروموپالستها . لوكوپالستها، كلروپالستها و كروموپالستها لوكوپالستها،

شناسی شناسی گیاه 11گیاه.گلبرگها، كروموپالستها.كروموپالستها از بسیاری گلبرگها، رنگ از بسیاری رنگ

به مربوط پاییزی برگهای و به میوه‌ها مربوط پاییزی برگهای و میوه‌ها . آنهاست سلولهای در موجود . كروموپالستهای آنهاست سلولهای در موجود كروموپالستهای

مجموع در كروموپالستها در موجود مجموع رنگیزه‌های در كروموپالستها در موجود رنگیزه‌های . می‌شوند نامیده . كاروتنوئید می‌شوند نامیده كاروتنوئید

( : رنگیزه كاروتن از عبارتند رنگیزه‌ها : ) این رنگیزه كاروتن از عبارتند رنگیزه‌ها این ) لیكوپن( ) و زرد رنگیزه گزانتوفیل ، ( نارنجی لیكوپن( ) و زرد رنگیزه گزانتوفیل ، نارنجی

.) كلروفیل) همراه رنگیزه‌ها این قرمز (. رنگیزه كلروفیل) همراه رنگیزه‌ها این قرمز رنگیزه . آنجا از اما می‌شوند یافت نیز كلروپالستها . در آنجا از اما می‌شوند یافت نیز كلروپالستها در

است، بیشتر كلروفیل نسبت اینجا در است، كه بیشتر كلروفیل نسبت اینجا در كه . می‌شوند دیده سبز رنگ به . كلروپالستها می‌شوند دیده سبز رنگ به كلروپالستها


كلروپالستها. كلروپالستها. رنگ عامل و می‌روند به‌شمار پالستها رنگ مهمترین عامل و می‌روند به‌شمار پالستها مهمترین

. درون دانه‌های رنگ هستند گیاهان در . سبز درون دانه‌های رنگ هستند گیاهان در سبزمورد را خورشید تابش انرژی مورد كلروپالستها را خورشید تابش انرژی كلروپالستها

آن كمك به سلولها و می‌دهند قرار آن استفاده كمك به سلولها و می‌دهند قرار استفاده . ترتیب این به كه غذایی می‌كنند . غذاسازی ترتیب این به كه غذایی می‌كنند غذاسازیفاقد جانداران غذایی منبع می‌شود فاقد حاصل جانداران غذایی منبع می‌شود حاصل

. گیاهان در كلروپالستها شكل می‌باشد . كلروفیل گیاهان در كلروپالستها شكل می‌باشد كلروفیلعدس شكل به معموال و بوده هم عدس مشابه شكل به معموال و بوده هم مشابه

می‌باشد. می‌باشد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه احاطه غشأ دو وسیله به كلروپالست احاطه هر غشأ دو وسیله به كلروپالست هر

نام. به ماده‌ای از كلروپالست درون نام. می‌شود به ماده‌ای از كلروپالست درون می‌شودذرات حاوی ماده این كه است شده پر ذرات استروما حاوی ماده این كه است شده پر استروما

مولكول مولكول چربی، نشاسته، DNADNAچربی، مولكولهای نشاسته، ، مولكولهای ، . فعالیتهای بیشتر می‌باشد تیغه‌ها و . ریبوزومها فعالیتهای بیشتر می‌باشد تیغه‌ها و ریبوزومها

سلول هسته ژنهای وسیله به كلروپالست سلول درون هسته ژنهای وسیله به كلروپالست درون . فعالیتهای از بعضی اما می‌شود . كنترل فعالیتهای از بعضی اما می‌شود كنترل

مولكول كنترل در مولكول كلروپالست كنترل در خود DNADNAكلروپالست خود درون دروناست است كلروپالست ..كلروپالست


( ( nucelusnucelus))هسته هسته وسیله به كه جسمی واضح‌ترین و وسیله بزرگترین به كه جسمی واضح‌ترین و بزرگترین

است هسته می‌شود دیده سلول در است میكروسكوپ هسته می‌شود دیده سلول در میكروسكوپ . هسته دارد وجود تخم‌مرغی یا كروی شكلهای به . كه هسته دارد وجود تخم‌مرغی یا كروی شكلهای به كه

. است پیر سلولهای از بزرگتر جوان سلولهای . در است پیر سلولهای از بزرگتر جوان سلولهای در ژله‌ای ماده‌ای را هسته ساختمان اعظم ژله‌ای قسمت ماده‌ای را هسته ساختمان اعظم قسمت

به‌هم رشته‌های آن داخل در كه می‌دهد به‌هم تشكیل رشته‌های آن داخل در كه می‌دهد تشكیل . رشته‌های می‌باشند شناور كروماتین . چسبیده رشته‌های می‌باشند شناور كروماتین چسبیده

میكروسكوپ زیر در و بوده بیرنگ معموال میكروسكوپ كروماتین زیر در و بوده بیرنگ معموال كروماتینرنگهای به‌وسیله اینكه مگر نمی‌شود دیده خوبی رنگهای به به‌وسیله اینكه مگر نمی‌شود دیده خوبی به

. باشند كرده رنگ‌آمیزی را آنها . به‌خصوصی باشند كرده رنگ‌آمیزی را آنها به‌خصوصی

شناسی شناسی گیاه 11گیاه زیادی اهمیت حائز نظر این از رشته‌ها زیادی این اهمیت حائز نظر این از رشته‌ها این

و می‌باشند سلول ژنتیكی ماده حاوی كه و هستند می‌باشند سلول ژنتیكی ماده حاوی كه هستندتعداد به كروماتین سلول، تقسیم موقع تعداد در به كروماتین سلول، تقسیم موقع در

تبدیل كروموزوم منظم و مشخص رشته تبدیل معینی كروموزوم منظم و مشخص رشته معینیبه‌خصوص ژنهای حاوی كدام هر كه به‌خصوص می‌گردد ژنهای حاوی كدام هر كه می‌گردد . یا یك محتوی هسته هر می‌باشد مزبور . گیاه یا یك محتوی هسته هر می‌باشد مزبور گیاه

هستك هستك چند به ((nuclelinucleli))چند معموال كه به هستند معموال كه هستنددر و دارند اتصال كروماتین از مخصوصی در رشته و دارند اتصال كروماتین از مخصوصی رشته

ماده و می‌روند بین از سلول تقسیم ماده موقع و می‌روند بین از سلول تقسیم موقعمتصل مربوطه كروموزوم به آن متصل تشكیل‌دهنده مربوطه كروموزوم به آن تشكیل‌دهنده

می‌گردد. می‌گردد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه سلول ژنتیكی و ارثی خواص كنترل مركز سلول هسته ژنتیكی و ارثی خواص كنترل مركز هسته

مولكولهای طریق از را كنترل این كه مولكولهای است طریق از را كنترل این كه استDNADNA هر و می‌دهد انجام كروماتین در هر موجود و می‌دهد انجام كروماتین در موجود

مولكول DNADNAمولكول مولكول مولكول تولید را RNARNAتولید را مخصوص مخصوصمولكول هر و كرده هدایت و مولكول ترجمه هر و كرده هدایت و تولید تولید RNARNAترجمه

را به‌خصوصی پروتئین مولكول ساختمان را شده به‌خصوصی پروتئین مولكول ساختمان شده . شده تولید مولكولهای می‌كند هدایت و . دیكته شده تولید مولكولهای می‌كند هدایت و دیكته

RNARNA سیتوپالسم وارد هسته جدار از هسته سیتوپالسم در وارد هسته جدار از هسته درهای مولكول ساخت با محل این در و های شده مولكول ساخت با محل این در و شده

را گیاه متابولیسم مختلف آنزیمهای و را پروتئین گیاه متابولیسم مختلف آنزیمهای و پروتئین . می‌كنند . كنترل می‌كنند كنترل


آن انواع و بافت آن تعریف انواع و بافت تعریف داشته یكسانی ساختار كه سلولهایی داشته مجموعه یكسانی ساختار كه سلولهایی مجموعه

انجام را مشخصی و واحد كار و انجام باشند را مشخصی و واحد كار و باشند . حسب بر را بافتها می‌گوییم بافت . می‌دهند حسب بر را بافتها می‌گوییم بافت می‌دهند

عهده به كه وظیفه‌ای نوع و ساختار عهده خاستگاه، به كه وظیفه‌ای نوع و ساختار خاستگاه، . می‌كنند گروه‌بندی . دارند می‌كنند گروه‌بندی دارند

گروه دو به گیاهی بافتهای كلی به‌طور گروه اما دو به گیاهی بافتهای كلی به‌طور اما : می‌شود تقسیم : عمده می‌شود تقسیم عمده

مریستمی 1.1. مریستمی بافتهای بافتهای

.2.2 . مریستمی غیر . بافتهای مریستمی غیر بافتهای

شناسی شناسی گیاه 11گیاهمریستمی مریستمی بافتهای بافتهای

زندگیCسا شدن، تقسیم توانایی باCفت این ساCزندگی سلولهای شدن، تقسیم توانایی باCفت این سلولهای . بافت كار اهمیت ویژگیها این دارند سازمان‌دهی . و بافت كار اهمیت ویژگیها این دارند سازمان‌دهی و

و می‌ساCزد مشخص گیاCه زندگی در را و مریستم می‌ساCزد مشخص گیاCه زندگی در را مریستماست، آسان میكروسكوپ كمك به آنها است، شناCسایی آسان میكروسكوپ كمك به آنها شناCساییدیواره با وجهی چند سلولCها مریستمی باCفت دیواره زیرا با وجهی چند سلولCها مریستمی باCفت زیرا

. درشت هسته و متراكم سیتوپالسم . نازك، درشت هسته و متراكم سیتوپالسم نازك،فضای سلولهایش بین در و داشته ریز فضای واكوئلهای سلولهایش بین در و داشته ریز واكوئلهای

. ندارد وجود . خالCی ندارد وجود خالCی گیاهی باCفتهای ساCیر خاستگاه مریستمی گیاهی بافتهای باCفتهای ساCیر خاستگاه مریستمی بافتهای

جانبی جوانه‌های در ریشه و ساقه رأس در و جانبی هستند جوانه‌های در ریشه و ساقه رأس در و هستندسبب ) كه زاینده حلقه‌های فعالیت محل در سبب ) و كه زاینده حلقه‌های فعالیت محل در و ) دارند وجود می‌شوند ساقه و ریشه قطر ( افزایش دارند وجود می‌شوند ساقه و ریشه قطر افزایش


مریستمی غیر مریستمی بافتهای< غیر بافتهای< نیز دائمی بافتهای مریستمی غیر بافتهای نیز به دائمی بافتهای مریستمی غیر بافتهای به

بافت. تقسیم از حاصل سلولهای بافت. می‌گویند تقسیم از حاصل سلولهای می‌گویندشكل دسته هر یافته، تمایز تدریج به شكل مریستم دسته هر یافته، تمایز تدریج به مریستم

به‌عهده را معینی كار و می‌كنند پیدا به‌عهده ویژه‌ای را معینی كار و می‌كنند پیدا ویژه‌ایمریستمی. بافت از ترتیب این به مریستمی. می‌‌گیرند بافت از ترتیب این به می‌‌گیرند

حالت که می‌آید حاصل گوناگون حالت بافتهای که می‌آید حاصل گوناگون بافتهای . ندارند . مریستمی ندارند مریستمی

: پارانشیم، از عبارت‌اند مریستمی غیر : بافتهای پارانشیم، از عبارت‌اند مریستمی غیر بافتهایو اپیدرم ترشحی، بافت اسكلرانشیم، و كالنشیم، اپیدرم ترشحی، بافت اسكلرانشیم، كالنشیم،

. كننده هدایت . بافتهای كننده هدایت بافتهای


. پارانشیم . سلولهای پارانشیم سلولهای سلولها انواع فراوان‌ترین پارانشیمی سلولها سلولهای انواع فراوان‌ترین پارانشیمی سلولهای

گیاهان عمده بخشهای همه در تقریبا و گیاهان بوده عمده بخشهای همه در تقریبا و بوده . می‌شوند یافت فعال حالت به اغلب . عالی می‌شوند یافت فعال حالت به اغلب عالی

تخم‌مرغی بیش و كم پیدایش ابتدای در تخم‌مرغی سلولها بیش و كم پیدایش ابتدای در سلولهاافزایش آنها تعداد وقتی اما هستند افزایش شكل آنها تعداد وقتی اما هستند شكل

دیواره خاطر به و می‌آورند فشار هم به دیواره می‌یابد خاطر به و می‌آورند فشار هم به می‌یابدشكل تغییر رشد ضمن نرمشان و شكل نازك تغییر رشد ضمن نرمشان و نازك

پارانشیمی. سلولهای مناسبت همین به پارانشیمی. می‌دهند سلولهای مناسبت همین به می‌دهند . می‌كنند حاصل متنوعی . اشكال می‌كنند حاصل متنوعی اشكال


. كالنشیم بافت پارانشیمی بافت سلولهای همانند بافت این سلولهای

و ضخیم‌تر اسكلتی دیواره آنها به نسبت و زنده‌اندمی‌توان تفاوتها همین روی از دارند بیشتری طول

. معموال بافت این داد تشخیص پارانشیم از را كالنشیماپیدرم زیر در و اندامها از بعضی سطحی بخشهای در

. ) پكتوسلولزی) دیواره می‌گیرد قرار روپوستو است شكل‌پذیر و انعطاف قابل كالنشیمی سلولهای

. نمی‌شود اندام رشد مانع دارد وجود كه جایی درساقه‌های و دمبرگها برگها، گلبرگها، در كالنشیم بافت

انعطاف‌پذیری ضمن و می‌شود یافت علفی و جوانمی‌آورد فراهم نیز را آنها .استحكام


اسكلرانشیم اسكلرانشیم بافت بافت ،ضخیم‌ دیواره معموال بافت این ضخیم‌، سلولهای دیواره معموال بافت این سلولهای

. در آنها سلولهای دارند شده‌ چوبی و . خشن در آنها سلولهای دارند شده‌ چوبی و خشناستحكام موجب تنها و مرده‌اند بلوغ استحكام حالت موجب تنها و مرده‌اند بلوغ حالت

. اسكلرانشیمی بافت نوع دو می‌شوند . اندامها اسكلرانشیمی بافت نوع دو می‌شوند اندامها . دارد . وجود دارد وجود

اسكلروئیدهااسكلروئیدها1.1.

فیبرهافیبرها2.2.


. اپیدرم . بافت اپیدرم بافت جوان اندامهای همه در سلولها الیه جوان خارجی‌ترین اندامهای همه در سلولها الیه خارجی‌ترین

. كه آنجا از دارد نام روپوست یا اپیدرم . گیاه، كه آنجا از دارد نام روپوست یا اپیدرم گیاه،محیط با مستقیم به‌طور اپیدرمی محیط سلولهای با مستقیم به‌طور اپیدرمی سلولهای

سازشی تغییرات دارند، تماس سازشی بیرون تغییرات دارند، تماس بیرونچند شامل معموال و كرده حاصل چند مخصوصی شامل معموال و كرده حاصل مخصوصی

سلول. ردیف یك از اغCلب اپیدرمی بافت سلول. نوع‌اند ردیف یك از اغCلب اپیدرمی بافت نوع‌اند . گیاهان از معدودی در اما است شده . درست گیاهان از معدودی در اما است شده درست

چند شامل فیكوس یا زینتی كائوچوی چند مانند شامل فیكوس یا زینتی كائوچوی مانند. است سلول .ردیف است سلول ردیف


ترشحی ترشحی بافتهای< بافتهای< كه می‌سازند را موادی بافت این كه سلولهای می‌سازند را موادی بافت این سلولهای

یا و بماند باقی سازنده سلول‌ در است یا ممكن و بماند باقی سازنده سلول‌ در است ممكن . این مواردی در شود ترشح آن از خارج . به این مواردی در شود ترشح آن از خارج به

. اما هستند گیاهی زاید فرآورده‌های . ترشحات اما هستند گیاهی زاید فرآورده‌های ترشحاتحیاتی نقش گیاه برای فرآورده‌ها این از حیاتی بعضی نقش گیاه برای فرآورده‌ها این از بعضی

دیده. مختلف شكلهای به ترشحی بافت دیده. دارد مختلف شكلهای به ترشحی بافت دارد . می‌كنیم اشاره آنها از بعضی به كه . می‌شود می‌كنیم اشاره آنها از بعضی به كه می‌شود

شناسی شناسی گیاه 11گیاه . ترشحی . اپیدرم ترشحی در اپیدرم كه سرخ گل گلبرگهای اپیدرم در مانند كه سرخ گل گلبرگهای اپیدرم مانند

. می‌شود ساخته اسانس آن . سلولهای می‌شود ساخته اسانس آن سلولهای. ترشحی( كركهای .الف ترشحی( كركهای كه الف نعناع ترشحی كركهای كه مانند نعناع ترشحی كركهای مانند

ترشحی كركهای یا و می‌شود ترشح نعناع اسانس آن ترشحی در كركهای یا و می‌شود ترشح نعناع اسانس آن در . می‌شود ترشح فرمیك اسید آن در كه . گزنه می‌شود ترشح فرمیك اسید آن در كه گزنه

. ترشحی( كیسه‌های . ب ترشحی( كیسه‌های شامل ب ترشحی كیسه شامل هر ترشحی كیسه هرحفره یك اطراف در كه است كننده‌ای ترشح حفره سلولهای یك اطراف در كه است كننده‌ای ترشح سلولهای

. می‌ریزند آن در را خود ترشحات و آمده‌اند . گرد می‌ریزند آن در را خود ترشحات و آمده‌اند گرد . ترشحی( مجاری . ج ترشحی( مجاری سلولهای ج كاج ساقه و برگ سلولهای در كاج ساقه و برگ در

سلول الیه یك و آمده‌اند گرد مجرا یك اطراف در سلول ترشحی الیه یك و آمده‌اند گرد مجرا یك اطراف در ترشحی . سلولها ترشحات می‌كند احاطه خارج از را مجرا . محافظ، سلولها ترشحات می‌كند احاطه خارج از را مجرا محافظ،

. می‌شوند ریخته مجرا این در رزین نام . به می‌شوند ریخته مجرا این در رزین نام به . شیرابه‌دار( لوله‌های . د شیرابه‌دار( لوله‌های انجیر د گیاه ساقه یا برگ گاه انجیر هر گیاه ساقه یا برگ گاه هر

نام به رنگی سفید مایع آنها مقطع سطح از ببرید نام را به رنگی سفید مایع آنها مقطع سطح از ببرید را . ) لوله‌های ) در شیرابه این شد خواهد خارج التكس . شیرابه ) لوله‌های ) در شیرابه این شد خواهد خارج التكس شیرابه

. دارد جریان . شیرابه‌دار دارد جریان شیرابه‌دار

شناسی شناسی گیاه 11گیاه . هدایت‌كننده . بافتهای هدایت‌كننده چوبی بافتهای آوندهای شامل بافتها چوبی این آوندهای شامل بافتها این

. هستند آبكشی . و هستند آبكشی و . چوبی( آوندهای بافت . الف چوبی( آوندهای بافت یك الف همانند بافت یك این همانند بافت این

) را ) خام شیره محلول نمكهای و آب لوله‌كشی، ( سیستم را ) خام شیره محلول نمكهای و آب لوله‌كشی، سیستمصورت به مختلف گیاهان در و می‌كنند توزیع گیاه صورت در به مختلف گیاهان در و می‌كنند توزیع گیاه در

. این ساختار در می‌شود دیده تراكئیدها و چوبی . آوندهای این ساختار در می‌شود دیده تراكئیدها و چوبی آوندهای . دارند شركت نیز فیبر و پارانشیمی سلولهای . بافت دارند شركت نیز فیبر و پارانشیمی سلولهای بافت

. چوبی( آوندهای . ب چوبی( آوندهای كه ب هستند باریكی لوله‌های صورت كه به هستند باریكی لوله‌های صورت بهبه‌هم عرض در كه دراز سلول تعدادی از كدام به‌هم هر عرض در كه دراز سلول تعدادی از كدام هر

شده درست یكدیگرند، امتداد در طول در و شده چسبیده درست یكدیگرند، امتداد در طول در و چسبیدهوقتی. اما هستند زنده ابتدا در سلولها این وقتی. است اما هستند زنده ابتدا در سلولها این است

لوله یك و می‌میرند می‌دهند دست از را خود لوله پروتوپالسم یك و می‌میرند می‌دهند دست از را خود پروتوپالسم . می‌شود حاصل خام شیره عبور برای . توخالی می‌شود حاصل خام شیره عبور برای توخالی

شناسی شناسی گیاه 11گیاه) پنبه‌ای ) چوب بافت پریدرم (بافت پنبه‌ای ) چوب بافت پریدرم بافت

روپوست مدتی از پس درختی گیاهان ساقه روپوست در مدتی از پس درختی گیاهان ساقه در ) نام) به بافتی آن جای به و می‌رود میان از ( اپیدرم نام) به بافتی آن جای به و می‌رود میان از اپیدرم

. یك تنه بخش بیرونی‌ترین پریدرم می‌آید پدید . پریدرم یك تنه بخش بیرونی‌ترین پریدرم می‌آید پدید پریدرمرا مرده‌ای شكل مكعبی سلولهای و است را درخت مرده‌ای شكل مكعبی سلولهای و است درخت . هنگام در سلولها این پروتوپالسم می‌شود . شامل هنگام در سلولها این پروتوپالسم می‌شود شامل

تمام كه می‌كند تولید سوبرین نام به ماده‌ای تمام جوانی كه می‌كند تولید سوبرین نام به ماده‌ای جوانینسبت سوبرین الیه می‌سازد آغشته را سلول‌ نسبت سطوح سوبرین الیه می‌سازد آغشته را سلول‌ سطوح . پریدرم بافت بنابراین است نفوذناپذیر گازها و آب . به پریدرم بافت بنابراین است نفوذناپذیر گازها و آب بهحاصل سازگاری خود زیرین بافتهای از حفاظت حاصل برای سازگاری خود زیرین بافتهای از حفاظت برای

. بلوط نوعی مانند گیاهان بعضی در است . كرده بلوط نوعی مانند گیاهان بعضی در است كردهآن از و بوده توجه قابل پنبه‌ای چوب الیه آن ضخامت از و بوده توجه قابل پنبه‌ای چوب الیه ضخامت

. می‌شود استفاده بطری در پنبه چوب ساختن . برای می‌شود استفاده بطری در پنبه چوب ساختن برای


دوم دوم فصل فصل

اندامهای اندامهای مورفولوژی مورفولوژیگیاهیگیاهی

شناسی شناسی گیاه 11گیاه مختلف اندامهای بررسی به كه است علمی مختلف مورفولوژی اندامهای بررسی به كه است علمی مورفولوژی

داخلی تشریح و ظاهری اندام‌شناسی شامل كه داخلی گیاهی تشریح و ظاهری اندام‌شناسی شامل كه گیاهی . ) می‌باشد ) آناتومی . گیاهی ) می‌باشد ) آناتومی گیاهی

و اندامها بررسی شامل خارجی مورفولوژی تعریف این و با اندامها بررسی شامل خارجی مورفولوژی تعریف این باو می‌باشد ظاهری شكل و ساختمان نظر از گیاهان و اعضاء می‌باشد ظاهری شكل و ساختمان نظر از گیاهان اعضاء

داخلی ساختمان چگونگی و شناخت داخلی داخلی مورفولوژی ساختمان چگونگی و شناخت داخلی مورفولوژی . می‌گویند را گیاه اندامهای و . اعضاء می‌گویند را گیاه اندامهای و اعضاء

و مورفولوژی نظر از كه گیاهان مختلف و قسمتهای مورفولوژی نظر از كه گیاهان مختلف قسمتهایعضو یك باشند هم به شبیه عضو ساختمانی یك باشند هم به شبیه می‌گویند می‌گویند ((organorgan))ساختمانی

اجتماع از بافت هر و بافت نوع چند اجتماع از عضو اجتماع هر از بافت هر و بافت نوع چند اجتماع از عضو هر . شده‌اند تشكیل مشابه ساختمان با هم‌شكل سلول . چندین شده‌اند تشكیل مشابه ساختمان با هم‌شكل سلول چندین

دارای دارای گیاهان ریشه، ) 33گیاهان رویشی دستگاه در اصلی ریشه، ) عضو رویشی دستگاه در اصلی عضو ) ( ) گل زایشی دستگاه در عضو یك و برگ و ( ساقه ( ) گل زایشی دستگاه در عضو یك و برگ و ساقه

انجام. مسئول نبات عضو هر گردید ذكر چنانكه انجام. می‌باشند مسئول نبات عضو هر گردید ذكر چنانكه می‌باشند. می‌باشد گیاه در خاصی .نقش می‌باشد گیاه در خاصی نقش


((RootRootریشه )ریشه )2-12-1 ) خارجی ) ریخت‌شناسی ( مورفولوژی خارجی ) ریخت‌شناسی مورفولوژی

ریشهریشه به و می‌شود خارج دانه از كه عضوی به اولین و می‌شود خارج دانه از كه عضوی اولین

ریشه است ریشه می‌گردد، متوجه زمین ریشه طرف است ریشه می‌گردد، متوجه زمین طرف. است شده تشكیل زیر قسمتهای .از است شده تشكیل زیر قسمتهای از


كالهك( ) كالهك( )الف ((Root‌cap‌calyptraRoot‌cap‌calyptraالف است ریشه انتهای شده كوتینی قسمت است كالهك ریشه انتهای شده كوتینی قسمت كالهك

محافظت را ریشه مریستمی بافتهای محافظت كه را ریشه مریستمی بافتهای كهو مقاوم‌تر ریشه قسمتهای سایر از و و می‌نماید مقاوم‌تر ریشه قسمتهای سایر از و می‌نماید

چشم با ریشه‌ها اغلب در و است چشم تیره‌تر با ریشه‌ها اغلب در و است تیره‌تر . آن شكل و كالهك طول است مشخص . به‌خوبی آن شكل و كالهك طول است مشخص به‌خوبی

. می‌ماند ثابت گیاه یك .در می‌ماند ثابت گیاه یك درنمو( ناحیه نمو( ب ناحیه ب

وجود كوتاهی و صاف بخش كالهك باالی وجود در كوتاهی و صاف بخش كالهك باالی درسبب و بوده ریشه مریستمی بافت كه سبب دارد و بوده ریشه مریستمی بافت كه دارد . قسمت این اگر می‌گردد ریشه طولی . رشد قسمت این اگر می‌گردد ریشه طولی رشد

. می‌گردد قطع نیز ریشه طولی رشد گردد .قطع می‌گردد قطع نیز ریشه طولی رشد گردد قطع


كشنده( تارهای منطقه كشنده( ج تارهای منطقه ج وجود كشنده تارهای منطقه نمو، ناحیه وجود باالی كشنده تارهای منطقه نمو، ناحیه باالی

اپیدرم. بافت ریشه سلولی یك ضمائم این اپیدرم. دارد بافت ریشه سلولی یك ضمائم این داردمیلیمتر چند به گاهی آنها طول كه است میلیمتر ریشه چند به گاهی آنها طول كه است ریشه

خارجی سطح مخملی كرك مانند و خارجی می‌رسد سطح مخملی كرك مانند و می‌رسد . جذب برای كشنده تارهای می‌پوشانند را . ریشه جذب برای كشنده تارهای می‌پوشانند را ریشه . تارهای مجموع می‌رود كار به خاك غذایی . مواد تارهای مجموع می‌رود كار به خاك غذایی مواد

) مخروطی) شكل به ریشه در كشنده ( موها مخروطی) شكل به ریشه در كشنده موهامتمایل كالهك طرف به آن رأس كه متمایل است كالهك طرف به آن رأس كه است

. می‌باشد طوقه متوجه آن قاعده و .می‌باشد می‌باشد طوقه متوجه آن قاعده و می‌باشد


جانبی( یا فرعی ریشه‌های جانبی( د یا فرعی ریشه‌های ‌Secondary‌Secondary))دRootsRoots))

اغلب و می‌شود خارج گیاه از كه ریشه‌ای اغلب اولین و می‌شود خارج گیاه از كه ریشه‌ای اولیناصلی ریشه می‌رود فرو خاك در عمودی اصلی به‌صورت ریشه می‌رود فرو خاك در عمودی به‌صورتكند ذخیره خود در موادی است ممكن كه دارد كند نام ذخیره خود در موادی است ممكن كه دارد نامترتیب به كدام هر كه كوكب و چغندر ریشه ترتیب مانند به كدام هر كه كوكب و چغندر ریشه مانند

. می‌نمایند ذخیره اینولین و .ساكارز می‌نمایند ذخیره اینولین و ساكارز یا فرعی ریشه‌های مدتی از پس اصلی ریشه یا از فرعی ریشه‌های مدتی از پس اصلی ریشه از

خود نوبه به نیز آنها خود كه می‌گردد منشعب خود جانبی نوبه به نیز آنها خود كه می‌گردد منشعب جانبی . ریشه‌های كلی به‌طور می‌باشند انشعابهایی . دارای ریشه‌های كلی به‌طور می‌باشند انشعابهایی دارای

پایینی فرعی ریشه‌های از بلندتر باالیی پایینی فرعی فرعی ریشه‌های از بلندتر باالیی فرعیهستند.هستند.


نابجا( ریشه‌های نابجا( ه ریشه‌های ه گیاهک ریشه‌چه ریشه، منشأ گیاهک اگر ریشه‌چه ریشه، منشأ بر اگر و بر نباشد و نباشد

رشد لپه‌ها و برگ و ساقه چون اندامهایی رشد روی لپه‌ها و برگ و ساقه چون اندامهایی روی . گویند نابجا ریشه را، ریشه‌ای چنین . کند گویند نابجا ریشه را، ریشه‌ای چنین کند

منشأ پسین ریشه‌های مانند نابجا منشأ ریشه‌های پسین ریشه‌های مانند نابجا ریشه‌های . گره محل در اغلب نابجا ریشه‌های دارند . درونی گره محل در اغلب نابجا ریشه‌های دارند درونی

. از غیر نابجا ریشه‌های می‌شوند ظاهر . ساقه از غیر نابجا ریشه‌های می‌شوند ظاهر ساقهساقه نقطه هر در است ممکن ساقه گره ساقه محل نقطه هر در است ممکن ساقه گره محل

. شود تشکیل .نیز شود تشکیل نیز


ریشه 2-22-2 ریشه انواع انواع می‌دهند انجام كه اعمالی با متناسب می‌دهند ریشه‌ها انجام كه اعمالی با متناسب ریشه‌ها

دیده گوناگونی به‌صورتهای و داده شكل دیده تغییر گوناگونی به‌صورتهای و داده شكل تغییرمی‌شوند. می‌شوند.

غده‌ای( ) ریشه‌های غده‌ای( )الف ریشه‌های ‌Tuberculate‌Tuberculateالفrootsroots))

تنفس‌كننده( ) ریشه‌های تنفس‌كننده( )ب ریشه‌های ‌Respiratory‌RespiratoryبRootsRoots))

مكنده( ) ریشه‌های مكنده( )ج ریشه‌های ((Sucoires‌RootsSucoires‌Rootsجمركب( ) ریشه‌های مركب( )د ریشه‌های ((Concresiin‌tes‌RConcresiin‌tes‌Rد


2-32-3 ) داخلی ) مورفولوژی ( ریخت‌شناسی داخلی ) مورفولوژی ریخت‌شناسیریشهریشه

ریشه اولیه ریشه ساختمان اولیه ساختمان صاف ناحیه و ریشه انتهای سلولهای صاف ساختمان ناحیه و ریشه انتهای سلولهای ساختمان

خاصی تغییر و می‌باشند مشابه و یكنواخت خاصی آن تغییر و می‌باشند مشابه و یكنواخت آن . سلولهای ناحیه این مقاطع در نكرده‌اند . پیدا سلولهای ناحیه این مقاطع در نكرده‌اند پیدامریستم بافت نوع از كه مشابهی و مریستم یكسان بافت نوع از كه مشابهی و یكسان

ناحیه‌ای در و می‌شوند دیده می‌باشند ناحیه‌ای انتهایی در و می‌شوند دیده می‌باشند انتهاییبافتهای می‌شوند، ظاهر كشنده تارهای بافتهای كه می‌شوند، ظاهر كشنده تارهای كه

. می‌گردند متمایز هم از و تولید ریشه . مختلف می‌گردند متمایز هم از و تولید ریشه مختلف


اپیدرم( ) اپیدرم( )الف ((EpidermeEpidermeالف سلولهای طبقه یك از ریشه خارجی سلولهای سطح طبقه یك از ریشه خارجی سطح

و پروتوپالسم دارای كه مشابه و شكل و مكعبی پروتوپالسم دارای كه مشابه و شكل مكعبیو می‌باشند نازك سلولزی جدار با و هسته می‌باشند نازك سلولزی جدار با هسته

این هستند كشنده تارهای موهای از این پوشیده هستند كشنده تارهای موهای از پوشیدهروزنه‌ای سلولهای و روزنه فاقد روزنه‌ای سلولها سلولهای و روزنه فاقد سلولها

فاصله. و مخصوص ناحیه در به‌عالوه فاصله. می‌باشند و مخصوص ناحیه در به‌عالوه می‌باشندیا ضمائم قادرند ریشه انتهای از یا معینی ضمائم قادرند ریشه انتهای از معینی

تولید كشنده تارهای نام به طویل تولید استطاله‌هایی كشنده تارهای نام به طویل استطاله‌هاییمتفاوت كامال ساقه اپیدرم با جهت این از و متفاوت كنند كامال ساقه اپیدرم با جهت این از و كنند

می‌باشند. می‌باشند.


پوست( پوست( ب ((CortexCortex))ب ساقه پوست از قطورتر مراتب به ریشه ساقه پوست پوست از قطورتر مراتب به ریشه پوست

دانه‌های فاقد كه پارانشیم بافت از و دانه‌های است فاقد كه پارانشیم بافت از و است . سلولهای است یافته تشكیل باشد . كلروپالستی سلولهای است یافته تشكیل باشد كلروپالستی

در و دارند وجهی چند شكل و زنده عموما در آن و دارند وجهی چند شكل و زنده عموما آن . به می‌رسد به‌نظر طویل‌تر ریشه طولی . مقاطع به می‌رسد به‌نظر طویل‌تر ریشه طولی مقاطع

مختلف طبقات ساختمان در كه اختالفی مختلف دلیل طبقات ساختمان در كه اختالفی دلیلناحیه چند به را آنها می‌گردد مشاهده ناحیه آنها چند به را آنها می‌گردد مشاهده آنها

. می‌كنند . تقسیم می‌كنند تقسیم


11. پنبه‌ای. چوب .طبقه‌بندی پنبه‌ای. چوب طبقه‌بندی می‌گیرد قرار اپیدرم زیر در بالفاصله طبقه می‌گیرد این قرار اپیدرم زیر در بالفاصله طبقه این

كشنده تارهای رفتن بین از پس آنها غشأ كشنده و تارهای رفتن بین از پس آنها غشأ ورا ریشه ترتیب این به و می‌گردند پنبه‌ای را چوب ریشه ترتیب این به و می‌گردند پنبه‌ای چوب خصوصا و خارج محیط شدید تغییرات خطر از خصوصا و خارج محیط شدید تغییرات خطر از

. چوب‌پنبه‌ای طبقه می‌كند مصون خاك . رطوبت چوب‌پنبه‌ای طبقه می‌كند مصون خاك رطوبتاست یافته تغییرشكل اپیدرم همان حقیقت است در یافته تغییرشكل اپیدرم همان حقیقت در

. است داده دست از را خود پروتوپالسم . كه است داده دست از را خود پروتوپالسم كه22. خارجی. .پوست خارجی. پوست تشكیل منظم غیر پارانشیم بافت از پوست تشكیل این منظم غیر پارانشیم بافت از پوست این

قرار هم كنار و چندوجهی آن سلولهای قرار یافته هم كنار و چندوجهی آن سلولهای یافته . می‌باشند سلولی بین فضای فاقد و . می‌گیرند می‌باشند سلولی بین فضای فاقد و می‌گیرند


33. داخلی. .پوست داخلی. پوست پارانشیم دارای كه خارجی پوست زیر پارانشیم در دارای كه خارجی پوست زیر در

منظم به‌طور آن سلولهای و بوده منظم نامنظم به‌طور آن سلولهای و بوده نامنظم . ناحیه این سلولهای است گرفته قرار . می‌باشند ناحیه این سلولهای است گرفته قرار می‌باشنددر بیش و كم و شكل بیضی یا گرد است در ممكن بیش و كم و شكل بیضی یا گرد است ممكن

. جدار می‌شود دیده سلولی بین‌ فضاهای . آنها جدار می‌شود دیده سلولی بین‌ فضاهای آنهاو سلولزی معموال ناحیه این و سلولهای سلولزی معموال ناحیه این سلولهای

گلوسیدی‌اندگلوسیدی‌اند


44. .آندودرم. آندودرم. ،می‌كند احاطه را مركزی استوانه كه الیه می‌كند، این احاطه را مركزی استوانه كه الیه این

بوده پوست سلولهای سایر از كوچكتر آن بوده سلولهای پوست سلولهای سایر از كوچكتر آن سلولهای . می‌باشند نشاسته دانه‌های زیادی مقدار حاوی . و می‌باشند نشاسته دانه‌های زیادی مقدار حاوی وسلولCهاCی از كامال ریشه عرضی برش در سلولCهاCی بنابراین از كامال ریشه عرضی برش در بنابراین

سلولهای بر Cغشأ و می‌گردد متماCیز سلولهای پوستی بر Cغشأ و می‌گردد متماCیز پوستیآن از بخشی بلكه نبوده سلولزی كامال آن آندودرمی از بخشی بلكه نبوده سلولزی كامال آندودرمی

تشكیل را كاسپاری نوار و شده پنبه‌ای تشكیل چوب را كاسپاری نوار و شده پنبه‌ای چوبپایین ) سلولها شدن پالسمولCیز اثر در كه پایین ) می‌دهد سلولها شدن پالسمولCیز اثر در كه می‌دهد ) ایجاد خوردگی چین آن در اسمزی فشاCر ( آمدن ایجاد خوردگی چین آن در اسمزی فشاCر آمدن

مشاهده. گیاهان ریشه در فقط نوار این مشاهده. می‌گردد گیاهان ریشه در فقط نوار این می‌گرددمی‌گردد. می‌گردد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه55. مركزی. .استوانه مركزی. استوانه ساختمان و است پوست از كمتر ریشه مركزی استوانه ساختمان قطر و است پوست از كمتر ریشه مركزی استوانه قطر

با سلولهای بلكه نیست مشابه و یكنواخت پوست برخالف با آن سلولهای بلكه نیست مشابه و یكنواخت پوست برخالف آن . ریشه‌ها از بعضی در می‌شود دیده آن در مختلفی . شكلهای ریشه‌ها از بعضی در می‌شود دیده آن در مختلفی شكلهای

آنها به كه دارند مركزی استوانه یك آنها فقط به كه دارند مركزی استوانه یك MonosteleMonosteleفقطاستوانه چند دارای كه ریشه‌ها از دیگر بعضی و استوانه می‌گویند چند دارای كه ریشه‌ها از دیگر بعضی و می‌گویند

آنها به می‌باشند آنها مركزی به می‌باشند ثعلب PolystelePolysteleمركزی ریشه مثل ثعلب می‌گویند ریشه مثل می‌گویند . زیر قسمتهای از مركزی استوانه بقوالت تیره گیاهان . و زیر قسمتهای از مركزی استوانه بقوالت تیره گیاهان و

: است شده : تشكیل است شده تشكیلهادروم( هادروم( الف دسته‌های HadromeHadromeیا یا XylemeXylemeالف دسته‌های یا یا

چوبی.چوبی.فلوئم( یا لپتوم فلوئم( ب یا لپتوم دسته‌های دسته‌های = = Leptome‌=‌FloemLeptome‌=‌Floemب

آبكش.آبكش.. استوانه‌ای( پارانشیم .ج استوانه‌ای( پارانشیم ج


ریشه 2-42-4 پسین ریشه ساختمان پسین ساختمان مولد طبقه دو وسیله به ریشه پسین مولد ساختمان طبقه دو وسیله به ریشه پسین ساختمان

: می‌گیرند صورت داخلی و : خارجی می‌گیرند صورت داخلی و خارجی


فلوژن( یا خارجی مولد طبقه فلوژن( الف یا خارجی مولد طبقه الف متوقف ریشه و كشنده موهای فعالیت آن‌كه از متوقف پس ریشه و كشنده موهای فعالیت آن‌كه از پس

چوب آن پوست سلولهای جدار آنكه بر عالوه چوب گردید آن پوست سلولهای جدار آنكه بر عالوه گردیددر مولدی طبقه می‌شود نفوذ غیرقابل و در پنبه‌ای مولدی طبقه می‌شود نفوذ غیرقابل و پنبه‌ای

طبقات خارج از كه می‌گردد ظاهر پوست طبقات پارانشیم خارج از كه می‌گردد ظاهر پوست پارانشیم . می‌نماید تولید فلودرم طبقات داخل از و پنبه . چوب می‌نماید تولید فلودرم طبقات داخل از و پنبه چوب

پریسیكل ناحیه در غالبا ریشه خارجی مولد طبقه پریسیكل ولی ناحیه در غالبا ریشه خارجی مولد طبقه ولیواسطه به مدتی از پس بنابراین و می‌گردد واسطه ظاهر به مدتی از پس بنابراین و می‌گردد ظاهر

مواد نرسیدن و پنبه چوب نفوذ غیرقابل قشر مواد تولید نرسیدن و پنبه چوب نفوذ غیرقابل قشر تولیداز قطورتر معموال كه ریشه اولیه پوست از غذایی قطورتر معموال كه ریشه اولیه پوست غذایی

جدا ریشه از و شده خشك است مركزی جدا استوانه ریشه از و شده خشك است مركزی استوانه . می‌گردد. ریشه قطر نقصان باعث عمل این . می‌شود می‌گردد. ریشه قطر نقصان باعث عمل این می‌شود

شناسی شناسی گیاه 11گیاهپاخیت( یا داخلی مولد طبقه پاخیت( ب یا داخلی مولد طبقه ..PachytePachyte( ( CambiumCambium))ب

به‌طور آبكش و چوبی دسته‌های ریشه اولیه ساختمان به‌طور در آبكش و چوبی دسته‌های ریشه اولیه ساختمان درمولد طبقه و گرفته‌اند قرار مركزی استوانه داخل در مولد متناوب طبقه و گرفته‌اند قرار مركزی استوانه داخل در متناوبگشته ظاهر آن آبكش و چوبی دسته‌های بین در ریشه گشته داخلی ظاهر آن آبكش و چوبی دسته‌های بین در ریشه داخلی . طبقه این می‌دهد تشكیل مسدود شكلی سینوسی منحنی . و طبقه این می‌دهد تشكیل مسدود شكلی سینوسی منحنی وفعالیت ابتدا و می‌نماید فعالیت به شروع مساعد فصول فعالیت در ابتدا و می‌نماید فعالیت به شروع مساعد فصول در

. خود داخلی انحناء سمت در یعنی می‌باشد موضعی . آن خود داخلی انحناء سمت در یعنی می‌باشد موضعی آنآبكش دسته‌های طریق بدین و می‌آورد به‌وجود چوبی آبكش عناصر دسته‌های طریق بدین و می‌آورد به‌وجود چوبی عناصر

سینوسی ابتدا كه مولد طبقه و می‌راند خارج به را سینوسی اولیه ابتدا كه مولد طبقه و می‌راند خارج به را اولیهطولی ولی می‌گردد شكل استوانه‌ای و مدور است طولی شكل ولی می‌گردد شكل استوانه‌ای و مدور است شكل

به شروع داخلی مولد طبقه سلولهای كلیه كه به نمی‌كشد شروع داخلی مولد طبقه سلولهای كلیه كه نمی‌كشدسمت از و ثانویه آبكش خود خارج سمت از نموده سمت فعالیت از و ثانویه آبكش خود خارج سمت از نموده فعالیت

. می‌نماید تولید ثانویه چوب . داخل می‌نماید تولید ثانویه چوب داخل


سوم سوم فصل فصل

((StemStem))ساقه ساقه

شناسی شناسی گیاه 11گیاه و میوه‌ها و برگها نگهداری گیاه، در ساقه و نقش میوه‌ها و برگها نگهداری گیاه، در ساقه نقش

برگرداندن و برگ تا ریشه از خام شیره برگرداندن هدایت و برگ تا ریشه از خام شیره هدایتتولید و اندامها سایر به برگ از پرورده تولید شیره و اندامها سایر به برگ از پرورده شیره

. می‌باشد جدید . بافتهای می‌باشد جدید بافتهای انجام را فتوسنتز عمل آن سبز انجام قسمتهای را فتوسنتز عمل آن سبز قسمتهای

استحكام آن عمده نقش باالخره و استحكام می‌دهند آن عمده نقش باالخره و می‌دهند . است گیاه به . بخشیدن است گیاه به بخشیدن

شناسی شناسی گیاه 11گیاهساقه 3-13-1 خارجی ساقه مورفولوژی خارجی مورفولوژی

ظاهر ریشه شدن خارج و رشد از پس كه دانه اولیه ظاهر جوانه ریشه شدن خارج و رشد از پس كه دانه اولیه جوانهبه ریشه خالف بر و داده ادامه خود نمو و رشد به به می‌گردد، ریشه خالف بر و داده ادامه خود نمو و رشد به می‌گردد،

را نبات اصلی ساقه و می‌كند رشد به شروع باال را طرف نبات اصلی ساقه و می‌كند رشد به شروع باال طرف . سبز برگهای تدریج به اصلی ساقه روی در می‌دهد . تشكیل سبز برگهای تدریج به اصلی ساقه روی در می‌دهد تشكیل . ساقه انتهای می‌آورد وجود به را كاملی گیاه و شده . ظاهر ساقه انتهای می‌آورد وجود به را كاملی گیاه و شده ظاهرو رشد كه می‌گردد منتهی انتهایی جوانه یك به گیاه و اصلی رشد كه می‌گردد منتهی انتهایی جوانه یك به گیاه اصلی

. كوتاهی ساقه جوانه می‌كند تأمین را ساقه طولی . نمو كوتاهی ساقه جوانه می‌كند تأمین را ساقه طولی نموفلسهای یا و كوچك و جوان برگهای به‌وسیله غالبا كه فلسهای است یا و كوچك و جوان برگهای به‌وسیله غالبا كه است

مولد سلولهای و مریستم بافت كه شده پوشیده مولد سختی سلولهای و مریستم بافت كه شده پوشیده سختی . اطراف در كوچك برگهای وجود می‌كند حفظ را . ساقه اطراف در كوچك برگهای وجود می‌كند حفظ را ساقه

فصل كه سردسیری درختان در آنها حفاظتی نقش و فصل جوانه كه سردسیری درختان در آنها حفاظتی نقش و جوانهزیادی اهمیت می‌گذرانند غیرفعال حالت به را زیادی زمستان اهمیت می‌گذرانند غیرفعال حالت به را زمستان

دارد. دارد.


ساقه ساقه انشعابات انشعابات جوانه‌های نمو و رشد اثر در تدریج به گیاه جوانه‌های ساقه نمو و رشد اثر در تدریج به گیاه ساقه

در جدیدی برگهای و می‌گردد طویل‌تر در انتهایی جدیدی برگهای و می‌گردد طویل‌تر انتهایی . از انتهایی جوانه اگر می‌گردد ظاهر آن . سطح از انتهایی جوانه اگر می‌گردد ظاهر آن سطح

انتهای به كه محوری جوانه‌های از یكی برود انتهای بین به كه محوری جوانه‌های از یكی برود بینو كرده رشد قائم به‌طور است نزدیك‌تر و ساقه كرده رشد قائم به‌طور است نزدیك‌تر ساقه

. نمو و رشد دراثر می‌گیرد را انتهایی جوانه . جای نمو و رشد دراثر می‌گیرد را انتهایی جوانه جایبه نبات در فرعی ساقه‌های جانبی به جوانه‌های نبات در فرعی ساقه‌های جانبی جوانه‌های

. می‌كند تولید را انشعاباتی خود كه می‌آید . وجود می‌كند تولید را انشعاباتی خود كه می‌آید وجود


سمپودیك 3-33-3 و منوپودیك سمپودیك انشعابات و منوپودیك انشعابات حالت دو دارای عالی نباتات در ساقه حالت انشعابات دو دارای عالی نباتات در ساقه انشعابات

. انشعابات در است سمپودیك و . منوپودیك انشعابات در است سمپودیك و منوپودیكادامه خود رشد به مرتبا انتهایی جوانه ادامه منوپودیك خود رشد به مرتبا انتهایی جوانه منوپودیك

آن، محوری جوانه‌های رشد نتیجه در و آن، می‌دهد محوری جوانه‌های رشد نتیجه در و می‌دهددرخت مانند می‌گردد ظاهر فرعی درخت ساقه‌های مانند می‌گردد ظاهر فرعی ساقه‌های

. انشعابات در غیره و كاج راش، . بلوط، انشعابات در غیره و كاج راش، بلوط،از پس انتهایی جوانه نمو و رشد از سمپودیك پس انتهایی جوانه نمو و رشد سمپودیك

آن جای فرعی جوانه‌های و شده متوقف آن مدتی جای فرعی جوانه‌های و شده متوقف مدتیمانند می‌دهد ادامه خود رشد به و می‌گیرد مانند را می‌دهد ادامه خود رشد به و می‌گیرد را

. زبان‌گنجشك و نارون . بید، زبان‌گنجشك و نارون بید،


ساقه 3-43-4 طولی نمو و ساقه رشد طولی نمو و رشد مریستمی بافت وسیله به گیاه ساقه طولی مریستمی نمو بافت وسیله به گیاه ساقه طولی نمو

. می‌گیرد صورت است واقع انتهایی جوانه در . كه می‌گیرد صورت است واقع انتهایی جوانه در كهیكدیگر با ساقه میان‌گره‌های فاصله یكدیگر معموال با ساقه میان‌گره‌های فاصله معموال

. تحتانی قسمت میان‌گره‌های نیستند . مساوی تحتانی قسمت میان‌گره‌های نیستند مساویو فوقانی گره‌های میان از طویل‌تر و ساقه فوقانی گره‌های میان از طویل‌تر ساقه

ساقه انتهای به كه تدریج به و است ساقه انتهایی انتهای به كه تدریج به و است انتهاییتقلیل میان‌گره‌ها طول می‌شویم، تقلیل نزدیك میان‌گره‌ها طول می‌شویم، نزدیك

دارای كه انتهایی جوانه به باالخره و دارای می‌یابد كه انتهایی جوانه به باالخره و می‌یابدمنتهی است كوتاهی فوق‌العاده منتهی میان‌گره‌های است كوتاهی فوق‌العاده میان‌گره‌های

می‌گردد. می‌گردد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه )هوایی ساقه‌های انواع هوایی( الف ساقه‌های انواع الف

11. خزنده. .ساقه‌های خزنده. ساقه‌هایپیچنده. 22 پیچنده. ساقه‌های ‌Plantes‌Plantes))ساقه‌های

VolubilesVolubiles)).. ..((EpineEpine))خارها. خارها. 44 ..((phyllocladephylloclade))فیلوكالدها. فیلوكالدها. 55گوشتی. 66 گوشتی. ساقه‌های< ‌Plantes‌Plantes))ساقه‌های<

succulenlessucculenles)) . .ماشوره‌ای. 77 ماشوره‌ای. ساقه‌های ..((ChaumeChaume))ساقه‌های


زیرزمینی( ساقه‌های زیرزمینی( ب ساقه‌های ب دارند قرار خاك داخل در كه هستند دارند ساقه‌هایی قرار خاك داخل در كه هستند ساقه‌هایی

جوانه بودن دارا به‌واسطه ریشه از آنها تمایز جوانه و بودن دارا به‌واسطه ریشه از آنها تمایز وفلسی‌شكل كوچك برگهای فلسی‌شكل و كوچك برگهای و و ((EscaillesEscailles))و

. آنها انواع رو، این از است كالهك . فقدان آنها انواع رو، این از است كالهك فقدان : از : عبارتند از عبارتند

زیرین. 11 ساقه‌های یا زیرین. ریزوم ساقه‌های یا ..((RhizomeRhizome))ریزومتوبركول. 22 یا توبركول. تكمه یا ..((TuberculeTubercule))تكمهپیاز. 33 یا پیاز. سوخ یا ..((BulbBulb))سوخ


آبی( ساقه‌های آبی( ج ساقه‌های ج دارای هستند شناور آب در كه ساقه‌ها دارای این هستند شناور آب در كه ساقه‌ها این

روزنه فاقد و كلروپالست حاوی نازك روزنه اپیدرمی فاقد و كلروپالست حاوی نازك اپیدرمیدارای آن پارانشیم و ضخیم پوست اما دارای است آن پارانشیم و ضخیم پوست اما است

شناوری و سبكی عامل كه است زیاد شناوری حفره‌های و سبكی عامل كه است زیاد حفره‌هایآالله و آبی نیلوفر مانند می‌آید حساب به آالله ساقه‌ و آبی نیلوفر مانند می‌آید حساب به ساقه‌

آبی. آبی.

شناسی شناسی گیاه 11گیاهساقه ارتفاع و عمر و ساقه دوام ارتفاع و عمر و دوام

است متفاوت آن جنس و نوع حسب بر گیاهان است عمر متفاوت آن جنس و نوع حسب بر گیاهان عمر . یكساله ساقه‌های چندساله‌اند عده‌ای و یكساله . بعضی یكساله ساقه‌های چندساله‌اند عده‌ای و یكساله بعضی

علف به‌نام كه می‌باشند نازك و سبز علفی، علف عموما به‌نام كه می‌باشند نازك و سبز علفی، عموما((HerbeHerbe)) . است ممكن گیاهان از عده‌ای در . معروف‌اند است ممكن گیاهان از عده‌ای در معروف‌اند

ساله چند ریشه‌ها ولی ساله سه یا دو یكساله، ساله ساقه‌ها چند ریشه‌ها ولی ساله سه یا دو یكساله، ساقه‌هاریشه و ساله دو ساقه دارای كه سگها شیر مانند ریشه باشند و ساله دو ساقه دارای كه سگها شیر مانند باشند

. از و چوبی‌اند عموما چندساله ساقه‌های هستند ساله . چند از و چوبی‌اند عموما چندساله ساقه‌های هستند ساله چند : می‌گردند تقسیم دسته سه به ارتفاع : نظر می‌گردند تقسیم دسته سه به ارتفاع نظر

11 . . بوته‌ها. آن بوته‌ها. آن ارتفاع از 11--5/15/1ارتفاع ساقه انشعابات و بوده از متر ساقه انشعابات و بوده متر . است زیاد نسبتا زمین . سطح است زیاد نسبتا زمین سطح

22. .درختچه‌ها. حدود درختچه‌ها. ارتفاع حدود دارای ارتفاع . 11--77دارای می‌باشند . متر می‌باشند متر33. .درختها. از درختها. بیش ارتفاع از دارای بیش ارتفاع . 77دارای هستند . متر هستند متر


شرایط. 11 حسب بر ساقه ظاهری شرایط. تغییرات حسب بر ساقه ظاهری تغییراتكلیماتیك ) هوایی و كلیماتیك ) آب هوایی و ..((ClimatiqueClimatique))آب

اقلیمی اقلیمی شرایط حرارت، ((ClimaticClimatic))شرایط قبیل حرارت، از قبیل ازحرارت حداقل خشكی، رطوبت، حرارت بارندگی، حداقل خشكی، رطوبت، بارندگی،

و حرارت حداكثر و و زمستان حرارت حداكثر و گیاهان ……زمستان ساقه گیاهان در ساقه درمی‌كند ایجاد ظاهری می‌كند تغییرات ایجاد ظاهری ..تغییرات


شرایط. 22 حسب بر ساقه ظاهری شرایط. تغییرات حسب بر ساقه ظاهری تغییرات ..((EdaphiquesEdaphiques))ادافیك ادافیك

،كCخا جنس از عبارتند ادافیك عوامل و خاCك، شرایط جنس از عبارتند ادافیك عوامل و شرایطدریا سطح از ارتفاع نور، تابش جهت و محل دریا ارتفاع سطح از ارتفاع نور، تابش جهت و محل ارتفاع

مناطق گیاCهان ساقه وضع در خاك جنس مناطق و گیاCهان ساقه وضع در خاك جنس و . در است محسوس كامال استپی و . كوهستاCنی در است محسوس كامال استپی و كوهستاCنی

برگ از عاCری و كوتاه گیاهان معموال استپی برگ مناطق از عاCری و كوتاه گیاهان معموال استپی مناطق . نیز بلند ارتفاعات در می‌باشند شورپسند اغلب . و نیز بلند ارتفاعات در می‌باشند شورپسند اغلب وتأثیر همچنین هوا فشار و حرارت بودن كم اثر تأثیر بر همچنین هوا فشار و حرارت بودن كم اثر بر

شدن كوتاه باعث خاك شدید تبخیر و شدید شدن نور كوتاه باعث خاك شدید تبخیر و شدید نوربه بی‌شباCهت كه می‌شوند مناطق این گیاCهان به ساقه بی‌شباCهت كه می‌شوند مناطق این گیاCهان ساقه

. نیست خشك نواحی . گیاCهان نیست خشك نواحی گیاCهان

شناسی شناسی گیاه 11گیاه((Leaf‌feuilleLeaf‌feuille))برگ برگ 3-73-7

برگ برگ ساختمان< ساختمان< ساقه طول در كه هستند سبزرنگی اندامهای Cساقه برگها طول در كه هستند سبزرنگی اندامهای Cبرگها

جوانه نمو و رشد اثر در و می‌شوند دیده شاخه جوانه و نمو و رشد اثر در و می‌شوند دیده شاخه وساقه روی در آن محوری جوانه‌های و ساقه ساقه انتهایی روی در آن محوری جوانه‌های و ساقه انتهایی . زیرزمینی ساقه‌های در برگها می‌گردند ظاهر . نبات زیرزمینی ساقه‌های در برگها می‌گردند ظاهر نبات

) به‌صورت) خشك نواحی گیاهاCن حتی و ( ریزوم به‌صورت) خشك نواحی گیاهاCن حتی و ریزومتیغ به‌شكل نباCتاCت در گاهی و می‌شوند دیده تیغ فلسی به‌شكل نباCتاCت در گاهی و می‌شوند دیده فلسیتغییر. ساقه را برگ دانشمندان از بعضی تغییر. درمی‌آیند ساقه را برگ دانشمندان از بعضی درمی‌آینداز را خود محوری تقارن كه می‌دانند یافته‌ای از شكل را خود محوری تقارن كه می‌دانند یافته‌ای شكل

. است شده سطحی تقارن دارای و داده‌ . دست است شده سطحی تقارن دارای و داده‌ دستقرار ساCقه انتهای و جوانه‌ها در كه برگهایی قرار معموال ساCقه انتهای و جوانه‌ها در كه برگهایی معموال

. هستند برگها سایر از كوچكتر و جوان‌تر . دارند هستند برگها سایر از كوچكتر و جوان‌تر دارند

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبرگ خارجی برگ مورفولوژی خارجی مورفولوژی

پهنك آن به كه است رنگی سبز صفحه دارای پهنك برگ آن به كه است رنگی سبز صفحه دارای ((BladeBladeبرگو LimleLimle))یا یا متفاوت ابعاد به مختلف نباتات در و و می‌گویند متفاوت ابعاد به مختلف نباتات در و می‌گویند

و گرفته قرار افقی به‌صورت غالبا و می‌شود دیده و مختلف گرفته قرار افقی به‌صورت غالبا و می‌شود دیده مختلفدمبرگ نام به باریكی دنباله دمبرگ به‌وسیله نام به باریكی دنباله ساقه ((PetiolPetiol))به‌وسیله ساقه به به

. است دمبرگ فاقد گیاهان از بعضی برگ می‌گردد . متصل است دمبرگ فاقد گیاهان از بعضی برگ می‌گردد متصل . گیاهان از بعضی در می‌شود گفته بی‌پایه برگهای آن به . كه گیاهان از بعضی در می‌شود گفته بی‌پایه برگهای آن به كه

و شده پهن ساقه به اتصال موقع در دمبرگ و قاعده شده پهن ساقه به اتصال موقع در دمبرگ قاعدهاحاطه را ساقه محیط تمام یا قسمت كه غالفی احاطه به‌صورت را ساقه محیط تمام یا قسمت كه غالفی به‌صورت . رشد می‌شود نامیده برگ نیام یا غالف و درمی‌آید . می‌كند رشد می‌شود نامیده برگ نیام یا غالف و درمی‌آید می‌كند

دارد، گوناگون شكلهای و اندازه مختلف نباتات در دارد، غالف گوناگون شكلهای و اندازه مختلف نباتات در غالفساقه تمام كه است زیاد به‌قدری رشدش غالت در ساقه چنانكه تمام كه است زیاد به‌قدری رشدش غالت در چنانكه

. می‌پوشاند را پایین گره‌های حتی . و می‌پوشاند را پایین گره‌های حتی و


برگ برگ اقسام اقسام در كه ظاهری شكل اختالف اساس بر را در برگها كه ظاهری شكل اختالف اساس بر را برگها

گیاهان در پهنك منظم غیر و متفاوت رشد گیاهان نتیجه در پهنك منظم غیر و متفاوت رشد نتیجهتقسیم دسته دو به می‌آید به‌وجود تقسیم مختلف دسته دو به می‌آید به‌وجود مختلف

می‌كنند: می‌كنند: ساده( برگهای ساده( الف برگهای الفمركب( برگهای مركب( ب برگهای ب


ساده( برگهای ساده( الف برگهای ...(.(Simple‌FSimple‌F))الف واحدی قطعه‌ از آنها پهنك كه هستند واحدی برگهایی قطعه‌ از آنها پهنك كه هستند برگهایی

به‌واسطه ولی دارند پهنك یك فقط و شده به‌واسطه تشكیل ولی دارند پهنك یك فقط و شده تشكیلو شكل نظر از كه اختالفی و آنها حاشیه‌ و بریدگیهای شكل نظر از كه اختالفی و آنها حاشیه‌ بریدگیهایچندی اقسام به است موجود آنها بین در پهنك چندی فرم اقسام به است موجود آنها بین در پهنك فرم

. می‌گردد . تقسیم می‌گردد تقسیم می‌باشد زیر به‌شرح برگ كناره نظر از می‌باشد تقسیم‌بندی زیر به‌شرح برگ كناره نظر از ::تقسیم‌بندی11 ) درست. ) صاف ( برگهای درست. ) صاف ...(.(Entieres‌FEntieres‌F))برگهایمضرس. 22 مضرس. برگهای ..((Clenties‌FClenties‌F))برگهایمضرسهاللی. 33 مضرسهاللی. برگهای ..((CrenelesCreneles))برگهایكنگره‌ای. 44 كنگره‌ای. برگهای ...(.(LoLes‌FLoLes‌F))برگهای


: مركب: برگهای :ب مركب: برگهای ب ساده برگهای بریدگی نباتات از بعضی ساده در برگهای بریدگی نباتات از بعضی در

قسمت چند به را پهنك كه است زیاد قسمت به‌قدری چند به را پهنك كه است زیاد به‌قدری . برگچه كدام هر به كه می‌كند تقسیم . مجزا برگچه كدام هر به كه می‌كند تقسیم مجزا

((FolileFolile)) . جوانه هیچوقت برگچه‌ها كنار در . گویند جوانه هیچوقت برگچه‌ها كنار در گویندتمایز و شناسایی علت، این با و نمی‌شود تمایز ظاهر و شناسایی علت، این با و نمی‌شود ظاهر

. مركب برگهای است مقدور كامال برگ از . آنها مركب برگهای است مقدور كامال برگ از آنها : می‌كنند تقسیم دسته دو به‌ : را می‌كنند تقسیم دسته دو به‌ را

شانه‌ای. 11 مركب شانه‌ای. برگهای مركب ...(.(Pennees‌FPennees‌F))برگهایپنجه‌ای. 22 مركب پنجه‌ای. برگهای مركب ...(.(Palmes‌FPalmes‌F))برگهای


آنها 3-83-8 فرعی انشعابات و آنها رگبرگها فرعی انشعابات و ( ( nervurenervure))رگبرگها و چوب دسته‌های انشعابات از عبارتست و رگبرگ‌ چوب دسته‌های انشعابات از عبارتست رگبرگ‌

پهنك داخل دمبرگ به‌وسیله Cكه ساقه پهنك آبكش داخل دمبرگ به‌وسیله Cكه ساقه آبكشپهنك. داخل دمبرگ از مستقیم كه رگبرگی پهنك. می‌گردد داخل دمبرگ از مستقیم كه رگبرگی می‌گردد

از. كه دیگر رگبرگهای و اصلی رگبرگ از. می‌شود كه دیگر رگبرگهای و اصلی رگبرگ می‌شودرگبرگ آمده‌اند به‌وجود اصلی رگبرگ رگبرگ انشعابات آمده‌اند به‌وجود اصلی رگبرگ انشعابات

. اصلی رگبرگ لپه‌ایها دو در می‌شوند نامیده . فرعی اصلی رگبرگ لپه‌ایها دو در می‌شوند نامیده فرعیو نموده پیدا انشعاب شد پهنك وارد آنكه از و پس نموده پیدا انشعاب شد پهنك وارد آنكه از پسدر می‌آید در پیچیده‌ای و هم در شبكه در به‌صورت می‌آید در پیچیده‌ای و هم در شبكه به‌صورت

دمبرگ‌اند فاقد اغلب كه تك‌لپه‌ایها كه دمبرگ‌اند صورتی فاقد اغلب كه تك‌لپه‌ایها كه صورتیو شده پهنك وارد نیام از موازی به‌طور و رگبرگها شده پهنك وارد نیام از موازی به‌طور رگبرگها

. می‌یابد امتداد پهنك طول در انشعاب بدون . اغلب می‌یابد امتداد پهنك طول در انشعاب بدون اغلب

شناسی شناسی گیاه 11گیاه نباتات پهنك در آنها انشعابات و رگبرگها گرفتن قرار نباتات طرز پهنك در آنها انشعابات و رگبرگها گرفتن قرار طرز

: می‌باشد زیر بشرح و است متفاوت : مختلف، می‌باشد زیر بشرح و است متفاوت مختلف،شاخه‌ای. 11 شاخه‌ای. انشعابات فرعی ..((N.‌penneN.‌penne))انشعابات فرعی رگبرگهای رگبرگهای

هر و شده‌اند منشعب اصلی رگبرگ‌ از موازی و هر منظم و شده‌اند منشعب اصلی رگبرگ‌ از موازی و منظمتشكیل دیگری فرعی انشعابات خود نوبه به تشكیل كدام دیگری فرعی انشعابات خود نوبه به كدام

. راش و گیالس برگ مانند . می‌دهند راش و گیالس برگ مانند می‌دهندپنجه‌ای. 22 پنجه‌ای. انشعابات اصلی ..((N.‌PalmeN.‌Palme))انشعابات رگبرگ اصلی فاقد رگبرگ فاقد

در شدن وارد محض به آبكش و چوب دستجات در و در بوده شدن وارد محض به آبكش و چوب دستجات در و بودهمانند می‌گردد منشعب متساوی و جزء رگبرگهای به مانند پهنك می‌گردد منشعب متساوی و جزء رگبرگهای به پهنك

شاهدانه. شاهدانه. موازی. 33 موازی. انشعابات رگبرگهای ..((N.‌ParalelleN.‌Paralelle))انشعابات رگبرگهای در در

غالت و زنبق و الله قبیل از تك‌لپه‌ایها مانند كشیده و غالت دراز و زنبق و الله قبیل از تك‌لپه‌ایها مانند كشیده و دراز . می‌شود . دیده می‌شود دیده

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبرگ 3-93-9 برگ تغییرات تغییرات

گردید اشاره كه شكلی به برگها فرم و شكل گردید همیشه اشاره كه شكلی به برگها فرم و شكل همیشهدر یا و دارند كه وظیفه‌ای به نسبت آنها شكل بلكه در نیست یا و دارند كه وظیفه‌ای به نسبت آنها شكل بلكه نیست

. برای برگها از بعضی می‌كند تغییر نبات احتیاج . اثر برای برگها از بعضی می‌كند تغییر نبات احتیاج اثربه‌كار جوانه مانند نبات اعضاء از قسمتی به‌كار محافظت جوانه مانند نبات اعضاء از قسمتی محافظت

برای. یا و غذایی مواد ذخیره برای دیگر بعضی برای. می‌روند یا و غذایی مواد ذخیره برای دیگر بعضی می‌روندواقع نبات استفاده مورد غذایی مواد جذب یا و مثل واقع تولید نبات استفاده مورد غذایی مواد جذب یا و مثل تولید

. می‌پردازیم مذكور تغییرات ذكر به اینك كه . می‌گردند می‌پردازیم مذكور تغییرات ذكر به اینك كه می‌گردند. . ((EcailleEcaille))فلس. فلس. 11 ..((EpineEpine))خار. خار. 22. . ((PhyllodesPhyllodes))فیلودها. فیلودها. 3344. .پیچكها. پیچكها. ..((EracteEracte))برگه. برگه. 55آبزی. 66 نباتات آبزی. برگ نباتات ..((Aquatiques‌plantAquatiques‌plant))برگگوشتخوار. 77 نباتات گوشتخوار. برگ نباتات ..((Carnivores‌plantesCarnivores‌plantes))برگ


ساقه روی برگهای گرفتن قرار ساقه طرز روی برگهای گرفتن قرار طرز) (فیلوتاكسی) فیلوتاكسی)

و كند حفظ را خود تقارن نبات آنكه و برای كند حفظ را خود تقارن نبات آنكه برایو برگها بنماید را آفتاب نور از استفاده و حداكثر برگها بنماید را آفتاب نور از استفاده حداكثر

روی متقارن طریق به آن فرعی روی شاخه‌های متقارن طریق به آن فرعی شاخه‌هایقرار طرز این می‌گیرند، قرار اصلی قرار ساقه‌ طرز این می‌گیرند، قرار اصلی ساقه‌

كه گویند فیلوتاكسی را ساقه روی برگها كه گرفتن گویند فیلوتاكسی را ساقه روی برگها گرفتندو و است ثابت همیشه گیاه نوع هر در دو اصوال و است ثابت همیشه گیاه نوع هر در اصوال

و متقابل یا چرخه‌ای نظم به‌نام فیلوتاكسی و نوع متقابل یا چرخه‌ای نظم به‌نام فیلوتاكسی نوع . دارد وجود گیاهان در منفرد یا متناوبی . نظم دارد وجود گیاهان در منفرد یا متناوبی نظم


برگ داخلی برگ ساختمان داخلی ساختمان اصلی قسمت دو شامل برگ گفتیم اصلی چنانكه قسمت دو شامل برگ گفتیم چنانكه

ساختمان آنها از یك هر و بوده پهنك و ساختمان دمبرگ آنها از یك هر و بوده پهنك و دمبرگ . دارد . مخصوصی دارد مخصوصی

شناسی شناسی گیاه 11گیاهدمبرگ. 11 دمبرگ. ساختمان ساختمان اگرچه است جانبی دو تقارن دارای پهنك مانند اگرچه دمبرگ است جانبی دو تقارن دارای پهنك مانند دمبرگ

به‌علت اما است ساقه مشابه حدی تا دمبرگ به‌علت ساختمان اما است ساقه مشابه حدی تا دمبرگ ساختمان . كه اپیدرمی می‌گردد متمایز آن از محوری تقارن . نداشتن كه اپیدرمی می‌گردد متمایز آن از محوری تقارن نداشتن

برگ و ساقه اپیدرم مانند می‌پوشاند را دمبرگ برگ سطح و ساقه اپیدرم مانند می‌پوشاند را دمبرگ سطحچند یا یك موهای یا و استمات دارای گاهی و است چند كوتینی یا یك موهای یا و استمات دارای گاهی و است كوتینی . غیر پارانشیم بافت دمبرگ، اپیدرم داخل در است . سلولی غیر پارانشیم بافت دمبرگ، اپیدرم داخل در است سلولی

تشكیل شكل بیضی و گرد سلولهای از كه است تشكیل منظمی شكل بیضی و گرد سلولهای از كه است منظمیهستند كلروپالست دانه‌های حاوی موارد بعضی در كه هستند یافته كلروپالست دانه‌های حاوی موارد بعضی در كه یافته . است آندودرم پوست طبقه آخرین می‌شود دیده آنها بین . و است آندودرم پوست طبقه آخرین می‌شود دیده آنها بین و

از را آبكش و چوب دستجات مسدودی حلقه به‌شكل از كه را آبكش و چوب دستجات مسدودی حلقه به‌شكل كهمنومریستل آن‌را حالت این در كه می‌كند مجزا منومریستل پوست آن‌را حالت این در كه می‌كند مجزا پوست

((MonomeristeleMonomeristele)) . دستجات از كدام هر گاهی اما . گویند دستجات از كدام هر گاهی اما گوینددر كه می‌گردند احاطه آندودرم طبقه یك با آبكش و در چوب كه می‌گردند احاطه آندودرم طبقه یك با آبكش و چوب

شیزومریستل آن‌را حالت شیزومریستل این آن‌را حالت .((SchizomeristeleSchizomeristele))این .گویند گویند


پهنك. 22 پهنك. ساختمان ساختمان قرار آن در كه محیطی به نسبت پهنك قرار ساختمان آن در كه محیطی به نسبت پهنك ساختمان

خصوصا است متفاوت مختلف نباتات در گرفته خصوصا است متفاوت مختلف نباتات در گرفتهنبات احتیاج به نسبت آن پارانشیم نبات ساختمان احتیاج به نسبت آن پارانشیم ساختمان

. ساختمان در كلی به‌طور می‌كند حاصل . تغییر ساختمان در كلی به‌طور می‌كند حاصل تغییر: 33پهنك پهنك پارانشیم، اپیدرم، می‌شود دیده : بخش پارانشیم، اپیدرم، می‌شود دیده بخش

.) رگبرگها ) آبكش و چوب (. دسته‌های رگبرگها ) آبكش و چوب دسته‌های


اپیدرم( اپیدرم( الف . . ((EpidermeEpiderme))الف در كه است ساقه اپیدرم همان حقیقت در برگ در اپیدرم كه است ساقه اپیدرم همان حقیقت در برگ اپیدرم

فوقانی سطح یعنی برگ سطح و دارد امتداد نیز فوقانی برگ سطح یعنی برگ سطح و دارد امتداد نیز برگ . مانند برگ اپیدرم سلولهای می‌پوشاند آن‌را تحتانی . و مانند برگ اپیدرم سلولهای می‌پوشاند آن‌را تحتانی و

و متحد‌الشكل سلولهای طبقه چند یا یك از و ساقه متحد‌الشكل سلولهای طبقه چند یا یك از ساقهدر كه یافته تشكیل كلروپالست دانه‌های فاقد و در منظم كه یافته تشكیل كلروپالست دانه‌های فاقد و منظم

اغلب و می‌باشند شكل مستطیل عرضی، اغلب مقطع و می‌باشند شكل مستطیل عرضی، مقطعقابل غیر قشر آبزی نباتات استثناء به آنها قابل سطح غیر قشر آبزی نباتات استثناء به آنها سطح

. ) كوتیكول ) می‌پوشاند پوستك كوتیكول نام به . نفوذی ) كوتیكول ) می‌پوشاند پوستك كوتیكول نام به نفوذیاست آن تحتانی سطح از ضخیم‌تر برگ فوقانی است سطح آن تحتانی سطح از ضخیم‌تر برگ فوقانی سطح

برگ مثل می‌شود سخت كامال گیاهان بعضی در برگ و مثل می‌شود سخت كامال گیاهان بعضی در و . است شده سیلیسی كوتیكول كه خرما و . غالت است شده سیلیسی كوتیكول كه خرما و غالت


مزوفیل( یا برگ پارانشیم مزوفیل( ب یا برگ پارانشیم ..((MesophylleMesophylle))ب برگ اپیدرم طبقه دو بین در معمولی برگهای برگ در اپیدرم طبقه دو بین در معمولی برگهای در

می‌شوند دیده گلوسیدی و ناCزك جدار Cبا می‌شوند سلولهاCیی دیده گلوسیدی و ناCزك جدار Cبا سلولهاCییكلروپالست دانه‌های زیادی مقدار حاCوی كلروپالست كه دانه‌های زیادی مقدار حاCوی كه

تشكیل را برگ كلروفیلی پارانشیم و تشكیل می‌باCشند را برگ كلروفیلی پارانشیم و می‌باCشندعمل. كه می‌گویند مزوفیل را باCفت این عمل. می‌دهند كه می‌گویند مزوفیل را باCفت این می‌دهند

به‌وسیله پرورده شیره تولید و كربن‌گیری و به‌وسیله تبخیر پرورده شیره تولید و كربن‌گیری و تبخیر . اغلب در پارانشیمی بافت می‌گیرد صورت . آن اغلب در پارانشیمی بافت می‌گیرد صورت آن

و نردبانی پاCرانشیم نوع دو از یعنی هتروژن و برگها نردبانی پاCرانشیم نوع دو از یعنی هتروژن برگهابرگ ماCنند یاCفته تشكیل متمایز یكدیگر از برگ متخلخل ماCنند یاCفته تشكیل متمایز یكدیگر از متخلخلو تك‌لپه‌ای نباتات اغلب برگ لپه‌ای، دو نباCتات و اكثر تك‌لپه‌ای نباتات اغلب برگ لپه‌ای، دو نباCتات اكثر

. ) می‌باCشند ) هموژن یكنواخت پارانشیم دارای . كاجها ) می‌باCشند ) هموژن یكنواخت پارانشیم دارای كاجها


.) رگبرگها( ) آبكش و چوب دسته‌های (.ج رگبرگها( ) آبكش و چوب دسته‌های ج دستجات از سمپودیك به‌طور كه دستجات انشعاباتی از سمپودیك به‌طور كه انشعاباتی

از پس می‌شوند منشعب ساقه آبكش و از چوب پس می‌شوند منشعب ساقه آبكش و چوببا و شده منشعب پهنك در دمبرگ از با عبور و شده منشعب پهنك در دمبرگ از عبور

را پهنك رگبرگهای خود، فرعی را انشعابات پهنك رگبرگهای خود، فرعی انشعاباتاینكه از گذشته رگبرگها این می‌دهند اینكه تشكیل از گذشته رگبرگها این می‌دهند تشكیل

خطر از را برگ خود استحكام خطر به‌واسطه از را برگ خود استحكام به‌واسطه . اتصال اثر بر می‌كنند حفظ شدن تا و . شكستن اتصال اثر بر می‌كنند حفظ شدن تا و شكستناز را آن برگ حاشیه در خود انتهایی از انشعابات را آن برگ حاشیه در خود انتهایی انشعابات

. می‌دارند محفوظ شدن پاره . خطر می‌دارند محفوظ شدن پاره خطر


آن 3-113-11 ساختمان مبدأ و برگ نمو و آن رشد ساختمان مبدأ و برگ نمو و رشد و می‌آیند به‌وجود جوانه نمو و رشد اثر بر و برگها می‌آیند به‌وجود جوانه نمو و رشد اثر بر برگها

سلولهای در گلدار گیاهان در آن تولید سلولهای مبدأ در گلدار گیاهان در آن تولید مبدأ . اثر بر یعنی می‌باشند ساقه پوست و . اپیدرم اثر بر یعنی می‌باشند ساقه پوست و اپیدرم

اپیدرم ساقه، اپیدرم سلولهای از بعضی اپیدرم تقسیم ساقه، اپیدرم سلولهای از بعضی تقسیمتقسیم اثر در و آمده به‌وجود دمبرگ و تقسیم پهنك اثر در و آمده به‌وجود دمبرگ و پهنك

برگ داخلی بافتهای نیز پوست برگ سلولهای داخلی بافتهای نیز پوست سلولهای . می‌آیند . به‌وجود می‌آیند به‌وجود

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبرگ 3-123-12 برگ دوام دوام

بهار در می‌رویند معتدله نواحی در كه نباتاتی اغلب بهار برگ در می‌رویند معتدله نواحی در كه نباتاتی اغلب برگاین كه تبریزی اختر، مانند می‌افتد پائیز در و شده این شكفته كه تبریزی اختر، مانند می‌افتد پائیز در و شده شكفته

كدوك را برگها كدوك قبیل را برگها . ((CaduequesCadueques))قبیل از بعضی برگ . گویند از بعضی برگ گوینددرخت روی در كامل یكسال راش و بلوط مانند درخت درختان روی در كامل یكسال راش و بلوط مانند درختان

اول در اما می‌شود زرد پائیز در وجودی‌كه با و مانده اول باقی در اما می‌شود زرد پائیز در وجودی‌كه با و مانده باقیفشار نتیجه در و محوری جوانه شكفتن موقع یعنی فشار بهار نتیجه در و محوری جوانه شكفتن موقع یعنی بهار

مرسسانت را آنها و می‌گردد جدا ساقه از مرسسانت وارده را آنها و می‌گردد جدا ساقه از وارده((MercescentesMercescentes)) . چند یا دو كاج و شمشاد برگهای . گویند چند یا دو كاج و شمشاد برگهای گویند

یا دائم برگهای را آنها و می‌ماند باقی درخت روی یا سال دائم برگهای را آنها و می‌ماند باقی درخت روی سال. ((PersistantesPersistantes))پرزیستانت پرزیستانت دارای كه درختانی . گویند دارای كه درختانی گویند

برگهای از قسمتی بلكه نمی‌كنند خزان كامال دائم‌اند برگهای برگهای از قسمتی بلكه نمی‌كنند خزان كامال دائم‌اند برگهایرا آنها جهت این از می‌ماند باقی درخت روی سال هر را آن آنها جهت این از می‌ماند باقی درخت روی سال هر آن

. گویند سبز . همیشه گویند سبز همیشه

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبرگ 3-133-13 برگ سقوط سقوط

مشخص اثر كنیم دقت ساقه از برگ شدن جدا محل به مشخص اگر اثر كنیم دقت ساقه از برگ شدن جدا محل به اگر . دارای عرعركه مانند نباتات بعضی در می‌بینیم منظمی . و دارای عرعركه مانند نباتات بعضی در می‌بینیم منظمی و

و چوبی دسته‌های حتی پهن‌اند غالت و قطور و دمبرگ چوبی دسته‌های حتی پهن‌اند غالت و قطور دمبرگبا می‌گردد برگ داخل و شده منشعب ساقه از كه با آبكشی می‌گردد برگ داخل و شده منشعب ساقه از كه آبكشی

. برگ مانند نباتات از بعضی برگ می‌شود شمرده . چشم برگ مانند نباتات از بعضی برگ می‌شود شمرده چشمهمواره یعنی نمی‌شود جدا دمبرگ قاعده در كامال همواره خرما یعنی نمی‌شود جدا دمبرگ قاعده در كامال خرما

. این از و می‌ماند باقی آنها ساقه روی دمبرگ از . قسمتی این از و می‌ماند باقی آنها ساقه روی دمبرگ از قسمتیدرختان سایر عكس به‌ خرما درخت ساقه كه است درختان جهت سایر عكس به‌ خرما درخت ساقه كه است جهت . برگ سقوط علت می‌رسد به‌نظر شكل نردبانی و . پله‌پله برگ سقوط علت می‌رسد به‌نظر شكل نردبانی و پله‌پله

و دمبرگ فاصله در كه است پنبه‌ای چوب الیه وجود دلیل و به دمبرگ فاصله در كه است پنبه‌ای چوب الیه وجود دلیل بهاز بعد طبقه این كه می‌شود تولید پائیز فصل آخر در از ساقه بعد طبقه این كه می‌شود تولید پائیز فصل آخر در ساقه

فقط و می‌گردد ملحق ساقه پنبه‌ چوب طبقات به فقط مدتی و می‌گردد ملحق ساقه پنبه‌ چوب طبقات به مدتینشده تبدیل پنبه چوب به كه هستند آبكش و چوب نشده دستجات تبدیل پنبه چوب به كه هستند آبكش و چوب دستجات

. می‌گردد برگ سقوط افتادن تعویق به باعث عمل این . و می‌گردد برگ سقوط افتادن تعویق به باعث عمل این و


چهارم چهارم فصل فصل

میوه و گل میوه ساختمان و گل ساختمان


گلگل و است عالی گیاهان در تولیدمثل دستگاه و گل است عالی گیاهان در تولیدمثل دستگاه گل

پیدازادان پیدازادان در ((PhanerogamePhanerogame))در خصوصا خصوصااعالی ((AngiospermesAngiospermes))نهاندانگان نهاندانگان اعالی به‌حد به‌حد

رنگ و عطر دارای اغلب و می‌رسد خود رنگ رشد و عطر دارای اغلب و می‌رسد خود رشد . می‌كند توجه جلب كه است . مخصوصی می‌كند توجه جلب كه است مخصوصی


گل گل ساختمان ساختمان به‌نام كوچكی برگ كنار از جوانه‌ها سایر مانند به‌نام گل كوچكی برگ كنار از جوانه‌ها سایر مانند گل

كه كوتاهی Cیا بلند پایه روی بر و شده خاCرج كه برگه كوتاهی Cیا بلند پایه روی بر و شده خاCرج برگه . و شكل معموال گل می‌گیرد قرار دارد نام . پایه و شكل معموال گل می‌گیرد قرار دارد نام پایه

آنقدر آنها از بعضی دارد گوناCگون رنگهای و آنقدر اندازه آنها از بعضی دارد گوناCگون رنگهای و اندازهبسیار برخی و می‌شوند دیده زحمت به كه بسیار كوچكند برخی و می‌شوند دیده زحمت به كه كوچكند

. پریانت متماCیز قسمت دو از گل می‌باشند . بزرگ پریانت متماCیز قسمت دو از گل می‌باشند بزرگ((perianthperianth)) تولیدمثل دستگاه و گل پوشش Cتولیدمثل یا دستگاه و گل پوشش Cیا

. قسمت دو از خود گل پوشش است یاCفته . تشكیل قسمت دو از خود گل پوشش است یاCفته تشكیل ) ( ) كاسبرگ ) گل كاسه و گلبرگ گل ( جام ( ) كاسبرگ ) گل كاسه و گلبرگ گل جام

نافه ) پرچم از نیز تولیدمثل دستگاه و نافه ) تشكیل‌یاCفته پرچم از نیز تولیدمثل دستگاه و تشكیل‌یاCفتهاست( یافته تشكیل مادگی و است( گل یافته تشكیل مادگی و ..گل


4-14-1) كاسبرگ ) گل (كاسه كاسبرگ ) گل كاسه یا كاسبرگ به‌نام رنگی سبز قطعات مجموع یا از كاسبرگ به‌نام رنگی سبز قطعات مجموع از

قسمت ( ( SepaleSepale))سپال سپال در و قسمت تشكیل‌یافته در و تشكیل‌یافتهگل دیگر بخشهای كه می‌شود دیده گل گل خارجی دیگر بخشهای كه می‌شود دیده گل خارجی

. مختلف گلهای در آنها تعداد می‌پوشاند . را مختلف گلهای در آنها تعداد می‌پوشاند رااست است متفاوت گاهی ..متفاوت اما سبز، معموال آن گاهی رنگ اما سبز، معموال آن رنگ

دیده متنوع رنگهای به تك‌لپه‌ایها در دیده خصوصا متنوع رنگهای به تك‌لپه‌ایها در خصوصا ) كه. ) را كاسبرگها این‌گونه ، زنبق و الله ( می‌شود كه. ) را كاسبرگها این‌گونه ، زنبق و الله می‌شود

پتالوئید می‌باشند گلبرگ پتالوئید شبیه می‌باشند گلبرگ ((PetaloidPetaloid))شبیه . كلماتیس و عباسی الله كاسبرگهای مانند . گویند كلماتیس و عباسی الله كاسبرگهای مانند گویند


گل 4-24-2 گل جام ((CorolleCorolle))جام گلبرگ به‌نام قطعاتی مجموع از گل گلبرگ جام به‌نام قطعاتی مجموع از گل جام

((PetalPetal)) است مختلفی رنگهای دارای معموال است كه مختلفی رنگهای دارای معموال كه . نباتات در گلبرگها شكل است . تشكیل‌یافته نباتات در گلبرگها شكل است تشكیل‌یافته

. بعضی و ساده بعضی است متفاوت . مختلف بعضی و ساده بعضی است متفاوت مختلفمهمیزی به و شكل قیفی تاج‌الملوك مانند مهمیزی دیگر به و شكل قیفی تاج‌الملوك مانند دیگر

به گلبرگها میخك و شب‌بو در می‌شوند به منتهی گلبرگها میخك و شب‌بو در می‌شوند منتهیآن پهن قسمت كه می‌شوند منتهی باریكی آن نوك پهن قسمت كه می‌شوند منتهی باریكی نوك

زبانك یا ناخنك را آن باریك انتهای و پهنك زبانك را یا ناخنك را آن باریك انتهای و پهنك رامی‌نامند.می‌نامند.


پرچم 4-34-3 یا گل پرچم نافه یا گل ((AndroceaeAndroceae))نافه داخل به خارج از گل حلقه سومین آندروسه یا داخل ناCفه به خارج از گل حلقه سومین آندروسه یا ناCفه

جزو كه است گل اساسی قسمتهای از یكی و جزو بوده كه است گل اساسی قسمتهای از یكی و بودهب مولد ب دستگاه مولد . ه‌ه‌دستگاه زیادی تعداد از نافه می‌رود . شمار زیادی تعداد از نافه می‌رود شمار

پرچم به‌نام باریك پرچم میله‌هاCی به‌نام باریك مانند ((ElamineElamine))میله‌هاCی مانند كه كهآمده به‌وجود برگ شكل تغییر از گل قطعات آمده سایر به‌وجود برگ شكل تغییر از گل قطعات سایرتشكیل‌یافته‌ داده‌اند دست از را خود كلروپالست تشكیل‌یافته‌ و داده‌اند دست از را خود كلروپالست و . پرچم‌ تعداد می‌باCشد نر گامت و گرده دانه مولد . و پرچم‌ تعداد می‌باCشد نر گامت و گرده دانه مولد و

اصCوال تك‌لپه‌ایها است متفاوت Cمختلف گلهاCی در اصCوال تك‌لپه‌ایها است متفاوت Cمختلف گلهاCی درمضربی ((TrimerTrimer))تریمر تریمر آنها در گل قطعات مضربی یعنی آنها در گل قطعات یعنی

پنتامر 33از از دولپه‌ای گیاهاCن و پنتامر است دولپه‌ای گیاهاCن و ((PantamerPantamer))است . است آن از مضربی یا و پنج . یعنی است آن از مضربی یا و پنج یعنی


پرچم 4-44-4 پرچم ساختمان ساختمان : است بساك یك و میله یك دارای پرچم : هر است بساك یك و میله یك دارای پرچم هر

میله( میله( الف ..((FilamentFilament))الف مربوط گل به را بساك كه است باریكی مربوط رشته گل به را بساك كه است باریكی رشته

دانه و بساك به را الزم غذایی مواد و دانه می‌سازد و بساك به را الزم غذایی مواد و می‌سازد . و طویل گلها اغلب میله می‌رساند . گرده و طویل گلها اغلب میله می‌رساند گرده

یا و مسطح پیاز مانند گاهی و شكل یا استوانه‌ای و مسطح پیاز مانند گاهی و شكل استوانه‌ای . می‌باشد كوتاه پامچال و سیب‌زمینی . مانند می‌باشد كوتاه پامچال و سیب‌زمینی مانندممكن شب‌بو مانند پرچمهایی میله ممكن همچنین شب‌بو مانند پرچمهایی میله همچنین

پرچمهای دارای ختمی مانند یا و باشد آزاد پرچمهای است دارای ختمی مانند یا و باشد آزاد است. باشد چسبیده هم .به باشد چسبیده هم به


بساك( بساك( ب ..((AnthereAnthere))ب انتهای در كه است مانندی كیسه برجستگی انتهای بساك در كه است مانندی كیسه برجستگی بساك

دو به طولی شیارهای به‌وسیله و دارد قرار دو میله به طولی شیارهای به‌وسیله و دارد قرار میلهدو دارای قسمت هر و می‌شود تقسیم دو قسمت دارای قسمت هر و می‌شود تقسیم قسمت

گرده كیسه به‌نام دراز گرده حفره كیسه به‌نام دراز ((SacpolliniqueSacpollinique))حفرهگرده دانه‌های حاوی كه گرده است دانه‌های حاوی كه ((PollenePollene))است

كیسه. دو كه بافتی رسیده بساك در كیسه. می‌باشد دو كه بافتی رسیده بساك در می‌باشدرفته بین از می‌كند جدا هم از را قسمت هر رفته گرده بین از می‌كند جدا هم از را قسمت هر گرده

قسمت هر دیواره در طولی شكافی نتیجه در قسمت و هر دیواره در طولی شكافی نتیجه در وپراكنده باعث و شده ظاهر بساك پراكنده استوانه‌ای باعث و شده ظاهر بساك استوانه‌ای

. می‌شود گرده دانه‌های . شدن می‌شود گرده دانه‌های شدن


بساك 4-54-5 بساك ساختمان ساختمان زیر در را جوانی بساك عرضی مقطع زیر اگر در را جوانی بساك عرضی مقطع اگر

بساك كه دید خواهیم دهیم قرار بساك میكروسكوپ كه دید خواهیم دهیم قرار میكروسكوپمتحدالشكل پارانشیمی سلولهای از فقط متحدالشكل جوان پارانشیمی سلولهای از فقط جوانمحافظت نازك اپیدرمی به‌وسیله و محافظت تشكیل‌یافته نازك اپیدرمی به‌وسیله و تشكیل‌یافته

در. بساك تدریجی نمو و رشد اثر در در. می‌شود بساك تدریجی نمو و رشد اثر در می‌شودچند هستند متقارن دو به دو كه آن نقطه چند چهار هستند متقارن دو به دو كه آن نقطه چهار

سطح موازات به و یافته شكل تغییر سطح سلول موازات به و یافته شكل تغییر سلولمشخص ناحیه چهار و می‌گردند تقسیم مشخص بساك ناحیه چهار و می‌گردند تقسیم بساك

. می‌آورند به‌وجود را گرده كیسه‌های .یعنی می‌آورند به‌وجود را گرده كیسه‌های یعنی


گرده 4-64-6 گرده دانه دانه از یكی دارد وجود هسته دو گرده دانه هر از درون یكی دارد وجود هسته دو گرده دانه هر درون

دیگر هسته از درشت‌تر و كروی هسته‌ها دیگر این هسته از درشت‌تر و كروی هسته‌ها این ) نامیده ) رویشی روینده هسته‌ و ( می‌باشند نامیده ) رویشی روینده هسته‌ و می‌باشند

شكل بیضی و كوچكتر دیگر هسته و شكل می‌شود بیضی و كوچكتر دیگر هسته و می‌شود . ) دانه ) دارد نام زایشی زاینده هسته و . می‌باشد ) دانه ) دارد نام زایشی زاینده هسته و می‌باشدكرده رشد كالله روی گرفتن قرار از پس كرده گرده رشد كالله روی گرفتن قرار از پس گرده . روینده هسته می‌آورد به‌وجود را گرده لوله . و روینده هسته می‌آورد به‌وجود را گرده لوله و

ولی می‌رود بین از عموما گرده لوله ولی درون می‌رود بین از عموما گرده لوله درونجدید سلول دو و شده تقسیم زاینده جدید هسته سلول دو و شده تقسیم زاینده هسته

. می‌كند . تولید می‌كند تولید


پرچمها 4-74-7 تنوع پرچمها پیرایشو تنوع پیرایشو هم از جدا پرچمهاCی دارای كه نافه‌هایی كلی هم به‌طور از جدا پرچمهاCی دارای كه نافه‌هایی كلی به‌طور

استمون دیالی استمون هستند دیالی اگر ((Dialy‌stemoneDialy‌stemone))هستند اگر و وگامواستمون را آن باشند چسبیده هم به Cگامواستمون میله‌ها را آن باشند چسبیده هم به Cمیله‌ها

((GomestemoneGomestemone)) . است ممكن حال . می‌گویند است ممكن حال می‌گویندباCشد پرچم میله طول در فقط پرچمها باCشد پیوستگی پرچم میله طول در فقط پرچمها پیوستگی

تیره گیاهان در پرچم میله‌های اتصال تیره ماCنند گیاهان در پرچم میله‌های اتصال ماCننداتفاق به هم بساكها اینكه یا و كدو و اتفاق لگومینوز به هم بساكها اینكه یا و كدو و لگومینوز

یك پرچمی توده تشكیل و چسبیده هم به یك میله‌ها پرچمی توده تشكیل و چسبیده هم به میله‌ها . هم با گل یك پرچمهای میله وقتی بدهند را . پارچه هم با گل یك پرچمهای میله وقتی بدهند را پارچهدهند تشكیل را واحدی پرچمی توده و شوند دهند متحد تشكیل را واحدی پرچمی توده و شوند متحد

Cمونادلف را Cآنها Cمونادلف را Cآنها((MonadelpheMonadelphe)) . . می‌گویند می‌گویند


ژینسه 4-84-8 یا گل ژینسه مادگی یا گل ((GyneceaeGyneceae))مادگی مادگی مادگی((PistilPistil)) و بوده گل قسمت و داخلی‌ترین بوده گل قسمت داخلی‌ترین

. مانند مادگی است ماده گامت سازنده . اندام مانند مادگی است ماده گامت سازنده اندامكه شكل‌یافته‌ای تغییر برگهای از نافه و كه جام شكل‌یافته‌ای تغییر برگهای از نافه و جام

می‌شوند ((CarplleCarplle))كارپل كارپل نامیده نیز برچه می‌شوند یا نامیده نیز برچه یاماده گامت و تخمك مولد و ماده تشكیل‌یافته گامت و تخمك مولد و تشكیل‌یافته

می‌باشد. می‌باشد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبرچه 4-94-9 یك مختلف قسمتهای برچه ساختمان یك مختلف قسمتهای ساختمان

ساختمان شبیه برچه دیواره ساختمان، تشریحی نظر ساختمان از شبیه برچه دیواره ساختمان، تشریحی نظر از . اگر دارد برگی منشأ نیز فیلوژنی نظر از و است . برگ اگر دارد برگی منشأ نیز فیلوژنی نظر از و است برگ

است آمده به‌وجود برچه یك از كه را قفا پس زبان است مادگی آمده به‌وجود برچه یك از كه را قفا پس زبان مادگی ( . شكل دید خواهیم برگ با آن‌را مشابهت نماییم . ) تسطیح شكل دید خواهیم برگ با آن‌را مشابهت نماییم تسطیح

دیده(. 22--44 شباهت این گل تكامل رشد مراحل در دیده(. همچنین شباهت این گل تكامل رشد مراحل در همچنین . دارد. وجود اساسی قسمت سه برچه یك در . می‌شود دارد. وجود اساسی قسمت سه برچه یك در می‌شود

تخمدان دارد قرار قاعده در كه پایینی تخمدان قسمت دارد قرار قاعده در كه پایینی ((OvaryOvary))قسمتتخمكها آن درون كه دارد تخمكها نام آن درون كه دارد و ((OvulesOvules))نام داشته و قرار داشته قرار

جفت به‌نام كوچكی برجستگیهای جفت به‌وسیله به‌نام كوچكی برجستگیهای به به ((PlacentaPlacenta))به‌وسیله . كه مانند لوله قسمت دوم می‌گردد متصل تخمدان . جدار كه مانند لوله قسمت دوم می‌گردد متصل تخمدان جدار

. ((StyleStyle))خامه خامه و قطور اغلب كه خامه انتهای دارد . نام و قطور اغلب كه خامه انتهای دارد نامكالله می‌باشند كالله مسطح می‌باشند . ((StigmaStigma))مسطح دارد . نام دارد نام


كالله( كالله( الف ..((StigmaStigma))الف می‌باشد خامه قطور و مسطح تقریبا انتهای می‌باشد كالله خامه قطور و مسطح تقریبا انتهای كالله

در مثال است متفاوت Cمختلف نباتات در آن شكل در كه مثال است متفاوت Cمختلف نباتات در آن شكل كهدو دارای غالت و گرد سوسن در مسطح دو پاCمچال دارای غالت و گرد سوسن در مسطح پاCمچال . كالله زعفران و زنبق در می‌باشند پرمانند . كالله كالله زعفران و زنبق در می‌باشند پرمانند كالله . است گشته پتالوئید و نموده زیادی نمو و . رشد است گشته پتالوئید و نموده زیادی نمو و رشد

كالله همان می‌رسد فروش به بازار در كه كالله زعفرانی همان می‌رسد فروش به بازار در كه زعفرانیآن گلهای شاCخه آن سه گلهای شاCخه می‌توان. ااسه به‌طوركلی می‌توان. ست به‌طوركلی ست

رأس در كه است هادی بافت انتهای كاللCه كه رأس گفت در كه است هادی بافت انتهای كاللCه كه گفت . شكل درمی‌آید كالله شكل به و شده منبسط . خامه شكل درمی‌آید كالله شكل به و شده منبسط خامهگیاCهان شناسایی راههای از یكی می‌تواند نیز گیاCهان كالله شناسایی راههای از یكی می‌تواند نیز كالله

باCشد. باCشد.


خامه( خامه( ب . . ((StyleStyle))ب وصل كالله به را تخمدان كه است باریكی وصل زائده كالله به را تخمدان كه است باریكی زائده

برچه. باریك و دراز بخش دیگر به‌عبارت برچه. می‌كند باریك و دراز بخش دیگر به‌عبارت می‌كند . دراز گلها از بعضی در خامه می‌نامند خامه . را دراز گلها از بعضی در خامه می‌نامند خامه را . ندارد وجود اصوال عده‌ای در و كوتاه برخی . در ندارد وجود اصوال عده‌ای در و كوتاه برخی در

دیده بالل روی در كه ذرت كاكل رشته دیده هر بالل روی در كه ذرت كاكل رشته هر . آزاد است ممكن خامه است خامه یك . می‌شود آزاد است ممكن خامه است خامه یك می‌شود . وظیفه كه خامه مجاری باشد چسبیده به‌هم . یا وظیفه كه خامه مجاری باشد چسبیده به‌هم یا

بافت از دارد به‌عهده را گرده لوله بافت هدایت از دارد به‌عهده را گرده لوله هدایت . است تشكیل‌یافته . پارانشیم است تشكیل‌یافته پارانشیم


. تخمك( ساختمان و تخمدان .ج تخمك( ساختمان و تخمدان ج تهی میان و متورم و برجسته قسمت تهی تخمدان میان و متورم و برجسته قسمت تخمدان

. تخمكها آن داخل در دارد خامه چند یا یك . است تخمكها آن داخل در دارد خامه چند یا یك استجدار به جفت به‌نام كوچكی برجستگی‌ جدار به‌وسیله به جفت به‌نام كوچكی برجستگی‌ به‌وسیله . به را تخمك كه پایه‌ای می‌شوند متصل . تخمدان به را تخمك كه پایه‌ای می‌شوند متصل تخمدان

بند می‌كند وصل بند جفت می‌كند وصل نامیده نامیده ((FuniculusFuniculus))جفتمتصل. تخمك به بند كه ناحیه‌ای متصل. می‌شود تخمك به بند كه ناحیه‌ای می‌شود

ناف ناف می‌شود . ((HilusHilus))می‌شود . گویند گویند


تخمك 4-104-10 تخمك اقسام اقسام گرفتن قرار طرز و چگونگی نظر از را گرفتن تخمكها قرار طرز و چگونگی نظر از را تخمكها

به می‌توان آن شكل همچنین و تخمدان به در می‌توان آن شكل همچنین و تخمدان در : كرد تقسیم زیر : اقسام كرد تقسیم زیر اقسام

اورتوتروپ( یا راست تخمكهای اورتوتروپ( الف یا راست تخمكهای الف((OrthotropousOrthotropous)).. در نوسل حالت این در در نوسل حالت این در

كرده رشد فولیكول مستقیم تقسیم كرده جهت رشد فولیكول مستقیم تقسیم جهتقرار امتداد یك در ناف و میكروپیل قرار بنابراین امتداد یك در ناف و میكروپیل بنابراین

بازدانگان از بعضی در بند هفت تیره مانند بازدانگان دارند از بعضی در بند هفت تیره مانند دارند . .

شناسی شناسی گیاه 11گیاهآناتروپ( یا واژگون تخمكهای آناتروپ( ب یا واژگون تخمكهای ..((AnatroupsAnatroups))ب

. درمی‌آیند واژگون به‌صورت و خوابیده خود پایه روی . تخمكها درمی‌آیند واژگون به‌صورت و خوابیده خود پایه روی تخمكها . گلسرخ تیره . مانند گلسرخ تیره مانند

كامپیلوتروپ( یا خمیده تخمكهای كامپیلوتروپ( ج یا خمیده تخمكهای ج((CampylotroupsCampylotroups)) . .

مجاور آنها میكروپیل سوراخ كه می‌شود باعث نوسل مجاور خمیدگی آنها میكروپیل سوراخ كه می‌شود باعث نوسل خمیدگی. نخود و كلم تیره گیاهان از بعضی مانند گیرد قرار .ناف نخود و كلم تیره گیاهان از بعضی مانند گیرد قرار ناف

اپی‌تروپ( و اپوتروپ تخمكهای اپی‌تروپ( د و اپوتروپ تخمكهای ‌&‌Apotrop‌&‌Apotrop))دEpitropeEpitrope)) . .

در جفت راست سمت در كه هستند آنهایی اپوتروپ در تخمكهای جفت راست سمت در كه هستند آنهایی اپوتروپ تخمكهایاپی‌تروپ تخمكهای و پیچیده ساعت عقربه‌های حركت اپی‌تروپ جهت تخمكهای و پیچیده ساعت عقربه‌های حركت جهت

مخالف جهت در و جفت راست سمت در كه هستند مخالف آنهایی جهت در و جفت راست سمت در كه هستند آنهایی . باشند شده پیچیده ساعت عقربه‌های . حركت باشند شده پیچیده ساعت عقربه‌های حركت


تمكنتمكن اجتماع اجتماع طرز طرز برچه‌هایبرچه‌هایطرز باألخره و مادگی طرز یك باألخره و مادگی یك

تمكن تخمدان درون را تخمكها گرفتن تمكن قرار تخمدان درون را تخمكها گرفتن قراردرون. در تخمكها گرفتن قرار طرز درون. گویند در تخمكها گرفتن قرار طرز گویند

در و است متفاوت مختلف گیاهان در در تخمدان و است متفاوت مختلف گیاهان در تخمداندارد زیادی اهمیت نباتات طبقه‌بندی و دارد شناسایی زیادی اهمیت نباتات طبقه‌بندی و شناسایی

به را آن به و را آن : 33و می‌كنند تقسیم زیر : حالت می‌كنند تقسیم زیر حالت . مركزی( تمكن . الف مركزی( تمكن الف

. محوری( تمكن . ب محوری( تمكن ب. جانبی( یا كناری تمكن .ج جانبی( یا كناری تمكن ج

شناسی شناسی گیاه 11گیاهناقص 4-114-11 گلهای و كامل ناقص گلهای گلهای و كامل گلهای

جزء چهار از معموال گل هر شد گفته كه طوری جزء همان چهار از معموال گل هر شد گفته كه طوری همانكه گلهایی می‌باشد مركب مادگی نافه جام، و كاسه كه اصلی، گلهایی می‌باشد مركب مادگی نافه جام، و كاسه اصلی،

كامل گلهای باشند جزء چهار هر كامل دارای گلهای باشند جزء چهار هر كه و و دارای صورتی كه در صورتی در . گویند ناقص گلهای باشند نامبرده قسمتهای از یكی . فاقد گویند ناقص گلهای باشند نامبرده قسمتهای از یكی فاقد

كاسبرگ فاقد كاسبرگ، دارای چغندر و اسفناج اگر كاسبرگ مثال فاقد كاسبرگ، دارای چغندر و اسفناج اگر مثال ) فاقد) كلماتیس و پریانت فاقد گنجشك زبان ، ( بی‌گلبرگ فاقد) كلماتیس و پریانت فاقد گنجشك زبان ، بی‌گلبرگ

گلبرگ شكل به بودن رنگین‌ به‌علت كاسبرگهایش كه گلبرگ گلبرگ شكل به بودن رنگین‌ به‌علت كاسبرگهایش كه گلبرگماده. نر گل باشند برچه و پرچم دارای كه گلهایی ماده. درآمده‌اند نر گل باشند برچه و پرچم دارای كه گلهایی درآمده‌اند

((HermaphroditeHermaphrodite)) و گندم میخك، و شب‌بو مانند و گویند گندم میخك، و شب‌بو مانند گویندكه گلهایی و نر گل باشند برچه فاقد كه گلهایی كه اطلسی، گلهایی و نر گل باشند برچه فاقد كه گلهایی اطلسی،

. كه است بدیهی می‌شوند نامیده ماده گل باشند پرچم . فاقد كه است بدیهی می‌شوند نامیده ماده گل باشند پرچم فاقد . می‌گردند محسوب ناقص گلهای جزء ماده یا نر . گلهای می‌گردند محسوب ناقص گلهای جزء ماده یا نر گلهای


به 4-124-12 نسبت گل اجزاء گرفتن قرار به طرز نسبت گل اجزاء گرفتن قرار طرزیكدیگریكدیگر

ماگنولیا و آبی نیلوفر آالله، تیره مانند نباتات بعضی ماگنولیا در و آبی نیلوفر آالله، تیره مانند نباتات بعضی دریك روی در و بوده زیاد فوق‌العاده گل قطعات یك تعداد روی در و بوده زیاد فوق‌العاده گل قطعات تعداد

. سیكلیك را گلها قبیل این شده‌اند واقع مارپیچی . خط سیكلیك را گلها قبیل این شده‌اند واقع مارپیچی خط . معدودند. گل اجزاء تعداد نباتات اغلب در ولی . گویند معدودند. گل اجزاء تعداد نباتات اغلب در ولی گویند . گویند سیكلیك یا پیرامنی گلهای را گلها از دسته . این گویند سیكلیك یا پیرامنی گلهای را گلها از دسته این

پیرامنهای در گل یك قطعات اجزاء تعداد كه پیرامنهای گلهایی در گل یك قطعات اجزاء تعداد كه گلهاییمی‌گویند سیكلیك ایزو باشند مساوی هم با می‌گویند مختلف سیكلیك ایزو باشند مساوی هم با مختلفدر گل اجزاء و قطعات تعداد اگر و شمعدانی در مانند گل اجزاء و قطعات تعداد اگر و شمعدانی مانند

سیكلیك هترو را آنها باشد متفاوت مختلف سیكلیك پیرامنهای هترو را آنها باشد متفاوت مختلف پیرامنهای . شب‌بو و اطلسی مانند . گویند شب‌بو و اطلسی مانند گویند


به 4-134-13 نسبت گل اجزاء گرفتن قرار به طرز نسبت گل اجزاء گرفتن قرار طرزخود خود محور محور

گل اجزاء سایر و مادگی گرفتن قرار گل طرز اجزاء سایر و مادگی گرفتن قرار طرزاست متفاوت مختلف نباتات در محور به است نسبت متفاوت مختلف نباتات در محور به نسبت

. می‌شود دیده زیر حالت سه به . و می‌شود دیده زیر حالت سه به وفوقانی( یا زبرین تخمدان حالت فوقانی( الف یا زبرین تخمدان حالت الف

((HypogenousHypogenous)).. زیرین( تخمدان حالت زیرین( ب تخمدان حالت ..((EpigynousEpigynous))ب

زیرین( نیمه تخمدان حالت زیرین( ج نیمه تخمدان حالت ج((PerigynousPerigynous))..


پیدایشگل پیدایشگل 4-144-14 رشد گیاهان، در گل پیدایش محض به رشد معموال گیاهان، در گل پیدایش محض به معموال

تمام و شده متوقف گل حامل تمام شاخه‌های و شده متوقف گل حامل شاخه‌هایرشد متوجه موجود انرژی و گیاهی رشد فعالیتهای متوجه موجود انرژی و گیاهی فعالیتهای

. متامورفوز نظریه طبق بر یا می‌گردد . گل متامورفوز نظریه طبق بر یا می‌گردد گلصورت به شاخه یك شكل‌یافته تغییر صورت برگهای به شاخه یك شكل‌یافته تغییر برگهایسپس و كاسبرگها ابتدا می‌آیند در گل Cسپس اجزاء و كاسبرگها ابتدا می‌آیند در گل Cاجزاء

. می‌گردند ظاهر برچه‌ها بعد و . گلبرگها می‌گردند ظاهر برچه‌ها بعد و گلبرگها

شناسی شناسی گیاه 11گیاه((InflorescenceInflorescence))گل‌آذین گل‌آذین

. می‌گویند گل‌آذین را شاخه روی گل گرفتن قرار . طرز می‌گویند گل‌آذین را شاخه روی گل گرفتن قرار طرزفرعی انشعابات فاقد نباتات از بعضی دهنده گل فرعی ساقه انشعابات فاقد نباتات از بعضی دهنده گل ساقه

گلها ..می‌باشدمی‌باشد زعفران و الله مانند نباتات این از بعضی گلها در زعفران و الله مانند نباتات این از بعضی درقبیل از دیگر بعضی در و گرفته‌اند قرار ساقه انتهای قبیل در از دیگر بعضی در و گرفته‌اند قرار ساقه انتهای در

منفرد گل‌آذین كه است محوری بنفشه و تلگرافی منفرد پیچ گل‌آذین كه است محوری بنفشه و تلگرافی پیچ . نباتات اغلب در دهنده گل ساقه بالعكس می‌شود . نامیده نباتات اغلب در دهنده گل ساقه بالعكس می‌شود نامیدهگل یك به آن فرعی انشعابات از یك هر و شده گل منشعب یك به آن فرعی انشعابات از یك هر و شده منشعب

. مجموع از كه مینا و آفتابگردان مانند می‌گردد . منتهی مجموع از كه مینا و آفتابگردان مانند می‌گردد منتهی . تعداد قدر هر است شده تشكیل كوچك فوق‌العاده . گلهای تعداد قدر هر است شده تشكیل كوچك فوق‌العاده گلهای

از و شده محدود گلها رشد شود زیاد گل‌آذین یك از گلهای و شده محدود گلها رشد شود زیاد گل‌آذین یك گلهای . دو به را گل‌آذین كلی به‌طور می‌گردد كاسته آنها . درشتی دو به را گل‌آذین كلی به‌طور می‌گردد كاسته آنها درشتی

. می‌كنند تقسیم محدود گل‌آذین و نامحدود گل‌آذین . نوع می‌كنند تقسیم محدود گل‌آذین و نامحدود گل‌آذین نوع


. نامحدود( گل‌آذین .الف نامحدود( گل‌آذین الف شاخه چند دارای گلها اصلی محور نامحدود گل‌آذین شاخه در چند دارای گلها اصلی محور نامحدود گل‌آذین در

. این در می‌شود منتهی گل یك بر شاخه هر و . است این در می‌شود منتهی گل یك بر شاخه هر و است ) و ) گرفته قرار دمگل كوتاه شاخه روی گل هر ( حالت و ) گرفته قرار دمگل كوتاه شاخه روی گل هر حالت

) رشد ) به نامحدود به‌طور اصلی محور دهنده گل ( ساقه رشد ) به نامحدود به‌طور اصلی محور دهنده گل ساقه . شكفتن می‌كند تولید جدیدی گلهای و می‌دهد ادامه . خود شكفتن می‌كند تولید جدیدی گلهای و می‌دهد ادامه خود

به خارج از یا و باال به پایین از نامحدود گل‌آذین در به گل خارج از یا و باال به پایین از نامحدود گل‌آذین در گل . ممكن یعنی می‌گیرد صورت سانتریپت به‌طور . داخل ممكن یعنی می‌گیرد صورت سانتریپت به‌طور داخلآن رأس در ولی رسیده میوه‌ها پایه قسمت در آن است رأس در ولی رسیده میوه‌ها پایه قسمت در است

. باشند نشده تبدیل میوه به گلها . هنوز باشند نشده تبدیل میوه به گلها هنوز تقسیم مركب و ساده نوع دو به خود نامحدود تقسیم گل‌آذین مركب و ساده نوع دو به خود نامحدود گل‌آذین

مركب،. خوشه‌ای مانند مركب نامحدود گل‌آذین مركب،. شده‌اند خوشه‌ای مانند مركب نامحدود گل‌آذین شده‌اند . می‌باشد مركب چتری مركب، . سنبله‌ای می‌باشد مركب چتری مركب، سنبله‌ای

شناسی شناسی گیاه 11گیاهخوشه‌ای. 11 خوشه‌ای. گل‌آذین ..((RacemeRaceme))گل‌آذین سایر كه است نامحدود گل‌آذین بارز و اصلی سایر نمونه كه است نامحدود گل‌آذین بارز و اصلی نمونه

. گل‌آذین در شده‌اند مشتق آن از نامحدود . گل‌آذینهای گل‌آذین در شده‌اند مشتق آن از نامحدود گل‌آذینهای نسبتا فواصل به اصلی محور طول در گلها خوشه‌ای نسبتا فواصل به اصلی محور طول در گلها خوشه‌ایكه بوده دمگل دارای گل هر كه گرفته قرار كه مساوی بوده دمگل دارای گل هر كه گرفته قرار مساوی

انگور و شب‌بو مانند است گرفته قرار برگی روی انگور در و شب‌بو مانند است گرفته قرار برگی روی درخوشه‌ای گل‌آذین ساده خیلی تعریف در یا خوشه‌ای فرنگی، گل‌آذین ساده خیلی تعریف در یا فرنگی،

فرعی انشعابات دارای اصلی محور كه گفت فرعی می‌توان انشعابات دارای اصلی محور كه گفت می‌توان . می‌شود كوتاه به‌تدریج باال به پایین از كه . است می‌شود كوتاه به‌تدریج باال به پایین از كه است

باشد مركب یا ساده است ممكن خوشه‌ای باشد گل‌آذین مركب یا ساده است ممكن خوشه‌ای گل‌آذینمنشعب فرعی شاخه‌های ساده خوشه‌ای منشعب در فرعی شاخه‌های ساده خوشه‌ای در

خوشه‌ای گل‌آذین در اما شب‌بو مانند خوشه‌ای نمی‌گردد گل‌آذین در اما شب‌بو مانند نمی‌گردد. یاس مانند می‌شود منشعب فرعی شاخه‌های .مركب یاس مانند می‌شود منشعب فرعی شاخه‌های مركب


سنبله. 22 سنبله. گل‌آذین ..((SpikeSpike))گل‌آذین خوشه‌ای گل‌آذین همان حقیقت در گل‌آذین خوشه‌ای این گل‌آذین همان حقیقت در گل‌آذین این

به مستقیما و بوده دمگل فاقد گلها منتهی به است مستقیما و بوده دمگل فاقد گلها منتهی است ) متصل ) مركب یا ساده فرعی یا اصلی ( محور متصل ) مركب یا ساده فرعی یا اصلی محور

ساده. است ممكن نیز سنبله گل‌آذین ساده. می‌شوند است ممكن نیز سنبله گل‌آذین می‌شوند . غالت مانند باشد مركب یا و بارهنگ مانند . باشد غالت مانند باشد مركب یا و بارهنگ مانند باشدزیادی عده اجتماع از مركب سنبله هر غالت زیادی در عده اجتماع از مركب سنبله هر غالت در

. است تشكیل‌یافته ساده سنبله یا و . سنبله است تشكیل‌یافته ساده سنبله یا و سنبله


دیهیم. 33 دیهیم. گل‌آذین ..((CorymebeCorymebe))گل‌آذین با است خوشه‌ای گل‌آذین نوعی دیهیم با گل‌آذین است خوشه‌ای گل‌آذین نوعی دیهیم گل‌آذین

. و درازتر پایینی دمگلهای یعنی نابرابر . دمگلهای و درازتر پایینی دمگلهای یعنی نابرابر دمگلهایبه می‌شوند كوتاه‌تر به‌تدریج باالیی به دمگلهای می‌شوند كوتاه‌تر به‌تدریج باالیی دمگلهای

قرار سطح یك در همگی گلها كه قرار نحوی سطح یك در همگی گلها كه نحوی . گالبی آلبالو، گیالس، گل‌آذین مانند . می‌گیرند گالبی آلبالو، گیالس، گل‌آذین مانند می‌گیرند


چتری. 44 چتری. گل‌آذین ..((OmbelleOmbelle))گل‌آذین شده متوقف دهنده گل ساقه رشد چتری گل‌آذین شده در متوقف دهنده گل ساقه رشد چتری گل‌آذین در

یك به دمگل اما است دیهیم گل‌آذین شبیه ظاهرا و یك است به دمگل اما است دیهیم گل‌آذین شبیه ظاهرا و استمی‌گردد منشعب و خارج اصلی محور انتهای از می‌گردد اندازه منشعب و خارج اصلی محور انتهای از اندازه

. مانند گاهی است ممكن چتری گل‌آذین دارد چتر . منظره مانند گاهی است ممكن چتری گل‌آذین دارد چتر منظرهچتری جعفری و هویج مانند اینكه یا و ساده چتری شمعدانی جعفری و هویج مانند اینكه یا و ساده شمعدانی

. به گل یك یا همه مركب چتری گل‌آذین در باشد . مركب به گل یك یا همه مركب چتری گل‌آذین در باشد مركب . حالت این در می‌گردد منتهی چترك به‌نام كوچكی . چتر حالت این در می‌گردد منتهی چترك به‌نام كوچكی چتردارند قرار اصلی پایه قاعده در كه برگچه‌هایی دارند مجموع قرار اصلی پایه قاعده در كه برگچه‌هایی مجموع

گریبان گریبان به‌نام قاعده ((InvolucreInvolucre))به‌نام برگچه‌های مجموع قاعده و برگچه‌های مجموع وگریبانك را فرعی گریبانك پایكهای را فرعی و ((InvolucelleInvolucelle))پایكهای و می‌نامند می‌نامند

و است داخل طرف به خارج از چتر گلهای رشد و معموال است داخل طرف به خارج از چتر گلهای رشد معموال . است خوشه‌ای گل‌آذین با مقایسه قابل نظر این . از است خوشه‌ای گل‌آذین با مقایسه قابل نظر این از


كالپركی. 55 یا كپه‌ای كالپركی. گل‌آذین یا كپه‌ای ..((CapitaleCapitale))گل‌آذین از پایكها آن در كه است چتری گل‌آذین از نوعی پایكها آن در كه است چتری گل‌آذین نوعی

فاقد گلهای و شده‌اند كوتاه خیلی یا و رفته فاقد بین گلهای و شده‌اند كوتاه خیلی یا و رفته بیننتیجه در و گرفته‌اند قرار نهنج روی نتیجه دمگل در و گرفته‌اند قرار نهنج روی دمگل

آنها اطراف در و است شده متراكم آنها گل‌آذین اطراف در و است شده متراكم گل‌آذین . مینا مانند گرفته‌اند قرار سبز رنگ به . برگكها مینا مانند گرفته‌اند قرار سبز رنگ به برگكها

. می‌شوند نامیده گلچه معموال آن كوچك . گلهای می‌شوند نامیده گلچه معموال آن كوچك گلهاییا صاف است ممكن گل‌آذین نوع این یا سطح صاف است ممكن گل‌آذین نوع این سطح

. باشد . محدب باشد محدب


. گرزنی( یا محدود گل‌آذین .ب گرزنی( یا محدود گل‌آذین ب ختم گل یك به گرزن گل‌آذینهای اصCلی ختم محور گل یك به گرزن گل‌آذینهای اصCلی محور

آن روی گل كه محوری رشد نتیجه در و آن می‌شوند روی گل كه محوری رشد نتیجه در و می‌شوند . دیگر به‌عبارت می‌گردد متوقف می‌شود . ظاهر دیگر به‌عبارت می‌گردد متوقف می‌شود ظاهراز كدام هر باألخره و پایكها و دهنده گل از ساقه كدام هر باألخره و پایكها و دهنده گل ساقه

. گلها این می‌شوند منتهی گل یك به فرعی . پاCیكهای گلها این می‌شوند منتهی گل یك به فرعی پاCیكهایاز و Cمتوقف را ساقه انتهای نمو و رشد طرفی از از و Cمتوقف را ساقه انتهای نمو و رشد طرفی از

. هستند مؤثر فرعی انشعابات تولید در . طرفی هستند مؤثر فرعی انشعابات تولید در طرفیمقایسه هم Cبا را خوشه‌ای و گرزن گل‌آذین مقایسه چناCنچه هم Cبا را خوشه‌ای و گرزن گل‌آذین چناCنچه

گرزن در و جانبی خوشه‌ای در انشعابات گرزن كنیم در و جانبی خوشه‌ای در انشعابات كنیممحور انتهای در كه گلی Cمنشأ و است محور سمپودیك انتهای در كه گلی Cمنشأ و است سمپودیك

. می‌باشد انتهایی جوانه از دارد قرار . گرزن می‌باشد انتهایی جوانه از دارد قرار گرزن

شناسی شناسی گیاه 11گیاه سه با گل‌آذین این از نوع یك هر تشریح سه برای با گل‌آذین این از نوع یك هر تشریح برای

. شد آشنا باید زیر . اصطالح شد آشنا باید زیر اصطالحجهت ..((HemodromeHemodrome))همودروم. همودروم. 11 جهت یعنی یعنی

. است ثابت همیشه ساقه . فیلوتاكسی است ثابت همیشه ساقه فیلوتاكسیجهت ..((AntidromeAntidrome))آنتی‌دروم. آنتی‌دروم. 22 جهت یعنی یعنی

اولیه جهت مخالف و نموده تغییر اولیه فیلوتاكسی جهت مخالف و نموده تغییر فیلوتاكسی . می‌گیرد . قرار می‌گیرد قرار

هم ..((HeterodromeHeterodrome))هترودروم. هترودروم. 33 هم یعنی یعنیدارای هم و همودروم انشعابات دارای دارای هم و همودروم انشعابات دارای

. باشند آنتی‌دروم . انشعابات باشند آنتی‌دروم انشعابات


جانبی یك یا سویه< یك جانبی گرزن یك یا سویه< یك گرزن اصلی محور از Cبیش فرعی محCور یك فقط آن در اصلی كه محور از Cبیش فرعی محCور یك فقط آن در كه

. در اگر گاوزبانیان خانواده Cگرزن مانند می‌نماید . رشد در اگر گاوزبانیان خانواده Cگرزن مانند می‌نماید رشدسمت در ترتیب به فرعی محور Cجهت انشعاب سمت هر در ترتیب به فرعی محور Cجهت انشعاب هر

آنتی‌دروم ساقه‌های فقط یعنی كند تغییر چپ و آنتی‌دروم راست ساقه‌های فقط یعنی كند تغییر چپ و راستدرمی‌آید مارپیچ شكل به گل‌آذین مجموع بمانند، درمی‌آید باقی مارپیچ شكل به گل‌آذین مجموع بمانند، باقی

Cملخی بال یا مارپیچی گل‌آذین را Cآن ملخیC كه بال یا مارپیچی گل‌آذین را Cآن ((HeliacoideHeliacoide))كهچپ یا راست سCمت یك در متوالیا محCورها اگر و چپ گویند یا راست سCمت یك در متوالیا محCورها اگر و گویند

می‌شCود خم Cطرف به‌همان نیز معموال كه آید می‌شCود به‌وجود خم Cطرف به‌همان نیز معموال كه آید به‌وجودحلزونی Cگرزن گل‌آذین را Cحلزونی آن Cگرزن گل‌آذین را Cآن((ScorpioideScorpioide)) می‌نامند می‌نامند

شده Cحذف ساقه آنتی‌دروم انشعابات حالت این در شده و Cحذف ساقه آنتی‌دروم انشعابات حالت این در و . Cگاوزبان مثل Cاست . Cگاوزبان مثل Cاست


جانبی دو یا سویه دو جانبی گرزن دو یا سویه دو ((BiparBipar))گرزن خارج جانب دو از فرعی انشعابات آن در خارج كه جانب دو از فرعی انشعابات آن در كه

دیگری انشعابات فرعی انشعابات اگر و دیگری می‌شوند انشعابات فرعی انشعابات اگر و می‌شوندفقط سویه دو گرزن حالت این در باشند فقط نداشته سویه دو گرزن حالت این در باشند نداشته

محورهای معموال ولی می‌باشCند گل سه محورهای دارای معموال ولی می‌باشCند گل سه دارایفرعی‌تر انشعابات دارای خود نوبه به نیز فرعی‌تر فرعی انشعابات دارای خود نوبه به نیز فرعی

و سیب‌زمینی و میخك خانواده مانند و می‌باشند سیب‌زمینی و میخك خانواده مانند می‌باشندجانبی چند یا سویه چند جانبی گرزن چند یا سویه چند این. ((MultiparMultipar))گرزن این. در در

از بیش انتهایی گل زیر در معموال گل‌آذین از نوع بیش انتهایی گل زیر در معموال گل‌آذین 22نوعآن مشخص نوع كه می‌آید به‌وجود فرعی آن محور مشخص نوع كه می‌آید به‌وجود فرعی محور

. می‌شود دیده فرفیون تیره . در می‌شود دیده فرفیون تیره در


((FertilizationFertilization))لقاح لقاح 4-164-16 گیاهانی كلیه زندگی رشد مرحله حساس‌ترین گیاهانی لقاح كلیه زندگی رشد مرحله حساس‌ترین لقاح

. در لقاح می‌كنند مثل تولید جنسی طریق به كه . است در لقاح می‌كنند مثل تولید جنسی طریق به كه استدو آمیزش به‌وسیله پیدازادان عموم و عالی دو نباتات آمیزش به‌وسیله پیدازادان عموم و عالی نباتاتتخم تشكیل كه گامت به‌نام گیاه، ماده و نر تخم سلول تشكیل كه گامت به‌نام گیاه، ماده و نر سلول

((ZygoteZygote)) . گیاهان در می‌گیرد صورت می‌دهد . را گیاهان در می‌گیرد صورت می‌دهد رایا ماده گامت معموال آمیزش یا لقاح عمل انجام یا جهت ماده گامت معموال آمیزش یا لقاح عمل انجام جهت

نر گامت و مانده ثابت است درشت‌تر كه نر اتوسفر گامت و مانده ثابت است درشت‌تر كه اتوسفر. می‌گردد متوجه او جانب به تخم تشكیل .برای می‌گردد متوجه او جانب به تخم تشكیل برای

دارای عمل دارای این عمل : 33این است : مرحله است مرحله ) ) ج( دانه‌گرده، جوانه‌زدن ب گرده‌افشانی، ( الف ) ج( دانه‌گرده، جوانه‌زدن ب گرده‌افشانی، الف

آمیزش. آمیزش.


دانه 1717-- 44 و دانه میوه و ((Fruite‌&‌GrainFruite‌&‌Grain))میوهدانه دانه تشكیل تشكیل

عمل انجام از پس شد اشاره قبال كه عمل همان‌طوری انجام از پس شد اشاره قبال كه همان‌طوریتبدیل دانه به تخمك نهاندانگان در مضاعف تبدیل لقاح دانه به تخمك نهاندانگان در مضاعف لقاح

یك. با تخمزا لقاح عمل در كه گفتیم یك. می‌شوند با تخمزا لقاح عمل در كه گفتیم می‌شوندبه‌وجود را تخم سلول و شده تركیب به‌وجود اسپرم را تخم سلول و شده تركیب اسپرم

را. آندوسپرم دیگر اسپرم با ثانویه هسته و را. می‌آورد آندوسپرم دیگر اسپرم با ثانویه هسته و می‌آورد . سریع خیلی آندوسپرم گیاهان این در می‌كند . تولید سریع خیلی آندوسپرم گیاهان این در می‌كند تولید

و می‌آورد به‌وجود را آندوسپرم بافت و شده و تقسیم می‌آورد به‌وجود را آندوسپرم بافت و شده تقسیمتقسیم به شروع تأخیر اندكی با نیز تخم تقسیم سلول به شروع تأخیر اندكی با نیز تخم سلولدو ابتدا آن عرضی تقسیم نتیجه در و دو می‌نماید ابتدا آن عرضی تقسیم نتیجه در و می‌نماید

. می‌شود تولید مشابه . سلول می‌شود تولید مشابه سلول


دانه 4-184-18 دانه ساختمان ساختمانپس به‌به‌ را دانه یك ساختمان می‌توان پس طوركلی را دانه یك ساختمان می‌توان طوركلی

خالصه زیر صورت به نمو و رشد یافتن پایان خالصه از زیر صورت به نمو و رشد یافتن پایان ازنمود:نمود:

. . ((TegumentTegument))پوسته. پوسته. 11 ..((AmandeAmande))مغز. مغز. 22


((FruitFruitمیوه )میوه )4-194-19 رسیده تخمدان گیاه‌شناسی علمی اصطالح رسیده در تخمدان گیاه‌شناسی علمی اصطالح در

. قسمتهای گیاهان از برخی در گویند میوه . را قسمتهای گیاهان از برخی در گویند میوه راكرده رشد تخمدان با همراه نهنج نظیر گل كرده دیگر رشد تخمدان با همراه نهنج نظیر گل دیگر . دو از میوه می‌دهند تشكیل را میوه از بخشی . و دو از میوه می‌دهند تشكیل را میوه از بخشی و

پریكارپ پریكارپ بخش دانه ((PericarpPericarp))بخش و فرابر دانه یا و فرابر یا . شامل پریكارپ است . تشكیل‌یافته شامل پریكارپ است قسمت قسمت 33تشكیل‌یافته

درونبر: را آن درونی بخش درونبر: است را آن درونی بخش ((EndocarpEndocarp))استبرونبر را خارجی اپیدرم یا خارجی بخش برونبر و را خارجی اپیدرم یا خارجی بخش و

((EpicarpEpicarp)) بخش را دو آن بین پارانشیم بخش و را دو آن بین پارانشیم ومیانبر یا میانبر میانی یا . ((MesocarpMesocarp))میانی . می‌نامند می‌نامند


((ParthenocarpyParthenocarpyپارتنوكارپی )پارتنوكارپی ) اصوال میوه تشكیل شد ذكر كه همان‌طوری اصوال میوه تشكیل شد ذكر كه همان‌طوری

. ولی می‌شود آغاز لقاح و گرده‌افشانی از . پس ولی می‌شود آغاز لقاح و گرده‌افشانی از پسبدون است ممكن شرایط بعضی بدون در است ممكن شرایط بعضی در

كه آید به‌وجود نیز میوه لقاح و كه گرده‌افشانی آید به‌وجود نیز میوه لقاح و گرده‌افشانیدانه بدون یا دانه‌دار میوه‌ای چنین است دانه ممكن بدون یا دانه‌دار میوه‌ای چنین است ممكن

) و ) پارتنوژنز بكرزایی را عمل این كه ( باشد و ) پارتنوژنز بكرزایی را عمل این كه باشدرا لقاح بدون میوه آمدن به‌وجود را عمل لقاح بدون میوه آمدن به‌وجود عمل

. می‌نامند . پارتنوكارپی می‌نامند پارتنوكارپی

شناسی شناسی گیاه 11گیاهمیوه 4-204-20 مختلف میوه انواع مختلف انواع

نسبت مادگی برچه‌های تعداد به توجه با اصوال را نسبت میوه‌ها مادگی برچه‌های تعداد به توجه با اصوال را میوه‌هاناشكوفایی و شكوفایی پریكارپ ساختمان اختالف ناشكوفایی به و شكوفایی پریكارپ ساختمان اختالف به . می‌نمایند بندی تقسیم غیره و تخمدان ساختمان . آنها می‌نمایند بندی تقسیم غیره و تخمدان ساختمان آنها

: می‌شوند تقسیم مركب و ساده گروه دو به : میوه‌ها می‌شوند تقسیم مركب و ساده گروه دو به میوه‌ها تخمدان یك رشد از كه هستند میوه‌هایی ساده تخمدان میوه‌های یك رشد از كه هستند میوه‌هایی ساده میوه‌های

چند یا یك تخمدان است ممكن البته می‌شوند چند حاصل یا یك تخمدان است ممكن البته می‌شوند حاصل . از كه هستند میوه‌هایی مركب میوه‌های باشد . برچه از كه هستند میوه‌هایی مركب میوه‌های باشد برچه

چند یا یك برچه‌های رشد از كه ساده میوه چند چند اجتماع یا یك برچه‌های رشد از كه ساده میوه چند اجتماع . گاهی البته می‌گردند تشكیل می‌آیند به‌وجود . گل گاهی البته می‌گردند تشكیل می‌آیند به‌وجود گل

از بخشی و كرده رشد تخمدان همراه گل دیگر از بخشهای بخشی و كرده رشد تخمدان همراه گل دیگر بخشهای . كاذب میوه‌های را میوه‌ها این می‌دهند تشكیل را . میوه كاذب میوه‌های را میوه‌ها این می‌دهند تشكیل را میوهتوت و نهنج رشد از كه انجیر و توت‌فرنگی مانند توت گویند و نهنج رشد از كه انجیر و توت‌فرنگی مانند گویند

. می‌آیند به‌وجود كاسبرگها رشد از كه . معمولی می‌آیند به‌وجود كاسبرگها رشد از كه معمولی


ساده( میوه‌های ساده( الف میوه‌های الف خشك میوه‌های و گوشتی میوه‌های دسته دو خشك به میوه‌های و گوشتی میوه‌های دسته دو به

: می‌شوند : تقسیم می‌شوند تقسیمآبدار. 11 و گوشتی آبدار. میوه‌های و گوشتی ..((F.‌charnusF.‌charnus))میوه‌های

..((BeryBery))سته سته ..((DropeDrope))شفت شفت


22. خشك. .میوه‌های خشك. میوه‌هایناشكوفا خشك ناشكوفا میوه‌های خشك ((IndehiscentsIndehiscents))میوه‌های

: از عبارتند ناشكوفا خشك : میوه‌های از عبارتند ناشكوفا خشك میوه‌هایآكن 1.1. یا آكن فندقه یا ..((AcheneAchene))فندقهبالدار 2.2. فندقه یا بالدار سامار فندقه یا . . ((SamarSamar))سامار ..((CaryopsisCaryopsis))گندمه گندمه 3.3.شكوفا 4.4. خشك شكوفا میوه‌های خشك ((DehiscentsDehiscents))میوه‌های ..((GousseGousse))نیام نیام 5.5. ..((CapsuleCapsule))كپسول كپسول 6.6. ..((SiliqueSilique))خورجین خورجین 7.7.


مركب( میوه‌های مركب( ب میوه‌های ب تجمع از كه هستند میوه‌هایی مركب تجمع میوه‌های از كه هستند میوه‌هایی مركب میوه‌های

یا گل یك برچه‌های رشد از كه ساده میوه یا چند گل یك برچه‌های رشد از كه ساده میوه چندآنها كه می‌شود تشكیل می‌آیند به‌وجود گل آنها چند كه می‌شود تشكیل می‌آیند به‌وجود گل چندتقسیم گلی چند و تك‌گلی مركب میوه‌های به تقسیم را گلی چند و تك‌گلی مركب میوه‌های به را

می‌كنند: می‌كنند: 11 . گلی. تك مركب . میوه‌های گلی. تك مركب میوه‌های22. گلی. چند مركب .میوه‌های گلی. چند مركب میوه‌های


پنجم پنجم فصل فصل

گیاهان در نمو و گیاهان رشد در نمو و رشد


نمو 55-1-1 و رشد نمو مراحل و رشد مراحل انجام گیاه نقاط همه در رشد گیاهان، انجام در گیاه نقاط همه در رشد گیاهان، در

نام به بخشهایی مخصوص بلكه نام نمی‌گیرد به بخشهایی مخصوص بلكه نمی‌گیرد . نمو و رشد مناطق است نمو و رشد . مناطق نمو و رشد مناطق است نمو و رشد مناطق

: ریشه، نوك نزدیك ساقه، نوك از : عبارتند ریشه، نوك نزدیك ساقه، نوك از عبارتند . حلقه‌ها این زاینده حلقه‌های و جانبی . جوانه‌های حلقه‌ها این زاینده حلقه‌های و جانبی جوانه‌های

پدید ساقه و ریشه در كه هستند پدید مریستمهایی ساقه و ریشه در كه هستند مریستمهاییقطر افزایش باعث خود فعالیت با و قطر می‌آیند افزایش باعث خود فعالیت با و می‌آیند . مناطق از یك هر در می‌شوند ساقه و . ریشه مناطق از یك هر در می‌شوند ساقه و ریشه

انجام زیر مراحل طی تمایز نمو و انجام رشد زیر مراحل طی تمایز نمو و رشدمی‌گیرد: می‌گیرد:


11... تكثیر .مرحله تكثیر مریستمی مرحله سلولهای مرحله این مریستمی در سلولهای مرحله این درخود تعداد بر و می‌شوند تقسیم سرعت خود به تعداد بر و می‌شوند تقسیم سرعت به

می‌افزایند. می‌افزایند. 22... بزرگشدن .مرحله بزرگشدن انجام مرحله اول مرحلة انجام به‌دنبال اول مرحلة به‌دنبال

تقسیم. از حاصل سلولهای مرحله این در تقسیم. می‌گیرد از حاصل سلولهای مرحله این در می‌گیردابعاد بر ولی می‌دهد دست از را تقسیم ابعاد توانایی بر ولی می‌دهد دست از را تقسیم توانایی

ادامه آنجا تا شدن بزرگ این و می‌شود افزوده ادامه آنها آنجا تا شدن بزرگ این و می‌شود افزوده آنها . برسند خود اندازه حداكثر به سلولها تا . می‌یابد برسند خود اندازه حداكثر به سلولها تا می‌یابد

33... تمایز .مرحله تمایز سلولها مرحله از دسته هر مرحله این سلولها در از دسته هر مرحله این درساختاری تغییر می‌دهند انجام كه كاری تناسب ساختاری به تغییر می‌دهند انجام كه كاری تناسب به

. می‌آورند پدید را گوناگون بافتهای و . می‌دهند می‌آورند پدید را گوناگون بافتهای و می‌دهند


پسین 5-25-2 رشد و نخستین پسین رشد رشد و نخستین رشد ریشه طولی رشد شامل بیشتر نخستین، ریشه رشد طولی رشد شامل بیشتر نخستین، رشد

فرعی ریشه‌های و شاخه‌ها پیدایش و ساقه فرعی و ریشه‌های و شاخه‌ها پیدایش و ساقه وهمه. در نخستین رشد توصیف این با همه. است در نخستین رشد توصیف این با است . رشد دارد عمومیت علفی و چوبی . گیاهان رشد دارد عمومیت علفی و چوبی گیاهانكردیم اشاره هم قبال كه طور همان كردیم پسین اشاره هم قبال كه طور همان پسین . است ساقه و ریشه قطر افزایش . شامل است ساقه و ریشه قطر افزایش شامل

تك‌لپه‌ای نهاندانگان اغلب و آوندی تك‌لپه‌ای نهانزادان نهاندانگان اغلب و آوندی نهانزادان . پسین ساختمان آنها در ندارند قطری . رشد پسین ساختمان آنها در ندارند قطری رشد

. مخصوص پسین رشد بنابراین نمی‌آید . به‌وجود مخصوص پسین رشد بنابراین نمی‌آید به‌وجود . است بازدانگان و دولپه‌ای . نهاندانگان است بازدانگان و دولپه‌ای نهاندانگان


11... ریشه طولی .رشد ریشه طولی رشد در طولی رشد منطقه كردن مشخص در برای طولی رشد منطقه كردن مشخص برای

به را رشد حال در ریشه یك انتهای به ریشه، را رشد حال در ریشه یك انتهای ریشه،میلیمتر به میلیمتر مخصوص مركب میلیمتر وسیله به میلیمتر مخصوص مركب وسیله

مشاهده روز چند از پس می‌كنیم مشاهده عالمت‌گذاری روز چند از پس می‌كنیم عالمت‌گذاریمیلیمتر در معموال ریشه حداكثر كه میلیمتر می‌شود در معموال ریشه حداكثر كه می‌شود

مربوط بخشهای و گرفت صورت سوم و مربوط دوم بخشهای و گرفت صورت سوم و دوممانده باقی ثابت كشنده تارهای و كالهك مانده به باقی ثابت كشنده تارهای و كالهك به

رشد. تمركز كه می‌شود گفته دلیل این به رشد. است تمركز كه می‌شود گفته دلیل این به است . انتهاست به نزدیك . ریشه انتهاست به نزدیك ریشه


22.. . ساقه طولی . رشد ساقه طولی رشد ساقه ساقه، در طولی رشد مشاهده ساقه برای ساقه، در طولی رشد مشاهده برای

طول و كرده آماده گیاه روی در را طول نورسته‌ای و كرده آماده گیاه روی در را نورسته‌ایآنگاه می‌گیریم اندازه میلیمتر حسب بر را آنگاه آن می‌گیریم اندازه میلیمتر حسب بر را آن

فواصل در و می‌گذاریم خود حال به را فواصل آن در و می‌گذاریم خود حال به را آنمی‌سنجیم را آن طول مجدد معین می‌سنجیم زمانی را آن طول مجدد معین زمانی

ساقه نوك در طولی رشد كه می‌شود ساقه مشاهده نوك در طولی رشد كه می‌شود مشاهدهسانتیمتر ده چند طول به وسیعتری منطقه در سانتیمتر و ده چند طول به وسیعتری منطقه در و

. می‌شود . انجام می‌شود انجام

شناسی شناسی گیاه 11گیاهساقه 5-35-3 نوك مریستم كار و ساقه ساخت نوك مریستم كار و ساخت

از كه مریستمی سلولهای از انواعی ساقه نوك از در كه مریستمی سلولهای از انواعی ساقه نوك دردیده متفاوت‌اند یكدیگر با سلول‌Cشناسی دیده دیدگاه متفاوت‌اند یكدیگر با سلول‌Cشناسی دیدگاه

چندین. انتهایی جوانة بخش بیرونی‌ترین در چندین. می‌شوCد انتهایی جوانة بخش بیرونی‌ترین در می‌شوCدآنها زیر در و پوسته نام به سطحی سلول آنها الیة زیر در و پوسته نام به سطحی سلول الیة

در و مغز مریستم نام به مریستمی سلوCلهای در توده‌ای و مغز مریستم نام به مریستمی سلوCلهای توده‌ایمریستم نام به دیگری مریستم مغز، و پوست مریستم بین نام به دیگری مریستم مغز، و پوست بین

. مریستم‌ پیش شامل خفته مریستم دارد وجود . خفته مریستم‌ پیش شامل خفته مریستم دارد وجود خفته . مریستمها این است نهنج‌زا مریستم پیش و . هاگزا مریستمها این است نهنج‌زا مریستم پیش و هاگزا

و ندارند فعالیت گیاه رویشی فعالیت هنگام و در ندارند فعالیت گیاه رویشی فعالیت هنگام درولی می‌گویند خفته مریستمهای آنها به جهت ولی به‌همین می‌گویند خفته مریستمهای آنها به جهت به‌همین

و می‌شوند Cفعال مریستمها این گلزایی هنگام و در می‌شوند Cفعال مریستمها این گلزایی هنگام در . می‌آورند به‌وجوCد را گل مختلف . بخشهای می‌آورند به‌وجوCد را گل مختلف بخشهای


فرعی 5-45-4 فرعی پیدایشریشه‌های پیدایشریشه‌های مریستمهای كار و ساخت مطالعه و بررسی مریستمهای ضمن كار و ساخت مطالعه و بررسی ضمن

شاخه‌ها و گلها برگها، پیدایش نحوCة با ساقه شاخه‌ها نوك و گلها برگها، پیدایش نحوCة با ساقه نوك . ریشه‌های پیدایش چگونگی اینجا در شدید . آشنا ریشه‌های پیدایش چگونگی اینجا در شدید آشنا

. ریشه عرضی برش در می‌كنیم بررسی را . فرعی ریشه عرضی برش در می‌كنیم بررسی را فرعیالیة مركزی استوCانه الیة خارجی‌ترین كه الیة دیدیم مركزی استوCانه الیة خارجی‌ترین كه دیدیم

. مناسبت بدین الیه این نامگذاری علت است . ریشه‌زا مناسبت بدین الیه این نامگذاری علت است ریشه‌زامتوCالی، تقسیمات از پس آن سلولهای كه متوCالی، است تقسیمات از پس آن سلولهای كه است

. ترتیب این به می‌شوند فرعی ریشه‌های . خاستگاه ترتیب این به می‌شوند فرعی ریشه‌های خاستگاهمقابل در كه ریشه‌زا الیه سلوCلهای تقسیم از مقابل كه در كه ریشه‌زا الیه سلوCلهای تقسیم از كه

آنچه شبیه بنیادی سلولهای دارند قرار چوبی آنچه آوندهای شبیه بنیادی سلولهای دارند قرار چوبی آوندهای . می‌آیند به‌وجود است ریشه انتهای به . نزدیك می‌آیند به‌وجود است ریشه انتهای به نزدیك


پسین 5-55-5 پسین رشد رشد مریستمهای فعالیت به مربوط پسین مریستمهای رشد فعالیت به مربوط پسین رشد

. رشد موجب مریستمها این فعالیت است . پسین رشد موجب مریستمها این فعالیت است پسین . مریستمها این می‌شود ریشه و ساقه . قطری مریستمها این می‌شود ریشه و ساقه قطری

( ) در ) استوانه و عرضی برش در دایره ( ) به‌صورت در ) استوانه و عرضی برش در دایره به‌صورت ) به‌صورت و مركزی استوانه در فضایی ( طرح به‌صورت و مركزی استوانه در فضایی طرحوجود ساقه و ریشه پوست در حلقه‌هایی وجود نیم ساقه و ریشه پوست در حلقه‌هایی نیم

چوب‌پنبه،. زایندة الیة را پوست مریستم چوب‌پنبه،. دارند زایندة الیة را پوست مریستم دارندالیه را مركزی استوانه پسین مریستم و الیه پوست را مركزی استوانه پسین مریستم و پوست

. می‌نامند كامبیوم یا آبكش C چوب . زاینده می‌نامند كامبیوم یا آبكش C چوب زاینده

شناسی شناسی گیاه 11گیاهپوست 5-65-6 > چوب‌پنبه زاینده پوست الیه > چوب‌پنبه زاینده الیه

خالف بر كه می‌آید به‌وجود ویژه‌ای الیة از پوست و خالف چوب‌پنبه بر كه می‌آید به‌وجود ویژه‌ای الیة از پوست و چوب‌پنبهپیوسته حلقة به‌صورت و ندارد مشخصی جایگاه پیوسته كامبیوم حلقة به‌صورت و ندارد مشخصی جایگاه كامبیوم

زیر در است ممكن و نیست همیشگی آن فعالیت و زیر نبوده در است ممكن و نیست همیشگی آن فعالیت و نبودهدوره‌ای برای و شود تشكیل پوست از بخشهایی در یا دوره‌ای اپیدرم برای و شود تشكیل پوست از بخشهایی در یا اپیدرم

بخش در دوباره و ایستاده باز عمل از سپس و كند بخش فعالیت در دوباره و ایستاده باز عمل از سپس و كند فعالیت . این سلولهای تقسیم از آید به‌وجود ساقه یا ریشه از . دیگری این سلولهای تقسیم از آید به‌وجود ساقه یا ریشه از دیگریپوستی پارانشیمهای داخل از و چوب‌پنبه بافت خارج از پوستی الیه پارانشیمهای داخل از و چوب‌پنبه بافت خارج از الیه

. چوب‌پنبه بافت بودن ناپذیر نفوذ به‌علت می‌آید . به‌وجود چوب‌پنبه بافت بودن ناپذیر نفوذ به‌علت می‌آید به‌وجوددرخت تنه از نوار و حلقه صفحه به‌صورت سطحی درخت طبقات تنه از نوار و حلقه صفحه به‌صورت سطحی طبقات

. زاینده الیة فعالیت بلوط گونه‌ای در می‌ریزد و شده . جدا زاینده الیة فعالیت بلوط گونه‌ای در می‌ریزد و شده جدا . می‌شود چوب‌پنبه بافت از الیه‌هایی تشكیل به منتهی . پوست می‌شود چوب‌پنبه بافت از الیه‌هایی تشكیل به منتهی پوستقرار استفاده مورد صنعت در و بریده گیاه سطح از را آن قرار كه استفاده مورد صنعت در و بریده گیاه سطح از را آن كه

در. به‌ویژه گیاه در پنبه چوب بافت كلی به‌طور در. می‌دهند به‌ویژه گیاه در پنبه چوب بافت كلی به‌طور می‌دهنددارد عهده به را حفاظتی نقش زمینی زیر دارد بخشهای عهده به را حفاظتی نقش زمینی زیر ..بخشهای


ششم ششم فصل فصل

متابولیسممتابولیسم

شناسی شناسی گیاه 11گیاه ادامة برای الزم، انرژی تأمین برای جانداران بدن ادامة سلولهای برای الزم، انرژی تأمین برای جانداران بدن سلولهای

حاصل انرژی و می‌كنند تجزیه را غذایی مولكولهای حاصل زندگی انرژی و می‌كنند تجزیه را غذایی مولكولهای زندگیاختصار به كه مخصوصی مولكولهای در تجزیه این اختصار از به كه مخصوصی مولكولهای در تجزیه این ATPATPاز

. مولكولهای نیاز موقع در سپس می‌شود اندوخته . نامیده‌ایم، مولكولهای نیاز موقع در سپس می‌شود اندوخته نامیده‌ایم،ATPATP . می‌سازند آزاد را اندوخته‌ای انرژی و . تجزیه می‌سازند آزاد را اندوخته‌ای انرژی و تجزیه

سلول‌ در نیاز مورد و جدید مولكولهای انرژی این كمك سلول‌ به در نیاز مورد و جدید مولكولهای انرژی این كمك به . می‌گویند ماده‌سازی را سلول‌ عمل این می‌شوند . ساخته می‌گویند ماده‌سازی را سلول‌ عمل این می‌شوند ساخته

. واكنشهای این مجموعة به می‌شود منجر سلول رشد به . كه واكنشهای این مجموعة به می‌شود منجر سلول رشد به كهتبدیل یا آزاد ذخیره انرژی آن ضمن كه پیوسته تبدیل شیمیایی یا آزاد ذخیره انرژی آن ضمن كه پیوسته شیمیایی . ) مهمترین ) می‌گویند ساز و سوخت متابولیسم . می‌شود، ) مهمترین ) می‌گویند ساز و سوخت متابولیسم می‌شود،همه حیاتی اعمال برای الزم انرژی آن ضمن كه همه فرآیندی حیاتی اعمال برای الزم انرژی آن ضمن كه فرآیندی

دارد نام فتوسنتز می‌شود ذخیره و می‌افتد دام به دارد جانداران نام فتوسنتز می‌شود ذخیره و می‌افتد دام به جانداران . این در كه دیگری موضوع است بخش این موضوع . كه این در كه دیگری موضوع است بخش این موضوع كه

واكنشهای شامل كه است تنفس می‌شوید آشنا آن با واكنشهای بخش شامل كه است تنفس می‌شوید آشنا آن با بخش . سلولهاست درون در . انرژی‌زا سلولهاست درون در انرژی‌زا


فتوسنتز فتوسنتز 6-16-1 در كه است اندوزی انرژی فرآیند در فتوسنتز كه است اندوزی انرژی فرآیند فتوسنتز

. می‌دهد رخ سبزینه‌دار جانداران در نور . حضور می‌دهد رخ سبزینه‌دار جانداران در نور حضوردام به خورشید نور انرژی فرآیند این دام ضمن به خورشید نور انرژی فرآیند این ضمنو تركیب از كه قند مولكولهای در و و می‌افتد تركیب از كه قند مولكولهای در و می‌افتد

. در وقتی می‌شود ذخیره می‌آیند . حاصل در وقتی می‌شود ذخیره می‌آیند حاصلتركیب هم با كربن دی‌اكسید و آب تركیب كلروپالستها هم با كربن دی‌اكسید و آب كلروپالستها

به. اكسیژن و می‌آید حاصل قند به. می‌شوند اكسیژن و می‌آید حاصل قند می‌شوند . می‌شود جو وارد و آزاد دفعی مادة یك . عنوان می‌شود جو وارد و آزاد دفعی مادة یك عنوان

شناسی شناسی گیاه 11گیاهدی‌اكسیدكربن دی‌اكسیدكربن 6-26-2

حدود متوسط به‌طور جو در گاز این حدود مقدار متوسط به‌طور جو در گاز این درصد درصد 03/003/0مقدارمی‌شود. برگ وارد هوایی روزنه‌های طریق از گاز این می‌شود. است برگ وارد هوایی روزنه‌های طریق از گاز این است

را میانبرگ سلولهای دیواره كه آبی نازك الیه در را سپس میانبرگ سلولهای دیواره كه آبی نازك الیه در سپسسلولها وارد انتشار طریق از و می‌شود متصل سلولها فراگرفته وارد انتشار طریق از و می‌شود متصل فراگرفته

. كه دی‌اكسیدكربن مقدار می‌رسد كلروپالستها به و . می‌شود كه دی‌اكسیدكربن مقدار می‌رسد كلروپالستها به و می‌شودجو از سبز گیاهان همه به‌وسیله روز طول در دائم جو به‌طور از سبز گیاهان همه به‌وسیله روز طول در دائم به‌طور

. مثال برای است زیاد بسیار می‌شود . گرفته مثال برای است زیاد بسیار می‌شود بوته بوته 1000010000گرفتهرشد فصل در شده‌اند كاشته زمین جریب یك در كه رشد ذرت فصل در شده‌اند كاشته زمین جریب یك در كه ذرت

از از بیش . 25002500بیش برای می‌كنند ذخیره خود در كربن . كیلوگرم برای می‌كنند ذخیره خود در كربن كیلوگرمحدود كربن مقدار این حدود تأمین كربن مقدار این الزم 1111تأمین دی‌اكسیدكربن الزم تن دی‌اكسیدكربن تن

و. كربن فتوسنتز، در شده مصرف دی‌اكسیدكربن و. است كربن فتوسنتز، در شده مصرف دی‌اكسیدكربن است . می‌كند تأمین را قند ساختمان در موجود . اكسیژن می‌كند تأمین را قند ساختمان در موجود اكسیژن

شناسی شناسی گیاه 11گیاهنور نور 6-46-4

منتشر فضا به خورشید از پرتوها از وسیعی منتشر طیف فضا به خورشید از پرتوها از وسیعی طیفمعادل. ثانیه هر در پرتو‌ها این انرژی میزان معادل. می‌شود ثانیه هر در پرتو‌ها این انرژی میزان می‌شودكرة فسیلی سوختهای ذخایر تمام برابر میلیون كرة یك فسیلی سوختهای ذخایر تمام برابر میلیون یك . ذرات به‌صورت پرتوها این كرده‌اند محاسبه . زمین ذرات به‌صورت پرتوها این كرده‌اند محاسبه زمینپراكنده و متراكم كوانتوم یا فوتون به‌نام پراكنده كوچكی و متراكم كوانتوم یا فوتون به‌نام كوچكی

فوتون. هر انرژی و بوده تواتر دارای فوتونها فوتون. می‌شوند هر انرژی و بوده تواتر دارای فوتونها می‌شوند . كه پرتوهایی یا فوتونها دارد آن تواتر میزان به . بستگی كه پرتوهایی یا فوتونها دارد آن تواتر میزان به بستگی

نفوذ قدرت و انرژی باشند داشته كمتری موج نفوذ طول قدرت و انرژی باشند داشته كمتری موج طولانرژی باشند دارا بیشتری موج توان آنهایی‌كه و انرژی بیشتر باشند دارا بیشتری موج توان آنهایی‌كه و بیشتر . دارای پرتوها قدر هر ضمن در دارند كمتری قدرت . و دارای پرتوها قدر هر ضمن در دارند كمتری قدرت و

جابه‌جا برای بیشتری نیروی باشند بیشتری جابه‌جا انرژی برای بیشتری نیروی باشند بیشتری انرژی. داشت خواهند ماده یك الكترونهای .كردن داشت خواهند ماده یك الكترونهای كردن


كلروفیل كلروفیل 6-56-5 همه در كه است شده شناخته كلروفیل نوع همه چند در كه است شده شناخته كلروفیل نوع چند

. ساختمان دارد وجود منیزیم اتم یك . آنها ساختمان دارد وجود منیزیم اتم یك آنهاخون هموگلوبین آهن‌دار بخش با خون كلروفیل هموگلوبین آهن‌دار بخش با كلروفیل

. دارد شباهت . جانوران دارد شباهت جانوران گیاهان بیشتر كلروپالستهای تیالكوئیدهای گیاهان غشای بیشتر كلروپالستهای تیالكوئیدهای غشای

. كلروفیل دارد كلروفیل نوع . دو كلروفیل دارد كلروفیل نوع كلروفیل aaدو كلروفیل و . . bbوكلروفیل aaكلروفیل كلروفیل و روشن كلروفیل سبز و روشن سبز سبز bbسبز

. مقدار معمول به‌طور است زرد به . متمایل مقدار معمول به‌طور است زرد به متمایلكلروپالست aaكلروفیل كلروفیل كلروپالست در مقدار 33در مقدار برابر برابر. bbكلروفیل كلروفیل . است است


فتوسیستمها فتوسیستمها 6-66-6 مجموعه‌هایی كلروپالستها تیالكوئیدهای روی مجموعه‌هایی بر كلروپالستها تیالكوئیدهای روی بر

حدود حدود از رنگیزه‌های 400400تا تا 250250از از رنگیزه‌های مولكول از مولكولكلروفیل ) عمده به‌طور كلروفیل ) مختلف عمده به‌طور كمی aaمختلف كمی ، ،

( bbكلروفیل كلروفیل برخی با همراه كاروتنوئیدها ( و برخی با همراه كاروتنوئیدها وبه‌نام مجموعه‌هایی و هم‌آمده گرد به‌نام پروتئینها مجموعه‌هایی و هم‌آمده گرد پروتئینها

. محل فتوسیستمها می‌آورند به‌وجود . فتوسیستم محل فتوسیستمها می‌آورند به‌وجود فتوسیستم . هر در هستند نوری انرژی انداختن دام . به هر در هستند نوری انرژی انداختن دام به

كلروفیل مولكولهای كلروفیل فتوسیستم مولكولهای مركز مركز aaفتوسیستمگرفته را نوری انرژی رنگیزه‌ها بقیة و گرفته واكنش‌اند را نوری انرژی رنگیزه‌ها بقیة و واكنش‌اند

كلروفیل مولكولهای به كلروفیل و مولكولهای به . aaو می‌دهند . انتقال می‌دهند انتقال


فتوسنتز 6-76-7 شیمیایی فتوسنتز واكنشهای شیمیایی واكنشهای نور حضور در فتوسنتز واكنشهای از دسته نور یك حضور در فتوسنتز واكنشهای از دسته یك

. به وابسته واكنشهای را اینها می‌شوند . انجام به وابسته واكنشهای را اینها می‌شوند انجام . ) دوم ) دسته می‌نامند روشنایی واكنشهای . نور ) دوم ) دسته می‌نامند روشنایی واكنشهای نور

نور وجود آنها انجام برای كه هستند نور واكنشهایی وجود آنها انجام برای كه هستند واكنشهایی . و تاریكی در هم كه واكنشها این نیست . الزامی و تاریكی در هم كه واكنشها این نیست الزامی

واكنشهای می‌شوند انجام روشنایی در واكنشهای هم می‌شوند انجام روشنایی در هم . ) دارند ) نام تاریكی واكنشهای نور از . مستقل ) دارند ) نام تاریكی واكنشهای نور از مستقل


نور 6-96-9 از مستقل نور واكنشهای از مستقل واكنشهای وابسته نور به مستقیم به‌طور واكنشها وابسته این نور به مستقیم به‌طور واكنشها این

مرحله. این در مرحله. نیستند این در اولین 22COCOنیستند و اولین احیاء و احیاء . احیاء برای می‌شوند ساخته آلی . تركیبات احیاء برای می‌شوند ساخته آلی تركیبات

. است الزم انرژی و هیدروژن .دی‌اكسیدكربن است الزم انرژی و هیدروژن دی‌اكسیدكربن


كالوین كالوین چرخة چرخة واكنشها یكسری طی دی‌اكسیدكربن واكنشها احیای یكسری طی دی‌اكسیدكربن احیای

استرومای درون در كالوین، چرخه استرومای به‌نام درون در كالوین، چرخه به‌ناممی‌گیرد صورت می‌گیرد كلروپالستها صورت ..كلروپالستها


فتوسنتز 6-106-10 فتوسنتز بازده بازده مصرف انرژی اندازه‌گیری طریق از دستگاه یك مصرف بازده انرژی اندازه‌گیری طریق از دستگاه یك بازده

. طبق می‌شود تعیین دستگاه انرژی به نسبت . شده طبق می‌شود تعیین دستگاه انرژی به نسبت شدهدستگاهی هیچ در انرژی تبدیل ترمودینامیك دوم دستگاهی قانون هیچ در انرژی تبدیل ترمودینامیك دوم قانون

یك به شده داده انرژی همه یعنی نیست، یك صددرصد به شده داده انرژی همه یعنی نیست، صددرصد . واقع در نمی‌شود تبدیل استفاده قابل انرژی به . دستگاه واقع در نمی‌شود تبدیل استفاده قابل انرژی به دستگاه

كه این مگر نمی‌گیرد صورت انرژی در تبدیلی كه هیچ این مگر نمی‌گیرد صورت انرژی در تبدیلی هیچ . بر رود هدر گرما به‌صورت انرژی از مقداری آن . همراه بر رود هدر گرما به‌صورت انرژی از مقداری آن همراهمی‌تابد برگ به كه خورشیدی انرژی كل از اساس می‌تابد این برگ به كه خورشیدی انرژی كل از اساس این

و 5/35/3--5/05/0حدود حدود مصرف فتوسنتز فرآیند انجام در و درصد مصرف فتوسنتز فرآیند انجام در درصدمانند آلی مواد در نهفته شیمیایی انرژی صورت مانند در آلی مواد در نهفته شیمیایی انرژی صورت در

به‌صورتهای آن بقیه و می‌شود اندوخته كربن به‌صورتهای هیدراتهای آن بقیه و می‌شود اندوخته كربن هیدراتهای . می‌رود هدر غیره و تبخیر گرما، بازتابش مانند . مختلف می‌رود هدر غیره و تبخیر گرما، بازتابش مانند مختلف


فتوسنتز 6-116-11 شدت بر مؤثر فتوسنتز عوامل شدت بر مؤثر عوامل در كه اكسیژنی میزان از را فتوسنتز در شدت كه اكسیژنی میزان از را فتوسنتز شدت

یا و می‌شود متصاعد گیاه یك از زمان یا واحد و می‌شود متصاعد گیاه یك از زمان واحدجذب زمان واحد در كه دی‌اكسیدكربنی جذب میزان زمان واحد در كه دی‌اكسیدكربنی میزان

. و درونی عوامل می‌كنند محاسبه می‌شود . گیاه و درونی عوامل می‌كنند محاسبه می‌شود گیاه . مؤثرند فتوسنتز شدت در بیرونی . عوامل مؤثرند فتوسنتز شدت در بیرونی عوامل

شناسی شناسی گیاه 11گیاهتنفس تنفس 6-126-12

ادامه زندگی به می‌توانند موقعی جانداران سایر و ادامه گیاهان زندگی به می‌توانند موقعی جانداران سایر و گیاهان ) و ) غذا آلی مواد پیچیدة مولكولهای تجزیه قدرت كه ( دهند و ) غذا آلی مواد پیچیدة مولكولهای تجزیه قدرت كه دهند

. عمل باشند دارا را آنها در شده اندوخته انرژی از . استفاده عمل باشند دارا را آنها در شده اندوخته انرژی از استفادهانرژی شدن آزاد به منتهی كه آلی مواد انرژی اكسیداسیون شدن آزاد به منتهی كه آلی مواد اكسیداسیون

برگ، روی منافذ راه از اكسیژن جذب مستلزم برگ، می‌شود روی منافذ راه از اكسیژن جذب مستلزم می‌شود . تنفس خارجی تظاهرات بنابراین است گیاه ریشة و . ساقه تنفس خارجی تظاهرات بنابراین است گیاه ریشة و ساقه

جذب از است جذب عبارت از است دفع 22OOعبارت دفع و گازی 22COCOو مبادالت گازی یعنی مبادالت یعنی . زیست‌شناسی در كه به‌طوری ولی محیط و گیاه . بین زیست‌شناسی در كه به‌طوری ولی محیط و گیاه بین

واكنشهای یعنی واقعی تنفس می‌كنید مطالعه واكنشهای جانوری یعنی واقعی تنفس می‌كنید مطالعه جانوریمولكولهای شدن شكسته به منجر كه اساسی مولكولهای شیمیایی شدن شكسته به منجر كه اساسی شیمیایی

انجام سلولها درون در می‌شود انرژی شدن رها و آلی انجام مواد سلولها درون در می‌شود انرژی شدن رها و آلی مواد . می‌بریم نام سلولی تنفس عنوان به آن از ما و . می‌پذیرد می‌بریم نام سلولی تنفس عنوان به آن از ما و می‌پذیرد


تنفس 6-136-13 تنفس شدت شدت دی‌اكسیدكربن یا و شده جذب اكسیژن دی‌اكسیدكربن مقدار یا و شده جذب اكسیژن مقدار

تنفس شدت زمان، واحد در را شده تنفس دفع شدت زمان، واحد در را شده دفعبه. را فتوسنتز شدت تعریف اگر به. می‌گویند را فتوسنتز شدت تعریف اگر می‌گویند

گازی تبادالت كه می‌كنیم مالحظه بیآوریم گازی خاطر تبادالت كه می‌كنیم مالحظه بیآوریم خاطر . تنفس در یكدیگرند عكس فرآیند دو این . در تنفس در یكدیگرند عكس فرآیند دو این در

و می‌رسد مصرف به كربن هیدرات و و اكسیژن می‌رسد مصرف به كربن هیدرات و اكسیژنو و آب . 22COCOآب در كه صورتی در می‌شود . تولید در كه صورتی در می‌شود تولید

و آب و فتوسنتز آب و 22COCOفتوسنتز می‌رسد مصرف و به می‌رسد مصرف به . می‌آیند به‌وجود كربوهیدراتها و . اكسیژن می‌آیند به‌وجود كربوهیدراتها و اكسیژن


تنفسی 6-156-15 تنفسی كسر كسر دقیق به‌طور را گیاه تنفسی گازهای دقیق اگر به‌طور را گیاه تنفسی گازهای اگر

حجم معموال كه می‌بینیم كنیم حجم بررسی معموال كه می‌بینیم كنیم بررسیحجم برابر گیاه از شده دفع حجم دی‌اكسیدكربن برابر گیاه از شده دفع دی‌اكسیدكربن

. دو این بین نسبت نیست شده جذب . اكسیژن دو این بین نسبت نیست شده جذب اكسیژن . حسب بر كسر این می‌نامیم تنفسی كسر . را حسب بر كسر این می‌نامیم تنفسی كسر را

متفاوت گیاه دادن گل و رویش مختلف متفاوت مراحل گیاه دادن گل و رویش مختلف مراحلواكنشهای در كه ماده‌ای نوع حدودی تا و واكنشهای بوده در كه ماده‌ای نوع حدودی تا و بوده

. می‌سازد مشخص را می‌شود تجزیه . تنفسی می‌سازد مشخص را می‌شود تجزیه تنفسی


هفتم هفتم فصل فصل

گیاه گیاه تغذیه تغذیه

شناسی شناسی گیاه 11گیاه فرآیند طی غCذایی مواد ساختن بر عالوه فرآیند گیاهان طی غCذایی مواد ساختن بر عالوه گیاهان

كه هستند ویژه‌ای مواد ساخت كانون كه فتوسنتز، هستند ویژه‌ای مواد ساخت كانون فتوسنتز،هماهنگ‌كننده و دهنده ارتباط هماهنگ‌كننده تنظیم‌كننده، و دهنده ارتباط تنظیم‌كننده،

. هستند گیاه مختلف بخشهای در سلولها . فعالیت هستند گیاه مختلف بخشهای در سلولها فعالیت ،ساقه ریشه، رشد تنظیم موجبات مواد ساقه، این ریشه، رشد تنظیم موجبات مواد این

گل‌دهی زمان همچنین و جوانه‌ها گل‌دهی برگ، زمان همچنین و جوانه‌ها برگ،سایر و میوه‌ها برگها، افتادن سایر رویش‌دانه، و میوه‌ها برگها، افتادن رویش‌دانه،

. این عمدة می‌آورند فراهم را زیستی . فعالیتهای این عمدة می‌آورند فراهم را زیستی فعالیتهاینامیده گیاهی هورمونهای شیمیایی نامیده مواد گیاهی هورمونهای شیمیایی مواد

می‌شوند. می‌شوند.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه دسته دو به اغلب را گیاه ضروری دسته عناصر دو به اغلب را گیاه ضروری عناصر

نیاز كم یا كم‌مصرف و پرنیاز یا نیاز پرمصرف كم یا كم‌مصرف و پرنیاز یا پرمصرف . هستند آنهایی پرمصرف عناصر می‌كنند . تقسیم هستند آنهایی پرمصرف عناصر می‌كنند تقسیم

عناصر از بیش گیاه در مصرفشان مقدار عناصر كه از بیش گیاه در مصرفشان مقدار كهعنصر ) ازت مقدار مثال است عنصر ) كم‌مصرف ازت مقدار مثال است كم‌مصرفروی( مقدار برابر هزاران گیاه روی( پرمصرف مقدار برابر هزاران گیاه پرمصرف

. ) این) براساس است كم‌مصرف . عنصر ) این) براساس است كم‌مصرف عنصرعناصر عناصر تقسیم‌بندی ‌,Mg,‌Ca,‌K,‌S,‌P,‌N,‌O,‌Mg,‌Ca,‌K,‌S,‌P,‌N,‌Oتقسیم‌بندی

H,‌CH,‌C عناصر و عناصر پرمصرف و ‌,Cl,‌B,‌Mo,‌Zn,‌Cu,‌Cl,‌B,‌Mo,‌Zn,‌CuپرمصرفMn,‌FeMn,‌Fe . می‌شوند محسوب . كم‌مصرف می‌شوند محسوب كم‌مصرف

شناسی شناسی گیاه 11گیاهگیاه 7-17-1 غذایی نیاز بررسی گیاه روشهای غذایی نیاز بررسی روشهای

كه است موقعی گیاه برای كانی عنصر یك كه لزوم است موقعی گیاه برای كانی عنصر یك لزوم . اینك نباشد زندگی ادامه به قادر آن بدون . گیاه اینك نباشد زندگی ادامه به قادر آن بدون گیاه

روشها به اختصار روشها به‌طور به اختصار برآورد ییبه‌طور به‌منظور كه برآورد ی به‌منظور كه یمعین عناصر یا معین عنصر به گیاه نیاز معین میزان عناصر یا معین عنصر به گیاه نیاز میزان

. متداول روش سه مورد این در می‌پردازیم . است متداول روش سه مورد این در می‌پردازیم است: برد نام می‌توان :را برد نام می‌توان را

غذایی. 11 محلولهای در گیاه غذایی. پرورش محلولهای در گیاه پرورشخاك. 22 بررسی و خاك. تجزیه بررسی و تجزیه33 . گیاه. اندامهای و بافت . تجزیه گیاه. اندامهای و بافت تجزیه كه دارد مزایایی و محدودیتها روشها این از یك كه هر دارد مزایایی و محدودیتها روشها این از یك هر

. شد خواهید آشنا آنها از برخی . با شد خواهید آشنا آنها از برخی با


غذایی محلولهای در غذایی پرورشگیاه محلولهای در پرورشگیاه رشد برای عناصری چه شود معلوم اینكه رشد برای برای عناصری چه شود معلوم اینكه برای

محلولهای در گیاه پرورش است، ضروری محلولهای گیاه در گیاه پرورش است، ضروری گیاههیدروپونیك پرورش كه هیدروپونیك غذایی پرورش كه ((HydroponicHydroponic))غذایی

آغاز می‌باشد مهم وسیله‌ای می‌شود آغاز نامیده می‌باشد مهم وسیله‌ای می‌شود نامیدهمی‌توان را مایع محیط در گیاه پرورش می‌توان تاریخچة را مایع محیط در گیاه پرورش تاریخچة

سال 16991699سال سال این در که دانست سال میالدی این در که دانست میالدیوارد وود نام به وارد پژوهشگری وود نام به در در ((Wood‌WardWood‌Ward))پژوهشگری

باران، آبهای در گیاه نوع چند رشد باران، انگلستان آبهای در گیاه نوع چند رشد انگلستان. كرد مقایسه مقطر آب حتی و چشمه .رودخانه، كرد مقایسه مقطر آب حتی و چشمه رودخانه،

شناسی شناسی گیاه 11گیاه از بیش فرمول از تاكنون بیش فرمول منتشر 150150تاكنون مختلف غذایی منتشر محلول مختلف غذایی محلول

. است عناصر غلظت نسبت در آنها تفاوت كه است . شده است عناصر غلظت نسبت در آنها تفاوت كه است شدهبه است بهتر غذایی محلولهای این از كدامیك اینكه به تعیین است بهتر غذایی محلولهای این از كدامیك اینكه تعیین

. نیست ساده زیر . دالیل نیست ساده زیر دالیلو. 11 نیست یكسان ریشه به‌وسیله عناصر جذب و. سرعت نیست یكسان ریشه به‌وسیله عناصر جذب سرعت

تغییر دستخوش گیاه پرورش ضمن غذایی محلول تغییر تركیب دستخوش گیاه پرورش ضمن غذایی محلول تركیباست.است.

برخی. 22 مثال است، متفاوت عنصر هر به گیاهان انواع برخی. نیاز مثال است، متفاوت عنصر هر به گیاهان انواع نیازبه‌عالوه می‌كنند مصرف بیشتر بر یا روی و آهن گیاهان به‌عالوه از می‌كنند مصرف بیشتر بر یا روی و آهن گیاهان از

. دارد گیاه رشد مرحله به بستگی غذایی . نیاز دارد گیاه رشد مرحله به بستگی غذایی نیازدر. 33 و گیاه رشد سرعت گرما، و نور مانند جوی در. شرایط و گیاه رشد سرعت گرما، و نور مانند جوی شرایط

محلول در موجود غذایی مواد از استفاده سرعت محلول نتیجه در موجود غذایی مواد از استفاده سرعت نتیجه . می‌دهد تغییر را . غذایی می‌دهد تغییر را غذایی

شناسی شناسی گیاه 11گیاهخاك 7-27-2 بررسی و خاك تجزیه بررسی و تجزیه

تعیین روشهای از یكی خاك نمونه‌های شیمیایی تعیین تجزیه روشهای از یكی خاك نمونه‌های شیمیایی تجزیهاین در اصلی عامل است آن در موجود غذایی عناصر این مقدار در اصلی عامل است آن در موجود غذایی عناصر مقدار

از تمام دقت با باید كه است نمونه‌برداری نحوة از روش تمام دقت با باید كه است نمونه‌برداری نحوة روش . ناهمگنی شوند تهیه خاك معین عمق‌های و مختلف . جاهای ناهمگنی شوند تهیه خاك معین عمق‌های و مختلف جاهایزیاد میوه باغ یك یا مزرعه یك سطح در خاك غذایی زیاد تركیب میوه باغ یك یا مزرعه یك سطح در خاك غذایی تركیب

كه باشد قدر آن باید نمونه‌ها تعداد علت همین به و كه است باشد قدر آن باید نمونه‌ها تعداد علت همین به و است . تجزیه سازد برطرف آماری نظر از را ناهمگنی . این تجزیه سازد برطرف آماری نظر از را ناهمگنی این

كود به گیاه نیاز میزان تعیین به‌منظور بیشتر خاك كود شیمیایی به گیاه نیاز میزان تعیین به‌منظور بیشتر خاك شیمیاییدر نیز اطالعاتی كه بود خواهد مفید صورتی در در شیمیایی نیز اطالعاتی كه بود خواهد مفید صورتی در شیمیاییدست در گیاه توسط عناصر مصرف و جذب میزان دست مورد در گیاه توسط عناصر مصرف و جذب میزان مورد

. دست به خاك شیمیایی تجزیه از اطالعات این باشیم . داشته دست به خاك شیمیایی تجزیه از اطالعات این باشیم داشتهحاصل باید اندامها و بافت تجزیه بررسیهای از بلكه حاصل نمی‌آید باید اندامها و بافت تجزیه بررسیهای از بلكه نمی‌آید

شوند. شوند.

شناسی شناسی گیاه 11گیاهگیاه 7-37-3 اندامهای و بافت گیاه تجزیه اندامهای و بافت تجزیه

با را گیاه غذایی وضع كه است روشی گیاهی بافتهای با تجزیه را گیاه غذایی وضع كه است روشی گیاهی بافتهای تجزیه . بیشتر كه اندامی می‌كند برآورد آن در عناصر غلظت . تعیین بیشتر كه اندامی می‌كند برآورد آن در عناصر غلظت تعیین

به‌ویژه برگ می‌گیرد قرار استفاده مورد منظور این به‌ویژه به برگ می‌گیرد قرار استفاده مورد منظور این به . است . دمبرگ است دمبرگ

رشد بین رابطه‌ای كردن پیدا گیاه شیمیایی تجزیه رشد اساس بین رابطه‌ای كردن پیدا گیاه شیمیایی تجزیه اساساست آن بافتهای در مشخص غذایی عنصر غلظت و است گیاه آن بافتهای در مشخص غذایی عنصر غلظت و گیاهكه خاك یا غذایی محلول در را گیاهانی منظور این كه برای خاك یا غذایی محلول در را گیاهانی منظور این برای

كافی اندازه به را نظر مورد عنصر جز ضروری عناصر كافی تمام اندازه به را نظر مورد عنصر جز ضروری عناصر تمام . چند به را گیاهان این سپس می‌دهند پرورش باشد . داشته چند به را گیاهان این سپس می‌دهند پرورش باشد داشته

رژیم در كه را نظر مورد عنصر و می‌كنند تقسیم رژیم گروه در كه را نظر مورد عنصر و می‌كنند تقسیم گروهآنها به زیاد مقادیر به است، نشده داده اولیه آنها غذایی به زیاد مقادیر به است، نشده داده اولیه غذایی

مورد. عنصر نظر از گیاه نیاز كه هنگامی تا نتیجه در مورد. می‌دهند عنصر نظر از گیاه نیاز كه هنگامی تا نتیجه در می‌دهندموجب عنصر آن افزودن است نشده برطرف كامال موجب نظر عنصر آن افزودن است نشده برطرف كامال نظر

مقدار یا رشد میزان سپس می‌شود گیاه رشد مقدار افزایش یا رشد میزان سپس می‌شود گیاه رشد افزایشنمونه‌هایی ضمنا می‌كنند تعیین جداگانه را گروه هر نمونه‌هایی محلول ضمنا می‌كنند تعیین جداگانه را گروه هر محلول

. می‌شود تهیه شیمیایی تجزیه برای نیز گیاهان بافتهای . از می‌شود تهیه شیمیایی تجزیه برای نیز گیاهان بافتهای از


در 7-47-4 كانی عناصر در نقشاختصاصی كانی عناصر نقشاختصاصیگیاهانگیاهان

نقش به اختصار خیلی به‌طور بخش این نقش در به اختصار خیلی به‌طور بخش این درتغذیه الزم عناصر شده شناخته و تغذیه مشخص الزم عناصر شده شناخته و مشخصبرای ظاهرا كه عناصری همچنین و برای گیاهی ظاهرا كه عناصری همچنین و گیاهی

محسوسی اثر اینكه یا الزم‌اند معینی محسوسی گونه‌های اثر اینكه یا الزم‌اند معینی گونه‌هایشناخته ضروری ولی دارند گیاهان رشد روی شناخته بر ضروری ولی دارند گیاهان رشد روی بر . در بسیاری مراحل ازت می‌پردازیم . نمی‌شوند در بسیاری مراحل ازت می‌پردازیم نمی‌شوندمستقیم به‌طور گیاهان رشد و دارد مستقیم متابولیسم به‌طور گیاهان رشد و دارد متابولیسم

قرار ازت كمبود تأثیر تحت غیرمستقیم قرار یا ازت كمبود تأثیر تحت غیرمستقیم یامی‌گیرد. می‌گیرد.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه ازت.ازت.

،آنزیمها پروتئینها، آمینه اسیدهای ساختمانی اجزای آنزیمها، از پروتئینها، آمینه اسیدهای ساختمانی اجزای ازغشاهای اغلب كلروفیل، نوكلئیك، اسید غشاهای كوآنزیمها، اغلب كلروفیل، نوكلئیك، اسید كوآنزیمها،زیادی تعداد و گیاهی هورمونهای از بسیاری زیادی گیاهی تعداد و گیاهی هورمونهای از بسیاری گیاهی

. است گیاه درون متابولیسمی مهم . تركیبات است گیاه درون متابولیسمی مهم تركیباتكاهش گیاهان در ازت كمبود عالمت كاهش مشخص‌ترین گیاهان در ازت كمبود عالمت مشخص‌ترین

. است كلروز حالت بروز و رشد . میزان است كلروز حالت بروز و رشد میزان گوگرد.گوگرد.

و سیستئین سیستین، آمینه اسید سه سازنده اجزای و از سیستئین سیستین، آمینه اسید سه سازنده اجزای ازپروتئینها كلی به‌طور و آنزیمها آنها از كه است پروتئینها متیونین كلی به‌طور و آنزیمها آنها از كه است متیونین

. تركیبات از بیوتین و تیامین ویتامینهای می‌شوند . ساخته تركیبات از بیوتین و تیامین ویتامینهای می‌شوند ساختهكوآنزیم از جزئی گوگرد به‌عالوه هستند مهم كوآنزیم گوگرددار از جزئی گوگرد به‌عالوه هستند مهم AAگوگرددار

و كربس چرخه مراحل از بسیاری در كه و است كربس چرخه مراحل از بسیاری در كه است . كمبود نشانه‌های دارد دخالت چرب اسیدهای . متابولیسم كمبود نشانه‌های دارد دخالت چرب اسیدهای متابولیسم

كمبود نشانه‌های شبیه كلی به‌طور گیاهان در كمبود گوگرد نشانه‌های شبیه كلی به‌طور گیاهان در گوگرد . است . ازت است ازت


فسفر.فسفر. اسید و نوكلئوتیدها فسفاتهای تركیبات اسید در و نوكلئوتیدها فسفاتهای تركیبات در

. فسفات، ناقلهای می‌شود وارد . نوكلئیكها فسفات، ناقلهای می‌شود وارد نوكلئیكهادر فسفات اتصالهای انرژی و در فسفوریالسیون فسفات اتصالهای انرژی و فسفوریالسیون

تنفس، كربوهیدراتها چربیها، تنفس، متابولیسم كربوهیدراتها چربیها، متابولیسممتابولیسمی فرآیندهای از بسیاری و متابولیسمی فتوسنتز فرآیندهای از بسیاری و فتوسنتز . كمبود نشانه دارند اهمیت اول درجه در . دیگر كمبود نشانه دارند اهمیت اول درجه در دیگر

پروتئینها شدن ساخته كاهش بلوغ، تأخیر پروتئینها فسفر شدن ساخته كاهش بلوغ، تأخیر فسفررنگ ظهور و رویشی اندامهای در قندها رنگ تجمع ظهور و رویشی اندامهای در قندها تجمع

. است گیاهان بعضی اندامهای در . بنفش است گیاهان بعضی اندامهای در بنفش

شناسی شناسی گیاه 11گیاه كلسیم.كلسیم.

به‌صورت بهبه سلول دیواره میانی تیغه در نمك به‌صورت صورت سلول دیواره میانی تیغه در نمك صورت . اسیدهای با همچنین كلسیم دارد وجود كلسیم . پكتات اسیدهای با همچنین كلسیم دارد وجود كلسیم پكتات

معموال كلسیم یونهای و می‌كند نمك تولید دیگر آلی معموال كلسیم یونهای و می‌كند نمك تولید دیگر آلی . برای كلسیم هستند سلولی شیره اجزای . به‌عنوان برای كلسیم هستند سلولی شیره اجزای به‌عنوان

در همچنین و است الزم انتهایی مریستم مداوم در رشد همچنین و است الزم انتهایی مریستم مداوم رشد . به‌عنوان كلسیم دارد به‌عهده نقش گیاهی . متابولیسم به‌عنوان كلسیم دارد به‌عهده نقش گیاهی متابولیسم

و می‌كند عمل گیاهان در آنزیم چندین و فعال‌كننده می‌كند عمل گیاهان در آنزیم چندین فعال‌كنندهگرده لوله رشد و گرده دانه رشد تحریك در گرده به‌عالوه لوله رشد و گرده دانه رشد تحریك در به‌عالوه . كاهش كلسیم كمبود ویژه نشانه‌های از است . مؤثر كاهش كلسیم كمبود ویژه نشانه‌های از است مؤثر

. كمبود نشانه‌های است مریستمی بافتهای . رشد كمبود نشانه‌های است مریستمی بافتهای رشدجوان برگهای انتهایی قسمت در ابتدا جوان كلسیم برگهای انتهایی قسمت در ابتدا كلسیم

. می‌شود ظاهر برگ شكل تغییر و كلروز . به‌صورت می‌شود ظاهر برگ شكل تغییر و كلروز به‌صورت


منیزیم.منیزیم. منیزیم است، كلروفیل معدنی مواد جز عنصر منیزیم این است، كلروفیل معدنی مواد جز عنصر این

در غیرمستقیم به‌طور و فسفاتها متابولیسم در در غیرمستقیم به‌طور و فسفاتها متابولیسم در . در منیزیم یونهای دارد نقش تنفسی . مكانیسم در منیزیم یونهای دارد نقش تنفسی مكانیسم

دارند نقشی آنزیمها از بعضی كردن دارند فعال نقشی آنزیمها از بعضی كردن فعال ) در) عنصر این فسفوریالز ترانس مثال ( به‌عنوان در) عنصر این فسفوریالز ترانس مثال به‌عنوان

ساخته با كه اندامكهایی یعنی ریبوزومها ساخته حفظ با كه اندامكهایی یعنی ریبوزومها حفظ . می‌كند بازی نقش نیز مربوط‌اند پروتئین‌ . شدن می‌كند بازی نقش نیز مربوط‌اند پروتئین‌ شدن

. كمبود است سمی گیاه رشد برای منیزیم . زیادی كمبود است سمی گیاه رشد برای منیزیم زیادیدر خاص كلروز یك بروز به منجر معموال در منیزیم خاص كلروز یك بروز به منجر معموال منیزیم

. می‌شود بنفش رنگ به گونه‌ها . بعضی می‌شود بنفش رنگ به گونه‌ها بعضی

شناسی شناسی گیاه 11گیاه پتاسیم.پتاسیم.

برای الزم ماكرومتابولیسمی كانی عناصر همه خالف برای بر الزم ماكرومتابولیسمی كانی عناصر همه خالف برتركیب در كه نیست معلوم قطع به‌طور پتاسیم تركیب گیاهان، در كه نیست معلوم قطع به‌طور پتاسیم گیاهان، . درآید اساسی‌اند گیاهان حیات ادامه برای كه . موادآلی درآید اساسی‌اند گیاهان حیات ادامه برای كه موادآلی

جوان نواحی و می‌باشد صرف‌نظر غیرقابل عنصر یك جوان پتاسیم نواحی و می‌باشد صرف‌نظر غیرقابل عنصر یك پتاسیمنقشهای و هستند پتاسیم از غنی گیاهان رشد حال نقشهای در و هستند پتاسیم از غنی گیاهان رشد حال در

و تنظیمی بیشتر گیاهی متابولیسم در عنصر این و اساسی تنظیمی بیشتر گیاهی متابولیسم در عنصر این اساسیشدن بسته و باز در پتاسیم یونهای احتماال و است شدن كاتالیزوری بسته و باز در پتاسیم یونهای احتماال و است كاتالیزوری

. در نحوی به پتاسیم می‌كنند بازی اسمزی نقش . روزنه‌ها در نحوی به پتاسیم می‌كنند بازی اسمزی نقش روزنه‌ها . دارد دخالت آمینه اسیدهای از پروتئینها شدن . ساخته دارد دخالت آمینه اسیدهای از پروتئینها شدن ساخته

هم به پتاسیم كافی غیر مقدار اثر در كربوهیدراتها هم متابولیسم به پتاسیم كافی غیر مقدار اثر در كربوهیدراتها متابولیسمتنفس. و متوقف فتوسنتز پتاسیم شدید كمبود در تنفس. می‌خورد و متوقف فتوسنتز پتاسیم شدید كمبود در می‌خورد

( . رنگ زردی كلروز پتاسیم كمبود نشانة می‌یابد . ) افزایش رنگ زردی كلروز پتاسیم كمبود نشانة می‌یابد افزایش ) در( ) ابتدا شده خشك بافت پراكنده لكه‌های نكروز و ( برگ در( ) ابتدا شده خشك بافت پراكنده لكه‌های نكروز و برگ

. می‌باشد برگ سطح تمام در سپس و پیر برگهای . كناره‌های می‌باشد برگ سطح تمام در سپس و پیر برگهای كناره‌های


آهن.آهن. الزم سبز گیاهان در كلروفیل شدن ساخته الزم در سبز گیاهان در كلروفیل شدن ساخته در

كه. ناقل مولكولهای و آنزیمها از بعضی كه. است ناقل مولكولهای و آنزیمها از بعضی استمی‌كنند عمل زنده سلولهای تنفس مكانیسم می‌كنند در عمل زنده سلولهای تنفس مكانیسم در

. آنها مشخص نمونه می‌باشند آهن‌دار . تركیبات آنها مشخص نمونه می‌باشند آهن‌دار تركیباتسیتوكرومها و فردوكسین پراكسیداز، سیتوكرومها كاتاالز، و فردوكسین پراكسیداز، كاتاالز،

احیاء اكسیداسیون مكانیسم‌ در كه احیاء است اكسیداسیون مكانیسم‌ در كه است . یكنوع به منحصر عنصر این كمبود دارد . دخالت یكنوع به منحصر عنصر این كمبود دارد دخالت

. می‌گردد خاص . كلروز می‌گردد خاص كلروز


منگنز.منگنز. الزم گیاهان برای كمی بسیار به‌مقدار فقط عنصر الزم این گیاهان برای كمی بسیار به‌مقدار فقط عنصر این

. نقش است سمی گیاهان برای آن زیادی مقدار و . است نقش است سمی گیاهان برای آن زیادی مقدار و استكمكی یا اصلی كاتالیزور به‌عنوان گیاهان در كمكی منگنز یا اصلی كاتالیزور به‌عنوان گیاهان در منگنز

آهن. تركیبات با ارتباط در مخصوصا عنصر این آهن. می‌باشد تركیبات با ارتباط در مخصوصا عنصر این می‌باشدبازی احیاء اكسیداسیون پدیده در مستقیمی نقش بازی شاید احیاء اكسیداسیون پدیده در مستقیمی نقش شایدآنزیمی. سیستمهای از تعدادی فعال‌كننده منگنز آنزیمی. می‌كند سیستمهای از تعدادی فعال‌كننده منگنز می‌كند

منیزیم. توسط كه آنهایی از بعضی جمله از منیزیم. است توسط كه آنهایی از بعضی جمله از استساخته با به‌نحوی همچنین منگنز می‌شوند ساخته غیرفعال با به‌نحوی همچنین منگنز می‌شوند غیرفعال

كلروپالستها كه به‌طوری است مربوط كلروفیل كلروپالستها شدن كه به‌طوری است مربوط كلروفیل شدن . حاصل كلروز می‌گیرند قرار آن كمبود تأثیر تحت . فورا حاصل كلروز می‌گیرند قرار آن كمبود تأثیر تحت فورا

حاصل كلروز با مقایسه در شكل نظر از منگنز كمبود حاصل از كلروز با مقایسه در شكل نظر از منگنز كمبود از . است مشخص منیزیم یا آهن كمبود اثر . در است مشخص منیزیم یا آهن كمبود اثر در


بر.بر. . ولی است الزم كم بسیار به‌مقدار عنصر . این ولی است الزم كم بسیار به‌مقدار عنصر این

متغیر بسیار گیاهان در نیاز مورد مقدار متغیر محدوده بسیار گیاهان در نیاز مورد مقدار محدودهیا. شدید آسیب‌دیدگی به منجر بر كمبود یا. است شدید آسیب‌دیدگی به منجر بر كمبود استریشه و ساقه انتهایی مریستم سلولهای ریشه مرگ و ساقه انتهایی مریستم سلولهای مرگ

) و ) فنولی تركیبات زیاد غلظت به‌علت ( می‌شود و ) فنولی تركیبات زیاد غلظت به‌علت می‌شودفنولی تركیبات شدن ساخته از آن فنولی وجود تركیبات شدن ساخته از آن وجود

. انتقال در است ممكن بر می‌كند . جلوگیری انتقال در است ممكن بر می‌كند جلوگیری . بعضی در كند بازی اساسی نقش . كربوهیدراتها بعضی در كند بازی اساسی نقش كربوهیدراتها

را گرده دانه رشد كه شده معلوم را گونه‌ها گرده دانه رشد كه شده معلوم گونه‌ها . می‌كند . تحریك می‌كند تحریك


روی.روی. گیاهان برای كم خیلی تراكم در بجز عنصر گیاهان این برای كم خیلی تراكم در بجز عنصر این

آن از جزئی بسیار مقادیر در ولی است آن سمی از جزئی بسیار مقادیر در ولی است سمیوجود گیاه طبیعی متابولیسم حفظ برای وجود باید گیاه طبیعی متابولیسم حفظ برای باید

. خوردگی به‌هم سبب روی كمبود باشد . داشته خوردگی به‌هم سبب روی كمبود باشد داشتهعدم و ماندن كوتاه ریشه، نوك عدم ساختمان و ماندن كوتاه ریشه، نوك ساختمان

. آنزیمهای اجزای از روی می‌گردد بذر . تشكیل آنزیمهای اجزای از روی می‌گردد بذر تشكیلو دی‌هیدروژناز گلوتامیک و انیدرایز و کربونیک دی‌هیدروژناز گلوتامیک و انیدرایز کربونیک

. روی است آنزیمی سیستم چندین . فعال‌كننده روی است آنزیمی سیستم چندین فعال‌كنندهكه استیك ایندول اسید شدن ساخته در كه همچنین استیك ایندول اسید شدن ساخته در همچنین

. می‌باشد الزم است گیاهی هورمون . یك می‌باشد الزم است گیاهی هورمون یك


مس.مس. سمی بسیار گیاهان برای روی مانند عنصر سمی این بسیار گیاهان برای روی مانند عنصر این

یكی. مس چون كم، بسیار غCلظت به مگر یكی. است مس چون كم، بسیار غCلظت به مگر استقبیل از احیاء اكسیداسیون آنزیمهای اجزای قبیل از از احیاء اكسیداسیون آنزیمهای اجزای ازهمچنین و اكسیداز آسكوربیك اسید همچنین تریوسیناز، و اكسیداز آسكوربیك اسید تریوسیناز،

. كمبود نشانه‌های از یكی است . پالستوسیانین كمبود نشانه‌های از یكی است پالستوسیانینبعضی و مركبات میری نوك بیماری عنصر بعضی این و مركبات میری نوك بیماری عنصر این

. است دیگر . درختان است دیگر درختان


مولیبدن.مولیبدن. ضروری قطع به‌طور كه عناصری همه ضروری از قطع به‌طور كه عناصری همه از

. الزم مقدار كمترین به مولیبدن می‌آیند . به‌شمار الزم مقدار كمترین به مولیبدن می‌آیند به‌شماریون. به‌صورت معموال عنصر این یون. است به‌صورت معموال عنصر این است

. یكی می‌گیرد قرار گیاهان اختیار در . مولیبدات یكی می‌گیرد قرار گیاهان اختیار در مولیبداتدر كه است عملی عنصر این نقشهای در از كه است عملی عنصر این نقشهای از

یونهای به را نیتراتها كه آنزیمی یونهای سیستمهای به را نیتراتها كه آنزیمی سیستمهای . می‌دهد انجام می‌كنند كاتالیزور . آمونیوم می‌دهد انجام می‌كنند كاتالیزور آمونیوم

كمبود نشانه‌های به بیشتر آن كمبود كمبود نشانه‌های نشانه‌های به بیشتر آن كمبود نشانه‌هایگیاهان در نیز گل تولید و دارد شباهت گیاهان ازت در نیز گل تولید و دارد شباهت ازت

. می‌گردد . محدود می‌گردد محدود


كلر.كلر. برای ضروری میكرومتابولیسمی عنصر برای یك ضروری میكرومتابولیسمی عنصر یك

به‌عنوان كه می‌رسد نظر به و است به‌عنوان گیاهان كه می‌رسد نظر به و است گیاهانطی آب مولكول تجزیه در آنزیم طی فعال‌كننده آب مولكول تجزیه در آنزیم فعال‌كننده

. كمبود نشانه كند عمل فتوسنتزی . واكنشهای كمبود نشانه كند عمل فتوسنتزی واكنشهایگیاه پژمردگی و جوان برگهای كلروز عنصر گیاه این پژمردگی و جوان برگهای كلروز عنصر این

است. است.


سدیم.سدیم. در عمال سدیم اینكه بر مبنی قاCنع‌كننده‌ای در شواهد عمال سدیم اینكه بر مبنی قاCنع‌كننده‌ای شواهد

دست در دارد، شرکت عالی گیاهی دست متابولیسم در دارد، شرکت عالی گیاهی متابولیسم . افزودن دوست نمك گونه‌های بعضی در بجز . نیست افزودن دوست نمك گونه‌های بعضی در بجز نیست

كه است شده معلوم خاك به سدیم‌دار كه تركیبات است شده معلوم خاك به سدیم‌دار تركیباتگیاهان انواع از بسیاری سریعتر رشد به گیاهان منجر انواع از بسیاری سریعتر رشد به منجر

در. فقط گونه‌ها از بعضی مورد در امر این در. می‌شود فقط گونه‌ها از بعضی مورد در امر این می‌شودگونه‌هاCی بعضی مورد در و پتاCسیم كمبود گونه‌هاCی صورت بعضی مورد در و پتاCسیم كمبود صورت

. می‌كند صCدق باشد كافی پتاسیم وقتی حتی . دیگر می‌كند صCدق باشد كافی پتاسیم وقتی حتی دیگرو كتان پنبه، هویج، جو، اول دسته گیاهان و نمونه كتان پنبه، هویج، جو، اول دسته گیاهان نمونهانواع كرفس، دوم دسته گیاهان و فرنگی انواع گوجه كرفس، دوم دسته گیاهان و فرنگی گوجه

. می‌باCشد شلغم و . چغندر می‌باCشد شلغم و چغندر


سیلیس.سیلیس. برای الاقل اسCت ممCكن عنصر این از Cكمی برای مقدار الاقل اسCت ممCكن عنصر این از Cكمی مقدار

. باشد ضCروری عالی Cگیاهان گونه‌های از . بعضی باشد ضCروری عالی Cگیاهان گونه‌های از بعضیطبیعی رشد برCای اصلی عنصر قطع به‌طور Cطبیعی سیلیس رشد برCای اصلی عنصر قطع به‌طور Cسیلیس

. Cاست . دیاتومه‌ها Cاست دیاتومه‌ها آلومینیوم.آلومینیوم.

مقادیر Cولی نمCی‌آید شمار به ضروری عنصر مقادیر معمCوال Cولی نمCی‌آید شمار به ضروری عنصر معمCوالالزم گونه‌ها از بعضی برای الاقل Cآن از Cكمی الزم بسیار گونه‌ها از بعضی برای الاقل Cآن از Cكمی بسیار

.Cاست .Cاست سلنیم.سلنیم.

Cجنس از معینی گونه‌های برCای عنصر این اسCت جنسC ممكن از معینی گونه‌های برCای عنصر این اسCت ممكن . باشCد ضروری Cگون . باشCد ضروری Cگون


هشتم هشتم فصل فصل

فتوپریودیسمفتوپریودیسم

شناسی شناسی گیاه 11گیاه تاریكی و روشنایی دورة نسبی طول تأثیر تحت گیاهان تاریكی نمو و روشنایی دورة نسبی طول تأثیر تحت گیاهان نمو

از یكی و می‌شود خوانده فتوپریودیسم كه است از پدیده‌ای یكی و می‌شود خوانده فتوپریودیسم كه است پدیده‌ای . است محیطش به گیاه واكنشهای . محسوس‌ترین است محیطش به گیاه واكنشهای محسوس‌ترین

سال در پدیده این از ما دانش سال اساس در پدیده این از ما دانش و 19201920اساس گارنر و وقتی گارنر وقتیطی گلخانه در را ماموت مریلند رقم توتون رشد طی آالرد گلخانه در را ماموت مریلند رقم توتون رشد آالرد

. توتون رقم این شد ریخته كردند بررسی زمستانی . ماههای توتون رقم این شد ریخته كردند بررسی زمستانی ماههایارتفاع به تابستان در ارتفاع كه به تابستان در عادی 55تا تا 33كه به‌طور و می‌روید عادی متر به‌طور و می‌روید متر

طرف از نمی‌دهد گل واشنگتن حوالی در فصل این طرف در از نمی‌دهد گل واشنگتن حوالی در فصل این درمی‌شود كشت زمستان در گلخانه در كه ساقه‌ای بوتة می‌شود دیگر كشت زمستان در گلخانه در كه ساقه‌ای بوتة دیگر

از از بیش تولید 11بیش زیاد بذر و گل ولی نمی‌كند رشد تولید متر زیاد بذر و گل ولی نمی‌كند رشد مترو رشد كه شد فرضیه این به منتهی مشاهدات این و می‌نماید رشد كه شد فرضیه این به منتهی مشاهدات این می‌نماید

طول تفاوت نتیجه فصل دو در توتون بوته مشابه غیر طول نمو تفاوت نتیجه فصل دو در توتون بوته مشابه غیر نمو . شد فرضیه این مؤید دقیق‌تر آزمایشهای بعدا است . روز شد فرضیه این مؤید دقیق‌تر آزمایشهای بعدا است روز

شناسی شناسی گیاه 11گیاهروزكوتاه 8-18-1 روزكوتاه گیاهان گیاهان

بحرانی فتوپریود از كوتاه‌تر فتوپریود محدودة در گیاهان بحرانی این فتوپریود از كوتاه‌تر فتوپریود محدودة در گیاهان این . تا كه فتوپریودی در الاقل گونه‌ها بعضی اگرچه می‌دهند . گل تا كه فتوپریودی در الاقل گونه‌ها بعضی اگرچه می‌دهند گلگل پراكنده به‌طور و است حدمطلوب از طوالنی‌تر گل حدودی پراكنده به‌طور و است حدمطلوب از طوالنی‌تر حدودی

روشنایی شرایط در یا طوالنی‌تر فتوپریود در روشنایی می‌دهند شرایط در یا طوالنی‌تر فتوپریود در می‌دهندنامحدود به‌طور و نمی‌دهند گل كوتاه روز گیاهان نامحدود مداوم به‌طور و نمی‌دهند گل كوتاه روز گیاهان مداوم

. به‌عنوان كه گیاهانی می‌مانند باقی رویشی . به‌حالت به‌عنوان كه گیاهانی می‌مانند باقی رویشی به‌حالتیوسف، حسن شامل می‌شوند طبقه‌بندی یوسف، روزكوتاه حسن شامل می‌شوند طبقه‌بندی روزكوتاه

آمبروز، توت‌فرنگی، ستاره‌ای، گل شیرین، آمبروز، سیب‌زمینی توت‌فرنگی، ستاره‌ای، گل شیرین، سیب‌زمینیاسفناج، گونه‌های فاربیتیس، شاهدانه، بنفشه، اسفناج، داوودی، گونه‌های فاربیتیس، شاهدانه، بنفشه، داوودی،سوژا، لوبیا ارقام برخی توتون، ارقام برخی سوژا، كاالنكوئه، لوبیا ارقام برخی توتون، ارقام برخی كاالنكوئه،نواحی وحشی و اهلی گلهای اغلب و آبی عدسك نواحی نوعی وحشی و اهلی گلهای اغلب و آبی عدسك نوعی

گل به تابستان اواخر یا بهار اوایل در كه است گل معتدل به تابستان اواخر یا بهار اوایل در كه است معتدلمی‌روند. می‌روند.

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبلند 8-28-2 روز بلند گیاهان روز گیاهان

فتوپریود از طوالنی‌تر فتوپریود شرایط در فتوپریود فقط از طوالنی‌تر فتوپریود شرایط در فقط . ایجاد می‌دهند گل به‌سهولت دایم روشنایی تا . بحرانی ایجاد می‌دهند گل به‌سهولت دایم روشنایی تا بحرانی

یا مداوم روشنایی در وجه به‌سریعترین معموال یا گل مداوم روشنایی در وجه به‌سریعترین معموال گل . این ولی می‌گیرد انجام طوالنی‌ خیلی روشنایی . دوره این ولی می‌گیرد انجام طوالنی‌ خیلی روشنایی دورهكندتر كوتاه‌تر فتوپریود در گونه‌ها برخی در الاقل كندتر امر كوتاه‌تر فتوپریود در گونه‌ها برخی در الاقل امرفتوپریود در دهد روی است ممكن پراكنده به‌طور فتوپریود و در دهد روی است ممكن پراكنده به‌طور و

به‌طور رویشی به‌حالت گیاهان این كوتاه‌تر هم به‌طور باز رویشی به‌حالت گیاهان این كوتاه‌تر هم باز . اسفناج، گروه این گیاهان می‌گیرند قرار . نامحدود اسفناج، گروه این گیاهان می‌گیرند قرار نامحدود

غالت، اغلب بذرالبنج، بارهنگ، كاهو، تربچه، غالت، چغندر، اغلب بذرالبنج، بارهنگ، كاهو، تربچه، چغندر،اغلب و سیب‌زمینی درختی، ختمی شبدر گربه‌ای، اغلب دم و سیب‌زمینی درختی، ختمی شبدر گربه‌ای، دم

در كه هستند معتدل نواحی وحشی و اهلی در گلهای كه هستند معتدل نواحی وحشی و اهلی گلهای . می‌رود گل به تابستان یا بهار . اواخر می‌رود گل به تابستان یا بهار اواخر


8-38-3» خنثی » روز بی‌تفاوت «گیاهان خنثی » روز بی‌تفاوت گیاهان فتوپریود از روز طول از وسیعی محدوده فتوپریود در از روز طول از وسیعی محدوده در

گل به‌سهولت مداوم روشنایی تا كوتاه گل نسبتا به‌سهولت مداوم روشنایی تا كوتاه نسبتاگل. آهار، گل شامل گروه این گیاهان گل. می‌دهند آهار، گل شامل گروه این گیاهان می‌دهند

سیاه گندم پنبه، فرنگی، گوجه گندمك، سیاه قاصدك، گندم پنبه، فرنگی، گوجه گندمك، قاصدك، . است توتون ارقام برخی . و است توتون ارقام برخی و

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبینابین بینابین گیاهان گیاهان

آن طی كه فتوپریود محدود روزكوتاه گیاهان از برخی آن برای طی كه فتوپریود محدود روزكوتاه گیاهان از برخی برایفتوپریود یك آنها مورد در و است محدود بسیار می‌دهند فتوپریود گل یك آنها مورد در و است محدود بسیار می‌دهند گل

. فتوپریود مثال داد تشخیص می‌توان قطع به‌طور . بحرانی فتوپریود مثال داد تشخیص می‌توان قطع به‌طور بحرانیتوق برای توق بحرانی برای بیالكسی 5/155/15بحرانی سوژا لوبیا برای بیالكسی ساعت، سوژا لوبیا برای ساعت،

داوودی 5/135/13تقریبا تقریبا برای داوودی ساعت، برای برای 1010--1111ساعت، و برای ساعت و ساعت تقریبا یوسف حسن تقریبا یوسف یك 1212حسن ترتیب همین به و است یك ساعت ترتیب همین به و است ساعت

. گیاهان این دارد وجود بلند روز گیاهان برای بحرانی . فتوپریود گیاهان این دارد وجود بلند روز گیاهان برای بحرانی فتوپریود . دوره مثال می‌دهند گل طوالنی‌تر یا بحرانی فتوپریود در . فقط دوره مثال می‌دهند گل طوالنی‌تر یا بحرانی فتوپریود در فقط

بذرالبنج برای بذرالبنج فتوپریود برای یكساله 1212فتوپریود چغندر برای و یكساله ساعت چغندر برای و 1313ساعت. 1414تا تا بلند روز گیاهان مانند بی‌تفاوت گیاهانی است . ساعت بلند روز گیاهان مانند بی‌تفاوت گیاهانی است ساعت

به بحرانی فتوپریود از طویل‌تر روز طول محدوده در به فقط بحرانی فتوپریود از طویل‌تر روز طول محدوده در فقط . كوتاه‌تر گونه‌ها قبیل این بحرانی روز طول ولی می‌روند . گل كوتاه‌تر گونه‌ها قبیل این بحرانی روز طول ولی می‌روند گل

. دو بینابینی گیاهان است بلCند روز گیاه بحرانی فتوپریود . از دو بینابینی گیاهان است بلCند روز گیاه بحرانی فتوپریود ازبه نزدیك كه فتوپریودهائی در فقط و دارند بحرانی به فتوپریود نزدیك كه فتوپریودهائی در فقط و دارند بحرانی فتوپریود

. فقط نیشكر رقم یك مثال می‌دهد گل است دو آن میان یا . آنها فقط نیشكر رقم یك مثال می‌دهد گل است دو آن میان یا آنهابین تقریبا كه فتوپریود بین در تقریبا كه فتوپریود گل 1313و و 5/115/11در است گل ساعت است ساعت

می‌دهد. می‌دهد.


القائی 8-48-4 القائی فتوپریود فتوپریود ایجاد گیاه در را گلدهی كه فتوپریودی ایجاد چرخه گیاه در را گلدهی كه فتوپریودی چرخه

تأثیری چنین كه چرخه‌ای و القائی چرخه یك تأثیری كند چنین كه چرخه‌ای و القائی چرخه یك كند . می‌شود نامیده القایی غیر چرخه باشد . نداشته می‌شود نامیده القایی غیر چرخه باشد نداشته

روشنایی دوره روشنایی یك دوره دوره 88یك یك با متناوب دوره ساعته یك با متناوب ساعتهگیاه 1616تاریكی تاریكی برای القایی چرخه یك گیاه ساعته برای القایی چرخه یك ساعته

آن بحرانی فتوپریود كه است توق كوتاه آن روز بحرانی فتوپریود كه است توق كوتاه روز5/155/15 . روشنایی دوره یك می‌باشد . ساعت روشنایی دوره یك می‌باشد 1616ساعت

تاریكی دوره یك با متناوب تاریكی ساعته دوره یك با متناوب یك 88ساعته یك ساعته ساعته . است گیاه این برای القایی غیر . چرخه است گیاه این برای القایی غیر چرخه


فتوپریودیسم 8-58-5 كلی فتوپریودیسم مكانیسم كلی مكانیسم نظیر بلند روز گیاه یك در مثال به‌عنوان نظیر گلدهی بلند روز گیاه یك در مثال به‌عنوان گلدهی

برگهای فقط كه می‌شود شروع موقعی برگهای اسفناج فقط كه می‌شود شروع موقعی اسفناج . اگر بگیرند قرار بلند فتوپریود معرض در . گیاه اگر بگیرند قرار بلند فتوپریود معرض در گیاهباشد بلند فتوپریود معرض در انتهایی باشد مریستم بلند فتوپریود معرض در انتهایی مریستم . مشابهی نتایج است رویشی نمو ادامه . نتیجه مشابهی نتایج است رویشی نمو ادامه نتیجه

هم و بلند روز گونه‌های از تعدادی در هم هم و بلند روز گونه‌های از تعدادی در هم . است آمده دست به كوتاه روز . گونه‌های است آمده دست به كوتاه روز گونه‌های

شناسی شناسی گیاه 11گیاهمریستم 8-68-6 در انفعالها و مریستم فعل در انفعالها و فعل

صورت به است ممكن كه ساقه انتهایی مریستمهای صورت فقط به است ممكن كه ساقه انتهایی مریستمهای فقطبه می‌تواند آید به‌وجود ساقه روی جانبی یا به انتهایی می‌تواند آید به‌وجود ساقه روی جانبی یا انتهایی

. می‌كند تعیین عامل چندین شوند تبدیل گل . مریستمهای می‌كند تعیین عامل چندین شوند تبدیل گل مریستمهایخواهند تبدیل گل به مقدار چه به و مریستمها كدام خواهند كه تبدیل گل به مقدار چه به و مریستمها كدام كهدهد،. روی گیاه در زایشی نمو نوع هر آنكه از قبل دهد،. شد روی گیاه در زایشی نمو نوع هر آنكه از قبل شد

. برسد می‌شود خوانده رسی گل كه مرحله‌ای به باید . گیاه برسد می‌شود خوانده رسی گل كه مرحله‌ای به باید گیاهبه گونه‌ای از مرحله این به رسیدن از قبل الزم رشد به دوره گونه‌ای از مرحله این به رسیدن از قبل الزم رشد دوره

. گونه‌های بعضی است متفاوت بسیار دیگر . گونه گونه‌های بعضی است متفاوت بسیار دیگر گونهگرفتن قرار با هستند نشائی مرحله در هنوز كه گرفتن كنوپودیوم قرار با هستند نشائی مرحله در هنوز كه كنوپودیوم

. كرد ایجاد گلدهی آنها در می‌توان كوتاه روز شرایط . در كرد ایجاد گلدهی آنها در می‌توان كوتاه روز شرایط دررسی گل مرحله به رسیدن برای گیاهان از دیگر رسی بعضی گل مرحله به رسیدن برای گیاهان از دیگر بعضی

. را خیزران و نی از گونه‌هایی دارند نیاز وقت به سال . چند را خیزران و نی از گونه‌هایی دارند نیاز وقت به سال چنداز كه دید از می‌توان كه دید یك 5050تا تا 55می‌توان سپس می‌كنند رشد یك سال سپس می‌كنند رشد سال

. می‌میرند و داده گل . بار می‌میرند و داده گل بار


فتوپریودیسم 8-78-7 در بازدارنده فتوپریودیسم نقشمواد در بازدارنده نقشمواد الاقل بازدارنده مواد كه می‌دهد نشان الاقل شواهدی بازدارنده مواد كه می‌دهد نشان شواهدی

. دارند نقشی فرآیند این در گیاهان برخی . در دارند نقشی فرآیند این در گیاهان برخی دركه وقتی برگها در است ممكن بازدارنده كه مواد وقتی برگها در است ممكن بازدارنده مواد

شوند تولید دارند قرار القایی چرخه معرض شوند در تولید دارند قرار القایی چرخه معرض درتا است فلوریژن انتقال در اختالل آن نتیجه تا و است فلوریژن انتقال در اختالل آن نتیجه و . البته متابولیسمی معنی به بازدارندگی . نتیجه البته متابولیسمی معنی به بازدارندگی نتیجه

در حداقل را متابولیسمی مواد نقش در امكان حداقل را متابولیسمی مواد نقش امكان . گرفت نادیده نباید كوتاه روز گونه‌های . بعضی گرفت نادیده نباید كوتاه روز گونه‌های بعضی

شناسی شناسی گیاه 11گیاهگیاهان 8-88-8 فتوپریودی واكنش‌ در اساسی گیاهان تفاوتهای فتوپریودی واكنش‌ در اساسی تفاوتهای

كوتاه روز و بلند كوتاه روز روز و بلند روز كامال فتوپریودی نیازهای گلدهی برای هیچ‌گاه گیاه نوع دو كامال فتوپریودی نیازهای گلدهی برای هیچ‌گاه گیاه نوع دو

. نژادهای و ارقام مورد در امر این ندارند . یكسان نژادهای و ارقام مورد در امر این ندارند یكسان . گیاهان بنابراین است صادق نیز گونه یك . فیزیولوژیكی گیاهان بنابراین است صادق نیز گونه یك فیزیولوژیكی

اجباری كه نوعی مخصوصا و گروه یك صورت به بلند اجباری روز كه نوعی مخصوصا و گروه یك صورت به بلند روزخصوصیات خود فتوپریودی رفتار در مشترك به‌طور خصوصیات است خود فتوپریودی رفتار در مشترك به‌طور است . روز گیاهان درباره می‌كنند منعكس را مشخصی و . معین روز گیاهان درباره می‌كنند منعكس را مشخصی و معینتأكید باید ولی كرد بیان را مطلب این می‌توان هم تأكید كوتاه باید ولی كرد بیان را مطلب این می‌توان هم كوتاه

روز گیاهان از قلیلی تعداد فقط فتوپریودی رفتار كه روز شود گیاهان از قلیلی تعداد فقط فتوپریودی رفتار كه شود . است مسلم واقع در می‌شوند مطالعه كامل به‌طور . كوتاه است مسلم واقع در می‌شوند مطالعه كامل به‌طور كوتاه

كه آنجا از فتوپریودی رفتار الگوهای از بیشتری انواع كه كه آنجا از فتوپریودی رفتار الگوهای از بیشتری انواع كه . ندارد وجود است داده نشان . بررسیها ندارد وجود است داده نشان بررسیها


روشنایی 8-98-9 و تاریكی روشنایی نقشدوره‌های و تاریكی نقشدوره‌های گیاهان فتوپریودی واكنش در اساسی گیاهان خصوصیت فتوپریودی واكنش در اساسی خصوصیت

دوره‌های كننده متوقف یا بازدارندگی اثر بلند دوره‌های روز كننده متوقف یا بازدارندگی اثر بلند روزچرخه‌های در طوالنی چرخه‌های تاریكی در طوالنی آغاز 2424تاریكی روی آغاز ساعته روی ساعته

. است . گلدهی است گلدهی مورد در فقط فوق مطلب كه شود تأكید مورد باید در فقط فوق مطلب كه شود تأكید باید

. 2424چرخه‌های چرخه‌های بلند روز گیاهان است صادق . ساعته بلند روز گیاهان است صادق ساعتهدوره با متناوب اگر روشنایی كوتاه دوره‌های دوره در با متناوب اگر روشنایی كوتاه دوره‌های در

. مثال می‌كند دادن گل به شروع باشد تاریكی . كوتاه مثال می‌كند دادن گل به شروع باشد تاریكی كوتاهیك آن در كه مداوم چرخه‌های در آهار و یك شبت آن در كه مداوم چرخه‌های در آهار و شبت

است تاریكی ساعت دو تناوب در روشنایی است ساعت تاریكی ساعت دو تناوب در روشنایی ساعت . می‌دهند . گل می‌دهند گل

شناسی شناسی گیاه 11گیاه نهم نهم فصل فصل

گیاهی گیاهی هورمونهای هورمونهای

شناسی شناسی گیاه 11گیاه فرآیند طی غCذایی مواد ساختن بر عالوه فرآیند گیاهان طی غCذایی مواد ساختن بر عالوه گیاهان

كه هستند ویژه‌ای مواد ساخت كانون كه فتوسنتز، هستند ویژه‌ای مواد ساخت كانون فتوسنتز،هماهنگ‌كننده و دهنده ارتباط هماهنگ‌كننده تنظیم‌كننده، و دهنده ارتباط تنظیم‌كننده،

. هستند گیاه مختلف بخشهای در سلولها . فعالیت هستند گیاه مختلف بخشهای در سلولها فعالیت ،ساقه ریشه، رشد تنظیم موجبات مواد ساقه، این ریشه، رشد تنظیم موجبات مواد این

گل‌دهی زمان همچنین و جوانه‌ها گل‌دهی برگ، زمان همچنین و جوانه‌ها برگ،سایر و میوه‌ها برگها، افتادن سایر رویش‌دانه، و میوه‌ها برگها، افتادن رویش‌دانه،

. این عمدة می‌آورند فراهم را زیستی . فعالیتهای این عمدة می‌آورند فراهم را زیستی فعالیتهاینامیده گیاهی هورمونهای شیمیایی نامیده مواد گیاهی هورمونهای شیمیایی مواد

می‌شوند. می‌شوند.

شناسی شناسی گیاه 11گیاهاكسینها اكسینها 9-19-1

سال سال در و 18811881در انگلیسی زیست‌شناس داروین و چارلز انگلیسی زیست‌شناس داروین چارلز » غالت » تیرة گیاهان كولئوپتیل كه شدند متوجه « فرزندش غالت » تیرة گیاهان كولئوپتیل كه شدند متوجه فرزندش

) دربرمی‌گیرند) را گیاهان این نورسته ساقة كه ( غالتی دربرمی‌گیرند) را گیاهان این نورسته ساقة كه غالتی . با كه دریافتند آنها می‌شود خم جانبه یك نور . به‌سمت با كه دریافتند آنها می‌شود خم جانبه یك نور به‌سمتاین كدر، جسم یك به‌وسیله كولئوپتیل نوك این پوشاندن كدر، جسم یك به‌وسیله كولئوپتیل نوك پوشاندن

. سال در نمی‌شود حاصل . خمیدگی سال در نمی‌شود حاصل یك یك 19261926خمیدگیداروین تحقیقات ونت پریتس نام به هلندی داروین فیزیولوژیست تحقیقات ونت پریتس نام به هلندی فیزیولوژیست . كرد قطع را سر دو جو كولئوپتیلهای نوك او كرد دنبال . را كرد قطع را سر دو جو كولئوپتیلهای نوك او كرد دنبال رااز ) كه مانندی ژالتینی مادة آگار مقداری روی بر را آنها از ) و كه مانندی ژالتینی مادة آگار مقداری روی بر را آنها و

. ) از پس داد قرار شده پهن می‌آید به‌دست قرمز . جلبكهای ) از پس داد قرار شده پهن می‌آید به‌دست قرمز جلبكهایبه را آگار و برداشت را كولئوپتیلها نوك ساعت به چند را آگار و برداشت را كولئوپتیلها نوك ساعت چند

. قطعات سپس داد برش كوچك بسیار مكعبهای . صورت قطعات سپس داد برش كوچك بسیار مكعبهای صورتبریده نوك كولئوپتیلهای برش سطح روی بر را آگار بریده كوچك نوك كولئوپتیلهای برش سطح روی بر را آگار كوچك

. داد . قرار داد قرار

شناسی شناسی گیاه 11گیاه سطح تمامی آگار قطعه هرگاه كرد، مشاهده سطح او تمامی آگار قطعه هرگاه كرد، مشاهده او

قائم طول به كولئوپتیل رشته بپوشاند، را قائم برش طول به كولئوپتیل رشته بپوشاند، را برش . سمت یك در آگار قطعه اگر اما می‌شود . انجام سمت یك در آگار قطعه اگر اما می‌شود انجامدیگر به‌سمت كولئوپتیل گیرد قرار برش دیگر سطح به‌سمت كولئوپتیل گیرد قرار برش سطح . گرفت نتیجه آزمایشها این از او شد خواهد . خم گرفت نتیجه آزمایشها این از او شد خواهد خم

و شده ترشح ماده‌ای كولئوپتیلها نوك از و كه شده ترشح ماده‌ای كولئوپتیلها نوك از كهخمیدگی مسئول ماده این و می‌شود آگار خمیدگی وارد مسئول ماده این و می‌شود آگار وارد

در در » اكسین » را ماده این ونت اندامهاست « این اكسین » را ماده این ونت اندامهاست این

یونانی ) لغت از یونانی ) نامید لغت از افزایش‌ AuxeinAuxeinنامید معنی افزایش‌ به معنی بهدادن(. دادن(.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه در سلولها طولی رشد افزایش بر عالوه در اكسین سلولها طولی رشد افزایش بر عالوه اكسین

. ریشه‌زایی اكسین دارد اثر نیز گیاه دیگر . فعالیتهای ریشه‌زایی اكسین دارد اثر نیز گیاه دیگر فعالیتهای . روی بر ریشه تولید در بنابراین می‌كند تقویت . را روی بر ریشه تولید در بنابراین می‌كند تقویت راصورت سختی به ریشه‌زایی آنها در كه صورت قلمه‌هایی سختی به ریشه‌زایی آنها در كه قلمه‌هایی

. انتهایی جوانه می‌شود استفاده اكسین از . می‌گیرد انتهایی جوانه می‌شود استفاده اكسین از می‌گیردتا كرده رشد سریع اكسین زیادی مقدار با تا ساقه كرده رشد سریع اكسین زیادی مقدار با ساقه

جلوگیری كناری جوانه‌های از عده‌ای رشد از جلوگیری مدتی كناری جوانه‌های از عده‌ای رشد از مدتیتحت. حدودی تا شاخه‌ها رشد بنابراین تحت. می‌كند حدودی تا شاخه‌ها رشد بنابراین می‌كند

. موجود اكسین است انتهایی جوانه اكسین . كنترل موجود اكسین است انتهایی جوانه اكسین كنترلاز و می‌شود برگ دوام موجب برگ پهنك از در و می‌شود برگ دوام موجب برگ پهنك در

. می‌كند جلوگیری آن . ریزش می‌كند جلوگیری آن ریزش

شناسی شناسی گیاه 11گیاه در اما می‌اندازد تأخیر به را گل تشكیل گرچه در اكسین اما می‌اندازد تأخیر به را گل تشكیل گرچه اكسین

به آن تبدیل و تخمدان‌ رشد تحریك موجب به مواردی آن تبدیل و تخمدان‌ رشد تحریك موجب مواردی . از مواردی در كه شده موCجب امر این می‌شود . میوه از مواردی در كه شده موCجب امر این می‌شود میوه ) استفاده ) بكرزایی بی‌دانه میوه‌های توCلید در ( اكسین استفاده ) بكرزایی بی‌دانه میوه‌های توCلید در اكسین

به. جلوگیری گرده‌افشانی از حالت این در به. شود جلوگیری گرده‌افشانی از حالت این در شودقرار اكسین تأثیر تحت را تخمدان و آورده قرار عمل اكسین تأثیر تحت را تخمدان و آورده عمل

به تبدیل لقاح انجام بدون تخمدان نهایت در به می‌دهند تبدیل لقاح انجام بدون تخمدان نهایت در می‌دهند . ماده‌ای كه شده معلوCم اكنون می‌شود بی‌دانه . میوه ماده‌ای كه شده معلوCم اكنون می‌شود بی‌دانه میوه

استیك ایندول اسید نام استیك به ایندول اسید نام طبیعی ((IAAIAA))به اكسین طبیعی تنها اكسین تنهااكسین نظیر كه آبی اسیدهای سایر و است اكسین فعال نظیر كه آبی اسیدهای سایر و است فعال

. می‌شوند تبدیل استیك Cایندول اسید به می‌كنند . عمل می‌شوند تبدیل استیك Cایندول اسید به می‌كنند عمل عبارت كه شده‌اند ساخته مصنوعی اكسینهای عبارت بعدها كه شده‌اند ساخته مصنوعی اكسینهای بعدها

. فنوCكسیها و نفتالینها ایندولها، .از فنوCكسیها و نفتالینها ایندولها، از


كشاورزی 9-29-2 در اكسینها كشاورزی كاربرد در اكسینها كاربرد11 : درختان. میوه و گل رویش از جلوگیری و كردن : تنك درختان. میوه و گل رویش از جلوگیری و كردن تنك

می‌كنند تولید میوه و گل خود قدرت برابر چندین می‌كنند میوه‌ تولید میوه و گل خود قدرت برابر چندین میوه‌به میوه كیفیت شوند، تبدیل میوه به گلها همه اگر به اما میوه كیفیت شوند، تبدیل میوه به گلها همه اگر اما

جوانه تولید برای گیاه قدرت و می‌كند پیدا كاهش جوانه شدت تولید برای گیاه قدرت و می‌كند پیدا كاهش شدت . این از پیش‌گیری برای می‌شود كم بعد سال در گل . و این از پیش‌گیری برای می‌شود كم بعد سال در گل و

از معینی غلظتهای كاربرد باردهی، تعادل حفظ و از حالت معینی غلظتهای كاربرد باردهی، تعادل حفظ و حالت. شد خواهد گلها از تعدادی ریزش سبب .اكسینها شد خواهد گلها از تعدادی ریزش سبب اكسینها

22 .در ریشه تولید برای بافت كشت و گیاهان در. ازدیاد ریشه تولید برای بافت كشت و گیاهان ازدیادو گردو و پسته مثل زا ریشه سخت گیاهان و مورد گردو و پسته مثل زا ریشه سخت گیاهان مورد

تكثیر بافت كشت با كه گیاهانی در ریشه القا تكثیر همچنین بافت كشت با كه گیاهانی در ریشه القا همچنینمی‌شوند.می‌شوند.

شناسی شناسی گیاه 11گیاه33 : دی‌كلروفنوكسی. مثل علف‌کش عنوان به : استفاده دی‌كلروفنوكسی. مثل علف‌کش عنوان به استفاده

اسید ) اسید )استیك سریع( 22ووD‌D‌44--استیك رشد باعث هرز علف سریع( در رشد باعث هرز علف درمصرف ریشه ذخیرة كه می‌شود باعث و مصرف می‌شود ریشه ذخیرة كه می‌شود باعث و می‌شود

. بمیرد و شده ضعیف تدریج به گیاه و . شود بمیرد و شده ضعیف تدریج به گیاه و شود و ساقه و ریشه روی بر متفاوت مقادیر با و اكسین‌ ساقه و ریشه روی بر متفاوت مقادیر با اكسین‌

مورد حد از اكسین مقدار هرگاه و می‌كند اثر مورد جوانه‌ها حد از اكسین مقدار هرگاه و می‌كند اثر جوانه‌هااثر شده یاد اندامهای روی بر باشد كمتر یا بیشتر اثر نیاز شده یاد اندامهای روی بر باشد كمتر یا بیشتر نیاز . ناچیز بسیار مقدار به اكسین مثال برای كرد . نخواهد ناچیز بسیار مقدار به اكسین مثال برای كرد نخواهدرشد توقف سبب زیاد مقدار به و ریشه رشد رشد باعث توقف سبب زیاد مقدار به و ریشه رشد باعث

. جوانه‌ها رشد برای نیاز مورد اكسین می‌شود . ریشه جوانه‌ها رشد برای نیاز مورد اكسین می‌شود ریشهاز بیشتر ساقه رشد برای و ریشه از از بیشتر بیشتر ساقه رشد برای و ریشه از بیشتر

جوانه‌هاست. جوانه‌هاست.


سیتوكنینها سیتوكنینها 9-39-3 سال سال در مواردی 19641964در ذرت و نارگیل شیری آلبومین مواردی در ذرت و نارگیل شیری آلبومین در

. این داشتند مثبت اثر گیاهان رشد بر كه شد . شناخته این داشتند مثبت اثر گیاهان رشد بر كه شد شناخته . از گروهی سیتوكنینها نامیدند سیتوكنین‌ را . مواد از گروهی سیتوكنینها نامیدند سیتوكنین‌ را مواد

فرآیند ویژه به كه هستند گیاهان در طبیعی فرآیند تركیبات ویژه به كه هستند گیاهان در طبیعی تركیبات . می‌كنند شدید را سلولها . تقسیم می‌كنند شدید را سلولها تقسیم

آنها شدن طویل بر سلولها، تقسیم بر عالوه آنها سیتوكنینها شدن طویل بر سلولها، تقسیم بر عالوه سیتوكنینها . رشد مراحل تمام در كلی به‌طور مواد این دارند اثر . نیز رشد مراحل تمام در كلی به‌طور مواد این دارند اثر نیز

. مؤثرند میوه و گل تشكیل تا دانه رویش از . گیاهان مؤثرند میوه و گل تشكیل تا دانه رویش از گیاهانتعویق به را برگها ریزش و شدن پیر تعویق سیتوكنینها به را برگها ریزش و شدن پیر سیتوكنینها

جوان. برگهای روی بر هرگاه دلیل همین به جوان. می‌اندازند برگهای روی بر هرگاه دلیل همین به می‌اندازندخواهد بیشتر آنها دوام بپاشیم سیتوكنین رقیق خواهد محلول بیشتر آنها دوام بپاشیم سیتوكنین رقیق محلول

. می‌آید فراهم آنها در كلروفیل سنتز موجبات و . شد می‌آید فراهم آنها در كلروفیل سنتز موجبات و شد


. طبیعی( سیتوكنینهای .الف طبیعی( سیتوكنینهای الف11.. ZeatinZeatin ، ،22 . .Dihydra‌zeatinDihydra‌zeatin،،33 . .Dimethyl-‌auyl-‌adeninDimethyl-‌auyl-‌adenin،،44 . .Methyl‌ThiozeatinMethyl‌Thiozeatin ، ،


مصنوعی( سیتوكنینهای مصنوعی( ب سیتوكنینهای ب11 . .Benzyl‌adeninBenzyl‌adenin ، ،22 . .Ethoxy‌ethyl‌adeninEthoxy‌ethyl‌adenin

Tetra-‌hydro-‌pyranil-‌&‌benzyl-‌adenin‌Tetra-‌hydro-‌pyranil-‌&‌benzyl-‌adenin‌(PBA)(PBA)


كشاورزی در سیتوكنین از استفاده كشاورزی موارد در سیتوكنین از استفاده مواردبافت. 11 كشت بافت. در كشت در22 . فلفل. در می‌برند بین از را انتهایی جوانه . غلبه فلفل. در می‌برند بین از را انتهایی جوانه غلبه

به‌وجود جانبی شاخه‌های می‌شود باعث به‌وجود زینتی جانبی شاخه‌های می‌شود باعث زینتیبیاورند. بیاورند.

بعد. 33 را برگی سبزیهای عمر و زینتی گلهای بعد. عمر را برگی سبزیهای عمر و زینتی گلهای عمر . می‌دهند افزایش برداشت . از می‌دهند افزایش برداشت از

شناسی شناسی گیاه 11گیاهجیبرلینها جیبرلینها 9-49-4

سال سال در را 19261926در بیماری نوعی ژاپنی را دانشمندان بیماری نوعی ژاپنی دانشمنداندو بوته طول آن در كه دادند گزارش برنج گیاه دو در بوته طول آن در كه دادند گزارش برنج گیاه در

. می‌شد معمولی بوته طول . برابر می‌شد معمولی بوته طول برابر تولید دانه و بودند ضعیف بیمار تولید بوته‌های دانه و بودند ضعیف بیمار بوته‌های

نتیجه. در عوارض این كه دریافتند آنها نتیجه. نمی‌كردند در عوارض این كه دریافتند آنها نمی‌كردندجیبرال نام به قارچ نوعی به برنج شدن جیبرال آلوده نام به قارچ نوعی به برنج شدن آلوده

شناسایی. را قارچ این در مؤثر مادة سپس شناسایی. است را قارچ این در مؤثر مادة سپس است . نامیدند جیبرلیك اسید یا جیبرلین را آن و . كردند نامیدند جیبرلیك اسید یا جیبرلین را آن و كردند

دهها بلكه می‌شود یافت قارچها در تنها نه دهها جیبرلین بلكه می‌شود یافت قارچها در تنها نه جیبرلینبه گیاهی مختلف گونه‌های از را آن مشابه به تركیب گیاهی مختلف گونه‌های از را آن مشابه تركیب

. ساخته‌اند مصنوعی به‌طور یا آوردند . دست ساخته‌اند مصنوعی به‌طور یا آوردند دست

شناسی شناسی گیاه 11گیاه نمو و رشد مختلف مراحل در كلی به‌طور نمو جیبرلینها و رشد مختلف مراحل در كلی به‌طور جیبرلینها

. همان مؤثرند میوه تشكیل تا دانه رویش از . گیاه همان مؤثرند میوه تشكیل تا دانه رویش از گیاهرشد موCجب جیبرلین شد گفته برنج دربارة كه رشد طور موCجب جیبرلین شد گفته برنج دربارة كه طور

) پاكوتاه ) كوتاه‌قد گیاهان ساقة ویژه به ساقه ( طولی پاكوتاه ) كوتاه‌قد گیاهان ساقة ویژه به ساقه طولی . روی ولی می‌شود پاكوتاه لوبیای و نخود ذرت، . مانند روی ولی می‌شود پاكوتاه لوبیای و نخود ذرت، مانند

. گیاهان بعضی ندارد چندانی تأثیر آنها پابلند . انواع گیاهان بعضی ندارد چندانی تأثیر آنها پابلند انواعروی بر هرگاه می‌دهند، گل دوم سال در كلم روی مانند بر هرگاه می‌دهند، گل دوم سال در كلم مانند

طویل بسیار آنكه بر عالوه بپاشیم جیبرلین كلم طویل گیاه بسیار آنكه بر عالوه بپاشیم جیبرلین كلم گیاه . جیبرلین بنابراین می‌دهد گل اول سال در . می‌شوCد جیبرلین بنابراین می‌دهد گل اول سال در می‌شوCد

. بیداری موCجب جیبرلین دارد اثر نیز گل‌دهی زمان . بر بیداری موCجب جیبرلین دارد اثر نیز گل‌دهی زمان بر . مواد این می‌شود خواب Cحال در دانه‌های و . جوانه‌ها مواد این می‌شود خواب Cحال در دانه‌های و جوانه‌ها

و می‌كنند جلوCگیری ریشه‌زایی از اكسین و برخالف می‌كنند جلوCگیری ریشه‌زایی از اكسین برخالف . می‌شوند قلمه‌ها روی بر ریشه تشكیل . مانع می‌شوند قلمه‌ها روی بر ریشه تشكیل مانع

شناسی شناسی گیاه 11گیاهجیبرلین 9-59-5 جیبرلین اثرات اثرات

میان‌گره‌ها. 11 فاصله ساختن میان‌گره‌ها. طویل فاصله ساختن طویلدورة. 22 دارای گیاهان از بسیاری خواب دورة دورة. شكستن دارای گیاهان از بسیاری خواب دورة شكستن

باعث جیبرلین كه می‌باشد بازدارنده‌ها اثر در كه باعث خواب جیبرلین كه می‌باشد بازدارنده‌ها اثر در كه خواب . می‌شود خواب دورة رفتن بین . از می‌شود خواب دورة رفتن بین از

نر. 33 گلهای آمدن وجود نر. به گلهای آمدن وجود بهاول. 44 سال در ساله دو گیاهان نشاندن گل اول. به سال در ساله دو گیاهان نشاندن گل بهمی‌شود. 55 غده و بذرها جوانه‌زنی در سرما نقش می‌شود. جانشین غده و بذرها جوانه‌زنی در سرما نقش جانشین66 : انگور. در لقاح از قبل گیاه اندامهای كردن : بزرگ انگور. در لقاح از قبل گیاه اندامهای كردن بزرگ

. می‌شود دانه بدون میوه باعث .جیبرلین می‌شود دانه بدون میوه باعث جیبرلین77 : از. قبل ماه یك اگر میوه‌ها رسیدن زمان در : تأخیر از. قبل ماه یك اگر میوه‌ها رسیدن زمان در تأخیر

پرتقال پرتقال رسیدن میوه‌ها ppmppm4040رسیدن روی جیبرلین میوه‌ها محلول روی جیبرلین محلول . می‌اندازد عقب به را رسیدن زمان . بپاشند می‌اندازد عقب به را رسیدن زمان بپاشند

شناسی شناسی گیاه 11گیاهبازدارنده 9-69-6 بازدارنده هورمونهای هورمونهای

رشد از بازدارنده رشد هورمونهای از بازدارنده ‌Plant‌growth‌Plant‌growth))هورمونهایinhibitorsinhibitors)) عوامل تأثیر تحت گیاهان در نمو و عوامل رشد تأثیر تحت گیاهان در نمو و رشد

. از گروهی می‌گیرد قرار كنندگی، تنظیم . مختلف از گروهی می‌گیرد قرار كنندگی، تنظیم مختلفرشد بازدارنده‌های گیاهی، رشد رشد تنظیم‌كننده‌های بازدارنده‌های گیاهی، رشد تنظیم‌كننده‌های

گروه. دسته‌اند، دو بر نیز مواد این گروه. هستند دسته‌اند، دو بر نیز مواد این هستندفرآورده‌های حاصل كه طبیعی فرآورده‌های بازدارنده‌های حاصل كه طبیعی بازدارنده‌های

كه آبسیزیك اسید نظیر می‌باشند گیاه كه متابولیسمی آبسیزیك اسید نظیر می‌باشند گیاه متابولیسمیبه‌طور كه دیگر گروه و می‌پردازیم آن شرح به‌طور به كه دیگر گروه و می‌پردازیم آن شرح بهنیز كشاورزی در و می‌شوند ساخته نیز مصنوعی كشاورزی در و می‌شوند ساخته مصنوعی

. فسفون جمله، آن از می‌گردد . استفاده فسفون جمله، آن از می‌گردد استفاده((PhosphonPhosphon)) كلراید كلروكلین كلراید ، كلروكلین ،((C.C.CC.C.C)) سوكسینیك سوكسینیك

. برد نام می‌توان را هیدرازین متیل دی .اسید برد نام می‌توان را هیدرازین متیل دی اسید

شناسی شناسی گیاه 11گیاهآبسیزین آبسیزین 9-79-7

. با می‌آید وجود به كاروتنوئیدها تغییر از پالستها در . آبسیزین با می‌آید وجود به كاروتنوئیدها تغییر از پالستها در آبسیزیناما یافت گیاهی اندامهای همه در را آن می‌توان اما آنكه یافت گیاهی اندامهای همه در را آن می‌توان آنكه

از و دارد وجود آبدار میوه‌های دیواره در ویژه‌ای از به‌طور و دارد وجود آبدار میوه‌های دیواره در ویژه‌ای به‌طور . می‌آورد به‌عمل جلوگیری میوه داخل در دانه‌ها . رویش می‌آورد به‌عمل جلوگیری میوه داخل در دانه‌ها رویش

بارندگی نقش موارد اغلب در آن مشتقات و آبسیزیك بارندگی اسید نقش موارد اغلب در آن مشتقات و آبسیزیك اسیدخوانده‌اند تاكنون كه هورمونهایی برخالف و خوانده‌اند داشته تاكنون كه هورمونهایی برخالف و داشته

) : جیبرلین) سیتوكنین، اكسین، كننده تحریك ( هورمونهای : جیبرلین) سیتوكنین، اكسین، كننده تحریك هورمونهای . هورمون به‌عنوان آن از مناسبت همین به می‌كنند . عمل هورمون به‌عنوان آن از مناسبت همین به می‌كنند عمل

. شدن بسته موجب آبسیزین می‌شود یاد . بازدارنده شدن بسته موجب آبسیزین می‌شود یاد بازدارندهموجبات و می‌شود تعرق عمل كاهش و هوایی موجبات روزنه‌های و می‌شود تعرق عمل كاهش و هوایی روزنه‌های . جلوگیری می‌آورد فراهم را كم‌آبی برابر در گیاه . مقاومت جلوگیری می‌آورد فراهم را كم‌آبی برابر در گیاه مقاومتجمله از دانه‌ها و جوانه‌ها انداختن خواب به گل، تشكیل جمله از از دانه‌ها و جوانه‌ها انداختن خواب به گل، تشكیل از . تعویق برای مناسبت همین به هستند آبسیزین دیگر . اثرات تعویق برای مناسبت همین به هستند آبسیزین دیگر اثرات

. كرد استفاده آن از می‌توان گل‌دهی زمان . انداختن كرد استفاده آن از می‌توان گل‌دهی زمان انداختن

شناسی شناسی گیاه 11گیاهاتیلن اتیلن 9-89-8

كه هنگامی بودند كرده مشاهده چینی‌ها گذشته زمانهای كه در هنگامی بودند كرده مشاهده چینی‌ها گذشته زمانهای درداده قرار بخاریها از حاصل دود معرض در نارس داده میوه‌های قرار بخاریها از حاصل دود معرض در نارس میوه‌های

. این می‌گردد تحریك و تسریع آنها در رسیدگی . می‌شوند این می‌گردد تحریك و تسریع آنها در رسیدگی می‌شوندموثر گیاه نمو و رشد در است ممكن فرار مواد كه موثر پیشنهاد گیاه نمو و رشد در است ممكن فرار مواد كه پیشنهاد

( ژیرادین مشاهدات از )باشند ژیرادین مشاهدات از كه( 18641864باشند می‌گیرد كه( سرچشمه می‌گیرد سرچشمهگیاهان در برگ ریزش در تسریع باعث شكل گازی گیاهان مادة در برگ ریزش در تسریع باعث شكل گازی مادة

مولیش. بعد سال بیست مولیش. می‌شود بعد سال بیست موضوع ((MolischMolisch))می‌شود این موضوع به این بهگراویتروپیسم انعكاسهای بین جو گیاه در كه كرد گراویتروپیسم اشاره انعكاسهای بین جو گیاه در كه كرد اشاره

((GravitropismGravitropism)) كم مقادیر حضور و رستها دانه كم غیرطبیعی مقادیر حضور و رستها دانه غیرطبیعی . دارد وجود رابطه‌ای است مؤثر برگ ریزش در كه . گازی دارد وجود رابطه‌ای است مؤثر برگ ریزش در كه گازی

جوبو ) نل به‌وسیله مشابهی جوبو )بررسیهای نل به‌وسیله مشابهی . 19011901بررسیهای گرفت( . صورت گرفت( صورتسال سال در گین 19341934در به‌وسیله شكل گازی مادة گین این به‌وسیله شكل گازی مادة ((GaneGane))این

فرآورده یك به‌عنوان اتیلن كه شد معلCوم و گردید فرآورده معرفی یك به‌عنوان اتیلن كه شد معلCوم و گردید معرفی. است گیاهان در فیزیولوژیكی اثرات دارای .گیاهی است گیاهان در فیزیولوژیكی اثرات دارای گیاهی


اتفن.اتفن. فرار چون كنیم استفاده اتیلن از بخواهیم ما فرار اگر چون كنیم استفاده اتیلن از بخواهیم ما اگر

اتفن نام به ماده‌ای كه می‌شود باعث اتفن است نام به ماده‌ای كه می‌شود باعث استبرگ و شاخه روی بر كه موقعی كه شود برگ ابداع و شاخه روی بر كه موقعی كه شود ابداعدر و می‌شود گیاه جذب به‌راحتی كردند در پخش و می‌شود گیاه جذب به‌راحتی كردند پخش ) و ) فسفر و اتیلن به تبدیل سلول یاخته ( درون و ) فسفر و اتیلن به تبدیل سلول یاخته درون

در اتیلن كاربرد ترتیب این به و می‌شود در كلر اتیلن كاربرد ترتیب این به و می‌شود كلر. می‌شود راحت میوه .باغCات می‌شود راحت میوه باغCات

گیاه شناسی

Documents