Κλίση ουσιαστικών Γ΄ κλίσης

14

Upload: phoebe

Post on 18-Jan-2016

55 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

Κλίση ουσιαστικών Γ΄ κλίσης. Η τρίτη κλίση : σ’ αυτήν ανήκουν τα περιττοσύλλαβα ονόματα και των τριών γενών. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης
Page 2: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Η τρίτη κλίση : σ’ αυτήν ανήκουν τα περιττοσύλλαβα ονόματα και των τριών γενών. Τα ονόματα της τρίτης κλίσης λήγουν στην ονομαστική του ενικού σε ένα από τα σύμφωνα ς, ξ, ψ, ν, ρ ή σε ένα από τα φωνήεντα α, ι, υ, ω και στη γενική του ενικού σε -ος, -ως ή -ους. Κατά το χαρακτήρα του θέματος τα τριτόκλιτα ονόματα διαιρούνται σε φωνηεντόληκτα και συμφωνόληκτα. Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών ονομάτων της τρίτης κλίσης είναι οι ίδιες σε όλες τις πτώσεις. Οι καταλήξεις των ουδετέρων διαφέρουν από αυτές των αρσενικών και των θηλυκών στην ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική του ενικού και του πληθυντικού. Τα δίχρονα ι και α στη λήγουσα των τριτόκλιτων ονομάτων είναι βραχύχρονα. Τα μονοσύλλαβα τριτόκλιτα ονόματα στη γενική και δοτική όλων των αριθμών τονίζονται στη λήγουσα. Εξαιρούνται τα ονόματα ὁ Τρώς, ὁ θώς, ἡ δᾴς, ὁ παῖς, τὸ φῶς και τὸ οὖς που στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα. Π.χ. τῶν Τρώων.

Τα επίθετα κατά την κλίση διακρίνονται σε δευτερόκλιτα, αυτά είναι όσα σχηματίζουν το αρσενικό και το ουδέτερο κατά τη δεύτερη κλίση των ουσιαστικών, και σε τριτόκλιτα, αυτά είναι όσα σχηματίζουν το αρσενικό και το ουδέτερο κατά την τρίτη κλίση των ουσιαστικών. Οι αντωνυμίες κατά την κλίση διακρίνονται σε δευτερόκλιτες (όσες σχηματίζονται σαν δευτερόκλιτα επίθετα) και τριτόκλιτες (όσες σχηματίζονται σαν τα τριτόκλιτα επίθετα ή σχηματίζουν κατά την τρίτη κλίση και τα τρία γένη).

Page 3: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Τα φωνηεντόληκτα θηλυκά της τρίτης κλίσης είναι περιττοσύλλαβα. Όσα λήγουν σε -ις, -υς, -οῦς, -αῦς είναι καταληκτικά, ενώ όσα λήγουν σε -ώ ακατάληκτα.

ἡ πόλις τῆς πόλεως τῇ πόλει τὴν πόλιν (ὦ) πόλι

αἱ πόλεις τῶν πόλεων ταῖς πόλεσι τὰς πόλεις (ὦ) πόλεις

ἡ ἠχώ τῆς ἠχοῦς τῇ ἠχοῖ τὴν ἠχώ (ὦ) ἠχοῖ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Page 4: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

ἡ ἰσχύς τῆς ἰσχύος τῇ ἰσχύϊ τὴν ἰσχύν (ὦ) ἰσχύ

αἱ ἰσχύες τῶν ἰσχύων ταῖς ἰσχύσι τὰς ἰσχῦς (ὦ) ἰσχύες

ἡ δρῦς τῆς δρυός τῇ δρυΐ τὴν δρῦν (ὦ) δρῦ

αἱ δρύες τῶν δρυῶν ταῖς δρυσί τὰς δρῦς (ὦ) δρύες

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Page 5: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

ἡ βοῦς τῆς βοός τῇ βοΐ τὴν βοῦν (ὦ) βοῦ

αἱ βόες τῶν βοῶν ταῖς βουσί τὰς βοῦς (ὦ) βόες

ἡ γραῦς τῆς γραός τῇ γραυΐ τὴν γραῦν (ὦ) γραῦ

αἱ γρᾶες τῶν γραῶν ταῖς γραυσί τὰς γραῦς (ὦ) γρᾶες

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Page 6: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Τα τριτόκλιτα οδοντικόληκτα ουσιαστικά είναι περιττοσύλλαβα καταληκτικά μονόθεμα. Ο οδοντικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται.

ἡ χάρις τῆς χάριτος τῇ χάριτι τὴν χάριν (ὦ) χάρι

αἱ χάριτες τῶν χαρίτων ταῖς χάρισι τὰς χάριτας (ὦ) χάριτες

ἡ πατρίς τῆς πατρίδος τῇ πατρίδι τὴν πατρίδα (ὦ) πατρίς

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣαἱ πατρίδες τῶν πατρίδων ταῖς πατρίσι τὰς πατρίδας (ὦ) πατρίδες

Page 7: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Ο οδοντικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται. Στα οδοντικόληκτα με θέμα σε -ντ μαζί με τον οδοντικό χαρακτήρα αποβάλλεται και το ν με αντέκταση του προηγούμενου βραχέος φωνήεντος: π.χ. ὁ ὀδόντ-ς = ὁ ὀδούς, τοῖς γέροντ-σι = τοῖς γέρουσι, τοῖς ἀνδριάντ-σι = τοῖς ἀνδριᾶσι.

ὁ ὀδούς τοῦ ὀδόντος τῷ ὀδόντι τὸν ὀδόντα (ὦ) ὀδούς

οἱ ὀδόντες τῶν ὀδόντων τοῖς ὀδοῦσι τοὺς ὀδόντας (ὦ) ὀδόντες

ὁ γέρων τοῦ γέροντος τῷ γέροντι τὸν γέροντα (ὦ) γέρον

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣοἱ γέροντες τῶν γερόντων τοῖς γέρουσι τοὺς γέροντας (ὦ) γέροντες

Page 8: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Από τα αφωνόληκτα ουσιαστικά της τρίτης κλίσης όσα λήγουν σε -ξ είναι ουρανικόληκτα και όσα λήγουν σε -ψ είναι χειλικόληκτα. Ο ουρανικός και ο χειλικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς ) των καταλήξεων (της ονομαστικής και της κλητικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) συγχωνεύεται με αυτό σε ξ και ψ αντίστοιχα. Τα ουρανικόληκτα και τα χειλικόληκτα ουσιαστικά είναι καταληκτικά μονόθεμα και περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -α και την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική.

ὁ κόραξ τοῦ κόρακος τῷ κόρακι τὸν κόρακα (ὦ) κόραξ

οἱ κόρακες τῶν κοράκων τοῖς κόραξι τοὺς κόρακας (ὦ) κόρακες

  ὁ χάλυψ τοῦ χάλυβος τῷ χάλυβι τὸν χάλυβα (ὦ) χάλυψ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣοἱ χάλυβες τῶν χαλύβων τοῖς χάλυψι τοὺς χάλυβας (ὦ) χάλυβες

Page 9: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Τα τριτόκλιτα ενρινόληκτα με χαρακτήρα ν (τριτόκλιτα ενρινόληκτα με χαρακτήρα μ δεν υπάρχουν) είναι περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού και την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -α. Τα διπλόθεμα σχηματίζουν από το ισχυρό θέμα την ονομαστική και την κλητική του ενικού και από το ασθενές όλες τις άλλες πτώσεις. Στα ενρινόληκτα σε -ις το φωνήεν ι πριν από τον χαρακτήρα ν είναι μακρόχρονο. Ο ένρινος χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται χωρίς αντέκταση του προηγούμενου φωνήεντος, αν αυτό είναι βραχύ.

ἡ ἀκτίς τῆς ἀκτῖνος τῇ ἀκτῖνι τὴν ἀκτῖνα (ὦ) ἀκτίς

αἱ ἀκτῖνες τῶν ἀκτίνων ταῖς ἀκτίσι τὰς ἀκτῖνας (ὦ) ἀκτῖνες

  ἡ φρήν τῆς φρενός τῇ φρενί τὴν φρένα (ὦ) φρήν

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

αἱ φρένες τῶν φρενῶν ταῖς φρεσί τὰς φρένας (ὦ) φρένες

Page 10: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Τα τριτόκλιτα υγρόληκτα ουσιαστικά είναι ακατάληκτα και περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού (εκτός από τα παροξύτονα διπλόθεμα σε -ωρ και τα συγκοπτόμενα). Τα διπλόθεμα ονόματα σχηματίζουν από το ισχυρό θέμα την ονομαστική του ενικού (και την κλητική του ενικού, εκτός από τα παροξύτονα διπλόθεμα σε -ωρ και τα συγκοπτόμενα) και από το ασθενές όλες τις άλλες πτώσεις. Ο υγρός χαρακτήρας μπροστά από το σ της κατάληξης της δοτικής του πληθυντικού παραμένει. Ιδιαιτερότητα παρουσιάζουν κατά την κλίση τους τα συγκοπτόμενα ονόματα πατήρ και ἀνήρ.

ὁ ἀθήρ τοῦ ἀθέρος τῷ ἀθέρι τὸν ἀθέρα (ὦ) ἀθήρ

οἱ ἀθέρες τῶν ἀθέρων τοῖς ἀθέρσι τοὺς ἀθέρας (ὦ) ἀθέρες

 ὁ `ρήτωρ τοῦ `ρήτορος τῷ `ρήτορι τὸν `ρήτορα (ὦ) `ρῆτορ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣοἱ `ρήτορες τῶν `ρητόρων τοῖς `ρήτορσι τοὺς `ρήτορας (ὦ) `ρήτορες

Page 11: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Τριτόκλιτα συγκοπτόμενα με ισχυρό θέμα σε -ηρ- και ασθενές θέμα σε -ερ-)

ὁ πατήρ τοῦ πατρός τῷ πατρί τὸν πατέρα (ὦ) πάτερ

οἱ πατέρες τῶν πατέρων τοῖς πατράσι τοὺς πατέρας (ὦ) πατέρες

 ὁ ἀνήρ τοῦ ἀνδρός τῷ ἀνδρί τὸν ἄνδρα (ὦ) ἄνερ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ οἱ ἄνδρες τῶν ἀνδρῶν τοῖς ἀνδράσι τοὺς ἄνδρας (ὦ) ἄνδρες

Page 12: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα).

τὸ ἄστυ τοῦ ἄστεως τῷ ἄστει τὸ ἄστυ (ὦ) ἄστυ

τὰ ἄστη τῶν ἄστεων τοῖς ἄστεσι τὰ ἄστη (ὦ) ἄστη

 τὸ σῶμα τοῦ σώματος τῷ σώματι τὸ σῶμα (ὦ) σῶμα

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

τὰ σώματα τῶν σωμάτων τοῖς σώμασι τὰ σώματα (ὦ) σώματα

Page 13: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα).

τὸ νέκταρ τοῦ νέκταρος τῷ νέκταρι τὸ νέκταρ (ὦ) νέκταρ

 τὸ ἔαρ / ἦρ τοῦ ἔαρος / ἦρος τῷ ἔαρι / ἦρι τὸ ἔαρ / ἦρ (ὦ) ἔαρ / ἦρ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Page 14: Κλίση ουσιαστικών  Γ΄ κλίσης

Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα).

τὸ βέλος τοῦ βέλους τῷ βέλει τὸ βέλος (ὦ) βέλος

τὰ βέλη τῶν βελῶν τοῖς βέλεσι τὰ βέλη (ὦ) βέλη

 τὸ τέρας τοῦ τέρατος τῷ τέρατι τὸ τέρας (ὦ) τέρας

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὰ τέρα / τέρατα τῶν τεράτων / τερῶν τοῖς τέρασι / τέρασιν τὰ τέρα / τέρατα (ὦ) τέρα / τέρατα