سوم فصل

2

از پیشگـیری اورژانـسبـارداری

بارداری از پیشگیری اورژانس روش

بارداری از پیشگیری اورژانس روش (Emergency Contraception )

توانند مي آن از استفاده با ها خانم كه است روشيمطمئن هاي روش از نكردن استفاده صورت دراحتمال كه موردي هر يا و بارداري از پيشگيري

داشته را جنسي تماس از پس ناخواسته بارداريتا .120باشد، كنند پيشگيري بارداري از ساعت

مي • ارايه ديده آموزش بهداشتي كاركنان توسطشود.

نبودن • مداوم و روش اين شكست باالتر صد در بدليلمطمئن، هاي روش ساير با مقايسه در آن مصرف

كرد استفاده آن از مشخص موارد در بايد .فقط

عمل : مکانیسم

بندي تقسيم زير موارد به ولي نيست معلوم دقيقا: شود مي

اندومتر در اختالل گذاري تخمك از پيشگيري گذاري تخمك در تاخير اسپرم نفوذ در اختالل ها لوله حركات در اختالل لقاح در اختالل فوق هاي مكانيسم از اي مجموعه

بخشي اثر

لونورجسترل • هاي قرص با روش اين بخشي اثرحدود% 99حدود تركيبي هاي قرص با % 97و

. است درصداستفاده • آغاز تا جنسي تماس زماني فاصله با

. چقدر هر دارد توجهي قابل ارتباط روش ازاز استفاده آغاز تا جنسي تماس زماني فاصلهبيشتر آن بخشي اثر باشد، تر كوتاه روش

. بود خواهد

آنها : با برخورد چگونگی و ها عارضه

: مصرف حين استفراغ و تهوعترتيب به تركيبي هاي قرص با استفراغ و تهوع ميزان

هاي% 20و% 50حدود قرص با عوارض اين كه بودهحدود به . 6و% 20لونورجسترل يابد% مي كاهش

و قبل است دوز 4 – 6بهتر هر مصرف از پس ساعتEC يا هيدرينات ديمن مانند تهوع ضد داروي يك از

. شود استفاده هيدرامين ديفنهيدرينات ديمن گرم 25 – 50قرص در 3 – 4ميلي بار

) هيدرامين ) ديفن شربت قرص يا ميلي 25 – 50روز( ( 2 – 4گرم دوز مصرف كه كوچك غذاخوري قاشق

قرص خوردن از قبل ساعت نيم آن و ECاول ) ( هاي فاصله با نياز صورت در بعدي 6دوزهاي

و تهوع شدت كاهش در است، آن از پس ساعته. است موثر استفراغ

: قاعدگي اختالليا زودتر روز چند بعدي قاعدگي كه است ممكن

در تغيير و يافته تغيير آن مدت طول آغاز، ديرتر . مورد در بايد فرد شود ايجاد خونريزي مقدار. باشد داشته آگاهي مسئله اين بودن خطر بي

سرگيجه و سردرد

مصرف : منع موارد• . كنند استفاده روش اين از توانند مي افراد همه تقريبا

انواع براي روش اين از استفاده مصرف منع موارد: است زير شرح به دسترس در هاي قرص

•: اونورجسترل قرصفعال 1. حاد پورفيريحاضر 2. حال در كبد شديد و فعال بيماري.3 ) جنين ) براي خطر نه و بودن اثر بي بدليل باردارينشده 4. داده تشخيص و طبيعي غير خونريزيهاي

تناسلي دستگاه

•: تركيبي هاي قرص.1 ) جنين ) براي خطر نه و بودن اثر بي بدليل بارداري

كنند ا استفاده روش اين از توانند مي كه فرادي

دائم • استفاده از خودداريها • كنتراسپتيو از نكردن استفادهتجاوز•شكست • يا نادرست استفاده دهنده نشان شرايط وجود

: مانند جنسي تماس داشتن با كنتراسپتيوهمراهكاندوم پارگي

كاندوم شدن خارجپياپي نوبت سه براي تركيبي قرص خوردن فراموشي

سه از بيش مدت به شيردهي قرص خوردن فراموشيساعت،

آمپول تزريق در هفته دو از بيش DMPAتاخيرتركيبي آمپولهاي تزريق در روز سه از بيش تاخير

طبيعي روش از نادرست استفادهقاعدگي دوران بجز زماني در دي يو آي خروج

جنسي تماس به شك با منقطع يا طبيعي روش از استفادهگردد بارداري به منجر تواند مي كه

از استفاده چگونگی و شروع ECزمان

در • دوز اولين از 120مصرف پس اول ساعتمشكوك جنسي تماس

•: زير هاي ش رو از يكي از استفاده.1 : مصرف لونورجسترل در 2قرص جا يك عدد

فرصت اولينو 4مصرف: LDقرص 2. فرصت اولين در 4عدد

بعد 12عدد ساعت.3 : مصرف فازيك تري سفيد 4قرص قرص عدد

و فرصت اولين ديگر 4در سفيد قرص 12عدد ) سوم ) مرحله هاي قرص بعد ساعت

تذكرهاي حين مصرف

از • پس ممكن زماني فرصت اولين در ها قرص مصرفاثر بهترين ايجاد براي نشده محافظت جنسي تماس

بخشيخالي • شكم با ها قرص مصرف عدم بر توصيهتا • استفراغ صورت در ها قرص مجدد ساعت 2خوردن

روش از استفاده از پسسيكل • هر در روش اين از استفاده مجاز دفعات حداكثر

. است بار يك قاعدگيفني • از استفاده صورت در روش اين بخشي اثر كاهش

اين ) از همزمان استفاده صورت در ريفامپين و تويينميزان به بايد لونورجسترل قرص مصرف % 100داروها

و يافته شود (4افزايش استفاده قرص عدد

ارائه مرکز به مراجعه اختصاصی دالیلخدمت :

در تغيير باعث تواند مي روش اين از استفاده . كم تغييرات اين معموال شود بعدي قاعدگي زمانمي اتفاق ديرتر يا زودتر روز چند قاعدگي و بوده

از. بيش تاخير اگر احتمال 7افتد بايد شود، روز . بررسي صورت اين در داشت نظر در را بارداري

( بارداري تست انجام براي معرفي و ( B-hcGفرد. دارد ضرورت

14

چهـارم فصـلمگـستـرون

تركيبي آمپول دستورالعملبارداري از پيشگيري

روش توضیحجدید دستورالعمل

تزريقي و تركيبي هورموني روشي آمپول و 25حاوي استات پروژسترون دپومدروكسي گرم 5میلی

سيپيونات استراديول گرم میلی ماه يك تزريق فاصله پزشك يا ديده تعليم بهداشتي كاركنان توسط تجويز

عمل مکانیسمجدید دستورالعمل

گذاري 1. تخمك از جلوگيري

آندومتر 2. پروليفراسيون و رحم داخلي مخاط بر تاثير

دليل 3. به رحم داخل به اسپرم ورود در اشكال ايجادسرويكس موكوس ضخامت افزايش

اثربخشی

جدید دستورالعمل تركيبي هاي آمپول اثربخشی

استفاده اول 99.8درسالدرصداست.

ها مزیتروش 1. قطع آساني و استفاده آسانيروش 2. قطع از پس باروري سريع نسبتا برگشتجنسي 3. ميل روي بودن تاثير بيشديد 4. ديسمنوره بهبودروزه 5. هر مداوم استفاده به نياز عدمقاعدگی 6. خونریزی کاهشسابقه 7. براي EPمناسب

انعقادي 8. سيستم بر كم تاثير

در ) 9. نامنظم خونريزي و وزن افزايش عوارض بودن پايين) تركيبي هاي قرص با مقايسه

قرص ) 10. با مقايسه در استروژن از ناشي عوارض بودن پايين) تركيبي هاي

مقايسه ) 11. در استفراغ و اسهال صورت در بخشي اثر نشدن كم) تركيبي هاي قرص با

و ) 12. ريفامپين بجز ها بيوتيك آنتي با زمان هم استفاده قابلگريزوفولوين(

ها عیب

تماس راه از منتقله های ازبیماری نکردن پیشگیریSTIs)جنسی )

آمپول تزريق از پس آن تغيير يا روش قطع امكان عدم) دوره ) اتمام آن اثر رفتن بين از تا

ماهگي شش تا شیردهي دوران برای نبودن مناسب

مطلق مصرف منعحاملگي 1. وجود به اطمينان يا شكشيرده 2. غير زنان در زايمان از پس هفته سه از كمتر زماني فاصلهآن 3. سابقه يا و ابتال پستان، سرطان به شكاستروژن 4. به وابسته شده شناخته يا مشكوك بدخيمي هراندومتر 5. كارسينوممشخص 6. علت بدون رحمي هاي خونريزيافراد 7. در سيگار باالتر 35مصرف و ساله.8: كبدي مزمن يا فعال بيماري

با زمان هم يرقان سابقه ويرال؛ هپاتيت يا و كبدي واضح كار اختاللسيروز كبد، كارسينوم يا آدنوم تركيبي؛ امپول يا قرص مصرفبا شيستوزوميازيس كبد؛ خيم بد و خيم خوش تومورهاي كبدي؛

كبدي شديد فيبروز

مطلق مصرف منعاختالالت( 9 عمقي، هاي وريد ترومبوفلبيت سابقه يا فعلي ابتال

ها بيماري اين كننده مستعد شرايط يا و ترومبوآمبوليكفشار( 10 افزايش مثل عوارضي با قلب اي دريچه هاي بيماري

حاد تحت اندوكارديت سابقه دهليزي؛ فيبريالسيون خطر ريوي؛انعقادي ضد داروهاي مصرف يا و باكتريال

و( ) 11 قلب جلوي درد نوع هر قلبي آنژين قلب، كرونر عروق بيماري ) آنها كننده مستعد شرايط يا ها بيماري اين سابقه ، استرنوم پشت

قلبي( 12 سيانوتيك بيماريمغزي( 13 سكتهمستعد( 14 شرايط يا ها بيماري اين سابقه مغزي، عروق بيماري

ها آن كنندهيا( 15 نوروپاتي يا نفروپاتي رتينوپاتي، عروقي، هاي بيماري با ديابت

از بيش ديابت 20ابتالي به سال

مطلق مصرف منع

باال( )16 خون (100/160فشار باالتر وميدان( ) 17 كاهش موضعی عصبی باعالئم میگرن شامل راجعه سردرد

احساس روشن، زيگزاگي خطوط ديدن مشابه، بطور چشم ديد) زبان يا صورت طرف يك بازو، يك در شدن سوزن سوزن

سن( 18 و عصبي فوكال عاليم بدون 35>ميگرن

19 ( هيپرليپيدمي( بخصوص لیپیدمی دیس خون هاي چربي افزايشنوع ) IIپروتييني

20 ) تا( قبل ماه يك از روش قطع کامل حرکتی بی به نیازمند شرایط - جراحي عمل از بعد و قبل هشدار ضرورت حركتي بي دوره پايان

بزرگ و( 21 کره مثل تركيبي آمپول يا قرص بامصرف مرتبط هربیماری سابقه

- استيون حاملگي،سندرم پمفيگوييد حاد، باال،پانكراتيت خون فشار HUS,TTPجانسون،

22: به( Serious trauma , Cancer, Leukemia , Vascularابتالیdiseases

نسبی مصرف منع بین شده كنترل 140/90تا 160/100فشارخون سرویکس شدید تا اپیتلیومی داخل نئوپالزی صفرا كيسه فعال بيماري حاملگي در انسدادي يرقان از کمتر سیگاری سال 35خانمهای نشده داده تشخيص پستاني توده سطحي ترومبوفلبيت قلبي عارضه بدون اي دريچه هاي بيماري ها آن زايمان از كه شيردهي . 6از كمترمادران گذرد مي ماه عصبي عاليم بدون ميگرن شكل داسي سلول بيماري قلبي عارضه بدون اي دريچه هاي بيماري /) گريزوفولين ) يا ريفامپين مصرف اسيد والپروييك بجز لپسي اپي داروي مصرف شديد بسيار افسردگي

استفاده شروع زمان

1 - : قاعدگي قاعدگی دوران اول روز پنج از يكي در

2 : قاعدگي- دوران از غيراغاز توان مي باشد داشته وجود باردارنبودن از اطمينان كه زمان هر در

اولين. بارداري از پيشگيري تاثير ايجاد تا داشت توجه بايد كرد،بايد شود 7آمپول استفاده كاندوم از روز

زايمان- :3 از پس : شیرده تاكيد زنان ضمن باشد داشته روش از استفاده در اصرار اگر

تا نسبي مصرف منع نداده 6بر رخ قاعدگي خونريزي هنوز ؛اگر ماهگيانجام از بعد تزريق توان مي . BHCGباشد نمود ،اغاز

شيردهي روزهاي: عدم فاصله مصرف 28تا 21در زايمان از پس روزآغازشود

4 : سقط- از ماهه پس سه ازسقط بعد بالفاصله اول روز پنج 2و 1در . در امپول از استفاده شروع پشتيبان روش به نياز بدون كرد شروع

از بيش ماهه روز 5فاصله سه سقط بند 2و 1از (2مانند

روش تغییر

: فاصله قرص بين 7از بسته 2روزه : بعدي آمپول تزريق زمان ماهه سه آمپول از: دي يو آي از

+ دي يو آي خروج برای ارجاع قاعدگی اول روز پنج

+ : خروج برای ارجاع تزريق قاعدگی اول روز پنج از غيربعدي قاعدگي دي يو آي

شایع عوارض

سرگيجه 1( و سردردپستانها 2( حساسیتخفيف 3( وزن افزایشآكنه 4(اضطراب 5( و افسردگي بروز افزايشنسبت HDL كاهش 6( شدن كم LDLبه HDLو

قاعدگي 7( خونريزي روزهاي تعداد و مقدار شدن كم

ناشایع عوارضرحمي 1( نامنظم خونريزيآمنوره2(

عوارض با برخورد چگونگی: ا خفيف معمولي سردرد هاي مسكن از آسپرين) *ستفاده

(325-650( ايبوپروفن( ،200-400( ( –325-100استامينوفن(فرد ارجاع مشكل نشدن برطرف

: ها پستان معمولي حساسيت مسكن بهداشتي، ، *توصيه : ارجاع نشدن برطرف درصورت گرم، يا سرد كمپرس

: وزن غذايي افزايش رژيم رعايت منظم، ورزش :پوست آكنه نگهداشتن تميز غذايي، رژيم تغيير ) افسردگي ) خوي و خلق از تغييرات استفاده ادامه

: ارجاع ماه سه از از بيشتر زماني گذشت درصورت آمپول،. است ضروري پزشك به

عوارض با برخورد چگونگی : رحمي نامنظم طي) خونريزي شدن برطرف شايع؛ تا 2غير

حداكثر 3 و ( 1ماه مثل استروئيدي غير التهاب ضد داروي ، سالبمدت 800ايبوبروفن )* وعده سه طي ( 5ميلي درصورت ،و روز

يا امپول از استفاده زمان از ماه سه از پس نشدن برطرفامپول از استفاده ماه ازچند پس نامرتب خونريزي شدن شروع

. شود ارجاع زنان متخصص به فرد رحمي طوالني و شديد طي: خونريزي اول 3تا 2معموال ماه

. اين مدت كوتاه رفع براي شود مي برطرف آمپول از استفادهاستروئيدي غير التهاب ضد داروي ،ميتوان شروع *مشكل با

ايبوبروفن ) شديد بمدت 800خونريزي وعده سه طي 5ميلياستروئيدي( غير التهاب سايرضد يا ، . روز درصورت کزد استفاده

از ماه چند از پس طوالني يا شديد خونريزي شروع يا ادامهزنان : متخصص به ارجاع امنوره يا عادي قاعدگي با استفاده

آمنوره :) الزم) مشاوره و آموزش حاملگي، آزمايش شايع غير

هشدارها

شکم( 1 باالی قسمت در شدید دردخونی( 2 خلط با سرفه یا نفس تنگی یا و سینه قفسه دردپا( 3 یک در شدید درد یا تورمدادن( ) 4 دست از دوبيني؛ ديد، تاري چشمی مشکالت

) ديد قدرتیا( ) 5 و ضربانی یا و شدید سردرد غیرمعمول سردرد

) سر طرف یک در سردردپوست( 6 و اسكلرا زردي

بعدی های مراجعه ماه سه از پس بررسی اولین هر سال 6سپس دو تا یکبار ماه سال هر مشکل نبود درصورت-فشارخون -وزن -عوارض و هشدار عالیم بروز پیگیری -آن روي آمپول اثرنامشخص و مزمن بابیماری های خانم تر دقیق بررسی متخصص به ارجاع مشکل وجود درصورت لیپوپروتئین و چربی قند، ساالنه :بررسی برای باال 35افراد به سال باال فشارخون یا قلبی، بیماری قوی فامیلی سابقه ها دیابتی حاملگی دیابت باسابقهچاق

مصرف حین تذکرهای

هر (+3روز )30تزريق روز از بيشتر نبايد ها تزريق بين .33فاصله باشد روز آرامي به ويال بايد سرنگ داخل به آمپول كشيدن از پيش

. از پيش بايد ويال يا آمپول بودن سرد صورت در داد تكان . يا آمپول مالش نمود هماهنگ بدن دماي با را آن تزريق

. كند مي كمك كار اين به ها دست بين ويال ماساژ بدون عميق تزريق ( تا (: 33تاخير نداشتن از اطمينان درصورت تزریق روز

جنسي تماس ( از بيش (: 33تاخير از استفاده و بارداري بررسي روز

بعدي تزريق تا ديگر روش

برگشت باروری پس از قطع روش

گذاري تخمك تزریق 2-3بازگشت آخرين از پس ماه

شاد و سربلند باشيد

Depo Medroxy مگسترون Progestrone Acetate

36

: روش توضیحDMPA آمپول است بارداری از پیشگیری تزریقی روش یک ،

DMPA استات پروژسترون دپومدروکسی موثره ماده حاوینماید . می پیشگیری بارداری از ماه سه و بوده

، دیده دور بهداشتی کارکنان توسط روش این خدمت ارائهگیرد . می صورت

: عمل مکانیسم1 -گذاری تخمک از جلوگیری2 -افزایش طریق از رحم به اسپرم رسیدن نمودن دشوار

رحم دهان ترشحات غلظت3) اندومتر- ) رحم داخلی مخاط بر تاثیر

37

: بخشی اثر از بیش استفاده سال در روش این بخشی است% 7/99اثر : ها مزیت *باال بخشی اثر *استفاده آسانی ( *هر مدت طوالنی � نسبتا استفاده های یکبار ( 3فاصله ماه *یک از روز هر و مداوم استفاده با که افراد برای مناسب

دارند مشکل روش )... (و ذهنی ماندگی عقب ، نشین کوچ ، فراموشکار افراد *بیماریهای ، تخمدان و اندومتر های سرطان به ابتال کاهش

لگن ) ، ( PIDالتهابی اندومتریوز ، رحم فیبروم ، خونی کم ( رحم از خارج ( EPحاملگی سندرم ، واژن کاندیدیازیس

قاعدگی ) از اشمرز ( PMSقبل متیل و قاعدگی زمان درد *نداشتن بدلیل استروژنی عوارض ندادن افزایش

استروژن

38

*تیروئید بیماری و دیابت به مبتال افراد برای مناسب *سنی دوره هر در استفاده قابل *شیردهی دوران در استفاده قابل *مادر شیر افزایش *جنسی تماس با نداشتن تداخل *جراحی بزرگ اعمال از قبل مصرف قطع به نیاز عدم ( مانند* داروهایی مصرف با اگر تشنجی بیماران برای مناسب

نباشد ( همزمان تویین فنی و کاربامازپین : ها عیب *باروری بازگشت در تاخیر *ماهه سه زمانی های فاصله در تزریق لزوم *ایدز جمله از مقاربتی بیماریهای از پیشگیری عدم *وزن افزایش احتمال *آمنوره

39

: آنها با برخورد چگونگی و شایع عوارض1 ( -نامرتب خونریزی تا آمنوره از قاعدگی اختالالت

مصرف ( : اول های ماه در � معموال رحمی نامرتب خونریزیعرض در و شده کاهش 2-3دیده یا و رفته بین از اول ماه

( نیازمند گاه عارضه این رفع که است ذکر شایان یابد میمعادل . 6-12زمانی ) که صورتی در بود خواهد ماه

باید ، کند ایجاد مزاحمت فرد برای رحمی نامرتب خونریزینمود . معرفی زنان متخصص به بیشتر بررسی برای را او

تزریق خونریزی دلیل مفنامیک DMPAاگر کپسول ، باشد، ( 250اسید ) عدد دو بار هر در و بار سه روزی گرمی میلی

گردد . 5تا می تجویز روز ( دیگر دلیل هر به خونریزی وقوع یا و نیافتن بهبود صورت در

تزریق دارد ( . DMPAبجز ضرورت زنان متخصص به ارجاع درمان به نیاز ، شود ایجاد آمپول تزریق ابتدای از آمنوره اگر

. شود داده خاطر اطمینان فرد به باید � صرفا و نداشتهتزریق از پس فرد که این شرط به بارداری احتمال بررسیآمنوره دچار بعدا و داشته منظم قاعدگی خونریزی ، آمپول

است . الزم ، باشد شده

40

2: وزن- آثار افزایش دلیل به بیشتر وزن افزایشو اشتها افزایش ، بدن در مایع تجمع و پروژسترون هورمونرژیم . رعایت با مشکل این است غذایی مواد بیشتر مصرف

است . رفع قابل ورزش و غذایی

: آنها با برخورد چگونگی و شایع غیر عوارض خیلی یا و نشده مشاهده هرگز است ممکن ها عارضه این

. ، شود مشاهده ها عارضه این اگر شود مشاهده ندرت بهشایع . غیر های عارضه است ضروری عبارت DMPAارجاع

از : هستند1: ) ( افسردگی- و خوابی بی خلق به تغییر ارجاع

زنان متخصص2: پستانها- شدن های حساس توصیه رعایت با

. به ارجاع صورت این درغیر گردد می طرف بر بهداشتیاست ضروری زنان متخصص به ارجاع نیاز صورت در و ماما

.3: -گیجی و زنان سردرد متخصص به ارجاع4: -شکم زنان نفخ متخصص به ارجاع

41

5: -جنسی میل روانپزشک کاهش به ارجاع6: -باروری برگشت در زنان تاخیر متخصص به ارجاع7: -پستان سرطان زنان بروز متخصص به ارجاع : مطلق مصرف منع موارد *بارداری *پستان سرطان *مشخص علت بدون واژینال خونریزی *انعقادی شدید اختالالت ) ( *هورمونهای مصرف از ناشی کبدی آدنوم تومور سابقه

جنسی استرویید *آن سابقه یا و ترومبوآمبولی *مغزی سکته سابقه *نشده کنترل فشارخون *نشده کنترل دیابت *بیست مدت به دیابت به ابتالی یا و عروقی ضایعه با دیابت

ان از بیشتر یا سال

42

: نسبی مصرف منع موارد *کبدی بیماری *عروقی قلبی شدید بیماری *باروری سریع برگشت به تمایل )... و* ) ترس تزریق با مرتبط مشکالت *شدید افسردگی *شده کنترل فشارخون *شده کنترل دیابت *مول *چاقی

43

از استفاده شروع :DMPAزمان1: -قاعدگی زمان از ) در استفاده شروع تزریق اولین

هفته ( یک تا و انجام قاعدگی اول روز پنج از یکی در روششود . می استفاده کاندوم مانند کمکی روش یک از نیز

2 : -شیرده غیر مادران1: )زایمان از تزریق پس از DMPAاولین پس بالفاصله

تا و به 3زایمان نیازی و بوده پذیر امکان آن از پس هفتهنیست . قاعدگی برگشت

2: سقط( از ، پس خدمت متقاضی به DMPAاگر رااز استفاده ، کند انتخاب بارداری از پیشگیری روش عنوان

تا پذیر 5آن امکان دوم یا اول ماهه سه سقط از بعد روز . تزریق ) DMPAاست زمانی فاصله این از ( 5پس روز

بارد�اری� تست منفی� پا�سخ دریا�فت به از HCG – Bمنوطبود . خواهد شرایط سایر رعایت و آزمایشگاه

44

3 : -شیرده مادران1 )شیر با شیرخوار انحصاری تغذیه و نشدن قاعده درصورت

انتخاب و ، DMPAمادر بارداری از پیشگیری روش بعنوانگردد . 6باید DMPAمصرف آغاز زایمان از پس هفته

2 )روز پنج از یکی در باید تزریق ، شدن قاعده صورت درروش یک از نیز هفته یک تا و شده انجام قاعدگی اول

شود . استفاده کاندوم مانند ، کمکی3 : دوران( اول روز پنج در فرد اگر روش یک قطع دنبال به

بالفاصله توان می ، کند مراجعه تزریق DMPAقاعدگی رابعدی ) قاعدگی دوره رسیدن فرا تا صورت این غیر در ، نمود

تزریق خواهد ( DMPAبرای داده قرار فرد اختیار در کاندومشد .

45

از استفاده : DMPAچگونگی1 -آمپول گرمی 150یک یکبار 3هر DMPAمیلی ماه

زمانی . فاصله محدوده در متقاضی اگر گردد می تزریقیا 2 و زودتر مراجعه 2هفته مقرر موعد از دیرتر هفته

تعیین زمان رعایت لزوم بر تاکید ضمن توان می ، نماید ، کرد . DMPAشده تزریق را

46

2 -یکنواخت سوسپانسیون آوردن بوجود برای و تزریق از قبلداد . تکان شدت به را آمپول یا ویال باید ،

3 -تزریقDMPA ) ( و باسن یا بازو عضله باالی عضالنی . ) ( تزریق محل است بلند سرسوزن از استفاده با عمیق

شود . داده ماساژ نباید : الزم های معاینه و ها آزمایش1 -محاسبه و قد و وزن گیری BMIاندازه2 ( -از شده کنترل فشارخون خون فشار ثبت و گیری اندازه

. تغییر به ها پیگیری در است نسبی مصرف منع مواردشود . ( دقت فشارخون

3 ) ( -کشوری دستورالعمل براساس اسمیر پاپ انجام

47

4 ) ( -اگر ، یکبار لیپوپروفایل گیری از LDLاندازه 200پایهخطر فاکتور دو و بوده بیشتر لیتر دسی در گرم میلی

مانن�د لیپی�دی ن�ادر اختالالت ی�ا و FAMILIAL HYPERع�روقیCHOLESTROLEMIA از استفاده آغاز ، باشد داشته وجودشود نمی توصیه روش

: اولین توجه در فوق های معاینه و آزمایش انجام اگرتزریق را آمپول نوبت اولین توان می نباشد، ممکن مراجعهدر . شده یاد های بررسی انجام که داشت خاطر به باید کرد

دارد . ضرورت اول تزریق از پس ماه سه زمانی فاصله

48

با برخورد چگونگی و هشدارهاآنها :

فوری مراجعه ضرورت دهنده نشان زیر عالئم از یک بروزهر : است بیمارستان به

1 ( -مدت یا و مقدار شدن برابر دو طوالنی یا شدید خونریزیقبلی ( های قاعدگی با مقایسه در قاعدگی زمان

2 -دید تاری با همراه شدید سردرد3 -پوست و چشم زردی4 ( از- استفاده حین که درفردی قاعدگی DMPAتاخیرقاعدگی

است ( داشته مرتب5 ) ( -باشد درمان نیازمند که حدی در فشارخون افزایش

49

های مراجعه و پیگیریها در توجه قابل مواردبعدی :

*از بیش تاخیر صورت و 2در بعدی تزریق برای هفته ، روش این از ده استفا طول در ماهیانه قاعدگی وجودروش یک از استفاده به تذکر و بارداری احتمال بررسی . ) ( است ضروری بعدی قاعدگی تا کاندوم مانند دیگرتاخیر و آمپول تزریق دلیل به آمنوره وجود صورت در

از پاسخ 2بیش دریافت از پس بعدی تزریق ، هفتهشد . خواهد انجام ، بارداری بررسی آزمایش منفی

50

) ( از* کنندگان استفاده در آمنوره قاعدگی قطع موارد درخطر بی و عادی با ارتباط در فرد به دادن اطمینان ، روش

( ماهانه خونریزی قطع مسئله این ( –بودن ضروری آمنورهدلیل . قاعدگی قطع که شود مطمئن باید فرد همچنین است

بود . نخواهد بارداری وجود *های دوره بین خونریزی یا بینی لکه بروز صورت در

شایع ، عادی از خدمت گیرنده باید ، بودن قاعدگی خطر وبی . ، یابد ادامه خونریزی اگر یابد خاطر اطمینان عارضه این

شود . ارجاع مربوطه مراکز به باید خدمت گیرنده

51

( یا* خونریزی مقدار طوالنی یا شدید قاعدگی خونریزی ) و بوده مهم اما ، نادر باشد معمول برابر دو آن مدت

است . پزشکی توجه نیازمند ) ( *از استفاده مانع ، میگرن شدید سردرد DMPAسابقه

. مصرف اگر ، DMPAنیست سردرد تشدید یا و شروع باچشم در زدن برق ، بینائی موقت رفتن بین از ، دید تاری

) و) تکلم در اختالل یا و زیگزاگی خطوط دیدن ، فالشینگهورمونی غیر روش یک از استفاده ، گردد همراه حرکتارجاع . ، مناسب درمان آغاز برای همچنین شود می توصیه

داشت . خواهد ضرورت فرد این

52

*ادامه به مایل فرد و باشد نداشته وجود مشکلی اگراز مطابق DMPAاستفاده خدمت ارائه ضمن ، باشد

سه از پس که شود می داده تذکر فرد به ، دستورالعملفاصله ) در تزریق بعدی نوبت تزریق برای ، 90+_14ماه

نماید ( . مراجعه است پذیر انجام روز *، روش از رضایت باید بعدی تزریق برای مراجعه هر در

بررسی و سوال مورد ها عارضه و هشدارها ، ها شکایتگیرد . قرار

از اول :DMPAاستفاده زایمان از پیش1 . -شود باروری بازگشت در تاخیر باعث است ممکن2 -زیر افراد در آن احتمال 16مصرف به توجه با ، سال

شود . نمی توصیه استخوانی رشد بر منفی اثر از استفاده با همزمان : DMPAحاملگی از استفاده با همزمان ، DMPAاگر بیافتد اتفاق بارداری

علت به نئوناتال و نوزادی میر و مرگ افزایش احتمالتولد ) هنگام وزن در ( . IUGRکاهش بنابراین دارد وجود

دقت به نیاز ، روش این از استفاده با همزمان بارداريهای ) ( به ارجاع لزوم صورت در و ها مراقبت در بیشتر

است . زنان متخصص

53

: روش قطع از پس باروری برگشت1 -کاربر در باروری بازگشت است پس DMPAممکن

. این گردد مواجه تاخیر با روش از استفاده قطع ازحدود معمول بطور تزریق 8-9تاخیر آخرین از پس ماه

انجامد . می بطول2 -تزریقDMPA . کند نمی ایجاد دایمی ناباروری3 -ادامه به مایل نیز و شود باردار نخواهد فرد اگر

از در DMPAاستفاده که تاخیری علیرغم ، نباشداز استفاده با باروری پایان DMPAبازگشت از پس

دیگر 3مدت روش یک از باید ، دارد وجود ماههنماید . استفاده بارداری از پیشگیری

54

55

پنـجــم فصــل

دی –یو –آی

کاپرتی ) –یو –آی ( TCu 380دی

56

: روش توضیح آی نوع کوچک –یو –این وسیله یک مس دی حاوی

تا و شده گذاشته کار رحم داخل در که سال است دهپیشگیری بارداری . از این خدمت ارائه کند می

بهداشتی کارکنان یا و ماما ، پزشک توسط روشگیرد . می صورت دیده آموزش

: عمل مکانیسم1 -اسپرم به صدمه و رحم حفره در التهاب ایجاد2 -از جلوگیری و رحمی های لوله حرکات در اختالل

تخمک به آن رسیدن اسپرم انتقال : بخشی اثر دی یو آی بخشی ( TCu 380)اثر می 2/99حدود درصد

باشد .

57

: ها مزیت *باال بخشی اثر *خروج از پس بالفاصله باروری برگشت IUDقابلیت ( *بارداری از پیشگیری اثر بودن مدت سال ( 10طوالنی *روزانه آوری یاد به نداشتن نیاز *شیردهی بر تاثیر عدم *هورمونی عوارض و آثار نداشتن *منوپوز دوران اوایل در بودن استفاده قابل *جنسی تماس با تداخل عدم *داروها مصرف با نداشتن تداخل: ها عیب دیده دوره فرد توسط خروج و کارگذاری لزوم *خودبخودی خروج ) *جنسی تماس راه از منتقله بیماریهای انتقال از پیشگیری عدم

STD ) *ای دوره معاینه لزوم

58

: آنها با برخورد و شایع عوارض1: قاعدگی- هنگام درد و خونریزی فرد افزایش به

طی مشکل این که شود می داده الزم از 2-3آگاهی پس ماه. IUDگذاردن با درمان ، نیاز صورت در شد خواهد رفع

روزانه ) اسید مفنامیک ، ایندومتاسین مانند در 3داروهایی و باربار بمدت 250کپسول 2هر گرمی ... 5میلی ) آهن و ، روز

با . قاعدگی زمان درد و خونریزی مشکل اگر شود می آغازنیاز صورت در و بررسی آن علت ، نگردد برطرف درمان این

نمود . IUDباید خارج را

2 - ها قاعدگی بینی لکه و نامنظم :خونریزی فرد بهعرض در مشکل این که شود می داده طرف 2-3آگاهی بر ماه

. گذشت از پس مشکل اگر شد ، 2-3خواهد یافت ادامه ماهیابد . می ضرورت زنان متخصص به ارجاع

3 -: واژینال ترشحات ترشح افزایش افزایش صورت درصورت . در گردد آغاز درمان سپس و بررسی آن نوع ، واژینال ( . ترشحات است ضروری زنان متخصص به ارجاع ، نیازبا آن رنگ و بوده خارش و سوزش با همراه ، بدبو عفونی

دارد . ( تفاوت عفونی غیر ترشحات

59

: آنها با برخورد و شایع غیر عوارض1( -لگن التهابی های اول 20در )PIDبیماری روز

. آن اصلی دلیل شود می مشاهده کارگذاری از پساز قبل موجود عفونت ندادن یا IUDتشخیص و گذاری

. است گذاری جای زمان در استریلیتی نکردن رعایتنمود . ارجاع بیمارستان به را فرد موارد این در باید

2 ( -دو به که کارگذاری هنگام رحم شدن سوراخ:) افتد می اتفاق صورت

: - بالینی عالئم با گیری الف اندازه هنگام � معموال( هیسترومتر ) با رحم عمق

کارگذاری یا دارد . IUDو درد احساس فرد و داده رخ: - بالینی عالئم بدون عالئم ب از و نداشته عالمتی

است . نخ طول شدن کوتاه به بردن پی آن امکان صورت در ، رحم شدن سوراخ احتمال موارد در

یا IUDباید زنان متخصص به را فرد و کرده خارج راداد . ارجاع بیمارستان

60

: مطلق مصرف منع موارد *حاملگی به اطمینان یا شک *سابقهPID بیمارستان در بستری با *طبیعی غیر شکل با رحم *ویلسون ) بیماری برای مس به حساسیت IUDیا

دار ( مس های *ایمنی سیستم نقص *سرویکس شده درمان نئوپالزی *باشد داده تغییر را رحم شکل و اندازه که فیبرومی ) ( *شدید آنمی یا لخته دفع قاعدگی شدید ریزی خون *مشخص علت بدون واژینال خونریزی *انعقادی اختالالت *رحمی خارج بارداری سابقه *قطعیت یا و سرویکس یا رحم بدخیمی وجود به شک

آن وجود

61

* طبیعی غیر اسمیر پاپ ( حداقل* مول پیگیری و درمان زمانی فاصله 1در

سال ( *زایمان سابقه نداشتن *لگنی سل نسبی مصرف منع : موارد *سابقهPID بیمارستان در بستری بدون ( همسر* یا زن در متعدد جنسی های شریک داشتن

وی ( *آنتی دریافت به نیاز که قلب ای دریچه بیماریهای

گذاشتن از پیش پروفیالکسی داشته IUDبیوتیکباشند .

*به اخیر ) ( STDابتالی ابتالی آن سابقه یا *در عفونی سقط یا و زایمان از پس ماه 3اندومتریت

گذشته *نشده درمان واژینیت و سرویسیت : از استفاده کنترل IUDتوجه به نیاز دیابتی افراد در

دارد .

62

از استفاده شروع :IUDزمان1: قاعدگی- زمان باردار در از اطمینان به توجه با

، خدمت ارائه بودن تر راحت و سرویکس نرمی ، نبودنقاعدگی 5در IUDکارگذاری خونریزی اول توصیه روز

( . کارگذاری از ناشی درد و خونریزی شود با IUDمی ،شد . ( خواهد پوشیده قاعدگی دوران درد و خونریزی

2:) ( سزارین- ، طبیعی زایمان از ترین پس کوتاهاز استفاده آغاز برای ممکن زمانی ، IUDفاصله هفته 6

. شیردهی � ضمنا است سزارین یا طبیعی زایمان از پسگذاشتن و IUDمانع ندارد . IUDنبوده مادر شیر بر اثری

3: -کورتاژ یا سقط از زیر پس کورتاژ یا سقط از پسشرط 12 به و آن هفته نبودن در عفونی توان روز 5می

سقط از پس . IUDاول موارد در داد انجام را گذاریباالی با 12سقط باید کار این ، از 6هفته پس و تاخیر هفته

شود . انجام متخصص توسط الزم های بررسی4 - برنگشته آنها قاعدگی که شیردهی مادران در

: توان IUD است می انجام 6را با زایمان از پس هفتهکار HCG – Bآزمایش بارداری عدم از اطمینان وگذاشت.

63

: الزم های معاینه و ها آزمایش: مراجعه اولین1 -و رحم وضعیت و اندازه بررسی برای لگنی معاینه

ها آدنکس2 -نسبی و مطلق های کنتراندیکاسیون موارد بررسی: بعدی مراجعه1 - نخ : IUDدیدن ) ( نیست الزم فرد خود توسط معاینه

نخ خون�ریزی IUDبررسی دوره اولی�ن اتم�ام از پسگ�ذاشتن از بع�د های IUDقاع�دگی کنترل و شده انجام

هر آن صورت ) ( 6بعدی قاعدگی زمان از غیر در یکبار ماه . از پس اول ماه چند در که است ذکر شایان گرفت خواهد

خود IUDگذاشتن خروج احتمال قاعدگی دوران در بویژه وحال . در یا و نخ طول افزایش صورت در دارد وجود آن بخود

کامل خروج به نسبت باید ، آن بودن شود . IUDخروج اقدامخروج از پس بودن IUDبالفاصله مناسب صورت در و

( برای تقاضا و عفونت نداشتن ، نبودن حامله فرد شرایطگذاردن ( به نسبت توان می ، روش اقدام IUDادامه جدید

کرد . 2 - لگنی و معاینه رحم حساسیت و ها ترشح بررسی برای

ها آدنکس

64

3 -کشوری دستورعمل براساس اسمیر پاپ انجام4 - رضایتمندی وضعیت از بررسی استفاده با مشکل داشتن ،IUD تقاضا ،

باید آنها بروز صورت در فرد که مسایلی یادآوری و روش تغییر براینماید . مراجعه

: هشدارها تذکر و ها عارضه ، عالئم از کدام هر با رویارویی صورت دراست . ضروری خدمت ارائه مراکز به مراجعه

چگونگی آنها هشدارهاو با :برخورد1 -نخ لمس عدم یا نخ نشدن معاینه IUDدیده فرد توسط

: نخ کننده نظر IUDاگر از بیشتر بررسی برای باید ، نشود دیدهورود ، رحم شدن سوراخ ، نخ شدن پاره ، شکمی IUDحاملگی حفره به

خروج صورت IUDو ارجاع نیاز صورت در و شده درخواست سونوگرافیگیرد .

2 - قاعدگی :تاخیر برای بارداری آزمایش ، قاعدگی تاخیر موارد درهمزمان . بارداری آزمایش پاسخ اگر شود می درخواست اطمینان حصول

از استفاده خارج IUDبا یا و داخل نظر از را حاملگی باید ، باشد مثبت . از استفاده با رحمی خارج بارداری شانس نمود بررسی بودن رحمی

IUD از استفاده با زمان هم حاملگی وقوع صورت در ولی نیافته افزایشIUD. داشت نظر مد را رحمی خارج بارداری باید

65

3 : -موارد در: : رحمی داخلی حاملگی حاملگی الف اول نیمه در اگر

نخ و بتوان IUDباشد اگر ولی خواهدشد ارجاع فرد نشود دیدهآن کشیدن با که شود می سعی ، دید را کرد . IUDنخ خارج را

متخصص به ارجاع ، نباشد همراه موفقیت با مانور این اگر ( . دیده شرایطی هر با حاملگی دوم نیمه در شد خواهد انجام

شود ( . می انجام فرد ارجاع نخ نشدن دیده یا شدن: : رحمی خارج حاملگی بیمارستان ب به فورا باید را فرد

داد . ارجاع : که است ذکر شایان *داشتن با حاملگی ادامه موارد هشدار IUDدر فرد به باید ،

شبه عالئم ، تب مانند عفونت عالئم از کدام هر به اگر که دادکه دارد ضرورت ، شود دچار خونریزی و شکمی درد ، آنفلوانزافوری ارجاع برای درمانی بهداشتی مرکز به فرصت اولین در

نماید . مراجعه بیمارستان به فوری و مستقیما یا و *با سقط ( IUDدرصورت ،خطرسپتی) دوم ماهه درسه بویژه

دارد . وجود سمی *داشتن با بارداری وجود IUDاگر ، یابد ادامه ترم در IUDتا

شد . نخواهد جینی ناهنجاری باعث رحم

66

4 -واژینال ترشح ، شکم پایین درد چون عالئمی وجوددردناک حرکت و استفراغ ، لرز و تب ، بدبو و چرکیرا لگن التهابی بیماریهای وجود احتمال سرویکس

شود . ارجاع بیمارستان به فرد باید و نموده مطرح5: -تناسلی دستگاه موارد بدخیمی از کدام هر اگر

باید ، کند پیدا قطعیت تناسلی دستگاه را IUDبدخیمیداد . ارجاع متخصص به را فرد و نموده خارج

: پیگیری پیگیری های دو IUDمراجعه به خدمت ارائه مرکز در

شوند : می انجام زیر شرح به و بوده دسته *می انجام کنترل منظور به که هایی مراجعه

: کارگذاری 1 شوند از پس ) IUDماه پایان از پس ) باردر یک ماه شش هر سپس و قاعدگی خونریزی

نخ بررسی برای پاکی IUDدوره * بخشی اثر مدت پایان از پس :IUDمراجعه

خروج گذاری IUDبرای جای نیاز صورت در IUDوجدید

67

خروجIUD : که بخواهد فرد خارج IUDاگر آن اثر مدت پایان از زودتر را

زمان در باید ، باشد نداشته بارداری به تمایلی نیز و نمودهنمودن خارج برای مراجعه IUDقاعدگی خدمت ارائه مرکز به

و دیگر نموده روش یک از بالفاصله آن نمودن خارج از پسنماید . استفاده بارداری از از IUDاگر پیشگیری غیر زمانی در

و داشته وجود بارداری احتمال ، شود خارج قاعدگی در دورانعرض در جنسی تماس وجود ، 72صورت گذشته ساعت

ضرورت بارداری از پیشگیری اورژانس های روش از استفادهدارد .

68