การพั�ฒนาคุณภาพั กระบวนการคุ�ด

Dr.Bumrung Ngamkarn

ว�ตถุประสงคุ�การอบรมส�มมนา (Objective)

• คุร�ร��และเข้�าใจระบบข้องกระบวนการคุ�ดที่#$เป%นฐาน ข้องกระบวนการคุ�ดอ'$น• คุร�ม#พั'(นฐานด�านคุวามคุ�ดที่#$เป%นกระบวน

การมากพัอที่#$จะน)าไปต+อยอดฝึ.กฝึนตนเองให้�เป%นผู้��ที่#$ม#การคุ�ด ที่#$เป%นกระบวนการ”

3 ที่ฤษฎี#ที่#$คุรอบคุวามคุ�ดข้องคุนไที่ย

1 .ที่ฤษฎี#ชะลอม2. ที่ฤษฎี#ฆ่+าว�วที่�(ง- ผู้ลผู้ล�ตเพั�$ม3. ที่ฤษฎี#ล�กอมในข้วดโห้ล

ธรรมชาต�การคุ�ดข้องคุนที่�$วไป

Being คุวามเป%นต�วเรา

โลกที่�ศน�

น�ส�ย แรงจ�งใจ

อารมณ�

กระบวนการคุ�ดที่#$เป%นจดเน�นข้องกระที่รวงฯ• กระบวนการสร�างคุวามคุ�ดรวบยอด

• กระบวนการคุ�ดอย+างม#ว�จารณญาณ• กระบวนการแก�ป;ญห้า• กระบวนการสร�างคุวามตระห้น�ก• กระบวนการปฏิ�บ�ต�• กระบวนการคุณ�ตศาสตร�• กระบวนการเร#ยน• กระบวนการกล+ม• กระบวนการสร�างเจตคุต�• กระบวนการสร�างคุวามร��คุวามเข้�าใจ

กระบวนการคุ�ดที่#$เป%นฐาน

กระบวนการสร�างผู้�งคุวามคุ�ด (Mind Map)

กระบวนการระดมสมอง (Brainstorming)

กระบวนการคุ�ดบ�รณาการ ( Integrative Thinking)

กระบวนการคุ�ด

กระบวนการที่#$สมองข้องมนษย�ที่)าการบ�นที่=กข้�อม�ลและภาพัต+างๆที่#$เร#ยนร��ไว�ในคุวามที่รงจ)าและสามารถุบ�รณาการ ข้�อม�ลและภาพัเห้ล+าน�(นกล�บมาใช�ได�ตามสถุานการณ�

กระบวนการที่#$สมองข้องมนษย�ที่)าการบ�นที่=กข้�อม�ลและภาพั

ที่#$เร#ยนร��ไว�ในคุวามที่รงจ)าและสามารถุบ�รณาการ ข้�อม�ลและภาพัเห้ล+าน�(นกล�บมาใช�ได�ตามสถุานการณ�

กระบวนการคุ�ด

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Midbrain

Brainstem

forebrain

amygdala

Hippocampus

ธรรมชาต�จ�ดสรร

ธรรมชาต�ก)าจ�ดเซลล�สมองส+วนที่#$ไม+ได�ใช�ที่�(ง 3 ช+วง

ช+วงที่#$ 1 อย�+ในคุรรภ� ช+วงที่#$ 2 ช+วงเด@กเล@ก ช+วงที่#$ 3 ช+วงเป%นว�ยร+น

ไอคุ�วคุนไที่ยไอคุ�วเฉล#$ยข้องเด@กไที่ยอาย 13-18 ปB คุ'อ

88 เราม#เด@กไอคุ�วส�ง (ที่#$ม#แววอ�จฉร�ยะ)ม#อย�+

ร�อยละ 0.1 เด@กที่#$ม#ไอคุ�วปกต� (90-110) อย�+ที่#$ 17% ที่#$เห้ล'อร�อยละ 80 ข้องเด@กไที่ยม#สต�ป;ญญา

ต)$ากว+าคุ+าเฉล#$ย

ค่�าเฉลี่��ยไอค่�วของประชากรในประเทศท��พั�ฒนาแลี่�วอย��ท�� 90-110

• พัญ.จั�นทร"เพั#ญ ช�ประภาวรรณ

คุวามจ)า-คุวามที่รงจ)าMemory & remembrances

คุ�ด

ข้�อม�ล 1

ข้�อม�ล 2ข้�อม�ล 3ข้�อม�ล 4

ข้�อม�ล 5

ค่วามจั'า

คุวามจ)า

คุวามสามารถุในการด=งข้�อม�ลที่#$ม#อย�+แล�ว ในสมองออกมาใช�ได� ถุ�าด=งออกมาใช�ไม+ได�

ที่�(งๆที่#$ข้�อม�ลม#อย�+ ก@ไม+เร#ยกว+าม#คุวามจ)า เพัราะจ)าไม+ได�...!!

คุวามสามารถุในการจ)า

ช+วงแรก

ช+วงที่�าย

ช+วงแรก

ช+วงที่�าย

คุ)าซ)(าๆและ/ข้อง

ช+วงแรก

ช+วงที่�าย

คุ)าที่#$เช'$อมโยง/เป%นคุ�+โตCะ-เก�าอ#(

ซ�าย-ข้วา

ช+วงแรก

ช+วงที่�าย

คุ)าที่#$แปลก

ต�Dกแตน ชลลดา

จ�นตนาการส�$งที่#$มนษย�เห้น'อกว+าส�ตว�โลกอ'$น....

ห้น�งส'อ

ปก

กระดาษ

สารบ�ญ

ด�นสอ

จั�นตนาการ

สิ่��งท��มน*ษย"เหน-อกว�าสิ่�ตว"โลี่กอ-�น....

สวนห้�นกาบ

สระน)(า

มะล�น)(าพั

ต�นไม�นกกางเข้น บ�ว

อายคุวามที่รงจ)า

75

76 - 80

10 - 20

5 - 10

Mind Map ผู้�งคุวามคุ�ด

รายการลี่'าดั�บเหต*ผลี่เสิ่�นต�วเลี่ข-ค่'าว�เค่ราะห"

รายการล)าด�บเห้ตผู้ลเส�นต�วเลข้คุ)าว�เคุราะห้�

ม�ต�ภาพัรวมจ�นตนาการส#จ�งห้วะส�งเคุราะห้�

Mind Map คุ'ออะไร

การบ�นที่=กข้�อม�ลด�วยว�ธ#ที่#$ที่)าให้�เห้@นภาพัรวม

ก+อให้�เก�ดคุวามจ)าที่#$ต�ดแน+น เก�ดคุวามเข้�าใจที่#$รวดเร@ว

และเก�ดคุวามร��ที่#$เช'$อมโยงและคุรอบคุลม และเป%นฐานข้องการเร�$มกระบวนการคุ�ดอ'$น

Mind Map ใช�เม'$อไร....

เม'$อต�องการเห้@นภาพัรวม ต�องการแสดงการเช'$อมโยงข้�อม�ล

ระห้ว+างคุวามคุ�ดห้ล�ก คุวามคุ�ดรอง และคุวามคุ�ดย+อยที่#$เก#$ยวข้�องส�มพั�นธ�

ก�น

ประโยชน�ข้อง Mind map

• Making a colorful diagram will help students brainstorm new ideas, organize those thoughts

and be able to recall the information more easily in the future

Mind Map :1 .ใช�เม'$อต�องการบ�นที่=กข้�อม�ลเพั'$อน)า

กล�บมาใช�อย+างม#ประส�ที่ธ�ภาพั2. ใช�เป%นเคุร'$องม'อเม'$อต�องการระดม

คุวามคุ�ดเพั'$อการพั�ฒนา สร�างสรรคุ�งาน จ�ดระบบคุ�ดห้ร'อใช�เป%นเคุร'$องม'อในการแก�ป;ญห้า

“mind map ประส�ที่ธ�ภาพัแห้+งการ lecture

ต)าราเร#ยน อาณาจ�กรสโข้ที่�ย

พั�มพั�ด�วยต�วอ�กษร Browallia UPC

ข้นาด 14 คุวามยาว 22 ห้น�า

Mind Map อาณาจ�กรสโข้ที่�ย

คุวามคุ�ดห้ล�ก : อาณาจ�กรสโข้ที่�ยคุวามคุ�ดรอง : ที่#$ต�(ง-อาณาเข้ต คุวามเจร�ญร+งเร'อง รายนามผู้��ปกคุรอง การล+มสลาย

อาณาจ�กรสโข้ที่�ย

ที่#$ต� (งท��ราย

ลี่*�มน'2าโขงตอน

กลี่างอาณาเขต

ท�ศเหน-อ เม-องแพัร�

ท�ศ ตต. เม-องฉอดั(แม�สิ่อดั)

ท�ศตอ. เม-องสิ่ะค่�า(ต�ดั

แม�น'2าโขง

ท�ศใต� เม-องพัระ

บาง(นค่รสิ่วรรค่"

การล+ม

สลายพั.ศ. 2127

พัระนเรศาร กวาดัต�อนมา

พั�ษณ*โลี่กแผ�นดั�นไหว

คุวามเจร�ญร+ง

เร'$อง

เสิ่ร�น�ยม ค่�าขาย

ค่�าช�าง

ค่�าม�า

ค่�าเง�น

ค่�าทอง

เกตรกรรมพั3�งพัา

ธรรมชาต�

เศรษฐก�จั

ประเพั

ณ�

อ�สิ่รภาพั

การร-�นเร�ง

การ

ลี่ะเลี่�น

การดั

นตร�

สิ่�งค่ม

ลี่อยกระทง

เผาเท�ยนเลี่�น

ไฟ

การ

ปกค่ร

อง

ย*ค่แรก-พั�อ

ปกค่รองลี่�กย*ค่หลี่�ง-ธรรมราชา

ศาสิ่น

าแลี่ะ

ค่วาม

เช-�อ

พั*ทธว�ญ

ญาณน�ยม

ฮิ�นดั�-พั

ราหมณ"

พัระแท�นมน�งค่ศ�ลี่า

อาสิ่น"

ผู้��ปกคุ

รอง

พั�อข*น

ศร�นา

วน'าถ

มพั�อ

ข*นศร

�อ�นทร

าท�ต

ย"ขอมสิ่

บาดัโ

ขลี่น

ลี่'าโพั

งพั�อ

ข*นบา

นเม

-องพั�อ

ข*นรา

มค่'าแ

หงพัญ

าไสิ่สิ่ง

ค่ราม

พัญาเลี่

อไท พัญ

าง� �วน

'า

ถม พัระม

หาธร

รม

ราชา

ท��1

พัระมหา

ธรรม

ราชาท

��2ประดั�ษฐ"อ�กษร

ไทย

ค่วาม

ย*ต�ธรรม

Mind map for Basic

ส+วนประกอบส)าคุ�ญข้อง Basic Mind Map

• คุวามคุ�ดห้ล�ก• คุวามคุ�ดรอง (คุ�ดกว�าง)• คุวามคุ�ดย+อย(คุ�ดล=ก)• เส�นก�$งต+อเน'$อง ก�$งแก�ว ก�$งก�าน ก�$ง

แข้นง• คุ)าและวล#ที่#$ง+ายๆ ช�ดเจน• ภาพั ส# และส�ญล�กษณ�

ที่ดสอบการเข้#ยน Mind Map เก#$ยวก�บต�วเอง

แนวค่�ดั/ประเดั#นหลี่�ก : ต�วผู้��เข้#ยนเอง แนวค่�ดั/ประเดั#นรอง : 1…………………. 2…………………. 3…………………. 4…………………. ฯลี่ฯ

คุวามคุ�ดห้ล�กแกนหร-อศ�นย"กลี่างของประเดั#น (concept)

“ลดภาวะโลกร�อน”

คุวามคุ�ดห้ล�ก : “ลดภาวะโลกร�อน” 1. การอปโภคุบร�โภคุ 2. การคุมนาคุม 3. การใช�พัล�งงาน 4. ด�แลธรรมชาต� 5. การใช�เที่คุโนโลย#

ประเด@น/คุวามคุ�ดรองคุวามคุ�ดที่#$ข้ยายออกไป (คุ�ด

กว�าง)

คุวามคุ�ดรอง1. การอปโภคุ

บร�โภคุ

- งดการใช�ถุงพัลาสต�ก- งดใช�ภาชนะโฟมและพัลาสต�ก- งดใช�สเปร�ที่#$ม#สาร CFC- แยกข้ยะ

คุวามคุ�ดย+อยข้ยายประเด@นรอง

(คุ�ดล=ก)

คุวามคุ�ดห้ล�ก concept

ก�$งแก�ว

ก�$งก�าน

ก�$งแข้นง

ลดภาวะโลกร�อน

การอปโภคุบร�โภคุ การ

คุมนาคุม

การด�แลธรรมชาต�

การใช�พัล�งงานการใช�

เที่คุโนโลย#

งดใช�ถุงพัลาสต�ก

งดใช�ภาชนะโฟม/

พัลาสต�ก

งดใช�สเปร�ที่#$ม#สาร CFC

แยกข้ยะ

Mind map for beginner

• คุวามคุ�ดห้ล�ก : ชมชนข้องฉ�น

คุวามคุ�ดรอง (คุ�ดกว�าง) - คุนในชมชน - อาช#พัข้องคุนในชมชน - ส�$งก+อสร�าง - ยานพัาห้นะ

คุวามคุ�ดย+อย (คุ�ดล=ก) 1. คุน - คุนไที่ย - คุนจ#น - คุนแข้ก (อ�สลาม) 2. อาช#พัข้องคุนในชมชน - ห้มอ - ต)ารวจ - พั+อคุ�า - คุร�

3. ส�$งก+อสร�าง - โรงเร#ยน - โรงแรม - ร�านคุ�า - บ�านเร'อน -ห้�องแถุว4. ยานพัาห้นะ - รถุยนต� - รถุบรรที่ก - รถุโดยสาร - รถุพัยาบาล

ชมชนข้องฉ�น

คุนในชมชน

ส�$งก+อสร�าง

ยานพัาห้นะ อาช#พัข้องคุน

คุนไที่ย

คุนจ#น

คุนแข้ก(อ�สลาม)

จ#นแต�จ� Fว

จ#นไห้ห้ล)าจ#นแคุระ

คุร�

พั+อคุ�าต)ารวจห้มอ

รถุยนต�

รถุบรรที่กรถุโดยสารรถุพัยาบาล

ห้�องแถุว

โรงเร#ยน

ร�านคุ�าโรงแรม

บ�านเร'อน

ชมชนข้องฉ�น

อาช#พัข้องคุนคุร�

พั+อคุ�าต)ารวจห้มอ

ข้ายอาห้าร

จราจรข้ายรถุยนต�ข้ายไอศคุร#มข้ายเส'(อผู้�า

ห้มอฟ;น

สายตรวจสอบสว

นห้มอร�กษาตาห้มอที่)าคุลอดผู้+าต�ด

รถุยนต�จ�กรยานยนต�

เด�นเที่�า

รถุบรรที่ก

รถุเกGง

รถุไถุนา

ห้�วใจสมอง

กระด�ก

รถุ 6 ล�อ

รถุกะบะ

รถุ10 ล�อรถุ 18 ล�อ

กระบวนการคุ�ดแบบ

ระดมสมอง Brainstorming

การระดมสมอง คุ'อ การแสดงคุวามคุ�ดเห้@น

ร+วมก�นระห้ว+างสมาช�ก เพั'$อเป%นแนวที่างที่#$จะน)าไปส�+การปฏิ�บ�ต�งานที่�(งด�านการพั�ฒนาและการแก�ป;ญห้า เราเร#ยกว+าการคุ�ดแบบไร�แบบแผู้น” (Free Form Thinking)

เป%นการพั�ฒนากระบวนการคุ�ดไปส�+การคุ�ดร�ปแบบอ'$นๆ จะน)าไปส�+องคุ�คุวามร�� การวางแผู้นงาน การสร�างที่#มงาน การบร�การและการปฏิ�บ�ต�งานด�านอ'$นๆที่#$ส)าคุ�ญคุ'อ ระห้ว+างการระดมสมองน�(น..... คุวามคุ�ดห้น=$งจะก+อให้�เก�ดอ#กคุวามคุ�ดห้น=$งเสมอ.......

กฎีข้องการระดมสมอง• ที่กคุนได�แสดงคุวามเห้@นอย+างอ�สระ• ฟ;งคุนอ'$น ไม+ว�จารณ� ไม+แที่รกคุนอ'$น• คุวามเห้@นย�$งมากย�$งด# ไม+เน�นข้�อเที่@จจร�ง• ไม+ปะที่ะคุารม• เม'$อได�ผู้ลแล�ว ต�องน)าผู้ลไปเข้�าส�+กระบวนการ

ปฏิ�บ�ต�ต+อไป• การระดมสมองต�องฝึ.กฝึน ที่)าซ)(าๆ

เม'$อจะระดมสมอง....

1. คุนที่#$ร+วมต�องเป%นสมาช�ก2. ก)าห้นดเปHาห้มายที่#$ช�ดเจน3. แต+งต�(งห้�วห้น�าในที่#$ประชม4. แต+งต�(งผู้��ที่)าห้น�าที่#$บ�นที่=ก 5. บรรยากาศต�องชวนให้�แสดงคุวามคุ�ดเห้@น6. สมาช�กที่กคุนได�แสดงคุวามคุ�ดเห้@นอย+างห้ลากห้ลาย7. ม#การน)าคุวามคุ�ดเห้@นมาจ�ดห้มวดห้ม�+ เพั'$อด)าเน�นการใน ข้�(นตอนการปฏิ�บ�ต�

ข้�(นตอนการระดมสมอง

• การส)ารวจป;ญห้า (Define Problem)

• การสร�างคุวามคุ�ด (Generating Ideas)

• การพั�ฒนาแนวที่างแก�ไข้ (Developing the Solution)

กรณ#ต�วอย+างการระดมสมอง

การสร�างคุวามพั=งพัอใจให้�แก+ผู้��ปกคุรอง

ในปBการศ=กษา 2556

โรงเร#ยนต�องการให้�คุร�ได�ตระห้น�กถุ=งคุวามส)าคุ�ญ จ=งเปIดประเด@น.......

“ม#ส+วนใดที่#$ผู้��ปกคุรองย�งไม+พั=งพัอใจการด)าเน�นงานข้องโรงเร#ยน”

ส+วนที่#$ผู้��ปกคุรองย�ง ไม+พั=งพัอใจการ

ด)าเน�นงานข้องโรงเร#ยน

จ�ดกล+มคุวามไม+พั=งพัอใจ

ข้องผู้��ปกคุรอง

เปIดประเด@น

รวบรวมคุวามคุ�ด

ข้�(นส)ารวจป;ญห้า Define Problem

ข้ยายคุวามคุ�ด

เม'$อได�กล+มข้องป;ญห้า (ต�วอย+าง) ป;ญห้าเร+งด+วนคุ'อ

“ผู้ลการเร#ยนว�ชาคุณ�ตศาสตร�ข้องน�กเร#ยนตกต)$า”

เข้�าส�+ข้�(นตอนการสร�างคุวามคุ�ดว+า “ม#สาเห้ตใดที่#$ที่)าให้�ผู้ลการเร#ยนว�ชาคุณ�ตศาสตร�

ข้องน�กเร#ยนตกต)$าข้�(นสร�างคุวามคุ�ด Generating Ideas

สาเห้ตที่#$ที่)าให้� ผู้ลการเร#ยนว�ชาคุณ�ตศาสตร�ข้อง

น�กเร#ยนตกต)$า

จ�ดกล+มสาเห้ต

จ�ดกล+มสาเห้ต

ต�(งสมมต�ฐาน ห้าเง'$อนไข้ข้องสาเห้ต

รวบรวมคุวามคุ�ด เล'อกแนวที่างแก�ไข้

.........

.........

.........

.........

.........

.........

.........

.........

......

ปรากฏิว+าสาเห้ตที่#$ต�องแก�ป;ญห้าโดยด+วนคุ'อ “ คุร�ผู้��สอนคุณ�ตศาสตร�ไม+เพั#ยงพัอ”

ระดมสมองคุร�(งที่#$ 3 ในห้�วข้�อ “ว�ธ#แก�ไข้กรณ#คุร�คุณ�ตศาสตร�ไม+เพั#ยง

พัอ”

ว�ธ#แก�ไข้กรณ#คุร�คุณ�ตศาสตร� ไม+เพั#ยงพัอ”

จั�ดักลี่*�มว�ธ�การแก�ไข

ข้�(นพั�ฒนาห้นที่างแก�ไข้(Developing the Solution)

ร+วมก�นห้าห้นที่างแก�ไข้

รวบรวมแนวที่างการแก�ไข้ แล�วน)าไปด)าเน�น

การต+อ

.........

.........

.........

.........

.........

.........

.........

.........

......

การคุ�ดเป%นกระบวนการก+อให้�เก�ดป;ญญา เพัราะจะ เห้@นภาพัรวม ที่)าให้�คุ�ดกว�าง คุ�ดล=ก คุ�ดไกล และ

ก�าวข้�ามคุวามคุ�ดที่#$ย=ดเอาต�วตนเป%นห้ล�ก ซ=$งการ คุ�ดแบบน#(ไม+เคุยก+อให้�เก�ดป;ญญา และไม+เคุย

ประสบผู้ลส)าเร@จในการแก�ป;ญห้าห้ร'อสร�างสรรคุ�ส�$งใดๆได�

Warren Edward Buffett