Η Κοιλάδα των Ναών-ΑκράγανταςΟ Πίνδαρος περιέγραψε τον Ακράγαντα σαν " την ομορφότερη πόλη θνητών ανθρώπων ", όπου οι κάτοικοι " ζούσαν σαν να επρόκειτο να πεθάνουν την επόμενη ημέρα και είχαν κατασκευάσει τις οικίες τους σαν να ήταν αθάνατοι ". Παρατηρώντας τα υπέροχα ερείπια, ο Γκι ντε Μοπασάν έγραψε, " έχει κανείς την εντύπωση ότι βρίσκεται ενώπιον ολόκληρου του Ολύμπου ... θεών τόσο γοητευτικών, κοσμικών και φλογερών όπως εμείς, που ενσάρκωσαν τα αισθήματα της καρδιάς μας, τα όνειρα της διανοίας μας, τα ένστικτα των αισθήσεών μας .. ".

Η ΠεριοχήΗ ιστορία αφηγείται ότι η πόλη ιδρύθηκε με την ονομασία Ακράγας το 581 π.Χ. από μία αποικία Ροδίων και Κρητικών. Αυτή η πολύχρωμη ευωδιαστή γωνία της Σικελίας που λούζεται από τον ήλιο και την χαϊδεύουν απαλές αύρες, πρέπει να φάνηκε σαν παράδεισος και έτσι συμπεριφέρθηκαν αναλόγως, γοητευμένοι από την ομορφιά της, και έκτισαν ναούς, η μεγαλοπρέπεια των οποίων φαίνεται ότι προκάλεσε τους θεούς και περιφρόνησε τον κόσμο των απλών ανθρώπων.

Ο Αρχαίος Ακράγαντας καλύπτει μια τεράστια περιοχή, μεγάλο μέρος της οποίας δεν έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η διάσημη «Κοιλάδα των Ναών», λανθασμένος χαρακτηρισμός, γιατί πρόκειται μάλλον για λοφοσειρά παρά για κοιλάδα. Περιλαμβάνει μια μεγάλη ιερή περιοχή στη νότια πλευρά της αρχαίας πόλης, με επτά μνημειώδεις ναούς δωρικού ρυθμού κατασκευασμένους τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. Σήμερα, ανασκαμμένοι και μερικώς αποκατεστημένοι, αποτελούν έναν από τους καλύτερους και πλέον καλά διατηρημένους ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους εκτός ελλαδικού χώρου. Οι εν λόγω ναοί έχουν χαρακτηρισθεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Οι καλύτερα διατηρημένοι ναοί είναι δύο σχεδόν όμοια κτίρια, που παραδοσιακά αποδίδονται στις θεές Ήρα και Ομόνοια ( αν και οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι πρόκειται για εσφαλμένη αναφορά). Ο δεύτερος ναός είναι κατά αξιοσημείωτο τρόπο άθικτος, γεγονός το οποίο οφείλεται στο ότι μετετράπη σε χριστιανικό ναό το 597 μ. Χ. Και οι δύο κατασκευάστηκαν ως εξάστυλοι περίπτεροι ναοί. Ο χώρος ο πέριξ του Ναού της Ομόνοιας επαναχρησιμοποιήθηκε, αργότερα, από τους πρώτους χριστιανούς, ως κατακόμβη, με τάφους λαξευμένους σε βράχους και σε προεξοχές βράχων.Οι υπόλοιποι ναοί είναι σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένοι ένεκα σεισμών ή λεηλασιών. Ο κατά πολύ μεγαλύτερος ναός είναι εκείνος του Ολυμπίου Διός, ο οποίος κατασκευάσθηκε σε ανάμνηση της Μάχης της Ιμέρας το 480 π. Χ.: Πιστεύεται ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο ναό Δωρικού ρυθμού που κατασκευάσθηκε ποτέ. Αν και προφανώς χρησιμοποιήθηκε, φαίνεται να μην αποπερατώθηκε ποτέ. Η αποπεράτωσή του εγκαταλείφθηκε μετά την εισβολή των καρχηδονίων το 406 π. Χ. Τα απομεινάρια του ναού λεηλατήθηκαν πλήρως κατά τον 18ο αιώνα για την κατασκευή της προβλήτας του Λιμένος του Εμπεδοκλέους. Ναοί αφιερωμένοι στον Ήφαιστο, Ηρακλή και Ασκληπιό επίσης κατασκευάστηκαν στην ιερή περιοχή, η οποία περιλαμβάνει ένα ιερό της Δήμητρας και της Περσεφόνης ( παλαιότερα γνωστό ως ο Ναός των Διοσκούρων). Τα σημάδια της φωτιάς που έβαλαν οι Καρχηδόνιοι το 406 π. Χ. είναι ακόμα ορατά επάνω στις πέτρες του ιερού.

ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Η Κοιλάδα περιλαμβάνει ερείπια επτά ναών, όλοι Δωρικού ρυθμού. Η απόδοση των ονομάτων, εκτός εκείνου του Ολύμπιου πεδίου, δεν αποτελεί παρά θέμα παράδοσης η οποία δημιουργήθηκε κατά τους χρόνους της Αναγέννησης. Οι ναοί είναι:

• Ο Ναός της Ήρας, που κατασκευάσθηκε τον 5ο αιώνα π. Χ. και κάηκε το 406 π.Χ. από τους Καρχηδόνιους. Συνήθως εχρησιμοποιείτο για τον εορτασμό γάμων.

• Ο Ναός της Ομόνοιας, η ονομασία του οποίου προέρχεται από λατινική επιγραφή που βρέθηκε πλησίον του ναού, και ο οποίος επίσης κτίσθηκε τον 5ο αιώνα π. Χ., μετατράπηκε σε Εκκλησία τον 6ο αιώνα μ. Χ. και είναι από τους πλέον καλύτερα διατηρημένους ναούς στην Κοιλάδα.

• Ο Ναός του Ηρακλή, ο οποίος ήταν ένας από τους πλέον σεβαστούς θεούς στον αρχαίο Ακράγαντα. Είναι ο πλέον αρχαίος στην Κοιλάδα: Καταστραφείς από σεισμό, αποτελείται σήμερα από οκτώ μόνο κίονες.

• Ο Ναός του Ολυμπίου Διός, κτίσθηκε το 480 π. Χ. προς εορτασμό του θριάμβου της πόλης – κράτους επί των Καρχηδονίων. Χαρακτηρίζεται από τη χρήσιμοποιηση τεραστίων κιόνων για την κατασκευή του.

• Ο ναός του Κάστορα και του Πολυδεύκη (των Διόσκουρων), αποτελεί σύμβολο του σύγχρονου Ακράγαντα, παρότι σώζεται μόνο ένα πολύ μικρό μέρος του.

• Ο ναός του Ηφαίστου, επίσης χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ. Θεωρείται ότι υπήρξε ένας από τους πιο επιβλητικούς ναούς της κοιλάδας, ωστόσο, αποτελεί έναν από τους πλέον διαβρωμένους

• Ο Ναός του Ασκληπιού βρίσκεται έξω από τα τείχη της πόλης. Εκεί κατέφευγαν οι ασθενείς, αναζητώντας θεραπεία.

• Στην κοιλάδα βρίσκεται επίσης ο λεγόμενος Τάφος του Τheron, ένα μεγάλο μνημείο από ηφαιστειακή τέφρα σε σχήμα πυραμίδας. Οι μελετητές υποθέτουν ότι χτίστηκε για να τιμήσει την μνήμη των Ρωμαίων που σκοτώθηκαν στον Β’ Καρχηδονιακό Πόλεμο.

Πηγές

• AA VV, La valle dei templi di Agrigento, Agrigento, Parco Archeologico e Paesaggistico della Valle dei Templi Agrigento, 2008.

• Empedocleς, the Greek pre-Socratic philosopher, was a citizen of ancient Agrigentum

• Luigi Pirandellο, dramatist and Nobel prize winner for literature. Born at contrada u Càvusu in Agrigento.

• Vinnie Paz, the Italian-American rapper and lyricist behind Philadelphia underground hip-hop group Jedi Mind Tricks.

ΣΧΟΛΙΑ

• ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΛΙΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡ. ΖΗΣΙΜΑΤΟΥ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ.

• Η εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας της Α΄ Λυκειου για τη μελέτη των αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαίας ναοδομίας και για την καλλιέργεια της καλλιτεχνικής ευαισθησίας αλλά και για την αισθητική απόλαυση των μαθητών.