شوک های عرضه آیا در اقتصاد ایران پول

تقاضای پول توسط جذب می شود؟

به نام خدا

در اقتصاد ايران پول پيش بيني شده كامال در سطح قيمت هاي جاري منعكس مي شود.

در اقتصاد ايران نسبتي از پول پيش بيني نشده به عنوان تقاضاي مطلوب پول نگهداري مي شود.

آیا پول در اقتصاد ایران خنثی است؟

فرضیات و پرسش ها

: دراذگ يم ياج رب نالک يمسا تارتاثيا هتن و درادن يقيقح ياهريغتم حطس رب يرتاثي هنوگچيه لوپ رادقم رد رييغت لوپ یرادقم یروتئ

خنثای

ی پول در بلند مد

ت

خنثایی پول

از دی.دگاه مک.اتب مختل.ف پ.ول خنث.ایی اقتصاد

کالسیک

پول در درازمIدت خنIثي بIوده و گIردش •آن در اقتصIاد تIأثيري بIر روي متغيرهIاي بخش حقيقي اقتصIاد نIدارد. براسIاس نظريIات كالسIيك ها تغيIيرات حجم پIول در بلندمIدت تنهIا قيمتهIا را تحت تIأثير

.قرار مي دهد

rLM1 LM2

ISY2

Y

p

AD1

AS

AD2

Yf

از دی.دگاه مک.اتب مختل.ف پ.ول خنث.ایی اقتصاد

کینزینIه کينزين کينزين• هIاي افIراطي( هIا )و

اعتقIاد بIه تأثيرگIذاري سياسIتهاي پIولي و ناخنثايي آن دارند

Y2

r1

p

r2IS

r3

r

md(Y2)r3

از دی.دگاه مک.اتب مختل.ف پ.ول خنث.ایی اقتصاد

پولیون

ثبIاتي پوليIون بIر خالف کیIنزی هIا منشIاء بي•مIالي و پIولي هIاي را سياسIت اقتصIاد در

دولت مي دانند.فریIدمن: سياسIتهاي پIولي در کوتIاه مIدت، و •

دارد. اعتقIاد بلندمIدت در آن خنثIايي بIه فرضیه انتظارات تطبیقی(

اقتصIاددانان پIولي از سياسIت قاعIده پIولی •در مقابIل تشIخيص يIا مصIلحت گIرايي حمIايت

مي کردند

از دی.دگاه مک.اتب مختل.ف پ.ول خنث.ایی اقتصاد

کالسیک های جدید

اصIIلی: • عقالیی، 1فرضIIیات انتظIIارات -2 -بازارهIا، مIداوم در 3تسIویه تغيIير بسIتگي -

مIيزان عرضIه بIه قيمتهاي نسIبي و نIه قيمتهIاي مطلق

)پیش سياسIIتهاي پIIولي سيسIتماتيک و منظم •قIادر بIه تغيIير مسIير توليIد و اشIتغال بیIنی شIده(

اسIIمی نيسIIتند ارزشIIزهای بIIر فقIIط و تدثیرگذارند

سیاسIت هIای پIولی پیش بیIنی نشIده در کوتIاه •مدت اثرگذار خواهند بود.

چرخه هاي تجاري حقيقيبيIني • بIه صIورت پيش پIولي چIه سياسIت هIاي

بيIني نشIده خنIثي بIه صIورت پيش شIده و چIه هستند

پساکینزین ها

پسا کينزين ها به پول به عنوان يک پديده •درون زا مي نگرند.

ر شد حجم پول در پاسخ به تبيين رابطه بين •پول و تورم و نه نتیجه آن است. در ديدگاه پسا کينزين ها برعکس نظريه کالسيک ها است. آنها رشد پول را پاسخي به تورم و نه علت آن مي دانند.

کینزین های جدید

اعتقاد به شکل گيري عقاليي انتظارات. •معتقد به تاثير گذاري سياستهاي پولي و •

ناخنثايي دليل اصلي آنان نيز وجود چسبندگي هاي قيمتي و دستمزدي در اقتصاد، اطالعات ناقص و ... آن در کوتاه مدت هستند.

از دی.دگاه مک.اتب مختل.ف پ.ول خنث.ایی اقتصاد

مروری ب.ر مطالع.ات انج.ام شده

1976بارو رشد پولي غير قابل انتظار اثر مثبت و معني داري بر

( برای امریکا1946-1973محصول دارد )

اتفيلد، داک و و 1981دمري

1983

تاثير شIديد رشIد پIولي غIير منتظIره بيشIتر در سIال اول خIود را نشIان مي دهIد، بIه عالوه مجمIوع ضIرايب رشIد پIولي غIير منتظIره نIيز نمايIان گIر تIاثير ضIعيف تIر شIوك

هاي پولي غير منتظره بر محصول. برای اینگیلیس و برخی از کشورهای در حال توسعه

ميشIکين )کیIنزی(، گIوردون، مIک گي و استاسIIIIIIIIياک

1982

جزء قابIIل انتظIIار رشIIد پIIولي اثIIر عميقي بIIر سIIطح محصول و بيكاري در آمريكا دارد.

نتايجي مخالف با نتايج بارو

1987پسران نتایجی مخالف بارو

رابطه تولید با عرضه پول

مروری ب.ر مطالع.ات انج.ام شده

آزمIون اعتبIار دیIدگاه پولیIون. متغيرهIاي پIولي هيچگونIه تIاثيري بIر توليIد نداشته و تنها تاثير آنها بر تورم بوده است.

1353وقار

تاثير گIذاري سياسIت هIاي پIولي پيش بيIني شIده و نشIده در اقتصIاد رسيدند

ختIIايي و دانIIه كIIار 1371

افIزايش حجم پIول و نقIدينگي هيچ كمكي بIه رشIد توليIد نمي كنIد و باعث فشارهاي تورمي نيز مي گردد.

جاللي نIIIIIIIاييني و 1372شيوا

در کوتاه اثر گذار- در بلندمدت بی تاثیرختIايي و قIديمي نيIا

1374وجIود تIوهم پIولي در اقتصIاد و عIدم شIكل گIيري انتظIارات بIه صIورت

عقاليي بودكميجIاني و منجIذب

1375خنثایی پول و افزایش تورم 1377مهرآرا

خنثIایی و ابرخنثIایی پIول: عIدم وجIود ارتبIاط بلنIد مIدت ميIان پIول و سطح توليد ملي

1381ابريشمي

پول حداقل در كوتاه مدت در اقتصاد اثرگذار استياوري و اصIIIIIغپور

1381.

فرضيه خنثايي پول را در ايران تائيد مي کنندشفيعي و عباسIIIي

1382نژاد

yttttttt

mtttttt

MILDMDMDMRDMRU

UNFEDVDMDMDM

5342312100

14322110

تغي.يرات FEDV مخ.ارج دول.تي، G رش.د غ.ير قاب.ل انتظ.ار عرض.ه پ.ول، DMR رش.د عرض.ه پ.ول، DMدر آن نرخ بيكاريU0موقتي در مخارج دولتي، و

الگوی بارو

*1

**

1

8.02.0,

])1(log[,

ttttt

t

ttttt

gggggFEDV

UUUNmmDM

بیشIتر مطالعIات بIه بررسIی رابطIه حجم پIول و تولیIد می پرداختنIد، امIا گIروه دیگIری دهIه اوایIل از مطالعIات پIول 1980از تقاضIای زاویIه از روابIط این بررسIی بIه

پرداختند.

1981کار و داربی

نسIبتي از تغيIيرات پيش بيني نشIده در عرضIه پIول در •مطلIوب پIول تقاضIاي عنIوان بIه مIدت کوتIاه تغيIIIيرات حاليکIIIه در مي شIIIود، نگهIIIداري در کامIل طIور بIه پIول عرضIه در پيش بيني شIده اين بنIابراين مي شIود، منعکس قيمت هIا سIطح

تغييرات پيش بيني شده خنثي خواهد بود

1998 و 1986کاتبرتسون و تيلور )(2006و

تایید فرضیه ضربه گیر بودن پول•

فرضIية پIول بIه عنIوان عامIل جذب كننIدة شIوك داللت بIر آن دارد كIه پIول پيش بيIني ( از پIIول a<1>0( و نسIIبتي )δ=0شIIده كIIامال� در سIIطح قيمتهIIاي جIIاري منعكس )

پيش بيني نشده به عنوان تقاضاي مطلوب پول نگهداري مي شود

بررسی الگو متغیرهای آن

tat

atttt ummmXpm )()(

tttatt Zumm 1

(1)

mt لگاريتم موجودي اسمي پول در زمان t

pt لگاريم سطح قيمت

ب.رداري از متغيره.اي تعيين كنن.دة تقاض.اي پ.ول )مانن.د درآم.د، نرخه.اي به.ره و وقفه ه.اي ت.راز xtو حقيقي پول(

a عرضة پول مورد انتظار بودهtm

Zt-1 بردار متغيرهايي است كه تأثير سيستماتيكي روي عرضة پول دارند

1

2

باش..د پ..ول پيش بي..ني ش..ده اث..ر متناس..ب روي قيمت دارد. بط..وري ك..ه δ=0اگ..ر شوكهاي پولي پيش بيني نشده، مانده حقيقي پول را در كوتاه مدت افزايش مي دهد

tatt

att ummmaXp )1())(1( 3

و مدل رگرسيون( تصريح شده و AR، ARIMA( 4( به شكل هاي مختلف )مانند )2معادلة )پيش بيني هاي و شوك هاي

( جIايگزين 1 غIيرمنتظره پIولي محاسIبه مي شIوند. سIپس اين مقIادير بجIاي و در معادلIة ) برآورد مي گردد.OLSو معادله حاصل به روش

بررسي مانايي داده ها

نتايج آزمون ريشه واحد ديكي فولر

نام متغير آماره آزمون سطح متغير آماره آزمون تفاضل

مرتبه اول متغير

بدون روند بدون روند

M2 75/2- 1/7-GDP 4/2 9/3-

P 45/0 74/3-

-930/2%(: الف( بدون روند 5مقدار بحراني آزمون)در سطح -603/2%(: الف( بدون روند 10مقدار بحراني آزمون)در سطح

نت.ايج آزم.ون ريش.ه واح.د ديكي- ف.ولر بي.انگر آن اس.ت ك.ه كلي.ه متغيره.ا در س.طح، داراي ريش.ه واح.د و ناايس.تا مي باش.ند. در نتيج.ه اين آزم.ون در م.ورد تفاض.ل مرتب.ه اول متغيره.ا بك.ار گرفت.ه ش.ده و نت.ايج

(، لگ.اريتم تولي.د ناخ.الص M)بي.انگر اين اس.ت ك.ه لگ.اريتم متغيره.اي لگ.اريتم حجم پ.ول تع.ديل ش.ده % 95(( در س.طح P(، لگ.اريتم ش.اخص قيمت مص.رف کنن.ده GDP76 )76داخلي ب.ه قيمت ث.ابت س.ال

ايستا مي باشند

برآورد مدل

مرحله اول پيش بيني حجم پول با استفاده از :

( فرايند خود توضيح ARو ) (فرايند خود توضيح جمعي ميانگين متحرکARIMA )و يک مدل رگرسيون

الگوی رگرسیونی

mtttt

e GCMMMt

322110

بهIترين نتIايج را در مIورد پيش بيIني AR(4)الگIوي نقدينگي نشان داد

آزمون هاي تشخيصي براي اطمينان از الگوي انتخابي براي پيش بيني پول

( - همجمعي- رگرسيون واتسن دوربين (CRDWآزمون

آزمون از شده برازش هاي متغير بين مدت بلند رابطه وجود عدم يا وجود بررسي براي . آزمون- اين ساده صورت به است شده استفاده همجمعي رگرسيون واتسن دوربينتوسط شده ارائه بحراني مقادير با را اوليه رگرسيون از حاصل واتسن دوربين آماره

نمايد مي مقايسه بارگاوا و سارگان

مقدار دوربين

واتسن حاصل از

رگرسيون

كميت

بحراني در

%10سطح

كميت در سطح

5%

نتيجه

2/05 0/323 0/386 رد فرض صفر

با مقايسIIه آمIIاره دوربين واتسIIن و کميت بحIIراني مانIIائي جملIIه پس مانIIدن تائيIIد مي شود.

بIراي انتخIابي الگIوي از بIراي اطمينIان آزمIون هIاي تشخيصIي پيش بيني پول

فرض صفر عدم وجود خود همبستگي

-Jarqueآماره Bera

1/63 احتمال پذيرش 0/44

(Normalityآزمون نرمال بودن)

ب.راي نرم.ال ب.ودن ب.ه اض.افه ي.ک س.ري Jarque-Beraاين آزم.ون هيس.توگرام جمالت پس.ماند و آم.اره آمارهاي توصيفي ساده جمالت پسماند را ارائه مي دهد.

آزمون نرماليتي

چنانکه مشخص است توزيع جمالت پسماند نرمال مي باشد.

مرحله دوم

متغير ضريب tآماره سطح

احتمال معني

داري

جزء ثابت 2/35 3/97 0/95

رشد پيش بيني شده حجم پول 0/001 0/03 0/96

رشد پيش بيني نشده حجم پول 0/06 1/93 0/05

تقاضاي موثر پول با يک دوره وقفه 0/89 10/93 000/0

توليد ناخالص داخلي 0/08 2/6 0/05

ضريب تعيين 0/96

ضريب تعيين تعديل شده 0/96

Fآماره 214

آماره دوربين واتسون 2/24

نتايج حاصل از برآورد معادله تقاضاي پول به عنوان ضربه گير

tatt

att ummmaXp )1())(1(

( بي معني مي 0/001ضريب رشد پول پيش بيني شده )باشد و اين به آن معني است که در اقتصاد ايران رشد پول پيش بيني در طول سالهاي مورد بررسي نه تنها تاثيري بر تقاضاي موثر پول نداشته است بلکه پول پيش بيني شده اثر متناسب بر روي قيمت داشته است

اما نسبتي از رشد پول پيش بيني نشده به عنوان تقاضاي موثر پول نگهداري شده است و يا به عبارت ديگر شوكهاي پولي پيش بيني نشده، مانده حقيقي پول را افزايش داده اند.

تفسیر نتایج

فرض صفر عدم وجود خود همبستگي

Fآماره 1/19 احتمال پذيرش 0/69

آماره كاي دو 2/78 احتمال پذيرش 0/76

LM (Serial Correlation LM)آزمون خودهمبستگي اين آزمون در واقع همان آزمون بريوش_گادفري است که براي تعيين بود يا نبود مشکل خود همبستگي جمالت پسماند به کار مي رود.

همانگونه که آماره ها نشان مي دهند مشکل خود همبستگي ميان جمالت پسماند وجود ندارد.

LMنتايج آزمون

فرض صفر همساني واريانس

Fآماره 1/7 احتمال پذيرش 0/12

آماره كاي دو 14/7 احتمال پذيرش 0/14

توضيحي( متغييرهاي ضرب )بدون وايت Whithآزمون Heteroskedaticiti test

اين آزمون براي تشخيص ناهمساني واريانس بكار گرفته مي شود

جمع بندی و نتیجه گیری

تقاضاي موثر پول در اقتصاد ايران تنها تحت تاثير سياست هاي پولي پيش بيني نشده قرار دارد و به عبارت ديگر نسبتي از پول پيش بيني نشده به عنوان تقاضاي موثر پول نگهداري مي شود. البته اين نسبت بين صفر و يک مي باشد و اثرات مثبت ناشي از آن باعث افزايش توليد و سرمايه گذاري خواهد شد.

از سوي ديگر تغييرات پولي پيش بيني شده نقدينگي نه تنها اثري بر تقاضاي موثر براي پول ندارد بلکه به طور کامل در سطح عمومي قيمت ها منعکس مي شود. افزایش نقدینگی= افزایش تورم

سياست هاي پولي پیش بینی نشده در مقابل سياست هاي پولي پيش بيني شده قادر به تاثير گذاري بر توليد ملي هستند

توصيه هاي سياستي

افزایش نقدینگی

افزایش تورم

استفاده از نقدینگی برای

کنترل تورم و نه تاثیرگذاری بر

تولید

کسری بودجه دولت

افزایش نقدینگ

ی

از دست رفتن

استقالل بانک مرکزی

بی تاثیری

سیاست پولی

استفاده از سیاست پولی پیش بینی نشده در -کوتاه مدت

رابرت بارو

هIای • ویIژگی تIرین هوشIمندانه از یکی انتظIارات عقالیی، کIاربرد اصIطالح عقالیی اسIت بIه گونIه ای کIه مخالفIان این رویکIرد در یIک مIوقعیت دفIاعی قIرار گرفتنIد کIه یIا دیگIران مدلسIازی یIا هسIتند غIیرعقالیی مIوقعیت هیچکIدام کIه اسIت غIیرعقالیی های خوشایندی برای یک اقتصاددان نیست