ویرجینیا هندرسون

استاد مربوطه : دکتر عابدی

درس نظریه های پرستاری

نگارنده:فاطمه ابطحی

اهداف: oبیوگرافی دکتر هندرسون

oبررسی پیش فرض های دکتر هندرسون

oبررسی نظریه دکتر هندرسون

oبررسی متاپارادایم ها

Eva Virginia Hendersonویرجینیا هندرسون )Evans)

در شهر کانکاس در میسوری متولد شد.1897در سال •دیپلم پرستاری را از مدرسه ی نظامی پرستاری 1921در سال •

در واشنگتون گرفت.Walter Reedدر بیمارستان Hery Street Visiting Nurse Services سال در 2به مدت •

بعد از فارغ التحصیلی کار کرد. به تدریس پرستاری در بیمارستان پروتستان 1923در سال •

Norfolk وارد کالج کلمبیا 1929 در ویرجینیا پرداخت و در را کسب کرد.M.A 1934 و در سال B.A 1932شد،در سال

عضو هیئت علمی کلمبیا بود و از سال 1948تا سال • کرد.Yaleشروع به تحصیل در مدرسه ی پرستاری 1953

Paceدکترای افتخاری خود را در دانشگاه های کاتولیک آمریکا ،•University,University of Western Ontario,University

of Rochestre.کسب کرد

مقام افتخاری پرستاری را در نشت ساالنه¬ی 1985در سال •پرستاری را کسب کرد و عضو بخش سالمت در کانون

کتابخانه ی پزشکی شد.

سالگی و 98 در سن 1996 مارس 19وی در روز سه شنبه • در Branfordبا لقب" مادر پرستاری نوین" در بیمارستان

(.2112گذشت.)تیمبر،

:افتخارات وی

مراقبت و درمان را درجنگ جهانی اول را به طور کاملاز مجروحین ارتش آمریکا انجام داد تا بتواند حرفه¬ی

پرستاری را ،حرفه ای مستقل نشان دهد.وی لقب را به خود اختصاص داد.بعد 20"فلورانس نایتینگل" قرن

1920ها به عنوان پرستار بهداشت جامعه،در دهه¬¬ی شروع به فعالیت کرد.شاید در زمانی که به پرستاران و

زنان عصر آن زمان به عنوان ته مانده ی اجتماع نگاه میکردند،وی اولین کسی بود که پس از کسب مقام

آهارریاست یک بیمارستان ،به فکر تهیه ی روپوش سفید زده¬ی غیر قابل چروک شدن بود! )روبرت و توماس،

1996 ) در ویرایش چهارم کتاب هارمر ،تجدید نظر کرد 1939در

بعد از نوشتن ویرایش پنجم،تعاریف فردی خویش را در وگنجاند.آن

پیش فرض های اصلی مدل هندرسون:((:nursingپرستاری- الف

.پرستاری برای کمک به افراد سالم یا بیمار عملکرد خاصی دارد.عملکرد پرستار به عنوان یک عضو تیم پزشکی است عملکرد پرستار از پزشک مستقل است اما اگر یک پزشک به

عنوان مراقب وجود داشته باشد، طرح وی را تسهیل میکند.) برای مثال هندرسون تاکیید میکند که پرستار یا ماما اگر خوب آماده شده باشد می تواند و باید به طور مستقل به عنوان عضو

تیم بهداشتی در موقعیت عمل کند.پرستار اگر موقعیت آن را بطلبد می تواند و باید درمان فرد را تشخیص دهد. وی همچنین بر این جنبه در ششمین چاپ کتاب "اصول و تمرین پرستاری"تاکیید

میکند. پرستار هم در زمینه ی دانش اجتماعی و هم در زمینه ی دانش

زیستی دارای آگاهی است..پرستار می تواند نیاز های اولیه پشر را ارزیابی کند

14 اصل مراقبت پرستاری تمامی عملکرد های ممکن پرستاری را احاطه میکند.

(patientشخص)ب-.شخص باید تعادل روحی و جسمی اش را به دست آورد.ذهن و بدن فرد غیرقابل تفکیک هستند.بیمار به سمت عدم وابستگی نیاز به کمک دارد جز 14بیمار و خانواده اش یک واحد هستند. نیاز های بیمار توسط

پرستاری در بر گرفته می شود.

(health سالمتی )ج-.سالمت کیفیت زندگی است.سالمت پایه ای برای عملکرد بشری است.سالمت نیازمند عدم وابستگی و وابستگی است.ترویج سالمت از مراقبت بیمار مهم تر است ، افراد ممکن است اگر قدرت کافی-توانایی و علم داشته باشند

سالمت را به دست آورده یا حفظ کنند.

(environmentمحیط)د-

افراد سالم ممکن است برای کنترل محیط توانا باشند ولی بیماری ممکن

است با این توانایی مداخله کند.

.پرستاران بایستی آموزش سالم داشته باشند

.پرستاران بایستی بیماران را از آسیب مکانیکی حفظ کنند

پرستاران بایستی از طریق توصیه های وابسته به ساختار ساختمان ها ، خرید

وسایل و حفظ آنها تغییرا ت آسیب را به حداقل برسانند.

پزشکان از مشاهدات و قضاوت های پرستاران به عنوان پایه ای برای تجویز

وسایل حمایتی استفاده می کنند.

پزشکان بایستی درباره ی ارزش اجتماعی و عقاید مذهبی برای ارزیابی خطر

(68-66 .ص 1388ها بدانند. )آذر برزین ،

تعریف پرستاری:

هندرسون معتقد است پرستاری با پزشکی فرق میکند و تعریف متفاوتی را ارائه می دهد:

پرستاری کمک به افراد بیمار یا سالم برای انجام فعالیت هایی است که او اوال،در کسب سالمتی،بهبودی یا مرگ توام با آرامش نقش دارند، و ثانیا اگر بیمارنیرو،اراده و آمادگی های الزم را داشت،قادر بود آن فعالیتها را بدون

.لذا اقدامات کمک دیگران و بطور مستقل انجام دهدپرستاری باید به نحوی باشدکه بیمار استقالل خود را هر چه

سریعتر به دست آورد.در نظریه هندرسون،پرستار،این اقدامات را مستقل از پزشکان،انجام می دهد.از نظر

هندرسون ،بیمار نیز فردی است که نیاز به کمک دارد تا بتواند به سوی استقالل حرکت کند.)شهسواری اصفهانی و

(.54، ص 1389پیروی،

نیاز را که مراقبت پرستاری 14هندرسون باید بر اساس آنها پایه ریزی میشود،معرفی

کرده و معتقد است افرادبرای بیان عواطف،احساسات،نیازها،ترس ها و

عقایدشان نیاز دارند با دیگران ارتباط برقرار کنند. وی عقیده داردعبادت به عنوان یک اعتقاد و مرام ،سبب احساس کمال در

انسان ها میشود و میتواند در بروز استعدادها، آموختن دانش و ارضای حس

کنجکاوی که منجر به رشد طبیعی در استفاده از امکانات بهداشتی سودمندمی-

شود،نقش داشته باشد. .)شهسواری (.54، ص 1389اصفهانی و پیروی،

needs)نیاز ها )

هندرسون انسان را به صورت موجودی دارای چهار •جنبه¬ی بیولوژیکی،روانی،اجتماعی و معنوی در نظر

میگیرد که چهارده نیاز اساسی در ارتباط با این جنبه ها وجود دارد.این نیاز ها عبارتند از:

-نفس کشیدن به طور طبیعی،1•-خوردن و آشامیدن به میزان کافی،2•-دفع مواد زائد از بدن3•-تحرک و حفظ وضعیت بدنی مناسب،4•-خواب و استراحت،5•-لباس،6 •-حفظ دمای بدن در محدوده ی طبیعی،7•-پاکیزه نگه داشتن بدن، ، آراستن آن و محافظت از پوست، 8•-اجتناب از خطرات محیطی و خودداری از آسیب رسانیدن به 9•

دیگران

-ارتباط10•

-پرستش و عبادت بر اساس ایمان و اعتقاد 11•

شخصی

-کار کردن در مسیر ایجاد حس فضیلت و 12•

کمال

-بازی کردن و شرکت در تفریحات13•

-یاد گیری و کشف یا ارضاء غریزه کنجکاوی 14•

به منظور نیل به تکامل طبیعی،سالمتی و

همچنین استفاده از تسهیالت مربوط به

سالمتی .

(.55، ص 1389 .)شهسواری اصفهانی و پیروی،

نیاز اول جزو نیاز های فیزیولوژیک محسوب می 9در این مدل

به عملکرد روانی برقراری 14 و 10شوند. نیاز های شماره ی

به ابعاد 11ارتباط و یادگیری مربوط میشوند. نیاز شماره ی

، به 13 و 12روحی و معنوی مربوط است و نیاز های شماره ی

جنبه های اجتماعی زندگی انسان ، نظیر کار و تفریح ارتباط دارند.

به عقیده ی هندرسون انسان ها ،در سراسر دوره ی زندگی خود

به شیوه های مختلف و از راه های گوناگون ، در صدد بر آوردن

، ص 1389این نیاز ها بر می آیند. .)شهسواری اصفهانی و پیروی،

55.)

این عوامل جسمی ، روانی، اجتماعی، بر توانایی فرد در انجام

اقداماتی که منجر به بازیابی سالمتی می شوند ، تاثیر میگذارند.

لذا، برای رفع آن دسته از نیاز های بیمار که به طور ناقص بر

آورده شده، و یا اصال بر آورده نشده اند باید مراقبت های

پرستاری به کار گرفته شود. .)شهسواری اصفهانی و پیروی،

(.55، ص 1389

هندرسون در بررسی بیمار : روش مبتنی بر سنجش و •

اندازه گیری را توصیه میکند.

توصیف روش:بررسی و معاینه ی بیمار در رابطه با هر •

گانه 14یک از اجزای

نکته : مشارکت دادن بیمار در بررسی)به استثنای •

مواردی که بیمار وابستگی زیادی به پرستار دارد ، مثال

بیمارانی که در اغما هستند و یا ضعف شدیدی دارند.(. در

چنین موقعیت هایی پرستار باید "تصمیم گیری برای بیمار

" را جایگزین "تصمیم گیری با بیمار" نماید.

در این مدل پرستار با استفاده از روش مبتنی بر همدلی •

که در آن پرستار سعی دارد همه چیز را از دیدگاه بیمار

ببیند، مرحله ی بررسی را انجام دهد.

مدل هندرسون بررسی شامل دو مرحله است.:

مرحله ی اول : پرستار +بیمار ← بررسی تک تک نیاز های اساسی بر آورده شده یا بر آورده نشده فعلی بیمار و جواب این

سوال که آیا برای بر آورده کردن این نیازها ، احتیاجی به انجام اقدامات پرستاری است یا خیر را مشخص می کند.

مرحله ی دوم: پرستار + بیمار← تعین عوامل وجود آورنده مشکالت نیازمند به مراقبت های پرستاری

تعیین علت اصلی عدم تحقق هر یک از نیاز ها در کدام یک از رده های فیزیولوزیک ، روانی، اجتماعی یا روحی قرار دارند

در بررسی ، به طور کلی سه مسئله مشکل بیمار ، توانایی بیمار برای کمک به خودش ، و منابع کمک کننده در دسترس باید

(.55، ص 1389روشن شوند. .)شهسواری اصفهانی و پیروی،

به اعتقاد هندرسون ، مرحله ی برنامه ریزی و تعییین اهداف باید

بیمار محور باشد.

تنظیم اهدا

ف به صورت

کوتاه مدت

دراز مدت میان مدت

اهداف بلند مدت ← کمک به بیمار برای بازیابی هر چه بیشتر استقالل در جهت رفع نیاز های اساسی است

اهداف کوتاه مدت و میان مدت ←بیشتر به علل بروز مشکالتی که در طی مرحله ی بررسی شناسایی شده

اند ، توجه میشود.) مانند ، عفونت ، تب ، کم آبی( .(.56، ص 1389)شهسواری اصفهانی و پیروی،

هندرسون بر خالف دیگر نظریه پردازان پرستاریصراحتا به وجود ارتباط مکمل بین مراقبت های

پرستاری و خدمات پزشکی اشاره دارد.هندرسون معتقد بود مراقبت های پرستاری، مجموعه اقداماتی

هستند که همراه با درمان های پزشکی و توسط کارکنان صالحیت دار این رشته به بیماران ارائه می

شوند.بر اساس مدل هندرسون، داروها و درمان های تجویز شده توسط پزشک را نیز باید در درمان های مراقبت پرستاری گنجاند. .)شهسواری اصفهانی و

(.56، ص 1389پیروی،

بر اساس مدل هندرسون ارتباط پرستار-بیمار را می توان در سه قالب مطرح نمود :

نوع اول : پرستار می تواند به عنوان جانشین بیمارعمل کند.

نوع دوم: پرستار می تواند در نقش کمک کننده، به بیمار وارد عمل شود.

) نوع سوم :پرستار می تواند به عنوان شریک )همراه بابیمار عمل نماید.

(.56، ص 1389 ) شهسواری اصفهانی و پیروی،

در مدل پرستاری هندرسون، "ارزشیابی" نشان می دهد :توانایی پرستار در برآورده کردن آن دسته از نیاز های

بیمار که به هر علت تحقق نیافته اند. به عبارت دیگر ، در کوتاه مدت ، تمرکز ارزشیابی بر میزان دستیابی به اهداف مورد توافق بیمار و پرستار

است، در حالی که در دراز مدت ، ارزشیابی بر این نکته تاکیید دارد که بیمار پس از خاتمه ی اقدامات پرستاری تا

چه حد می تواند فعالیت های خود را به طور مستقل انجام دهد.

هدف پرستاری:هدف پرستاری در مدل هندرسون ، تکامل و استقالل

بیمار برای انجام فعالیت های روزانه می باشد.

: مشکالت پرستاریمشکل پرستاری در این مدل به کمبود آگاهی و کاهش

نوع فعالیت اطالق 14توانایی یا اراده بیمار برای انجام می شود.

متاپارادیم ها : کمک به افراد بیمار یا سالم برای انجام فعالیت هایی که او اوال،در پرستاری

کسب سالمتی،بهبودی یا مرگ توام با آرامش نقش دارند، و ثانیا اگر بیمارنیرو،اراده و آمادگی های الزم را داشت،قادر بود آن فعالیتها را بدون کمک دیگران و بطور

مستقل انجام دهد. : هندرسون توصیف شخصی خودش را از سالمتی ثبت نکرده، ولی در سالمتی

نوشته هایش ، وی سالمتی را با عدم وابستگی ،مترادف دانسته است. در ششمین چاپ کتاب ) مفاهیم و اصول پرستاری( . وی سالمتی را با واژه ی توانایی بیمار

برای انجام چهارده جز مراقبت پرستاری بدون کمک بیان نموده است. وی میگوید :"کیفیت سالمتی برتر از خود زندگی است، حاشیه توان روحی-جسمی

است که اجازه میدهد شخص موءثر تر کار کند و حداکثر سطح بالقوه ی رضایت اززندگی را کسب کند." .

: مجددا هندرسون توصیف شخصی از محیط ارائه نداده است علیرغم محیط استفاده نموده و محیط را به 1961اینکه وی از دیکشنری دانشگاهی وبستر سال

عنوان مجموعه ی شرایط خارجی و مواردی که بر زندگی و رشد ارگانیسم اثر می گذارد، توصیف نموده است.

هندرسون بیان کرده بیمار فردی است که نیاز به کمک برای شخص بیمار :رسیدن به سالمتی و عدم وابستگی یا مرگ با آرامش دارد.ذهن و بدن غیر قابل

افتراق هستند. یمار و خانواده وی به عنوان به عنوان یک واحد بیان شده اند. )آذر (66 .ص1388برزین ،

هندرسون کل تیم پزشکی شامل بیمار و خانواده را با قرار گرفتن در یک نمودار شبیه پای مقایسه میکند.اندازه ی هر بخش ، بستگی به نیاز جاری بیمار دارد بنابر این در حالی که بیمار به سمت استقالل می روداندازه ی آن تغییر می کند.در

برخی از موقعیت ها اعضا تیم اصلی در پای قرا نمیگیرند.هدف برای بیمار، داشتن بزرگترین سهم ممکن یا گرفتن کل پای است.درست در حالی که

نیاز های بیمار تغییر میکند توصیف پرستاری هم عوض می شود.هندرسون پذیرفته است که :"این گفته نشده است که این توصیفی است که برای

تمام زمانها باقی می ماند. من عقیده دارم پرستاری با منطقه ای که در آن اجرا می شود

تعدیل میگردد و به وسعت حیطه ای که دیگر مراقبین بهداشتی کار می کنند بستگی دارد." .

(70-68 .ص1388)آذر برزین ،

منابع: .نظریه پردازی در پرستاری و نگاهی به 1388آذربرزین م .

کار های نظریه پردازان پرستاری. چاپ دوم . نجف آباد: صفحه.232انتشارات دانشگاه آزاد اسالمی واحد نجف آباد.

.نظریه های 1389شهسواری اصفهانی س، پیروی ح . صفحه.243پرستاری و کاربرد آنها. چاپ دوم. ناشر:رقعی.

Saberi F. 1390. Nursing Definition. Available from: http://www.nurse 901.blogfa.com/post2.

[Accessed 22 Aban 1390]. 10:30 Am

Robert S, Thomas Jr. 1996. Virginia Henderson . Available from : http://www.nytimes .com/1996/03/22/arts/22/arts/Virginia Henderson-98-teacher of –nurses-dies.html

[Accessed 22 March 1996].

:سواالت را به خود اختصاص داده است:20لقب فلورانس نایتینگل قرن 1.

الف- راجرز ب- هندرسون ج-واتسون د-پارسه

. کدام دیدگاه هندرسون در مورد بیمار صحیح است:2الف-فردی است نیاز به کمک دارد تا بتواند به سوی استقالل حرکت کند.

ب-قادر نیست از وابستگی به پرستار رهایی پیدا کند.ج-خانواده ی بیمار به عنوان یک واحد مجزا در کادر درمان در نظر گرفته میشود.

د-بهتر است به تفکیک روح و بدن بیمار بپردازیم تا خدمات بهتری ارائه دهیم.

. کدام مورد اشتباه است.3الف-سالمت پایه ای برای عملکرد بشر است.

ب-سالمت نیازمند عدم وابستگی و وابستگی استج-در صورت دارا بودن قدرت، علم و توانایی، افراد قادر به دست آوردن سالمتی ویا

حفظ آن میباشند.د-مراقبت از بیمار از ترویج سالمتی مهمتر است.

. هندرسون مراقبت پرستاری را چه تعریف کرده است؟4الف-داروها و درمان های تجویز شده توسط پزشک را باید در درمان های مراقبت

پرستاری گنجاند. ب-اقداماتی هستند که همراه با درمان های پزشکی و توسط کارکنان صالحیت دار این

رشته به بیماران ارائه می شوند.ج- مورد الف و ب

د-چارچوب نگرش فکری هر پرستار در تعریف مراقب پرستاری با دیگری فرق دارد.

. از دید هندرسون نیاز » یاد گیری و کشف یا ارضاء غریزه کنجکاوی به منظور نیل به 5تکامل طبیعی،سالمتی و همچنین استفاده از تسهیالت مربوط به سالمتی » در چه بعدی

جای دارد؟الف-روانی ب- بیولوژیکی ج-معنوی د-اجتماعی

. پایه ریزی مراقبت های پرستاری از دیدگاه هندرسون بر چه اساس است؟6الف-نیاز های چهارده گانه ب- بیماری ج-قدرت مانور کادر بهداشت در ارائه ی

خدمات د- هیچکدام

-کدام مورد صحیح است؟7الف- مرحله ی برنامه ریزی و تعییین اهداف باید بیمار محور باشد.

ب-در اهداف میان مدت، هدف، کمک به بیمار برای بازیابی هر چه بیشتر استقالل در جهت رفع نیاز های اساسی است.

ج- در اهداف کوتاه مدت ، بیشتر به علل بروز مشکالتی که در طی مرحله ی بررسی شناسایی شده اند ، توجه میشود.

د- موارد الف و ج

. توصیف شخصی هندرسون در مورد محیط ،کدام گزینه است؟8الف- محیط را به عنوان مجموعه ی شرایط خارجی و مواردی که بر زندگی و رشد

ارگانیسم اثر می گذارد، توصیف نموده است.ب- حفظ بیماران از صدمات مکانیکی،جز وظایف مطلق پرستاری نیست.

ج-توصیف شخصی ندارد.د- مشاهدات و قضاوت های پرستاران به عنوان پایه ای برای تجویز وسایل حمایتی

استفاده نمیشود و فقط وسیله ی آزمون است.

. تنها نظریه پردازی که برخالف سایر نظریه پرداز ها در علم پرستاری به ارتباط 9مستقیم و موثر مراقت های پرستاری و خدمات پزشکی معتقد بود،که بود؟

الف-ویرجینیا هندر سون ب-بتی نیومن ج-فلورانس نایتینگل د-کالیستا روی

. کدام گزینه غلط است؟10الف- به عقیده هندرسون پرستاری با منطقه ای که در آن اجرا می شود تعدیل میگردد و

به وسعت حیطه ای که دیگر مراقبین بهداشتی کار می کنند بستگی دارد .ب- فعالیت خانواده یا کادر پزشکی و درمانی در رابطه با بیمار،بستگی به نیاز های جامع

بیمار دارد.ج- هدف همیشه این است که بیمار بیشترین پای و سهم را،در این راستا داشته باشد.

د-در تیم پزشکی خانواده ی بیمار نیز جایگاه خاص خود را دارد.