1کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تصاویر استریوگرافی

2کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

تصویر استریوگرافی، یک روش ترسیمی است که به •وسیله آن ارتباط زاویه ای بین جهات و صفحات

بلوری یک کریستال را در یک فضای دو بعدی )صفحه کاغذ( تعیین میکنند.

کاربردها•بررسی ناهمسانگردی در جهات مختلف بلوری–بررسی جابجایی های صفحات بلوری در استحاله های فازی–بررسی ساختارهای بلوری به وسیله میکروسکوپ الکترونی –

TEMعبوری

مقدمه

3کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافیکره استریوگرافی

4متالورژی فیزیکی / دانشگاه حکیم سبزواری/ دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

روش رسم )قطب ها(•فرض می کنیم بلور در یک کره –

بزرگ قرار گرفته است.بردار نرمال بر هر صفحه مورد –

( امتداد داده Poleنظر را )قطب/ تا سط!ح نیمکره! شمالی را قطع

کند.از محل تقاطع حاصل شده خطی –

مستقیم به قطب جنوب کره رسم میکنیم.

محل تقاطع این خط با صفحه –مرکزی کره! نشان دهنده تصویر استریوگرافی قطب مورد نظر

است که به شکل یک نقطه خواهد بود.

روش ترسیم تصویر استریوگرافی

P

P’

N

S

5متالورژی فیزیکی / دانشگاه حکیم سبزواری/ دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

روش رسم )دوایر عظیمه(•فرض می کنیم بلور در یک کره –

بزرگ قرار گرفته است.صفحه مورد نظر را امتداد داده تا –

سطح نیمکره شمالی را قطع کند.خط تقاطع حاصل را با خطوطی –

مستقیم به قطب جنوب کره متصل میکنیم.

محل تقاطع این خطوط با صفحه –مرکزی کره را به هم وصل

میکنیمکمان حاصل نشان دهنده تصویر –

استریوگرافی صفحه مورد نظر است .

روش ترسیم تصویر استریوگرافی

P

P’

N

S

6متالورژی فیزیکی / دانشگاه حکیم سبزواری/ دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی001تصویر استریوگرافی استاندارد •

تصویر استریوگرافی استاندارد

7کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافیتصویر استریوگرافی استاندارد

8کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافیشبکه ولف

9کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

را پیدا کنید.Q و Pزاویه بین دو قطب معلوم •مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

P

Q

10کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

را رسم کنید.Pدایره عظیمه مربوط به قطب معلوم •مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

P

11کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

را تعیین کنید.Pقطب مربوط به دایره عظیمه •مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

P

12کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

را تعیین کنید.Q و Pزاویه بین دو دایره عظیمه •مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

13کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

میسازند را α زاویه Pصفحاتی که با صفحه معلوم •مشخص کنید.

مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

P

14کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

مشخص هستند، صفحاتی را بیابید که Q و Pصفحات • داشته β زاویه Q و با صفحه α زاویه Pبا صفحه

باشند.

مسایل مرتبط با تصاویر استریوگرافی

P

Q

15کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافیقطب نرمال کلیه صفحات متعلق به یک منطقه، بر روی دایره •

عظیمه ناظر بر محور منطقه ای قرار دارد.

منطقه در تصویر استریوگرافی

(111)

16کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

را تعیین Q و Pمحور منطقه ای دو قطب )صفحه( •کنید.

منطقه در تصویر استریوگرافی

P

Q

17کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

معلوم هستند، صفحه Q و Pدوایر عظیمه دو منطقه •ای را پیدا کنید که متعلق به هر دو منطقه باشد.

منطقه در تصویر استریوگرافی

18کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

نتیجه Xدر جهت یابی کریستالها با استفاده از اشعه •آزمایش فیلمی است پر از نقطه که هر نقطه نماینده یک صفحه کریستالی است. که الزم است اندیس آنها

را تعیین کنیم.

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

19کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

برای تعیین اندیس صفحات )مثال برای شبکه مکعبی( •باید به نکات زیر توجه کرد.

- نصف النهارهای مربوط به قطب ها را رسم میکنیم 1به طوری که بر روی هر نصف النهار حداقل سه

قطب قرار گیرد. قطبهایی که بیشترین نصف النهارها از آنها عبور میکند مربوط به صفحات با اندیس کمتر

است.

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

20کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

- درجه تقارن هر قطب را با توجه به موقعیت نسبی 2آن نقطه با نقاط اطرافش پیدا میکنیم.

AP روی یک نصف النهار باشند و زاویه Q و A ، Pاگر نقاط – است.2 محور تقارن درجه A باشد، قطب AQبرابر با

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

A

PQ

21کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی باشد، الزم است فواصل 3 محور تقارن درجه Pاگر نقطه –

زاویه ای زیر برابر باشند:

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

PA

B

C

PA=PB=PC

AB=BC=CA

22کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی باشد، الزم است فواصل 4 محور تقارن درجه Pاگر نقطه –

زاویه ای زیر برابر باشند:

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

PA=PB=PC=PD

AB=BC=CD=DA

P

A

B C

D

23کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

اندیس برخی از نقاط را 2 و 1- با توجه به موارد 3حدس میزنیم سپس با توجه به جدول زوایای بین

صفحات، به دنبال اندیس نقاط همسایه میگردیم. در این مرحله باید به نکات زیر توجه داشت:

اگر روی یک نصف النهار دو قطب با اندیس مشترک صفر –وجود داشته باشد، هرقطب دیگری روی این نصف النهار

دارای اندیس مشترک صفر با این دو قطب است.

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

24کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافیاگر مثلثی که )با اضالع منحنی( بین سه محور اصلی –

[ تشکیل میشود را پیدا کنیم، 001[ و ]010[ ، ]100]شرایط زیر برای اندیس صفحات در نواحی مختلف وجود

خواهد داشت

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

100

001

010

25کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافینقاط جدیدی که پیدا میشوند را میتوان با قطب منطقه –

[ hkl[ اندیس قطب منطقه و ]uvw]آزمایش کرد یعنی اگر اندیس قطب مورد نظر باشد حاصلضرب داخلی آنها باید

صفر باشد. یعنی

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

hu+kv+lw = 0

26کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی برای دو قطب 4 یا درجه 2 محور تقارن درجه Aاگر قطب –

P و Q.باشد روابط زیر برقرار است

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی

A[110]

P[122]Q [212]

27کریستالوگرافی/ دانشگاه حکیم سبزواری/دکتر جباره

تص!ویر استریوگرافی

توجه: اگر اندیسی مطلوب پیدا نشد به آن معنی •است که انتخاب اندیس اول نادرست بوده است!

تعیین اندیس صفحات در تصویر استریوگرافی