آن وتحليل تجزيه و وري بهرهسازمانها در

سازمانها : منبع در آن وتحليل تجزيه و وري بهرهطاهري: شهنام مولفهستان: نشر ناشر

کننده : پرهيزگار تهيه مهدي محمد

د�ر�س �ا�ه�د�ا�ف

: با دانشجويان آشناييآن • جايگاه و وري بهره مفاهيمسطح • هر جايگاه و وري بهره سطوحوري • بهره فراگيري مديريت مفاهيم با آشناييوري • بهره دور و فراگير وري بهره انداز چشمکل • وري بهره مديريت مفهوم

د�ر�س �ا�ه�د�ا�فآن • شاخصهاي و وري بهره گيري اندازهوري • بهره بهبود روشهايانساني • نيروي وري بهرهسيستمها • مديريتمزاياي • و فراگير وري بهره مديريت اصول

آن از استفاده

م�ق�د�م�ه

زندگي • براي تالش وري بهره بهبود براي تالش . بهبود در امروزه است جامعه و افراد بهتر

يي جانبه همه تالش اقتصادي و اجتماعي زندگيبراي مستمر طور به وري بهره ارتقا جهت

. از است شده آغاز توسعه رشد و حيات تداومکند و تند کشورهاي دسته دو به جهان پس اينتقسيم وري بهره مديريت در پيشرفت نظر از

شوند . مي

• , عنوان به وري بهره امروز آميز رقابت دنياي دراستراژي بر مبتني ديدگاه يک و فلسفه يک

مي تشکيل را سازمان هدف مهمترين بهبودهاي فعاليت زنجيري همچون تواند مي که دهد

برگيرد . در را جامعه آحاد کليه

اول فصل

وري بهره مفهوم

• , و جمعيت افزايش دسترس در منابع محدوديتکه شده باعث بشر هاي خواسته و نيازها رشد

, دست و سياست اقتصاد عرصه اندرکاران , بهره افزايش سازمانها و جامعه مديريت

. دهند قرار خود هاي برنامه اولويت در را وري

1 .�س�ا�ز�م�ا�ن�ه�ا �ع�م�ل�ک�ر�د �ا�ر�ز�ي�ا�ب�ي �ش�ا�خ�ص�ه�ا�ي

هر • عملکرد ارزيابي و سنجش برايارائه ) يا کاالها سازندگان از اعم سازماني

,) شاخصهاي و معيارها خدمات دهندگانقرار استفاده مورد متفاوتي و گوناگون

از. بيش که شاخصهايي از برخي ميگيرندمي رايجتر عملکرد ارزيابي معيارهاي ساير

, , کارايي : بخشي اثر از عبارتند باشندزندگي , کيفيت و پذيري انعطاف نوآوري

کاري

• : قبيل اين از سوالتي به پاسخ با بخشي اثر : هدفهاي به رسيدن براي آيا که شود مي معلومدهيم؟ مي انجام را درستي فعاليتهاي سازمان

تشخيص درستي به را سازمان مشکالت آيا , , به ايم برآمده آنها رفع صدد در و ايم داده

مقرر موعد در سازمان هدفهاي به که طورياز هدفهاي به دسترسي درجه يابيم؟ دست

, ميزان سازمان هر در شده تعيين پيش . دهد مي نشان سازمان هر در را اثربخشي

سازمان , • در کارها درست اجراي به کاراييهدف با که تصميماتي يعني شود مي مربوط

هزينه بهبود , کاهش و توليد مقدار افزايش هانسبت کارايي شود مي اتخاذ محصول کيفيت

است . استاندارد بازدهي به بازدهي

و , • توليدي محصوالت تطابق ميزان به نوآوريتغييرات قبال در سازمان يک توليدي فرايندهاي

تغييرات , مشتريان جديد نيازهاي و تقاضامي گفته جديد محصوالت ساخت و تکنولوژيجديد . نيازها آورد بر منظور به آوري نو شود

سهم کسب و جديد تقاضاي ايجاد يا مشتريانمي انجام رقبا با مقايسه در بازار در بيشتر

پذيرد .

• : توليدي سيستم توان ميزان به انعطاف قابليتو العمل عکس در سازمان هر توليدي سيستمو , ترکيب نوع در لزوم مورد تغييرات با تطابق

. شود مي گفته محصول مقدار

مربوط : • موضوع اين به کاري زندگي کيفيتبرقراري به ميزان چه تا سازمان که شود مي

, , سازمان در شغلي امنيت کار محيط در ايمنيباالبردن و خود کارکنان استعداد پرورش

عبارتي به و گوناگون طريق از آنان مهارتهايکار محيط از آنان شغلي رضايت ايجاد ديگر

باشد . مي قادر

مي : • ها هزينه و درآمدها از تابعي آوري سودمقدار . و فروش قيمت به درآمدها باشد

دارد بستگي محصول فروش

مقدار : • قبال در سازمان که اين يعني وري بهرهتوليدي منابع از نسبني چه به محصول از معيني

کند . مي استفاده

با: • شده توليد محصول تطابق درجه به کيفيتمي گفته محصول طرح و مشتريان نيازهاي

شود.

• : سال در وري بهره سازمان 1950تعريفرا وري بهره رسمي طور به اروپا اقتصادي : کسري حاصل وري بهره کرد تعريف چنين

بر محصول ازرش يا مقدار تقسيم ار که استمي بدست توليد عوامل از يکي ارزش يا مقدار

سرمايه. , ري بهره از توان مي لحاظ بدين آيد . کرد صحبت کار نيروي و اوليه مواد

چنين • را وري بهره کار المللي بين سازمان : از است عبارت وري بهره است کرده تعريفزمين ) , توليد عوامل از يکي به ستاده نسبت

) مديريت , و کار نيروي سرمايه

سال • وري 1958در بهره اروپا وري بهره آژانساز يک هر از موثر استفاده شدت و درجه را

. سازمان اين همچنين کرد تعريف توليد عواملتفکر » طرز نوع يک وري بهره که داشت اعالم

مي فرد هر که پايه اين بر است ديدگاهي وروز از بهتر روز هر را وظايفش و کارها تواند

». يعني وري بهره به اعتقاد دهد انجام قبل. انسانها پيشرفت به راسخ ايمان داشتن

نيروي , • فيزيکي منابع از استفاده حداکثربه علمي روشهاي به عومل ساير و انساني

هاي هزينه کاهش به وري بهره بهبود که طوريباال , , و اشتغال افزايش بازارها گسترش توليدشود , منجر ملت آحاد همه زندگي سطح رفتن

3 -�د�ر�ب�ا�ر�ه �م�خ�ت�ل�ف �د�ي�د�گ�ا�ه�ه�ا�يو�ر�ي �ب�ه�ر�ه

بهره • درباره زير شرح به ديدگاه سه معموال: ميشود مطرح وري

– �ا�ز �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ت�ع�ر�ي�ف �ا�ل�فس�ي�س�ت�م�ي �د�ي�د�گ�ا�ه

پيچيده • طبيعت سيستمي ديدگاه از وري بهره . گردد مي مطرح سيستم کل در و داشته تري

مجموعه • بين نسبت از است عبارت وري بهرهآن . وروديهاي به سيستم يک خروجيهاي

نهاده ها In puts out puts ستاده

=Pها =

ژ�ا�پ�ن�ي- �د�ي�د�گ�ا�ه �ا�ز �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب

فراگير • و ملي موضوعي ژاپن در وري بهرهتاريخي , رويکرد يک عنوان به و است

کيفيت کنترل کنار در وري بهره بهبود استراژديجامع( )tqcجامع) کيفيت مديريت ( TQMو

. گردد مي مطرح

شده ) ( = • توليد محصول Yبازدهشده ) ( = • انجام کار ساعات کار Lنيرويوري = • بهره Pشاخص

P= L

Y

توليد =• کل T حجمDضايعات =•سالم = • Yکاالهاي

Y= T-D

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ق�ت�ص�ا�د�ي �ر�و�ي�ک�ر�د

• , خروجي يا محصول مقدار اقتصادي نظر ازمي فرض کار نيروي و سرمايه عوامل تابع

: که. کنيم فرض اگر يعني گرددتوليد =• Q مقدارKسرمايه =•کار =• Lنيروي•Q=f(K,L)

مقدار از است تابعي توليد مقدار آنگاه باشد. کار نيروي و سرمايه

�د�ر�ب�ا�ر�ه �ب�ر�د�ا�ش�ت�ه�ا �س�و�ء �ب�ر�خ�يو�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�ف�ه�و�م

بهبود( • معناي به ً ضرورتا توليد افزايش الف. نيست وري بهره

• , تضمين( را وري بهره ارتقاء کارايي بهبود بکند . نمي

بهبود( • ّ الزاما فروش از حاصل درآمد افزايش پ. کرد نخواهد تضمين را وري بهره

نيست( • صنعت بخش مختص فقط وري بهره ت.

تنزل( • بهاي به نبايد وري بهره افزايش ث. شود انجام کيفيت

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �س�ط�و�ح

فردي ( • وري بهره الفخانه ( • در وري بهره بسازمان ( • در وري بهره پملي ( • سطح در وري بهره ت

: �س�ب�ز �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

» در » تر پاکيزه توليد برنامه نتيجه سبز وري بهره . است گرفته قرار توليدي بخشهاي کار دستورآثار داراي هدف يک عنوان به سبز وري بهره . که طوري به است پايدار توسعه در گوناگونمنابع حفظ و احياء با را زيست محيط مفاهيم

, استراتژيک و اقتصادي فني امور در طبيعي. , دهد مي پيوند وري بهره

دوم فصل

وري بهره فراگير مديريت ضرورت

�و �ب�ن�گ�ا�ه�ه�ا �و�ض�ع�ي�ت �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل : �س�ا�ز�م�ا�ن�ه�ا

جهان .• سطح در بيشتر ارتباط و يکپارچگياقتصادي • قدرت موازنه در تغييردر • سازمانها و شرکتها نقش اهميت افزايش

جهاني بازارپايدار .• وتوسعه محيطي زيست مسائل

�و�ج�و�د �ش�ر�ا�ي�ط �د�ر �م�د�ي�ر�ي�ت �د�ه�ه �د�ر �م�ت�ن�ا�ق�ض �1990ه�د�ف�ه�ا�ي

دهه • دوم دهه 1980نيمه اوايل شايد 1990و رادر . ناميد مشتري سازي حساس دوره بتوان

فراگير ) کيفيت مديريت دهه اين ( TQMاوايلبيشتر وتوجه تمرکز موجب که يافت گسترش

گرديد . مشتريان رضايت ايجاد در سازمانها

ژاپن کاياالت متحده امرياهدفها

43/223/1هيبازده سرما- 114/102/0هاميه يسود سرما- 273/043/1ش سهم فروشيافزا- 350/068/0ب محصوليبهبود در ترک- 446/071/0ي تدارکyاتيتهاي فعالييکارا- 538/059/0يه بدهينسبت سرما- 621/006/1دينسبت محصول جد- 705/020/0تصور جامعه از شرکت- 804/009/0يط کاريت شرايفيک- 9

�ا�ي�ا�ال�ت �د�ر �م�د�ي�ر�ا�ن �ه�د�ف�ه�ا�ي �م�ق�ا�ي�س�هژ�ا�پ�ن �و �م�ت�ح�د�ه

�ا�م�ر�و�ز�ه �ک�ه �م�ت�ن�ا�ق�ض�ي �ا�ه�د�ا�فر�و�ب�ر�و�ي�ن�د �آ�ن �ب�ا �ش�ر�ک�ت�ه�ا

در • چه و داخل در چه را مشتريان رضايت است ممکن که آنجا تارقابتي . قيمتهاي در اما کرد جلب کشور از خارج

با • اما دهد کاهش را توليد زماني سيکل است ممکن که آنجا تامحدود . مالي منابع

برگشت • دوره کوتاهترين با ثابت سرمايه از استفاده حداقلسرمايه .

که • اين عليرغم را ماهر انساين نيروي است ممکن که آنجا تاجذب است نديده آموزش ّ اساسا يا الزم آموزش که کاري نيروي

کرد .جوامع .• زياد قانونگذاري عليرغم باال هاي طلبي جاهاز • پس هاي هزينه کاهش از مراقبت براي سيستم باالي اطمينان

. ضايعات کردن کم به توجه يا فروشهزينه • حداقل با اما محيطي زيست مسايل قبال در زياد حساسيت

. واحد هر توليد برايمشخص .• ماموريتي نداشتن عليرغم سازمان اداره قابل غير رشدشغلي .• زياد امني نا به توجه با باال ميزان به کارکنان وفاداري

�ت�و�ج�ه �م�و�ر�د �ک�ا�ن�و�ن�ه�ا�ي �د�ر �ت�غ�ي�ي�ر �م�د�ي�ر�ا�ن

دهه اواخر دهه 1980در نگرش 1990و بود الزم مديراندهند : تغيير زير شرح به سازمان اداره در را خود

مدت .• کوتاه جاي به مدت بلند نتايج به توجهداخلي .• تا خارجي بازارياب به بيشتر توجهنگرش • جاي به استراتژيک اقدامات و نگرش بر تمرکز

محدود . و عملياتيمشتريان .• رضايت به بيشتر توجهصرف • تاکيد تا وري بهره جامع مديريت به بيشتر توجه

. کيفيت بهبود به•. فردگرايي تا مشارکتي مديريت سوي به حرکت

�ن�ق�ش �و �ژ�ا�پ�ن�ي �ک�ا�ر�ک�ن�ا�ن �و�ظ�ا�ي�ف �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �و �ت�و�س�ع�ه �د�ر �آ�ن�ه�ا

مهمترين , • وري بهره و کارخانه در کار ويژگيهاياختيارات , وجود ژاپني کارخانه در کار ويژگيمحل در کارگر که است کاملي آزادي و وسيع

در که است خصوصيتي اين و دارد خود کار . دارد جريان ژاپني موسسات تمامي

آموخت • ژاپن وري بهره از بايد که مهمي دروس , , , روح متقابل احترام تعهد جزئيات به توجه . از فراتر ژاپنيها ميباشد نظم نيز و همکاري

, بهره بين تنگاتنگ ارتباط صنعتي ملل تمامي. اند دريافته را کيفيت و وري

�ب�ر�خ�ي �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�ل�ي �س�ا�ز�م�ا�ن�ه�ا : �آ�س�ي�ا�ي�ي �ک�ش�و�ر�ه�ا�ي �ا�ز

ژاپن- 1سال • در ژاپن وري بهره سه 1955مرکز به

شد : تاسيس زير اصلي ماموريتفرصتهاي • افزايش منظور به وري بهره بهبود

شغلي . ضمانت و اشتغالدر • کار نيروي و مديريت ميان سازگاري

وري . بهره بهبود روشهايوري • بهره بهبود از حاصله ثمرات عادالنه توزيع

جامعه . اقشار ميان در

هندوستان- : 2سال فوريه بهره 1958در ملي شوراي هند کشور

تاسيس( NPCوري ) زير اهداف به توجه با راکرد :

کشور_ . در وري بهره آگاهي ايجاد و برانگيختنشاخصهاي_ به مربوط اطالعاتي پايگاه ايجاد

کالن . سطح در وري بهرهو_ تکنولوژي زمينه در تخصصي خدمات ارائه

سازمانها . در عملياتي کارايي بهبودوري_ . بهره درباره رساني اطالع

سنگاپور- :3سال ملي )1967در وري بهره با( NPCمرکز را

کرد : تاسيس زير اهدافبهره_ ارتقاء زمينه در کارگران آگاهسازي

وري .و_ کراگران ميان مناسب روابط برقراري

وري . بهره ها برنامه اجراي در مديرانبهره_ بهبود در شرکتها به کمک و مشاوره

وري .

: �ا�ي�ر�ا�ن �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

وري • بهره سازمان تاسيس زمان از ايراندر ايران اسالمي انقالب وقوع از قبل تا آسيايي

در 1357بهمن ايران عضويت است بوده عضوسال 1979سال از اما آمد در تعليق حالت بهدوباره 1363 اسالمي شوراي مجلس تصويب با

آن سپس درآمد سازمان آن عضويت بهسال در ايران ملي وري بهره 1364سازمان

شد تاسيس سنگين صنايع وزارت به وابستهوزارت به ّ بعدا ايران وري بهره ملي سازمان

سال در و اداري 1377صنايع امور سازمان بهشد . ملحق واستخدامي

ا�ن�س�ا�ن�ي �ن�ي�ر�و�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

وري • بهره شاخص ميدهد نشان هاي گزارشبا مقايسه در ايران در انساني نيروي

بسيار آسيا شرق نيز و منطقه کشورهايدهند نشان شده اعالم آمارهاي است پايين

در کار نيروي وري بهره ميزان که است اينسال در سال 69ايران به حدود 64نسبت

25 , يعني% است شده رشد% 25کاستهاست . داشته منفي

غ�ذ�ا�ي�ي �م�و�ا�د �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

که • دهد مي نشان شده انجام هاي بررسيبيشترين که است کشوري سه جزء ايران

درآمد جهان در را غذايي مواد ضايعات ميزانکشور در روز شبانه هر که غذايي مواد سرانه

, معادل رود مي هدر به . 1600به است کالريکلي را% 20طور صنعت بخش افزوده ارزش

متاسفانه اما دهد مي تشکيل غذايي صنايعشود% 30حدود مي ضايع ايران در غذايي مواد

غذاي مقدار اين است .15که نفر ميليون

�ک�ا�ر �س�ا�ع�ا�ت �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

مجامع • توسط شده منتشر رسمي آمار طبقژاپن, در مفيد عمر ساعات 60تا 49علمي

جنوبي کره در رغم اين است هفته در ساعتامريکا 72تا 54به در و هفته در تا 36ساعتدر 40 که صورتي در است درهفته ساعت

به هفتگي مفيد کار ساعات ما 9تا 6صنايعرسد . مي ساعت

�ا�ن�ر�ژ�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

شده , • ارائه آمار طبق انرژي مصرف زمينه درباالترين به ايران در انرژي سرانه مصرف نرخ

. مصرف چنانچه دنياست در سرانه مصرف نرخمعادل را ايران در سرانه فرض 100انرژي

چين , در انرژي سرانه مصرف هند, 33کنيم دراندونزي 19 باشد .14و مي

�ت�و�س�ع�ه �و �ت�ح�ق�ي�ق

دهه • در آماد در , 1370طبق تحقيقات هزينهسوئيس و بوده , 185امريکا نفر هر براي دالر

ايران در که حالي بوده 5/1در فرد هر براي دالربين . تحقيق و پژوهش بودجه بررسي است

که 62تا 1347سالهاي دهد مي نشان ايران دراز کمتر فعاليتهاي% 1همواره صرف کل بودجه

است . شده تحقيقاتي

ک�ت�ا�ب �ا�ن�ت�ش�ا�ر

آمار • ايران 1368طيق کتاب 6289در عنواندر که است حالي در اين و است شده منتشر

تايلند در سال , 8/1همين در ايران برابرجنوبي ½ , کره در برابر برابر 2/6سوئيس

شده . متشر کتاب ايران

م�ط�ب�و�ع�ا�ت

سال • در آمده دست به اطالعات 1369برطبقايران در 28در شد مي منتشر روزنامه عنوان

ترکيه در سال همين در رقم اين که , 338حاليبرزيل سابق 288در شوروي در بوده 723و

برزيل ديگر عبارت به ترکيه , 10است 12برابرسابق شوروي و کويت , 26برابر , 9برابر برابر

سوئد و روزنامه 40فنالند عنوان ايران برابر. اند داشته

ايران • در سيمان کارخانه دو روي که تحقيقي درکارخانه , که دهد مي نشان است شده ژاپن و

روزانه ظرفيت با توليد 6600ايراني براي تنتن مي 115هر مصرف برق ساعت وات کيلو

ژاپني , کارخانه در اما ساعت 90شود کيلوواتايراني– کارخانه وجود 1400در کار نيروي نفرژاپني کارخانه در اما , 175دارد زمين نفر

ژاپني زمين 2/0کارخانه و است مربع کيلومتراز بيش ايراني , 4کارخانه نيز اين مربع کيلومتر

و کشور اقتصاد در منابع رفتن هرز از مثال يک . است وري بهره بودن پايين نشانه

�و �م�و�س�س�ا�ت �ک�ه �چ�ا�ل�ش�ه�ا�ي�ي �ب�ن�ا�ب�ر�ا�ي�ن �ر�و �ر�و�ب�ه �آ�ن �ب�ا �آ�ي�ن�د�ه �د�ر �ا�ي�ر�ا�ن�ي �س�ا�ز�م�ا�ن�ه�ا�ي

: �ا�ز �ع�ب�ا�ر�ت�ن�د �ب�و�د �خ�و�ا�ه�ن�دکشور( ارزي درآمدهاي شديد کاهش الف

دولت( حقيقي بودجه کاهش بخصوصي( بخش به دولتي شرکتهاي واگذاري پ

بيکاري( افزايش ت , زيربنايي( خدمات براي روزافزون تقاضاي ج

بهداشتي و آموزشيکشور( ساختارهاي و صنايع استهالک چ

تنها • نه فراگير وري بهوره مديريت فلسفه , کيفيت مديريت هدف مبناي بر مديريت اصول , به بلکه دارد دربر را مجدد مهندسي و فراگيريعني جوامع اصلي هدف ترين بنيادي مهمترينو

معنوي و مادي نظر از انسانها رفاه سطح بهبودمديريت عبارتي به دارد تکيه مستمر طور به

انگاشتن ناديده از را سازمانها فراگير وري بهرهباز سيستمها ساير کنار در انساني سيستمهاي

. دارد مي

سوم فصل

وري بهره فراگير مديريت فلسفه و مفهوم

ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ن�د�ا�ز �چ�ش�م

• , وري بهره فراگير مديريت مفهوم پشتوانهبه خود که است فراگير وري بهره انداز چشم

. دارد اتکا وري بهره دور

سنجش و اندازه گيري

بر اساس محصولبر اساس مشتري

بر اساس دپارتمانبر اساس واحدهاي توليد

بر اساس شرکت

ارزيابي

در يک دوره زمانيبين دو دوره

بهبود

تکنولوژيمواد

فرايندکارکنانمحصول

برنامه ريزي

بلندمدتکوتاه مدت

بهره وري فراگير

محصول قابل لمسنهاده قابل لمس

�ا�ز �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ن�د�ا�ز �چ�ش�مو�ر�ي �ب�ه�ر�ه �د�و�ر �ط�ر�ي�ق

�چ�ه�ا�ر �ک�ه �ا�س�ت �م�س�ت�م�ر �ف�ر�ا�ي�ن�د �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �د�و�رس�ا�ز�د �م�ي �م�ر�ت�ب�ط �ي�ک�د�ي�گ�ر �ب�ه �ر�ا �م�ر�ح�ل�ه

گيري • اندازه و (سنجش س )( ارزيابي • ا )ريزي • ( برنامه ب )( بهبود • به )

نظر • به دوبعدي مفهوم تواند مي وري بهره دورداراي , زمان بعد به توجه با واقعيت در اما آيد

توان مي وري بهره مدار را آن که است بعد سهناميد

سبها

بسبه

اب

سبها

بسبه

اب

زمان

ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ل

در • بار نخستين براي فراگير وري بهره مدلمطرح 1979سال سومانث دکتر بوسيله

, سنجش براي را شاخصي مدل اين گرديدکه کند مي ارائه سازمان کل در وري بهرهبه گيرد مي بر در را نهادها و ستادها کليه

: زير شرحي قابل ها نهادهمجموع

لمسH+M+FC+WC+E+X

Q1+Q2+Q3+Q4+Q5 ي قابل ستاده هامجموع=Pلمس =

محصول )قابل لمس(

سايربهره حاصل از درآمدها

اوراق بهادارسود حاصل از اوراق قرضه

قطعyاتنيمه ساخته

محصول ساخته شده و نهايي

براي فروش

براي استفاده در داخل

براي فروش

براي استفاده در داخل

�م�د�ي�ر�ي�ت �د�ر �ک�ه �م�ح�ص�و�ل �ع�ن�ا�ص�ر �گ�ر�ف�ت�ه �ن�ظ�ر �د�ر �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

ش�و�ن�د �م�ي

�م�د�ي�ر�ي�ت �د�ر �ک�ه �ه�ا�ي�ي �ن�ه�ا�د�ه �ع�ن�ا�ص�ر �گ�ر�ف�ت�ه �ن�ظ�ر �د�ر �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

ش�و�ن�د �م�ينهاده ها )قابل لمس(

ساير هزينه ها

ماموريت• ماليات•حق عضويت•پردازش اطالعات• ملزومات اداري• تحقيق و توسعه• هزينه هاي اداري •

عمومي و ساير

انرژي نفت• گyاز• زغال سنگ• آب• برق• ساير•

مواد مواد خام• قطعات •خريداري •

شده

نيروي انسانيسرمايهکارگران•متخصصين•مديران•کارکنان اداري• ثابت

زمين•ساختمان•

کارخانه و تاسيسات

ماشين آالت•ابزار و تجهيزات•ساير•

در جريانموجودي انبار•موجودي نقدي•حسابهاي•

دريافتنياسناد دريافتني•ساير دريافتني ها•

�و �ک�ا�ر�ک�ر�د�ي �ت�ع�ر�ي�ف �و �م�ف�ه�و�م �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ع�م�ل�ي�ا�ت�ي

ف�ر�ا�گ�ي�ريگانه • و فرد منحصربه خصوصيات از يکي

, ارائه در آن توانايي فراگير وري بهره مديريتدر تنها نه جزئي و کلي وري بهره شاخصهايسطوح در بلکه سازمان و بنگاه کلي سطح

در مثال باشد مي سازمان عملياتي و تر پايين , وري بهره شاخصهاي سازي خودرو کارخانه يک ) اتومبيل ) نوع نظير محصول سطح در تواند مي

, کل سطح و کارگاه سطح کارخانه سطحشود تهيه سازمان

( �م�د�ي�ر�ي�ت �ي�گ�ا�ن�ه �ف�ر�د �ب�ه �م�ن�ح�ص�ر �خ�ص�و�ص�ي�ا�ت) �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

_ سازمان( کالن خرد درسطوح استفاده قابل الفجامعيت( ب

افزار( نرم بودن دسترس در پوري( بهره مديريت با همسويي ت

اجرا( زمان ث

)�و �ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ي�ن �ر�ا�ب�ط�ه �ج �س�و�د

به • منحصر و يگانه ارتباطي فراگير وري بهره مديريتبهره . سر سربه نقطه مفهوم دارد سودآوري با فرد

عنوان به دارد وجود اي ناحيه ميدهد نشان فراگير وريبه اي ناحيه و سر به سر نقطه درباالي که سود ناحيه

دارد قرyار سر به سر نقطه پايين در که زيان عنوانبهره مديريت سيستم از تواند مي سازمان مديريت

بهره تغييرات تنها نه روي بر نظارت براي فراگير وري , بتوانند بلکه کنند استفاده سازمان در کلي وري

بررسي و دقت مورد را سازمان سودآوري تغييرات . از حاصل تحليل و تجزيه مثال طور به دهد قرار

کنيم تعيين که کند مي کمک فراگير وري بهره مديريتسود مقدار کل وري بهره مختلف مقادير اساس بر

کند مي تغيير چگونه

�و �ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ي�ن �ر�ا�ب�ط�هس�و�د

سود

ناحيه زيان

ناحيه سود

نقطه سر به سر بهره وري کل1/1بهره وري کل 20/1

8/2608/319

�ب�ر�ا�ي �ع�م�د�ه �ا�س�ت�ر�ا�ت�ژ�ي �س�ه �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د

بهره + = • بهبود از قبل مثال قيمت شده تمام هزنه سود حاشيهوري

• = : قيمت: وري بهره بهبود از قبل ازاء 7=0/5 + 0/2مثال به ريالواحد هر

• / ريال واحد وري بهره بهبود از کمتر = 0/4 + 0/2= 6بعد قيمتبيشتر سود نتيجه در و بازار از بيشتر سهم افزايش مفهوم به

آينده درريال / • به= 0/4+0/3= 7واحد بيشتر سود کسب اما قبل قيمت

واحد هر ازاءريال / • سود 0/4+5/2= 5/6واحد و کمتر قيمت همزمان يعني

) از, ) بيشتر سهم و بيشتر سود سوم مطلوب استراتژي بيشترآينده در بازار

بهره وري کل

هزينه

�م�د�ي�ر�ي�ت �ن�ظ�ا�م �ا�ز �ا�س�ت�ف�ا�د�ه �ا�س�ت�ر�ا�ت�ژ�ي �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

فراگير • مديريت از استفاده براي که استرتژيو سنجش براي ابزاري عنوان به وري بهره

, در شود مي استفاده وري بهره و گيري اندازه: ميشود انجام زير شرح به سطح چهار

ا�و�ل �س�ط�حبرابر • در کل وري بهره روند وضعيت اين در

اگر کند مي بررسي را بنگاه سر سربه نقطهاز خاصي زماني دوره در کل وري بهره مقدار

, وتحليل تجزيه کند تجاوز سر به سر نقطهبه توجه با دهيم مي انجام را دوم سطح

وري بهره شاخصهاي روند زيربط نمودارهاي. ميکنيم بررسي سازمان در را جزئي

�د�و�م �س�ط�حسر • نقطه در کل وري بهره روند هاي منحني به

مي توجه عملياتي واحد هر تفکيک به سر بهبهره مقدار که عملياتي واحدهاي آن براي کنيم

دارد قرار سر به سر نقطه زير آنها کل وريدهيم . مي انجام را سوم مرحله تحليل و تجزيه

�س�و�م �س�ط�حکليه • براي جزئي وري بهره شاخصهاي روند

آنها کل وري بهره مقدار که عملياتي واحدهايمي وتحليل تجزيه را است سر به سر نقطه زيرشاخص يک از بيشتر يا يک عمل در معموال کنيم

. ميباشد کاهش حال در جزئي وري بهره

�چ�ه�ا�ر�م �س�ط�حبا • انها وري بهره با ارتباط در را نهادها و منابع

تحليل و تجزيه صنايع مهندسي روش از استفادهبر مديريت اصل از استراتژي اين در کنيم مي

بر خود خودي به که استثنايي حاالت اساس. , ميشود استفاده گذارد مي تاثير کل وري بهره

�د�ک�ت�ر �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ل �س�و�م�ا�ن�ث

شاخص عوامل غير قابل لمسستاده ها و نهاده هاي غيرقابل لمس

را اندازه گيري مي کند

شاخص بهره وري کلستاده ها و نهاده هاي قابل لمس

را اندازه گيري مي کند

CTPIt = ×

�م�ث�ا�ل�ه�ا�ي�ي� ا�ز� ع�و�ا�م�ل� غ�ي�ر� ق�ا�ب�ل �CTPMل�م�س� د�ر� م�د�ل

- عوامل مربوط به مشتري1کيفيت محصول کيفيت خدمات وفاداري

وفاداري مشتريان جوابگويي دوام محصول رقابت پذيري قيمت

در برابر خواسته مشتريان- عوامل مربوط به فروش2

موقعيت و استحکام بازار اشباع بازار تصور عمومي از سازمان

- عوامل مربوط به فرايند 3زمان فرايند اثربخشي فرايند نظم فرايند

کارايي فرايند- عوامل مربوط به جامعه4

تمايل جامعه به محصول آلودگي آگاهي و اهميت نسبت به مسائل زيست محيطي

- عوامل مرتبط با کارکنان5رضايت شغلي-رفتار کارکنان تسهيم بهره وري

وفاداري کارکنانافزايش حقوق و دستمزد امنيت شغلي

چرخش )ورود و ترک( کارکنان - عوامل مرتبط با فروشنده مواد و قطعات6

رضايت از پرداخت کيفيت فروش نظم در فروش وفاداري فروشنده

- عوامل مربوط به مالک و صاحبان بنگاه7منافع مالي صاحبان سهام/ مالک وفاداري سهامداران

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ج�ا�م�ع �م�د�ي�ر�ي�ت �ت�و�ا�ن �ف�ر�ا�گ�ي�ر

در • وري بهره فراگير مديريت از استفادهتواند مي شرکتها بيشتر در وري بهره سنجش

استفاده چون شود زيادي پيشرفت موجببه CTPMاز نسبت بيشتري دارد .TPMمزاياي

•CTPM , و علمي و جامع پيچيده بسيار مدلياندزه يا نوع هر از سازمانها براي دسترس قابل

باشد . مي ماموريتي نوع هر با اي

عمده • بخش CTPMمزاياي سيستمهاي ساير برباشد : مي زير شرح به وري بهره

• CTPM و نهادها کليه دارد جامعيت واقعانظر در را لمس قابل غyير و ملموس محصول

گيرد . مي• CTPM خصوصيات در TPMبهترين هم با را

و نهادها عوامل همه شامل که گيرد مي نظرو گيري اندازه روشها با لمس قابل ستادهاي

. عوامل که طوري به باشد مي کيفيت محاسبهطور به را بنگاه بر موثر خارجي و دروني

گيرد . مي نظر در مستتقيم غير و مستقيم

•, لمس قابل غير عوامل سنجش CTPMبرايو کيفيت بر عالوه را سازمان با مرتبط عوامل

نظر در سازمان محصول از مشتري رضايتگيرد . مي

• CTPM دهي سود چگونه که دهد مي نشانبر عالوه اداري اقدامات تاثير تحت سازمان

واقع در باشد مي سازمان فعاليتها سايرCTPM طراحي در که تصميماتي تاثير

اخذ حال و گذشته در که معيني استراتژيهاينظر در سازمان کل وري بهره به شوند مي

رو اين از عنوان CTPMميگيرد به تواند ميمديريت و ريزي برنامه براي عمده ابزاري

رود . کار به استراتژيک

• CTPM براي ابزاري عنوان با بهبود برايمنابع از برخي به استثناء اساس بر مديريت

مي مديريت زمانها از برخي در کنند مي توجهو داشته بيشتر توجه مسائل برخي به تواند

کند اخذ را خاصي تاکتيکي به CTPMتصميماتاين از کند مي کمک گيري تصميم چنين فرايند

اتخاذ CTPMرو و طراحي براي قوي ابزار . ميباشد سازماني تاکتيکهاي مناسب

• , به تکنولوژي مديريت به مربوط درتصميمات, گرانقيمت تکنولوژيهاي تواند CTPMويژه مي

کار به تکنولوژي مناسب انتقال و انتخاب برايبه تکنولوژي از حرکت که طوري به رود

سازمان براي ماليم فرايند در باالتر تکنولوژيسازد . پذير امکان

استفاده • با تواند مي سود زمينه در گذاري هدفCTPM شود انجام کوتاه مقاطع در TPMحتي

از جزئي از عنوان براي CTPMبه اي وسيلهباشد . مي کلي وري بهره به سود اتصال

که • آنجا و CTPMاز استراتژيها نتايج تواند ميخوبي به را سطوح همه در مديران همه تصميمات

کار , و هماهنگي براي ارزشي با ابزار لذا کند منعکسباشد . مي مديران مختلف سطوح بين گروهي

• , فراگير کيفيت مديريت از شده کسب اطالعات و نتايجبنگاه راهنمايي و اي مقايسه شاخص و مجدد مهندسي

, آوري , سود روي بر آنها تاثير همچنين مفاهيم ساير و هامدل طريق تحليل CTPMاز از و شوند مي ارزيابي

مي CTPMنتايج استفاده مدت بلند ريزي برنامه برايالمللي بين فعاليتهاي که سازمانهايي ويژگي به شوند

دارند .تواند • مي سادگي به سازمان در بودجه و منابع تخصيص

مدل طريق CTPMاز• , , غير عوامل محصول واحدها عملکرد تحليل به توجه با

, , اين بنابر شود انجام ملموس عوامل لمس CTPMقابلمي سازمانها مديرyيت براي قدرتمند بسيار ابزاري

باشد .

در يک دوره معين

TP t)واقعي(

بين دو دوره

TP t-1)واقعي(

TP t)واقعي( TP t)تخميني(

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �س�ن�ج�ش

�ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�ن�ح�ن�ي

شبيه • خاص کااليي هر براي کل وري بهره . از پس است محصول به عمر طول منحني

, شد معرفي محصول گذشت TPاينکمه از پس , افزايش زيادي باسرعت آن از مختصر مدتي

. مقدار سپس يابد اشباع TPمي نقطه يک بهحاالت استثناي به تواند مي ندرت به که ميرسد . شروع, افول مرحله باالخره کند تغيير تصادفي

و شود . TPمي منحني در پديده اين ميابد کاهش . است شده داده نمايش بعد نمودار در کل

ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�ن�ح�ن�ي

زمان

TP

yيyطyرyد yنyآ yلyوyصyحyم yهyس yهyک yيyتyکyرyشyرyد yلyک yيyرyو yهyرyهyب yتyيyرyيyدyمآyيyد yيyم yدyوyجyو yهyب yنyاyمyز

زمان

K

C

A

TP H

I

J

B

E

G

P2 P3

D F

�ب�ه�ب�و�د �م�ر�ح�ل�ه

بهره • بهبود وري بهره دوره مرحله چهارمينکل . وري بهره بهبود از مقصود است ( TP)وري

( کل جامع وري بهره است( CTPو

�ف�ر�ا�ي�ن�د�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د �م�ر�ح�ل�ه : �ا�س�ت �ا�ي �د�و�م�ر�ح�ل�ه

وري • بهره بهبود روشهاي از اي مجموعه انتخابجدول فهرست در 3_8مندرج

اجرا • براي عملياتي و اجرايي اي برنامه طراحيبهره بهبود منتخب تکنيکهاي سازي پياده و

وري .

�ک�ا�ه�ش �و �ب�ه�ب�و�د �ب�ر�ا�ي �ا�م�ک�ا�ن�ا�تو�ر�ي �ب�ه�ر�ه

4OI

1OI

1OI

4OI

2OI

5OI

2OI

5OI

3OI

3OI

امکان کاهش بهره وري

امکان افزايش بهره وري

�س�ه �و �ا�س�ت �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ف�ا�ق�د �ک�ه �ش�ر�ک�ت�ي �و �ک�ن�د �ن�م�ي �ع�ر�ض�ه �م�ن�ا�س�ب �ز�م�ا�ن�ه�ا�ي �د�ر �ر�ا �خ�و�د �م�ح�ص�و�ل. �ش�و�د �م�ي �س�ا�ز�م�ا�ن �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �د�ر�ا�ف�ز�ا�ي�ش �ا�ن�ق�ط�ا�ع �م�و�ج�ب

TIME

TOTA

L PR

ODUC

TIVI

TY

)TP(

A

P1

B C

T1

D

E

G

P2

F J L

P3

T2

H

K

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ت�ع�ر�ي�فف�ر�ا�گ�ي�ر

• , از اي فلسفه فراگيyyر وري بهره مديريyyتمرحله چهار کyه اسyت فراينyد و رسyمي مديريyتبهره اينکه تyا ميکنyد دنبال را وري بهره سyيکل , واحد هyر کyل هزينyه يافتyه افزايyش کyل وريتوليدي کيفيت باالتريyن بyا خدمyت يyا محصyول

يابد . کاهش

( �ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �- 1989م�ف�ه�و�م1984) �س�و�م�ا�ن�ث �د�ک�ت�ر

تحقيق و توسعه / نوآوري تکنولوژي

نهاده انساني)کارگران,کارکنان دفتري, متخصصين, مديران(نهاده مواد )مواد اوليه, قطعات خريداري شده(

نهاده سرمايه ثابت )ماشين آالت, تجهيزات, ساختمان/سازه ها(نهاده سرمايه در گردش)موجودي انبار, نقد, اسناد دريافتني و ساير(

نهاده انرژي )همه اشکال انرژي(ساير نهاده )کليه ديگر نهاده ها(

محيط بيروني

عوامل

کاال و خدمات ساخته شدهنيمه ساخته

محصوالت/ خدماتسود/ زيان

توزيع سود

مالکان/ عرضه کنندگان کارکنان/ مشترyيانيا سود برندگان ازبهره وري کل

عوامل محيط داخلي در کليه حوزه هاي وظيفه اي

در ارتباط با محصوالت توليدي

(TPM)مدل بهره وري کل

بهره وري کلارزيابي استفاده از درخت ارزيابي بهره وري

برنامه ريزي بهره وري کل)برنامه ريزي کوتاه مدت و بلند مدت(

بهبود بهره وري کل

استفاده از يک يا بيش از دو روشموجه و در محيط تيم بهبود بهره وري

ورودي هاانتقال/ تبديلخروجي ها

منطقه زيانمنطقه سود

�م�ا�ن�ن�د �ب�ه �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�تپ�ا�ي�ه �س�ه �ص�ن�د�ل�ي

مشتري

کارکنان عرضه کنندگان مواد اوليه

تيفي

ک

ژيولو

کنت

ريوآو

ن

کلي

ورره

بهمديريت

�ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ا�د�ر�ا�ک�ي �چ�و�ب �چ�ه�ا�رف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي

را وري بهره مديريت ادراکي چوب چار قبل نمودارچهار در فرعي مفهوم شش که مينمايد مشخصشرح به فراگير وري بهره مديريت ادراکي چوب

: باشند مي مطرح زير• ) وري ) بهره سيکل دورفراگير • وري بهره و کيفيت ارتباطفراگير • وري بهره و آوري سود ارتباطسازمان • در اي وظيفه بين گروهي کار بر تاکيدفراگير 12 • وري بهره مديريت اصلخدمت • ضمن آموزش و پرورش

پردازيم مي مفاهيم اين از کدام هر شرح به ذيل در

( �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ا�د�ر�ا�ک�ي �د�ک�ت�ر�- 1988چ�ا�ر�چ�و�ب) . .�س�و�م�ا�ن�ث �ج�ي �د

دور )چرخه( بهره وري )اندازه گيري, ارزيابي, برنامه ريزي و بهبود

تعليم و تربيت و

آموزش

تاکيد بر تيم بين وظيفه اي

اصل12مديريت بهره وري فراگير

ارتباط سودآوريبا بهره وري کل

ارتباط بهره وري کyل با کيفيت

�ب�ع�د �س�ه �ک�ن�ن�د�ه �ي�ک�پ�ا�ر�چ�ه �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�تپ�ذ�ي�ر �ر�ق�ا�ب�ت

استراتژي يکپارچه سازماناز طريق

(TPmgt)مديريت بهره وري فراگير (TQMمديريت کيفيت فراگير )

(MOTمديريت تکنولوژي فراگير )

کيفيت

تکنولوژي

بهره وري کل

رفاه کارکنانرضايت مشتري توازن زيست محيطيسودآوري وفاداري فروشندهسهم بازار

بهره وري پويايي سازمانرضايت

نوآوري مستمر

چهارم فصل

وري بهره گيري اندازه

بوده • عملکردها سنجش براي معياري وري بهرهجريان ) در آنچه يعني ها ورودي بين رابطه و ) يا توليد يا خروجيها با بريم مي کار به توليد

) ارزيابي ) را آوريم مي بدست آنچه يعني ستاندهکند . مي

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ش�ا�خ�ص�ه�ا�ي

• , سنجش براي غالبا وري بهره شاخصهاينقاط تعيين و سازمانها کاميابي و پيشرفت

. اين محاسبه رود مي کار به آنها ضعف و قوتخدماتي سازمانهاي در ويژه به شاخصها

. است دشوارتر

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ش�ا�خ�ص�ه�ا�ي �ک�ا�ر�ب�ر�د

بهره • شاخصهاي بررسي و مطالعه با مديرانو مشکالت بود خواهند قادر زمان طي در وريخود سرپرستي طرح درسازمانهاي را فرصتها

سازند . مشخص وري بهره بهبود منظور به

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ش�ا�خ�ص�ه�ا�ي �ا�ن�و�ا�عمحصول • نسبت از از عبارتست جزئي وري بهره

. وري بهره مثال نهاده از طبقه يک به ستاده يامواد, وري بهره و سرمايه وري بهره کار

وري • بهره شاخص متداولترين کار وري بهرهتر صحيح يا محصول ارزش حاصل از که استتوليد در شاغyل کارکنان تعداد بر افزوده ارزش

يافته اختصاص کار ساعت نفر مجموع بر يا وآيد . مي بدست توليد واحد هر براي

�ب�ه �م�ل�ي �س�ط�ح �د�ر �ا�ي�ر�ا�ن �د�ر �ک�ا�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ث�ا�ب�ت �1361ق�ي�م�ت

اقالم سال

بهره وري کل)با احتساب درآمد نفت(

بهره وري کار)بدون احتساب درآمد نفت(

شاخص بهره وري ملي)بدون احتساب درآمد نفت(

درصد رشد بهره وري ملي نسبت به سال قبل

1361

2/1003

2/882

100

_

1362

5/1091

5/910

7/110

7/10+

1363

2/1068

4/927

8/112

9/1+

1364

5/1062

1/921

0/112

7/0-

1365

6/893

3/774

2/94

9/15-

1366

3/886

4/752

6/91

9/2-

1367

5/806

1/660

3/80

2/12-

1368

6/807

0/654

5/79

0/1-

1369

0/875

4/696

7/84

5/6+

)هزار ريال بر نفر(

ا�و�ل�ي�ه �م�و�ا�د �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

افزوده • ارزش يا محصول تقسيم حاصل ازکار به اوليه مواد ارزش بر اقتصادي فعاليت

مثال شود مي حاصل فعاليت آن توليد براي رفتهاعضاي به شده توليد محصول ارزش يا مقدار

اوليه مواد تن هر

• . از شده حاصل درآمد از سرمايه وري بهرهدر رفته کار به سرمايه ريال هر اعضا به توليد

. نسبت زمين وري بهره شود مي محاسبه توليدزمين هکتار يک از محصول برداشت و بازدهي

گويند را

ج�ز�ئ�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ز �م�ث�ا�ل�ه�ا�ي�ي

کار نيروي وري بهرهکار_ ساعت نفر هر ازاء به توليدي محصول مقدار يا واحد تعداد

کار_ . ساعت نفر ازاءهر به حاصل افزورده ارزشرفته_ . کار به کار نيروي ريالي ارزش ازاء به شده توليد محصول ريالي ارزش

کار_ نيروي نفر هر ازاء به شده حمل کاالي مقدارآالت ماشي وري بهره

دستگاه_ .) ( ماشين کار ساعت هر ازاء به شده توليد محصول تعداددستگاه_ ) ( ماشين کار ساعت هر ازاي به توليدي محصول ارزش

سرمايه وري بهرهتوليد_ . در رفته کار به سرمايه ريال هر ازاء به شده توليد محصول مقدار يا تعداد

رفته_ . کار به سرمايه ريال هر ازاء به شده فروخته محصول ريالي ارزشانبار_ گردش نسبتانرژي وري بهره

ژول_ واحد يا مصرفي خام نفت بشکه معادل واحد هر ازاء به توليدي محصول تعداد يا مقدارBTUيا

انرژي_ هزينه ازاء به شده توليد محصول ارزشمصرفي_ برق ساعت کيلو هر ازاء به توليدي محصول تعداد

yلyمyاyوyع yلyک yيyرyو yهyرyهyب

بر • افزوده ارزش يا محصول خالص نسبتو کار نيروي مصروفي نهادهاي ارزش مجموع

شاخص گويند عوامل کل وري بهره را سرمايهمي بدست زير فرمول از عوامل کل وري بهره

VAآيد

(L.W(+)k.r)TFP=

ع�ا�م�ل �چ�ن�د �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

حاصل از است عبارت عامل چند وري بهرهبر افزوده ارزش يا کل محصول ارزش کسر

. تنها عامل چند وري بهره نهادها از تعداديمجموعه زير با ارتباط در را وري بهره ميزان

مثال کند مي گيري اندازه نهادها کل از ايو کار نيروي توانند مي عوامل اين از تعدادي

باشند . مواد

ک�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�هبه • توليدي محصوالت کل ارزش تقسيم از

بدست مصرفي هاي نهاد کليه ارزش مجموع . که کلي است معياري کل وري بهره آيد ميقبيل از نهادها همه همزمان و مشترک تاثير

, , , آالت ماشين قطعات و مواد انساني نيرويبا, ارتباط در را آن نظاير و انرژي سرمايه

ميگيرد . نظر در توليد ارزش و ميزان

ک�ل �ج�ا�م�ع �و�ر�ي �ب�ه�ر�هاز • است عبارت کل جامع وري بهره شاخص

درشاخص کل وري بهره شاخص ضرب حاصلترين پيچيده شاخص اين لمس قابل غير عوامل

را وري بهره شاخص مفهوم که است معياريعوامل گيرنده بر در که زير بخشد مي وسعت

است . کننده مصرف رضايت با ارتباط در کيفي

yهyرyهyب yيyلyصyا yيyاyهyصyخyاyش yعyاyوyنyا yزyا yهyدyاyفyتyسyا yيyاyهyتyيyدyوyدyحyم yو yاyيyاyزyمشyرyکyتyهyا yرyد yيyرyو

- اگر به تنهايي استفاده شدند مي توانند بسيار 1گمراه کننده باشند و منجر به اشتباهات پر هزينه

گردند - قادر نيستند افزايش هزينه ها را در کل توضيح 2

دهند - ممکن است مديريت را براي بهبود به اشتباه3

بياندازند - کنترل سود از طريق شاخصهاي بهره وري 4

جزئي ميتواند روشي ضربه زننده و گمراه کننده باشد

شاخصهاي بهره وري جزئي

- به سادگي قابل فهم و درک مي باشند 1- اطالعات مربوط به آن به سهولت قابل دسترسي 2

است - شاخصها به سادگي قابل محاسبه مي باشند 3- به علت سه مزاياي باال به سادگي مي توان4

مديريت را در استفاده از آنها قانع ساخت- برخي از داده هاي مربوط به شاخصهاي بهره وري 5

جزئي ) مثال مقدار محصول به ازاء هر نفرساعت( در سطح صنعت موجود در دسترس است

- ابزارهاي خوبي براي تشخيص نقاط ضعف 6در حوزه هاي مورد نظر براي بهبود بهره وري است اگر همراه با شاخصهاي بهره وري کل

استفاده شوند

محدوديتهامزايا

- مستقيما نمي تواند تاثير مواد اوليه و نهاد انرژي1 را اندازه گيري کند

- روش ارزش افزوده از جايگاه يک شرکت زياد2 مناسب نيست

- وقتي هزينه مواد قسمت اعظمي از هزينه هاي کل 3توليد را تشکيل مي دهد اين شاخصها مناسب

نيستند - فقط نهاد ها سرمايه و نيروي کار در محاسبه 4

شاخصها در نظر مي گيرد - بدست آوردن داده هاي الزم براي هدفهاي مقايسه اي 5

نسبتا دشوار است .

شاخص بهره وري کل عوامل توليد - دسترسي به اطالعات مربوط به اين قبيل 1

شاخصها در سازمانها نسبتا ساده است- معموال به سازمان از ديدگاه اقتصاد دانان نگاه2

مي کنند .

محدوديتهامزايا

- بدست آوردن داده هاي الزم براي محاسبه آنها1 نسبتا دشوار است مگر اينکه سيستم هاي جمع آوري

اطالعات براي اين مقصود طراحي شوند - به مانند شاخصهاي بهره وري جزئي و2

بهره وري کل عوامل توليد عوامل غير قابل لمس محصول و نهاد ها را به طور مستقيم در نظر مي گيرد

شاخصهاي بهره وري کلي

- همه محصوالت و نهادهايي را که قابل1 کمي شدن مي باشند درنظر مي گيرد بنابراين

تصوير واقعي تر از اقتصاد شرکت را نشان مي دهد - کنترل و نظارت بر سود از طريق استفاده از2

شاخصهاي بهره وري کل منفعت قابل توجهي براي مديريت ارشد سازمان دارد

- اگر همرا با شاخصها جزئي استفاده شوند3 مي توانند توجه و نگرش مديريت را به روش

موثري هدايت کنند - تجزيه و تحليل حساسيت ساده تر انجام مي شود .4- به سهولت ميتوانند به هزينه کل مرتبط شوند 5

محدوديتهامزايا

- با وجود منافعي که اين شاخص نسبت به 1محدوديت هايش دارد استفاده از آن نياز به شاخصهاي

بيشتري براي استفاده در مدل اندازه گيري مربوط به آن دارد .

- استفاده از اين شاخص نياز به توافق ميان اکثريت2 سطوح مديران در محاسبه و »وزنها و اولويت«

درمدل دارد

شاخصهاي بهره وري جامع کل-همه عوامل قابل لمس و غير قابل لمس را 1

در نظر مي گيرد - کليه عوامل به ويژه آنهايي که غير قابل لمس2

مي باشند را با توجه به قابل استفاده بودن آنها درنظر مي گيرد .

- اين شاخص روش کمي به وجود مي آورد3 تا بتوان همه چيز از کيفيت توليد تا زمانبندي

فرايند تا رضايت مشتري و دهها شاخص مهم عملکرد را تا سود آوري سازمان به هم مرتبط سازد .

- به مديريت در هر سطحي کمک مي ميکند تا4 تاثيرات گوناگون را بر روي کيفيت, هزينه, زمان

و نظاير آن را در نظر گيرد .- درواقع اين شاخص جامع ترين شاخص5

بهره وري مي باشد - تصميم گيرندگان به سادگي مي توانند تاثير6

تکنولوژي را بر بهره وري کل و سودآوري مطالعه کنند- اين شاخص براي اولين باز امکان ارتباط7

استراتژي تکنولوژي به استراتژي بنگاه را امکان پذير مي سازد

محدوديتهامزايا

�س�ا�ز�م�ا�ن�ه�ا�ي �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �خ�د�م�ا�ت�ي

بهره • بودن پايين براي عمده مشکالت از يکيواجد مديريت فقدان سازمانها اين در وري

, هماهنگي وري بهره بهبود به توجه با شرايطفقدان و مختلف هاي قسمت ميان ضعيف

. باشد مي سازمان در دقيق هدفهايي

در • وري بهره بهبود در مشکالت از يکيگيري اندازه که است اين خدماتي سازمانهاي

نسبت به خدماتي سازمانها در وري بهرهها کارخانه در باشد مي تر مشکل ها کارخانه

قابل سادگي به و بوده فيزيکي ستادها و نهادهاقابل راحتي به ستادها ارزش و هستند تشخيص

خدمات بخش در اما اند گيري اندازهمثال نيست ملموس غالبا ستادها ارزش

ارزش چقدر مريض يک به سالمتي بازگشتدارد .

خدماتي • سازمانهاي در وري بهره شاخصهايسنجيده هزينه منفعت نسبت برحسب معموال

, بهره نقل و حمل سازمان يک در مثال شود ميگيري اندازه زير صورت به توان مي را وري

کرد: کاهش ساالنه در مسافر- کيلو متر

هزينه اجراي برنامه ساالنه

ميزان بنزين صرفه جويي شده

هزينه اجراي برنامه ساالنه

�د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�ف�ه�و�مت�و�ل�ي�د�ي �و�ا�ح�د�ه�ا�ي

ارزش بازده محصولارزش داده )ارزش مواد(

فرايند تبديل مديريت تکنولوژي

منابع انساني / سرمايه اي/ انرژي

برآوردن نيازهاي بازار

به • داده عنوان به ادراکي اطالعات کيفيت , را مادي کاالهاي جريان نحوه فيزيکي عمليات

بهره ترتيب اين به داد خواهد قرار تاثير تحتادراکي جهت از بلکه مادي بعد در فقط نه وري

مواقع بعضي گيرد قرار بررسي مورد بايد نيزاز وري بهره بهبود در ادراکي جنبه بررسي

آن مادي جنبه بررسي به نسبت بيشتري اهميتاست . برخوردار

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �س�ا�خ�ت�ا�ر

عملکرد در سطح استراتژيک

)تعيين خط مشي(

عملکرد در سطحمديريت

عملکرد در سطحعملياتي

عملکرد در روش فيزيکي

اطالعات محيطي

داده هاي منابع مديريت بازده

روش هاي ادراکي

عملکرد در سطح شرکت

سyوyدyآyوyرyي yو yيyرyو yهyرyهyباگر بنابراين

حالت

سودآوري

بهره وري

چه اتفاق خواهد افتاد

آنچه بايد انجام داد

1 باال باشد باال باشد وضعyيت مالي منطقي و پايدار

است

حفظ يا افزايش بيشتر

بهره وري2 باال باشد پايين باشد سودآوري باال و

بلندمدت ممکن است پايدار نباشد. در بلندمدت بهره وري پايين سود را از بين خواهد برد.

بهبود بهره وري

3 پايين باشد

باال باشد شرکت ممکن است به زودي به

زيان برسد و ممکن است به تعطيلي کشانده

شود

بهبود سودآوري, تقويت راهبرد بازار,

تحقيقات بازار, ارتقاء بازار از طريق تبليغات و سياست

قيمت گذاري4 پايين

باشدپايين باشد تعطيلي -

ورشکستگيبهبود بهره وري و

تقويت بازار

�ب�ر�ا�ي �م�د�ي�ر�ي�تو�ر�ي �ب�ه�ر�ه

مدير به عنوان تصميم گيرنده و حالل مشکالت

انجام

وظايف عمده مديريتبرنامه ريزي سازماندهي هدايت و رهبري کنترل

در يک

محيط پوياتنوع نيروي کyار و تکنولوژي مسئوليت و اخالق اجتماعياقتصاد جهاني

به منظور دسترسي به

بهره وري, کيفيت و مزيت رقابتي

�ب�ه �ن�ک�ا�ت�ي �م�د�ي�ر�ي�ت �س�ي�س�ت�م �ق�ب�ل �ن�م�و�د�ا�ر �د�را�س�ت �د�ا�د�ه �ن�ش�ا�ن �ز�ي�ر �ش�ر�ح

تغييرات , • فرايند و بازده داده عامل سه از که مديريت سيستماست شده تشکيل

تشکيل • مادي و ادراکي هاي سيستم از که مديريتي سيستماست شده

تبديل • بازده به را داده يک ارزش تواند مي تغيير فرايند فقطنمايد

که • است اي افزوده ارزش مقدار از است عبارت وري بهرهآيد . مي بدست تغييرات فرايند يک طي

• / براي بازده داده با همراه ديگري تغيير فرايند با تغيير فرايند يکاست مرتبط سيستم اهداف به نيل

به • کمک از است عبارت مديريت سيستم وظايف از يکياست مديريت منابع از موثر استفاده

• / باشد مي موثر وري بهره در بازده داده و تغيير فرايند کيفيت

طريق از تواند مي وري بهره بهبودشود حاصل مديريت سيستم اصالحاز موثر استفاده با وري بهره زيرا

براي است پذير امکان مديريت منابعبه بايد زير موضوعات سيستم بهبود

: شوند, بررسي دقت

سيستم 1. ساختار و اهداف

مستقل 2. سيستمهاي تمام ادغام درجهيکپارچه و جامع سيستمي به وتخصصي

ها 3. داده کيفيت

تغيير 4. فرايند کيفيت

تغيير 5. حساس مراحل بين ارتباط

�ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �س�ي�س�ت�م �س�ط�و�حو�ر�ي

مديريت سيستم استراتژيک سطحمشي • خط تعيين سطح در باال رده مديران

گيرندگان تصميم همان مديريت سيستم , آنها تصميمات مثال طور به هستند سيستم

هاي برنامه و شرکت مشي خط با مرتبطگيري تصميم مراحل طي در باشد مي بلندمدتمورد وري بهره بلندمدت اهداف تغيير فرايند يا

گيري تصميم آن برمبناي و گرفته قرار بحث . شود مي

�س�ي�س�ت�م �ع�م�ل�ي�ا�ت�ي �س�ط�حم�د�ي�ر�ي�ت

برمبناي • عملياتي سطح در وظايف اجراياستوار استراتژيک سطح از دريافتي اطالعات

سازي آماده سطح اين هدف باشد ميمدت بلند برنامه بر مبتني اجرايي طرحهاي

و مديريت عملکرد بر کنترل اعمال و شرکتاست . آن عمليات

�س�ي�س�ت�م �ا�ج�ر�ا�ي�ي �س�ط�ح �م�د�ي�ر�ي�ت

و • راهنماييها مديريت سيستم اجرايي سطح ) از ) موثر استفاده جهت بازده علمي آموزشهاي

, مثال براي نمايد مي ارائه را مديريتي منابعسطح به فعاليتها کنترل و روزانه کار برنامه

دارد . تعلق سيستم عمليات

�م�ا�د�ي �س�ي�س�ت�م

سيستم • در مديريت فعاليتهاي فيزيکي نتايج . دانش کارو مهارتهاي ميگيرند جاي مادي

موفقيت براي حساسي ضرورتهاي و الزامات . کاالهاي هستند کيفيتي بهبود و وري بهره در ) در ) توليد تحصيالت و ساختمانها مانند مادي

اند . شده داده قرار فيزيکي سيستم

ک�ي�ف�ي�ت �و �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

مقدماتي • اصول کيفيت _ SQCدمينگ کنترلکارآموزان _ به دوره اين خالل در را آماري

اين که کرد ثابت را موضوع اين و آموختکيفيت و وري بهره افزايش در ميتوان را روشها

داد . قرار استفاده مورد

اميدهاي • اينکه براي سمينارها اين در دمينگوي سخنان اگر که شد يادآور کند تقويت را آنان

طي ميتوانند بگيرند جدي غرب 5را با سالدوره اين کنند در 5رقابت که به 1955ساله

آمد . مي نظر به ممکني غير هدف رسيد اتمام

چيزبا • همه اينجا در مينويسد ژاپني مدير يکمي ما به بيگانه آمريکاي مينمايد جلوه اهميتانجام است گفته وي که را آنچه هر اگر گويد

ظرف خواهيم 5دهيم اي عمده قدرت سالولي پذيرفتيم را وي سخنان ما حقيقت در شد

قائل اعتبار بود گفته ما به آنچه براي چونگرديديم . موفق شديم

�د�م�ي�ن�گ 14ت�ئ�و�ر�ي �ا�ص�لاول • برنامه . اصل محصوالت و خدمات بهبود

آينده براي ريزي•. دوم جديد اصل فلسفه يک قبول•. سوم انبوه اصل بازرسي به وابستگي از

کنيد اجتناب•. چهار کنيد اصل بهتر را ورودي مواد کيفيت

•. پنچم بيابيد اصل را مشکالت•. ششم را اصل آموزشي مدرن روشهاي

کنيد برقرار•. هفتم را اصل سرپرستي مدرن روشهاي

کنيد برقرار•. هشتم کنيد اصل دور را وحشت و ترس•. نهم بشکنيد اصل را سدها•. دهم برنامه اصل بدون و پراکنده اهداف از

کنيد پرهيز ريزي

•. يازدهم که اصل استانداردي کار حجم ازپرهيز است شده مشخص اعداد با آن مقدار

کنيد •. دوازهم سر اصل به رسيدن براي را موانع

برداريد ميان از افتخار و بلندي•. سيزدهم موارد اصل در محتوا پر هاي برنامه

کنيد برقرار سوادآموزي و خدمت حين آموزش•. چهاردهم مناسب اصل ساختاري ايجاد

�د�م�ي�ن�گ �س�ي�ک�لريزي • برنامه طراحي

در مديريت در ريزي برنامه عنوان به محصول طراحيشد گرفته نظر

اجرا • توليدکار يا ساخت توليدي فعاليتهاي انجام با محصول توليد

شد گرفته نظر در شده طراحي محصول رويبررسي • فروش

فعاليت نشانه مشتري خاطر رضايت مورد اين دراست کننده راضي توليدي

اصالح • تحقيقپردازيم مي اصالح و بهسازي به انتقادها از استفاده با

برنامه ريزي )مدير(

اصالح)مدير(

بررسي)بازرس(

اجرا )کارگر(

بخش • درهر فرد هر يعني فراگير کيفيت کنترلمشارکت و تمرين مطالعه در بايد کارخانه در

منصوب تنها باشد داشته شرکت کيفيت کنترلبخش هر در کيفي کنترل متخصصين کردن

دکتر _ جمله از معتقدند بعضي که همانگونهروابط _ ژاپن کشور در نيست کافي بام فيگن

, با رابطه در کارکنان مافوق با عموديرا _ مهمي نقش که کيفيت کنترل متخصصين

نمايد مي ايفا مختلف بخشهاي عملکرد دراست قوي بسيار

�ک�ن�ت�ر�ل �د�ا�ش�ت�ن �م�ن�ظ�و�ر �ت�و�ا�ن �م�ي �ک�ه �د�ال�ي�ل�ي �ا�ز: �ن�م�و�د �م�و�ا�ج�ه �ر�ا �ف�ر�ا�گ�ي�ر �ک�ي�ف�ي�ت

و_ 1 فروش بر تمرکز با تنها شرکت رکود از جلوگيريخود کاالي قابليتهاي

2 , کيفيت_ تضمين نهايتا و کارکنان و شرکت منافع تضمينمشتري در اطمينان ايجاد جهت به اي هزينه و کميت

باشد . مي نياز موردکه- 3 ها فرآورده در مستمر و مناسب کيفيت ايجاد

اين ابزار نمايد جلب را مشتري رضايت بتواند همواره: از عبارتند کار

. کارکنان_ تمامي مشارکتمي_ بيشتر منابع به منجر که مشکالتي رفع بر تاکيد

شود. . آماري_ روشهاي و ديدگاه از استفاده

خالق- 4 فعاليتهاي تمامي از اي آميخته آن در که شرکتي ايجادخواهد آن بقاي و ماهيت و پايدار رشد ضامن که کارمندانکه گيرد قرار هدف بايد کيفيت باالتري کسب آن در و شدسيستم ايجاد و جديد هاي فرآورده توسعه به منجر نهايتا

شود . مي بهتر کيفيت تضمينانسانها- 5 حقوق به گذاردن احترام و آور نشاط محيطي ايجاد

تمامي مشارکت آن در که کيفيت کنترل هاي حلقه طريق ازاست . شده بيني پيش اعضا

6 , طبق- بر توليد اهداف انجام منظور به کنترل توسعه تضمين , افراد تمامي شده زمانبندي برنامه يک در شرکت سياست . نمايند همکاري شده داده سازمان نظام يک در بايد شرکت

و روشها درباره آنچه شخص هر يعني کنترل توسعهدر آموخته کنترل توسعه جهت در کيفيت کنترل ديدگاهها

. نمايد پياده عملهر- 7 حقوق به احترام منظور به انساني منابع ارتقاء و رشد

کار, آن در کارگر که نمايد ايجاد محيطي بايد شرکت فرددارد . مستمر و باارزش وجودي که نمايد احساس گروهي

�د�ر �ا�ر�ت�ب�ا�ط �د�ر �م�د�ي�ر�ي�ت �ا�ه�د�ا�ف: �ف�ر�ا�گ�ي�ر �ک�ي�ف�ي�ت �ک�ن�ت�ر�ل

1 - داشتن_ نظر در از است عبارت شرط اولين مردممردم رضايت و خشنودي

وري- 2 بهره منظور به کارکنان کليه مشارکت هاي زمينه ايجادشرکت بالقوه نيروهاي تمامي از

و- 3 مشتري اطمينان کسب و کيفيت از اطمينان ايجادسيستمبه کيفيت کنترل فرايند در که معني اين به کننده مصرف

نظر مورد مدت کوتاه در سود کسب تنها مقطعي صورترا شرکت منافع مستمر طور به کيفيت به اعتقاد و نباشد

. نمايد مي تضمينتوسعه_ 4 و دنيا در کيفيت باالترين کسب جهت ريزي برنامه

هدف . اين راستاي در جديد هاي فرآوردهمواقع_ 5 در شرکت سود ضامن که مديريت سيستم ايجاد

رشد عدم و مختلف مشکالت با مواجهه زمان مانند بحرانياقتصادي

که_ 6 اعتقاد اين با آنها مستمر آموزش و انسانيت به احترامشرکت ماهيت و شخصيت حفظ يعني نمونه کارمندان حفظ

.

�د�ر �و�ک�ي�ف�ي�ت �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه� ) IPQIب�ه�ر�ه �و �ک�ي�ف�ت �ب�ه�ب�و�د �و �ک�ي�ف�ي�ت �ي�ک�پ�ا�ر�چ�ه �ب�ه�ب�و�د �ي�ک�پ�ا�ر�چ�ه �ص�و�ر�ت �ب�ه �و�ر�ي

) �و�ر�ي �ب�ه�ر�هسطح • هر در عملياتي سال در وري بهره اهداف

سطوح ساير با که هدفي با ادراکي سيستم . بايد وري بهره هدف ميشود تهيه است مرتبط

. بهره باشد سازمان کلي اهداف با متناسبتک تالش کيفيت طريق از فقط تواند مي وري

سسيستمهاي رضايت موازات به افراد تک. شود حاصل مديريت

Integrate Productivity and Quality Improvement )IPQI(

مربوطه کيفيت مثال وري بهرهکار جريان کيفيت تبديل کيفيت مادي بازده

شده داده مواد کyيفيت کارگران تعداد مادي دادهتبديل عyمليات کيفيت

کار جريان کيفيت شده توليد کميت مادي بازدهظرفيت کyيفيت تسهيالت فعلي ارزش ادراکي داده

تسهيالت بهره و استفاده کيفيت

ازتسهيالت گيري

افزوده ارزش کيفيت افزوده ارزش ادراکي بازدهمجموعه کيفيت کارکyنان تعداد مادي داده

کارکنان انفرادي صالحيت

فروش کيفيت فروش ميزان ادراکي بازدهدارائيها کيفيت دارائيها کل ادراکي داده

دارائيها از استفاده کيفيت

اقالم مربوط به بهره وري کيفيت

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ت�ح�ل�ي�ل �و �ت�ج�ز�ي�ه

• , ماهانه طور به معموال وري بهره عملکردشاخص از اي مجموعه توسط ساالنه و فصلي

. چند زير در گردد مي کنترل شده گردآوري هايشده آورده اقالم ارزشيابي منظور به نمونه

است :

يا_ 1 و وري بهره اهداف با عملکرد مقايسهصنعت . همان در شاخصها ميانگين

تاريخ_ .2 ترتيب به ها شاخص روند تنظيمفرمول_ 3 گونه رياضي تفکيک با شرايط بررسي

. وري بهرهعملياتي_ 4 و اقتصادي نرخ يا فعاليت کارايي

وري . بهره به مربوط

�ب�ه�ر�ه �ت�ح�ل�ي�ل �و �ت�ج�ز�ي�ه �س�ط�و�ح : �و�ر�ي

سطح_ 1 در وري بهره تحليلاستراتژيکي

کار ) نيروي وري سرمايه( LPبهره وري بهره و(CP )توليدي واحد يا شرکت سطوح در

بود . خواهند تحليل اصلي هاي موضوع

2 _�س�ط�ح �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ت�ح�ل�ي�ل �م�د�ي�ر�ي�ت

کار )• نيروي وري مواد ( CPسرمايه( )LPبهره(MP . گيرد( مي قرار بررسي مورد سطح اين در

کاالهاي ) گروه کاالها روي بر رسيدگي اين ) بزرگ( ) کاالهاي گروه توليد فرايند و کوچک

شود . انجام

3 _�س�ط�ح �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ت�ح�ل�ي�لع�م�ل�ي�ا�ت�ي

به • انساني نيروي کار ساعات و کارکنان تعدادعده آن به فقط عملياتي سطح در داده عنوانمي اطالق دارند دخالت توليد در که کارکنان از

گردد .

�گ�ي�ر�ي �ا�ن�د�ا�ز�ه �س�ي�س�ت�م �ب�ر�ق�ر�ا�ر�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

• , گوناگون شاخصها و معيارها مالکها که زمانياست اين مهم پرسش شدند انتخاب وري بهره

گيري اندازه و آوري جمع را اطالعات چگونه کهسنجش. سيستم يک استقرار کار اين براي کنند

. اين سازي پياده و طراحي در است الزممعلوم بايد زير شرح به مهمي عوامل سيستم

شوند:

فرعي( سيستمهاي و سيستم کل مسئوليت الفآن به مرتبط

بودن( جامع برابر در اطالعات آوري جمع هزينه باطالعات

اطالعات( آوري جمع بندي زمان پ

: �گ�ي�ر�ي �ن�ت�ي�ج�ه �و �خ�ال�ص�ه

• , اندازه وري بهره گيري اندازه در گام اولين . انواع شناسايي بعدي گام است ستاده گيري . تقسيم با آنگاه آنهاست گيري اندازه و نهاده

. آيد , مي بدست وري بهره نهاده بر ستاده

• , محدوديتها است الزم وري بهره گيري اندازه در . جمله از گيرد قرار توجه مورد محلي شرايط و

, بيکاري توان مي شرايط و محدوديتها اين , خاص, شرکت يک فزاينده هاي هزينه تورم

, معيارهاي و خارجي رقابت داخلي رقابتوري بهره معيارهاي بر که برد نام را قانوني

. دارند زيادي اثر استفاده مورد

• , آن هدف حتم طور به گيري اندازه و درمحاسبه , , ماشين هر انسان هر شود مشخص که است

کار به مواد از واحد هر يا و انرژي واحد هراست موثر و سودمند اندازه چه تا شده گرفته

. کند مي توليد مقدار چه يا

کمک • سازمانها و کشورها به وري بهره مقايسهسازمانها و کشورها ديگر تجارب از تا کند ميخود وري بهره سطح بهبود به و کند استفاده

ساير. وري بهره از آگاهي عالوه به بپردازدستاده نسبت جهت از هم سازمانها و کشورها

طي در حاصله تغيرات جهت از هم و داده به . است سودمند زمان

قابل • صورتي در فقط وري بهره سنجشها يافته از استفاده با بتوان که است استفاده

پرداخت . مناسب اصالحي اقدامات به

پنجم فصل

وري بهره بهبود

منابع • از تر موثر استفاده يعني وري بهره بهبود , , , , , انرژي مواد زمين سرمايه کار نيروي از اعم

, در اطالعات و تجهيزات ابزار و آالت ماشين. است خدمات و کاالها توليد فرايند

اندازه • در مهم شاخصهاي از يکي زمان منبع , . منابع ميان در است وري بهره گيري

. است جايگزين فاقد زمان

و • زمان درآوردن کنترل به يعني زمان مديريت , از موقع به فعاليتهاي و کارها درست زمانبندي

. است وري بهره در موثر و مهم عوامل

کار • گرو در وري بهره بهبود و افزايشسخت کار گرو در نه است آگاهانه و هوشمندانه

توليد . عوامل از بيشتر استفاده و تر

و • اقتصادي مسائل به بايد وري بهره افزايش دردر . بايد همچنين داشت توجه هم با اجتماعي

فيزيکي خشن صرفا برداشتهاي که داشت نظرهر ) عوامل بقيه گرفتن نظر در بدون مادي و

و مادي تحصيل وري بهره افزايش نتيجه که چند ) بهره افزايش به منجر است بيشتر فيزيکي

شد . نخواهد وري

که • شود مي منجر وري بهره افزايش به تفکري , اجرايي فرايند ريزي برنامه اهداف در کارکنان

باشند . داشته مشارکت آن

افزايش • وري بهره بهبود شاخص مهمترينبا همراه ها داده به ها ستاده نسبت مستمر

. ميشود تعريف کيفيت افزايش

در • اي تازه کشف و پيچيده پديده وري بهره . روشهاي عنوان به امروز آنچه نيست ما زمانه

مي وري بهره شده تجربه و شده شناخته مدونقانونمند و يافته تکامل شکل واقع در شناسيم

از انسان که است هايي شيوه و روشها کليهبه خود فردي و زندگي شراي بهبود براي ديرباز

است . شده مي متوسل آن

و • برجستگي از را وري بهره امروزه آنچهکرده برخوردار جوامع سطح در بيشتري اهميت

منابع, و امکانات از بهينه استفاده ضرورتاست . موجود

تواند • مي مختلف اشکال به وري بهره افزايش . قطعه يک عملکرد در تغيير از بگيرد صورت

, استفاده نحوه در تغيير توليد جريان در کوچکتا توليد فرايند از بهينه استفاده و اوليه مواد از , هر محصول فروش و بازاريابي نحوه در تغييرهزينه کاهش باعث تواند مي فوق موارد از يک

افزايش موجب نهايتا و درآمد افزايش و ها . گردد وري بهره

به • يا و تر اساسي که تغييراتي است مسلمقطعا دارند استراتژيکي جنبه ديگر عبارت

. زير داشت خواهند عملکرد بر بيشتري اثرات ) ضعف ) و قوت نقاط سازمان داخلي شرايط

) مدنظر ) را فرصتها و ها تهديد محيطي شرايطدر و گذاشته زيادي اثر منابع روي بر و داشته

بود . خواهند تر بخش نتيجه مدت طوالني

مي عامل چهار در را وري بهره فراگير تعريف : کرد بيان شود

اهداف_ 1کارايي_ 2 سودمندي_ 3 مقايسه_ 4 قابليت

شده : تحصيل که ميزاني به اهدافبکار : مفيد توليد جهت را منابع چگونه کارايي

ايم . گرفتهآن : تحصيل امکان آنچه با رابطه در سودمندي

. , آيد مي بدست چه دارد وجودطي : وري بهره عملکرد چگونه مقايسه قابليت

ميشود . ثبت زمان

: �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�لکشورهايي • المللي بين ها صحنه در حضور براي

ضمن که کنند پيدا قوي حضوري توانند مي , بخشهاي توليد عوامل از بهينه استفاده

حالت _ در نيز آنها خدمات و صنعت کشاورزيباشد . کشورها ديگر با کامل پذيري رقابت

مي • ديده جهان موفق کشورهاي به نگاهي بانيروي به را الزم بهاي کشورها اين که شود

مي توليدي عامل مهمترين عنوان به انسانيدهند .

کند • مي پيدا تحقيق زماني جامعه در وري بهره , خدماتي اجتماعي توليدي بخشهاي تمامي که

بهره مناسب نظام يک از استفاده در سعيقانونگذار نظام معموال که باشند داشته وري , بوجود باعث راهها کردن هموار با تواند ميراه در انساني عامل و شود وري بهره آمدن

کنند . کوشش آن تکامل

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ر�ت�ق�ا�ي �ن�ظ�ا�ميافته • ساختار و سيستماتيک تالشهاي کليه به

, مواد از ناشي تلفات کاهش يا حذف براي , آنها, بين نادرست تعامل يا و انسان ماشين

شود . مي گفته وري بهره ارتقاي نظام

�گ�ر�و�ه �س�ه �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ر�ت�ق�ا�ي �ن�ظ�ا�م: �ا�س�ت �ب�ن�د�ي �د�س�ت�ه �ق�ا�ب�ل

از_ ناشي تلفات کاهش يا حذف بر که نظامهاييدارد . تمرکز ماشين و مواد

از_ ناشي تلفات کاهش يا حذف بر که نظامهاييدارد . تمرکز انسان عملکرد

از_ ناشي تلفات کاهش يا حذف بر که نظامهاييمواد , و ماشين انسان بين نامناسب تعامل

دارد . تمرکز

محور , • افزار سخت نظامهاي را اول گروهگروه و محور افزار انسان نظامهاي دوم گروه

گويند . مي محور افزار نرم نظامهاي را سوم

�ع�و�ا�م�ل �ا�س�ت �م�ع�ت�ق�د �ن�ا�ک�ا�ي�ا�م�ا �ن�و�ع �د�و �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر

:�ا�س�تمدت ( .• کوتاه عوامل الفمدت( .• بلند عوامل ب

�م�و�ث�ر �م�د�ت �ب�ل�ن�د �ع�و�ا�م�ل �ا�ن�و�ا�ع : �ا�ز �ع�ب�ا�ر�ت�ن�د �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر

جديد_ . محصوالت توسعه و ايجادجديد_ . توليد روشهاي معرفي

جديد_ . منابع کشفبازاريابي_ جديد کانالهاي يافتن

وري_ . بهره و اقتصادي ساخت کردن عقاليي

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل :) (�ژ�ا�پ�ن �ک�ا�ر �و�ز�ا�ر�ت

پرسنل_ 1• و تجهيزات از استقرار نحوهکار_ 2• نيروي مهارت•3. مواد_ کيفيت

�ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل �ک�ا�ر �ا�ل�م�ل�ل�ي �ب�ي�ن �س�ا�ز�م�ا�ن �س�ه �ب�ه �ت�ر �و�س�ي�ع �د�ي�د�گ�ا�ه �ا�ز �ر�ا �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

: �ا�س�ت �ک�ر�د�ه �ب�ن�د�ي �ط�ب�ق�ه �ز�ي�ر �د�س�ت�ه , جغرافيايي_ توزيع هوا و آب قبيل از کلي عوامل

غيره و خام موادمواد_ کيفيت قبيل از فني و تشکيالتي عوامل

, کارخانه, استقرار حمل و جانمايي خامو ابزار و آالت ماشين رفتن بين از و فرسايش

غيره .و_ مديريت روابط قبيل از انساني عوامل

کار, , رواني و اجتماعي شرايط کارکنان. غيره و کارگري اتحاديه فعاليت

�ع�و�ا�م�ل�ي �م�ه�م�ت�ر�ي�ن �ا�ز �ب�ر�خ�ي �س�و�م�ا�ن�ث �ب�ه �ر�ا �آ�م�ر�ي�ک�ا �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر

: �ش�م�ا�ر�د �م�ي �ب�ر �ز�ي�ر �ش�ر�حگذاري_ . سرمايه ميزانکار_ . به سرمايه نسبت

توسعه_ . و تحقيقظرفيت_ . از استفاده ميزان

دولت_ . قوانين

تجهيزات_ . و کارخانه عمرانرژي_ . هاي هزينهکار_ . نيروي ترکيب

کاري_ . اخالقشغل_ دادن دست از مورد در کارگران ترس

. ) شغلي) امنيت و ثباتها_ . اتحاديه تاثير

مديريت_ .

�د�ي�د�گ�ا�ه �د�و �ا�ز �م�ي�ت�و�ا�ن �ر�ا �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه : �ک�ر�د �ب�ر�ر�س�ي �د�ي�گ�ر

• _ فرهنگي _ . ديدگاه ب تکنيکي ديدگاه الف

( )�ن�گ�ر�ش �ت�ک�ن�ي�ک�ي �د�ي�د�گ�ا�ه �ا�ل�ف )�ف�ن�ي

توليد • عوامل از يکي به ستاده نسبت وري بهرهمنظور. اينکه به توجه با ترتيب اين به استسريمايه عوامل از يک هر با خروجي ارتباط

, آنها, مانند و خام مواد گردش در سرمايه ثابت , , وري بهره ثابت سرمايه وري بهره باشد مي

, مانند و خام مواد وري بهره گردش در سرمايهشود . مي مطرح آنها

) ( )�ف�ر�ه�ن�گ�ي �ن�گ�ر�ش �د�ي�د�گ�ا�ه �ب

در_ سعي همواره که است فکري ديدگاه يکدارد . موجود وضع بهبود

. , است_ زندگي شيوه و فرهنگ ايدئولوژي يکبر مبتني فلسفه يک عنوان به وري بهره بنابراين

, قشرهاي که است عاملي بهبود استراتژيمنافع و است گرفته بر در را جامعه يک مختلف

, بينش اين در دهد مي پيوند يکديگر به را آنهاکه کند مي پيدا دست باوري و عقيده به انسان

بهتر ديروز از را خويش وظايف امروز تواند ميدهد . انجام مطلوبتر و

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ع�و�ا�م�ل �ي�ک�پ�ا�ر�چ�ه �م�د�ل

عوامل موثر در بهره وري بنگاه ها

عوامل بيروني عوامل دروني

منابع

نِيروي انساني: •عرضه و تقاضا, •

آموزش, انعطافپذيري, قابليت تحرyک

زمين: موجود بودن,• قيمت

مواد و انرژي •دسترسي به منابع• مالي•

سياست دولت

سياستهاي تعديل• ساختاري

سياستهاي بهره وري•سياستهاي چرyخه•

کسب و کارمقررات محيط زيست•سياستهاي مالي•

و مالياتيآموزش و تعليم•

نيروي انساني

چرخه کسب و کار و تغييرات ساختاري

موقعيت کسب و کار,•yرقابت

تغييرات ساختاري• بخشي

تغييرات ساختاري• سرمايه

صرفه جويي مقياس•تغييرات جمعيتي•تحوالت اجتماعي•

عوامل فرايند

افراد : انگيزش, تعليم, •شغل, روابط صنعتي

طرح محصول•تکنولوژي•توسعه کارخانه و •

تجهيزات, نگهداريو تعمير

مواد و انرژي•روشهاي کار•بازخور: اندازه گيري,•

تجزيه و تحليلسيستمها و شيوه •

مديريت سازمان

عوامل ستانده هاحجyم کميت توليد•سهم بازار و نفوذ•

در آنسيستمهاي گارانتي•

و وارانتيترکيب توليد•قيمت محصول•کيفيت•نوآوريهاي طراحي•

محصولخودشناسي شرکت•بسته بندي•خدمات پس از •

فروشتحويل به موقع•موجود بودن محصول•

در هر زمان

عوامل نهاده ها

سرمايه, کارخانه• و تجهيزات

مواد و انرژي•تکنولوژي و دانش•

فنيطرح محصول•افراد: انتخاب و •

استخدام

�س�ا�ز�م�ا�ن �ي�ک �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل �ب�ن�د�ي �د�س�ت�ه �پ�ن�ک�و �پ�ر�ک�و : �ا�س�ت �ک�ر�د�ه �ا�ر�ا�ئ�ه �ز�ي�ر �ص�و�ر�ت �ب�ه �ر�ا

عوامل داخلي عوامل خارجي

موسسات عمومي

زيرساختها

سياستها و راهبردها

مکانيزمهاي نهادي

محصول

روشهاي کار

سازمانها و سيستمها

افراد

شيوه هاي مديريت

اجتماعي و جمعيتي

اقتصادي

مواد اوليه

انرژي

زمين

نيروي انساني

مواد و انرژي

تکنولوژي

تجهيزات و ماشين آالت

محصول

عوامل سخت عوامل نرم تغييرات رفتاري منابع طبيعي دولت و زيرساختها

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل �ک�ا�ر �ن�ي�ر�و�ي

مي • سازمان هر ارزش با هاي سرمايه کارکنانگرو. در سازمان هر هدفهاي به دستيابي باشند

است . ارزش با منابع اين درست مديريت

نيروي • وري بهره روي بر که عاملي مهمترين , کار انجام در کار نيروي انگيزه دارد تاثير کار

است .

دارند • تاثير کار نيروي انگيزه روي بر که عواملي , سازماني فرهنگ و مادي کلي دسته دو به

باشند . مي وابسته

افراد • دستمزد و حقوق ميزان به مادي عواملآورد بر و جامعه در قيمتها سطح با مقايسه در

) دارد ) بستگي مازلو نيازهاي افراد اوليه نيازهاي .

مي • مساله اين به سازماني فرهنگ عواملبراي سازمان فضاي و مديريتي جو که پردازدسازمان مديريت يعني است؟ چگونه کارگران

زيردستان به را نو افکار و عقايد بروز امکان آياخير؟ يا دهد مي خود

�د�ه�ه �د�ر �ژ�ا�پ�ن �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه � 1970م�ر�ک�ز: �ک�ر�د �ت�ع�ر�ي�ف �ش�ر�ح �ب�د�ي�ن �ر�ا �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه

رساندن» • حداکثر به از است عبارت وري بهره , به و تسهيالت انساني منابع از گيري بهره

, توليد هاي هزينه کاهش با و علمي اي شيوه , افزايش , اشتغال افزايش بازارها گسترش

به زندگي معيارهاي بهبود و واقعي دستمزدهاي , و مديريت کنان کار سود به که اي گونه

». باشد کنندگان مصرف

�س�ا�ل �د�ر �ژ�ا�پ�ن �ب�ا�ال� 1995ص�ن�ا�ي�ع �ب�ر�ا�ي �پ�ن�ج �ر�و�ي �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �س�ط�ح �ب�ر�د�ن

: �گ�ذ�ا�ش�ت�ن�د �و�ي�ژ�ه �ت�ا�ک�ي�د �ع�ا�م�لکارکنان_ . پرورش و آموزش شمردن برتر

, آرمانها_ از مشترک تصور ايجاد و اطالعات نشرسازمان . هاي برنامه و اهداف

کارکنان_ . مهارت به توجه با تکنولوژي توسعهروابط_ و دستمزد از باثبات نظام استقرار

صنعتي .و_ بنيادي تحقيقات در گذاري سرمايه افزايش

کاربردي .

وري • بهره کاهش عامل ترين عمده و مهمترينهزينه و درآمد بودن نامتوازن انساني منابعمنابع انگيزش در عامل مهمترين که است

است . انساني

�د�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل �م�ه�م�ت�ر�ي�ن �ي�ک �د�ا�خ�ل �د�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ک�ا�ه�ش

: �ا�س�ت �ز�ي�ر �ش�ر�ح �ب�ه �س�ا�ز�م�ا�نضعف_ ) از ناشي کارکنان بين تبعيض وجود

مديريت( شغلي_ . امني نا

ميان_ ريزيهاي برنامه بر ميلي بي و نبودن موفق ) مديريت ) ضعف مدت بلند يا مدت

) کنترلي_ ) هاي برنامه در ثباتي بي نکردن کنترل ) مديريت) ضعف

شغلي_ و تحصيلي رشته هماهنگي نامربوطه_ مشاغل در تخصصها از نکردن استفاده

) مديريت) ضعف

سازمان_ از خارج در معموال عوامل اين ريشه) ضعف ) شود مي يافت

مديريت_ برنامگي بي ) مديريت_ ) ضعف کارآموزي فقدان

( ضعف_ شغلي و فردي استعدادهاي هماهنگي نامديريت(

) مديريت_ ) ضعف سرپرست کفايتي بيدرپي_ پي انتقال و فعلي کار به عالقگي بي

انساني . نيروي ) مديريت_ ) ضعف انساني نيروي تورم

, �ک�ا�ر�ي �ز�ن�د�گ�ي �ب�ا�ال�ي �ک�ي�ف�ي�ت �گ�ف�ت �ت�و�ا�ن �م�ي �ر�ا �م�و�ا�ر�د �ب�ر�خ�ي �ک�ه �ا�س�ت �چ�ي�ز�ي �آ�ن

�م�ي �پ�ي�ش�ن�ه�ا�د �ز�ي�ر �ش�ر�ح �ب�ه �ا�ف�ر�ا�د �د�ر�خ�ص�و�ص :�ک�ن�د

يک_ خوب انجام براي عادالنه و مناسب پرداختکار .

ايمن_ . و سالم کاري وضعيتجديد_ . مهارتهاي از استفاده و يادگيري امکان

سازمان_ . در اجتماعي انسجام ايجادفردي_ . حقوق حفظ

بيکاري_ زمان و کار زمان تقسيم در تعادلمجاز .

سازماني_ . و کاري غرور ايجاد

عنوان • به انساني نيروي پرورش و آموزش , , ضرورت يک به بلکه هزينه نه گذاري سرمايه

. چون شرکتهايي است شده تبديل سازمانها در , . و . تويوتا موتورز جنرال و ام بي اي

از بيش ساالنه خود% 20مايکروسافت سود ازمي دالر ميليارد يا ميليون صد چند بر بالغ که را

. . ام ) بي اي مثاال سال 2800شود در دالر ميلوننموده 1985 خود انساني نيروي آموزش صرف

است(

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ر�ت�ق�ا�ي �ر�ا�ه �س�ر �ب�ر �ک�ه �م�و�ا�ن�ع�ي: �ع�ب�ا�ر�ت�ن�د�ا�ز �د�ا�ر�ن�د �و�ج�و�د �د�و�ل�ت�ي �خ�د�م�ا�ت �د�ر

سياسي_ • موانعتشکيالتي_ • و ساختاري موانعتشکيالتي_ • و ساختاري فرايندريزي_ • بودجه فرايندوسياستگذاري_ • ريزي برنامه ضعفکافي_ • حد به اختيارات نبودن

اداري_ استقالل نبودن و تمرکزو_ ارتقا و ساالري شايسته منسجم نظام نداشتن

عملکرد ارزيابي براي مناسبي نظام و ترفيعسازماني_ . ارتباطات ضعف

کافي_ . نظارت فقدانپاگير_ و دست مقرارت و قوانين

کار_ انجام روشهاي و پيچيدگيکارها_ نبودن مکانيزه و مناسب تکنولوژي نبودن

مشارکتي_ مديريت به توجه عدمدولتي_ خدمات نشدن بومي و تمرکز عدم

انگيزه_ نبودن و نامناسب پرداختهاي نظامکارکنان در فعاليت

هاي_ آموزش براي روشن ريزي برنامه نداشتن. خدمت حين

, نوين_ عقايد ابراز براي مناسب فضاي نبودنخالقيتها و ابتکارات

, و_ افسردگي کاري کم فرهنگ گيري شکل. کار در دلسردي

�ب�ه�ر�ه �م�و�ا�ن�ع �ا�ز �د�ي�گ�ر �س�ي�س�ت�م�ا�ت�ي�ک �م�ث�ا�ل �ي�ک �م�ش�خ�ص�ه �ش�ش �ا�ل�گ�و�ي �ر�ا �آ�ن �ت�ا�ر�و �ک�ه �و�ر�ي �ق�ر�ا�ر �ب�ه �ا�س�ت �ن�ا�م�ي�د�ه �س�ا�ز�م�ا�ن�ي �ر�ف�ت�ا�ر �ا�ي

: �ب�ا�ش�د �م�ي �ز�ي�رمنسوخ_ 1 تجاري راهبردهايمدت_ 2 کوتاه عمل افقهايعمده_ 3 تکنولوژيک ضعفهايانساني_ 4 منابع توسعه از غفلتهمکاري_ 5 عدموصنعت_ 6 دولت هدفهاي مغايرت

�م�و�ر�د �د�ر �ا�س�ت�ر�ا�ل�ي�ا �د�ر �ت�ح�ق�ي�ق�ا�ت �ط�ي �ز�ي�ر �ف�ه�ر�س�ت �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�و�ا�ن�ع �م�ه�م�ت�ر�ي�ن

: �ش�د �ح�ا�ص�لبراي_ بيشتر کار که است اي گونه به مالياتي سيستم

ارزد . نمي زحمتش به بيشتر درآمد کسبمي_ مند بهره يکساني حقوق افزايش از افراد همه

. کند, مي کار بهتر کسي چه اينکه به توجه بدون شوندبراي_ بيشتر انرژي و وقت صرف به تمايلي کارکنان / , خانوادگي عاليق با کار اين که چرا ندارند کارشان

دارد . مغايرت آنها رفاهيدر_ مشارکت براي کارکنان براي کافي فرصتهاي

. ندارد وجود ها گيري تصميمبدهد_ . انگيزه کارکنان به چگونه داند نمي مديريت

�م�د�ي�ر�ا�ن �ا�ن�ت�خ�ا�ب �ش�ي�و�هو • ملي مصالح اساس بر بايد مديران انتخاب

افراد, کارنامه و افراد تعهد و تخصص اجتماعيبگيرد . صورت

مديريتي • درمشاغyل شرايط واجد افراد چنانچهرا نو افکار و عقايد بروز امکان و شوند گمارده , کارکنان مشارکت و نوآوري دهند زيردستان به

. مديران شد خواهد وري بهره ارتقاي موجبشرايط تبديل توانايي تجربه با و ذيصالح

دارند . را مناسب شرايط به نامناسب

• , , خالقيت و ابتکار نوآوري مشارکت رشد براي , مناسب ساختار بايست مي مديران سازمان در

مديريت با را مناسب سازماني فرهنگ و . مي پيشنهادات نظام آورند بوجود مشارکتي . باشد موثر سازنده خالق افکار بروز در تواند

نيز • سازمانها در آفرين کار مديران گماردن . که است کسي کارآفرين است مهم بسيارمي هيچ از را ارزشمندي بازده و کند خلق

براي. کافي بصيرت داراي کارآفرين مدير سازد. , است محيطي شرايط و بازار فرصتها شناخت

مدير • هر دهد مي نشان علمي هاي يافته , پر معتدل پذيري ريسک داراي بايد کارآمدي

مهارت, و فردي پذيري مسئوليت انرژيتخصص, و آينده امکانات بيني پيش سازماندهي . مديران ويژگيها اين بر عالوه باشد داشته کافي

و اعتماد بتوانند که بود خواهند موفق درعملبرانگيزد . را کارکنان مشارکت

مديريت • اصلي مسئوليت وري بهره افزايشبراي . مناسب شرايط ايجاد واقع در است

وري بهره مديريت اساس باالتر و بهتر عملکردحال در فرايند يک وري بهره بهبود چون است , وري بهره افزايش براي اين بنابر است تغيير

. گردد برقرار تغيير مديريت که است الزم

تغيير • درحال فرايند يک وري بهره بهبود چونالزم, وري بهره افزايش براي بنابراين است

گردد . برقرار تغيير مديريت که است

منابع , • از وري بهره حداکثر بايد رهبر مديرنهادينه و برقراري در سعي و ببرد را انسانيانضباط , راستاي در سازماني فرهنگ کردن

افراد , , ميان مشارکت و خالقيت ابداع ابتکارسازمان هدفهاي به رسيدن و فعاليتها انجام در

. باشد داشته

�م�د�ي�ر�ي�ت�ي �ث�ب�ا�ت �و �و�ر�ي �ب�ه�ر�هتغيير • از پس مديريت عالي سطوح در تغييرات

. سطوح در تغييرات اما است عادي امري دولتهامي باشد حد از بيش چنانچه مديريت ميانيو گردش در و داشته نامطلوب اثرات تواند

آورد . وجود به اختالل کارها نظم

مديران • و کارکنان همه از بيش مديران جابجايي . از قبيل اين تداوم کند مي متضرر را مباني

آتي اهداف به نسبت را کارکنان تنها نه تغييراتبه خود به خود بلکه سازد مي بيمناک سازمان

. ميزند دامن سازمان در موجود هويتي بي

بايد • شود برکنار سازمان از ناموفقي مدير اگرپست به اينکه نه گيرد قرار پرسش و نقد مورد

. البته يابد ارتقا حتي و شده گمارده ديگريو نوآوري جلوي نبايد مديريت ثبات و استمراربگيرد . را سازمان به جديد استعدادهاي ورود

و • ضوابط اساس بر مديران گزينش نظامبا همراه ساالري شايسته و علمي صالحيتهايپيشرفت و مردم به خدمتگزاران به آنان تعهد

. نصب و عزل لذا باشد استوار بايد کشور. باشد عقاليي و معين ضوابط تابع بايد مديران

که • بگيرد صورت اي گونه به بايد مديران گردشبرنامه تداوم و نگردد وقفه دچار توسعه فرآيند . از بايد مديران لحاظ اين به باشد امکانپذير ها

مجرب و کارآمدترين و ها ترين شايسته بين . و پذيري مسئوليت شوند انتخاب افراد ترين

از و بودن پرانرژي و گيري درتصميم آزاديهر موفقيت شرط بودن برخوردار الزم مهارت

. است مديري

�ت�ح�ق�ي�ق �و �ت�ک�ن�و�ل�و�ژ�ي �پ�ي�ش�ر�ف�ت �ت�و�س�ع�ه �و

هر • اقتصادي پيشرفت بر توسعه و تحقيقتوسعه . و تحقيق دارد اي عمده تاثير جامعهو بهتر محصوالت توليد توانايي کسب موجب

مي وري بهره افزايش نتيجه در و بازار به جديدشود.

• : بهسازي پذيرد مي انجام طريق دو از کار اين ) بهسازي ) و جديد محصوالت توليد يا محصول

فرآيند .

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د �ر�ا�ه�ه�ا�يموجود • وضع بايد وري بهره بهبود از قبل

قرار تحليل و تجزيه و بررسي مورد را سازماندرمان. و تشخيص براي گوناگوني راههاي داد

. بيشتر در دارد وجود سازمان يک بيماريهايو, قلمرو سه هر در سازمان بيماري مواقع

, وجود انساني نيروي و افزار نرم افزار سختدارد .

قلمرو • در سازمان هاي نارسايي تشخيصديگر قلمرو دو از آسانتر مراتب به افزار سخت

نرم. حوزه و درد ضعف نقاط تشخيص است. دشوارتراست انساني نيروي و افزار

�ا�ز �ذ�ي�ل �ز�م�ي�ن�ه �چ�ن�د �ي�ا �ي�ک �د�ر �ک�ه �ر�ا �س�ا�ز�م�ا�ن�ي �د�چ�ا�ر �ا�س�ت �ب�ر�خ�و�ر�د�ا�ر �ج�د�ي�د �ن�ا�ر�س�ا�ئ�ي�ه�ا�ي

: �د�ا�ن�ي�م �م�ي �ا�ف�ز�ا�ر�ي �ن�ر�م �ب�ي�م�ا�ر�يسازماني_ 1• ساختارکار_ 2• رويهاطالعات_ 3• توزيع و توليدها_ 4• نامه آيين مقررات و قوانينگيري_ 5• تصميم فرآيند

�ه�ا�ي �س�ي�س�ت�م �و �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �س�ا�ز�م�ا�ن�ي

و توسعه به که دارد وجود متفاوتي راههاي . راههاي شود مي منتهي وري بهره افزايش: نمود مطرح ها کارخانه براي توان مي را زير

, ماشين_ و تجهيزات تاسيسات جانمايي بهبود. کارخانه آالت

در_ مواد حرکت و انتقال و نقل برنامه بهبود. کارخانه از خارج و داخل

و_ تجهيزات در تعويض و تغييرات ايجادو پيشگيري نظام يک استقرار و تاسيسات

نگهداري.. محصوالت_ در بهبود و توسعه

توليد_ . جريان و عمليات فرآيند بهبوداتوماسيون_ . و مکانيزاسيون

تنبيه_ . و تشويق هاي سيستم ايجاد , دستمزد_ و حقوق پرداخت مناسب هاي سيستم

وري . بهره و امتيازات اساس بر پاداشبه_ توجه با آموزشي هاي دوره برقراري

عمل . در واقعي مشکالت

کار_ . شرايط بهبود و توسعهفروش_ . و توليد ريزي برنامه بهبود و توسعه

سازمان_ . در يادگيري و رشدسازمان_ . مسائل به استراتژيک نگرش

, در_ عملکرد ارزيابي و سنجش نظارت نظامسازمان.

فعاليتي . • گونه هر است مهم اتالف از جلوگيريشمار به اتالف نکند کمک وري بهره بهبود به که

. هزينه افزايش موجب غالبا اتالف رود مي . گردد مي نهايي محصول

�ط�ب�ق�ه �گ�ر�و�ه �پ�ن�ج �ب�ه �ت�و�ا�ن �م�ي �ر�ا �ا�ت�ال�ف : �ک�ر�د �ب�ن�د�ي

توليد_ 1 جريان در اتالفضايعات_ 2 از ناشي اتالفتاخير_ 3 و انتظار زمان از ناشي اتالفنقل_ 4 و حمل از ناشي اتالفضروري_ 5 غير حرکات و فرآيند از ناشي اتالف

و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د �ر�ا�ه�ب�ر�د

را • کار توانند مي که کنند حس افراد هنگاميکه , عملکرد و خالقيت بروز مشارکت طريق از

, وري بهره رسانند انجام به برانگيز تالش شغليگذاشت . خواهد شکوفايي به رو

وري • بهره رفتن باال تنها داشت توجه بايداجراي يا جديد آالت ماشين خريد به بستگي

ندارد . جديد فنون

�ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د �ب�ر�ا�ي �ر�ي�ز�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه : �و�ر�ي

بايد وري بهره در بهبود به نيل منظور بهکرد : تعقيب را زير مراتب و مراحل

شرکت_ 1 يا سازمان موقعيت تحليل و تجزيهوري_ 2 بهره در بهبود برنامه طراحيوري_ 3 بهره به نسبت آگاهي و انگيزه ايجادبرنامه_ 4 اجرايبرنامه_ 5 ارزيابي

توسط وري بهره بهبود برنامه هر اينکه از پيشهمه در کارکنان بايد درآيد اجرا به سازمان

به نياز و وري بهره اهميت از را سازمان سطوحکرد . آگاه آن

آگاهي • طريق از را وري بهره انديشه تا مطمئنا , هرگز نياوريم وجود به آنها در کارکنان به دادنبرنامه اجراي در را الزم تعهد توانست نخواهيم

بدون و کنيم ايجاد آنان در را وري بهره در بهبودبهره بهبود به بود نخواهيم قادر نيز تعهد وجود

يابيم . دست وري

�م�ع�ي�ا�ر�ه�ا�ي �ت�و�ا�ن�د �م�ي �د�ا�د�ن �آ�گ�ا�ه�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ط�ر�ق �ب�ه �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �د�ر �ب�ه�ب�و�د �ب�ر�ا�ي �خ�ا�ص�ي

: �ب�ا�ش�د �د�ا�ش�ت�ه �ز�ي�ربهبود_ 1 هاي برنامه مورد در الزم اطالعات تهيه

و مشترک منابع به رسيدن براي وري بهره درکارکنان .

براي_ 2 بحرانهايي و کانالها کردن فراهم. اشکال رفع و بازخورد

آگاهي_ 3 انتقال براي متعدد هاي رسانه انتخاب. بازخورد آوردن بدست و

تشخيص_ 4 براي تفحص و تحقيق براي اقدامو ها برنامه به نسبت اوليه العملهاي عکس

پيشنهادات . دريافت

�ب�ه�ب�و�د �ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ا�ج�ر�ا�يبه • کوچکتر سطح يک در را برنامه است بهتر

در است ممکن که را مشکالتي تا درآورد اجرا. شود مشخص کند بروز عمل

�ط�ر�ي�ق �ا�ز �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر�د�ن �ب�ا�ال �ه�د�ف �ا�گ�ر �ا�ي�ن �ا�ج�ر�ا�ي �ب�ا�ش�د �ک�ي�ف�ي�ت �ک�ن�ت�ر�ل �د�ا�و�ي�ر: �ب�و�د �خ�و�ا�ه�د �ز�ي�ر �م�و�ا�ر�د �م�س�ت�ل�ز�م �ب�ر�ن�ا�م�ه

باال_ 1 سطوح مديران حمايت اعالمکننده_ .2 هدايت کميته يک تشکيلدادن_ 3 نشان براي آموزش برنامه يک آغاز

کارکنان . به نياز و دواير اهميت

دواير_ .4 تشکيل براي داوطلبان از دعوتدايره_ .5 اعضا آموزشدواير_ .6 تشکيلمديريت_ .7 شناخت براي فرصتي کردن فراهمبه_ 8 کننده شرکت اعضا شناساندن و معرفي

عموم .

�د�ر �ب�ه�ب�و�د �ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ا�ر�ز�ي�ا�ب�يو�ر�ي �ب�ه�ر�ه

برنامه ارزيابي براي زير العمليهاي دستوربود : خواهد مفيد وري بهره در بهبود

برنامه • براي زماني چارچوب يک گرفتن نظر دراست . موثر وري بهره در بهبود

و • بازديدها براي هاي گزارش ساده خوب نظام يک. است ضروري اي دوره تجديدنظرهاي

در • نظر تجديد براي منظمي جلسات بايديا , بخش واحد سطوح در برنامه پيشرفت

شود . تشکيل ادارهدر • را احتمالي مسائل و حوادث برنامه در بايد

پيشرفت جريان در بتوان بطوريکه گرفت نظرنشده بيني پيش حادثه هرگونه با برنامه

برداشت . ميان از را آن و کرد برخورد

برنامه , • ارزيابي و کنترل مراحل در بايدکه . کارکناني اگر گرفت نظر در را واقعيتهافعاليت وري بهره در بهبود برنامه جريان در

ذهنيتي , يا تبعيض ارزيابي فرآيند در کنند ميخود , دلگرمي و روحيه مطمئنا کنند مشاهده

شکست آن نتيجه و داد خواهند دست از را. بود خواهد برنامه

طريق • از بايد برنامه اجراي از حاصله نتايجبه , , مجالت روزنامه شرکت گزارشهاي

افزايش . سبب کار اين برسد عموم اطالعدر کنندگان شرکت ميان در رقابتي روحيه

شد . خواهد برنامه اجراي

: �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ت�ک�ن�و�ل�و�ژ�ي

افزايش • براي راهي خودکارکردن يا مکانيزه . هاي زمينه در امروزه است وري بهره

خدماتي, , , صنايع و ساخت پزشکي مهندسيکار که کنيم مي مشاهده را جديدي تجهيزات

. دهند مي انجام را نفر صدها

آمده • بدست دانش و مهارتها که است قرار اگرشوند واقع موثر آموزشي هاي برنامه از

. اين داد انتقال کاري موقعيتهاي به را آنها بايد. مينامند آموزش انتقال را فرايند

�ا�ز �ح�ا�ص�ل �س�و�د �د�ر �ش�د�ن �س�ه�ي�مو�ر�ي �ب�ه�ر�ه

تک • تک تقريبا تالش به نياز وري بهره در بهبود . بود خواهد عادالنه بنابراين دارد کشور افرادوري بهره در بهبود از که سودي گونه هر اگر

دخيل آن کسب در کسانيکه بين آيد مي بدستشوند . سهيم اند بوده

, �ي�ا�ب�د �م�ي �ا�ف�ز�ا�ي�ش �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ه�ن�گ�ا�م�ي�ک�ه: �آ�و�ر�ن�د �م�ي �ب�د�س�ت �چ�ه �ز�ي�ر �ا�ش�خ�ا�ص

آورند_ .1 مي بدست بيشتري سود سهامدارانکند_ .2 مي وصول زيادتري مالياتهاي دولتاعطاي_ 3 وامهاي بابت بيشتري بهره مالي موسسات

گيرند . مي خودآورند_ .4 مي بدست تري ارزنده امتيازات مديرانگيرند_ .5 مي بيشتري حقوق کارکنانگيرند_ .6 مي بيشتري اجاره موجرانو_ 7 بهتر کيفيت با خدمات و محصوالت کنندگان مصرف

خرند . مي معقولتري قيمتهاي

�ه�ا �ا�و�ل�ي�ت �ت�ع�ي�ي�ن �ب�ر�ا�ي �پ�ر�س�ش�ه�ا�ي�يب�ه�ب�و�د

موثرتر • هنگامي وري بهره افزايش برنامهسازمان راهبردي طرح از جزئي که بود خواهد

باشد.

�ب�ر�ا�ي �ت�و�ا�ن�د �م�ي �ک�ه �پ�ر�س�ش�ه�ا�ي�ي �ز�ي�ر �د�ر �ا�و�ل�ي�ت�ه�ا�ي �ت�ع�ي�ي�ن �و �ط�ر�ا�ح�ي �ک�ر�د�ن �م�ش�خ�ص �ش�و�د �م�ط�ر�ح �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ف�ز�ا�ي�ش �ب�ا�ل�ق�و�ه

. �م�ي�گ�ر�د�د �ا�ر�ا�ئ�هبهره_ , طرح و آرمانها اهداف داراي سازمان آيا

, برگيرد در را سازمان کل که مکتوبي وريهست؟

قابل_ و کوچک گروههاي براي اهداف آياکارکرد که طوري به است شده تعيين تشخيص

؟ کرد ارزيابي بتوان را آنها

آن توسط که است روشهايي شامل طرح آياآمد؟ نائل وري بهره افزايش اهداف به بتوان

تعيين_ وري بهره اهداف به نيل براي زمانهايي آيااست؟ شده

و_ کار هاي هزينه مقابل در اقدامات و اهداف آيااست؟ شده سنجيده ها هزينه ساير

, �ب�ه�ر�ه �ا�ف�ز�ا�ي�ش �ط�ر�ح�ه�ا�ي �م�ع�م�و�ل �ط�و�ر �ب�ه �ر�ا �ز�ي�ر �م�د�ي�ر�ي�ت�ي �م�س�ئ�و�ل�ي�ت�ه�ا�ي �ب�ا�ي�د �و�ر�ي

: �ب�ا�ش�د �د�ر�ب�ر�د�ا�ش�ت�ه , که_ محيطي ايجاد نوآوري و خالقيت افزايش

. کند تشويق را جديد نفراتپيشنهادها_ درخواست و پيشنهادي طرح يک ارائه

. خاص مسائل مورد در

گروههاي_ يا دائم و موقت کار نيروي گماشتنجانبه همه برسي براي مطالعاتي

باشد_ . مناسب جائيکه در مشکالتتوسعه_ . و تحقيق فعاليتهاي تعيين

�ب�ه�ر�ه �ا�ف�ز�ا�ي�ش �ا�س�ا�س�ي �س�ا�خ�ت�ا�ر �و�ر�ي

همه براي را عمومي مرحله چهار اللر االن : کند مي مطرح وري بهره افزايش فرآيندهاي

پذيرش: الفشود . پذيرفته سازمان در بهبود و تغيير به نياز بايد

تصميم: بگرفت . تصميم آن مورد در بايد تغيير ايجاد قبولي از پس

اجازه: جباشد . داشته وجود تصميمات انجام فرصت بايد

اقدام: دهدف بايد وري بهره افزايش براي طرحها عمليات اجرا

باشد . نهايي

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د �ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه(PIP )

براي دستورالعملهايي ذکر به تنها قسمت اين درمي وري بهره بهبود هاي برنامه ارزيابي

پردازيم : براي( زماني چوب چار يک گرفتن نظر در الف

. , است موثري کنترل وسيله وري بهره در بهبودبراي( دهي گزارش ساده خوب نظام يک ب

ضروري اي دوره نظرهاي تجديد و بازديدهااطالعات . به مربوط دهي گزارش بايد است

که, شود طراحي خاصي اشکال ضروري. باشد وري بهره بهبود نيازهاي با مناسب

در( نظر تجديد براي منظمي جلسات بايد ج , اداره يا بخش واحد سطوح در برنامه پيشرفت

شود . تشکيل , در( را اجتماعي مسائل و حوادث برنامه در بايد دپيشرفت جريان در بتوان بطوريکه گرفت نظر

نشده بيني پيش حادثه گونه هر با برنامهبرداشت . ميان از را آن و کرد برخورد

را( واقعيتها ارزيابي و سرکشي مراحل در بايد ه. گرفت نظر در

�ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ب�ک�ا�ر�گ�ي�ر�ي �ز�م�ا�ن �ب�ه�ب�و�د

بهره بهبود هاي برنامه بردن کار به برايمطلوب شرايط برخي موثر طور به وري

. آنها, جمله از باشد داشته وجود بايد : است زير موارد

تغيير_ براي فشارباال_ سطح افراد دخالت

مشارکت_ و تشخيصجديد_ حلهاي راه ابداع

جديد_ حلهاي راه آزمايشمثبت_ نتايج از نيرو تجديد

�ه�ا�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ا�ص�ل�ي �ع�ن�ا�ص�رو�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د

عالي 1. مديريت تعهد

برنامه 2. اجراي به متعهد سازماني يک وجود

اهداف 3. از سازمان مختلف سطوح کامل آگاهي درکبرنامه

سازمان 4. ساختاري عناصر ميان باز ارتباط

يک 5. توسط وري بهره از حاصل منابع دادن نشان ) منافع ) تسهيم سيستم سيستم

گيري 6. اندازه فرايند و برنامه ميان ارتباط برقراري

ها 7. برنامه با نيازها تناسب

.8 , بازخور و ارزيابي نظارت فرايند استقرار

�ب�ر�ا�ي �د�س�ت�و�ر�ا�ل�ع�م�ل �چ�ه�ا�ر�د�ه �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ه�ب�و�د

يا • ماه براي نه کن ريزي برنامه درازمدت برايآينده . سال

راضي • خود از خود کاالي کيفيت صرف بهنباش .

کيفيت • کنترل سيستم يک خود توليد فرايند براياوليه مواد کنندگان عرضه از و کن ايجاد آماري

, هزينه اگر حتي بخواه را کار اين نيز خود. شوي متحمل مدت کوتاه در را بيشتري

ارتباط • مواد مناسب کننده عرضه چند با فقط. باش داشته

• : مشکالت آيا بکن خود از را سوال اين هميشهتوليدي خاص بخش يک از سيستم در من

توليد؟ فرايند تمام از ناشي يا استخود • هاي خواسته انجام براي را خود کارگران

. دهيد آموزشببريد .• باال را توليد سرپرستان کار کيفيت

کنيد .• دور خود از را ترسجاي • به کنيد تشويق را خود توليدي دواير

, کار يکديگر با خود بخش هدفهاي بر تمرکزکنند .

عمومي • شعار مانند کمي هدفهاي در غرقنشويد . صفر ضايعات

بخواهيد • عالي کيفيت با کار انجام کارگران ازاز موقع به خروج و موقع به شدن حاضر نه

کار . محيط

روشهاي • درک براي را خود کارکنان و کارگراندهيد . آموزش آماري

جديد • مهارت فراگيري براي را خود کارگراندهيد . آموزش نياز خورد

اين • اجراي مسئول را شرکت عالي مديريتکنيد . اصل سيزده

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �و �ت�ک�ن�و�ل�و�ژ�ينوآوري : • مرحله يا سيال مرحله اول مرحله

محصول • : در نوآوري مرحله يا گذر مرحله دوم مرحله

فرايند نوآوري : • مرحله يا مشخص مرحله سوم مرحله

نمونه

�د�ر �ت�ک�ن�و�ل�و�ژ�ي �ا�ن�ت�ق�ا�ل �پ�ر�و�ر�ش �م�ر�ا�ح�لر�ش�د �ح�ا�ل �د�ر �ک�ش�و�ر

انتقال براي توان مي مرحله سههاي کشور در آن پرورش و تکنولوژي

برشمرد : سوم جهانسازي 1. پياده مرحلهجذب 2. مرحلهبهسازي 3. مرحله

�ا�ي�ر�ا�ن �ب�ر�ا�ي �ه�ا�ي�ي �ت�و�ص�ي�ه

گذاريهاي 1. سرمايه انساني منابع پرورش دراست . الزم سنگين

انتقال 2. مرحله در دورانديشانه گذاري سرمايه

نتايج 3. حسب بر نه بايد توسعه و پژوهشچندگانه ضوابط حسب بر بلکه خروجي

گردد . ارزيابيو 4. پژوهش تکاملي نقش از روشني درک بايد

, کردن بومي و جذب خريد در توسعه. باشد داشته وجود تکنولوژي

را 5. سازمانها و افراد که تشويقي نظام يک بايدگردد . تدوين برانگيزد

ششم فصل

انساني نيروي وري بهره

از • کارآمد و موثر استفاده و بهبود براي تالشمواد , , , سرمايه کار نيروي چون گوناگون منابع

, مديران تمامي هدف اطالعات و انرژيصنعتي توليدي واحدهاي و اقتصادي سازمانهاي

باشد . مي خدماتي موسسات و

• , روشهاي مناسب سازماني ساختار وجود , , سالم کار ابزار و تجهيزات کارآمد اجرايي

نيروي مهمتر همه از و متعادل کار فضايضرورياتي از شايسته و شرايط واجد انسانيمطلوب وري بهره به نيل براي که باشند مي

. گيرد قرار مديران توجه مورد بايد

�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل : �ا�ن�س�ا�ن�ي �ن�ي�ر�و�ي

پرورش_ 1• و آموزشژاپن • چون يافته توسعه کشورهاي از بسياري

شده صنعتي تازه کشورهاي از برخي و آلمانمنظمي ريزيهاي برنامه کره جمهوري چونخود انساني نيروي روي بر گذاري سرمايه در

را خود اي حرفه و فني آموزشهاي و اند داشتهاند . داده گسترش شدت به

�س�ه �ا�ز �آ�م�و�ز�ش �ک�ل�ي �ط�و�ر �ب�ه �ر�ا �ک�ا�ر �ع�ا�م�ل �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ط�ر�ي�ق

: �د�ه�د �م�ي �ا�ف�ز�ا�ي�ش , کار ( حجم زمان واحد در کرده تحصيل افراد الف

ارزش از آنان کار و دهند مي انجام را بيشتري. است برخوردار واالتري

به( را موجود منابع توانند مي تحصيلکرده افراد بطريق بدين و داده تخصص مطلوبتري اي گونه

دهند . افزايش را توليد وري بهره , قادرند( مساوي شرايط در تحصيلکرده افراد ج

انجام, را بيشتري نوآوري و اکتشاف اختراعسرعت به را وري بهره نيز اين که دهند

داد . خواهد افزايش

2 _�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �و �ا�ن�گ�ي�ز�ه

به رسيدن براي واساسي مهم شرايط از يکيدر انگيزه ايجاد و برانگيختن کاري هر در هدف

, دهند مي انجام را کار آن که است افراديدر پايين کاري انگيزه در متعددي عوامل

عبارتند آنها مهمترين که دارند وجود سازماناز :

مناسب( کاري محيط نبودن مساعد الفکارکنان( واجب نيازهاي به توجه عدم ب

زماني( مناسب ارتباطات نداشتن پکار( انجام جهت در الزم امکانات ميزان ت

3 , _�و �ک�ا�ر �ف�ر�ه�ن�گ �ک�ا�ر �و�ج�د�ا�ن: �ک�ا�ر �د�ر �ا�ن�ض�ب�ا�ط

را • وري بهره باال کاري وجدان با انساني نيروي . را اجتماعي سالمت و رفاه بخشد مي بهبود

. الزم شرط کار وجدان هرچند کند مي فراهمنمي نظر به کافي اما است وري بهره ارتقاي

رسد.

4 _�و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ا�ف�ز�ا�ي�ش �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل: �ا�ن�س�ا�ن�ي �ن�ي�ر�و�ي

کارکنان .• و مديران مستمر شغلي آموزشبهتر • و بيشتر کار براي کارکنان ميان انگيزش ارتقاءخالقيت • و ابتکار منظور به مناسب هاي زمينه ايجاد

کارکنان و مديرانو • عملکرد بر مبتني پرداخت مناسب نظام برقراري

تشويق . و تنبيه نظام برقراريکنترلي • خود عامل که اجتماعي انضباط و کاري وجدان

است .کليدي • و حساس نقش که روشها و سيستم در تحول

دارند .امور .• بر سازمان سياستهاي تسلط و حاکميت تقويت

ک�ا�ر�ک�ن�ا�ن �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �ب�ر �م�و�ث�ر �ع�و�ا�م�ل

فرهنگ کار

وجدان کار

عوامل اجتماعي, اقتصyادي, تکنولوژيک

بهره وري

برنامه آموزشيباور و اعتقاد فرهنگ عمومي حاکميت, رهبران

کارکنان

ارزشها

نظم اجتماعي و اقتصادي

عملکرد , که است آن از حاکي اوليه مطالعاتاست . توان و انگيزش از تابعي

) تمايل = ) و توان تابع عملکرد(A ,W)F= P

, , , شغل = ) شناخت تمايل توان تابع عملکرد ) , محيطي سازگاري سازماني حمايت

(E , S , U, W, A ) F = P

سه • گرو در سازمان موفقيت کليدي عامل سه. » « ,» « ,» است » تداوم تعهد ارتباط عامل

ا�ن�س�ا�ن�ي �م�ن�ا�ب�ع �ت�و�س�ع�ه �و �ر�ي�ز�ي �ب�ر�ن�ا�م�ه �ا�ي �ت�و�س�ع�ه �ا�ل�گ�و�ي

برنامه ريزي براي جذب نيرو

برنامه ريزي بازرگاني استراتيک •برنامه ريزي شغل _ وظيفه •برنامه ريزي نيروي انساني و تهيه •

فهرست نيروي انساني .

برنامه ريزي براي رشد و توسعه

تهيه فهرست برنامه هاي• توسعه

پيگيري و ارزيابي فعاليتهاي• مربوط به برنامه هاي توسعه

برنامه ريزي براي کاهش و کنارگذاري

کارکنان

برنامه ريزي جايگزيني نيروي انساني

و استخدام مجدد .

نيازهاي فردي

انتخاب شغل يا وظيفه

مسائل شغلي در ابتداي عمر کاري

تعيين محدوده وظيفه فرد •فراگيري شيوه انطباق با سازمان •تبديل شدن به فردي کارا و سودمند •اطمينان پيدا نمودن از داشتن آينده اي•

روشن در شغل خود

مسائل شغلي در اواسط عمر کاريتثبيت پايگاه شغلي و ديدن تمامي•

مسائل جانبي حول محور آن پيدا کردن تخصص کافي در شغل•

خود )بجاي برخورد عام و کلي با آن(

مسائل شغلي در اواخر عمر کاري تبديل گرديدن به يک مربي و صاحبنظر •استفاده از تجربه و خردمندي خود در کار •رها کردن شغل و بازنشسته شدن •

منابع انساني جديد از درون و يا بيرون• سازمان

تجزyيه و تحليل شغل •مصاحبه و گزينش کارکنان •ايجاد انگيزه به وجود آوردن روحيه •

جمعي آموزش اوليه طراحي شغل و انتصاب کارکنان •

سرپرستي و مربيگري و کارکنان .• ارزيابي کار افراد و قضاوت در مورد•

توانايي بالقوه آنان يادداشتهاي سازماني • ارتقاء و ساير تغييرات شغلي • آموزش و ايجاد فرصتهاي پيشرفت • مشورتهاي شغلي با کارکنان , برنامه •

ريزي شغلهاي مشترک براي زوجها وپي گيري

مستمر

• yتحصيالت و آموزش مستمرطراحي مجدد شغل , توانگر •

سازي آن و گردش شغلي

الگوهاي مختلف کار و پاداش •برنامه ريزي بازنشستگي ونيز •

مشاوره شغلي

به روز در آوردن فهرست منابع •انساني

برنامه هاي جايگزيني و آموزش •کارکنان

سيستم اطالعاتي مر بوط به •مشاغل بدون تصدي

تحليل مجyدد مشاغل و برنامه •ريزي شغل _وظيفه

مرحله جديد استخدام نيروي •انساني .

اقدامات اوليه و هدايت آن توسط سازمان

نيازهاي سازماني روند همسويي

هفتم فصل

نسبتها مديريت

؟ �ن�س�ب�ت�ه�ا �چ�ر�اآن • مقدار بايد بخشيم معنا عددي به اينکه براي

, نسبت . يک شود مقايسه ديگر عدد با عددديگر عدد دو مقايسه حاصل که است عددي

باشد . مي

• ) تغيير ) طريق از تواند مي کسري نسبتي هر , البته کسر مخرج يا صورت آن اجزاء از يکي

. بخشي اثر سنجش مثال يابد بهبود دو هر تغييرفروش افزاي هدف با ميتوان را فعاليت دوره

) براي) شده کسب منفعت مقدار يا توليد يايا ) ورودي يا کمتر هزينه با يا هزينه مقدار همان

) اندازه فروش ميزان همان براي کمتر تالشکرد . گيري

�ت�ش�خ�ي�ص �ب�ر�ا�ي �ا�ص�ل �د�ه: �ن�س�ب�ت�ه�ا �ي�ا �ش�ا�خ�ص�ه�ا

و – مهم شاخص يک تنها مدير براي باشد ممکن اگرباشد . داشته اصلي

باشد .– مرتبط بهم منطقا بايد شاخصهاشاخصها . – شبه کرد استفاده نبايد شاخصها شبه از

نمي مرتبط بهم که هستند مقداري دو تقسيم نتيجهباشند .

اين – که کرد معرفي را شاخصهايي بايد مدير براي ( . به چه شود وي سوي از اقدام به منجر شاخصها

مشترک طور به است ضروري اگر يا فردي صورتهمکاران ( با همراه

را – سازمان عملکرد از مهمي جنبه بايد شاخص هررا . اهميت کم جنبه نه کند گيري اندازه

محاسبه – براي اطالعات کسب هزينه نسبتبايد مديريت براي آن احتمالي منافع به شاخص

باشد . ذهن در هموارهتا – شود تهيه مدير هر براي بايد که نسبتهايي تعداد

باشد . حداقل بايد است ممکن که آنجا

حتي – و گوناگون صنايع براي متفاوتي هاي شاخصبا که صنعت يک درون در مختلف موسسات

, که دارد وجود شوند مي اداره مختلف هاي شيوهباشند . مي تعريف قابل

نيازمند – مديريتي مختلف سطوح در سازمان يکباشد . مي متفاوتي شاخصهاي

و – مساله تغيير با معين هاي شاخص به مدير نيازکند . مي تفاوت است مواجه آن با که مشکلي

�و �ش�ا�خ�ص�ه�ا �ب�ا �ا�ر�ت�ب�ا�ط �د�ر �د�ش�و�ا�ر�ي�ه�ا �آ�ن�ه�ا �ب�ر �غ�ل�ب�ه �چ�گ�و�ن�گ�ي

صنعتي موسسه دو در زير اطالعات اگر مثال طور بهباشد : زير شرح به يکسان

ب موسسه الف ) / گذشته ) سال فروش امسال فروش % 10رشد

30%

به توجه با را باال نسبتهاي است الزم بنابراينبازار در موسسات آن از کدام هر فروش سهم

يعني : سنجيد

ب الف موسسهامروز ) ( درصد بازار 13 55سهم

گذشته 10 50سال

�ا�ز �ه�د�ف �و �د�ي�گ�ر �ن�س�ب�ت�ه�ا�ي �ا�ز �ب�ر�خ�ي �ز�ي�ر �د�ر : �ش�و�د �م�ي �ب�ي�ا�ن �آ�ن�ه�ا �ا�س�ت�ف�ا�د�ه

نسبت. ماشين آالت و تجهزات / نيروي کار6. محصول / تعyداد کارکنان مستقيم در توليد7

. تعداد گره هاي بافته شده / حداکثر8 گyره هاي ممکن

. مقدار متر مربع پارچه بافته شده در سال9 به ازاء هر دستگاه بافندگي

هدف از نسبت2. نشان مي دهد تا چه مقدار نسبت شماره 6

باالست و آن نتيجه خودکار بودن باالي يا بهره وري باالي نيروي6 کارخانه نسبت

(7 کار مي باشد )نسبت

. براي اندازه گيري بهره وري فيزيکي 8در برابر بهره وري مالي شاخصهاي متفاوتي

در صنايع گوناگون به مانند اين . از اين نسبت در صنايع ريسندگي9

و بافندگي مي توان استفاده کرد.

نسبت ارزش زمين و ساختمان /فروش1.

ارزش ماشين آالت و تجهيزات / فروش 2.

ارزش وسائط نقليه / فروش 3.

ارزش زمين و ساختمان به در متر مربع4.

فروش به ازاء هر متر مربع 5.

هدف از نسبتنشان مي دهد که کداميک از داراييهاي1.

ثابتy بيشتر مورد استفاده قرار گرفته اند .

. نشان مي دهد تا چه ميزاني باال بودن2 ناشي از استفاده از ملک گران1نسبت

يا استفاده کمتر از4 مي باشد نسبت ظرفيت فضاي زيربنا مي باشد.

�د�ر �ب�ا�ي�د �ا�ر�ش�د �م�د�ي�ر�ا�ن �ک�ه �ه�ا�ي�ي �ح�و�ز�ه �گ�ي�ر�ن�د �ن�ظ�ر �د�ر �س�ا�ز�م�ا�ن�ش �ب�ا �ا�ر�ت�ب�ا�ط

: �ا�ز �ع�ب�ا�ر�ت�ن�دمحصولشان .1.و 2. ريسک نظر از هم اش سرمايه کنندگان تهيه

وام . مقدار نظر از همقطعاتش .3. و اوليه مواد کنندگان عرضهکارکنانش .4.کند : 5. بررسي را زير موارد بايد او همچنينکند .6. استفاده را دارائيهايش از اندازه چه تاکند .7. مهيا آينده براي را خود ميزان چه تا

�م�د�ي�ر �ب�ر�ا�ي �ک�ه �ر�ا �ش�ا�خ�ص�ه�ا�ي�ي �ب�ه �ت�و�ا�ن �م�ي �ر�ا �د�ا�ر�ن�د �ا�و�ل�و�ي�ت

: �ک�ر�د �خ�ال�ص�ه �ز�ي�ر �ش�ر�حبازارها- 1فروش 1. رشدبازار 2. سهم رشدسفارش 3. مدتزير 4. از محصوالت دست 20تقسيم به و درصد

انبار . گردش شاخص آوردنفروش / 5. بدهکاران

س�ر�م�ا�ي�ه- 2 �ک�ن�ن�د�گ�ا�ه �ع�ر�ض�ه

سرمايه / 1. ماليات کسر از پس سود خالصسهام

E/Pنسبت 2.

وام / 3. مقدار شده پرداخت بهره

.4 / پرداختي بهره کل سود

سرمايه / 5. شده اخذ وام

3 -�و �ا�و�ل�ي�ه �م�و�ا�د �ک�ن�ن�د�گ�ا�ن �ع�ر�ض�هق�ط�ع�ا�ت

کنندگان .1. عرضه قيمتهاي شاخص

عرضه 2. طرف از کاال تحويل زمان حداکثرکنندگان .

معوقه 3. سفارشات روزهاي تعداد

خريد / .4. پرداختي حسابهاي

جاري / 5. هاي بدهي جاري دارائيهاي

فروش 6. يا فروش از برگشت کاالهاي ارزشخريد / . کل نسيه

ک�ا�ر�ک�ن�ا�ن- 4

کارکنان / .1. تعداد متوسط کنندگان ترک تعداد

.2 / : حال ارشد مديران سن سال 5متوسطگذشته .

کارکن .3. نفر هر ازاء به محصول

کن .4. کار نفر هر ازاء به کار نيروي هاي هزينه

5 -�د�ا�ر�ا�ئ�ي�ه�ا

عملياتي / .1. دارائيهاي عملياتي سود

فروش / .2. عملياتي سود

عملياتي / .3. دارائيهاي فروش

.4. توليد / اکثر حد واقعي توليد

آ�ي�ن�د�ه- 6

در 1. جديد محصوالت گذشته / 5فروش سالفروش کل

اين / 2. فروش فروش به نسبت مازادمحصوالت

مجزا / .3. نقدي جريان توسعه و تحقيق

ساير / .4. و مجزا نقدي جريان آموزش

مجزا / .5. نقدي جريان ثابت دارائيهاي هزينه

استهالک / .6. ثابت دارائيهاي هزينه

هشتم فصل

و فراگير وري بهره مديريت اصولآن از استفاده مزاياي

�ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي �ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �ا�ص�و�ل

بودن / .1. کامل کيفيت

گرايي 2. مشتريجهاني – بازارهايرقابتي – نظر از بودن پيشتازگرفتن – نظر در و المللي بين انداز چشم

کردن .1. عمل کارکنان ومنافع ارتقاء جهت در

يادگيري 2. منحني

رويه / 3. و ها روش سازي ساده کردن استانداردها

پيشتاز 4. موسسات با رقابت

سازي 5. کوچک

توسعه 1. و تحقيق

.2. محصول از مختلفي ترکيبات ريزي برنامه

اسرار 3. حفظ

متقابل 4. منافع

سازگاري 5.

�ت�ک�ا�م�ل�: / 1ا�ص�ل �ک�ي�ف�ي�تطراحي , • کيفيت در خود تکامل درصدد بنگاهها

باشند . مي عمل در کيفيت و سازگاري کيفيتطراحي مرحله از خدمات و کاال توليد در کيفيت

شود . مي شروع

�گ�ر�ا�ي�ي�: 2ا�ص�ل �م�ش�ت�ر�يبنگاههاي • اصلي استراتژي امروز دنياي در

که . جا هر تا يعني است شدن جهاني پيشتازبه . بايد کنيم نفوذ بازارها در است ممکنياد , آنان از دهيم گوش مشتريان نظرياتتاثير و بشنويم را آنها پيشنهادات و بگيريم

خدمات و محصول درباره آنها ذهن بر مثبتي. بگذاريم خود

�ک�ا�ر�ک�ن�ا�ن: 3ا�ص�ل �ت�و�ج�ه

به • کنند مي کار شما براي که کارکناني به نسبتآنان . به کنيد توجه خود دارايي بزرگترين عنوانبه آنهارا وفاداري عوض ودر بدهيد شغلي امنيتوري بهره در مستمر بهبود شاهد و آورده دست

بود . خواهيد سازمان

�ب�ه�ر�ه �م�د�ي�ر�ي�ت �م�ن�ا�ف�ع �م�ه�م�ت�ر�ي�ن : �ف�ر�ا�گ�ي�ر �و�ر�ي

مشتريان • نيزهاي به پاسخگوييکيفيت • در پذيري رقابتکل • هزينه در پذيري رقابتمسئوليت • به پاسخگويي و کاري گروهها ايجاد

پذيري تکنولوژي • ريزي برنامه

گذاري • سرمايه تحليل و تجزيهيا • جديد فعاليت شروع براي ريزي برنامه

ديگر . شرکت به الحاقمنابع • تخصيص و ريزي بودجهخودکار • طور به سود کسب براي هدفگذاريبه • اطالعات آوري جمع دستورالعمل سازگاري

مطلوب نحو

�ج�د�ي�د �ب�ه �ق�د�ي�م �ت�ک�ن�و�ل�و�ژ�ي �ا�ز �ا�ن�ت�ق�ا�ل �د�و�ر�ا�ن �د�ر . �ت�ح�و�ل �ا�ي�ن �آ�ي�د �م�ي �و�ج�و�د �ب�ه �ا�م�و�ر �د�ر �ت�ح�و�ل�ي �م�ح�ص�و�ل �ت�ع�د�ا�د �ر�و�ي �ب�ر �ز�ي�ا�د�ي �ن�ت�ا�ي�ج �ت�و�ا�ن�د �م�ي

: �ب�ا�ش�ن�د �د�ا�ش�ت�ه �ف�ر�ا�ي�ن�د �و

محصول- 1 زندگي عمر طولآنان _ • آموزي باز و کارکنان آموزش الف• _ يا مشتريان ساليق در تغييرات ايجاد ب

آنها حفظ

بنگاه- 2 سطح در استراتژيک ريزي برنامهسازماني- 3 ساختارقبال- 4 در قطعات فروشندگان توانايي عدم

تغييرات