گزارش اجراي بررسي خصوصيات ساختاري و پراكندگي

جغرافيايي مراكز ارائه دهنده OCCMخدمات سرپايي

معاونت سالمتمركز توسعه شبكه

تعيين ميزان ارائه خدمات درمان سرپايي و توانبخشي به تفكيك نوع خدمت و

دستيابي به آخرين وضعيت خصوصيات ساختاري و پراكندگي جغرافيايي مراكز

ارائه دهنده اين خدمات در دانشگاه هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني كشور به منظور تحليل عوامل

موثر بر بهره مندي جامعه از خدمات )دركنار ساير مطالعات( و ارزيابي عادالنه بودن توزيع ارائه خدمت.

هدف كلي اجراي طرح:

تعيين ميزان ارائه هريك از خدمات درمان سرپاييو توانبخشي موجود به تفكيك دانشگاههاي علوم

پزشكي كشور

تعيين نوع مراكز ارائه خدمات سرپايي درماني وموجود در دانشگاههاي علوم پزشكي توانبخشي

كشور

درماني و سرپاييخدماتارائه تعيين تعداد مراكز توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي

كشور

اهداف اختصاصي طرح:

سرپايي تعيين نوع وابستگي مراكز خدماتدرماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي

كشور علوم پزشكي در گربيمه سازمانهاي با همكاري تعيين نوع

درماني و توانبخشي سرپايي مراكز خدمات موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

:)ادامه(اهداف اختصاصي طرح

كز ارائه دهنده خدمات ا مرنوع فعاليتهايتعيينموجود در و توانبخشي درماني سرپايي

دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

در هر فعال تعيين رشته هاي مختلف تخصصيو توانبخشي موجود درماني سرپايي مركز خدمات

در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور تعيين درصد مراكز خدمات درماني و توانبخشي

داراي پروانه تاسيس و مسوول فني در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

:)ادامه(اهداف اختصاصي طرح

طرح به روش سرشماري از تماميواحدهاي ارائه دهنده خدمات درمان

سرپايي و توانبخشي كه در آنها خدمات مجاز توسط افراد آموزش ديده و آكادميك

عرضه مي شوند )غير از واحدهاي نظام شبكه بهداشتي درماني( از طريق تكميل

پرسشنامه هاي خاص انجام شد.

روش اجراي طرح:

شنامهTTا 1شماره پرسTTآوري ي جمع پرسTTشنامه "اطالعات مراكز ارائه خدمات سالمتي سرپايي

شنامهTا 2شماره پرسTي" يTشنامه خدمات پزشكTپرس " پزشكTيكTه خدمات تمامTي براي شامTل: ويزيTت

پزشكTTي و دندانپزشكTTي، مامايTTي، مشاوره تغذيTTه و رژيTم درمانTي، سTاخت پروتTز دندانTي، درمان ناباروري، جراحTTTي محدود، تشخيTTTص و درمان هسTTTته اي، ترك اعتياد، خدمات اورژانTس، خدمات آمبوالنTس خصTوصي، مشاوره و ارائTTه خدمات بالينTTي در منزل و مشاوره و

ارائه خدمات پرستاري تكميل شد.

پرسشنامه هاي طرح:

شنامه پTا 3شماره رسTشنامه خدمات آزمايشگاهي" يTپرس "تمامTTي كTTه براي خدمات آزمايشگاهTTي ماننTTد آزمايشات

تشخيTص طTبي، آسTيب شناسTي، ژنتيTك، ويروس شناسTي، تكميل قارچ شناسTي، هورمون شناسTي و تشخيTص اعتياد

گرديد.

شنامهTا 4شماره پرسTشنامه خدمات تصويربرداري يTپرس "ويربرداري تشخيصي كTه براي تمامTي خدمات تصTتشخيصTي"

ماننTد راديولوژTي ، سTونوگرافي، سTي تTي اسTكن، ام. آTر آTي، راديولوژTTTي تTTTك دندان، پانوركTTTس، ماموگرافTTTي، داپلTTTر، سTTفالومتري، دانسTTيتومتري و فعاليتهايTTي ازT ايTTن دسTTت

تكميل گرديد.

:)ادامه(پرسشنامه هاي طرح

شنامه خدمات توانبخشي" يا 5شماره پرسشنامهTكه " پرستوانبخشTTيهايفعاليتبراي تمامTTي ماننTTد فيزيوتراپTTي،

شنوايTي سTنجي، بينايTي سTنجي، كاردرمانTي، گفتار درمانTي، روان سTنجي، مشاوره ژنتيTك، مشاوره روانشناسTي بالينTي، مشاوره روانشناسTي تلفنTي، سTاخت ارتTز، سTاخت پروتTز،

تكميل سTTاخت و فروش عينTTك طTTبي و فروش سTTمعك گرديد.

:)ادامه(پرسشنامه هاي طرح

،تشخيصي برداري تصTTوير موسTTسه درمانگاه، بيمارسTTتان، توانبخشي، موسTسه تشخيصTي درمانTي هسTته اي موسTسه ،

مركTز جامTع توانبخشTي، دفتTر كار،آزمايشگاه، داروخانTه ، مركز درمان مركز T،ناباروري درمان مركTز مطTب، محدود، جراحTي

مركTز آمبوالنTس، مركز مشاوره و سTرپايي معتادان خود معرف،ارائTه خدمات پرسTتاري،مركTز مشاوره و ارائTه خدمات باليني در منزل،ايستگاه بهگر، خانه بهداشت كارگري، مركز بهداشت كار

مراكز مورد پرسشگري:

نفر از هر 3آموزش نحوه اجراي طرح و تكميل پرسشنامه ها به دانشگاه علوم پزشكي )مدير گروه گسترش شبكه، مدير درمان و

اپراتور رايانه(

انجام آموزشها در درون هر منطقه براي پرسشگران و ناظرين

اعالم عمومي به تمامي مراكز سرپايي درمورد اهداف و چگونگياجراي طرح

بلوك بندي مناطق شهري و روستايي هر شهرستان حركت تيم پرسشگر در هر بلوك )به روش تيم مبارزه با ماالريا( و

تكميل پرسشنامه ها

تضمين صحت دTاده هاي :)ادامه(طرح

  كنترل مجدد كليه پرسشنامه هاي تكميل شده توسط ناظرينشهرستاني

تمامي پرسشنامه ها توسط ناظرين استاني 20كنترل مجدد %

پرسشنامه ها براي بار دوم10پرسشگري % درصد پرسشنامه ها توسط ناظرين ملي 50بازبيني

ارسال نرم افزار تكميل شده به مركز توسعه شبكه و ارتقاءسالمت

تضمين صحت دTاده هاي :)ادامه(طرح

  تعداد مراكز ي كه به نوعي در ارائه خدماتبهداشتي و درماني سرپايي و توانبخشي سهم دارند

شيفت كاري خاص هرخدمت ) تهيه اندكس آن خدمت

برحسب جمعيت( P/ M i + A i + 2N i

درصد وابستگي هريك از خدمات به بخش هايمختلف وزارت بهداشت، خصوصي، خيريه، تامين

جتماعي، نيروهاي مسلح و ساير سازمانها و ارگانها

نگاهي اجمالي به يافته هاي بررسي:

درصد همكاري با سازمان هاي بيمه گر و نيز همكاري

با تلفيقي از مهم ترين آنها براي خدمات مختلف

درصد خدمات فعال فاقد مجوز قانوني

ميزان وابستگي تعداد كل شيفت هر خدمت بازاي نفر جمعيت )اندكس( و تعداد كل مراكز 100000

نفر در هر 100000ارائه دهنده همان خدمت بازاي ( عرضه يك خدمت خاص يك از دانشگاهها )ميزان

نگاهي اجمالي به يافته هاي بررسي:

100000: وضعيت تعداد مراكز بازاي 1نمودار شماره نفر جمعيت، اندكس و ميانگين شيفت پزشكي عمومي

1382و 1381و دندانپزشكي عمومي

: مقايسه درصد وابستگي 2نمودار شماره خدمات پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي

به وزارت بهداشت ، بخش خصوصي و ساير 1382و 1381

: درصد همكاري خدمات 3نمودار شماره پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي با بيمه

1382و 1381هاي اصلي

: درصد مراكز پزشكي عمومي 4نمودار شماره و دندانپزشكي عمومي بدون مجوز قانوني

1382و 1381

: درصد عادالنه بودن خدمات 5نمودار شمارهو 1381پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي

1382

4: تعداد مراكز و شيفت ارائه خدمت 6نمودار شماره نفر 100000تخصص اصلي و خدمت مامايي بازاي

1382و 1381جمعيت

تخصص 4: مقايسه درصد وابستگي7نمودار شمارهاصلي و خدمت مامايي به وزارت بهداشت، بخش

1382و 1381خصوصي و ساير وابستگي ها

تخصص اصلي 4: درصد همكاري8نمودار شمارهو 1381و خدمت مامايي با بيمه هاي اصلي

1382

تخصص 4: درصد مراكز پزشكي داراي 9نمودار شمارهو 1381اصلي و خدمت مامايي بدون مجوز قانوني

1382

: درصد عادالنه بودن توزيع 10نمودار شمارهو 1381 تخصص اصلي و خدمت مامايي 4در

1382

: تعداد مراكز و شيفت ساير 11نمودار شمارهو 1381 نفر جمعيت 100000تخصص ها بازاي

1382

: مقايسه درصد وابستگي 12نمودار شمارهساير تخصص ها به وزارت بهداشت، بخش

1382و 1381خصوصي و ساير وابستگي ها

: مقايسه درصد همكاري 13نمودار شمارهساير تخصص ها با بيمه هاي اصلي

1382و 1381

: درصد مراكز داراي 14نمودار شمارهساير تخصص ها بدون مجوز قانوني

1382و 1381

: درصد عادالنه بودن 15نمودار شماره1382و 1381توزيع در ساير تخصص ها

: تعداد مراكز و شيفت 16نمودار شمارهخدمات فوق تخصصي كودكان بازاي

1382و 1381 نفر جمعيت100000

: تعداد مركز و شيفت 17نمودار شماره نفر 100000خدمات آزمايشگاهي بازاي

1382و 1381جمعيت

: درصد عادالنه بودن 18نمودار شمارهو 1381توزيع در خدمات آزمايشگاهي

1382

: تعداد مركز و شيفت 19نمودار شماره نفر 100000خدمات تصويربرداري بازاي

1382و 1381جمعيت

: درصد عادالنه بودن 20نمودار شمارهو 1381توزيع در خدمات تصويربرداري

1382

: تعداد مركز و شيفت 21نمودار شماره Tنفر 100000خدمات توانبخشي بازاي

1382 و 1381جمعيت

: درصد عادالنه بودن 22نمودار شماره1382و 1381توزيع در خدمات توانبخشي

: وضعيت ميانگين شيفت، 23نمودار شمارهتعداد مراكز و شيفت ارائه خدمات دارويي

1382و 1381 نفر100000بازاي

: درصد وابستگي خدمات 24نمودار شماره1382و 1381دارويي به ارگانهاي مختلف

: مقايسه وضعيت تعداد مراكز 25نمودار شماره نفر جمعيت براي تخصص 100000وشيفت بازاي

و 1381داخلي در ميان دانشگاهاي علوم پزشكي كشور 1382

،يك مطالعه توصيفي، كه تعيين صرفا" مطالعه حاضركننده توزيع مراكز ارايه خدمات سرپايي در كشور باشد،

اندكسبا معرفي واحدي تحت عنوان نيست. اين مطالعه جهت سنجش ميزان عرضه خدمت به ارزيابي سياستهاي

اتخاذ شده مي پردازد

را دانشگاه هاي علوم پزشكي مي توان به كمك اين شاخص مناطق برخوردارتر را از مناطق با يكديگر مقايسه كرد و

محروم تر بازشناخت.

اگر شدت اين تفاوت را به عنوان شاخصي از بي عدالتي درتوزيع منابع در نظر بگيريم، مي توان تأثير سياستگذاري ها

را بر عادالنه تر شدن توزيع منابع نمايش داد

بحث و نتيجه گيري

هTصي تر شدن مقايسTا تخصTه بTد كTي نشان مي دهTف بخوبTخدمات مختلقدار شاخTص توزيTع عادالنTه كاهTش مي يابد. علTت ايTن امTر مخدمات،

آنسTت كTه بTا تخصTصي تر شدن خدمات از تعداد منابTع مورد نياز براي ارايTه ايTن خدمات كاسTته مي شود و جمعيتTي كTه توسTط يTك متخصTص

پوشش داده مي شوند، افزايش مي يابد

ص را درTTن شاخTTد محدوده مورد انتظار از ايTTت بايTTر خدمTTمورد همشخص كرد

ف، مي توانTي مختلTع زمانTت در مقاطTك خدمTص يTه شاخTا مقايسTبتأثيTTر سTTياستگذاري ها را بر عادالنه تTTر شدن توزيTTع منابTTع و عرضه

خدمت ارزيابي كرد.

تTك خدمTه يTه عرضTع عادالنTص توزيTن محدوده مورد انتظار شاخTتعيينياز به مطالعه مستقلي دارد

بحث و نتيجه گيري

نظر تعداد نتايج مطالعه نشان مي دهد Tكه مناطقي كه ازمراكز ارايه خدمت با هم مشابه هستند، از نظر مقدار

خدمت عرضه شده متفاوتند.

توجه به تفاوت مناطق از نظر ميزان استفاده از مراكزمختلف براي عرضه خدمات بوضوح نشان مي دهد كه برخي از مناطق، از ظرفيت هاي موجود خود بيشترين استفاده را

مي كنند و در مقابل، به نظر مي رسد كه در برخي ديگر مانند يزد، يا بابل به دليل حضورT بيش از نياز منابع، مراكز

ارايه خدمت از تمام ظرفيت خود براي عرضه خدمات استفاده نمي كنند.

بحث و نتيجه گيري

،اختالف عرضه خدمت، علي رغم تعداد مشابه مراكزناشي از تفاوت تركيب مراكز مختلف ارايه مي تواند

خدمت در مناطق گوناگون باشد.

تاكيد مي شود كه به كمك اين مطالعه بتنهايينمي توان علت اين اختالف را توضيح داد

بحث و نتيجه گيري

از مقايسه اطالعات حاصل از سرشماري با اطالعاتواحد صدور پروانه ها در معاونت درمان دانشگاه هاي علوم

صحت و ميزان پزشكي مي توان به تصويري روشن از كفايت نظام ثبت و ميزان بهنگام بودن اطالعات موجود آمد.دست بداده ها و گزارشگيري از آنها

تعيين مراكزي كه بدون مجوز قانوني به ارايه خدمتچه درصدي از مراكز تحت كه مي دهد مشغولند نشان

مجوزهاي قانوني به ارايه پوشش وزارت بهداشت بدون ميزان شاخصي از كه اين امر خود خدمت اشتغال دارند،

اعمال حاكميت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور است. در

بحث و نتيجه گيري

جداول توصيفي موجود در متن گزارش، كه نوع وابستگيمراكز ارايه خدمت و ارتباط آنها را با سازمان هاي بيمه

مشخص مي كنند، بتنهاTيي حامل پيامي نيستند، مگر آنكه بتوان سياست هايي را در سطح وزارت بهداشت، درمان و آموزش

پزشكي با آنهاT مرتبط كرد.

ست خصوصي سازي، نسبت مراكزTدر صورت وجود سياخصوصي به دولتي و روند تغيير ايTن نسبت معني دار مي شود،

با توجه به سياست هاي دولت در زمينه بيمه همگاني، ارتباطمراكز ارايه خدمات با سازمان هاي مختلف بTيمه تفسير خاصي

را به دنبال داشته باشد.

بحث و نتيجه گيري

آفريده شده توسTط كساني بزرگ فقTط شاهكارهاي افراد موفق اند. ايمان داشتTه بTه قدرت ذهTن، انTد كTه

هيچگاه نمي گذارند كه اوضاع و شرايط بيازاردشان.