خدا نام به

: ارائه نقل موضوع و حمل متصدی مسئولیتمسافر قبال در دریایی

چکاب استاد: فیضی دکتر

مقدم: همدانی سعید سید دانشجو

92پاییز

الرحمن الله بسمالرحیم

مباحث:

مقدمه1.

دریایی 2. نقل و حمل قرارداد احکام ( - - - - قرارداد نقض اجراهای ضمانت حمل قرارداد مندرجات و شکل مقررات بودن آمره مسافر حمل قرارداد کشتی مفهوم

مسافر (حملآن . 3 حدود و او نمایندگان مسافرو حمل متصدی مسئولیت

یا) – – خدمه مسئولیت مسافر حمل متصدی مسئولیت حدود مسافر حمل متصدی های مسئولیت و وظایف) آن حدود و مسافر حمل متصدی نمایندگان

مسافر . 4 تعهداتدعوی. 5 طرح زمان مرور و مسئولیت اثبات

مقدمه

مصوب ایران دریایی قانون هشتم مواد 1343فصل مسافر« 135الی 111در »حمل موضوع بهحقوق و ونقل حمل متصدی مسئولیت حدود قسمت دو به مذکور فص@ل راستا این در و پرداخته

. است گردیده تقسیم مسافرینمواد اول کنوانسیون 122تا 111قسمت اساس بر نقل و حمل متصدی مسئولیت حدود به مربوط

، دریا طریق از مسافر حمل به مربوط مقررات از بع@ضی کردن الشکل متحد خصوص در 29بروکسل1961آوریل

مواد دوم بلژیک 135تا 123قسمت تجارت قانون اساس بر مسافرین حقوق به 1897مربوط

دریایی نقل و حمل قرارداد احکاممسافر

رانی کشتی انواعتجاری 1. رانی کشتیصیادی 2. رانی کشتیگردشی 3. و تفریحی رانی کشتیدریا 4. در نجات و امدادی رانی کشتیعمومی 5. رانی کشتی

: باشد می دومع@نی دارای دریایی نقل و حمل اصطالح : دریا طریق از مسافر و کاال جایی جابه بر دال اقتصادی معنای

. : شود می منعقد عملیات این تحقق برای که شود می گ@فته قراردادهایی از یکی به حقوقی معنای

: دریایی نقل و حمل قرارداد دیگر طرف از

ماده ب بند در اما است نداده ارائه مسافر« »حمل از تعریفی ایران دریایی »قرارداد 111قانون ، : است قراردادی حمل، قرارداد ک@شتی، اجاره قرارداد استثنا »به است نموده تعریف چنین را حمل«

. گردد« منعقد مسافر حمل برای او حساب به و حمل متصدی طرف از که

Contract of passengers by sea

Contract of carriage by sea

تعریف : به توجه با

است • مسافرمتفاوت حمل قرارداد با اجاره قرارداد

نماید • سفر کشتی با حمل قرارداد طبق بر که شود می گفته کسی به فقط مسافر

است • مدنی قانون در مندرج ع@ام شرایط بر منطبق قرارداد صحت شکلی شرایط

کشتی مفهوم

بند در قانونگذار ، چهارم فصل ماده 4در : 52از به کشتی « است کرده تعریف چنین این را کشتیرود« می ک@ار به دریا در بار حمل برای که شود می اطالق ای وسیله

بدون ولی باشد، می مفید و مناسب دریایی باربری به مربوط اهداف به دستیابی برای تع@ریف ایناز مسافر اینکه جمله از ندارد؛ دریایی قانون فصول و مباحث تمامی برای را الزم جامعیت تردید

. است خارج تعریف این شمولماده د بند موجب . 111به تعریف » پیماست دریا های کشتی فقط کشتی از »منظور دریایی قانون

آورد می وجود به مشابه موارد در را هایی تردید و بوده مبهم کشتی از شده ارائه. ندارد تعریفی مورد این در ایران دریایی قانون

سال در آن عالی دیوان رای و فرانسه قضایی :1844رویهیک تحقق جهت که بدهد انجام را معینی سرویس خود خاص اکیپ و تجهیزات با که شود می اطالق واحدی به »کشتی

. است« شده انتخاب آن برای که اسمی و ظرفیت و اندازه از نظر صرف باشد کافی مشخص صنعت

فنی : قابلیت مع@یار ، خطرناک سفر معیار کشورها برخی قوانین

: از که شود می اطالق واحدی به »کشتی است این داد ارائه کشتی از توان می نظر به که تعریفیحمل جهت الزم فنی آمادگی همچنین و بوده برخوردار دریایی های سفر در الزم ک@شتیرانی قابلیت

. داراست« را باشد ویژگی این دارای ک@ه واحدی مخصوص دفتر در ثبت و مسافر

مسافر دریایی نقل و مقرراتحمل بودن آمره

•. است ساکت خصوص این در ایران دریایی قانون

مواد : • ؛ شد تفکیک به قائل باید حقوقی نویس@ندگان آمره : 122تا 111نظر مقرراتتخییری : 135تا 123مواد • مقررات

ایران 54ماده 8بند • دریایی قانون

•: آتن کنوانسیون و بروکسل کنوانسیوناست شده ممنوع قرارداد در حمل متصدی مسئولیت کننده محدود یا معافیت شرط صریحا کنوانسیون درهردو

آتن 1974کنوانسیون• Article 18• Invalidity of contractual provisionsAny contractual provision concluded before the occurrence of the incident which has caused the death of or personal injury to a passenger or the loss of or damage to his luggage, purporting to relieve the carrier of his liability towards the passenger or to prescribe a lower limit of liability than that fixed in this Convention except as provided in paragraph 4 of Article 8, and any such provision purporting to shift the burden of proof which rests on the carrier, or having the effect of restricting the option specified in paragraph 1 of Article 17, shall be null and void, but the nullity of that provision shall not render void the contract of carriage which shall remain subject to the provisions of this Convention.• Article 19• Other conventions on limitation of liability This Convention shall not modify the rights or duties of the carrier, the performing carrier, and their servants or agents provided for in international conventions relating to the limitation of liability of owners of seagoing ships.

حمل قرارداد مندرجات و شکل

گردد می صادر کشتیرانی موسسه طرف از بلیط شکل به قرارداد، شکل مع@موال: بلیط در شده درج نکات

قرارداد 1. طرفین نام

کشتی 2. نام

مبداء 3. بندر نام و تاریخ

مقصد 4. بندر نام

مسافرت 5. درجه و کابین شماره ، بلیط قیمت

قراردادی مسئولیت از معافیتطرفین موارد

مواد در را حمل قرارداد فسخ موارد ایران دریایی ماده 130و 129قانون در را آن انفساخ موارد و131. است کرده بینی پیشمسیر : 129ماده • تغییر به الزامکشتی : 130ماده • حرکت تاخیرکشتی: 131ماده • حرکت عدم

مسافر حمل متصدی مسئولیت

ماده الف بند .111طبق ش@ود : واقع حمل قرارداد طرف که کشتی کننده تجهیز یا مستاجر یا مالک از است عبارت حمل متصدیماده در ایران دریایی :112قانون مزبور ماده اساس بر اس@ت نموده اشاره متصدی وظایف به

اعمال- 1» مسئولیت و دارد معمول کافی اهتمام و سعی است موظف باشد کشتی مالک خود حمل متصدی که صورتی در،تهیه دریانوردی برای کشتی کردن آماده مورد در حمل مدت تمام در و سفر ابتدا از وظیفه انجام حین را خود مجاز ماموران

. بگیرد عهده به حیث هر از را مسافرین جانی تامین و کشتی تجهیز و خواربار تدارک و کارکنان

مجاز- 2 ماموران و کننده تجهیز یا کشتی مالک اعمال مسئول مورد حسب بر نباش@د کشتی مالک حمل متصدی که صورتی دربند در مذکور محوله وظائف انجام در نامبردگان تا بود خواهد وظیفه انجام حین معمول 1آنها کافی اهتمام و س@عی ماده این

.» دارند

آوریل مصوب دریا طریق از مسافر حمل مقررات از برخی کردن یکنواخت المللی بین کنوانسیون سوم ماده ترجمه مزبور ماده1961 . دارد می مقرر چنین مزبور ماده باشد می

- متصدی مسئولیت واقعی متصدی مسئولیتعملی

که( : است موظف باشد کشتی مالک خود مسافر، حمل متصدی صورتیکه در الف1. باشد- داشته دریانوردی قابلیت کشتی تا آورد بعمل را الزم های مراقبت سفر ابتدای در2. کند- فراهم شایسته نحو به را کشتی تدارکات و تجهیزات و کارکنان سفر ابتدای در3. آورد- بعمل را الزم های مراقبت و مسافران جان تامین در حمل مدت تمام دراینکه- 4 به توجه با بلکه کند عمل فوق@ وظایف به خود که است مکلف تنها نه مسافر حمل متصدی

آنها کارکنان که کند کافی دقت و سعی باید هستند کشتیرانی بزرگ موسسات حمل متصدی امروزه. دهند انجام خوبی به را فوق وظایف نیز

مالک( که کند اتخاذ را الزم تدابیر باید نباشد کشتی مالک خود مسافر حمل متصدی که صورتی در ب . که شخصی به الواقع فی دهد انجام را الف بند در مذکور های مراقبت نیز کشتی کننده اداره یا و

گویند عملی حمل متصدی است، حمل متصدی اما نیست ک@شتی مالک

حمل مدتکشتی از شدن پیاده یا و شدن سوار حال در مسافر که است زمانی مدت حمل« »مدت از منظوربندر دیگر تاسیسات یا و اسکله روی یا و دریایی ایستگاههای در مسافر که زمانی مدت ولی استزمانی فاصله این در خسارات بابت از حمل متصدی و نشده محسوب حمل مدت جز نماید توقف

. داشت نخواهد مسئولیتیورشو 17ماده مهاهده مقررات

کاالست؟ مسافر توشه آیاچنین 125ماده » مسافرین حقوق « عنوان تحت هشتم فصل دوم قسمت در ایران دریایی قانون

: شود می تلقی بار فرستنده دارد کشتی در خود همراه که ای توشه به نسبت »مسافر دارد می مقررمتوجه مسئولیت شود وارد خساراتی کند می نگاهداری خود نزد مسافر که ای توشه به چنانچه

. باشد« کشتی کارکنان یا فرمانده عمل نتیجه در خسارت اینکه مگر بود نخواهد فرماندهو اثاث مقنن منظور آنکه حال شود، می شامل را آذوقه و خوراک که چرا نیست صحیح توشه عبارت

. باشد می مسافر شخصی لوازم

مسافر حمل متصدی مسئولیت حدود

ماده الف : 115بند صدمات یا فوت مورد در حمل متصدی »مس@ئولیت دارد می@ اشعار ایران دریایی قانون . نمود« نخواهد تجاوز خارجی@ ارز به آن معادل@ یا و ط@ال پهلوی هزار دو از مورد هیچ در مسافر به وارد بدنی@

مصوب 43ماده ایران دریایی قانون اص@الح ماده : 91/9/1قانون یک حدود 115بند مورد در قانونشود می@ اصالح زیر شرح به حمل متصدی مسئولیت

میزان 1. به داخلی@ نقل و حمل در مسافر به وارد بدنی@ صدمات یا فوت مورد در حمل متصدی مسئولیت. است اسالمی@ مجازات قانون در مقرر

بند اساس بر این وجود طبق 115ماده 3با بر توانند می@ مس@افر و حمل متصدی ایران دریایی@ قانون. نماید تعیین را بیشتری های مس@ئولیت خصوصی@ قرارداد

مسئولیت : 116ماده تحدید از استفاده حق از محرومیت قانونبند اساس جمله 29ماده 4بر از مسافرین به شده وارد بدنی@ صدمات از ناشی@ خسارات دریایی@ قانون

. شود می@ محس@وب ممتازه حقوق

کرایه و کشتی به نسبت اثاث، به وارده زیان یا بدنی صدمات از ناشی خسارات خصوص در مسافرحمل کرایه ملحقات و کشتی ملحقات به همچنین و شده ایجاد آن طی حقوق این که سفری در حمل

است ممتازه حقوق دارای شده ایجاد سفر شروع از کهماده ) است باالیی حد در مسئولیت میزان آتن، کنوانسیون نظیر المللی بین های ک@نوانسیون 7در

حدود( تا خسارت جبران باب در را خود دریایی حقوق کنوانسیون این عضو کشورهای و کنوانسیونکنوانسیون این در مندرج مبلغ به زیادی

اند . رسانیدهعنوان تحت نرخ این می SDR (Special Drawing Rights)از یاد ویژه برداشت حق معنای به

شود.

آتن 1974کنوانسیونArticle 7Limit of liability for personal injury1. The liability of the carrier for the death of or personal injury to a passenger shall in no case exceed 700,000 francs per carriage. Where in accordance with the law of the court seized of the case damages are awarded in the form of periodical income payments, the equivalent capital value of those payments shall not exceed the said limit.2. Notwithstanding paragraph 1 of this Article, the national law of any State Party to this Convention may fix, as far as carriers who are nationals of such State are concerned, ahigher per capita limit of liability.

Article 8Limit of liability for loss of or damage to luggage1. The liability of the carrier for the loss of or damage to cabin luggage shall in no caseexceed 12,500 francs per passenger, per carriage.2. The liability of the carrier for the loss of or damage to vehicles including all luggagecarried in or on the vehicle shall in no case exceed 50,000 francs per vehicle, per carriage.3. The liability of the carrier for the loss of or damage to luggage other than thatmentioned in paragraphs 1 and 2 of this Article shall in no case exceed 18,000 francsper passenger, per carriage.4. The carrier and the passenger may agree that the liability of the carrier shall besubject to a deductible not exceeding 1,750 francs in the case of damage to a vehicleand not exceeding 200 francs per passenger in the case of loss of or damage to otherluggage, such sum to be deducted from the loss or damage.

حمل متصدی نمایندگان یا خدمه مسئولیتآن حدود مسافرو

:112ماده است نموده بیان رابطه این در ایران دریایی قانون

خسارات- 1 به مربوط دعوی و شود دع@وی اقامه حمل متصدی طرف از مجاز مامور علیه چنانچهصورت محوله وظایف اجرای نتیجه در وی عمل که نماید ثابت مشارالیه و باشد فصل این در مذکور

مسئولیت به مربوط های محدودیت و ها مع@افیت از تواند می نامبرده صورت این در است گرفته. نماید استفاده فصل این در مندرج

معافیت- 2 حدود از کرد دریافت او مجاز ماموران و حمل متص@دی از است ممکن که مبلغ@ی مجموع. کرد نخواهد تجاوز قانون این در مذکور نقل و حمل متصدی های

وقوع - 3 احتمال به علم با یا و باشد عامد خسارت ایجاد در حمل متصدی مجاز مامور که صورتی در. نماید استناد مذکور ماده دو و یک بند به تواند نمی شود فعلی مرتکب خسارت

مسافر تعهدات و حقوق

.1 ) ( ماده طبق کشتی بلیت مسافر حقوق بودن انتقال قابل دریایی 123غیر قانون

.2 - : ماده غذا هزینه سفر کرایه شامل ها هزینه د . 124پرداخت قماده اوست های هزینه سایر و کرایه پرداخت وثیقه کشتی مسافر .127توشه د ق

مواد. 3 کرایه پرداخت ع@دم و سفر در .134-133-132تغ@ییرات د قسفر: 132ماده ندادن ادامه. 133ماده مقصد : به نرسیدنکشتی: 134ماده تع@میر زمان در مسافر حقوق

ماده. 4 مسافر طرف از انظباطی مقررات 126رعایت

مسئولیت اثبات. 114و 113مواد ماده موجب به اند پرداخته موضوع این به دریایی :113قانون

ایجاد- 1» به منجر که حادثه ای آنکه بر مشروط است مسافر بدنی صدمات یا فوت از ناش@ی خسارات مسوول حمل متصدیآمده پیش وظیفه انجام حین وی مجاز ماموران یا حمل متصدی تقصیر و غفلت اثر بر و مسافرت جریان در گردیده خسارت

باشد.این- 2 فرض باشد کشتی شدن غرق یا و حریق یا انفجار یا نشستن گل به یا تصادم از ناشی بدنی صدمات یا فوت که صورتی در

. گردد اثبات آن خالف آنکه مگر است@ افتاده اتفاق او مجاز مامورین یا و حمل متصدی غفلت یا و تقصیر اثر بر حادثه که استبند- 3 استثنا .2به است« مدعی عهده به او مجاز ماموران یا حمل متصدی غفلت یا و تقصیر اثبات ماده این

ماده : 114همچنین خود غفلت یا و تقصیر اثر بر بدنی صدمات یا فوت نماید ثابت حمل متصدی که صورتی »در دارد می مقرربری مسئولیت از ً جزئا یا و ً کال را حمل متصدی مورد حسب بر دادگاه داش@ته تاثیر آن وقوع در مسافر عمل یا و بوده مسافر

. کرد« خواهد

ماده به وارده :113انتقادهاینقل • و حمل متصدی بودن تاجر به نکردن توجهحمل • متصدی کردن فرض امینانداختن • مسافر دوش به را اثبات بارایمنی • تعهد نشدن لحاظ

قانون تصویب از بعد و قبل 1966ژوئن 18فرانسهالزم های مراقبت رعایت اثبات با و بود دریایی نقل و حمل متصدی مسئولیت بر اصل تصویب از قبل

. نمیشد معاف مسئولیت از - ها: ) آن مورد در حمل متصدی که ثالثی اشخاص مسافریا تقصیر اضطرار خاص شرایط اثبات استثنا

) نداشته مسئولیتی : ایران دریایی قانون مانند تصویب از بعد

دعوی طرح زمان مرور

وقوع کشتی از شدن پیاده تاریخ از روز پانزده ظرف باید او مسافر، به بدنی صدمات ورود صورت درکه است این بر قانونی فرض صورت این غیر در نماید اعالم حمل متصدی به ً کتبا را بدنی صدمات

( بند نماید اثبات آنرا خالف بتواند ً بعدا آنکه مگر است شده سالم دریایی 120ماده 1مسافر قانونایران(

پیاده روز از مذکور زمان مرور مبداء و سال دو بدنی خسارت به مربوط دعاوی زمان مرور مدتاست ک@شتی از مسافر شدن

منابع:هوشنگ )1. تهران( 1352امید، بیمه عالی مدرسه ، دوم جلد ، تهران ، دریایی« حقوق « ،.2( ، مرتضی اسفاد، انتشارات( 1387نجفی المللی، بین مقررات و ایران مقررات پایه بر دریایی حقوق ،

تهران سمت،.3( ، ابراهیم ، زاده اول( 1389تقی چاپ ، تهران ، مجد انتشارات ، دریایی« نقل و حمل حقوق « ،.4( ، ربیعا ، ( 1384اسکینی تجاری( ) فعالیت سازماندهی و تجار ، تجاری معامالت ، کلیات تجارت حقوق « ،

هفتم چاپ ، سمت انتشارات ، تهران ، ».5 ( ، داوود دو( 1391اندرز، ، ایران« حقوق در مسافر قبال در دریایی نقل و حمل متصدی مسئولیت « ،

تابستان و بهار ، یک شماره ، اول سال ، مدنی حقوق دانش نامه 1391فصل.6International convention for the unification of certain rules relating to the carriage of passengers by sea, April 1961.7The Athens Convention relating to the carriage of passengers and their luggage by sea( pal 1974)

ایران. 7 دریایی قانون