گابیون بندي

ایتالیائ�ی• گاعبارت تاریخ�ی واژ�ه نظ�ر بزرگ از بمفهوم قفس ب�ه خود ک�ه باش�د به Gabbiaم�ی اْیتالیائ�ی واژ�ه از برگرفت�ه

Cavea اولین اس�ت. قف�س معن�ی التین�ی لغ�ت بزرگ�و مفهوم کاربردهاي گابیون در مص�ارف نظام�ی بوده اس�ت و قفسهاي پ�ر شده و جه�ت حفاظت از بزرگ�ی س�اخته و از س�نگ و گ�ل ابنیه ، تجهیزات و ابزاراالت نظام�ی بکار گرفت�ه م�ی شده است . البت�ه در مص�ر باس�تان و براي پیشگیري از خس�ارات رود نیل از پس و س�اخته هائ�ی قفس�ه چوب از نی�ز طغیان بهنگام اس�تقرار آ�ن در حاشی�ه رودخان�ه ه�ا در فص�ل ک�م آب�ی آنها را از س�نگپر م�ی کردن�د ت�ا بهنگام طغیان مان�ع پیشروي آب و ضرر و

زیان ناشی از آن گردیده و یا آنرا حداقل نمایند.ای�ن روش همچنان در نقاط مختل�ف دنی�ا و از جمل�ه مزارع برنج •

حاشی�ه رودخان�ه ه�ا در شمال ایران مرس�وم بیون برگرفته از (Gabionneیک )

است.

بیشتری�ن کاربرد گابیون در فعالیتهاي� مهندس�ی استفاده از •خصوص�اً فرس�ایش� کردن محدود و پیش�گیري جه�ت آ�ن فر مقاب�ل در س�احل و ه�ا رودخان�ه حاشی�ه حفاظ�ت

سایش�هاي� ناشی از طغیان آب و سیل است .سایر کاربردهاي گابیو�ن عبارتند از :•

- دیوار حائل - دیواره سیل بند مو�قت

- جدا سازي الي� و لجن ازرواناب سطحی - کاربرد در سدهاي� کوچک� و یا موقت

- کاهشانرژي� و فشار جریان آببر روي سازه هاي ضعیفتر

- شار جریان آببر روي سازه هاي ضعیفتر - ایجاد سکوهاي ماهیگیري در - اطراف رودخانه هاي کوچک

بطور خالصه عبارتند از :گابیونها مزایاي زیادي دارند که • - قابلیت شکل پذیري زیاد و مدوالر شدن

- مزیت بسیار باالي گابیونها نسبت به سازه هاي صلب قابلیت تغییر - شکل و انطباق با حرکتزمین بستر در آنهاست

- مستهلککننده انرژي جریان هاي آبی - قابلی�ت افزای�ش مقاوم�ت در گابیونه�ا ک�ه ب�ه مرور زمان و ب�ا نشس�ت گل و الي در گابیون مجموعه تقوی�ت بر عالوه افت�د م�ی اتفاق درخ�ت و گیاهان رش�د و آنه�ا همخوان�ی و انطباق زیادي ب�ا طبیع�ت ایجاد م�ی نمای�د و باینطری�ق اراض�ی از بی�ن رفته

احیا می گردند. - گابیونه�ا همچنی�ن در مناطق�ی ک�ه احتمال ریزش س�نگ از کوه و ی�ا ص�خره ها وجود

دارد مورد استفاده قرار می گیرند .

کاربردها•تصاویر زیر برخی از کاربردهاي متداول این سازه ها را

نشان می دهد.

ویژگی ها :•مهمترین ویژگی مورد نظر در گابیون بندي استفاده از توري هاي انعطاف پذیر با مقاومت و•

طول عمر باال و البته قیمت مناسب است.اس�تفاده از آه�ن نرم�ه در ای�ن س�ازه� ه�ا ب�ه جه�ت آنک�ه خیل�ی زود زنگم�ی زنن�د متداول نیست. امروزه ترجی�ح داده می شود از آلیاژهاي ترکیب�ی که مقاومت بیشتري در برابر زنگزدگی و خوردگی دارند

استفاده شود.یا ) ب�ه شرای�ط محیط�ی دو و ب�ا توج�ه نی�ز عم�ر محدودي داشت�ه و PVC Coatedانواع آه�ن گالوانیزه

Gabion در . گیرد اس�تفاده قرار می و مورد تهی�ه نی�ز الی�ه دا چن�د توري هاي روک�ش امروزه )شرایطی که از گابیون گالوانیزه معمولی استفاده می شود پوشاندن سطح نهائی کار توسط بتن توص�ی�ه نم�ی گردد زیرا می�ل ترکیب�ی شدیدي بی�ن قلیائی هاي بت�ن و آه�ن گالوانیزه وجود داشته و از

عمر گابیون کاسته می گردد ، عالوه بر آن امکان مشاهده و ترمیم گابیون از بین می�رود.ضمناً باید توج�ه نمائی�م ک�ه وجود مناف�ذ در س�طح فوقان�ی گابیون بندي باع�ث� م�ی شود ک�ه ای�ن س�ازه با

نفوذ دادن آب بعنوان کاهش دهندهعم�ل کن�د و پوشاندن س�طح فوقان�ی در انرژ�ي آ�ب عم�ل موج�ب هدای�ت آ�ب پ�ر انرژ�ي ب�ه پائی�ن دست خواهد بود. در کنار این موارد باید رسوب ریزدانه هاي سیالب در داخل گابیون بندي را که بتدریج افزایش یافت�ه و با رش�د گیاهان موجبات تقویت و اس�تحکام ه�ر چ�ه بیشت�ر این س�ازه را فراهم می

آورد را نیز از نظر دور نداشته باشیم.

) سنگی ) سبد گابيونک�ه سنگهای • خوب راه ي�ک

زياد کوچ�ک ب�ه ي�ک ساختمان بزرگ تبديل ميگردد.

سنگينی - س��بدهای اينه��ا س�يمی ان�د ک�ه ذريع�ه سنگها فعاليتهای در و ميگردد پر مورد خاک تحفظ مختل�ف که ميگيرن�د قرار اس�تفاده اي�ن روش ب�ه س�طح جهانی گرفته قرار اس�تفاده مورد

است.

پروژه ه های اجرا شده با سازه های سنگی در ضمینه آبخیزداری

الف - عملیات مکانیکی• اي�ن گون�ه عمليات بر اس�اس كاربري خاص اراضي  در اجرا مي شود. و اس�تان طراح�ي آبخي�ز هاي عرص�ه شيب طول كاه�ش موج�ب ه�ا روش ای�ن از برخ�ی ني�ز موج�ب حذف شي�ب دامن�ه ها دامن�ه ه�ا و تعدادي مدل طبق آ�ن طول و شي�ب ك�ه ازآنج�ا گردد. م�ي

جهان�ي ) ميزان  فرسايش Usleفرس�ايش كاه�ش در )خاك موثراس�ت اجرای ای�ن پروژه های آبخیزداری  در

کاهش  فرسايش و رواناب تاثير گذار خواهد بود.

شامل ها پروژه اینبندهای خشكه چین1•

بندهاي� خشك�ه چي�ن از س�ن�گ هاي� زاوي�ه دار ك�ه ب�ه ص�ورت خشك�ه چي�ن بر روي� ه�م قرار م�ي گيرن�د س�اخته مي شود. اي�ن گون�ه س�ازه ه�ا ب�ه عل�ت ناپايداري� س�نگها ت�ا ارتفاع يك و  كاربرد شو�ند م��ي اجرا و طراح��ي بس��تر از مت��ر این مناس�ب پذيري انعطاف دلی�ل ب�ه و محدودتری  دارن�د نوع س�ازه ه�ا در آ�براهه هاي ك�م اهمي�ت ك�ه م�يزان دب�ي آنها شو�ند. مي س�اخته شود نم�ی بیشت�ر مقدارمشخص�ی از همانند س�نگها بي�ن فضاي در موجود فرج و خل�ل ميزان بندهاي توري س�نگي بو�ده و لذا براي� تل�ه اندازي�  رسوبات

دانه درشت بيشتر كاربرد خو�اهند داشت.

بندهای توری سنگی  ) گابیون (• بندهاي توري س�نگي جزو س�ازه هاي عرض�ي محسوب شده و برای رس�وب گذاري طراح�ي و اجرا م�ي شوند. اي�ن گونه گالوانيزه ساخته توريهاي و از س�نگ اس�تفاده ب�ا ه�ا س�ازه علت ب�ه و هس�تند مناس�بي پذيري انعطاف داراي شده، داشت�ن تخلخ�ل )فضاي خال�ي بي�ن س�نگها( در مواق�ع سيالبي علت ب�ه س�نگی توری بندهای دارند. وري غوط�ه حال�ت پروژه هاي در زيادي كاربرد آس��ان، اجراي و س��ادگي آبخيزداري دارد، ام�ا عل�ی رغ�م س�هولت در ساخت و انعطاف يا و ياب�ي مكان لحاظ از ك�ه ص�ورتي در ه�ا س�ازه پذيري

طراحي مشكل داشته باشند، به راحتی آسيب خواهند ديد.

مالتی   • سنگی بندهایب�ا توج�ه ب�ه اینک�ه بندهاي  س�نگی مالت�ی مالت�ي از مص�الح س�نگ و سيمان •

ت�ا ارتفاع مشخص�ي ) ب�ه بندهاي گابیون�ی متر 3س�اخته م�ي شون�د نس�بت ارتفاع مفي�د( پرهزين�ه ت�ر هس�تند، ام�ا در ص�ورتي ك�ه ارتفاع بنده�ا افزايش ياب�د هزین�ه های س�اخت آنه�ا کاه�ش خواه�د یافت. اي�ن گون�ه س�ازه ه�ا نسبت دلیل همی�ن ب�ه كمتري هس�تند پذيري انعطاف داراي گابیون�ی بندهاي ب�ه برای اجرا در مناطق�ي ك�ه داراي س�اختار زمي�ن شناس�ي و خاك شناسي بندهاي همانند ني�ز مالت�ي بندهاي بود. نخواهن�د مناس�ب هس�تند س�ستي مشابه آنه�ا تاثيرگذاري و شون�د م�ي س�اخته ه�ا آ�براهه درعرض گابيون بندهاي توري س�نگي اس�ت ب�ا اي�ن تفاوت ك�ه ب�ه دلی�ل نبود خلل و فرج در بندهاي مالت�ي رس�وبات ريزدان�ه امكان تل�ه اندازي خواهن�د داش�ت، بنابراین در حوزه هاي آبخي�ز ب�ا رس�وبات بار ك�ف نس�بتاً زياد و ي�ا آ�براهه هاي�ي كه داراي فرس�ايش كناره اي و فرس�ايش بس�تر باشن�د، بندهاي توري سنگي

كاربرد مناسبتری خواهند داشت.

بندهای خاكی و توركینست• اي�ن گون�ه س�ازه ه�ا ك�ه ب�ا مص�الح خاك�ي س�اخته م�ي شون�د در ص�ورتيكه تا ارتفاع

مت�ر اجرا شون�د از نظ�ر رس�وبگيري اهمي�ت خواهن�د داش�ت ام�ا اگر ارتفاع 5مفي�د بين آنه�ا ت�ا 5مفي�د و 15 رواناب در تاخير ایجاد نظ�ر نقط�ه از بیشت�ر مترباش�د

ذخيره ی آ�ب م�د نظ�ر خواهن�د بود. ب�ه ه�ر حال اس�تفاده از بندهاي خاك�ي با ارتفاع كمت�ر، در پروژ�ه هاي آبخيزداري متداولت�ر اس�ت. بندهاي خاك�ي ب�ه علت دارا بودن خص�وصيات ويژ�ه، س�رريزهاي متفاوت�ي دارن�د بنابرای�ن  نص�ب سرريز اضطراري در آنه�ا ك�ه براي عبور جريانهاي س�يالبي در نظ�ر گرفت�ه م�ي شود ضروري خواهد بود. مص�الح مورد نياز بندهاي خاك�ي از مواد بس�تر آ�براهه ه�ا ی�ا مناب�ع نزدی�ک تامي�ن می

شود. توركينس�ت ه�ا ني�ز همانن�د بندهاي خاك�ي از مص�الح مواد بس�تر س�اخته م�ي شوند، ب�ا اي�ن تفاوت ك�ه مقط�ع طول�ي آنه�ا مس�تقيم نبوده بلك�ه بر حس�ب شراي�ط محلي انحن�ا دارد. توركينست ه�ا  عالوه بر تل�ه اندازي رس�وب، ذخيره ی آ�ب را نيز در پي

از بي�ش مفي�د ارتفاع ب�ا خاك�ي بندهاي ك�ه حال�ي در جنبه 5دارد بيشت�ر مت�ر ی  تاخيري خواهند داشت .