علی حسین زادهعضو هيئت علمي گروه پزشکی اجتماعی

مركز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

کارگاه آموزشی روش تحقیق

حقایق و معارفهستی جهان

دامنه

معلومات انسانها

یک دانشفرد

تحقیق روش کلیاتOتعریف تحقیقOچرا تحقیق ؟O انتخاب موضوع تحقیق

وعنوان آنOبیان مسالهO اهداف، سواالت و

فرضیات پژوهشی

reserch

تحقیقپيدا كردن , يافتن يا جستجوي حقيقت مجموعه قواعد و رويه اي كه محقق براي

جمع آوري حقايق و واقعيت ها دنبال مي كند تا سپس آنها را تفسير, تبيين و اثبات نمايد.

: تعریف تحقیقO :فرآیندی

Oنظام مند و دارای ساختارOبدور از قضاوت های شخصی

O:با هدفO شناخت پدیده های پیرامون Oپاسخ به سواالت

تحقیق چرا

7

مشکل

ارتقاء

کنجکاوی کنجکاوی ارضاء

باالتر علمی مراتع

حل راه

درآمد پول منبع

مثالاست؟ • چقدر خورشید مرکز حرارت درجهاست؟ • چگونه انسولین گیرنده مولکولی ساختمانچقدر • جلسه این در کنندگان شرکت قد متوسط

است؟اهداء • با رابطه در جلسه این در کنندگان شرکت نگرش

است؟ چگونه خونعفونت • دچار بیشتر بستری مسن افراد چرا

شوند؟ می بیمارستانیچیست؟ • ایدز بیماری برای مناسب درمان•.......

چرخه تحقیق

احساس مسئله

تعريف مسئله

جمع آوري اطالعاتحدس راه حلهاي احتمالي(داده ها)

تجزيه و تحليل

تفسير ونتيجه گيري

گسستن از پیش داوری ها

تحقیق انواعحال –بنیادی • در آنها نتایج کاربرد که تحقیقاتی

. نیست مشهود حاضرنیازهای –کاربردی • راستای در که تحقیقاتی

جامعه در آنها نتایج کاربرد و بوده جامعه. است مشهود

کاربردی –بنیادی •

(پروپوزال) تحقيق برنامه يا طرح كار

O ك طرح پروپوزالYYف يYYه اجزاء مختلYYت كYYي اسYYچارچوبتحفيقاتYي وچگونگYي ارتباط آنهYا بYا يكديگYر را روشYن مYي

سازد.

O :پروتکل یا دستورالعمل های انجام پژوهشپروپوزالO.ضرورت انجام پژوهش، نوشتن پروپوزال است

چرا بايد طرح پژوهشی تهیه شود؟

Oاعتباری یا خدماتی از سازمان جلب منابع های ذینفع؛

Oالزم از سازمان های نظارتی؛کسب مجوز

O تمامی جنبه های اجراییدر نظر گرفتن که ممکن است قبل از نگارش برای ما مبهم

باشد.

13

موضوع انتخاب

موضوع انتخاب

O ترین از ابتدایی یکی حال عین ترین در مهم. است تحقیق فرآیند قسمتهای

O تحقیق فعالیت محوریمساله تمامی که است. میگیرد صورت آن حول ها

موضوع انتخاب روی فرا مشکالت

O مشکالت و مسایل فراوانی

O) ( دانش کمبود موضوعات بر احاطه عدم

O) ( نگاه خالقیت وجود عدم

مشکل یا موضوع انتخاب معیارهای

Oمناسب بودن

O اجتناب از دوبارهکاری

O – مقبولیت سیاسیاجتماعی –

فرهنگی

Oهزینه – اثر بخشی

Oمالحظات اخالقی

Oاولویت داشتن

Oپشتیبانی مالی

داشتن مناسبتO بهتر است موضوعي كه انتخاب مي شود در

مقايسه با مسايل ديگر الويت داشته باشد.

O:دقت نماييد و به سئواالت زير پاسخ دهيدO1وسعت مسئله چقدر است؟ -O2چه كساني متاثر از مسئله هستند؟ -O3شدت مسئله چقدر است؟ -

کاری دوباره از اجتنابO قبل از اينكه تصميم به اجراي يك طرح

تحقيقاتي بگيريد. بسيار مهم است كه دريابيد آيا موضوع پيشنهادي در منطقه مورد نظر و يا مناطق مشابه مورد بررسي قرار گرفته است

يا خير؟O تنها در سه وضعيت زير می توان  به انجام

تحقيق روی موضوعی که قبال روی آن کار شده است اقدام کرد.

در شرايط زمانی متفاوت     در شرايط جغرافيائی مختلف     درصورت عدم دستيابی به نتايج کافی     

اجرا قابلیتO به هنگام پيشنهاد پروژه , بايد به موارد زير

جهت انجام آن توجه نمود:O1نيروي انساني -O2زمان -O3تجهيزات و امكانات -O4منابع مالي -

مقبولیت سیاسیتوصيه مي شود عنواني انتخاب شود كه مورد توجه و حمايت مسئولين باشد, اين مسئله امكان بكار گرفته

شدن نتايج را افزايش مي دهد.فوریت نیاز به داده ها

O براي تصميم گيري , چه اندازه نياز فوري به داده هاداريم؟

O ًتصميم بگيريد كدام تحقيق بايد اول و كداميك بعدا.انجام شود

عالقه مندی و دانش محقق O نياز به توضيح نيست که هردو مورد فوق  برای انجام

هر تحقيقی ضروری است و عاملی برای باالرفتن سرعت و کيفيت تحقيق می باشد.

اخالقی مقبولیتO از جمله مهمترين شرايط برای انتخاب موضوع

عدم تضاد و مواجهه آن با مالحظات اخالقی است. لذا بايستي طرح پيشنهادي خود را از

نظر مالحظات اخالقي زير مورد بازنگري دقيق قرار داد:

موضوع طرح چقدر مورد قبول كساني كه روي آنها بررسي انجام مي گيرد, خواهد بود.

آيا ميتوان رضايت نامه كتبي از افراد موردمطالعه گرفت.

آيا شرايط افراد مورد مطالعه در نظر گرفتهشده است؟

تحقیق موضوعات یافتن منابعOمتخصصين )نيازسنجي (تجارب

O كليدي با مصاحبه افراديO گروهي مصاحبهO مستقيم (مشاهده تجربیات)

O علمي اطالعات Yو متون مرورO علمي وهمايشهاي آموزشي هاي دردوره شركتO نظريه ها از استفادهO اجرايي دستگاه هاي تحقيقاتي اولويتهاي از بهره گيري

صنعتي يا

تنظيم عنوان پژوهش

پژوهش ايده( یائسگی از پس زنان درمانی (هورمون

پژوهش عنوان( عروقی قلبی بیماریهای روی بر یائسگی از پس استروژن مصرف اثر (بررسی

مساله كردن :محدوديك بر تمركز

ويژه موضوع

O. دارد تحقیقاتی طرح پیشنهاد در ای ویژه جایگاه عنوانشما پیشنهادی طرح مورد در آن اساس بر است ممکن

کنند قضاوت

O را چیزی همان درست عنوان از باید کنندگان تصویب. فهمید می شما که بفهمند

O. شود مفاهیم القای یا پیشداوری به منحر نباید عنوان

O)... ( و مکان و زمان باشد تحقیق های محدودیت دهنده نشان

O. باشد بررسی مورد جامعه نمایانگر

عنوان نگارش

عنوان

O What چیز چه

O Who کسی چه

O Where کجا

O When زمانی چه

O اصفهان شهر در قلبي بيماريهاي شيوع ميزان بررسي1387

O به مراجعين در گلوکوم بيماري با سيگار رابطه بررسيسال تهران فيض بيمارستان چشم 1387درمانگاه

O زياتومي اپي درد شدت بر ايندومتاسين تاثير بررسي

O واضح و مانع و جامع

WhatWhoWherewhen

مثال

از کلمات کوتاه ، رسا ودر حد امکان از يکزبان استفاده شود.

ازاختصارات که ممکن است مخفف عبارات مختلفی باشند پرهيز شود.

مثال : 10 در كودكان زير MS“ بررسي فراواني علل درمانگاه اطفال سال مراجعه كننده به

در سال افضلی پور کرمانبيمارستان 1391“

عنوان یک خصوصیاتخوب

در تحقيقات توصيفی بيان مکان و زمانتحقيق در عنوان ضرورت دارد.

.عنوان را غير سوالی مطرح نمائيد

.از کلمات مناسب ومطلوب استفاده شود مثال : به جاي كلمات كر, كور, عليل و ... بهتر

ستفاده ااست از كلمات ناشنوا, نابينا و ناتوان شود.

عنوان یک خصوصیاتخوب

O مسئله بیان

مسئله بیان

O: است بخش دو شامل

O ) مسئله ) مشکل توصیفO پژوهش اهمیت توجیه

مسئله ضرورت و اهميتمسئله بیان

O با را طرح کنندگان تصویب باید شما مناسب عنوان یک تهیه پسسازیم آگاه طرح اهمیت از مفید و مستند دالیل

O اثبات به اجرایی مدیران برای را تحقیق اهمیت بایدرساند.

O هزینه گرفتنO وقت صرف

O مساله بیان همان طرح انجام برای شما علمی سند: باید که است

O جامع و گویاO مختصر و مفیدO کننده متقاعدO گویی اضافه بدونO شوق و شور کمی

آنها به بايد مسأله بيان در كه فصلهايي سرشود توجه

تعریف مختصر موضوع مورد بحث - 1-اشاره به وسعت مسئله (شیوع ، بروز) 2

به ترتیب جهان، ایران، استان، منطقهتوجه: در این قسمت مسئله بر اساس آنچه

هست و آنچه باید باشد توصیف می شود- اشاره به شدت مسئله بحث در 3

رابطه با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (مرگ و میر، هزینه)

- اشاره به اقداماتی که در حال حاضر برای 4حل مشکل انجام می شود و اینکه تحقیق وی

چه تفاوتی با اقدامات قبلی دارد - اشاره به ضعف و قوتهای وضع موجود و به 5

ضعف و قوتهای مطالعه خود

پژوهYش اهمیت توجیه

O ) متون ) مرور قبلی مطالعات از مختصری شرح

O پژوهش نتایج بکارگیری چگونگی

O مشکل حل در مطالعه نقش

ان يک بيهاي ژگييومسئله خوبت مسئلهيانتقال اهم   .1

ک حوزه تخصصييد مسئله در يتحد   .2

قات انجام شدهياطالعات کلي در باره تحق   .3

قيج تحقيچارچوبي براي ارائه نتا   .4

O متون مرور

متون مرور

O نظام مندجستجو و تحليل اعم از مقاله، منابع (

و ...) که کتاب، پايان نامه دريک زمينه موضوعی

خاص منتشر شده است.

اهميت مرور متون

مرور متون براساس موضوع پژوهش صورت می گيرد و در موارد زير به کار می رود:

Oدر تهيه پروپوزال طرح تحقيقاتیبيان مساله و مقدمه Oدر تنظيم گزارش نهايی و مقالهبحثو مقدمه O... ساير موارد مانند

متون بررسي فوايد

O مناسب عنوان انتخابO آن داليل تامين و مسئله بيانO تحقيق ضرورت از پشتيباني ارقام و آمارO موجود خالء و مطالعه قبلي پيشينه بيانO تحقيق براي مناسب طرح و روش شناسائيO اطالعات گردآوري ابزار و روش انتخاب

متون بررسي فوايدO و مطالعه در� مؤثر متغيرهاي شناخت

کنترل ونحوه آنها نقش

O ها واژ�ه براي عملي و نظري تعار�يف

O نمونه روش نمونه، جامعه، مشخصاتنمونه حجم و گيري

O مناسب آماري روشهاي

O جستجوی شیوهمنابع

منابع

Oه ياطالعات پا(Basic Knowledge ) (Text book)های مرجع کتاب

O( اطالعات روزآمدUpdated Knowledge)

و نشريات ادواریمجالت

منابع اطالعاتي براي بررسي پيشينه پژوهش

مجالت الکترونیکیO کتابهای موجودOداخل و پاياننامه هاي دكترا و كارشناسي ارشد

خارجی فصلنامه ها و نشریات علمی مقاالت چاپ شده و ارائه شده در همایشهای

علمی نظرات افراد متخصص و صاحب نظران منابع منتشر شده

منابعwww.iranmedex.com • Local Datawww.magiran.comwww.irandoc.ac.irwww.sid.ir

www.pubmed.comwww. Scopus.comwww. ISI web of knowledge

•International Data

Medical SciencesMedlineEmbaseScopus

All SciencesWeb of Sciences

مراحل صحيح انجام يک جستجوی مناسب

مناسبکليدواژه هایانتخاب 1( مانندبانک های اطالعاتی جامع )عام( جستجوی 2(

(Medline، ISI و Scopus و بازيابی )به چکيده ها روش:

O لغتی جستجویO موضوعیجستجوی

جستجوی بانک های اطالعاتی تخصصی درصورت 3(وجود

الکترونيک و بازيابی مجالتجستجوی مجموعه 4(Fulltextمقاالت بازيابی شده

تحليل و ارزيابی مقاالت بازيابی شده5(استخراج اطالعات مقاالت و جمع بندی نتايج6(

Medline مدالین چیست؟مقاله و میلیون 18 مدالین پایگاه عظیمی شامل

مدرک از.مقاالت منتشر شده در حیطه بیومدیکال می باشد

5582)، مدالین، تعداد2011در حال حاضر (نوامبر ژورنال

.زیست پزشکی را نمایه کرده است

کشور دیگر (شامل ایران) می 80مجالت از آمریکا و .باشد

اینترنت: تا کاغذ از مدالین

MEDLARS ONLINE

MEDLINE

تعدادی از مجالت ایرانی نمایه ISIشده در

Clinical Queries

PubMed Clinical Queries

56

ANDO Children AND asthma

OROOR. شود می جستجو جامعیت افزایش باعثOStroke OR “cardiovascular disease”

NOT

OBrain NOT Tumor

جستجو استراتژی تدوینO جستجو برای موضوع یک طرحO کلیدی های واژه تعیینO های واژه تعیین

/ مختلف/ امالهای مشابه مترادفO اپراتورهای با ها کلیدواژه این ترکیب

منطقیO جستجو برای اقدام

.شاد و سربلند باشید

شاد و سربلند باشید.