پیشگیری و کنترل خطرات بهداشتی و ایمنی نانومواد

علیرضا نادریکارشناس ارشد بهداشت

حرفه ایعضو هیأت علمی دانشگاه

علوم پزشکی ارومیه

: فناوری نانو- واژه ها، 12098)استاندارد ملی ایران تعاریفاصطالحات و تعاریف اصلی(

( نانومادهNanomaterial:) .ماده ای که یا نانو شیء یا نانوساختار است( نانوشیءNano-Object:).ماده ای که یک، دو یا سه بعد خارجی آن نانومقیاس است( نانوساختارNanostructure:).ویژگی یک ماده که ساختار درونی یا سطحی آن نانومقیاس است( نانومقیاسNanoscale:) ًمحدوده اندازه از تقریباnm1 تا nm 100.است ( نانوفناوریNanotechnology:) ی برای کنترل و استفاده از مواد نانومقیاسBته های علمBبکارگیری دانس

است به گونه ای که خواص و پدیده های مرتبط با اندازه مشاهده شود.

3

پزشکی و دارویی؛ محصوالت مصرفی )مانند: آرایشی و بهداشتی(؛انرژی؛مواد؛ ساخت

حوزه های کاربرد فناوری نانو 4

]2[اثرات نانومواد روی سالمت انسان و ایمنی افراد

Text

TextText

Text

ورود به جریان خون و انتقال به اعضاء مختلف بدن پس ازاستنشاق؛

( در ناحیه بینی و 35-37 جایگزینی نانوذرات مجزا )نانومتر انتقال مستقیم به مغز از طریق اعصاب بویایی؛ به دلیل قدرت

جذب و فعالیت بیولوژیکی بیشترآغاز واکنش های کاتالیستی توسط برخی از نانومواد؛ ریسک بیشتر حریق و انفجاز نانوذرات نسبت به ذرات درشت

تر با ترکیب شیمیایی مشابه، به علت افزایش سطح و واکنش پذیری؛

جذب از طریق پوست: پس از گذر ازالیه درم وارد سیستم لمفاتیک شده و به طور سیستمیک در بدن توزیع شوند

5

Characteristics that may influence ENMs toxicity

size, shape, surface functionalization or

coating,solubility,surface reactivity )ability to

generate reactive oxidant species),

Purity

association with biological proteins )opsonization),

binding to receptors, and,importantly, their strong

tendency to agglomerateaspect ratio )length:

diameter)Charge

6

نظ?ر وزارت دفاع آمریک?ا در مورد جنب?ه های ایمن?ی و بهداشتی نانومواد:

دارای اینکه جهBت بBه را نانومواد آمریکBا دفاع وزارت تهدیدهای واقعBی و پیBش بینBی شده برای انسBان و محیط استانداردهای و قوانیBن تدویBن نیازمنBد و بوده زیسBت

EmergingمرتبBط مBی باشنBد را تحBت عنوان آالینده نوپدید )Contaminant ی نماید برایBد و پیشنهاد مBی کنBف مBتعری )

].3پایش فناوری نانو، ابزار و سازوکارهای الزم تهیه شود[

7

The most extensive exposures to ENMs

Likely occur in the workplace, particularly:research laboratories;start-up companies;pilot production facilities; andoperations where ENMs are:processed, used, disposed, or recycled

8

] 1تاریخچه موضوعات ایمنی و بهداشتی نانومواد[

Text

TextText

Text

ایمنی کمیتBه در بار اولیBن برای نانBو فناوری ایمنBی طرح توسعه و همکاری سBBBBازمان شیمیایBBBBی مواد

2004 ( در سال OECDاقتصادی)

روی نانومواد اثرات “ موضوع با ویژBه جلسBه برگزاری 2005سالمت انسان و ایمنی محیط زیست” در سال

2005 برگزاری کارگاه ایمنی نانومواد در سال

9

2005سواالت مطرح شده در جلسه ویژه سال

Text

TextText

Text

مواد شیمیایی 1 زمره در یBا هسBتند جدیBد موادی نانومواد آیBا -موجود جای دارند؟

- چگونه می توان آنها را مورد آزمون قرار داد؟2

- چگونه می توان آنها را مورد ارزیابی قرار داد؟ 3به طور ریسBک مواد شیمیایBی مرسBوم ارزیابBی و آزمون های )روش

کامل برای نانومواد قابل کاربرد نیستند.(

10

OECDاقدام بعدی

Text

TextText

Text

( اخته شدهBیس کارگروه نانومواد سBتاسWPMN در سال ) با هدف:2006

گسBترش همکاریهای بیBن المللBی در خصBوص جنبه های مرتبط بBا سBالمت انسBان و ایمنBی محیBط زیسBت، ناشی از نانومواد ایمنی ارزشیابBی روش ایجاد بBه کمBک برای شده، سBاخته

نانومواد

در را خود کار فوق کارگروه هدف 8 با و زیBر پروژBه و معرض در کارکنان ایمنی و سBالمت تامیBن از اطمینان

محیط زیست تقسیم و راهبری نموده است:- ایجاد پایگاه داده های مربوط بBه سBالمت انسBان و ایمنی 1

محیط زیست- تدویBن اسBتراتژی های تحقیقات روی نانومواد ساخته شده 2- آزمون ایمنی مجموعه منتخبی از نانومواد ساخته شده 3- نانومواد ساخته شده و راهنماهای آزمون آنها4

11

همکاری در خصBوص طرح های داوطلبانBه و برنامه - 5های تعدیل کننده

- همکاری در خصوص ارزیابی ریسک نانومواد6

- نقش روش های جایگزین در سم شناسی نانومواد 7

کاهش 8 های روش و مواجهBه میزان گیری اندازه -مواجهه

12

12

اندازه آالینده های هوا

Steps in the continuum from hazard identification to risk management to protect workers involved with nanotechnology,

adapted from NIOSH.

14

14

اقدامات احتیاط آمیز(Precautionary Measures)

بکارگیری نانومواد، ریسک خصBوص در قوی اطالعات فقدان زمان در شیوه های احتیاط آمیBز توصBیه مBی شود چون ایBن شیوه هBا صرفاً بر اتخاذ مراحBل مناسBب برای کاهBش قابBل مالحظBه احتمال آسBیب تاکیBد داشته و

.نیازمند گذشت زمان برای دستیابی به اطالعات کامل نمی باشند

بکارگیری اقدامات احتیاط آمیBز بدیBن معنBی اسBت کBه سBازمانها تا زمان درک کامBل خطرات بهداشتBی و ایمنBی نانوذرات، بBا استفاده از اطالعات بهداشتBی و ایمنBی موجود، از کارکنان خود محافظBت مناسBب بعمBل آورند

و هرگز به معنای عدم استفاده از نانوذرات نمی باشد.

A decade ago,

precaution

was a dirty word. It was treated with great suspicion by the UK government, because it was regarded as a:

- cost-raising,- time-delaying and - benefits-reducing measure.

16

The costs of preventive actions are usually: tangible, clearly allocated andoften short term, whereas the costs of failing to act are less: tangible, less clearly distributed andusually longer term, posing particular problems of governance.

17

That we have all acted

too late in many areas is now well known?!

18

19

20

21

22

22

23

ISO/TR 12885, “Nanotechnologies — Health and safety practices in occupational settings relevant to nanotechnologies,” First edition, Switzerland, 2008.

The control of emissions containing nanoparticles in occupational settings is not a new subject. Controls are well established for preventing and controlling exposure to, for example, welding fumes and diesel emissions )which contain incidental nanoparticles).

What is new and unique is the need to control exposure to engineered nanomaterials in an increasing number of workplaces. Using existing knowledge for the control of fine and ultrafine particles )including incidental nanoparticles) as a starting point, informed guidance is summarized for the control of engineered nanomaterials.

24

اولوی?ت اجرای کنترل ه?ا براساس میزان اثربخشی

25

The Hierarchy of Controls - in order of most effective to least effective

CONTROL AT THE SOURCE • Substitute a safer chemical or process • Mechanize the process • Isolate/enclose the process

CONTROL ALONG THE PATH • Local exhaust ventilation • General ventilation • Housekeeping

CONTROL AT THE WORKER • Worker education • Enclose the worker • Respirators, gloves, goggles, and chemical protective clothing • Lunch and locker rooms, lavatories, eye wash, shower

27

Cleanrooms

Designing Safe Facilities for Nanoscale Research, A Case Study, Birck Nanotechnology Center, Purdue university

28

جایگزینی29

عالوه مواد و فرآیندهای پرخطBر بBا مواد و فرآیندهای کBم خطرترجایگزینBی و پسماندها حذف یBا کاهBش توانBد سBبب مBی مواجهBه احتمال حذف بر هزینBه های ناشBی از دفBع یBا برطرف نمودن اثرات زیسBت محیطی شود.

نمونه هایی از موارد جایگزینی عبارتند از:

د مواد کپسولBد ماننBازی شده انBد جاسBه درون مواد جامBاختارهایی کBتفاده از نانوسBاس شده در یک کیسه پالستیکی یا کپسول ژالتینی غیر قابل حل؛

استفاده از نانوساختارهایی که روی مواد جامد محکم شده اند؛ ل معلق درBه شکBتفاده از نانوذرات بBد اسBول ماننBا محصBی مواد یBل فیزیکBر شکBتغیی

[، گرانول یا کامپوزیت به جای استفاده از پودرها یا آئروسل ها؛2[، خمیر]1مایعات][1] - Dispersions[2] - Paste

30

جایگزینی مواد خام یا محصوالت با سمیت بیشتر با مواد خام یا محصوالت با سمیت کمتر؛

ب در نقاط انتقال یاBتفاده از آBر و اسBه فرآیندهای تBک بBای خشBر فرآیندهBد تغییBا ماننBر فرآیندهBتغیییBا حذف برخی عملیات از فرآینBد از طریBق اتوماسBیون یBا اصBالح مراحلBی خروج مواد خشBک و

پرریسک؛

تفاده نموده یاBر اسBمیت کمتBا سBا مواد بBمی یBر مواد سBر کمتBه از مقادیBی کBتفاده از تجهیزاتBاستولید می کنند؛

ش ازBک پوشBا یBی بBی ذرات نقاط کوانتومBش دهBی. برای مثال پوشBش دهBد پوشBالح ذره ماننBاصکادمیBم) انفعال و فعBل از مانBع آمیزی موفقیBت طور بBه سBیلیس سلنیوم)CdجنBس ،)Se ،)

در هBسBته شده و در نتیجBه از اثBر سBمی آنهBا روی ژن DNA( بBا پروتئیBن هBا و S( و گوگرد)Znروی)( CdSeممانعت می کند. همچنین اصالح ساختارهای مفتولی شبه فلBز از جنس کادمیوم- سلنیوم)

اجزاء به سBاختارها ایBن تجزیBه امکان کاهBش ترمودینامیکBی سBبب پایداری افزایBش طریBق از و سBلنیوم)CdکادمیBم) )Se های ضدآفتاب کرم در نانومواد مصرفی دهBی پوشBش مBی شBود. )

توسط سیلیس، آلومینا و منگنز با هدف کاهش جذب پوستی

31

جداسازی و محصور کردن

از طریBق ایجاد فاصBله، موانBع، اتاق های کنترل، کابیBن هBا یا اتاقBک های جداسBازی )در جاهایBی کBه فرآینBد بسBیار آلوده می تهویBه موضعی، یBا باشBد(، فرآیندهای بسBته، فناوری ربوتیBک های محیط یBBا تجهیزات فرآیندهBBا، عملیات، از را خود خطرناک کBه امکان مواجهBه با نانومواد وجود دارد جدا و در

نتیجه ایمن نگهدارید.

32

فضاهای محصور

آزمایشگاهی، هودهای از: عبارتنBBد فضاهBBا ایBن نمونBBه دار] دسBتکش های کیسBه فیوم، های 1هودهای جعبه ،](. در BSC[ )2دسBتکش دار یBا کابینBت های ایمنBی زیستی]

صBورت عدم امکان محصBور کردن فعالیBت یBا فرآیند کار، از تهویه موضعی استفاده نمایید.

[1] - Glove Bags [2] - Biological Safety Cabinet )BSC)

33

Gina Gerritzen, et al. “A Review of Current Practices in the Nanotechnology Industry,” Phase two report: survey of current practices in the nanotechnology workplace, the International Council on

Nanotechnology )ICON), November 13, 2006.

34

35

انتخاب روش های مختلBف کنترل مهندسBی در محیBط های کار بایBد براسBاس نتیجBه حاصBل از ارزیابBی و تعییBن سBطح ریسBک انجام شود. مطابBق اصول کنترل مواد

[، برای کنترل آالینده های هوابرد شیوه های زیBر توصیه 1خطرناک برای سBالمتی]می شوند:

- دریافت مشاوره از متخصصین مربوطه بیشترین ریسک - محصور کردن فرآیند ریسک زیاد - [ )2 اجرای کنترل های مهندسی موضعی مانند تهویه مکشی موضعی]ریسک کمLEV) - انجام تهویه عمومیکم ترین ریسک

[1] - Control of Substances Hazardous to Health )COSHH) Essentials[2] - Local Exhaust ventilation )LEV)

36

)جعبه دستکش 3کابینت های کالس دار(

) جعبBه دستکش 3باالتریBن سBطح حفاظBت فردی توسBط کابینBت های کالس دار( فراهBم مBی شود کBه برای کار بBا میکروارگانیسBمهای بسیار خطرناک و

( اسBتفاده مBی شوند. کلیBه منافBذ ایBن کابینت در برابر 4واگیBر )گروه ریسBک فیلتر توسBط ورودی هوای باشد. مBی عایBق گاز عفونی HEPAورود ضBد

عبور داده می شود. HEPAشده و هوای خروجی نیز از دو فیلتر [ ( و کابینت 1 ) معروف به کابینتهای تمام مکنده]2B نوع 2کابینتهای کالس

) جعبBه دسBتکش دار( هنگام کار بBا مقادیBر زیاد رادیBو نوکالیدها 3های کالس و مواد شیمیایی فرار ضروری هستند.

[1] - Total Exhaust Cabinet

37

( Glove Boxجعبه دستکش دار )(Glove Bagکیسه دستکش دار )

38

39تهویه

مشخصBات فنBی و کیفیBت سBیستم های تهویBه موضعBی مدنظر و فنی مشخصBات مشابBه بایBد نانوذرات، آوری جمBع برای کیفیBت سBیستم های مورد اسBتفاده برای جمBع آوری گازها و

.بخارات باشد

40

فیلترهای مورد اسBتفاده در سBیتم های تهویه نانوذرات

برای استفاده مورد های مکنده و موضعBی تهویBه های سBیستم تأییBد مورد فیلترهای بBه بایBد نانBو ذرات آوری یا HEPAجمBع و

مجهBز باشند. ایBن فیلترهBا فیلتBر موثری برای جمع ULPAفیلترهای آوری نانوذرات در سBیستم های مکنده مBی باشند. بBا توجBه به ابعاد

برای جمع HEPAو خصBوصیات فیزیکBی نانوذرات، بازده فیلترهای % هم بیشتر خواهد بود. 97/99آوری اکثر نانوذرات حتی از

بBا بازده جمBع آوری HEPA-H14فیلترهای ٪ مورد توصیه 99/995 هستند.

41

بازده جمع آوری فیلتر با توجه به اندازه ذره و مکانیسم های جمع آوری

43

هوای جمBع آوری شBده توسBط سBیستم های تهویBه موضعی بایBد پBس از گذر از مرحلBه فیلتراسBیون، در مرحلBه نهایی یا تBر اسBکرابرهای ماننBد هوا تمیزکننده وسBایل توسBط رسBوب دهنده های الکترواسBتاتیک تمیBز شود. ایBن وسایل بBه طور ویژه الکترواسBتاتیک خصBوصاً رسBوب دهنده های ای برای بBه دام انداختBن ذرات بسBیار ریBز موثBر می باشند. های زمان در وسایل ایBن کننده آوری جمBع صBفحات

مشخص باید توسط اسپری آب تمیز گردند.

44

Nanosafe 2008: International Conference on Safe production and use of nanomaterials, Journal of Physics: Conference Series 170 )2009) 012029

There are no available data of explosion parameters for nanoparticles, therefore, the data of the particles of micron scale and gas are analyzed. Generally the explosion risk will increase as the particle size is decreasing. This trend will continue to nano scale, however, the value of the explosion hazard parameter will be in the range between the value for the particle of micro scale and that of gas.

Risk of dust explosions of combustible nanomaterials

45

کنترل ریسک حریق و انفجار نانومواد

کنترل و پیشگیری برای گرفته انجام اقدامات بر عالوه از جلوگیری برای باید کار محیBط در نانوذرات انتشار مشتعBل شدن آBن نیBز تدابیBر الزم اتخاذ گردد. برخBی از این

تدابیر عبارتند از: کشی سBیم های روش و برقBی تجهیزات از اسBتفاده

متناسب؛ ال بهBق اتصBاکن بطور مثال از طریBیته سBکنترل الکتریس

زمین تجهیزات؛

46

کنترل کشیدن سیگار، شعله های باز و جرقه ها؛ ی از جملهBت های مکانیکBی از فعالیBه های ناشBکنترل جرق

جرقه های ناشی از اصطکاک؛جدا کردن سطوح گرم از گردوغبار؛ جدا کردن سیستم های تولید حرارت از گردوغبار؛ ل صنعتیBل و نقBایل حمBت از وسBتفاده درسBانتخاب و اس

مثل لیفتراک ها

47

یا ظرف بBه مخزن یBا ظرف یBک از نانوذرات انتقال برای مخزن دیگBر )ماننBد انتقال از مخزن فرآینBد به مخزن نگهداری از ترجیحاً نقل( و حمBل ظروف بBه نگهداری مخزن از یBا

[ )بBا مکانیسم 1سBیستم انتقال خالء یBا پمBپ های پریسBتالتیک]عمل براساس جابجایی مثبت( استفاده نمائید.

[1] - Peristaltic Pumps

48

کنتر?لهای مدیر?یتی یا ادرای

روشهایی یBا اقدامات از ای مجموعBه مدیریتBی کنترلهای هسBتند کBه بطBور مسBتقیم یBا غیBر مسBتقیم سBبب اجتناب یا کاهBش مواجهBه بBا مواد یBا عوامBل زیان آور می شوند. در برخBی شرایBط بBه جهBت عدم دسBترسی بBه فBن آوری برتر و مناسBب و یBا هزینBه های هنگفBت، اجرای کنترلهای مهندسی امکان ناپذیBر یBا کBم اثBر مBی باشد. در ایBن شرایط کنترلهای مدیریتBی بBه عنوان یBک راه کار مکمBل مورد استفاده قرار

.می گیرد

49

برخی از کنترل های مدیریتی

،کاهش زمان مواجهه ،به حداقل رساندن تعداد کارکنان در معرض ( ایجاد یا اصالح روش های اجرای کار SOP ،) ،حیط های کاری و تعیین افراد مجازBمحدود کردن دسترسی به م ،اجرای اصول بهداشت فردی ،اجرای برنامه ضبط و ربط محیط کار ،آموزش تجهیزات )از ریزی شده برنامBه و متناوب های بازرسBی انجام

فرآیندهBا، سBاخت، عملیاتBی و تجهیزات کنترل مواجهBه با نانوذرات برنامه و مBنظBم پیشگیرانBه تعمیرات و تهویBه( های سBیستم مثBل

ریزی شده

50

اصول بهداشت فردی در محیط های کاری نانو

رفع و کردن تمیBز امکان کار محیBط در دوش و روشوئBی نصBب آلودگیB پوستیB را فراهم می کند؛

ن لباس های کثیف وBو ایم BیBز کردن بهداشتBامکانات الزم برای تمی آلوده بایBد در محیBط کار فراهBم شود. لباس های کثیBف و آلوده به نانوذرات بBه هیچوجBه نبایBد جهBت شسBتشو بBه منزل یBا خارج از محیط

کار منتقل شوند؛ Bلباس ممنوع می تمیBز کردن برای از هوای تحBت فشار اسBتفاده

باشد؛ مکان در جز کار، محیBط در کشیدن سBیگار و آشامیدن خوردن،

های تعیین شده، ممنوع می باشد؛ م و درBد مجزا از هBو لباس های کار بای BیBکمدهای لباس های شخص

دو مکان جدا باشد.

51

هوای از استفاده و بBه روش خشBک گردگیری یBا کردن جارو )فاقد معمولBی های مکنده یBا و هBا دمنده یBا فشار تحBت

(، بBه دلیBل ایجاد مواجهBه وسیع برای کارکنان، HEPAفیلترهای ممنوع می باشد.

جهBت تمیBز کردن محیBط کار، تمیBز کردن بBه روش تBر و استفاده ترجیح داده HEPAاز سBیستم های مکنده مرکزی بBا فیلترهای

ممکن الکتریکBی جاروهای الکتریکBی موتور چون شوند. مBی است سبب مشتعل شدن نانومواد قابل اشتعال شود.

52

کلیBه سBطوح محیBط کار از قبیBل کBف، دیوارهBا، سBقف هBا، درب ها، را ابزار و تجهیزات و آالت ماشین هBا، میزهBا، صBندلی هBا، پلBه از استفاده بBا و تBر بBه روش هBر شیفBت کاری پایان در حداقBل

تمیBز کنید. از روش های دیگBر ماننBد شستشو HEPAمکنده های به تمیBز کردن و اسBید بBه کمBک بBا حالل، سBوزاندن، حBل کردن

پالسBما] روی 1روش از نانومواد رفع برای توان مBی نیBز ]تجهیزات استفاده کرد.

[1] - Plasma Cleaning

53

تمیز کردن ریخت و پاش نانومواد

محوطه ای که دچار آلودگی شده یا انتظار آلودگی آن می رود را مشخص نموده و با استفادهاز نوارهای هشدار دهنده یا وسایل مناسب دیگر دسترسی افراد متفرقه را به آن محدود کنید؛

با را محلول نانومواد و های مرطوب پارچBه از اسBتفاده بBا و تBر بBه روش را پودری مواد تمیBز کنید. البتBه روش های تمیBز کردن تBر بBه کمک Liquid TripsاسBتفاده از مواد جاذب یBا

صابون ها یا روغن های تمیز کننده ارجح می باشد؛

اندن پخش شدنBل رسBه حداقBب از جمBع آوری مایعات و خشBک کردن محوطBه، جهBت پBس نانوذرات در اثBر وزش باد، دور تBا دور محوطBه را بBا اسBتفاده از موانBع مناسBب محصور نمائید.

( نانوذرات HEPAسBپس بBا اسBتفاده از مکنده های ویژBه جمBع آوری نانومواد )مجهBز بBه فیلتر باقی مانده در محل را مکش کنید؛

ور شده از یکBی محوطه محصBایر نقاط، در خروجBه سBش احتمال انتشار نانوذرات بBت کاهBجه کف پایی در زیر پای افراد درگیر در عملیات تمیز کردن استفاده نمائید؛

[1] - Spill Kits

54

ت و پاش نانومواد بهیچوجهBز کردن ریخBت تمیBت فشار جهBاز هوای تحاستفاده نکنید؛

ن را تعویض کرده و درBریعاً آBه نانومواد سBورت آلوده شدن لباس بBدر ص را تماس محBل پوسBت بBا تماس الBی 15صBورت آب 20 زیBر دقیقBه

نگهداشته و با آب و صابون بشوئید؛ ت بررسیBد را جهBه انBه داشتBه شده مواجهBا مواد ریختBه بBی کBه کارکنانBکلی

و مراقبت پزشکی احتمالی به مرکز پزشکی ارجاع دهید؛ ل؛ چشمBت و پاش از قبیBع ریخBمواق Bی مورد نیاز درBه تجهیزات ایمنBکلی

(، کیت ABCشوی، دوش ایمنBی، خاموش کننده های چنBد منظوره حریBق )کمBک های اولیBه، تجهیزات حفاظBت فردی و کیBت های مقابلBه بBا ریخت و

پاش باید تهیه و همواره سالم و کامل باشند.

55

برنامه پایش سالمت

جهBت حفاظBت از سBالمت کارکنان در محیBط های کاری نانو، سBالمت] پایBش شود. 1برنامBه اجرا و ریزی طرح باید ]

کارکنان در معرض ریسک باالی مواجهه مانند محققین مراکز تحقیقاتBی و کارکنان تعمیBر و نگهداری در اولویBت انجام این مورد ای دوره بطور باید کارکنان ایBن باشند. مBی BشBپایآزمایBشB های مختلBف ماننBد تسBت ریBه، کبBد، کلیه و عملکرد سBیستم خونسBازی قرار گرفتBه و نتایBج آنهBا بBا نتایج آزمایشات

بدو استخدام یا آزمایشات مبنا مقایسه شود. [1] - Health Surveillance

56

توصBیه مBی شود بBه کارکنانBی کBه در معرض ذرات نانBو می انBد شیBر و شکر نموده اسBتنشاق را نانBو یBا ذرات باشنBد

[ داده شود چون ایBن مواد دارای خاصیت 1تصBفیه نشده]پروفیالتیک در برابر اثرات سمی ذرات نانو می باشند.

[1] - Unrefined Sugar

57

راههای مواجهه با نانومواد

- تنفس1- پوست2- بلع3- مخاط4

58

تجهیزات حفاظت فردی

چنانچBه اجرای شیوه های مختلBف کنترل های مهندسی و کافی تأمیBن حفاظBت بBه قادر یBا و نبوده مدیریتBی میسBر

( فردی تجهیزات حفاظت از انBد نبوده افراد ( PPEبرای متناسب با سطح ریسک استفاده نمائید.

59[ می توانند برای آزمایشگاه های نانو نیز مناسب باشند. ولی به 1پوشاک حفاظتی مورد اسBتفاده در آزمایشگاه های مواد شیمیایی تر]

این موارد محدود نیست. این تجهیزات عبارتنداز:

وجود )در صورت کBم نفوذ قابلیBت بBا بسBته جلBو های کفBش احتمال خطBر انفجار، مثBل کار بBا نانوذرات فلزی، ایBن کفBش ها

باید از نوع آنتی استاتیک نیز باشند.( روپوش و بلند آسBتین های پیراهBن درز، بدون بلنBد شلوارهای

های آزمایشگاهی ل )استفاده ازBس نیتریBد پلیمری از جنBتین بلنBتکش های آسBدس

دو جفت دستکش بطور همزمان توصیه می شود.(

[1] - Wet-Chemistry Laboratory

60

[2[ و ماسکهای تمام صورت]1گاگل های ایمنی ] ی اتیلنBه های پلBل پارچBی مثBه های غیربافتنBس پارچBی از جنBپوشاک حفاظت

از لذا دارند. نانوذرات نفوذ برابر در زیادی حفاظت باال دانسBیته بBا پوشیدن پوشاك کتانی هنگام کار با نانوذرات اجتناب کنید.

ب و صابونBا آBج بBا باالی آرنBت بعBد از اسBتفاده از دسBتکش، دسBت هBا را بشوئید.

یکبار مصرف] یادآوری- پوشاک از اسBتفاده برخBی اطالعات الزم، فقدان دلیBل بBه [ 3در حال حاضBر شود. مBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBی توصBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBیه

[1] - Goggles[2] - Tight-Fitting Fullfacepiece[3] - Disposable

63

.همواره شاد و خرم باشید64